1

WYDZIAŁ CHEMII UNIWERSYTETU WROCŁAWSKIEGO

u l . F . J o l i o t - C u r i e 1 4 5 0 - 3 8 3 W r o c ł a w

Wniosek

o utworzenie na Wydziale Chemii specjalizacji nauczycielskiej

w zakresie dwóch specjalności: chemia – głównej

i edukacja dla bezpieczeństwa – dodatkowej na studiach

stacjonarnych pierwszego stopnia

Podstawy merytoryczne i organizacyjne zostały opracowane

przez dr Marię Korabik i dr Julię Kłak

2

Spis treści

1. Uchwała Rady Wydziału Chemii UWr nr 116/2009 z dnia 7 kwietnia 2009 r.

w sprawie utworzeniu na Wydziale Chemii specjalizacji nauczycielskiej………...………3

2. Podstawy prawne…………………………………………………………………………..4

3. Uzasadnienie wniosku……………………………………...………………………………5

4. Sylwetka absolwenta……………………………………………………………………….7

5. Przedmioty kształcenia kierunkowego z zakresu dodatkowej specjalności

nauczycielskiej – edukacji dla bezpieczeństwa…...…………………………………...……8

6. Przedmioty kształcenia nauczycielskiego w zakresie dwóch specjalności – chemii i

edukacji dla bezpieczeństwa………………………………………………………………..10

7. Uzupełniające studia magisterskie w zakresie jednej głównej specjalności

nauczycielskiej – chemia………………………………………………………………….…12

8. Podstawa programowa – edukacja dla bezpieczeństwa (III etap edukacyjny -

gimnazjum)…………..............................................................................................................13

9. Korelacje realizowanych przedmiotów z podstawą programową – edukacja dla

bezpieczeństwa (III etap edukacyjny - gimnazjum)………………………………………15

a. Przedmioty podstawowe i kierunkowe…………………………………………………..15

b. Przedmioty fakultatywne…………………………………………………………….…..17

10. Dydaktyka chemii i edukacji dla bezpieczeństwa ……………………………….……23

3

1. Uchwała Rady Wydziału Chemii UWr nr 116/2009 z dnia 7 kwietnia 2009 r. w

sprawie utworzeniu na Wydziale Chemii specjalizacji nauczycielskiej

4

2. Podstawy prawne

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7.09.2004, w

sprawie standardów kształcenia nauczycieli.

2. Odpowiedź na pismo w sprawie prowadzenia w uczelniach kształcenia w zakresie

specjalizacji nauczycielskiej – Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament

Kształcenia Ogólnego i Wychowania – Zastępca Dyrektora – Anna Małgorzata

Dakowicz – Nawrocka.

Stosownie do przepisów art. 8 ust. 5 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. prawo o

szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.), w uczelni prowadzącej

kształcenie przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela studenci studiów

pierwszego stopnia w specjalności nauczycielskiej muszą uzyskać przygotowanie do

nauczania dwóch przedmiotów (rodzajów zajęć).

Szczegółowy sposób organizacji i zakres kształcenia nauczycieli w szkołach

wyższych, określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7

września 2004 r. w sprawie standardów kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 207, poz.

2110).

Standardy kształcenia nauczycieli nie określają warunków organizacyjnych

kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, a w szczególności

nie wskazują, która jednostka organizacyjna uczelni jest odpowiedzialna za realizację

kształcenia nauczycielskiego.

Przepisy ww. rozporządzenia wskazują jedynie, że programy studiów

przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela uwzględniać mają wymogi

określone w niniejszych standardach.

Uwzględnienie w programie studiów specjalizacji w zakresie dwóch specjalności

nauczycielskich daje również możliwość równoległego kształcenia nauczycieli w

zakresie jednej specjalności nauczycielskiej – chemia.

3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12.03.2009 (Dz. U. Nr 50,

poz. 400), w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Zgodnie z nowym rozporządzeniem, oprócz nauczycieli, którzy ukończyli studia na

kierunku zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć,

kwalifikacje posiadać będą osoby, które ukończyły studia wyższe na kierunku,

którego zakres określony w standardzie kształcenia dla danego kierunku w grupie

treści podstawowych i kierunkowych obejmuje zakres nauczanego przedmiotu lub

prowadzonych zajęć. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2009 r.

4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23.12.2008, w sprawie

kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz.U. z dnia 15.01.2009 r. Nr

4, poz.17), wprowadzające w III etapie kształcenia (gimnazjum) przedmiot edukacja

dla bezpieczeństwa.

5

3. Uzasadnienie wniosku

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie

podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w

poszczególnych typach szkół (rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z

dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17) wprowadza przedmiot edukacja dla bezpieczeństwa

w III etapie edukacyjnym – gimnazjum, kontynuowany w IV etapie edukacyjnym, zamiast

dotychczasowego przedmiotu PO.

Wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniom szkół gimnazjalnych, dotyczącym

zatrudnienia nauczycieli posiadających kwalifikacje do nauczania tego przedmiotu

wnioskujemy o utworzenie na Wydziale Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego specjalizacji

nauczycielskiej w zakresie dwóch specjalności: specjalność główna chemia i specjalność

dodatkowa – edukacja dla bezpieczeństwa.

Wydział Chemii posiada tradycje w kształceniu nauczycieli chemii dla gimnazjum jak

i szkół ponadgimnazjalnych, zarówno w systemie studiów stacjonarnych jak i

niestacjonarnych. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7.09.2004, w

prawie standardów kształcenia nauczycieli, wprowadza specjalizacje nauczycielską w

zakresie dwóch specjalności nauczycielskich (głównej i dodatkowej) jako jedyną możliwą w

dwustopniowym systemie studiów. Od 1 września 2009 roku wchodzi również w życie

rozporządzenie w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Rozporządzenie doprecyzowało i uporządkowało obecnie obowiązujące wymagania

kwalifikacyjne.

Zgodnie z nowym rozporządzeniem, oprócz nauczycieli, którzy ukończyli studia

na kierunku zgodnym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć,

kwalifikacje posiadać będą osoby, które ukończyły studia wyższe na kierunku, którego

zakres określony w standardzie kształcenia dla danego kierunku w grupie treści

podstawowych i kierunkowych obejmuje zakres nauczanego przedmiotu lub

prowadzonych zajęć.

