“โครงการตนแบบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทอำาเภอแมแจมและอมกอย

ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง”

อาจารยชญานนนท เผาศรเจรญ

สาขาวชาการจดการ คณะบรหารธรกจ

มหาวทยาลยพายพ

กนยายน 2552

คำานำา

พนทอำเภออมกอย และอำเภอแมแจม เปนพนทปตนนำลำธร ลมนำแมปง อยในถนหงไกลและทรกนดรมกรบกรกทำลยปจำนวนมกเปนเหตใหเกดวกฤตปญหทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอม โดยมสถตกรเกดไฟปมกทสด เนองจกปญหตงๆ เชน ควมไมชดเจนในกรพสจนสทธพนทปไม กรแจงครอบครองทอยอศยและททำกน ประกอบกบพนทดงกลวยงมกรลกลอบปลกพชเสพตด กรตดไมทำลยป และ ปญหแรงงนตงดว เปนตน จงหวดเชยงใหมจงไดแตงตงคณะกรรมกรอำนวยกรพฒนจดระเบยบทดนในพนทอำเภอแมแจมและอำเภออมกอยตมแนวทงพระรชดำร

จกกรทพระบทสมเดจพระเจอยหวภมพลอดลยเดช ไดทรงเสดจประพสไปในชนบททวประเทศ ทรงสมผสชวตของพสกนกร ทรงเกบขอมลและศกษคนควมโดยตลอดเพอหแนวทงในกรดำเนนชวตอยงเหมะสมของพสกนกร ทรงพระรชทนแนวทงกรดำเนนชวตทเหมะสมกบชนทกชน ทกกลมทงระดบบคคล กลม องคกรขนดเลก ขนดกลง และขนดใหญ โดยทพระองคทนวเคระหสภพแวดลอมในทกๆดน ปญหทเกดขนและนำไปสกระบวนกรทนำเอทกภคสวนทเกยวของรวมทงประชชนในพนทเขมรวมทำงนในรปแบบบรณกรเพอชวยกนแกปญหในแตละพนทอยงเหมะสม

กรศกษทำควมเขใจหลกกรทรงงน แนวปรชญของพระองคทน ผนศนยศกษททำกรคนคว ทดลองในรปแบบบรณกร ในพนทตงๆทมควมแตกตงกนทงสภพดน ฟ อกศ และวฒนธรรม ควมคดของคนในภคตงๆ ไดทรงใหหนวยงนตงๆทเกยวของมอยในพนทเดยวกนและใหควมรแกประชชนในลกษณะครบวงจรแบบ one stop service เพอหรปแบบทสมรถนำมประยกตกรทำงนในพนทอำเภอแมแจมและอำเภออมกอย อกทงยงรวมรวมขอมลจกเอกสรตงๆเพมเตม จกกรลงพนทเพอเกบขอมลกรทำงนของคณะกรรมกรในกรบรหรจดกรทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอมและจกกรเขรวมประชมทงในพนทและกรประชมคณะทำงนเพอควมตอเนองของกรจดกรเพอใหเกดควมสมดลของกรใชประโยชนกรถอครอง กรยตกรเผไรน และทำลยหนดน กรพฒนระบบขอมลและกรเตอนภยจกภยพบตทง

2

ธรรมชต กรควบคมมลพษ กรอนรกษพลงงน กรจดกรดนสงแวดลอม กรสรงควมตระหนกทงดนสงแวดลอม

กรศกษคนควประกอบดวยกรศกษโดยยดเอหลกปรชญเศรษฐกจพอเพยงและวธกรทรงงนของพระบทสมเดจพระเจอยหวและหลกกรจดกรมใชในกรเทยบเคยงกบกรดำเนนงนจรง โดยกรศกษจกเอกสรทเกยวของ จกกรบอกเล จกกรลงพนท ประชมและทำงนรวมกนกบหนวยงนหลยภคสวน ทงหนวยงนรชกร เอกชน สถบนกรศกษ ประชชนในทองถนทำงนรวมกน ปญหและอปสรรคทเกดขนคอหนวยงนหลยๆหนวยงนททำงนรวมกนมงนประจำซงเปนภรกจหลกและเขมทำงนในลกษณะอส ทำใหบอยครงกรทำงนไมตอเนองและเหนสภพพนทจรงเพยงบงสวน ดงนนผศกษทำกรสรปผลกรศกษครงนโดยมปญหและอปสรรคดงทไดก ล ว ม แ ล วอาจารยชญานนนท เผาศรเจรญ : สขวชกรจดกร คณะบรหรธรกจ มหวทยลยพยพ กนยายน 2552

สารบญ หนา

บทนำา 4

หลกการทรงงานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว 5

ความเปนมาของโครงการในพระราชดำาร 6

ลกษณะของโครงการในพระราชดำาร 7

ประเภทของโครงการในพระราชดำาร 7

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง13

3

มต 4 ดานของเศรษฐกจพอเพยง13

การนำาแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปประยทตใชในระดบตางๆ14

เศรษฐกจพอเพยงนอกประเทศไทย21

นกคดระดบโลกและหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง21

โครงการตนแบบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทอำาเภอแมแจมและอมกอย 22 ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

ปญหา 26

ขอเสนอแนะ 27

บทสรป27

บรรณานกรม29

บทนำา4

จกกรบรรยยของ ดร.สมธ ตนตเวชกล เลขธกรมลนธชยพฒนเรอง กรพฒน“ทมนคงยงยน : ตมแนวพระรชดำร ปรชญของเศรษฐกจพอเพยง และพระรชดำรสทเกยวของ ไดกลวไวว .....กรเตบโตทงเศรษฐกจเปนเพยงโอกสของคนหยบมอเดยว ไมมกรกระจยรยได โดยเฉพะแผนพฒนเศรษฐกจและสงคมแหงชตตงแตฉบบท 1 ไดยดแบบอยงจกตงชต เนนกรทำผลกำไรและหรยไดเปนหลก ไมไดคำนงถงกรกระจยรยไดใหคนในสงคมโดยรวม ทำใหคนไดรบผลประโยชนเพยงกลมเดยว แตคนสวนใหญกลบไมไดรบผลประโยชน และกรพฒนตงคนตงแขงขน ทำใหเกดกรแกงแยงทรพยกรธรรมชต เชอวในทศวรรษหนจะเกดกรแกงแยงนำ สงทจะตมมในยคโลกววตนคอ ควมลมเหลวในโลกถมนษยไมรจกหยดกอบโกย สงเหลนเปนกรทำรยควมเตบโตทงเศรษฐกจ จะทำใหเกดควมขดแยงแกงแยงในโลก กรอยกเปนเสอตวทห ทงทรกฐนของประเทศไมมควมพรอมและควมชำนญดนอตสหกรรม ปญหเกดขนเมอนกลงทนไดถอนทนเคลอนยยไปลงทนประเทศอน ดงนน จงควรนำเอกระแสพระรชดำรสของพระองคทนทไดสงแสงประทปนำทงเอไว ไมตองกลวหลดขบวนรถไฟของโลก ตองกลเดนตมแนวทงของเรเอง เรจะเกะไปทำไมถรวขบวนรถไฟนนจะนำไปสหยนะ เศรษฐกจพอเพยงเปนทงเดนเพอควมยงยนทเรควรจะเลอกเอง ควรมควมกล และควรเอประวตศสตรทเกดขนกบเรมปรบใช เมอเจบแลวตองจำ ” (www.fihrd.org)

ปรชญเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญทพระบทสมเดจพระเจอยหวทรงพระรชทนเพอใหพสกนกรชวไทยนำไปประยกตใชเพอกรดำเนนชวตไดอยงเหมะสมตมสถนกรณ สถนภพของแตละคน ซงทรงพระรชดำรสครงแรกถงแนวทงกรพฒนบนหลกแนวคดพงตนเอง เพอใหเกดควมพอมพอกนคอพระรชดำรสททรงพระรชทนแกนกศกษในพธพระรชทนปรญญบตรของมหวทยลยเกษตรศสตรเปนปแรก เมอวนท18 กรกฎคม พ.ศ. 2517 ดงน “....กรพฒนประเทศจำเปนตองทำตมลำดบขน ตองสรงพนฐน คอ ควมพอด พอกน พอใช ของประชชนสวนใหญ เปนเบองตนกอนโดยใชวธกรและใชอปกรณทประหยด แตถกตองตามหลกวชาการเมอไดพนฐนมนคงพรอมพอควร และปฏบตไดแลวจงคอยเสรมควมเจรญและฐนะเศรษฐกจทสงขนโดยลำดบตอไป....”และในวนท 4 ธนวคม 2540 เพอเปนแนวทงในกรดำเนนชวตของประชชนในสภวะทประเทศประสบปญหวกฤตทงเศรษฐกจ ควมว “...ถสมรถทจะเปลยนไปในทงทจะทำใหกลบมเปนเศรษฐกจแบบพอเพยงไมตองทงหมด แมจะครงหนงกไมตอง อจจะเศษหนงสวนสกจะสมรถอยได กรแกไขจะตองใชเวล ไมใชงย ๆ โดยมกคนกจะใจรอนเพระเดอดรอน แตถ

5

ทำตงแตเดยวน กจะสมรถทจะแกไขได....” ตอมในวนท 4 ธนวคม พ.ศ. 2543 ทรงมพระรชดำรสเพมเตมในเรองคำแปลว“.... เศรษฐกจพอเพยงทไดยำแลวยำอก แปลเปนภษองกฤษว Sufficiency Economy ภษไทยกตอว วไมม Sufficiency Economy แตวเปนคำใหมของเรกได กหมยควมว ประหยดแตวไมขเหนยว ทำอะไรดวยควมอะลมอลวยกน ทำอะไรดวยเหตและผล จะเปนเศรษฐกจพอเพยงแลวทกคนจะมควมสขแตวพอเพยง เศรษฐกจพอเพยงน เปนสงทปฏบตยกทสด....” “.... ควมจรงเคยพดเสมอในทประชมอยงนว กรจะเปนเสอนนไมสำคญ สำคญอยทเรมเศรษฐกจแบบพอมพอกน แบบพอมพอกนนนหมยควมว อมชตวเองได ใหมพอเพยงกบตวเอง อนนกเคยบอกวควมพอเพยงนไมไดหมยควมว ทกครอบครวจะตองผลตอหรของตว จะตองทอผใสเองอยงนนมนเกนไป แตวในหมบนหรอในอำเภอ จะตองมควมพอเพยงพอสมควร บงสงบงอยงทผลตไดมกกวควมตองกรกขยได แตขยในทไมหงไกลเทไหร ไมตองเสยคขนสงมกนก อยงนทนนกเศรษฐกจตง ๆ กมบอกวลสมยคนอนเขตองกรเศรษฐกจทตองมกรแลกเปลยนเรยกวเปนเศรษฐกจกรคไมใชเศรษฐกจควมพอเพยง เลยรสกวไมหรหร แตเมองไทยเปนประเทศทมบญอยวผลตใหพอเพยง... ” ในวนท17 มกรคม พ.ศ. 2544 และไดพระรชทนอธบยเพมเตม ณ พระตำหนกเปยมสข ควมว “... เศรษฐกจพอเพยง ควมหมยคอ ทำอะไรใหเหมะสมกบฐนะของตวเอง คอทำจกรยได 200 - 300 บท ขนไป เปน 2 หมน 3 หมนบท คนชอบเอคำพดของฉน เศรษฐกจพอเพยงไปพดเลอะเทอะ เศรษฐกจพอเพยง คอ ทำเปน Self-Sufficiency มนไมใชควมหมยไมใชแบบทฉนคด ทฉนคดคอ เปน Self – Sufficiency of Economy เชน ถเขตองกรด TV กควรใหเขมด ไมใชไปจำกดเขไมใหซอ TV ด เขตองกรดเพอสนกสนน ในหมบนไกล ๆ ทฉนไป เขม TV ดแตใชแบตเตอร เขไมมไฟฟ แตถ Sufficiency นนม TV เขฟมเฟอย เปรยบเสมอนคนไมมสตงคไปตด Suit และยงใส Necktie Versace อนนกเกนไป ....” ( webhost.cpd.go.th) และในวนท4 ธนวคม 2551 ทรงมพระรชดำรสเพมเตมว “....ควมหมยของเศรษฐกจพอเพยง และทำไดเพยงเศษหนงสวนสกพอนน ไมไดแปลวเศษหนงสวนสของพนท แตเศษหนงสวนสของกรกระทำ ตองพดเขในเรองเลย เพระหนกใจว แมแตคนทเปนดอกเตอรกไมเขใจ อจจะพดไมชด แตเมอกลบไปดทเขยนจกทพด กชดแลววควรจะปฏบตเศรษฐกจพอเพยงไมตองทงหมดเพยงครงหนงกใชได แมจะเปนเศษหนงสวนสกพอ หมยควมววธปฏบตเศรษฐกจพอเพยงนน ไมตองทำทงหมด และขอเตมวถทำ

6

ทงหมดกจะทำไมได ฉะนนจงพดวเศรษฐกจพอเพยงปฏบตเพยงเศษหนงสวนสกควรจะพอและทำได...” จกวนนนถงวนนกไดมกรนำเอหลกปรชญเศรษฐกจพอเพยงทพระองคทนทรงพระรชทนไปประยกตใชอยงกวงขวงในทกระดบ

หลกการทรงงานในพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงยดกรดำเนนกรในลกษณะทงสยกลงทสอดคลองกบสงทอยรอบตว และสมรถปฏบตไดจรง ทรงมควมละเอยดรอบคอบและทรงคดคนหแนวทงพฒนเพอมงสประโยชนตอประชชนสงสด มคณคและควรยดเปนแบบอยงในกรเจรญรอยตมเบองพระยคลบทนำมปฏบตเพอใหบงเกดผลแกตนเอง สงคม และประเทศชตตลอดไป โดยมแนวทงกรทรงงน ดงตอไปน

1. ระเบดจกขงใน พระองคทรงมงเนนเรองกรพฒนคน ทรงตรสว ตอง“ระเบดจากขางใน” นนหมยควมว ตองสรงควมเขมแขงใหคนในชมชนทเรเขไปพฒน ใหมสภพพรอมทจะรบกรพฒนเสยกอน แลวจงคอยออกมสสงคมภยนอก มใชกรนำเอควมเจรญหรอบคคลจกสงคมภยนอกเขไปหชมชน หมบนทยงไมทนไดมโอกสเตรยมตวหรอตงตว

2. องครวม ทรงมวธคดอยงองครวม (Holistic) หรอมองอยงครบวงจร ในกรทจะพระรชทนพระรชดำรเกยวกบโครงกรหนงนนจะทรงมองเหตกรณทเกดขน และแนวทงกรแกไขอยงเชอมโยง ดงเชนกรณของ ทฤษฎใหม“ ” ทพระรชทนใหแกปวงชนชวไทยเปนแนวทงในกรประกอบอชพ นบเปนแนวทงหนงทพระองคทรงมองอยงองครวม ตงแตกรถอครองทดนโดยเฉลยของประชชนคนไทยประมณ ๑๐ – ๑๕ ไร เพอกรบรหรจดกรทดนและแหลงนำ อนเปนปจจยพนฐนทสำคญในกรประกอบอชพ เมอมนำในกรทำเกษตรแลวสงผลใหผลผลตดขน และหกมผลผลตเพมมกขนเกษตรกรจะตองรจกวธกรจดกรและกรตลด รวมถงกรรวมกลมรวมพลงชมชนใหมควมเขมแขง เพอพรอมทจะออกสกรเปลยนแปลงของสงคมภยนอกไดอยงครบวงจร นนคอทฤษฎใหม ขนท ๑, ๒ และ ๓

