WOJNA TRZYDZIESTOLETN

IA

1618-1648

WYDARZENIA OPARTE NA FAKTACH !

ZAPRASZAMY DO OBEJRZENIA

PREZENTACJI.

Konflikt pomiędzy habsburskimi cesarzami, katolickimi

książętami i miastami Rzeszy, a obozem protestanckim.

Liga Katolicka : Unia Protestancka

GENEZA WOJNY

MAKSYMILIAN BAWARSKI

POPIERANY PRZEZ:HISZPANIĘPAPIESTWO

DANIĘPOLSKĘ

LIGA KATOLICKA

Maksymilian Bawarski

FRYDERYK IV POPIERANY PRZEZ:

FRANCJĘHOLANDIĘSZWECJĘ

SABAUDIĘDANIĘANGLIĘROSJĘ

TURCJĘ

UNIA PROSTESTANCKA

WOJNĘ TRZYDZIESTOLETNIĄ

DZIELIMY NA IV OKRESY I. CZESKO - PALATYNACKI

(1618-1624) II. DUŃSKI (1625-1629)

III. SZWEDZKI (1630-1635) IV. FRANCUSKO-SZWEDZKI

(1635-1648)

Rywalizacja francusko-habsburska o dominację w Europie

Walka o dominację na Bałtyku i na obszarach środkowoeuropejskich

Habsburgowie chcieli zjednoczyć Rzeszę w jedno, rządzone absolutnie, katolickie państwo

PRZYCZYNY

sytuacja na Węgrzech i w Czechach, które były rządzone przez Habsburgów (władcy ci łamali otrzymane przez protestantów prawa)

ogólne rozbicie religijne w Europie w wyniku reformacji, powstanie dużej grupy państw czy księstw protestanckich

w późniejszym okresie do kontynuowania wojny parł król Szwecji Gustaw II Adolf, dążący do opanowania wszystkich wybrzeży Bałtyku

PRZEBIEG WOJNY

TRZYDZIESTOLETNIEJ

OKRES CZESKI I PODBÓJ

PALATYNATU

1618-1623

• Okres ten zaczął się od tzw. defenestracji praskiej(wypchnięcie kogoś przez okno), która miała miejsce 23 maja 1618r. Wyrzucono wtedy przez okno zamku królewskiego na Hradczanach w Pradze, wysłanników cesarza Macieja I, Wilhelma Slavata i Jarosława Borzitę z Martinic,

• Powołanie na tron palatyna reńskiego Fryderyka V Wittelsbacha po śmierci cesarza Macieja I w 1619 roku,

• Nowy cesarz Ferdynand II Habsburg zawarł sojusz z Gaborem Bethlenem, który rozpoczął antyhabsburskie powstanie na Węgrzech (1619-odsiecz wiedeńska)

• Liga Katolicka i książę saski poparli Ferdynanda, który opanował Austrię(1620)• Klęska wojsk czeskich w bitwie pod Białą Górą (1620)• Ucieczka Fryderyka do Holandii • Klęska Czech, śmierć znacznej części czeskiej szlachty, wygnania doprowadziły do zahamowania życia narodowego w tym kraju

BITWA POD BIAŁĄ GÓRĄ 1620

OKRES DUŃSKI

1625-1629

W 1625r. na czele obozu protestanckiego stanął król Danii Christian V, przyłączył się do wojny, z Holsztynu wkroczył do Niemiec i zdobył Meklemburgię i Dolną Saksonię

Armie Ligi Katolickiej miały dwóch doskonałych przywódców: Albrechta von Wallensteina i Johanna von Tilly

Liga wygrała bitwę pod Dessau (1626), wkroczyła do Dolnej Saksonii (1626), Holsztynu i Jutlandii (1627)

Wyparcie Duńczyków z Holsztynu i spustoszenie Danii (1627)

Ferdynand II wydał edykt restrykcyjny (1629) cofający wszystkie sekularyzacje dóbr kościelnych po 1555 r.

Etap duński kończy pokój w Lubece (1629)-Dania zatrzymała Holsztyn w zamian za niewtrącanie się w sprawy Rzeszy

Sejm Rzeszy w Ratyzbonie (1630) zmusił Habsburgów do zmniejszenia armii i zwolnienia Wallensteina

Rajtar w Czasie Wojny 30-letniej

OKRES SZWEDZKI

1630-1648

W owym czasie sojusz antyhabsburski obejmował Francję, Anglię, Dolną Saksonię, Brandenburgię, Niderlandy oraz Szwecję, która od 1631r. stała na jego czele

W latach 1630-1631 Szwecja zajęła Pomorze Zachodnie i Meklemburgię

Szwedzi poparci przez większość książąt i miast protestanckich ruszyli na południe i po bitwie pod Breitenfeld (1631)zajęli Saksonię i Czechy -> rozpad Ligii Katolickiej

• Cesarz Ferdynand II zwrócił armię Wallensteinowi (1631), który opanował Czechy

• Gustaw II Adolf ginie w bitwie pod Lützen (1632)

• Wallenstein zaczął paktować z protestantami za co został zabity w 1634r.