Biorąc pod uwagę zakres treści kształcenia na Wydziale Chemii w przypadku

wszystkich realizowanych specjalności chemicznych; chemia podstawowa, informatyka

chemiczna, chemia biologiczna chemia środowiska i porównując je z wymaganiami podstawy

programowej edukacja dla bezpieczeństwa, zauważyć można wiele treści wspólnych.

Wiele zagrożeń wynika bowiem z niewłaściwego obchodzenia się z substancjami

chemicznymi, w większości palnymi, z czym wiążą się zagrożenia pożarowe. W programie

studiów chemii w zakresie treści podstawowych jak i kierunkowych są zagadnienia związane

z promieniowaniem jądrowym oraz substancjami toksycznymi. Obowiązkiem każdego

studenta chemii jest zaliczenie zajęć teoretycznych jak i praktycznych dotyczących

bezpieczeństwa i pierwszej pomocy.

Wydział Chemii problematykę bezpieczeństwa ujął w programie studiów ze względu

na specyfikę studiów i zalecenia Parlamentu Europejskiego. Oprócz wykładów z zakresu

bezpieczeństwa realizuje również zajęcia w postaci ćwiczeń praktycznych, np. ewakuacji czy

gaszenia pożaru.

Sformułowana podstawa programowa kształcenia tego przedmiotu jest również

wypełnieniem zaleceń Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 w sprawie

ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się... (Dz. Urz. UE C z 6.05.2008 r.,

str.1).

Z uwagi na proponowaną jedną godzinę w tygodniu, w ciągu jednego roku kształcenia

(30 godzin) w gimnazjum, przedmiotu edukacja dla bezpieczeństwa, wydaje się być dobrym

6

rozwiązaniem kształcenie dające uprawnienia do nauczania tego przedmiotu jako specjalności

dodatkowej, obok chemii – specjalności głównej.

Wybór specjalizacji nauczycielskiej jest proponowany dla studentów wszystkich

specjalności studiów pierwszego stopnia, kierunku – chemia. Ukończenie specjalizacji nie

tylko uprawnia do nauczania tych przedmiotów w gimnazjum. Daje również uprawnienia do

prowadzenia różnego rodzaju szkoleń i przekazywania wiedzy w firmach i dla firm.

Uzupełnienie o zajęcia specjalizacji nauczycielskiej na studiach magisterskich dodatkowo

uprawnia do nauczania chemii w szkołach ponadgimnazjalnych.

W załączeniu proponowany program specjalizacji nauczycielskiej chemia i edukacja

dla bezpieczeństwa.

Deklaracje wyboru specjalizacji nauczycielskiej studenci składają do końca stycznia I

semestru. Warunkiem rozpoczęcia specjalizacji jest zaliczenie I semestru.

Dolny limit rozpoczęcia specjalizacji nauczycielskiej dwuprzedmiotowej wynosi 15 osób.

7

4. Sylwetka absolwenta

Celem specjalizacji nauczycielskiej chemia i edukacja dla bezpieczeństwa jest

przygotowanie do zawodu nauczyciela chemii – jako specjalność główna i edukacji dla

bezpieczeństwa – specjalność dodatkowa, w gimnazjum.

Absolwent studiów pierwszego stopnia:

posiada wiedzę z zakresu chemii i edukacji dla bezpieczeństwa zgodną z treściami

podstawy programowej tych przedmiotów. Potrafi samodzielnie ją pogłębiać,

aktualizować i integrować z innymi dziedzinami wiedzy oraz posługiwać się nią w

pracy z uczniami,

dysponując podstawową wiedzą z zakresu psychologii i pedagogiki zna prawidłowości

rozwoju uczniów i może pełnić funkcje wychowawcze i opiekuńcze. Umie

diagnozować sytuację ucznia, planować, oceniać i modyfikować działania

wychowawcze i opiekuńcze na terenie szkoły,

posiada przygotowanie z dydaktyki chemii i edukacji dla bezpieczeństwa. Potrafi

organizować pracę uczniów w ramach nauczanego przedmiotu, wspierać ich rozwój

intelektualny przez odpowiedni dobór metod, technik nauczania i środków

dydaktycznych. Umie badać i oceniać osiągnięcia uczniów oraz oceniać własne

działania dydaktyczne,

posiada przygotowanie w zakresie właściwego posługiwania się głosem oraz

stosowania środków wyrazu w komunikacji ustnej,

wie jak wykorzystywać technologię informacyjną w nauczaniu przedmiotu

(prowadzeniu zajęć) jak i w celu własnego kształcenia,

zna język obcy w zakresie określonym w Standardach Kształcenia,

jest przygotowany do podjęcia kształcenia drugiego stopnia.

Absolwent studiów magisterskich specjalizacji nauczycielskiej w zakresie chemii,

oprócz znajomości treści, wynikających z kształcenia kierunkowego, dodatkowo potrafi:

diagnozować potrzeby i problemy młodzieży związane z wzrastaniem ku dorosłości

(adolescencją),

organizować proces nauczania i uczenia się w atrakcyjny sposób, gwarantujący

opanowanie wiedzy z zakresu chemii,

kierować własnym rozwojem zawodowym i osobowym,

posługiwać się przepisami prawa oświatowego w niezbędnym zakresie do

wykonywania zawodu.

8

5. Przedmioty kształcenia kierunkowego z zakresu dodatkowej specjalności

nauczycielskiej – edukacji dla bezpieczeństwa

Semestr 1/4

Przedmiot

Liczba godzin ECTS

W K L Σ

Podstawy chemii środowiska 30 15 45 4,0

Semestr 3

Bezpieczeństwo w laboratorium

chemicznym

15 15 30 2,0

Semestr 4

Przedmioty fakultatywne**

Semestr 5

Przedmioty fakultatywne**

Chemia medyczna* 30 15 45 3,0

Semestr 6

Przedmioty fakultatywne**

Chemia bionieorganiczna* 30 15 45 4,0

* w programie specjalności chemia biologiczna, razem stanowi to 165 godz., pozostaje do

zrealizowania 235 godz. w ramach przedmiotów fakultatywnych.

** przedmioty fakultatywne: chemia jądrowa, toksykologia, powszechna samoobrona i

ochrona cywilna dla specjalizacji chemia i edukacja dla bezpieczeństwa stanowią

przedmioty obowiązkowe, w przypadku pozostałych istnieje możliwość wyboru, tak by

łączna liczba godzin wynosiła 400 (Rozp. MENiS z dn. 07.09.2004).

