15
»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557 7 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557 * อาจารยประจําสาขาวิชาการบัญชี คณะการบัญชีและการจัดการ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม E-mail: [email protected] บทคัดยอ ในป .. 2558 กรมพัฒนาธุรกิจการคา กระทรวงพาณิชย กําหนดใหมีการเปลี่ยนแปลงวิธีการนําสง งบการเงินของนิติบุคคลจากเดิมในรูปแบบกระดาษไปสู การนําสงเอกสารอิเล็กทรอนิกสโดยใชเทคโนโลยี XBRL (eXtensible Business Reporting Language) ซึ่งเปนระบบภาษาทางอิเล็กทรอนิกสที่ถูกพัฒนาขึ้นโดยใชเทคโนโลยีของ เครือขายอินเตอรเน็ตในการสื่อสารขอมูลระหวางผู จัดทําและนําเสนองบการเงินกับผู ใชขอมูล โดยที่เทคโนโลยี XBRL ไมไดเปลี่ยนแปลงมาตรฐานการบัญชีหรือวิธีปฎิบัติทางบัญชีแตอยางใด เพียงแตเปลี่ยนรูปแบบรายงานทางการเงิน ใหอยูในรูปของสื ่ออิเล็กทรอนิกส ประโยชนของเทคโนโลยี XBRL ทําใหเกิดการสนับสนุนและสื่อสารขอมูลไปยัง ผูใชขอมูลที่เปนผูทําบัญชี ผูสอบบัญชี ผูบริหารและผูใชงบการเงินกลุมอื่นที่เกี่ยวของเพื่อประโยชนในการตัดสินใจ และสงผลโดยตรงตอคุณภาพของรายงานทางการเงิน คําสําคัญ รายงานทางการเงินอิเล็กทรอนิกส เอกสารสําเร็จรูป การประยุกตใชเทคโนโลยีเอกซบีอารแอล Abstract The Department of Business Development, Ministry of Commerce (DBD), has taken steps toward in 2015 requiring eXtensible Business Reporting Language (XBRL) format to be used in financial reporting e-filings. XBRL was developed for communicate between person charged with the accounting duty and financial user. Although XBRL technology will not change the accounting standards or accounting practices. It puts reported information into an instant computer - readable format. XBRL supports accountant auditor managers and others using financial report for making decisions. It’s also contributed direct to the quality of financial report. XBRL เทคโนโลยีใหมของรายงานทางการเงิน XBRL Technology for Financial Report ดร. อุเทน เลานําทา*

XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

7 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

* อาจารยประจาสาขาวชาการบญช คณะการบญชและการจดการ มหาวทยาลยมหาสารคามE-mail: [email protected]

บทคดยอ ในป พ.ศ. 2558 กรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย กาหนดใหมการเปลยนแปลงวธการนาสง งบการเงนของนตบคคลจากเดมในรปแบบกระดาษไปสการนาสงเอกสารอเลกทรอนกสโดยใชเทคโนโลย XBRL (eXtensible Business Reporting Language) ซงเปนระบบภาษาทางอเลกทรอนกสทถกพฒนาขนโดยใชเทคโนโลยของ เครอขายอนเตอรเนตในการสอสารขอมลระหวางผจดทาและนาเสนองบการเงนกบผใชขอมล โดยทเทคโนโลย XBRL ไมไดเปลยนแปลงมาตรฐานการบญชหรอวธปฎบตทางบญชแตอยางใด เพยงแตเปลยนรปแบบรายงานทางการเงนใหอยในรปของสออเลกทรอนกส ประโยชนของเทคโนโลย XBRL ทาใหเกดการสนบสนนและสอสารขอมลไปยง ผใชขอมลทเปนผทาบญช ผสอบบญช ผบรหารและผใชงบการเงนกลมอนทเกยวของเพอประโยชนในการตดสนใจ และสงผลโดยตรงตอคณภาพของรายงานทางการเงน

คาสาคญ รายงานทางการเงนอเลกทรอนกส เอกสารสาเรจรป การประยกตใชเทคโนโลยเอกซบอารแอล

Abstract The Department of Business Development, Ministry of Commerce (DBD), has taken steps toward in 2015 requiring eXtensible Business Reporting Language (XBRL) format to be used in financial reporting e-filings. XBRL was developed for communicate between person charged with the accounting duty and financial user. Although XBRL technology will not change the accounting standards or accounting practices. It puts reported information into an instant computer - readable format. XBRL supports accountant auditor managers and others using financial report for making decisions. It’s also contributed direct to the quality of financial report.

XBRL เทคโนโลยใหมของรายงานทางการเงนXBRL Technology for Financial Report

ดร. อเทน เลานาทา*

Page 2: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

8 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

Keywords Electronic Financial Reporting, Instant Documentation, XBRL Implementation.

บทนา การเขาถงขอมลสารสนเทศในปจจบนทาไดงายขนและเปนไปดวยความสะดวก รวดเรว ปราศจากขอจากดดานระยะทาง ระยะเวลา และสถานท อนเปนผลจากการสอสารเทคโนโลยสารสนเทศทมประสทธภาพ มความกาวหนาและพฒนาการทดขนอยางเปนลาดบ ซงนบวนการพงพาขอมลสารสนเทศผานระบบอนเตอรเนตจะมเพมมากขน XBRL (eXtensible Business Reporting Language) คอ ระบบภาษาทางอเลกทรอนกสทถกพฒนาขนโดยใชเทคโนโลยของเครอขายอนเตอรเนตเพอประโยชนในการสอสารขอมลและสนบสนนใหผใชขอมลนาขอมลมาใชในการตดสนใจ รปแบบรายงานทางการเงนนเปนการเพมคณคาของรายงานทางการเงน ซงการทางานของ XBRL เปรยบไดกบการทางานของเครองอานบารโคด อนจะทาใหเกดการทางานทถกตอง รวดเรวและแมนยา สามารถลดขอจากดของการจดเกบรวบรวมเนอหาจากแหลงทตางกน กอใหเกดกระบวนการจดระบบขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอผใชงบการเงนทกกลมจากสารสนเทศทถกออกแบบโครงสรางไวเปนอยางด จดเกบในสถานททเหมาะสมดวยรปแบบททนสมย สอดคลองกบเทคโนโลยปจจบน อกทงยงเปนเครองมอสนบสนนการกากบดแลและสงเสรมการปฏบตงานตามกฎขอบงคบของหนวยงานกากบ เทคโนโลย XBRL เปนสงทมคณคาในลกษณะทเปน “Public Good” ทจะชวยเพมความโปรงใสและเปนสงทชวยควบคมตดตามสารสนเทศอนเกดจากกลไกของตลาดทน (Roohani, Xianming, Capozzoli & Lamberton, 2010, 131) เทคโนโลยน มบทบาททสาคญตอผทาบญช ผสอบบญช และ ผบรหารทตองการใชขอมลทางการเงนเพอประโยชนในการตดสนใจ กรมพฒนาธรกจการคาซงเปนหนวยงานกากบดแลการบญชและการนาสงงบการเงนตองสนบสนนและสงเสรมใหมการเปลยนแปลงวธการนาสงงบการเงนของ ผประกอบการในรปแบบใหมนไดทดลองปฎบตงานจรงกบ 100 ธรกจแรก ในเดอน เมษายน พ.ศ. 2557 หลงจากนนจะกาหนดใชใหครอบคลมทกประเภทธรกจทง 500,000 ราย ภายในเดอนมกราคม พ.ศ. 2558 (กรมพฒนาธรกจการคา, 2556) ในปจจบนน เทคโนโลย XBRL มบทบาทสาคญอยางมากตอการนาสงงบการเงนผานชองทางอเลกทรอนกส (e-Filing) ซงถกใชงานกนอยางกวางขวางในระดบนานาประเทศรวมถงประเทศไทย ในเดอนธนวาคม ป พ.ศ. 2556 กรมพฒนาธรกจการคากาหนดใหมการเปลยนแปลงวธการนาสงงบการเงนของบรษทนตบคคลทงระบบทวประเทศใหมทงหมด ซงจากเดมเคยสงดวยรปแบบเอกสาร (Hardcopy) มาเปนรปแบบใหมในระบบอเลกทรอนกส ผานเทคโนโลย XBRL โดยรวมกบหนวยงานทเกยวของจดทารหสรายการทางบญชหรออภธานศพท (Taxonomy) ใหเปนรปแบบมาตรฐานอยางเดยวกน โดยการเชอมโยงขอมลงบการเงนกนทงระบบกบหนวยงานอน ซงจะทาใหรายงานทางการเงนเปนมาตรฐานเดยวกน มการประมวลผลแบบทนท (Real Time) ชวยลดการจดเกบเอกสารจานวนมาก อกทงยงเปนการอานวยความสะดวกใหกบผประกอบการในการนาสงงบการเงน (กรมพฒนาธรกจการคา, 2556) วตถประสงคหลกเพอใหเกดความรวมมอและแกไขปญหาอปสรรคในการดาเนนธรกจใหกบผประกอบการไทย เพอสรางความสามารถในการดาเนนธรกจ และเพอเปนการเตรยมความพรอมกาวไปสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน อยางยงยนตอไป บทความนจงนาเสนอแนวคดของเทคโนโลย XBRL ทเปนประโยชนตอการนาเสนอรายงาน

