การสื่อขาวเชงิสืบสวน

ผศ.สุรสทิธ์ิ วิทยารัฐ

เทคนิคการเขียนขาว

จะเริ่มตนเขียนขาวอยางไร

เริ่มเขียนสวนใดกอน

จะเขียนพาดหัวขาวให

นาสนใจไดอยางไร

ความนําของขาวมาจากไหน

เทคนิคการเขียนขาว

สรุปสาระสําคัญ (main idea) ที่จะบอก

แกผูอาน คือ กําหนดประเด็น เสียกอน

กําหนดเคาโครงเนื้อขาวที่จะอธิบายประเด็น

กําหนดโปรยขาว (lead) ของขาวไวในใจ

เทคนิคการเขียนขาว ลงมือเขียนเนื้อขาว จากความนําในใจ

เขียนความนําของขาว

เขียนพาดหัวขาว

ตรวจทานความถูกตองของขอมูล /ภาษา

โครงสรางของขาว

1. พาดหวัขาว (Headline)

2. โปรยขาว หรือความนํา (Lead)

3. สวนเชื่อม (Neck / Bridge) อาจไมมีก็

ได ถาเปนขาวสั้นๆ หรือ ขาวทีไ่มเปน follow up story

4. เน้ือขาว (News Body) มหีลายยอหนา

โครงสรางการเขียน

มีหลายรูปแบบ

ที่ไดรับความนิยมคือ ใจความสําคัญมากอน แลวคอยๆ

ลดหลั่นความสําคัญลงไป

เรียกวิธีการเขียนนี้วา “ปรามิดหัวกลับ”

พาดหัวขาว : สรุปใจความสาํคัญของขาว

ใหสาระสําคัญของขาว

ดึงดูดความสนใจของผูอาน

ชวยในการจัดหนา

สรางบุคลิก (Style Book)

วิธีเขียนพาดหัวขาว

จับประเดน็, หาคาํสําคัญ (key words)

เขียนออกมาเปนประโยค โดยใหมีคําสําคัญที่คิดไวดวย อาจใชคํายอ คาํรวมสมัย ได เพราะสามารถส่ือความหมายไดงาย รวดเร็ว

วิธีเขียนพาดหัวขาว

หลังจากน้ัน ใหแบงประโยคออกเปนบรรทัด ตามที่ตองการวาจะพาดหัวขาวบรรทัดเดียว หรือ 2 บรรทัด

ทําใหประโยคสั้นลง กระชับ สื่อความหมายได ลองตัดคําทีตั่ดออกแลว ประโยคยังสื่อความหมายไดตามที่ตองการ

พาดหัวขาวที่ดี

มีความหมายตรงกับเนื้อขาว

ไมบิดเบือนจากขอเท็จจริง

ใชภาษา ที่ส่ือความหมาย เขาใจงาย

เลอืกใชคําที่สรุปเนือ้หาไดทั้งหมด

โปรยขาว หรือความนําของขาว(Lead)

เปนการสรุปสาระสําคัญทั้งหมด

ที่ปรากฏในขาว

วิธีเขียนโปรยขาว เรียงลาํดับสาระที่สําคัญเปนลาํดับกอนหลัง

โดยนาํสาระที่สําคญัที่สุดมากลาวถงึกอน

ขาวทุกขาวตองมีโปรยขาว ยกเวนขาวท่ีมี

สาระสําคัญเพียงประเด็นเดียว ไมซับซอน

หรือขาวส้ันๆ เทานัน้ ที่อาจไมมีสวนโปรย

ขาว มีแตเพียงพาดหัวขาว

วิธีเขียนโปรยขาวขาว

ความยาวของโปรยขาว ขึ้นอยูกับสาระสําคัญใน

ขาวนั้นๆ แตโดยสวนใหญความนาํยาวประมาณ

3-5 บรรทัด

ขัดเกลาถอยคําภาษาใหกระชบั ไมคลุมเคลือ

เนื้อหาในโปรยขาว

แบบสรุปความ (Summary Leads) = 5W’s + 1H

Who ใคร

What อะไร

Why ทําไม

Where ท่ีไหน

When เม่ือใด

How อยางไร

สวนเช่ือม (Neck)