SEMESTR ZIMOWY

1. Chemia bionieorganiczna - prof. dr hab. Henryk Kozłowski

Wykład: 30 godz.

Seminarium: 15 godz. 45 godz.

ECTS: 4,5

2. Chemia bioorganiczna - dr Hubert Bartosz-Bechowski

Wykład: 30 godz.

Seminarium: 15 godz. 45 godz.

ECTS: 4,5

3. Leki nieorganiczne - prof. dr hab. Henryk Kozłowski

Wykład: 30 godz. 30 godz.

ECTS: 3,0

9

4. Chemia kryminalistyczna - doc. dr Grzegorz Rusek

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 30 godz. 60 godz.

ECTS: 5,0

5. Chemia medyczna - prof. dr hab. Małgorzata Jeżowska-Bojczuk,

prof. dr hab. Teresa Kowalik-Jankowska

Wykład: 30 godz.

Seminarium: 15 godz. 45 godz.

ECTS: 3,0

6. BHP - doc. dr Grzegorz Rusek

Wykład: 15 godz. 15 godz.

ECTS: 2,0

240 godz.

SEMESTR LETNI

1. Chemia jądrowa - dr Krzysztof Drabent

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 30 godz. 60 godz.

ECTS: 5,0

2. Powszechna samoobrona i ochrona cywilna

(Prawne podstawy bezpieczeństwa lub Systemy bezpieczeństwa narodowego)

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 15 godz. 45 godz.

ECTS: 4,5

3. Toksykologia - prof. dr hab. Teresa Kowalik-Jankowska

Wykład: 15 godz.

Laboratorium: 30 godz. 45 godz.

ECTS: 3,5

4. Chemia nieorganiczna środowiska - prof. dr hab. Anna Trzeciak

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 30 godz. 60 godz.

ECTS: 5,0

5. Chemia żywności -

prof. dr hab. Małgorzata Jeżowska-Bojczuk

Wykład: 15 godz. 15 godz.

ECTS: 1,5

6. Kataliza a ochrona środowiska - dr Katarzyna Wajda - Hermanowicz

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 30 godz. 60 godz.

ECTS: 5,0

285 godz.

Ćwiczenia praktyczne – pierwsza pomoc - prowadzone przez ratowników medycznych

(np.PCK), 2 dni (16 godz.) w przerwie semestralnej, certyfikat.

10

6. Przedmioty kształcenia nauczycielskiego w zakresie dwóch specjalności –

chemii i edukacji dla bezpieczeństwa

Semestr 2

Przedmiot

Liczba godzin

W K L ECTS

Psychologia 30 30 2,0

Semestr 3

Pedagogika 30 30 2,0

Dydaktyka chemii 15 15 2,0

Dydaktyka edukacji dla bezpieczeństwa 15 1,0

Semestr 4

Metodyka nauczania chemii - gimnazjum 30 3,0

Praktyka śródroczna - chemia 20 2,0

Metodyka nauczania edukacji dla

bezpieczeństwa - gimnazjum

30 3,0

Praktyka śródroczna –

edukacja dla bezpieczeństwa

20 2,0

Po II roku studiów praktyka pedagogiczna ciągła w gimnazjum – 4 tygodnie,

w tym 100 godzin chemia + 10 godzin edukacja dla bezpieczeństwa + 30 godzin

kształcenie psychologiczno – pedagogiczne = 140 godzin

4,0

Semestr 5

Kompetencje psychologiczno –

pedagogiczne nauczyciela

(przedmiot uzupełniający I)

30 2,0

Kompetencje nauczycielskie

doświadczenie po praktykach

30 2,0

Semestr 6

Dydaktyka chemii 15 1,0

Technika szkolnego eksperymentu 30 3,0

Emisja głosu (przedmiot uzupełniający II) 30 3,0

11

W sumie 360 godzin (zgodnie ze standardami kształcenia nauczycieli z dnia

07.09.2004):

psychologia 60 godz.

pedagogika 60 godz.

dydaktyka chemii 120 godz. (w tym wykład 15 godz. + konwersatorium 30

godz. + metodyka nauczania chemii 30 godz.+ technika szkolnego

eksperymentu 30 godz. + kompetencje nauczycielskie – doświadczenie po

praktykach (chemia) 15 godz.)

dydaktyka edukacji dla bezpieczeństwa 60 godz. (w tym konwersatorium 15

godz. + metodyka nauczania edukacji dla bezpieczeństwa 30 godz. +

kompetencje nauczycielskie – doświadczenie po praktykach (edukacja dla

bezpieczeństwa) 15 godz.)

przedmiot uzupełniający I – kompetencje psychologiczno – pedagogiczne 30

godz.

przedmiot uzupełniający II – emisja głosu – 30 godz.

Praktyka pedagogiczna ciągła - 140 godz. (w tym 100 godz. chemia + 10 godz.

edukacja dla bezpieczeństwa + 30 godz. kształcenie psychologiczno-pedagogiczne)

Praktyka pedagogiczna śródroczna - 40 godz. (w tym 20 godz. chemia + 20 godz.

edukacja dla bezpieczeństwa)

Ukończenie specjalizacji nauczycielskiej uprawnia do nauczania chemii i edukacji

dla bezpieczeństwa w gimnazjum.

Do nabycia kwalifikacji do nauczania jednego przedmiotu – chemia w gimnazjum

obowiązuje zaliczenie:

psychologia 60 godz.

pedagogika 60 godz.

dydaktyka chemii 120 godz.

przedmiot uzupełniający I – kompetencje psychologiczno – pedagogiczne 30

godz.

przedmiot uzupełniający II – emisja głosu – 30 godz.

Praktyka pedagogiczna - 150 godz.

12

7. Uzupełniające studia magisterskie w zakresie jednej głównej specjalności

nauczycielskiej – chemia

Przedmioty kształcenia nauczycielskiego

Semestr 1

Przedmiot

Liczba godzin ECTS

Psychologia 15 1,0

Pedagogika 15 1,0

Semestr 2

Dydaktyka chemii 30 3,0

Praktyczna pedagogiczna ciągła w

szkołach ponadgimnazjalnych

60 (2 tygodnie) 2,0

Ukończenie specjalizacji nauczycielskiej na studiach magisterskich dodatkowo

uprawnia do nauczania chemii w szkołach ponadgimnazjalnych.