Page 3: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

9 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

ทางการเงน ซงประกอบไปดวยหวขอตางๆ ดงตอไปน ความหมายและองคประกอบของเทคโนโลย XBRL อภธานศพท ววฒนาการของเทคโนโลย XBRL การยอมรบเทคโนโลย แนวโนมการใชเทคโนโลย XBRL สาหรบการรายงานทาง การเงนของภมภาคตางๆ ทวโลกและในประเทศไทย วธการนาสงงบการเงนผานเทคโนโลย XBRL ผลกระทบตอการใช XBRL ประโยชนและขอจากดของเทคโนโลย XBRL ตามลาดบ

ความหมายและองคประกอบของเทคโนโลย XBRL XBRL ยอมาจากคาวา eXtensible Business Reporting Language เปนการตดรหสแถบ (Barcode) ของรายการตางๆ ของงบการเงนทนาเสนอ ซงเปนการอางถงภาษามาตรฐานของรายงานทางการเงนผานระบบอนเตอรเนต ซงเปนมาตรฐานเดยวกนทวโลก เปนภาษาทางคอมพวเตอรทออกแบบเปนพเศษสาหรบการนาเสนอ งบการเงนทเปนเชงปรมาณและเชงคณภาพในรปแบบของสอทคอมพวเตอรสามารถอานได นอกเหนอไปจาก รปแบบ PDF, HTML หรอรปแบบ Word/Excel ทคนเคยกนมาแตอดต หนวยงานทเกยวของกบเรองนโดยตรง คอ XBRL International เปนองคกรไมหวงผลกาไรทเกดจากการรวมตวขององคกรทวโลกกวา 550 แหง (XBRL International, 2013) เพอรวมกนสรางและสนบสนนการใชภาษา XBRL โดยองคกร XBRL International มหนาทควบคมการใชและการปรบปรงภาษา XBRL รวมถงการใหนยามในอภธานศพท (Taxnomy) ทแตกตางกนไปตาม ขอกาหนด มาตรฐาน และการดาเนนงานในแตละประเทศ เทคโนโลย XBRL กอใหเกดประโยชนโดยตรงตอผใชขอมล ชวยใหเกดการประหยดเวลา และความพยายามทจะปรบเปนรปแบบทผสงขอมลตองการ และในขณะเดยวกนผใชขอมลกจะสามารถปรบเปลยนเปนรปแบบทตวเองตองการไดเชนกน ทาใหเกดความยดหยนในการรบ-สงขอมล เทคโนโลย XBRL ชวยพฒนาความสามารถของบรษทในการนาเสนอขอมลตอนกลงทน หนวยงานกากบ นกวเคราะห และแหลงเงนก ในดานของนกลงทนจะไดประโยชนจากความเปนมาตรฐานเดยวกนของการเปรยบเทยบสารสนเทศจากกลมบรษทอตสาหกรรมเดยวกน บรษทสานกงานสอบบญชขนาดใหญของโลก เชอวาการนาเสนอรายงานงบการเงนดวยเทคโนโลย XBRL น กอใหเกดความรวดเรว ประหยดตนทนและกอใหเกดความสมาเสมอของการรายงานไปยงผใชขอมลในแงของการรวบรวมขอมล การสอสารขอมล และการแบงปนขอมล กอใหเกดความโปรงใสและเชอถอได เพมประสทธภาพ

ของการนาเสนอขอมลไดสะดวกและรวดเรวมากขน มนวกา ผดงสทธ (2548, 55) กลาววา เทคโนโลย XBRL เปนเครองมอทพฒนาขนลาสด กาลงอยใน ความสนใจของผทเกยวของอยางมาก เกยวของกบทกภาคสวน ไมวาจะเปน หนวยงานภาครฐ บรษทขนาดเลก-ใหญ นกวเคราะห นกลงทน และทสาคญไปกวานนกระทบตอนกบญชโดยตรง ดงนนนกบญชทตองการจะประสบ ความสาเรจในอนาคต ตองมความเขาใจเทคโนโลยนเปนอยางด สามารถทจะออกแบบ ตรวจสอบและใชขอมล จาก XBRL ได ตองศกษาวา เทคโนโลย XBRL คออะไรและจะกระทบการจดทาและนาเสนองบการเงนอยางไร และในขณะเดยวกนจะกระทบองคกรวชาชพของตนอยางไรดวย เทคโนโลย XBRL นนไมไดมประโยชนเฉพาะ นกลงทน หนวยงานกากบอยางตลาดทนเทานน ธรกจขนาดเลกและผปฏบตงานในธรกจขนาดเลก กสามารถใชเทคโนโลยนได เชน การรบ-สงสารสนเทศใหกบธนาคาร โดยพบงานวจยของ Philips, Bahmanziari & Robert (2008, 2) ใหหลกฐานเชงประจกษวา ธรกจธนาคารในประเทศสหรฐอเมรกาประสบความสาเรจอยางมากในการใชเทคโนโลย

Page 4: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

10 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

XBRL ในการสงผานขอมลทางการเงนระหวางธนาคารพาณชยในอเมรกา ซงสถาบนประกนเงนฝาก (FDIC: Federal Deposit Insurance Corporation) สามารถเรยกรายงานขอมลอนเกดจากเทคโนโลย XBRL ตงแตไตรมาสแรกของป ค.ศ. 2005 หรอในกรณการสงงบการเงนในประเทศเดนมารก และการยนภาษในประเทศองกฤษ เปนตน (Dunne, Christinel, Helliar, Lymer & Mousa, 2013, 168) ดงนนผทเกยวของทงหลายควรตองวางแผนตงรบ กบการเปลยนแปลงทเกดขนกบเทคโนโลยน การเปลยนแปลงเทคโนโลย XBRL ไมใชการเปลยนแปลงมาตรฐานการบญชแตอยางใด ดงนนการใช XBRL ในการรายงานทางการเงนจงไมมผลกระทบตอนโยบายการเปดเผยขอมลทางการเงนหรอมาตรฐานการบญชทธรกจปฏบตตาม เชน มาตรฐานรายงานทางการเงนระหวางประเทศ (IFRS) มาตรฐานการบญชของไทย (TAS) นอกจากนนเทคโนโลยนยงเปดโอกาสใหปรบแตงรายการทแตกตางไปจากรปแบบทกาหนดไวไดโดยการทาอภธานศพท (Taxonomy)