3. ประชพจรณ พระบทสมเดจพระเจอยหวทรงเปนนกประชธปไตย จงทรงนำ ประชพจรณ มใชในกรบรหรเพอเปดโอกสใหสธรณชนหรอประชชน“ ”ไดมรวมกนแสดงควมคดเหนเกยวกบเรองทจะตองตดสนใจในเรองใดเรองหนงในระดบสธรณ โดยกรตดสนใจขนสดทยจะตองคำนงถงควมคดเหนของประชชนหรอควมตองกรของประชชนดวย กรไปชวยเหลอประชชนนนตองรจกประชชน ตองรวประชชนตอนกรอะไร ตองอศยวชควมรในกรชวยเหลอ

7

4. ขดทนคอกำไร (Our loss is our gain) “..กรเสย คอ กรได ประเทศชตกจะกวหน และกรทคนอยดมสข เปนกรนบทเปนมลคเงนไมได....” “... งนของรฐบลโดยตรง เงนของรฐบลหรออกนยหนงคอเงนของประชชน ถอยกใหประชชนอยด กนด กตองลงทนตองสรงโครงกรซงตองใชเงนเปนรอย พน หมนลน ถทำไปเปนกรจยเงนของรฐบล แตในไมชประชชนจะไดรบผล รษฎรอยดกนดขน รษฎรไดกำไรไป ถรษฎรมรยไดรฐบลกเกบภษไดสะดวก เพอใหรฐบลไดทำโครงกรตอไป เพอควมกวหนของประเทศชต ถร รก สมคค รเสยสละ คอกรได ประเทศชตกจะกวหน และกรทคนอยดมสขนน เปนกรนบทเปนมลคเงนไมได...”

5. พออยพอกน กรพฒนเพอใหพสกนกรทงหลยประสบควมสขสมบรณในชวตได เรมจกกรเสดจฯไปเยยมเยยนประชชนทกหมเหลในทกภมภคของประเทศ ไดทอดพระเนตรควมเปนอยของรษฎรดวยพระองคเอง จงทรงสมรถเขพระรชหฤทยในสภพปญหไดอยงลกซง วมเหตผลมกมยททำใหรษฎรตกอยในวงจรแหงทกขเขน จกนนไดพระรชทนควมชวยเหลอใหแกพสกนกร มควมอยดกนด มชวตอยในขน พออยพอกน“ ” กอน แลวจงขยบขยยใหมขดสมรรถนะทกวหนตอไป

6. กรพงตนเอง หมยถงสมรถในกรดำรงตนอยไดอยงอสระ มนคง สมบรณ ซงกรพงตนองนนมทงในระดบบคคล และชมชน กรพงตนเองตองสมรถผนเปลยนไปตมเวลได เพอใหเกดควมเหมะสม สอดคลองและสมดล ซงกรพงตนเองประกอบดวย กรพงตนเองทงดนเทคโนโลย เศรษฐกจ ทรพยกรธรรมชต จตใจ สงคม

7. เศรษฐกจพอเพยง จกกรทคนไทยประสบปญหทงดนเศรษฐกจโดยมงหวงวประเทศไทยจะไดเปน เสอเศรษฐกจ“ ” หรอ ประเทศอตสาหกรรมใหม“ ” ซงไดปรกฏใหเหนว สงเหลนไดสรงปญหตงๆ ใหกบคนไทยเปนอยงมก จกเหตกรณทเกดขนกบปวงชนชวไทยนน พระบทสมเดจพระเจอยหวไดพระรชทนกำลงใจและพระรชทนพระรชดำรเกยวกบ ปรชญาเศรษฐกจพอ“เพยง ” เพอเปนแนวทงซงเปนกรกวไปขงหนอยงมนคงและแจมชด เปนแนวทงกรมองปญหเพอทจะบรรลถงจดมงหมยรวมกนของกรพฒนทมนคง เปนธรรม และยงยน

8. ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญทชถงแนวทงกรดำรงอยและปฏบตตนของประชชนในทกระดบครอบครว ระดบชมชน จนถงระดบรฐ ทงในกรพฒนและกรบรหรประเทศใหดำเนนไปในทงสยกลงโดยเฉพะกรพฒนเศรษฐกจ เพอใหกวทนตอโลกยคโลกภวฒน ควมพอเพยง หมยถง ควมพอประมณ ควมมเหตผล รวมถงควมจำเปนทจะตองมระบบ

8

ภมคมกนในตวทดพอสมควรตอกรมผลกระทบใดๆ อนเกดจกกรเปลยนแปลงทงภยนอกและภยใน ทงนตองอศยควมรอบร ควมรอบคอบ และควมระมดระวงอยงยงในกรนำวชกรตงๆ มใชในกรวงแผน และกรดำเนนกรทกขนตอน และขณะเดยวกนจะตองเสรมสรงพนฐนจตใจของคนในชต โดยเฉพะเจหนทของรฐ นกทฤษฎ และนกธรกจในทกระดบ ใหมสำนกในคณธรรม ควมซอสตยสจรต และใหมควมรอบรทเหมะสม ดำเนนชวต ดวยควมอดทน ควมเพยร มสตปญญ และควมรอบคอบ เพอใหสมดลและพรอมตอกรรองรบกรเปลยนแปลงอยงรวดเรว และกวงขวง ทงดนวตถ สงคม สงแวดลอม และวฒนธรรมจกโลกภยนอกไดเปนอยงด

ความเปนมาของโครงการในพระราชดำาร(www.rdpb.go.th )

สำนกงนคณะกรรมกรพเศษเพอประสนงนโครงกรอนเนองมจกพระรชดำรไดถกจดตงขนมเพอเผยแพรขอมลหลกกร แนวคดของพระบทสมเดจพระเจอยหว โดยเรมขนจกควมหวงใยในทกขสขของอณประชรษฎร พระองคไดเสดจพระรชดำเนนไปเยยมเยยนประชชนตมพนทตงๆ ทวประเทศ โดยเฉพะในพนทชนบทยกจน อยในภมภคเพอทรงคนหขอมลทแทจรงจกประชชน เจหนทของรฐประจำพนท และทรงสงเกตกรณ สำรวจสภพทงภมศสตรไปพรอมๆกนดวย ทงนเพอทรงรวบรวมขอมลไวเปนแนวทงทจะพระรชทนพระรชดำรในกรดำเนนงนโครงกรอนเนองมจกพระรชดำรตอไป

พระบทสมเดจพระเจอยหว ทรงทมเทพระวรกยตรกตรำและมงมน เพอแกไขปญหควมเดอดรอนใหแกพสกนกร ไมวจะเชอชตใด ศสนใด หรออยหงไกลกนสกเพยงใด กมทรงยอทอ เขไปชวยเหลอรษฎรทงดนสธรณสข กรศกษ สธรณปโภคขนพนฐน กรเกษตร กรฟ นฟทรพยกรธรรมชต และสงแวดลอมทงดน นำ ปไม และพลงงน หรอแมกระทงกรจรจร ทรงคดคนแนวทงแกไขไดอยงแยบยล

ลกษณะของโครงการในพระราชดำาร แบงเปน 2 ลกษณะคอ1. โครงการทมลกษณะศกษา คนควา ทดลองเปนการสวนพระองค โครงกร

ดงกลวนเทกบเปนกรเตรยมพระองคในดนขอมลและควมรอบรทจะทรงนำไปประยกตใชในกรแกปญหและเผยแพรแกเกษตรกร รวมทงเปนกรแสวงหแนวทงกรพฒนทถกตองและเหมะสมกบสภพสงคมไทยและสภพแวดลอมในแตละทองถนดวย