• Szwedzi bez Gustawa II Adolfa zaczęli ponosić porażki

• Klęska pod Nordlingen (1634) doprowadziła do zawarcia pokoju w Pradze pomiędzy cesarzem a elektorem saskim Janem Jerzym

• Całkowitemu wyparciu Szwedów zapobiegło przystąpienie do wojny Francji

BITWA POD LÜTZEN 1632

OKRES FRANCUSKO-SZWEDZKI

1635-1648

Szwedzka brygada

W sojuszu antyhabsburskim wystąpiły: Francja, Szwecja, Niderlandy, Siedmiogród i Sabaudia.

Do wojny przystąpiła Francja po zawarciu traktatu ze Szwecją przeciwko Habsburgom (1635)

Przełomem wojny było zdobycie przez Francję twierdzy Brisch (1638) co odcięło połączenie Włoch z Niderlandami, pozbawiając zaopatrzenia armię habsburską

Holendrzy rozgromili flotę hiszpańską pod Dunkierką (1639)

Szwedzi spustoszyli Śląsk, Czechy i Morawy (1641-1643), pokonując ponownie armię cesarską pod Breitenfeld (1642)

W 1640r. działania wojenne rozpoczął władca Siedmiogrodu - Rakoczy.

Cesarz Ferdynand III w 1640r. podjął decyzję o rozpoczęciu rozmów pokojowych.

W latach 1642-1648 podczas trwania rozmów nadal toczyły się walki.

Wojnę zakończył tzw. pokój westfalski z 1648r.

Szwedzka piechota z czasów wojny

trzydziestoletniej

BITWA POD ROCROI 1643

1.Przegrana Czech i elektora Palatynu(1620-1623)

2.Interwencja i przegrana Christiana IV Oldenburga(1625-1629)

3.Interwencja Gustawa II Adolfa Wazy(1630-1633)

4.Interwencja Francji przeciwko Hiszpanii i I Rzeszy(1635)

Okupacja Roussillon’a(1642)

Zwycięstwo Francji pod Rocroi(1643)

5.Kampania niemiecka de Turenne’a i Szwecji(1645-1648)

POKÓJ WESTFALSKI 1648

POKÓJ MIĘDZY CESARSTWEM A FRANCJĄ I JEJ STRONNIKAMI ORAZ

CESARSTWEM A SZWECJĄ.Traktat regulował stosunki polityczne, religijne i terytorialne na terenie Rzeszy

Traktat przekreślił ostatecznie dominująca pozycję cesarstwa

Traktat nie obejmował Hiszpanii dalej walczącej z Francją (1659- traktat pirenejski)

Zniesiono edykt restrykcyjny Uznano sekularyzację dóbr kościelnych

Potwierdzono tolerancję religijną w Rzeszy ( zasada – cuius regio, eius religio- ,,czyj kraj, tego religia’’)

Zreorganizowano kolegium elektorskie ( 5 katolików i 3 protestantów)

Zapewniono Habsburgom dziedziczenie korony cesarskiej

Potwierdzono dziedziczną władzę Habsburgów w Czechach

Ogłoszono amnestię dla władców, którzy utracili księstwa podczas wojny

kraje Rzeszy uzyskały prawo prowadzenia własnej polityki zagranicznej

Francja otrzymała Alzację i biskupstwa (Metz, Toul i Verdun)

Hiszpania uznała niepodległość Niderlandów

Potwierdzono niepodległość Konfederacji Szwajcarskiej

Wyludnienie i ruina gospodarcza ( upadek handlu, rzemiosła, rolnictwa)

Głód, epidemieUpadek kultury i oświatyKoszty utrzymania armii spadły na

okupowany terenBardziej wykorzystywano artylerię i

umocnienia poloweDalsze rozdrobnienie polityczne NiemiecFrancja stała się pierwszym mocarstwem

europejskim Wzmocnienie pozycji Szwecji i Brandenburgii

SKUTKI WOJNY TRZYDZIESTOLETNIEJ

ŹRÓDŁA : GRAFIKA

WIKIPEDIAHISTORIA.PGI.PL

WIEM.PLBRYK.PLMUZYKA:

Enya-Exile Album : Watermark [1988]Enya-Pearl Harbor

Cold Case ( Dowody zbrodni) Soundtrack-ES Posthumus-NaraINFORMACJE NA TEMAT WOJNY:

'Historia Od starożytnoścido współczesności' Vademecum dla maturzystów i

kandydatów na wyższe uczelnie z 1999r. Janusza Micunia`Nowa Matura Historia` repetytorium Jacek Talik

WYKONAŁY UCZENNICE KLASY II B SANDRA KOŚCIELSKA

orazINGA KAŹMIERCZAK