อภธานศพท (Taxonomy) อภธานศพท (Taxonomy) หมายถง โครงสรางของรปแบบ คานยามของรายงานทางการเงน ซงเปนสงแรกทตองจดทาและตองพฒนาใหสอดคลองกนในแตละหนวยงานและในแตละประเทศ ทงนเพอสรางมาตรฐานและ รปแบบเดยวกน รปแบบในปจจบนทใชเปนหลก กคอ IFRS-GP Taxonomy (IFRS General Purpose Taxonomy) ทถกกาหนดโดย องคกร XBRL International (XBRL International, 2013) IFRS-GP Taxonomy เปนระบบการจดประเภท การนาเสนอขอมลและความสมพนธระหวางรายการใน งบการเงนโดยผานสออเลกทรอนกส พฒนาขนจากผเชยวชาญทางดาน มาตรฐานรายงานทางการเงนระหวางประเทศ (IFRS) และ XBRL International ผ แทนจากสถาบนการเงน ผ แทนจากสานกงานสอบบญชขนาดใหญ โดยมวตถประสงคเพอเปนทางเลอกสาหรบการรายงานสารสนเทศทางการเงน การจดทาอภธานศพท (Taxonomy) เปนประโยชนตอหนวยงานธรกจตางๆ หรอหนวยงานสาคญระดบประเทศตางๆ ทสามารถนาไปปรบเปลยนใหเหมาะสมและสอดคลองกบลกษณะเฉพาะของประเทศนนๆ ซงในแตละประเทศนนไมเหมอนกน แตมแนวโนมทจะกาหนดใหสอดคลองกน เชน ในกลมประเทศยโรป ไดจดทา Taxonomy IFRS Europe แลว หรอแมแตในประเทศไทยเองกอยระหวางขนตอนของการจดทา Taxonomy อยางไรกตาม IFRS-GP Taxonomy นไมไดบงคบใหทกประเทศตองใช เนองจากวายงตดขอจากดของความครอบคลมเนอหา IFRS ทไมสมบรณ เชน ยงไมครอบคลมถงการวดมลคาหรอการรบรรายการ และเนอหาบางลกษณะยงแตกตางไปจาก IFRS อกดวย

ววฒนาการของเทคโนโลย XBRL นบตงแตป ค.ศ. 1991 ภาษาทใชสาหรบพฒนาขอมลขาวสารบนเวปไซต/ระบบอนเตอรเนต คอภาษา HTML (Hypertext Markup Language) แตเนองดวยขอจากดบางประการ จงทาใหมการพฒนาภาษา XML (eXtensible Markup Language) ซงจะชวยเสรมการทางานของ HTML ใหสมบรณขน โดยทภาษา XML นถกออกแบบขน เพอพฒนาขอมลขาวสารทมรปแบบโครงสรางทเออตอการแลกเปลยนขอมลบนระบบอนเตอรเนต มความยดหยนสง

Page 5: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

11 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

โดยการแลกเปลยนขอมลนจะไมขนกบสภาพแวดลอมของอปกรณหรอโปรแกรม (Platform) ไมสามารถแสดงผลไดในตวของมนเอง หากตองการแสดงผลทถกตอง จะตองมการใชรวมกบภาษาอน เชน HTML, JSP, PHP, ASP, VB หรอภาษาอนๆ ทสนบสนน XML จะมนามสกลเปน *.XML สามารถสรางขนจากโปรแกรมประเภท Text Editor ใดกได เชน Notepad, Edit plus, Dream Weaver, Ms word เปนตน ภาษา XML น เปนมาตรฐานทถกกาหนด โดย World Wide Web Consortium (W3C) ในป ค.ศ. 1996 โดยทเอกสาร XML นนจะประกอบไปดวย XML Elements คาวา Tag จะใชเรยกแทน Elements นนหมายความวา Element จะอยภายใต Tag ซงการออกแบบ Tag จะตองใชเครองหมาย “<and>” จะตองมจดเรมตนของ Tag และจดปดคาสง Tag ทกครง และตองกาหนดชอ Elements ใหสอถงขอมลทอยใน Tag ดวย จากคณสมบตของภาษา XML ทเปดโอกาสใหใชคาสงและรปแบบทเปนอสระ ภาษาเรยบงาย ใชคาสงทสนกระชบ และสามารถแกไขดวยโปรแกรมแกไขขอความและสนบสนนการทางานรวมกบโปรแกรมประยกต (Applications) ไดหลายชนด จงทาใหเกดการพฒนาภาษา XBRL ขนในเวลาตอมา

ภาพท 1: แสดงววฒนาการของภาษามาตรฐาน ทมา: ผเขยน

เทคโนโลย XBRL เกดจากแนวคดทวาขอมลทางบญชนาจะถกบรรจลงไปใน Tags ในภาษา XML ดงกลาว โดยแยกเปน สนทรพย หนสน ทน กาไร ฯลฯ เพอชวยใหผใชสามารถหาขอมลไดงายและสามารถนาขอมลเหลานนมาวเคราะหรวมกบโปรแกรมประยกตตางๆ เชน MS-Excel/Word นายชาล ฮอฟแมน ผสอบบญชรบอนญาต ชาวอเมรกน ซงเปนผคดคนเทคโนโลยนไดทดลองประยกตใชแนวคดของเขาผานโปรแกรมทดทสดในขณะนนคอ โปรแกรม Lotus 1-2-3 ซงเปนโปรแกรมตารางงาน มลกษณะการทางานคลายกนกบ MS-Excel นายชาล มความเชอวานกบญชจะถกลดจานวนและบทบาทลง หากเทคโนโลยมการพฒนาอยางรวดเรว เมอนกวชาชพบญชขาดทกษะ ความรเทาทนในเทคโนโลยและนวตกรรมใหมๆ ทเกดขน จงไดพยายามพฒนาภาษา XBRL กบเพอนรวมวชาชพ คอ เวนน ฮารดดง ซงเปนผบรหารของบรษท Great Plains Software (ปจจบนนกลายเปนหนวยงานหนงของไมโครซอฟท) พรอมทงกรรมการดานเทคโนโลยของสมาคมผสอบบญชรบอนญาตของประเทศสหรฐอเมรกา (AICPA) เพอรวมกนกาหนดรหสแถบบนบญชการเงน ในป ค.ศ. 1999 สมาคมผสอบบญชรบอนญาตของประเทศสหรฐอเมรกา (AICPA) ไดเรมตนทดสอบเทคโนโลย XBRL อยางเปนทางการรวมกนกบผทเกยวของกบรายงานทางการเงน ซงประกอบดวย บรษทไมโครซอฟท บรษทสานกงานสอบบญชขนาดใหญทง 4 แหง (Deloitte, Ernst & Young, KPMG, PWC)โดยใหชอวา XFRML (XML-Based Financial Reporting Markup Language) จากนนในป ค.ศ. 2000 สมาคมผสอบบญชรบอนญาต