13

8. Podstawa programowa – edukacja dla bezpieczeństwa (III etap edukacyjny

gimnazjum)

( z załącznika nr 4 rozporządzenia MEN z dnia 23 grudnia 2008)

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Znajomość powszechnej samoobrony i ochrony cywilnej. Uczeń rozumie znaczenie

powszechnej samoobrony i ochrony cywilnej.

II. Przygotowanie do działania ratowniczego. Uczeń zna zasady prawidłowego działania w

przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia.

III. Nabycie umiejętności udzielania pierwszej pomocy. Uczeń umie udzielać pierwszej pomocy w

nagłych wypadkach.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

1. Główne zadania ochrony ludności i obrony cywilnej. Uczeń:

1) omawia podstawy prawne funkcjonowania ochrony ludności i obrony cywilnej w

Rzeczypospolitej Polskiej;

2) wymienia podstawowe dokumenty ONZ regulujące funkcjonowanie obrony cywilnej w

świecie.

2. Ochrona przed skutkami różnorodnych zagrożeń. Uczeń:

1) przedstawia typowe zagrożenia zdrowia i życia podczas powodzi, pożaru itp.;

2) omawia zasady ewakuacji ludności, zwierząt z terenów zagrożonych;

3) wyjaśnia zasady zaopatrzenia ludności ewakuowanej w wodę i żywność;

4) charakteryzuje zagrożenia pożarowe w domu, szkole i najbliższej okolicy;

5) wyjaśnia, jak należy gasić zarzewie ognia;

6) wyjaśnia, jak należy gasić odzież palącą się na człowieku;

7) omawia zasady zachowania się podczas wypadków i katastrof komunikacyjnych,

technicznych i innych;

8) uzasadnia potrzebę przeciwdziałania panice.

3. Źródła promieniowania jądrowego i jego skutki. Uczeń:

1) omawia wpływ środków promieniotwórczych na ludzi, zwierzęta, żywność i wodę;

2) wymienia sposoby zabezpieczenia żywności i wody przed skażeniami;

3) wyjaśnia znaczenie pojęć: odkażanie, dezaktywacja, dezynfekcja, deratyzacja;

4) wyjaśnia, na czym polegają zabiegi sanitarne i specjalne.

4. Oznakowanie substancji toksycznych na środkach transportowych i magazynach. Uczeń:

1) wymienia rodzaje znaków substancji toksycznych i miejsca ich eksponowania;

2) rozpoznaje znaki substancji toksycznych na pojazdach i budowlach;

3) wyjaśnia zasady postępowania w przypadku awarii instalacji chemicznej, środka transportu

lub rozszczelnienia zbiorników z substancjami toksycznymi;

4) wykorzystuje różne materiały na zastępcze środki ochrony dróg oddechowych i skóry.

5. Ostrzeganie ludności o zagrożeniach, alarmowanie. Uczeń:

1) definiuje i rozpoznaje rodzaje alarmów i sygnałów alarmowych;

2) charakteryzuje zasady zachowania się ludności po ogłoszeniu alarmu;

3) umie zachować się w szkole po ogłoszeniu alarmu.

14

6. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc. Uczeń:

1) uzasadnia znaczenie udzielania pierwszej pomocy;

2) omawia zasady postępowania aseptycznego i bezpiecznego dla ratownika;

3) wzywa odpowiednią pomoc;

4) rozpoznaje stopień zagrożenia osoby poszkodowanej i wyjaśnia zasady bezpiecznego

postępowania w rejonie wypadku;

5) omawia zasady zabezpieczenia miejsca wypadku;

6) wyjaśnia, jak należy udzielać pomocy w wypadku drogowym, podczas kąpieli, załamania

lodu, porażenia prądem;

7) omawia sposób wynoszenia poszkodowanego ze strefy zagrożenia;

8) rozpoznaje stan przytomności, bada oddech i tętno;

9) wymienia zagrożenia dla osoby nieprzytomnej;

10) układa osobę nieprzytomną w pozycji bezpiecznej;

11) wykonuje samodzielnie resuscytację krążeniowo-oddechową;

12) udziela pomocy osobie porażonej prądem;

13) wyjaśnia, dlaczego duży krwotok i wstrząs pourazowy zagrażają życiu;

14) tamuje krwotok za pomocą opatrunku;

15) udziela pomocy przy złamaniach i zwichnięciach;

16) udziela pomocy przy zatruciach: pokarmowych, lekami, gazami, środkami chemicznymi;

17) omawia skutki działania niskiej i wysokiej temperatury na organizm ludzki;

18) udziela pomocy osobie poszkodowanej przy oparzeniu termicznym i chemicznym.

15

9. Korelacje realizowanych przedmiotów z podstawą programową – edukacja

dla bezpieczeństwa (III etap edukacyjny - gimnazjum)

Wg załącznika nr 4 do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008

r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego

w poszczególnych typach szkół

Zagadnieniom przypisano w nawiasie punkty odpowiadające podstawie programowej –

treści nauczania

a. Przedmioty podstawowe i kierunkowe

Bezpieczeństwo w laboratorium chemicznym - dr Jolanta Ejfler, dr Witold Rybak

Wykład: 15 godz.

Laboratorium: 15 godz.

Punkty ECTS: 3,0

Zagadnienia (pkt. 2,4,5,6 podstawy programowej):

Wykład: Planowanie eksperymentu chemicznego, organizacja pracy, ocena i dobór sprzętu,

aparatury laboratoryjnej, odczynników, Karty Charakterystyki Substancji Niebezpiecznych

MSDS (zwroty zagrożenia R i zwroty bezpieczeństwa S), identyfikacja i kwalifikacja

zagrożeń, substancje kancerogenne, mutagenne i teratogenne (czynniki chemiczne,

biologiczne i inne). Systemy redukcji zagrożeń, procedury postępowania podczas zagrożeń,

przykład prawidłowo zaplanowanego eksperymentu chemicznego. Wyposażenie

laboratorium, środki ochrony indywidualnej i zbiorowej, system oznakowania substancji.

