Bloki Militarne

• I Wojna Światowa była starciem dwóch stron - Trójprzymierze (państwa centralne) oraz Trójporozumienie (państwa Ententy).

• Obie strony były połaczeniem różnych krajów w celu zapewnienie sobie różnych korzyści.

Trójprzymierze (państwa centralne)

• Niemcy i Austro-Węgry podpisali w Wiedniu w 1879 roku wzajemny traktat. Ustalono, że gdyby jedno z nich zostało zaatakowane przez Rosję, drugie udzieli mu pomocy. W przypadku konfliktów zbrojnych z innymi państwami obowiązywać miała zasada "życzliwej neutralności". Układ ten (tzw. dwuprzymierze) został w 1882 roku w Berlinie rozszerzony przez przystąpienie do niego Włoch. Zakładał on pomoc zbrojną dla Niemiec i Austro-Węgier w przypadku ataku Francji na Włochy. W przypadku agresji francuskiej na Rzeszę, Włochy zobowiązały się wystąpić czynnie po stronie Rzeszy, a w przypadku agresji rosyjskiej na Austrię (konflikt bałkański) zachować życzliwą neutralność. Pomoc zbrojna obowiązywała wszystkich sygnatariuszy w przypadku wspólnego ataku francusko-rosyjskiego na któreś z tych państw. Traktat ten obowiązywał formalnie do 1914 roku.

Trójprzymierze (państwa centralne)

Trójporozumienie (państwa Ententy)

• Traktat trójprzymierza godził bezpośrednio w interesy i bezpieczeństwo Francji i Rosji. W 1892 roku między tymi państwami doszło do podpisania tzw. konwencji wojskowej. Zakładała ona, ż jeśli Francję zaatakują Niemcy lub Włochy poparte przez Niemcy, Rosja uderzy na Niemcy, a jeśli Rosję zaatakują Niemcy lub Austria wsparta przez Niemcy, to Francja wystąpi przeciw Niemcom. W 1904 roku między Wielką Brytanią a Francją doszło do podpisania szeregu układów, nazwanych Entente Cordiale (serdeczne porozumienie). W 1907 roku doszło do podpisania szeregu układów między Wielką Brytanią a Rosją.

Trójporozumienie (państwa Ententy)

*Kolor niebieski to tereny państw Ententy

Wybuch Wojny• 28 czerwiec 1914 - zamach na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda,

następcę tronu Austro-Węgier w Sarajewie, stolicy Bośni. Zabójca Gawriło Princip, młody serbski nacjonalista, członek organizacji "Czarna Ręka"

• 23 lipca 1914 - rząd austro-węgierski postawił Serbii ultimatum: zaprzestania w szkolnictwie w prasie i w innych publikacjach antyaustriackiej propagandy, rozwiązania organizacji, które taką propagandę prowadziły i ukarania współwinnych zamachu. Serbia zgodziła się na ultimatum, poza jednym punktem, aby w śledztwie, które miało na celu wyjaśnienie morderstwa, wzięli udział przedstawiciele władz austro-węgierskich, jako naruszające suwerenność państwa

• 28 lipca 1914 Austro-Wegry wypowiadają wojnę Serbii, uznając, że ich ultimatum zostało odrzucone, początek wojny.

• 30 lipiec 1914 - Rosja w stanie wojny z Austro-Węgrami• 1 sierpień 1914 - Niemcy wypowiadają wojnę Rosji• 3 sierpień 1914 - Niemcy wypowiadają wojnę Francji• 4 sierpień 1914 - Niemcy wypowiadają wojnę Wielkiej Brytanii

Sprawa polska podczas I wojny światowej

• Wybuch I wojny światowej otworzył przed Polakami szanse na odzyskanie niepodległości. Jednak droga do jej realizacji była dość różnie postrzegana

• Powstały trzy orientacje, w której każda miała inne założenia co do odzyskania niepodległości.