Page 6: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

12 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

ของประเทศสหรฐอเมรกา จงสนใจทจะพฒนากนอยางจรงจง โดยไดรบความรวมมอจากบรษทสอบบญชขนาดใหญ บรษทผผลตซอฟทแวร องคกรวชาชพทางบญช และกลมอตสาหกรรมประเภทธนาคาร (Roohani, Xianming, Capozzoli & Lamberton, 2010, 131) จนกระทงไดมาซงเทคโนโลย XBRL สวนการยอมรบและการเผยแพรของเทคโนโลย XBRL จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของพบวา จะเรมตนในบคคลเฉพาะกลมทชอบทดลองสงใหม และการทางานสวนใหญพงพงกบระบบอนเตอรเนต ซงกลมคนเหลาน ไดแก อาจารยในมหาวทยาลย นกวชาการ นกวเคราะหทางการเงนและนสตนกศกษา

การยอมรบเทคโนโลย XBRL ทฤษฎการยอมรบเทคโนโลย (TAM: Technology Acceptance Model) เปนทฤษฎทอธบายถงการรบรขอมลใหมโดยใหความสนใจกบการรบรถงความงายในการใชงานเทคโนโลย (Perceived Usefulness: PU) และ รบรถงประโยชนทไดรบจากการใชเทคโนโลย (Perceived Ease of User: PEOU) ซงเทคโนโลย XBRL จะไดรบ การยอมรบจากผใชหรอไมนน กขนอยกบเนอหาวาผใชเขาใจถงประโยชนทตนจะไดรบวามากหรอนอยและอกประการทสาคญคอมนงายตอการใชหรอไม ผทเปนเจาของแบบจาลองนคอ Davis (1989)

ภาพท 2: แสดงแผนภาพทฤษฎการยอมรบเทคโนโลย ทมา: Davis, 1989

อยางไรกตาม จาเปนทจะตองพฒนาอยางมกลยทธ กลาวคอเทคโนโลยสารสนเทศ และเนอหาควรม ความงายตอการใชงาน และผใชควรเขาใจในประโยชนทตนเองไดรบ (ดนวศน เจรญ, 2556, 87) ดงนนจงสรปไดวาเทคโนโลย XBRL หากจะประสบผลสาเรจตอการใชนนจะตองมคณลกษณะทผใชเหนวางายตอการนาไปใชและ มประโยชนตอผใชนนเอง ซงหนวยงานกากบเปนผทตองใหความสนใจถงการประยกตใชเทคโนโลย XBRL เพอกอ ใหเกดประโยชนแกกลมผใชงบการเงนทกกลมตอไป

แนวโนมการใชเทคโนโลย XBRL สาหรบการรายงานทางการเงนของภมภาคตางๆ ทวโลก เทคโนโลย XBRL ไดกลายมาเปนมาตรฐานใหมสาหรบการรายงานงบการเงนในระดบโลก ไมวาจะเปน กลมประเทศตางๆในยโรป ออสเตรเลย จน อนเดย ญปน ฯลฯ ซงเปนไปตามรปแบบทกาหนดขน แตการปรบใชเทคโนโลย XBRL ในกลมประเทศเหลาน ยงพบปญหาในทางปฏบต เชน มาตรฐานของขอมลในแตละประเทศทแตกตางกน

Page 7: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

13 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

1. ประเทศสหรฐอเมรกา เปนประเทศทคดคนเทคโนโลย XBRL เปนประเทศแรก แตการปรบใชเทคโนโลย XBRL ยงนบวาเปนเรองยากในการปรบใชจรงกบบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย มากกวากลมประเทศอนๆ เนองจากประเทศสหรฐอเมรกานน มตลาดทนทมนกลงทนจานวนมากราย และมบรษทจดทะเบยนประมาณ 17,000 บรษท และกองทนอกประมาณ 8,000 กองทน หากจะเรมมการยนงบการเงนโดยใช XBRL จะตองมความยากและซบซอนกวา เนองจากตองทา XBRL Taxonomy ไมนอยกวา 12,400 Tags พรอมคานยาม ตามหลกการบญชทรบรองทวไป (US. GAAP) และยงตองกาหนดใหเปนไปในทศทางเดยวกนอกดวย (Kernan, 2008, 63) อยางไรกตามในป ค.ศ. 2009 เกดองคกร XBRL. U.S เพอทาหนาทกาหนด Taxonomies ไวเปนมาตรฐานเดยวกน โดยเรยกวา U.S. Taxonomy สวนประเทศอนทใช IAS/IFRS นน องคกร IASC กไดมการเรมจดทา IFRS Taxonomy ในป ค.ศ. 2009 แลวเชนกน จากขอมล ในเดอนมถนายน ป ค.ศ. 2013 พบวามกจการทนาสงงบการเงนโดยใชเทคโนโลย XBRL ไปแลวมากกวา 9,300 ราย พบวาชวยทาใหลดตนทนในการบรหารงาน (Brands, 2013, 68) นอกจากนน อปสรรคอกอยางหนงคอ ประเทศสหรฐอเมรกามมาตรฐานการบญชเปนของตนเอง ในขณะทบรษทตางๆ นนจาเปนตองรายงานบญชดวยมาตรฐานสากล (IFRS) แตอยางไรกตามการยนงบการเงนดวยเทคโนโลย XBRL ในประเทศสหรฐอเมรกาตองดาเนนการใหแลวเสรจภายในป ค.ศ. 2011 (Sledgianowski, Fonsfeder & Slavin, 2010, 68) 2. กลมประเทศยโรป กลมประเทศยโรปเหนวาการใชมาตรฐานการบญชระหวางประเทศ IAS/IFRS พรอมกบการใชเทคโนโลย XBRL นนจะชวยพฒนาตลาดทนของประเทศใหดขนได ซงไดรบการสนบสนนผลการวจยของ Bonson (2001, 101) ทระบวา บรษทจดทะเบยนในกลมประเทศยโรป Euro Top100 ไดเผยแพรขอมลทางการบญชบนเวบไซตในรปเอกสารอเลกทรอนกสแลวตงแตป ค.ศ. 2000 สาหรบการใช XBRLในกลมประเทศยโรปไดเรมขนเมอ 11 ปทแลว ซงมหลายหนวยงานในกลมประเทศยโรปทไดประยกตใชเทคโนโลย XBRL แลว เชน หนวยงานจดเกบภาษของไอรแลนด หนวยงานเทศบาลประเทศเยอรมน กลมธรกจธนาคารในประเทศสเปน หนวยงานเกยวกบประปาในประเทศเนเธอรแลนด รวมถงกลมธรกจอสงหารมทรพยในประเทศเดนมารก (Kernan, 2008, 63) กลมประเทศยโรปไดรวมตวและรวมกนกาหนด Taxonomy ของกลม ทเรยกวา XBRL IFRS Europe สวนในประเทศองกฤษ ไดวางแผน ทจะบงคบใช XBRL สาหรบการยนแบบเพอเสยภาษทงระบบภายในเดอนมนาคม ป ค.ศ. 2010 ประเทศอตาล เรมมการยนงบการเงนโดยเทคโนโลย XBRL โดยสมครใจกอนในเดอนพฤษภาคม ป ค.ศ. 2006 และตอมาไดบงคบยนรายงานทางการเงนดวยเทคโนโลย XBRL แลวเมอ 10 ธนวาคม ป ค.ศ. 2008 (Valentinetti & Rea, 2011, 51) 3. กลมประเทศตางๆ ในทวปเอเชย สาหรบในกลมประเทศในทวปเอเชยนน จะเรมตนใชเทคโนโลย XBRL จากหนวยงานทเกยวของกบ การกากบตลาดทนของแตละประเทศ โดยทประเทศจนไดเรมตนเปนประเทศแรก จากตลาดหลกทรพยเซยงไฮแลวตามดวยตลาดหลกทรพยเซนเจน ถดจากนนไดแกประเทศญปน ประเทศสงคโปร และประเทศเกาหลใต ตางเรมกาหนดใหมการยนงบการเงนดวยเทคโนโลย XBRL จากหนวยงานกากบแลว ซงกลมประเทศเหลานไดมการออกกฎเพอบงคบใหเสนองบการเงนดวย XBRL สาหรบกลมธรกจในประเทศญปนทเรมใชเปนบรษทแรกๆ กคอ บรษท Wacoal และ Fujitsu ในป ค.ศ. 2004 (Kernan, 2008, 64) กลมประเทศในเอเชยไมปรากฎวาไดมความรวมมอกน