9

2. โครงการทมลกษณะเรมเขาไปแกไขปญหาหลกของเกษตรกร เนองจกเกษตรกรประสบปญหและอปสรรคในกรทำเกษตรกรรมมกขนทกขณะ ซงในขณะทพระองคทรงมโครงกรทดลองและเรยนรไปดวยกน จะทรงเรมกวเขสกรดำเนนกรเพอแกไขปญหของเกษตรกรอยงแทจรง ระยะแรกโครงกรยงจำกดขอบเขตอยเฉพะบรเวณรอบๆ ทประทบในสวนภมภค รปแบบของกรพฒนแกปญห คอ กรพฒนแบบผสมผสน (Integrated Development) หลงจกนนโครงกรในลกษณะนคอยๆ ขยยขอบเขตออกไปสสงคมเกษตรกรในพนททกวงขน

3.ประเภทของโครงการอนเนองมาจากพระราชดำาร โครงกรตมพระรชประสงค หมยถง โครงกรซงทรงศกษทดลองปฏบตเปนสวนพระองค ทรงศกษหรอกบผเชยวชญในวงงน ทรงแสวงหวธกรทดลองปฏบต ทรงพฒนและสงเสรมแกไขดดแปลงวธกรเปนระยะเวลหนง เพอดแลผลผลตทงในพระรชฐนและนอกพระรชฐน ซงตองทรงใชพระรชทรพยสวนพระองคในกรดำเนนกรทดลองจนกวจะเกดผลด ตอมเมอทรงแนพระทยวโครงกรนนๆ ไดผลด เปนประโยชนแกประชชนอยงแทจรง จงโปรดเกลฯใหรฐบลเขมรบงนตอภยหลง

1. โครงกรหลวง พระองคทรงเจะจงดำเนนกรพฒนและบำรงรกษตนนำลำธรในบรเวณปเขในภคเหนอ เพอบรรเทอทกภยในทลมลง ดวยเหตผลทพนทเหลนเปนเขตแดนชวไทยภเข จงทรงมโอกสพฒนชวเขชวดอยใหอยดกนด ใหเลกกรปลกฝน เลกกรตดไมทำลยป ทำไรเลอยลอย และเลกกรคไมเถอน ของเถอน อวธยทโธปกรณนอกกฎหมย ทรงพฒนชวยเหลอใหปลกพชหมนเวยนทมคณคสง ขนสงงย ปลกขวไร และเลยงสตวไวเพอบรโภค รวมคณคผลผลตแลวใหไดคณคแทนกรปลกฝน ทงๆทงนของโครงกรนกนเวลยวนนกวจะเกดผลได ตองใชเวลนนนบสบป กรดำเนนงนจะยกลำบกสกเพยงใดมไดทรงทอถอย กรพฒนคอยๆไดผลดขนๆ ชวเขชวดอยจงมควมจงรกภกด เรยกพระองคว พอหลวง และเรยกสมเดจ“ ”พระนงเจฯ พระบรมรชนนถว แมหลวง โครงกรของทงสองพระองคจง“ ”เรยกว โครงกรหลวง“ ”

2. โครงกรในพระบรมรชนเคระห หมยถง โครงกรทพระองคไดพระรชทนขอเสนอแนะและแนวทงพระรชดำรใหเอกชนไปดำเนนกร ดวยกำลงเงน กำลงปญญ และกำลงแรงงน พรอมทงกรตดตมผลงนใหตอเนองโดยภคเอกชน เชน โครงกรพฒนหมบนสหกรณเนนดนแดง อำเภอทบสะแก จงหวดประจวบครขนธ ซงสโมสรโรตรแหงประเทศไทยเปนผจดและดำเนนงน

10

ตมพระรชดำร โครงกรพจนนกรม โครงกรสรนกรมไทยสำหรบเยวชน เปนตน

3. โครงกรตมพระรชดำร โครงกรประเภทนเปนโครงกรททรงวงแผนพฒน ทรงเสนอแนะใหรฐบลรวมดำเนนกรตมแนวพระรชดำร โดยพระองคเสดจฯ รวมทรงงนกบหนวยงนของรฐบล ซงมทงฝยพลเรอน ตำรวจ ทหร โครงกรตมพระรชดำรนในปจจบนเรยกว โครงกรอนเนองมจก“พระรชดำร มกระจยอยทวทกภมภคของประเทศไทย ปจจบนมลกษณะท”เปนโครงกรพฒนดนตงๆ ทดำเนนกรเสรจสนภยในระยะเวลสน และระยะเวลยวทมกกว๕ ป ขณะเดยวกนกมลกษณะทเปนงนดนวชกร เชน โครงกรเพอกรศกษคนควทดลอง หรอโครงกรทมลกษณะเปนงนวจย เปนตน

โครงกรอนเนองมจกพระรชดำรเปนโครงกรทพระบทสมเดจพระเจอยหวทรงวงแผนพฒนทรงเสนอแนะใหรฐบลรวมดำเนนกรตมพระรชดำร โดยพระองคเสดจพระรชดำเนน รวมทรงงนกบหนวยงนของรฐบลซงมทงฝยพลเรอนตำรวจทหรและประชชนไทยทวประเทศโครงกรอนเนองมจกพระรชดำรทอยในควมรบผดชอบของสำนกงนคณะกรรมกรพเศษเพอประสนงนโครงกรอนเนองมจกพระรชดำร (สำนกงน กปร.) ตงแตปงบประมณ ๒๕๒๕-๒๕๕๑ มจำนวน ๔,๔๐๔ โครงกร /กจกรรม แยกตมรยภคไดดงน

ตารางท 1 ตรงแสดงจำนวนโครงกรและกจกรรมทสำนกงน กปร.รบผดชอบภาค จำานวนโครงการ/

กจกรรม 

          กลง 1,025 

          ตะวนออกเฉยงเหนอ 929 

          เหนอ 1,221 

          ใต 807 

          ไมระบภค 343 

          งบบรหร 80 

          รวม 4,404

ตารางท 2 ตารางแสดงจำานวนโครงการและกจกรรมทสำานกงาน กปร.รบผดชอบแยกตามรายประเภท1. การพฒนาแหลงนำา 1,579 โครงกร / กจกรรม

11

2. การเกษตร 536 โครงกร / กจกรรม

3. สงแวดลอม 1,039 โครงกร / กจกรรม

4.. สงเสรมอาชพ 343 โครงกร / กจกรรม

5. สาธารณสข 49 โครงกร / กจกรรม

6.. คมนาคม / สอสาร 115 โครงกร / กจกรรม

7. สวสดการสงคม 166 โครงกร / กจกรรม

8. โครงการสำาคญ และอนๆ 577 โครงกร / กจกรรม

กรดำเนนงนโครงกรอนเนองมจกพระรชดำร ยงตองคำนงถงสภพแวดลอมทงภมศสตรและสงคมวทยของแตละทองถนทมควมแตกตงกน ทงทงดนนสยใจคอ ดควมตองกรของชมชน แลวจงเขไปแนะนำ อธบยใหชมชนเขใจหลกกรของกรพฒน ซงหลกกรดงกลว พระบทสมเดจพระเจอยหว ไดทรงพระรชทนดำรใหจดตง ศนยศกษกรพฒนอนเนองมจกพระรชดำร ตม“ ”ภมภคตงๆ 6 ศนย โดยมแนวทงและวตถประสงคดงนคอ

เพอเปนกรสธตกรพฒนเบดเสรจ หมยถงทกสงทกอยงทกดนของชวตประชชนทจะหเลยงชพในทองท จะทำอยงไร และไดเหนวทยกรแผนใหม จะสมรถทจะหดวธกร จะทำมหกนใหมประสทธภพ

เปนสถนทสำหรบคนคว วจยในทองท ททองท สภพดน ฟ อกศ ฝน และประชชนในทองทตงๆ มลกษณะแตกตงกน

เปนศนยทรวบรวมกำลงทงหมดของเจหนททกกรม กอง ทงในดนกรเกษตร สงคม หงน กรสงเสรมกรศกษ โดยทประชชนซงตองใชวชกรสมรถมด และเจหนทจะใหควมอนเคระหแกประชขนอยพรอมในทเดยวกน

ศนยศกษาการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดำาร ศนยศกษกรพฒนเขหนซอน อำเภอพนมสรคม จงหวดฉะเชงเทร มเนอท