Zasady bezpiecznego postępowania w laboratorium studenckim, postępowanie z substancjami

chemicznymi (neutralizacja, przechowywanie i utylizacja), bezpieczne stosowanie technik

laboratoryjnych, typowe zagrożenia i wypadki w laboratorium, analiza przyczyn zdarzeń

niebezpiecznych (rozlanie lub rozsypanie substancji, zatrucia drogą pokarmową lub

oddechową, oparzenia chemiczne, pożar, wybuch itp.), działania ratownicze, ocena skutków,

wprowadzenie działań korygujących, monitorowanie zagrożeń szkolenia i treningi.

Laboratorium: samodzielne przygotowanie, zaplanowanie i prawidłowe wykonanie

przydzielonego eksperymentu chemicznego. Ocena zagrożeń w oparciu o dane źródłowe

(część informatyczna), bezpieczne użycie substancji chemicznych i właściwa eksploatacja

wyposażenia, sprzętu laboratoryjnego i zabezpieczeń; ćwiczenia ewakuacyjne i pożarnicze.

Literatura J.A. Young (Editor), "Safety in Academic Chemistry Laboratories", Am. Chem. Soc.,

Washington DC 2003.

Committee on Prudent Practices for Handling, Storage and Disposal of Chemicals in

Laboratories (Editor), "Prudent Practices in the Laboratory", National Academy Press

Washington DC 1995.

Partnership for Advancement of Chemical Technology and National Science Foundation

(Editor), "Building Student Safety Habits for the Workplace: Student Text (vol. 1), and

Instructor Version (vol. 2), Terrific Science Books, Kits & More, USA 2003.

16

- Bezpieczeństwo, Higiena, Ergonomia, Zagrożenia

Czynnikami Niebezpiecznymi i Szkodliwymi w Środowisku Pracy (vol. 6), CIOP, Warszawa

2000.

Chemicznych" Ośrodek Szkolenia PIP, Wrocław 2006.

Podstawy chemii środowiska - prof. dr hab.Małgorzata Jeżowska-Bojczuk

Wykład: 30 godz.

Konwersatorium: 15 godz.

Punkty ECTS: 4,0.

Zagadnienia (pkt. 4 podstawy programowej):

Zakres i zadania nauki o środowisku (podstawowe definicje i pojęcia). Pierwiastki biogenne i

cykle biogeochemiczne. Klasyfikacja i składowanie odpadów (odpady ciekłe-ścieki oraz

procesy ich oczyszczania; unieszkodliwianie i składowanie odpadów stałych; odpady gazowe

oraz metody usuwania zanieczyszczeń gazowych; odsiarczanie spalin). Litosfera - gleby

(degradacja, denudacja, zmęczenie). Sposoby zwiększania produkcji żywności (nawożenie,

ochrona roślin). Chemiczne zanieczyszczenia i skażenia gleb. Pestycydy (podział oraz ogólna

charakterystyka toksykologiczna, adsorpcja i degradacja). Atmosfera - skład i struktura

(zmiany cykliczne i acykliczne). Źródła zanieczyszczeń atmosfery i mechanizmy

samoregulacji. Aerozole i smogi. Efekt cieplarniany. Ozon w atmosferze. Kwaśne opady

atmosferyczne (wpływ na środowisko przyrodnicze, hipotezy zamierania lasów). Hydrosfera -

charakterystyka w środowisku i klasyfikacja. Chemiczne zanieczyszczenia wód (czynniki

wpływające na specjację substancji chemicznych). Detergenty. Eutrofizacja. Problem

Bałtyku. Wskaźniki zanieczyszczenia wód - system saprobów. Charakterystyka procesów

samooczyszczania się wód. Podstawowe zanieczyszczenia i skażenia żywności.

Literatura

WN,

Warszawa 1999.

Powszechna samoobrona i ochrona cywilna (pkt. 1 podstawy programowej)

Ćwiczenia praktyczne – pierwsza pomoc w nagłych wypadkach (pkt. 6 podstawy

programowej)

17

b. Przedmioty fakultatywne

Chemia jądrowa - dr Krzysztof Drabent

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 30 godz.

Punkty ECTS: 5,0.

Zagadnienia (pkt 3,6 podstawy programowej):

Wykład: Składniki jądra. Energia jąder i ich momenty (mechaniczne, magnetyczne,

elektryczne). Siły jądrowe i cząstki elementarne. Modele struktury jądra atomowego

(kroplowy, powłokowy, kolektywny). Spektroskopia Mössbauera. Kinetyka rozpadu

promieniotwórczego (aktywność, rozpad sukcesywny). Przemiany jądrowe (rozpad α, β, γ,

wychwyt K). Reakcje jądrowe i termojądrowe. Reaktory atomowe. Zastosowanie izotopów

promieniotwórczych (wyznaczanie wieku, analiza aktywacyjna, wymiana izotopowa). Źródła

promieniowania jonizującego w środowisku. Działanie promieniowania jonizującego na

materię żywą. Działanie promieniowania jonizującego na organizm człowieka. Zasady

systemu ochrony radiologicznej.

Laboratorium: Detekcja promieniowania jądrowego. Właściwości promieniowania α, β i γ.

Oddziaływanie promieniowania jądrowego z materią. Radiometria. Oznaczanie zawartości

izotopów promieniotwórczych w powietrzu, wodzie i produktach żywnościowych. Proste

operacje chemiczne z użyciem radioizotopów.

Literatura -Kazimierczuk Chemia jądrowa, Wyd. Adamantan 2006

promieniowanie jonizujące, praca zbiorowa pod red. A. Z. Hrynkiewicza,

Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2001

Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1994

radiacyjna, PWN Warszawa 1970

Radiation processing, Wiley & Sons,

NY, 1994

Chemia nieorganiczna środowiska - prof. dr hab. Anna Trzeciak

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 30 godz.

Punkty ECTS: 5,0.

Zagadnienia (pkt 3,4 podstawy programowej):

Wykład: Zasady zielonej chemii. Charakterystyka procesów przyjaznych dla środowiska.

Reakcje związków tlenu, azotu, węgla i siarki w atmosferze. Udział człowieka w obiegu tych

pierwiastków. Metody eliminacji zanieczyszczeń atmosfery, katalizatory samochodowe.

Reakcje w hydrosferze. Budowa i właściwości krzemianów i glinokrzemianów, procesy

wietrzenia minerałów. Metale ważne dla człowieka.