Page 8: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

14 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

เพอจดทา Taxonomy เหมอนกบกลมประเทศยโรป แตจะอยางไรกตามไดมการจดทา Taxonomy ของแตละประเทศบางแลว รวมถงประเทศไทยดวย ตอไปนจะกลาวถงความเคลอนไหวเกยวกบเทคโนโลย XBRL ในประเทศสาคญๆ ของทวปเอเชย ดงน ประเทศจน: นบเปนประเทศแรกของเอเชย ทประกาศใชเทคโนโลย XBRL กบการรายงานทางการเงน อยางเปนทางการเมอป ค.ศ. 2004 สาหรบตลาดหลกทรพย และในอนาคตอนใกล กองทนรวม การนาเสนอหน IPO และกลมทไมเปนทางการอน จะเรมนาไปใชกบการรายงานทางการเงนภายในและบรษทขนาดเลก การประยกตใชเทคโนโลย XBRL ในประเทศจนนนคอนขางไดรบความสนใจจากหนวยงานทเกยวของ Kernan (2008) ไดรายงานผลการวจยจากบทสมภาษณของผบรหารระดบสงตลาดหลกทรพยเซยงไฮและประธานเจาหนาทบรหารบรษท Global Business Intelligence Consulting ทเปนบรษทชนนาในดาน Data Warehousing and Data Mining Technology ไดแสดงความเหนวาเทคโนโลยนเปนเทคโนโลยททาใหคนจนตองปรบตวและตองศกษากนอยางจรงจง จดใหมการประชมระดบนานาชาต โดยเชญผทเกยวของกบเรองนทกภาคสวนของโลก เชน นายชาล ฮอฟแมน ผคดคนเทคโนโลยน รวมถงนายล วตสนและผทมสวนรวมบกเบกทกคนจากบรษท Edgar Online Incorporate เพอประโยชนของประเทศจนและประเทศอนๆ ซงหลงจากการประชมครงนไดมเปาหมายเพอพฒนาการใชเทคโนโลย XBRL ในลกษณะของการรายงานกองทนรวม การออกจาหนายหนครงแรก รวมถงถกนาไปใชในธรกจภายในบรษทขนาดเลกตางๆ (Kernan, 2008, 65) ญปน: ในประเทศญปนมบรษทจดทะเบยนประมาณ 5,000 ราย และกองทนอก 3,000 กวารายทประยกตใชเทคโนโลย XBRL เพออานวยความสะดวกแกนกลงทนตางประเทศทจะตองใชขอมล ในป ค.ศ. 2006 ธนาคารแหงประเทศญปน ไดใช Voluntary XBRL เพอใหบรการขอมลทางการเงนแกสถาบนการเงน (Kernan, 2008, 64) อนเดย: สาหรบตลาดหลกทรพยทงสองแหงของประเทศอนเดย Bombay Stock Exchange และ National Stock Exchange ไดเปดโอกาสใหสงงบการเงนดวยเทคโนโลย XBRL โดยสมครใจแลว และกาลงจะออกเปนกฎใหถอปฏบตในอกไมนาน ธนาคารกลางของประเทศอนเดย ไดกาหนดแผนเชงกลยทธ และบงคบใหตองใชอยางเตมรปแบบในเดอนพฤษภาคม ป ค.ศ. 2010 สงคโปร: หนวยงาน The Accounting & Corporate Regulatory Authority of Singapore กาหนดให 50,000 บรษท สามารถยนงบการเงนโดยสมครใจดวยเทคโนโลย XBRL ไดแลว แตสาหรบกลม ธนาคาร บรษทประกนภย และกลมการเงนตางๆ นนไดถกบงคบโดยหนวยงาน Monetary Authority of Singapore วาจะตองถอปฏบตดวยเทคโนโลยน สรปไดวาปจจบนนทกภมภาคทวโลก ไดมการประยกตใชเทคโนโลย XBRL โดยกาหนดใหถอปฏบตโดยสมครใจกอนแลวถงมการบงคบใหยนรายงานทางการเงนดวยเทคโนโลย XBRL เพราะเลงเหนถงประโยชนของเทคโนโลย XBRL ตอตลาดทน

แนวโนมการใชเทคโนโลย XBRL สาหรบการรายงานทางการเงนในประเทศไทย สาหรบในประเทศไทยยงถอวาเปนเรองใหมทตองใหความสนใจ หลายหนวยงานทเกยวของ ไมวาจะเปน สานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย กรมสรรพากร กรมพฒนาธรกจการคา สานกงาน

Page 9: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

15 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

สอบบญช ตางกพยายามทจะใหความรวมมอในการพฒนาเทคโนโลย XBRL เกดขนในประเทศไทย เชนเดยวกบระดบนานาประเทศทไดประยกตใชเทคโนโลยใชอยางจรงจงไปกอนหนานแลว 1. โครงการนารอง XBRL Pilot Project โครงการนารอง (XBRL Pilot Project) เปนโครงการแรกทเกดขนในประเทศไทย ดาเนนการโดยตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ในระหวางเดอน กมภาพนธ 2549 - กนยายน 2550 โดยชวงแรกไดตงกลมทางานเพอศกษาและประเมนผลการใชเทคโนโลย XBRL ในประเทศไทย ตอมาไดจดทาราง Taxonomy ชดแรกสาหรบประเทศไทยโดยความชวยเหลอจากองคกร XBRL International หลงจากนนในเดอน สงหาคม พ.ศ. 2549 ไดจดหาและคดเลอกผใหบรการระบบ XBRL กอนทจะอบรมและใหความรในการจดทางบการเงนดวย XBRL ใหกบบรษท ในโครงการนารอง โดยไดจดทาขอมลยอนหลงเปนเวลา 3 ป ซงโปรแกรมทใชในการจดทา คอ โปรแกรม FSCOMP ทพฒนาโดยตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยเพอรองรบเทคโนโลย XBRL โดยการนาขอมลงบการเงนเขาสระบบนน ทาได 2 วธ คอ การแปลงไฟลจากไฟล MS-Excel หรออาจจะปอนขอมลตวเลขซาอกครงในหนาจอหลกโดยตรง 2. ผลสรปจากโครงการ XBRL Pilot Project บทสรปจากการทดลองใชเทคโนโลย XBRL จากบทความ เรอง การใช XBRL ในการรายงานทางการเงน โดยผองพรรณ เจยรวรยะพนธ (2556) สรปไดเปน 4 ประเดน ดงน 2.1 การประเมนผลดาน Taxonomy พบวา สามารถนาไปประยกตใชงานตอได แตตองเพมเตมและปรบปรงรายการบญชบางสวนเนองจากเปน Taxonomy ทตองประยกตใชกบบรษทเปนจานวนมาก 2.2 การประเมนผลดาน Business Model พบวา เกดจากปญหาหลกทบรษทจดทะเบยนมภาระงาน ทมากขนในการจดทาและนาเสนอขอมลดวยเทคโนโลย XBRLทนอกเหนอไปจากการสงงบการเงนดวยรปแบบ Excel ตามหลกเกณฑเดม พบปญหาความไมสอดคลองกนของตวเลขทเกดจากรปแบบ Excel และ XBRL และปญหาจากความลาชาในการยนงบการเงน 2.3 การประเมนผลดาน Process/System ผลพบวา บรษทจดทะเบยนสวนใหญเลอกใชวธการแปลงไฟลจาก MS-Excel แทนทจะปอนขอมลซาลงบนหนาจอหลกในโปรแกรม FSCOMP ทไดพฒนาขน แตทงนตลาดหลกทรพยกไมสามารถพสจนไดวากจการสวนใหญเลอกใชวธใด บรษทนารองตองการใหหนาจอหลกนนงายตอการใชงานมากขนและตองการอบรมความรเพมเตมในสวนน 2.4 การประเมนผล XBRL Data หลงจากปญหากอนหนา Taxonomy และ Business Model ไดรบการแกไขแลว นกวเคราะหและผใชงบการเงนจะได XBRL Data ทมคณภาพ และสามารถเขาถงขอมลงบการเงนไดรวดเรวขน ไมสงผลกระทบตอปญหาของ XBRL แตอยางใด จะเหนไดวาในประเทศไทยกาลงอยในชวงของการพฒนา โดยตลาดหลกทรพยจะทาการขยายการ นารอง XBRL ไปใชกบบรษทจดทะเบยนอยางตอเนอง โดยมเปาหมายในกลมของ SET100 กอน และไดจดเตรยมเวบไซต www.xbrl.set.or.th เปนชองทางสาหรบขอมลขาวสารตางๆ แกผใช เพอรองรบเทคโนโลย XBRL ซงสอดคลอง กบกรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย ทมนโยบายทจะรบงบการเงนในรปแบบอเลกทรอนกสผานเทคโนโลย XBRL แทนการรบในรปเอกสาร เพอสนบสนนใหเกดบรการรบงบการเงนรปแบบใหมผานทางอเลกทรอนกสครอบคลมทกประเภทธรกจกวา 500,000 ราย ภายในเดอน มกราคม พ.ศ. 2558 (กรมพฒนาธรกจการคา, 2556) เพออานวย