ประมณ 1,250 ไร ศกษพฒนทงดนกรเกษตร กรพฒนและอนรกษฟ นฟทรพยกรธรรมชตและอตสหกรรมในครวเรอน ในลกษณะแหลงเรยนรและศนยบรกรเบดเสรจไดอยงมประสทธภพเพอนำ ไปปรบใชในกรดำรงชวตใหเกดกรพงตนเองได มกรวบรวมและขยยพนธพชและพนธสตวใหเกษตรกรและประชชนผสนใจไดศกษเรยนร โดยนำผลกรศกษ ทดลอง วจยกรเษตรและกรอนรกษฟ นฟทรพยกรธรรมชตทเหมะสมกบสภพพนททงกยภพและสงคมมเผยแรพขยยผล และเกษตรกรหมบนรอบศนยฯ บรเวณลมนำโจนมนำ

12

เพอกรอปโภค – บรโภคและเพอกรเกษตร รวมทงระบบสธรณปโภคพนฐนอยงทวถงและเพยงพอ

ศนยศกษกรพฒนหวยทรย ประกอบดวยพนทศนยศกษกรพฒนเขหนซอนฯ อำเภอพนมสรคม จงหวดฉะเชงเทร มเนอท ประมณ 1,250 ไร โครงกรสวนพระองคเขหนซอนฯ อำเภอพนมสรคม จงหวดฉะเชงเทร มเนอท 655 ไร หมบนรอบศนยศกษกรพฒนเขหนซอนฯ พนทลมนำโจน จำนวน 15 หมบนในเขตตำบลเขหนซอน และตำบลเกะขนน มเนอทประมณ 113,214 ไร พนทรษฎรนอมเกลฯ ถวย บรเวณตำบลบนซองและตำบลเขหนซอน อำเภอพนมสร คม มเนอท 33 ไรโครงกรพฒนพนทบรเวณเขชะโงก จงหวดนครนยก มเนอทประมณ 23,157 ไร สมรถแกไขปญหทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอมในพนทซงเดมเคยมควมอดมสมบรณ ทงดน นำ ปไมและสตวปและไดเสอมโทรมลงกลยเปนไรสปรด และไมสมรถปลกพนใดๆได ใหกลบคนสควมอดมสมบรณไดเปนผลสำเรจ จนรษฎรทอยในบรเวณดงกลวสมรถพงพตนเองได และมควมอยดมสขในวถคชวตตมอตภพของตนเอง ทงยงเปนแบบอยงนำไปประยกตใชเพอกรพฒนในพ ทอนๆ

ศนยศกษกรพฒนอวคงกระเบน ประกอบดวยพนทดำเนนกรและพนทขยยผลศนยศกษกรพฒนอวคงกระเบนฯ ครอบคลม 33 หมบน ในตำบลคลองขด, ตำบลรำพน, ตำบลโขมง อำเภอทใหม และ ตำบลสนมไชย, ตำบลกระแจะ อำเภอนยยอม จงหวดจนทบร มพนทประมณ 71,025 ไร ดำเนนกรในลกษณะ สหวทยกร “ ” INTERDISCIPINARY) โดยควมรวมมอจกหลยหนวยงนเพอสรงรยไดและใชทรพยกรทองถนหลยกจกรรม ครอบคลมถงกรรกษสภพปโดยกรสงเสรมกรปลกพช และเลยงสตวทสำคญ คอ กรเพะเลยงสตวนำตงๆ เพอยกระดบฐนะควมเปนอย อชพของรษฎรในบรเวนรอบอวคงกระเบนและพนทใกลเคยง เนนกรพฒนดนประมงและกรเลยงสตวนำชยฝง รวมถงกจกรรมดนอนๆควบคกนไป และอนรกษณทรพยกรธรรมชตเพอใหเกดควมสมดลตมธรรมชต โดยมรยละเอยดดงน พนทศนยกลาง ไดแก บรเวณอวคงกระเบน และพนทโดยรอบ ซงครอบคลมพนท ประมณ 4,000 ไร กรดำเนนกจกรรมจะเปนกรผสมผสนระหวงปไมและประมง พนทรอบนอก ไดแกพนทตำบลคลองขด ตำบลรำพน อำเภอทใหม และตำบลสนมไชย ตำบลกระแจะ อำเภอนยยอม ซงเปนทงเขตเกษตรกรรม และเขตหมบนประมงตลอดแนวชยฝง มพนทประมณ 57,025 ไร กรดำเนนกจกรรมมงเนนกรสงเสรมกรเกษตรแบบบรณกร พนทขยายผล ไดแก พนท ตำบลรำพน ตำบลโขมง ตำบลเสมดโพธศร อำเภอทใหม และพนทใกลเคยงศนยฯ มพนทประมณ 10,000 ไร เปนกรสงเสรมและพฒนอชพทประสบ

13

ควมสำเรจ ในศนยฯ สพนทโดยรอบ จกกรดำเนนงนจนถงป พ.ศ. 2551 สรปว

1. งนบรหรและจดกร ตดตมผลกระทบและกรจดกรสงแวดลอมเพอกรเพะเลยงสตวนำดวยระบบชลประทนนำเคม งนบรกรดนคลนกสตวนำและบรกรตรวจหเชอไวรส ปรบปรงระบบกรใหนำในกจกรรมงนวชกรเกษตรยงตอกทอย กรซอมแซมสะพนแขวน ทงเดนศกษธรรมชตปชยเลนอวคงกระเบน บำรงดแลรกษสวนรกชตและบรเวณชยหดแหลมเสดจ กรจดทำฐนขอมลศกษวจยของศนยฯ เพอสงเสรมพฒนอชพแกเกษตรกรปลกพชเลยงสตว สงเสรมกรเลยงแพะนม กรจดเกบขอมลและสรสนเทศ สงเสรมพฒนกรดำเนนงนสถบนเกษตรกรในพนท กรสำมะโนกรเกษตรพนทรอบศนยและพนทขยยผล

2. งนศกษ ทดลอง วจย ทดลอง3. ‘กรสงเสรมกรทองเทยว 4. งนขยยผลและถยทอดเทคโนโลย ขยยผลกรฟ นฟอชพกร

เพะเลยงสตวนำดวยระบบชลประทนนำเคย ฟ นฟกรเลยงปลในโรงเรยน กรฝกอบรมหลกสตรกรผลตอหรสตวนำกงสำเรจรปเพอกรลดตนทนกรเลยงสตวนำ กรสงเสรมกรเลยงแพะเนอ

5. งนอนรกษและฟ นฟทรพยกรธรรมชต เพะชำ6. งนพฒนคณภพชวต เศรษฐกจ และสงคม

ศนยศกษกรพฒนภพนในกรดำเนนงนของศนยฯ ไดมกรขยยผลกรศกษเผยแพรสรษฎรในหมบนรอบศนยฯ รวม ๑๕หมบน รวมทงกระจยกรขยยผลของศนยฯ สพนทอนๆ ของภคใหเพมมกขน โดยจดตงเปนศนยสขขน 3 แหง คอ • โครงการพฒนาพนทลมนำาหวยบางทรายตอนบนอนเนองมาจากพระราชดำาร อำเภอดงหลวง จงหวดมกดหร ดำเนนกรลกษณะกรพฒนพนทแบบเบดเสรจทงในดนกรเกษตร กรอนรกษปไม กรพฒนแหลงนำและศลปชพ • โครงการพฒนาลมนำากำาอนเนองมาจากพระราชดำาร จงหวดสกลนคร-นครพนม ดำเนนกรแกไขปญหนำทวมในพนทเพะปลกในฤดฝน และกรขดแคลนนำในกรทำกรเกษตร อปโภคบรโภคในฤดแลงใหแกรษฎรทอศยอยบรเวณสองฝงลำนำกำ • โครงการขดสระกกเกบนำาตามทฤษฎใหมอนเนองมาจากพระราชดำาร