Laboratorium: Reakcje związków metali z SO2, CO2 i O2. Właściwości związków chromu i

glinu. Reakcje węglanów metali. Wiązanie ołowiu przez glebę.

18

Literatura

1995

06

E. Manahan, Environmental chemistry, Lewis Publishers, 1994

Chemia bionieorganiczna - prof. dr hab. Henryk Kozłowski

Wykład: 30 godz.

Seminarium: 15 godz.

Punkty ECTS: 4,5.

Zagadnienia (pkt. 4 podstawy programowej):

Wykład: Metale w procesach biologicznych. Metale podstawowe i toksyczne. Relacje między

właściwościami chemicznymi jonu metalu a jego funkcją biologiczną. Metaloproteiny.

Metaloenzymy. Metale w biologii kwasów nukleinowych. Wapń w układach biologicznych.

Transport i magazynowanie (homeostaza) żelaza i miedzi. Metale w medycynie,

wprowadzenie do chemii leków nieorganicznych. Czynniki chelatujące jony metali.

Literatura

Lippard, J.S. Valentine, Bioinorganic Chemistry, Mill Valley Ca

1994.

H.B. Kraatz, and N. Metzler-Nolte, Concenpts and models in bioinorganic Chemistry,

Wiley-VCH, 2006.

Chemia bioorganiczna - dr Hubert Bartosz-Bechowski

Wykład: 30 godz.

Seminarium: 15 godz.

Punkty ECTS: 4,5.

Zagadnienia (pkt. 4 podstawy programowej):

Wykład prezentuje chemię bioorganiczną jako wzajemne powiązanie chemii organicznej,

medycyny i biologii. Zaczynając od właściwości aminokwasów poprzez syntezę peptydów (w

roztworze i na nośniku stałym) wykład przechodzi do omówienia podstawowych właściwości

białek i ich struktur przestrzennych (struktury helikalne, β-struktury, zgięcia). Znajomość tych

struktur pozwala na przedstawienie struktury i działania receptorów i kanałów jonowych jako

najważniejszych elementów komunikacji międzykomórkowej. Mechanizm działania

wybranych toksyn zwierzęcych i roślinnych. Podstawowa znajomość enzymologii pozwala na

przedstawienie naturalnych i syntetycznych antagonistów używanych w medycynie i

rolnictwie. Wybrane leki ilustrują pojęcie bioizosteryzmu. Wykład jest bogato ilustrowany

przykładami wykorzystania badań podstawowych do projektowania biologicznie aktywnych

związków-szczegółowo omówiono składnik jadu żararaki (peptyd BP5) jako strukturę

wiodącą do nowoczesnych leków na nadciśnienie (captopril), podobnie omówiono pary D-

tubokurarynę i Pavulon, morfinę i fentanyl. Gazy bojowe jako przykład (aczkolwiek

niechlubny) doskonalenia struktury związku w celu pożądanego wzrostu aktywności

biologicznej. Przedstawiono również półsyntetyczne antybiotyki β-laktamowe jako wynik

chemicznej modyfikacji naturalnych inhibitorów enzymatycznych. Wykład przedstawia także

19

niektóre negatywne przykłady postępu naukowego: niebiodegradowalne chemikalia w

środowisku (DDT, dioksyny).

Literatura - Ekologia biochemiczna. Wyd. Naukowe PWN 1997 .

- Chemia Bioorganiczna, PWN Warszawa 1994.

ryer - Biochemia - PWN, Warszawa 2005.

L. Brunton; J. Lazo, K. Parker - Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of

Therapeutics 11th Ed.-McGraw-Hill, NY 2006.

Toksykologia - prof. dr hab. Teresa Kowalik-Jankowska

Wykład: 15 godz.

Laboratorium: 30 godz.

Punkty ECTS: 3,5.

Zagadnienia (pkt. 4 podstawy programowej):

Wykład: Pojęcie trucizny i ksenobiotyku. Rodzaje dawek. Rodzaje zatruć. Relacja dawka-

reakcja. Czynniki warunkujące toksyczność ksenobiotyków. Losy trucizn w organizmie.

Wchłanianie, dystrybucja, kumulacja i wydalanie ksenobiotyków. Reakcja biotransformacji (I

i II faza). Kancerogeneza i mutageneza. Oddziaływanie ksenobiotyków z DNA. Systemy

naprawcze DNA. Indukcja enzymatyczna. Dioksyny. Toksyczność tlenu. Toksykologia

zawodowa. Skażenie radioaktywne. Jony metali a choroby neurodegeneracyjne.

Laboratorium: 15 godzin laboratorium na Mikrobiologii. Ćwiczenia dotyczą mutagenezy

ksenobiotyków. Testy Amesa. 15 godzin na Wydziale Chemii. Oznaczanie konserwantów w

przetworach owocowo-warzywnych. Oznaczanie pestycydu-ortofenylofenolu w owocach

cytrusowych.

Literatura

kty chemiczne i biochemiczne, PWN

Warszawa 2006.

G. Landis, M-H. Yu, Introduction to environmental toxicology, Lewis Publishers 1995.

Leki nieorganiczne - prof. dr hab. Henryk Kozłowski

Wykład: 30 godz.

Punkty ECTS: 3,0.

Zagadnienia (pkt. 4 podstawy programowej):

Metale w medycynie. Chemioterapia i mechanizmy toksyczności metali. Biochemiczne cele

leków nieorganicznych. Oddziaływanie metali z DNA. Przeciwnowotworowe leki platynowe.

Potencjalne leki przeciwnowotworowe zawierające inne jony metali np. rutenu.

Nieorganiczne leki antywirusowe i antybakteryjne. Czynniki kontrastowe. Czynniki

chelatujące metale. Metale w neurodegeneracji, możliwości terapeutyczne. Leki oparte na

jonach złota, srebra, rtęci, antymonu i arsenu.

Literatura

N. Farrell "Transisiotn metal complexes as drugs and chemotherapeutic agents"

20

M. J. Clarke and P. J. Sadler "Metallopharmaceuticals I and II."Springer, 1999

H. Kozłowski, D. R. Brown and G. Valensin, "Metallochemistry of neurodegeneration."

RSC Publishing, 2006, Cambridge

Sigel, H. Sigel, R.K.O. Sigel, "Neurodegenerative diseases and metal ions." Wiley 2006,

vol. 1.

