-
WWW.JUNIORMEDIA.PL PARTNERORGANIZATORPROJEKTU
Gimnazjum nr 104ul.Wilgi 1904-831, Warszawa
Wydanie specjalne11/15
Lekcja języka polskiego podczas tajnych kompletów.
WYDANIE SPECJALNE
Tajne Nauczaniei
Tajna OrganizacjaNauczycielska
Co w numerze:
Tablica upamiętniająca nauczycieliTajnego NauczaniaCzym była
Tajna OrganizacjaNauczycielska?Wspomnienia uczniaPrzygotowania do
uroczystościZofia Węgielewska - nauczycielka zRadości
foto. Wikipedia
-
www.polskatimes.plPolska The Times | Wydanie specjalne 11/2015 |
Strona 2
WWW.JUNIORMEDIA.PLPoTemacie
TON to skrót, jego rozwinięcie to ”Tajna
OrganizacjaNauczycielska”.Podczas niemieckiej okupacji, najeźdźcy
zniszczylipolskie szkolnictwo, likwidując gimnazja, licea iwyższe
uczelnie. Pozostawili jedynie szkołypowszechne, ale zakazali nauki
przedmiotów, któremogłyby budować polską tożsamość narodową
czyli:historii, geografii i języka polskiego. Początkowo
TONorganizowała naukę zakazanych przedmiotów dlauczniów szkół
powszechnych, a z czasem równieżprowadziła naukę na wszystkich
poziomachnauczania.Nauka odbywała się na tajnych
spotkaniach,nazywanych kompletami, co tydzień w innym domu i
oróżnych porach dnia. Klasy były kilku osobowe, anauczyciele
zamiast pomiędzy salami szkolnymichodzili między domami czasem w
różnychmiejscowościach. Uczestnicy kompletów musieli być bardzo
ostrożni iuważać, by ktoś nie doniósł, że nielegalnie
pobierająnauki. Schwytanie na tajnym nauczaniu groziłaśmiercią.
Karolina
Z opowiadań uczniaIdąc po raz pierwszy na takie spotkanie,
bardzo siędenerwowałam. Mama powiedziała, że mam iść naulicę
Mrówczą 16 do białego domu. Jeśli zobaczęniebieską doniczkę z
czerwoną pelargonią naparapecie, to mogę wejść. Jeśli jej nie
będzie toznaczy, że nie jest bezpiecznie i lekcji nie będzie.
Wklasie było 9 uczniów. Dla bezpieczeństwaudawaliśmy, że spotykamy
się pod jakimś innympretekstem np. lekcji tańca lub urodzin. Zawsze
ktośstał na czatach i patrzył czy nie dzieje się cośpodejrzanego i
czy ktoś obcy nie kręci się w pobliżud o m u . Jeśli coś go
zaniepokoiło, puszczaliśmymuzykę i udawaliśmy, że uczymy się
tańca.Spotykaliśmy się raz w tygodniu. Czasem sięzdarzało, że
odprowadzaliśmy nauczycielkę razem zmamą na peron, a ona nas uczyła
w trakcie drogi.
Karolina
Tajna Organizacja Nauczycielska
Kierownictwo TON u
Założyciele TON-UKonspiracyjna organizacja Związku
NauczycielstwaPolskiego powstała w październiku 1939 r. wWarszawie.
Założycielami TONu byli: ZygmuntNowicki, Kazimierz Maj, Wacław
Tułodziecki, TeofilWojeński i Czesław Wycech.
Czym była TON i na czym polegało tajne nauczanie?
...
fot. Wikipedia
-
www.polskatimes.pl Polska The Times | Wydanie specjalne 11/2015
| Strona 3
WWW.JUNIORMEDIA.PL PoTemacie
Tajne nauczanie w Radości
W Radości podobnie jak w całej Warszawiezorganizowano tajne
nauczanie, obejmowało zajęciagłównie z przedmiotów zakazanych, a
więc z językapolskiego,historii i geografii. Komplety
prowadziliradościańscy nauczyciele, w tym: Adam Tatomir,Maria
Morawska i Zofia Węgielewska. Tajnymnauczaniem, które odbywało się
w domachprywatnych, co tydzień w innym, objętych było ponad70
uczniów. Część dzieci pochodziła z prywatnejszkoły Wandy
Lewandowskiej założonej w 1937roku. W 1940 roku władze niemieckie
odebrały szkoleprawo nauczania. Mimo to lekcje odbywały się
nadalchoć z większą ostrożnością. Za przynależność doAK Lewandowska
została aresztowana i wywiezionado Auschwitz. Młodzież pobierała
naukę nadal natajnych kompletach w zakresie siedmiu
klas.Kierowniczką tajnej szkoły została Zofia Jędrych-Węgielewska.