14

อำเภอเขวง จงหวดกฬสนธ เพอใหเปนจดศกษ ทดลอง และสธตใหรษฎรไดเหนผลกรพฒนกรเกษตรกรรมตมแนวพระรชดำร"ทฤษฎใหม"        โดยศนยศกษกรพฒนภพนฯ จะเปนแมขยใหควมชวยเหลอดนควมรทงวชกรเทคโนโลย กรฝกอบรม กรสนบสนนพนธพชและสตวแกศนยสข เพอใหรษฎรในพนทภคตะวนออกเฉยงเหนอมรปแบบกรประกอบอชพทเหมะสมกบทองถน เพอใหมควมเปนอยอยงพอมพอกนและสมรถพงตนเองไดอยงยงยน

ศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไคร มพนทโครงกร ประมณ 8,500 ไร อยในเขตปสงวน แหงชต ปขนแมกวง ลกษณะภมประเทศ ทวไปเปนปเข “ ”ทศเหนอเปนปไมเบญจพรรณพนทตอนกลงและตอนใต เปนปทมสภพคอนขงเสอมโทรมซงใชเปนพนทในกรศกษพฒนเกษตรกรรมดนตง ๆ ซงพนทเปหมยในกร ดำเนนงนและศนยสข มดงน 1. พนทศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไคร อนเนองมาจากพระราชดำาร อ.ดอยสะเกด จ.เชยงใหม ซง

พนทดำเนนงนและกรใชประโยชนทดนในศนยฯ ไดพจรณจกแนวพระรชดำร แบงออกเปน 5 ประเภท 1. พนทพฒนาปาไมดวยนำาฝน ประกอบดวย พนทตอนบนทมควมลดชนมกและไม

สมรถนำระบบชลประทนเขไปในพนทได และพนทบงสวนทงตอนลงทรบนำจกองเกบ นำท 1 เนองจกปรมณนำไมเพยงพอใสในรองหวยบงสวนของพนท โดยเฉพะทงดนทศตะวนตก มกรสรงฝยตนนำเพอใชเปนพนททพฒนปไมดวยฝยตนนำลำธรทรองรบนำฝน มกรปลกปเฉพะในพนทถกทำลยหรอควมหนแนนของปนอยมก บำรงปไมโดยกรตดตนไมทมลกษณะไมดออก ปองกนกรลกลอบกรตดไมและขดหนอไม ตลอดจนจดระบบปองกนไฟป พนทบงสวนทตดกบองเกบนำท 2 ถกใชสำหรบกรเพะเลยงสตวป เพอพฒนตนนำรวมพนท 6,000 ไร

2. พนทพฒนาปาไมดวยระบบนำาชลประทาน พนทอยทงดนทศตะวนออก ทสมรถนำนำจกองเกบนำท ๑ มใชในพนทได โดยกรปลอยนำผนทอนำจกสนเข ในรองหวยมกรสรงฝยตนนำลำธรเปนระยะ เพอกกเกบนำเปนชองเพอเพมระดบนำผวดนและใตดน และมกรขดคลองใสไกขนดเลก สงนำออกไปสองขงของฝยตนนำลำธร เพมควมชนใหกระจยออกทว

15

พนท ทำใหฝยตนนำดงกลว มสภพเปนแนวกนไฟเปยกทลดควมรนแรงและกรลกลมของไฟ มกรปลกเสรมปและระบบบำรงและปองกนรกษป ตลอดจนจดทำทงหญเพอเปนอหรสตวป ปลกไมทใหผลเปนอหรสตวป พรอมทง ปลกไมไผ ไมผลในรม พรกไทย หวย และมะกอหลวง(มะคเดเมย) ผสมในป กลวไดวเปน รปแบบกรพฒนปไมแบบเขมขนเพอประโยชนแบบอเนกประสงค รวมพนททงหมดประมณ 800 ไร

3. พนทพฒนาการเกษตร เปนพนทตอนกลงของลมนำ โดยทดสอบกรทำเกษตรแบบอตสหกรรมและผสมผสนกบกรปลกปในรปวนเกษตร ตลอดจนหรปแบบกรเพะปลกทเหมะสมกบสงคมชนบทในภคเหนอตอนบนและอนรกษดนและนำประกอบ ดวย กรทดสอบปลกขวและพชไรอนๆ ไมผล สมนไพร พชผกพนบน ไมดอกไมประดบ พชเพออตสหกรรมพนบน ตลอดจนเปนแหลงสะสมพนธกรรมพช ทงไมพนบนและไมทนำเขจกแหลงอนทงในและนอกประเทศรวมพนททงหมดประมณ 600 ไร

4. พนทพฒนาการปศสตว ในตอนลงของพนททซงอยตดกบองเกบนำท ๗ ถกจดใหเปนพนทใชในกจกรรมกรเลยงสตว เปนกรเลยงสตวในสภพปโปรง เพอเพมคณคของป ทงหรปแบบกรเลยงสตวทเหมะสมกบสภพปไมในภคเหนอตอนบน ทงในแงของกรผลตอหรและเพมประสทธภพของปในรปของกรเจรญเตบโตของไมป และกรกระจยของลกไม รวมพนททงหมดประมณ๗๐ไร

5. พนทอางเกบนำาและพฒนาการประมง องเกบนำในศนยฯ มทงหมด 7 อง ประกอบดวยองใหญ 3 อง ถกสรงมเพอกกเกบนำไวใชในพนทตงๆ นอกจกนนใชในกจกรรมกรทดลองกร เลยงปลในองเกบนำ ตลอดจนศกษกรจดรปบรหรแหลงนำเพอกรประมง โดยเฉพะกรจดใหมกรบรหรจบปลของชวบนหมบนปงเรยงเรอ และยงเปนทพมผอนหยอนใจของประชชนทเขมตกปลรวมพนททงหมดประมณ 400 ไร

๒. ศนยสาขาท 1 ๑โครงการศนยบรการการพฒนาขยายพนธไมดอกไมผลบานไร อนเนองมาจาก

16

พระราชดำาร อ.หางดง จ.เชยงใหม๓. ศนยสาขาท ๒ โครงการพฒนาเบดเสรจลมนำาสาขาแมปง อนเนองมาจากพระราชดำาร อ.จอมทอง จ.เชยงใหม และ อ.บานโฮง จ.ลำาพน๔. ศนยสาขาท ๓ โครงการพฒนาพนทหวยลาน อนเนองมาจากพระราชดำาร อ.สนกำาแพง จ.เชยงใหม๕. ศนยสาขาท ๔ โครงการพฒนาพนทปาขนแมกวง อนเนองมาจากพระราชดำาร อ.ดอยสะเกด จ. เชยงใหม๖. ศนยสาขาท ๕โครงการพฒนาดอยตง (พนททรงงาน) อนเนองมาจากพระราชดำาร อ.แมฟาหลวง จ. เชยงราย

ศนยศกษกรพฒนพกลทอง ศนยศกษกรพฒนพกลทองอนเนองมจกพระรชดำร ตงอยระหวงบนพกลทอง และบนโคกสย ต.กะลวอเหนอ อ.เมอง จ.นรธวส ประกอบดวยพนทดำเนนกร ดงน         1 พนทบรเวณศนยศกษกรพฒนพกลทองฯ เนอท ๑,๗๔๐ ไร เปนทตงอครสำนกงน แปลง ทดลองในทลม บนทดอนสวนยงเขสำนก และองเกบนำใกลบน       2 .พนทพรในจงหวด เนอท ๒๖๑,๘๖๐ ไร แบงปพร ๓ เขต คอ เขตสงวน , เขตอนรกษ และเขตพฒน        3 พนทหมบนรอบศนยฯ มทงหมด ๑๑ หมบน ไดรบกรสงเสรมดนกรเกษตรและพฒนอชพให สมรถ พงตนเองได       4. ศนยสข ๔ สข คอ โครงกรสวนยงตนหยง เนอท ๑๕.๘ ไร , โครงกรพฒนหมบนปแนมดอ เนอท ๑๓๕ ไร , โครงกรหมบนปศสตวเกษตรมโนะ เนอท ๑,๕๐๐ ไร , โครงกรหมบนโคกอฐ – โคกใน และบนยโย เนอท ๓๐,๐๖๕ ไร         5. พนททมพระรชดำรใหดำเนนกร

หลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

รปท 1 รปกรอบแนวคดปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (-3 หวง + 2 เงอนไข)

17

(ทม :www.phunchulee.com)ควมหมยของควมพอเพยง ๗ ประกร คอ 1 พอเพยงสำหรบทกคน ทกครอบครว ไมใชเศรษฐกจแบบทอดทงกน2 จตใจพอเพยง รกเอออทรผอน3 สงแวดลอมพอเพยง อนรกษและเพมพนสงแวดลอม ทจะเปนพนฐนในกรประกอบอชพ4 ชมชนเขมแขงพอเพยง รวมตวกนแกไขปญหตงๆ เชน ปญหสงคม ปญหควมยกจนหรอปญหสงแวดลอม ฯลฯ5 ปญหพอเพยง เรยนรรวมกน เททนกบกรเปลยนแปลงของโลก6 ตงอยบนพนฐนวฒนธรรมพอเพยง เพระเศรษฐกจทสมพนธ และเตบโตจกฐน

ทงวฒนธรรม อนหมยถงวถชวตของกลมชนทสมพนธอยกบสงแวดลอม จงจะเปนเศรษฐกจทมนคง

7 มควมมนคงพอเพยง ไมผนผวนอยงรวดเรวจนกระทงมนษยไมสมรถรบได(ทม :www.phunchulee.com)

มต 4 ดานของเศรษฐกจพอเพยงสมพร เทพสทธา (2548)ไดเขยนไวในหนงสอ การเดนตามรอยพระยคลบาท“เศรษฐกจพอเพยง ชวยแกปญหควมยกจนและกรทจรตเศรษฐกจพอเพยง ควมตอนหนงว “...เศรษฐกจพอเพยงประกอบไปดวย 4 ดนซงไมเหมอนกบเศรษฐกจแบบทนนยมของตะวนตก ซงมองเพยงดนวตถหรอมองในแงรปธรรมเทนน แตเศรษฐกจพอเพยงยงมองในดนอนๆ ซงมตของเศรษฐกจพอเพยงประกอบไปดวย

18

มตดนท 1 มตดนเศรษฐกจ เปนเศรษฐกจแบบพออยพอกน พงตนเองไดดวยกรประกอบสมมอชพดวยควมขยนหมนเพยร เพอใหพนจกควมยกจนและเปนหน มชวตทมสขสมควรแกอตภพและมครอบครวทอบอน

มตดนท 2 มตดนจตใจ คอจตใจทรจกพอ พอใจในสงทม ยนดในสงทได และไมโลภ โดยกรยดหลกทงสยกลง ซงกรพงตนเองไดตมท ดร.สเมธ ตนตเวชกล เขยนไวในหนงสอเรอง ใตเบองยคลบท ม “ ” 5 ประกรประกอบดวย

1. กรพงตนเองทงจตใจ คอจตใจตองเขมแขง ฮกเหม ไมทอแทในกระตอสชวตดวยควมสจรต มวธแยบยลในกรปฏบตงน

2. กรพงตนเองทงสงคม แตละชมชนควรชวยเหลอเกอกลกน นำควมรทไดรบเผยแพรและถยทอดซงกนและกน

3. กรพงตนเองไดทงทรพยกร นำเอทรพยกรในทองถนมใชใหเกดประโยชนสงสด โดยกรประยกตใชภมปญญทองถน

4. กรพงตนเอไดทงเทคโนโลย โดยกรศกษ ทดลอง ทดสอบ เพอใหไดมซงเทคโนโลยใหมๆ ทสอดคลองกบสภพสงคมไทย

5. กรพงตนเองไดในทงเศรษฐกจ คออยไดดวยตนเอง ถงแมวไมมเงนกยงมขวปลอหรกนเพอยงชพและนำไปสกรพฒนเศรษฐกจของชตในลำดบตอไป

มตดนท 3 มตดนสงคม มงใหสงคมเกดควมสงบสข มควมเอออทรตอกน ไมเบยดเบยน เอรดเอเปรยบ มงรยตอกน ซงตองเรมจกภยในใจของตนเองกอน

มตดนท 4 มตดนวฒนธรรม คอวถชวตทประหยด อดออม เรยบงย ไมฟงเฟอ ฟมเฟอย ไมตกเปนทสของวตถนยมและบรโภคนยม ซงเปนบอเกดของกรเปนหนเปนสน และกรทจรตคอรปชน อนมวธกรปฏบตทสำคญดงน

1. มชวตทเรยบงย ประหยด ไมฟงเฟอฟมเฟอย2. ยดถอทงสยกลง รจกพอ พอด พอประมณและพอใจ3. มควมเมตตเอออทรตอกน รวมมอและชวยเหลอกน ไมเบยดเบยนกน

ไมเอรดเอเปรยบกน ไมมงรยทำลยกน4. ประกอบสมมนอชพดวยควมขยนหมนเพยร ซอสตยสจรต ใฝ

หควมรเพอนำมใชใหเกดประโยชน5. สมรถพงตนเองได ใหพนจกควมยกจน ใหสมรถพออยพอกนไม

เดอดรอน ไมตกเปนทสของอบยมข วตถนยมและบรโภคนยม”6.

การนำาแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปประยทตใชในระดบตางๆ

19

โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต(www.sedb.org) ไดทำกรศกษถงหนวยงนทเกยวของกบปรชญเศรษฐกจพอเพยงไวดงน

ตารางท 3 แสดงแหลงทมาของขอมลทเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงแหลงทมา จำานวน รอยละ

1. สำนกงนคณะกรรมกรพฒนกรเศรษฐกจและสงคมแหงชต (สศช.) 2 0.11

2. สำนกงนรชเลขธกร 14 0.77

3. สำนกงนคณะกรรมกรพเศษเพอประสนงนโครงกรอนเนองมจกพระรชดำร (สำนกงน กปร.) 8 0.44

4. มลนธชยพฒน 1 0.06

5. มลนธพฒนไท 59 3.25

6. สถบนพฒนองคกรชมชน (พอช.) 878 48.35

7. สถบนบณฑตพฒนบรหรศสตร (นด) 2 0.11

8. เครอขยเกษตรกรตมแนวเศรษฐกจพอเพยง 10 0.55

9. โครงกรวจยเพอสงเคระหงนวจยทเกยวของกบเศรษฐกจพอเพยง 1 0.06

10. สถบนชมชนทองถนพฒน 100 5.51

11. เครอขยกสกรรมไรสรพษ 5 0.28

12. เครอขยธรกจชมชน 339 18.67

13. มลนธเกษตรกรรมยงยน 64 3.52

14. เครอขยเศรษฐกจพอเพยง เพอน-เสยว-เกลอ 33 1.82

15. มหวทยลยอบลรชธน 37 2.04

16. โครงกรบมเพะนวตกรรมกรเกษตรชมชน (ภยใตกองนโยบยเทคโนโลยเพอกรเกษตรและเกษตรกรรมยงยน สำนกงนปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ  )

21 1.16

17. ศนยศกษกรพฒนอนเนองมจกพระรชดำร  6 ศนย 79 4.35

18. นคมเศรฐกจพอเพยง กระทรวงเกษตรและสหกรณ 11 0.61

19. สำนกงนเลขนกรคณะกรรมกรสงเสรมวสหกจชมชน  กรมสงสรมกรเกษตร 90 4.96

20. โครงกรวจยและพฒนระบบกรแลกเปลยนชมชนเพอกรพงตนเอง 9 0.50

21. โครงกรสอสรสธรณะเพอชมชนอยดมสข และสงคมเขมแขง 15 0.83

22. โครงกรศกษเศรษฐกจนอกภคทงกรในเขตเมอง 9 0.50

23. โครงกรวจย กรจดกรองคควมรชมชน ดนกรจดกรหนสนเชงบรณกร จงหวดลำปง 14 0.77

24. โครงกรวจย รปแบบกรจดกรหนสนเชงบรณกรเพอควมเขมแขงของชมชน บนดง ตำบลนยง อำเภอ สบปรบ จงหวดลำปง ระยะท ๑