Page 10: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

16 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

ความสะดวกใหกบผประกอบการในการนาสงงบการเงน รวมทงเพมความรวดเรวในการประมวลผลและสนบสนนขอมลทางการเงนทภาคธรกจนาสงกรมพฒนาธรกจการคาใหมความถกตอง สอดคลองกบมาตรฐานรายงานทางการเงนของประเทศไทยในอนาคตอนใกล กรมพฒนาธรกจการคาวางแผนนาเทคโนโลย XBRL มาใชเพอลดความซาซอนตลอดจนภาระในการจดทา และนาสงงบการเงนของภาคธรกจ โดยสามารถเชอมโยงและแลกเปลยนขอมล งบการเงนและขอมลธรกจระหวางหนวยงานภาครฐและหนวยงานกากบดแลอนๆ ในประเทศไทยดวย อกทงยงเปนศนยกลางในการรบงบการเงนในฐานะทเปนหนวยงานภาครฐทบรหารจดการคลงขอมลผประกอบการทงประเทศ ซงถอเปนการยกระดบมาตรฐานของการกากบดแลจากภาครฐใหทดเทยมระดบสากล และเปนการเตรยมความพรอมเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไดอยางเขมแขงและยงยน พอสรปไดวา สาหรบเทคโนโลย XBRL ในประเทศไทยนนยงถอวาอยในขนเรมตนพฒนาซงขณะทผเขยน ไดเขยนบทความน กรมพฒนาธรกจการคาไดพยายามกาหนดนโยบายสาคญเกยวกบการรบงบการเงนผานชองทางอเลกทรอนกส (E-filing) อยระหวางการศกษา การสรางระบบเพอใหบรการงบการเงนผานทางอเลกทรอนกส (เทคโนโลย XBRL) โดยวาจางบรษท ไพรซวอเตอรเฮาสคเปอรส เอฟเอเอส จากด ใชเวลา 2 เดอน ซงครบกาหนดตามสญญาเมอวนท 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2554 ในขณะเดยวกนกไดดาเนนการประชมรวมระหวางผแทนหนวยงานตางๆ กบผแทนกรมพฒนาธรกจการคา เพอกาหนดแนวทางการจดทาตนแบบครหสรายงานทางการบญช (Taxonomy) และบรษทอยระหวางการเกบรวบรวมขอมลและสมภาษณบคลากรทงภายในและภายนอกทเกยวของกบการรบ- สงงบการเงน รวมทงเรมมการทดลองปฏบตจรง (Pilot Implementation) ภายในเดอนเมษายน พ.ศ. 2557 และ ขยายความครอบคลมไปยงประเภทธรกจภายในเดอน มกราคม พ.ศ. 2558

วธการนาสงงบการเงนผานเทคโนโลย XBRL ในการนาสงงบการเงนผประกอบการตองลงทะเบยนเพอเปนสมาชกกบกรมพฒนาธรกจการคากอน เพอเปนการแสดงตนและเจาหนาทจะเปนผอนมต จากนนใหยนยนการเขาใชงานในระบบ กรอกขอมลทวไปและเลอกชองทางนาสงงบการเงนและขอมลทเกยวของ ระบบตรวจสอบขอมล กรรมการอนมตงบการเงนผานระบบ พรอมจดเกบขอมลในระบบ e-Filing จากนนระบบจะใหใบรบอเลกทรอนกส แนวทางในการนาสงงบการเงน 4 รปแบบ ประกอบดวย 1. นาสงผานเวบไซตออนไลน (e-Form) 2. ดาวนโหลด XBRL ในโปรแกรม Microsoft Excel เพอกรอกขอมลแลว Upload เขาเวบไซต 3. สงขอมล XBRL จากโปรแกรมบญชแลว Upload เขาเวบไซต 4. สงขอมล XBRL จากโปรแกรมบญชผานการเชอมโยงแบบเวบเซอรวส

ผลกระทบตอคณภาพของรายงานทางการเงน คณลกษณะของขอมลในงบการเงนตองมลกษณะของความสมาเสมอ เปรยบเทยบกนได เชอถอได เกยวของกนและมประโยชนตอการตดสนใจ (SFAC No.2) ซงเทคโนโลย XBRL สามารถตอบสนองลกษณะเชงคณภาพของขอมลผานสออเลกทรอนกส ดงตารางท 1

Page 11: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

17 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

ตารางท 1 แสดงคณลกษณะเชงคณภาพของรายงานทางการเงนอนเกดจากเทคโนโลย XBRL

ทมา: ผเขยน ผลกระทบตอนกวชาชพบญช ผลกระทบของเทคโนโลย XBRL ในวชาชพบญชนน ทเหนชดเจนทสดกคอการยนงบการเงนตอหนวยงานกากบ ซงจะตองกระทบตอการจดทาบญชและการเปดเผยงบการเงน ผลกระทบตอการยนงบการเงนดวยเทคโนโลย XBRL เพอวตถประสงคของการเสยภาษอากร ไมวาจะเปนบรษทมหาชนหรอบรษทเอกชน ซงมหลายๆ ประเทศทได

/

(GAPP & IAS)

(Clear Mapping of Elements)

/

Page 12: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

18 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

นาเทคโนโลยนมาปรบใชเพอประโยชนดานการจดเกบภาษ เชน ประเทศญปน เยอรมน จน และเนเธอรแลนด (Monterio, 2011, 56) ซงทาใหนกบญชตองตนตว ศกษา ทาความเขาใจ เพราะกระทบตอการทางานของนกบญชโดยตรง หนวยงานทเกยวของตองวางแผนประชาสมพนธ ไปยงผปฎบตงานเพอเตรยมความพรอม กอนทจะมการบงคบใชตามเวลาทกาหนด