Chemia kryminalistyczna - doc. dr Grzegorz Rusek

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 30 godz.

Punkty ECTS: 5,0.

Zagadnienia (pkt. 4 podstawy programowej):

Wprowadzenie w zagadnienia pracy analitycznej w chemicznym laboratorium

kryminalistycznym. Poruszane zagadnienia: wykrywanie pozostałości powystrzałowych,

identyfikacja plam krwawych, przestępstwa przeciw dokumentom, pokrycia lakiernicze,

identyfikacja włókien.

Literatura R. Saferstein, CRIMINALISTICS an Introduction to Forensic Science. Seventh Edition.

Prentice Hall New Jersey 2001

Mute Witnesses Trace Evidence Analysis. Ed.: M. M. Houck, Academic Press 2001

ójcikiewicz, Zakamycze, Kraków 2002

Kryminalistyki CLK KGP Warszawa, 2000

S. Bell, Forensic Chemistry. Prentice Hall New Jersey 2006

Chemia medyczna - prof. dr hab.Małgorzata Jeżowska-Bojczuk, prof. dr hab. Teresa

Kowalik-Jankowska

Wykład: 30 godz.

Seminarium: 15 godz.

Punkty ECTS: 3,0.

Zagadnienia (pkt. 2, 4 podstawy programowej):

Wykład: Klasyfikacja leków. Historia chemii leków. Docelowe obiekty działania leków

(lipidy, węglowodany, białka transportujące, białka strukturalne, enzymy, receptory, kwasy

nukleinowe). Przeciwciała w chemii medycznej.. Zastosowanie inhibitorów enzymów w

medycynie. Typy receptorów. Neuroprzekaźniki i hormony. Projektowanie agonistów i

antagonistów. Struktura receptora i transdukcja sygnałów (receptory kontrolujące kanały

jonowe, receptory sprzężone z białkiem G, receptorowe kinazy proteinowe, receptory

wewnątrzkomórkowe). Farmakodynamika. Leki działające na DNA i RNA. Etapy

prowadzące od pomysłu do klinicznego zastosowania nowego preparatu. Wybór jednostki

chorobowej. Wybór miejsca działania leku. Określenie badań biologicznych. Poszukiwanie

struktury wiodącej. Izolowanie i oczyszczanie. Ustalenie budowy związku. Zależność między

strukturą a działaniem związku. Grupa farmakoforowa. Metabolizm leków. Badania

toksyczności. Badania kliniczne. Patenty. Projektowanie leków i oddziaływanie lek-miejsce

działania.

Seminarium: Prezentacje studenckie dotyczące zagadnień: elementy komórki i ich znaczenie

w interakcjach z lekami; oddziaływanie leków ze składnikami komórki; mechanizmy

21

działania leków w obrębie komórki; klasyfikacja leków wg wybranych kryteriów; substancje

aktywne biologiczne - znaczenie w medycynie; strategie w projektowaniu nowych

farmaceutyków; zależności: budowa a aktywność leków.

Literatura -T, Warszawa 2003.

Chemia żywności - prof. dr hab. Małgorzata Jeżowska-Bojczuk

Wykład: 15 godz.

Punkty ECTS: 1,5.

Zagadnienia pkt. (4, 6 podstawy programowej):

Podstawy racjonalnego żywienia. BMI. Piramida żywieniowa. Trawienie - enzymy trawienne,

mikroflora bakteryjna, strawność). Wchłanianie - mechanizmy. Składniki odżywcze

żywności. Węglowodany (charakterystyka chemiczna, źródła w żywieniu, funkcje i

przemiany w organizmie, błonnik pokarmowy, indeks glikemiczny). Tłuszcze

(charakterystyka, źródła w żywieniu, rola i przemiany w organizmie, zapotrzebowanie,

gospodarka lipidowa, cholesterol, znaczenie kwasów tłuszczowych, (-3 i (-6, tłuszcze trans,

peroksydacja lipidów). Białka (charakterystyka chemiczna, aminokwasy egzogenne i

endogenne, rola i przemiany białek w organizmie, wartość odżywcza, źródła w żywieniu).

Składniki mineralne - ich funkcje w organizmie i rola w żywieniu człowieka (makroelementy

i mikroelementy). Woda jako składnik żywności. Równowaga kwasowo-zasadowa. Witaminy

(rozpuszczalne w wodzie, rozpuszczalne w tłuszczach). Wartość odżywcza i jakość

zdrowotna żywności. Antyoksydanty. Dodatki do żywności (barwniki, konserwanty,

przeciwutleniacze, zagęszczacze, słodziki). Skażenia żywności (metale, azotany, pestycydy,

WWA, PBC, dioksyny). Mutagenne, rakotwórcze i ochronne składniki żywności. Substancje

antyodżywcze.

Literatura

Hryniewieckiego, T.1, PWN, 2000

,

Warszawa, 2000

Kataliza a ochrona środowiska - dr Marek Zuber

Wykład: 30 godz.

Laboratorium: 30 godz.

Punkty ECTS: 5,0.

Zagadnienia (pkt. 2,3,4):

Wykład: Kataliza - pojęcia podstawowe, kataliza homogeniczna, heterogenizowana,

heterogeniczna, enzymatyczna, fotokataliza. Procesy katalityczne stosowane dla obniżania

stężeń substancji szkodliwych (CO, NOx, SO2, VOC, CFC, węglowodory). Katalizatory dla

22

oczyszczania spalin samochodowych. Odsiarczanie ropy naftowej i paliw, procesy HDS,

HDN, HDO, HDM poprawianie własności paliw (katalizatory w pocesach rafineryjnych).

Kataliza w produkcji paliw alternatywnych (biogaz, biodiesel, bioetanol, wodór, oksygenaty,

i.t.p.) Biologiczne metody oczyszczania ścieków socjalno-bytowych i przemysłowych.

Zastosowanie katalizatorów w nowych, "zielonych" procesach technologicznych. Katalizatory

dla ogniw paliwowych.

Laboratorium: Fotokatalityczny rozklad barwników organicznych, otrzymywanie i

charakterystyka katalizatorów do syntezy MTBE, otrzymywanie estrów metylowych oleju

rzepakowego, wpływ katalizatorów na szybkość reakcji.