Orientacja Proaustriacka • Główny przedstawiciel - Józef Piłsudski. Uważał on, że należy

doprowadzić do powstania przeciwko Rosji, przy mocy armii austriackiej. Oparciem dla niego był powołany w Królestwie Polskim, w Krakowie 16 sierpnia 1914 roku Naczelny Komitet Narodowy z Juliuszem Leo na czele, który miał pełnić rolę najwyższej instancji politycznej, wojskowej i skarbowej dla całej Galicji. Większość członków Komitetu była, tak jak Piłsudski, zwolennikami opcji proaustriackiej. Planowali oni przyłączenie ziem wchodzących w skład zaboru rosyjskiego do Austrii i utworzenie tym samym państwa trójczłonowego Austro-Węgro-Polskę. W myśl tej opcji postanowiono przy boku armii austriackiej utworzyć Legiony Polskie. W 1908 roku powstał tajny Związek Walki Czynnej, którego przywódcą, obok Piłsudskiego, został Kazimierz Sosnkowski. W 1910 roku zostały założone organizacje paramilitarne "Strzelec" w Krakowie oraz "Związek Strzelecki" we Lwowie. W 1912 roku powstała zaś Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych.

Orientacja Prorosyjska

• Główny przedstawiciel Roman Dmowski. Uważał on, że tylko przy Rosji Polska ma szansę na odbudowę swojej państwowości. Ważna rolę odgrywały dla niego wspólne korzenie słowiańskie. 15 sierpnia 1917 roku powołał on do życia w Lozannie, Komitet Narodowy Polski, uważany za "oficjalną reprezentację państwa polskiego" przez Anglię, Francję, Włochy i Stany Zjednoczone.

Orientacja Lewicowa

• Reprezentowały ją partie Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy oraz Polska Partia Socjalistyczna "Lewica". Partie postrzegały odbudowę państwa polskiego w oparciu o rewolucyjny ruch robotniczy.

Sprawa polska w ujęciu innych państw

• 5 listopada 1916 roku - tzw. Akt 5 listopada, ogłoszony przez dwóch cesarzy, austriackiego Franciszka Józefa I i niemieckiego Wilhelma II, zakładał utworzenie państwa polskiego z ziem zabranych drogą zbrojną Rosji. Głównym celem wydania tego dokumentu, była chęć uzyskania polskiego rekruta, a nie odbudowa państwa.

• 22 stycznia 1917 roku - orędzie prezydenta USA W. Wilsona, w którym mówił on o konieczności powstania "zjednoczonej, niezawisłej i autonomicznej Polsce

• 27 marca 1917 roku - odezwa Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, w której stwierdzono, iż Polska ma prawo do całkowitej niepodległości pod względem państwowo-niepodległościowym.

• 30 marca 1917 - identyczna niemal w swej treści proklamację wydał Rząd Tymczasowy

• 15 listopada 1917 roku - Rosja proklamowała "prawo narodów Rosji do swobodnego samookreślenia aż do oderwania się i utworzenia samodzielnego państwa".

• 8 styczeń 1918 - orędzie prezydenta T. Wilsona, punkt 13: "Powinno być utworzone niepodległe państwo polskie, które winno objąć ziemie zamieszkałe przez ludność bezspornie polską, mieć zapewniony wolny i bezpieczny dostęp do morza"

Polskie formacje paramilitarne i wojskowe w I wojnie światowej.

• Przed wybuchem I wojny światowej szczególnie żywym ośrodkiem przygotowań i tworzenia struktur wojskowych stała się Galicja. Korzystając z szerokiej autonomii i nawet czasowego wsparcia władz austriackich powstawały w Galicji coraz to nowe jawne organizacje wojskowe, do których garnęli się młodzi ludzie. W 1910 r. powołano do życia drużyny Strzelca oraz Związek Strzelecki. Na czele organizacji strzeleckich stanął J. Piłsudski jako Komendant Główny wszystkich polskich sił wojskowych. Piłsudski zmobilizował oddziały strzeleckie i stworzył na ich bazie Pierwszą Kompanię Kadrową.