We wrześniu 1945 roku szkołaponownie otrzymała prawo nauczania,
kierownictwoobjęła znów Wanda Lewandowska. Do szkołymieszczącej się
przy ul Milanowskiego 6 uczęszczałow 1945 roku 150 uczniów. We
wrześniu 1947 rokudecyzją Ministerstwa Oświaty szkoła
WandyLewandowskiej została zamknięta, a jej wyposażeniezostało
przekazane radościańskiej podstawówce.Również dwie nauczycielki:
Zofia Węgielewska iJanina Karniewska przeszły ze zlikwidowanej
szkołyprywatnej do Szkoły Podstawowej nr 140 w Radości.
Cytat z książki Pani Dyrektor Beaty Sceliny,pt.:”Radościańska
stoczterdziestka”
Nauczyciele i uczniowie
Książka Beaty Sceliny
źródło: Kronika szkoły
foto. Karolina
-
www.polskatimes.plPolska The Times | Wydanie specjalne 11/2015 |
Strona 4
WWW.JUNIORMEDIA.PLPoTemacie
Wspomnienie o Zofii Węgielewskiej
Wspomnienie o Zofii Węgielewskiej - ur. 13 stycznia1915 roku w
Sandomierzu zm. 29 grudnia 2001 roku.Wspaniała kobieta i
nauczycielka pani ZofiaWegielewska skończyła Liceum Pedagogiczne im
S.Konarskiego w Warszawie. Jako młoda nauczycielkaw okresie
okupacji hitlerowskiej rozpoczęła działalnośćkonspiracyjną, ucząc
na tajnych kompletach wzakresie szkoły podstawowej. Lekcje odbywały
się wprywatnych mieszkaniach. Pani Węgielewskanauczała
matematyki,była wspaniałąwychowawczynią. Prowadziła tez
samorząduczniowski, w którym angażowała się w różne pracespołeczne.
Była niezwykłą kobieta jak i nauczycielką,inspirowała wszystkich do
działalności na rzeczszkoły i środowiska. W zawodzie
przepracowałaponad 35 lat.Została odznaczona: KrzyżemKawalerskim
Orderu Odrodzenia polski, Złotym iSrebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem
KomisjiEdukacji Narodowej oraz Złotą Odznaką ZNP.
Karolina
Zofia Węgielewska
Zofia Węgielewska Zofia Węgielewska
archiwum
archiwum archiwum
-
www.polskatimes.pl Polska The Times | Wydanie specjalne 11/2015
| Strona 5
WWW.JUNIORMEDIA.PL PoTemacie
kamień
13 listopada 2015 r w naszej szkole odbędzie się uroczystość
upamiętniająca nauczycieli Tajnego Nauczania,którzy w czasie II
wojny światowej narażali życie, by uczyć przedmiotów zakazanych
przez Niemców. W trakcieuroczystości zostanie odsłonięta tablica
upamiętniająca ich bohaterstwo.Odsłonięciu będą towarzyszyć msza w
pobliskim kościele, uroczysty apel, spotkania z mieszkańcami
Wawraktórzy brali udział w tajnym nauczaniu oraz przestawienie
teatralne pt. "Konspira" przygotowane przez Grupę Teatralną
„Assunta”. W uroczystości weźmie udział wielu znamienitych gości,
wśród nich Prezydent Warszawy – Hanna Gronkiewicz-Waltz, Burmistrz
Dzielnicy Wawer – Łukasz Jeziorski, Mazowiecki Kurator Oświaty –
Dorota Sokołowska,prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego –
Sławomir Broniarz oraz dyrektorzy wawerskich szkół i
placówekoświatowych
Tablica zostanie umieszczona na kamieniu przed wejściem do
naszej szkoły.
Pamiątkowa tablica ku czci nauczycieli Tajnego Nauczania.
TablicaOliwia Gontarek M.R
-
www.polskatimes.plPolska The Times | Wydanie specjalne 11/2015 |
Strona 6
WWW.JUNIORMEDIA.PLPoTemacie
Próba Grupy Teatralnej Assunta
GTAssunta
GTAssunta
Podczas uroczystości odsłonięciapamiątkowej tablicy ku
czciNauczycieli Tajnego Nauczaniapokazany zostanie autorskispektakl
Grupy Teatralnej Assunta,który powstał pod opieką p.
MonikiRokickiej. Uczniowie spróbująwspółczesnym językiem,
bliskimmłodzieży XXI w. opowiedzieć owydarzeniach sprzed lat i
pokazać,dlaczego powinniśmy pamiętać ouczestnikach tajnego
nauczania. Co ciekawe, młodzi aktorzy,jeszcze przed oficjalną
premierąprzedstawienia zostali poproszenio pokazanie spektaklu na
deskachWawerskiego Centrum Kultury. Oto kilka zdjęć z prób do
spektaklu.
NAD WYDANIEM PRACOWALI:Karolina Damska, Oliwia Gontarek, Joanna
Ornat,Natalia BobkiewiczZDJĘCIA UDOSTĘPNILI:p. Monika Rokicka i
przepastne zasoby internetuOPIEKA I KOREKTA: p. Monika
RokickaKONTAKT: e-mail [email protected]
fot. Oliwia Gontarek
fot. Oliwia Gontarek
fot. Oliwia Gontarek