ผลกระทบตอวงการการศกษา สาหรบผลกระทบดานการศกษานน ในการกาหนดหลกสตรทางการศกษาคงจะตองมการบรรจเนอหาเหลานสอดแทรกไปในรายวชาตางๆ เชน วชาทเกยวของกบการรายงานทางการเงน วชาระบบสารสนเทศทางการบญช วชาการใชโปรแกรมสาเรจรปทางบญชหรอวชาอนทเกยวของ เพอใหนสตนกศกษาไดมความรและความเขาใจ ในเทคโนโลยทกระทบโดยตรง (นพนธ เหนโชคชยชนะ, 2554) ในหวขอตอไปนจะไดกลาวถงประโยชน ขอจากด และความทาทายของการทาวจยเกยวกบเทคโนโลย XBRL

ประโยชนของเทคโนโลย XBRL การยอมรบถงประโยชนของเทคโนโลย XBRL จากการศกษานนมหลกฐานเชงประจกษสนบสนนอยางมาก สงทเหนไดชดเจนมากทสด คอ การตนตวทจะนาเทคโนโลยนมาใชกบการรายงานทางการเงนในหลายๆ ประเทศ รวมถงประเทศไทยดวย บางประเทศถอเปนขอบงคบใหตองปฏบตตาม แตบางประเทศกเรมตนจากโดยสมครใจกอน โดยประโยชนทเกดจากเทคโนโลย XBRL พอจะสรปได ดงน 1. ประโยชนในดานคณภาพของรายงานทางการเงนและการสอสารขอมล ทาใหเขาถงขอมลไดงาย รวดเรว และทนตอเวลา สามารถทจะเปรยบเทยบขอมลไดงาย คานวณไดถกตองและเชอถอได งายตอการใช Cohen, Schiavina & Servais (2005, 378) กลาววา เทคโนโลย XBRL ไดมบทบาทในการเปลยนแปลงกระบวนการประมวลผลขอมลจากการประมวลผลเชงกลม (Batch-Oriented) มาเปนการประมวลผลแบบทนท (Real-Time Oriented) ลดขอจากดทางดานภาษาทใชในการรายงาน เกดความสมาเสมอของคาศพทเฉพาะ แปลงขอมลไดหลายรปแบบ เชน HTML (Sledgianowski, Fonsfeder & Slavin, 2010, 69) หรอ ผานโปรแกรม SEC’s EDGAR เกด ความแมนยาในการวเคราะหขอมลทถกตองมากยงขน สามารถวเคราะหรายงานทางการเงนของบรษทตางๆ ไดพรอมกน ไมตองมการบนทกขอมลซา ลดโอกาสปอนขอมลผดพลาด ตอบสนองการทางานรวมกนกบโปรแกรมการวางแผนทรพยากรองคกร (ERP: Enterprise Resource Planning) เนองจาก ERP เปนระบบปดและขนอยกบบรษทผผลต บางองคกรกใชผสมระบบ ERP เทคโนโลย XBRL ไมไดมประโยชนเฉพาะการสนบสนนขอมลเพอการตดสนใจแก ผบรหารภายในกจการเทานน แตจะตอบสนองตอขอมลสารสนเทศไปยงผมสวนไดเสยอนดวย เทคโนโลย XBRL ชวยเพมประสทธภาพในการสอสารขอมลและการแบงปนขอมลระหวางผจดทาไปยงผใชประโยชนจากงบการเงน (Marshall, Mortenson, Bourne & Price, 2010, 27) การจดทารายงานเพยงชดเดยวชวยลดตนทนการจดทาและการสอสารทผดพลาดจากหนวยงานกากบทแตกตางกน ยกตวอยางเชน การนาสงงบการเงนใหกบกรมสรรพากรหรอกรมพฒนาธรกจการคา ประโยชนอกทางหนงคอ การใชเทคโนโลย XBRL ใชรหสทสอดคลองกบ XML ดงนนจงทาใหการแลกเปลยนขอมลสะดวกขน (มนวกา ผดงสทธ, 2548 ; ผองพรรณ เจยรวรยะพนธ, 2556)

Page 13: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

19 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

2. ประโยชนตอตลาดทนและการกากบดแล XBRL มสวนสงเสรมใหเกดความโปรงใสของการเปดเผยขอมลและเปนสงทชวยควบคมตดตามสารสนเทศอนเกดจากกลไกของตลาดทน (Roohani, Xianming, Capozzoli & Lamberton, 2010, 131) และเทคโนโลยนชวยเพมประสทธภาพของสารสนเทศเพอใชในการตดสนใจลงทนของ นกลงทน ในลกษณะของการวเคราะหขอมลทงายขน (Efendi, Park & Smith, 2014) การใชเทคโนโลย XBRL ในองคกรไมถอเปนเรองยากเหมอนในอดต เพราะปจจบนผผลตซอฟตแวรตางพยายามทจะรวมเอาภาษา XBRL ไวในโปรแกรมวเคราะหทางการเงนหรอโปรแกรมสาเรจรปทางการบญชไวแลว และทสาคญผผลตซอฟตแวรเหลานตางกเปนสมาชกขององคกร XBRL International 3. ประโยชนตอนกวชาชพบญช เทคโนโลย XBRL ชวยสนบสนนการตรวจสอบบญชอยางตอเนองของผสอบบญช อกทงยงอานวยความสะดวกแกนกวชาชพบญชในการยนงบการเงนตอหนวยงานกากบทเกยวของ เปนประโยชนตอนกเทคโนโลยวชาชพทจะมการปรบใชกบการทางานทเกยวของ สามารถเชอมตอกบบคคลภายนอกองคกร ในลกษณะของการแลกเปลยนขอมลทางอเลกทรอนกส (EDI: Electronic Data Interchange) หรอชวยใหการทางานรวมกนกบตวแทน คคาตางๆ ไดดยงขน จากประโยชนทกลาวถง คงปฏเสธไมไดวาเทคโนโลย XBRL มความสาคญตอนวตกรรมการรายงานทางการเงนและมประโยชนตอผใช แตจะอยางไรกตามเทคโนโลยกยงคงพฒนาตอไปจากขอจากดทยงมปรากฎใหเหนอย

ขอจากดของเทคโนโลย XBRL มงานวจยเชงประจกษจานวนมากทกลาวถงประโยชนของเทคโนโลย XBRL แตในขณะเดยวกนกปรากฎงานวจยจานวนหนงทโตแยงถงการประยกตใชเทคโนโลย XBRL เชน จากการศกษาของ Enofe & Amaria (2011, 78) กลาววา XBRL ไมไดเพมประสทธภาพของการรายงานทางการเงนเลยแมแตนอย ไมสามารถทาใหเกดความสอดคลองกนของงบการเงนและไมสามารถทจะชวยลดสงทจรตใดๆ อนเกดจากระบบการควบคมภายใน ความผดพลาดทเกดขนในกระบวนการเรยกใชเทคโนโลย XBRL ม 4 รปแบบ คอ 1) ความเขากนไดกบการจดเกบ (Mapping Errors) 2) ปญหาเกยวกบการขยายขอบเขตงานจากปกต (Extension Errors) 3) ปญหาควบคมการแสดงผลขอความ (Tagging Errors) และ 4) ปญหาการสรางและการทดสอบ (Creating and Validating) ซงปญหาเหลานเปนปญหาทางดานเทคนคทยงพบอยจากการทดลองใช ในขณะท Brands (2013, 57) ไดพบปญหาและขอจากดของการใชอยทการกาหนดคานยามใน Taxonomy ทยงไมไดเปนตวแทนทดของภาษาทใชแทนศพทตามหลกการบญชทรบรองทวไปไดดนก นอกจากนนยงพบงานวจยทระบถงปญหาดานความรทจากดของผใช โดยเฉพาะผสอบบญช ซงงานวจยของ Stephen ไดระบถงผลการวจยของสมาคมนกตรวจสอบบญชภายใน (IIA: The Institute of Internal Auditors) พบวารอยละ 51 ของผตรวจสอบบญชไมมความรทดพอเกยวกบเทคโนโลย XBRL อกทงยงไมเขาใจถงกระบวนการในการประมวลผลโดยใช XBRL อกดวย (Stephen, 2008 cited in Bizarro & Garcia, 2010, 63)