Legiony Polskie

• Po powrocie do Galicji Kompania Kadrowa nie została rozwiązana, lecz jej żołnierze weszli w skład nowo utworzonych Legionów Polskich. Legiony powołał również w tym czasie powstały Naczelny Komitet Narodowy, który miał być najwyższą władzą wojskową, polityczną i skarbową dla Polaków mieszkających w Galicji. Z początku w sierpniu utworzono dwie jednostki legionów - Legion Zachodni i Legion Wschodni.

Legiony Polskie

• Łącznie w Legionach służyło około 20 tys. żołnierzy. Dowódcą I Brygady był Józef Piłsudski; w jej skład wchodziły pułki piechoty i ułani. I Brygada walczyła z Rosjanami w Galicji, gdzie dzięki świetnemu dowództwu Piłsudskiego odnosiła wiele sukcesów. W lipcu 1916 r. żołnierze I Brygady stoczyli na Wołyniu z Rosjanami ciężką bitwę pod Kostiuchnówką. II Brygadą dowodził generał J. Haller (powstała ona oficjalnie dopiero w połowie 1915 r.). Jej żołnierze walczyli w Galicji Wschodniej oraz na Węgrzech. Pod koniec 1915 r. odziały II Brygady połączyły się z resztą sił legionowych i walczyły w na froncie wołyńskim (nad rzeką Styr). Dowódcą III Brygady był płk Stanisław Szeptycki.

Józef Piłsudzki• Józef Klemens Piłsudski (ur. 5

grudnia 1867 w Zułowie pod Wilnem, zm. 12 maja 1935 w Warszawie) – polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, dowódca, polityk, Naczelnik Państwa polskiego w latach 1918–1922 i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918, Pierwszy Marszałek Polski od 19 marca 1920; dwukrotny premier Polski (1926–1928 i 1930), twórca tzw. rządów sanacyjnych w II Rzeczypospolitej wprowadzonych w 1926 roku po zamachu stanu, współzałożyciel PPS i szef Wydziału Bojowego PPS (OB PPS).

Szlak bojowy legionów Piłsudzkiego

• Polskie formacje wojskowe działające w 1914-1917 po stronie państw centralnych,podporzadkowane organizacyjnie Naczelnej  Komendzie armii Austro-Węgierskiej, politycznie i częściowo organizacyjnie Naczelnemu Komitetowi Narodowemu, wywodziły się z oddziałów strzeleckich J. Piłsudskiego. W 1916 legiony liczyły ok. 25 tys. żołnierzy. Po kryzysie przysięgowym większość Brygady internowano lub wcielono do armi zaborców. Większe walki Legionów: 

• pod Nowym Korczynem -IX 1914• pod Anielinem i Laskami- 21-26 X 1914 • pod KrzywopłotamI, Marcinkowicami,Łowczówkiem-22-25 XII 1914•  na Ukrainie Zakarpackiej-X 1914• pod Mołotkowem- 29 IX 1914• pod Rafajłową, Kirlibabą, i Rarańczą- 13 IV1915• pod Koronami- 16-25 V1915, pod Jaskowem- 29- 31 VII 1915• pod Kostiuchnówką-4-6VII1916 

Głowne przyczyny odzyskania niepodległości

• Główne przyczyny odzyskania niepodległości  przez Polske w 1918 r :• - wybuch I wojny światowej w 1914 r ( wojna między zaborcami Polski

 Niemcami i Austro - Węgrami na Rosje )• - osłabienie panstw zaborczych spowodowane ogromnym wysiłkiem

ekonomicznym i militarnym w działania wojenne ( np walki niemiec na froncie zachodnim )

• - wybuch rewolucji bolszewickiej w Rosji w 1917 oraz jej wycofanie z I wojny światowej

• - popracie odyzksnaia niepodległosci przez Polske przez  USA i Francje• - dobre przygotowanie polskich organizacji politycznych i wojskowych do

przejmowania ziem polskich ,• -   duża świadomość narodwa wśród chłopów i robotników ( ich popracie dla

niepodległosci znacznie ułatwiało walke  z oddziałami zaborców )• - przgeranie I wojny światowej przez  panstwa centralne czyli Niemcy i

Austro- Wegry (rozpadły się ) w 1918 r .

• OpracowaŁ RADEK LEWANDOWSKI III C-2012-COMENIUS.