สวนตอระหวางโปรยขาวกับเนื้อขาว

มักใหรายละเอียดเก่ียวกับทีม่าที่ไปของขาว

เชน สถานที่ บคุคล เวลาหรือเหตุการณ

หรือ ขาวที่นาํเสนอติดตอกัน (follow up story) โดยเฉพาะในขาวเชงิสืบสวน

ภาษาในขาว (News Language)

ภาษาแบบทางการ (Formal Language)

กระชับ ไมเยิ่นเยอ

อนุญาตใหใชภาษาหนังสือพิมพไดในการ

เขียนโปรยขาว และพาดหัวขาวเทานั้น

การอางแหลงขาว

Attribution

เม่ือใด อยางไร

การอางแหลงขาว

เปนการบอกแหลงทีม่าของขาวที่นํามาเขียน

ใหผูอานทราบ

เปนการสรางความนาเชื่อถอืในรายงานขาว

ชิ้นนั้นๆ วานักขาวสัมภาษณมาจริง

เพราะการเขียนขาวนักขาวใสความคิดตัวเองลง

ไปไมได จึงไมสามารถเขียนในลักษณะเลื่อนลอย

การอางแหลงขาว

บางคร้ังหากระบุแหลงที่มาของขาวแลวเปนความ

ฟุมเฟอยของคํา ก็ไมจําเปนตองอางแหลงขาว

การอางแหลงขาว มักใชคํากริยาระบุ

กลาววา

เปดเผยวา

ใหสัมภาษณวา

แถลงวา

เทคนิคการอางขอมูลจากแหลงขาว

อางอิงไดหมด (on the record) บอกชื่อ และ

Identification

ไมสามารถอางอิงโดยตรง (out off the

record) ใชคําวา แหลงขาว กลาววา กรณีนี้

แหลงขาวตองมตัีวตนจริง และมีผลตอความ

เชื่อถือของขอมลูนั้นๆ ลดลง

เทคนิคการอางขอมูลจากแหลงขาว

อางอิงโดยไมระบุชื่อแหลงขาว

(on background)

อางอิงขอมูลเบ้ืองลกึโดยไมระบุแหลงขาว

(on deep background)

ประเภทของการอางคําพดูแหลงขาว

Type of Attributing

ประเภทของการอางคําพดูแหลงขาว

1. อางคําพูดตรงๆ ทั้งหมด

(direct quotations)

2. อางคําพูดเพียงบางสวน

(partial quotations)

3. อางคําพูดโดยออม หรือเรียบเรียงจากคําพูด

ของแหลงขาว (indirect quotations)

3 ประเภทอางคําพูดแหลงขาว

1. อางคําพูดตรงๆ ทัง้หมด – ไมใชพร่ํา

เพรื่อ แตมีขอดี คือ

คาํพูดของแหลงขาวสําคญัมาก

ทําใหเห็นภาพ จินตนาการ

ยืนยนั อารมณ ความรูสึก ขอเท็จจริง

3 ประเภทอางคําพูดแหลงขาว (ตอ)

1. อางคําพูดตรงๆ ทั้งหมด

ตองใชเครื่องหมายอัญประกาศ

เสมอ (สรรพนามบุรุษที่ 1)

ระวังเปดอัญประกาศ แลวตองปด

วิธีเขียนอางคําพดูแหลงขาว

“…………………….” นาย

สุเมธ กลาว

นายสุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการมูลนิธิชยั

พัฒนา กลาววา

………………………….

3 ประเภทอางคําพูดแหลงขาว

2. อางคาํพูดบางสวน

พิจารณาแลววามีเหตุผลที่ไมอาง

ทัง้หมด

อางบางสวนมาประกอบการเขียนขาว

3 ประเภทอางคําพูดแหลงขาว

3. อางคําพูดโดยออม - นิยมมากกวา

ไมตองใชเครื่องหมายอญัประกาศ

สรรพนามใชแทนเปนบุรุษที่ 3

ขอพึงระวังในการเขียนอางคําพูดแหลงขาว

การเขียนขาวมิใชนําคาํพูดที่แหลงขาวบอกมาเขียน

ตอๆ กันไป แตเปนการนําเสนอความคิด ประเด็น

การอางคําพูดในจังหวะที่เหมาะสมจะชวยใหผูอาน

เขาใจขาวไดงายขึ้น

ขอใหโชคดี