สรป เทคโนโลย XBRL เปนนวตกรรมใหมของการรายงานทางการเงน เปนระบบภาษาอเลกทรอนกสทพฒนาขนเพอรองรบการสอสารขอมลระหวางผนาเสนอและกลมผใชขอมล เปนการตดรหสแถบของรายการบญชตางๆ

Page 14: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

20 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

ของงบการเงนทนาเสนอโดยอางถงมาตรฐานของรายงานทางการเงนผานระบบอนเตอรเนต เปนภาษาทออกแบบเปนพเศษสาหรบการนาเสนองบการเงนทงในเชงเปรมาณและเชงคณภาพ เทคโนโลยนกาลงไดรบความสนใจ และนามาประยกตใชในตลาดทนของประเทศตางๆ ทวโลก เพอสรางความเปนมาตรฐานเดยวกนของการเปรยบเทยบสารสนเทศจากผจดทาและผนาเสนอรายงานทางการเงน ดวยสาเหตทเทคโนโลย XBRL นนมประโยชนอยางมาก ดงนนประเทศตางๆ ทมการใชเทคโนโลย XBRL จงเรมใหมการใชเทคโนโลยนในการนาเสนอรายงานทางการเงน ในลกษณะของความสมครใจ กอนทจะมการบงคบใชกนอยางจรงจง สาหรบในประเทศไทย กรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชยไดมการสนบสนนและสงเสรมอยางเปนรปธรรมใหนตบคคลเปลยนแปลงวธการนาสงงบการเงนจากรปแบบกระดาษมาเปนรปแบบอเลกทรอนกสผานเทคโนโลยน เพอสรางความโปรงใสและชวยเพมประสทธภาพคณภาพของขอมลทางการบญช เกดรปแบบใหมของการจดการขอมลสารสนเทศทเปนมาตรฐาน เปนประโยชน กบทกภาคสวน โดยเรมบงคบใชในป พ.ศ. 2558 และหากมการบงคบใชเทคโนโลย XBRL ในการสงรายงานทางการเงนแลวจะมผลกระทบโดยตรงตอการทางานของนกวชาชพบญชและวงการการศกษาทจะตองปรบตวตอการเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลย ทงในดานของวธการนาสงรายงานทางการเงนของผมหนาทจดทาและนาเสนองบการเงน กบกลมของผใชขอมลจากรายงานทางการเงน ถงแมเทคโนโลย XBRLจะมประโยชนหลากหลายแตกพบขอจากด บางประการและขอจากดเหลานนตองถกพฒนาและศกษาวจยเพมเตมเพอเพมชองทาง เชอมขาวสารรายงานทาง การเงนตอไป

เอกสารอางองกรมพฒนาธรกจการคา. (2556). แนวทางการนาสงงบการเงนผานชองทางอเลกทรอนกส (e-Filing). สบคนเมอ 12 มกราคม 2557, จาก http://www.dbd.go.th/mainsite.ดนวศน เจรญ. (2556). Case study5 : Digital Divide ความเลอมลาในการเขาถงขอมล. สบคนเมอ 12 มนาคม 2557, จาก www.mba.nida.ac.th/cec.นพนธ เหนโชคชยชนะ. (2554). กรอบวชาชพบญชของไทยเปนฉนใด?. วารสารวชาชพบญช. 7(18), 75-83.ผองพรรณ เจยรวรยะพนธ. (2556). การใช XBRL ในการรายงานทางการเงน. สบคนเมอ 5 กมภาพนธ 2557, จาก http://www.thaindc.org.มนวกา ผดงสทธ. (2548). XBRL ภาษาทนกบญชควรร. วารสารวชาชพบญช. 1 (2), 55-61.Bizarro, Pascal A. & Garcia, Andy. (2010). XBRL-Beyond the Basics. The CPA Journal. May, 62-71.Bonson, Enrique. (2001). The Role of XBRL in Europe. The International Journal of Digital Accounting Research. 1(2), 101-110.Brands, Kristine. (2013). An IMA Member Shares his XBRL Filing Experience. Strategic Finance. 56-57.Cohen, Eric E. ; Schiavina, Teresa & Servais, Olivier. (2005). XBRL: The Standardized Business Language for 21st Century Reporting and Governance. International Journal of Disclosure and Governance. 2(4), 368-394.

Page 15: XBRL เทคโนโลยีใหม ของรายงาน ...journal.feu.ac.th/pdf/v8i1t2a4.pdfXBRL ย อมาจากค าว า eXtensible Business Reporting Language

»‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

21 »‚·Õè 8 ©ºÑº·Õè 1 ÁԶعÒ¹ 2557 - ¾ÄȨԡÒ¹ 2557

Davis, Fred D. (1989). Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technology. MIS Quarterly. 13(3), 319-340.Dunne, Theresa ; Helliar, Christinel ; Lymer, Andy & Mousa, Rania. (2013). Stakeholder Engagement in Internet Financial Reporting: The Diffusion of XBRL in the UK. The British Accounting. 45, 167-182.Efendi, J. ; Park, J. D. & Smith, L. M. (2014). Do XBRL Filings Enhance Information Efficiency? Early Evidence from Post-Earnings Announcement Drift. Journal of Business Research. 67, 1099-1105.Enofe, Augustine & Amaria, Pesi . (2011). Extensible Business Reporting Language XBRL: A New Dimension in Financial Reporting. International Journal of Business, Accounting and Finance. 5 (November, Winter), 78-90.Kernan, Karen. (2008). XBRL Around the World. Journal of Accountancy. October, 62-67.Marshall, B. ; Mortenson, K. ; Bourne, A. & Price, K. (2010). Visualizing Basic Accounting Flows: Does XB RL+Model+Animation=Understanding?. The International of Digital Accounting Tesearch. 10, 27-54.Monterio, Brad J. (2011). XBRL and Its Impact on Corporate Tax Departments. Strategic Finance. February, 56-61.Phillips, Mary E ; Bahmanziari, Tammy E. & Clovard, G. Robert. (2008). Steps to XBRL. Retrieved 15 January 2014, from http://www.journalofaccountancy.com/issues/2008/feb/sixstepstoxbrl.htm. Roohani, Saeed ; Xianming, Zhao ; Capozzoli, Ernest A. & Lamberton, Barbara. (2010). Analysis of XBRL Literature: A Decade of Progress and Puzzle. The International Journal of Digital Accounting Research. 10, 131-147.Sledgianowski, Deb ; Fonsfeder Robert & Slavin, S. Nathan. (2010). Implementing XBRL Reporting. The CPA Journal. 68-72.Valentinetti, Diego & Rea, Michele A. (2011). Adopting XBRL in Italy: Early Evidence of Fit Between Italian GAAP Taxonomy and Current Reporting Practices of Non-listed Companies. The International Journal of Digital Accounting Research. 11, 45-67.XBRL International. (2013). XBRL International. Retrieved 1 December 2013, from http://www.xbrl.org.