Literatura

V. H. Grassian, Environmental Catalysis, Taylor & Francis Group, 2005

B. Grzybowska-Świerkosz, Elementy katalizy heterogenicznej, PWN, Warszawa, 1993.

F. Pruchnik, Kataliza homogeniczna, PWN Warszawa 1993

J. Więckowska, Katalityczno-adsorpcyjne odsiarczanie gazów.

L. Kolditz (red.), Chemia Nieorganiczna, PWN Warszawa 1994.

BHP - doc. dr Grzegorz Rusek

Wykład: 15 godz.

Punkty ECTS: 2,0.

Zagadnienia (pkt 2,5,6 podstawy programowej):

System kontroli i nadzoru nad stanem BHP i prawnej ochrony pracy w Polsce, porównanie z

odpowiednimi wymogami Unii Europejskiej. Wpływ współczesnej techniki, technologii,

organizacji pracy i środowiska psychospołecznego na biologiczne obciążenie pracą

zawodową.. Ochrona zdrowia, problematyka zatruć przemysłowych. Znaczenie NDS,

NDSCh, NDSP. Postępowanie z truciznami i neutralizacja substancji szkodliwych dla

zdrowia. Zagadnienia ochrony przeciwpożarowej. Wypadek przy pracy, pojęcia

wypadkoznawcze, ocena ryzyka zawodowego. Wypalenie zawodowe.

Literatura - bezpieczeństwo, higiena ergonomia. Pod redakcją naukową prof. dr hab.

med. Danuty Koradeckiej, CIOP, Warszawa 2000.

(accidentology), O systemie gałęzi TOL.

OSPIP, Wrocław 1994.

Warszawa 2000.

Wrocław 1999.

23

10. Dydaktyka chemii i edukacji dla bezpieczeństwa

Typ przedmiotu

Fakultatywny

Poziom przedmiotu

Poziom podstawowy – II i III rok studiów licencjackich, I rok studiów 2° (Chemia

Podstawowa, Chemia Środowiska, Informatyka Chemiczna, Chemia Biologiczna)

Przypisanie punktów ECTS zgodnie z oszacowanym nakładem pracy studenta 28 pkt. ECTS plus 6 pkt. praktyka pedagogiczna ciągła

Nazwiska wykładowców

dr Maria Korabik, dr Julia Kłak, dr Michał Kobyłka, dr Alina Bieńko, dr Irmina Ćwieląg-

Piasecka

Cel przedmiotu

Znajomość podstawy programowej, proponowanych podręczników, dopuszczonych do

użytku szkolnego decyzją ministra oświaty i wychowania, zeszytów ćwiczeń, podręczników

metodycznych nauczyciela. Rozumienie zasad dydaktycznych nauczania chemii i edukacji dla

bezpieczeństwa. Rozróżnianie rodzajów doświadczeń chemicznych i ich funkcji

dydaktycznych. Znajomość zasad bezpieczeństwa w szkolnej pracowni chemicznej i techniki

szkolnego eksperymentu. Przygotowanie do prowadzenia lekcji próbnych oraz praktyki

pedagogicznej śródrocznej i ciągłej.

Wymagania wstępne

Zaliczenie zajęć z psychologii i pedagogiki, objętych specjalizacją nauczycielską. Znajomość

podstaw chemii nieorganicznej i chemii organicznej, BHP w laboratorium chemicznym.

Charakterystyka przedmiotu

Cele i zadania dydaktyki chemii. Chemia jako przedmiot nauczania. Podstawa programowa

nauczania chemii i edukacji dla bezpieczeństwa. Metody nauczania chemii i środki

dydaktyczne. Bezpieczeństwo w szkolnej pracowni chemicznej. Strukturyzacja treści

nauczania. Rola eksperymentu w nauczaniu chemii. Multimedialne środki kształcenia. Lekcja

jako jednostka metodyczna. Scenariusz (konspekt) jako forma przygotowania nauczyciela do

lekcji. Wewnątrzszkolne i zewnętrzne systemy oceniania. Ewaluacja jako proces

diagnostyczno-oceniający. Organizacja zajęć pozalekcyjnych. Indywidualizacja nauczania

oraz praca z uczniem uzdolnionym chemicznie. Integracja i korelacja międzyprzedmiotowa.

Zalecana literatura

„Dydaktyka chemii”, praca zbiorowa pod red. A. Burewicza i H. Gulińskiej, Wydawnictwo

Naukowe UAM, Poznań 1993.

J. D. Herron, „Lekcja chemii. O skutecznym sposobie uczenia”, PWN, Warszawa 2000.

A. Burewicz, P. Jagodziński „Ćwiczenia laboratoryjne z dydaktyki chemii”, BETAGRAF

P.U.H, Poznań 2002.

N. W. Skinder, „Metody, techniki i cele kształcenia”, Wrocław 2003.

M. Wasielewski, W. Dawydow, „Bezpieczeństwo w pracowni chemicznej”, WNT

Warszawa 2008.

M. Konieczna, ”Zasady dydaktyczne w kształceniu chemicznym”, WSiP, Warszawa 1991.

Praca zbiorowa „Bezpieczny zakład. Sto sposobów na uniknięcie kłopotów. Poradnik, PIP,

Warszawa 2003

Programy nauczania, podręczniki i zeszyty ćwiczeń, podręczniki metodyczne nauczyciela,

dopuszczone do użytku szkolnego decyzją ministra oświaty i wychowania.

24

Metody nauczania i formy zajęć

Wykład: 15 godz..

Konwersatorium: 45 godz.

Laboratorium: 4 x 30 godz. = 120 godz. (dydaktyka chemii i edukacji dla bezpieczeństwa

w gimnazjum, technika szkolnego eksperymentu, kompetencje nauczycielskie –

doświadczenie po praktykach, dydaktyka chemii w szkołach ponadgimnazjalnych)

Praktyki pedagogiczne: śródroczna – chemia i edukacja dla bezpieczeństwa - 40

godz.(20+20), ciągła - 4 tygodnie -140 godz. (100 godz.- chemia, 10 godz. – edukacja dla

bezpieczeństwa, 30 godz.- zagadnienia psychologiczno-pedagogiczne)

Metody oceny pracy studenta

Przygotowanie do lekcji próbnych w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym

Technika szkolnego eksperymentu

Dokumentacja praktyki pedagogicznej ciągłej

Egzamin pisemny.

Język wykładowy

polski