1 0.06

25. โครงกร แนวทงกรแกไขหนสนแบบบรณกร บนคลองนำลด จงหวดลำปง 1 0.06

26. โครงกรรปแบบกรแกปญหหนสนของชมชนบนสมข ตำบลหวเสอ อำเภอแมทะ จงหวดลำปง 1 0.06

27. โครงกรวจย รปแบบกรจดกรหนสนเชงบรณกรเพอควมเขมแขงของชมชน บนรมไตรรตน ตำบลนคม พฒน อำเภอเมอง จงหวดลำปง ระยะท ๑

1 0.06

28. สำนกงนปฏรประบบสขภพแหงชต 11 0.61

รวม 1,816 100.0

20

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)โครงกรดงกลวขงตนยงไดแสดงสดสวนกรกระจยตวของขอมลภมภคตงๆทวประเทศไทย ตมรปท ๒ดงน

รปท 2 แสดงสดสวนการกระจายตวของขอมลตามภาคตางๆ ทวประเทศไทย

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวตฃ

การแบงสดสวนตามประเภทของกจกรรมดงตอไปนตารางท 4 แสดงประเภทของกจกรรมทเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

จงหวด จำานวน รอยละ

1. โครงกรพระรชดำร 25 4

2. เกษตรกรตวอยง 64 10.2

3. ชมชนตนแบบ 117 18.7

4. ธรกจเอกชน 4 0.6

5. ธรกจชมชน 339 54.2

6. กลมออมทรพย 43 6.9

7. อนๆ (เชน ปรชญชวบน, ภมปญญพฒนชมชนพงตนเอง ฯลฯ) 34 5.4

รวม 626 100

 รปท 3 แสดงสดสวนประเภทของกจกรรมทเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

21

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต) จกตรงท 3 และรปท 3 แสดงใหเหนถงกจกรรมทเกยวของกบเศรษฐกจพอเพยงไดกระจยไปอยงกวงขวง โดยจดเรมตนจกโครงกรในพระรชดำร และคอยๆ กระจยตวไปยงเกษตรกรตวอยง ไ ปสชมชนตนแบบ ธรกจชมชน กลมออมทรพย ปรชญชวบน ภมปญญพนฒนชมชนพงตนเองซงเปนกลมชวบนแลว ธรกจเอกชนกสมรถนำปรชญเศรษฐกจพอเพยงไปปรบใชไดเชนเดยวกน ถงแมจะยงมจำนวนไมมกกตม

ตมตรงท 4 และรปท 4 แสดงสดสวนหมวดควมเกยวของกบปรชญเศรษฐกจพอเพยงดงนคอตารางท 5 แสดงหมวดความเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

จงหวด จำานวน รอยละ

1. เขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยง 488 78.0

2. มควมเขใจและปฏบตตมแนวปรชญเศรษฐกจพอเพยง 126 20.1

3. เปนกรณศกษตวอยงตมปรชญเศรษฐกจพอเพยง 12 1.9

รวม 626 100

รปท 4 แสดงสดสวนหมวดความเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

22

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)รปท 5 รปแสดงการกระจายตวของประเภทโครงการทวประเทศ

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)

จกรปท 5 มกรศกษและทำฐนของมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวตโดยแบงตมกรกระจยตวของขอมล

รปท 6 รปแสดงการกระจายตวของความเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงภาคเหนอและภาคกลาง ตอนบน

23

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)

จกรปท 6 มกรศกษและทำฐนของมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวตโดยจำนวนทเขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยง โดยทภคเหนอและภคกลตอนบน สวนใหญมควมเขใจหลกและปรชญเศรษฐกจพอเพยง และทเขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยงจะอยคอนไปทงภคเหนอ และไมมกรณศกษตวอยงตมปรชญเศรษฐกจพอเพยงในภคเหนอและภคกลงตอนบนรปท 7 รปแสดงการกระจายตวของความเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงภาคตะวนออกเฉยงเหนอและ ภาคตะวนออก

24

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)จกรปท 7 มกรศกษและทำฐนของมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวตโดยจำนวนทเขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยง โดยทภคตะวนออกเฉยงเหนอและภคตะวนออก สวนใหญมควมเขใจหลกและปรชญเศรษฐกจพอเพยงและกระจยไปยงจงหวดตงๆ และทเขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยงจะอยในจงหวดขอนแกน สรนทรและมกดหร และในภคนมกรณศกษตวอยงตมปรชญเศรษฐกจพอเพยงอยในจงหวด ขอนแกน อำนจเจรญ นครรชสมบรรมย และสรนทรรปท 8 รปแสดงการกระจายตวของความเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงภาคตะวนตกและภาคกลาง

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)

จกรปท 8 มกรศกษและทำฐนของมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวตโดยทกจงหวดมควมเขใจและปฏบตตมแนวปรชญเศรษฐกจพอเพยง และเขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยง และในภคนไมมกรณศกษตวอยงตมปรชญเศรษฐกจพอเพยงรปท 9 รปแสดงการกระจายตวของความเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเขตกรงเทพและปรมณฑล

25

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)จกรปท 9 มกรศกษและทำฐนของมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวตโดยทกจงหวดมควมเขใจและปฏบตตมแนวปรชญเศรษฐกจพอเพยง และเขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยง โดยทจงหวดปทมฐนมควมเขใจและปฏบตตมแนวปรชญเศรษฐกจพอเพยง และเขขยเศรษฐกจพอเพยงนอยทสดในเขตนและในภคนมกรณศกษตวอยงตมปรชญเศรษฐกจพอเพยงเฉพะในกรงเทพเทนน

รปท 10 รปแสดงการกระจายตวของความเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงภาคตะวนออก

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)จกรปท 10 มกรศกษและทำฐนของมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวตโดยทกจงหวดมควมเขใจและปฏบตตมแนวปรชญเศรษฐกจพอ

26

เพยง และเขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยงทกจงหวดในเขตน โดยทจงหวดนครนยก ชลบรและตลดมควมเขใจและปฏบตตมแนวปรชญเศรษฐกจพอเพยง และในภคนไมมกรณศกษตวอยงตมปรชญเศรษฐกจพอเพยงรปท 11 รปแสดงการกระจายตวของความเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงภาคใต

(ทม : โครงกรศกษและจดทำฐนขอมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวต)จกรปท 11 มกรศกษและทำฐนของมลกลมองคกรพนททใชหลกเศรษฐกจพอเพยงในกรดำเนนชวตโดยสวนใหญเขขยปรชญเศรษฐกจพอเพยง และมควมเขใจและปฏบตตมแนวปรชญเศรษฐกจพอเพยงกระจยอยทกจงหวด และในภคนไมมกรณศกษตวอยงตมปรชญเศรษฐกจพอเพยง

เศรษฐกจพอเพยงนอกประเทศไทย (วกพเดย สรนกรมเสร)กรประยกตนำหลกปรชญเศรษฐกจพอเพยงเพอนำไปพฒนในตงประเทศนน

กระทำผน สำนกงนควมรวมมอเพอกรพฒนระหวงประเทศ(สพร.) โดยสพร.ทำหนทคอยประสนงนรบควมชวยเหลอทงวชกรดนตงๆจกตงประเทศมสภครฐ แลวคอยๆถยทอดตอไปยงภคประชชน และสงผนควมรไปยงประเทศกำลงพฒนนอนๆ ซงสพร.ถยทอดมไมตำกว 5 ป ประสนงนกบสำนกงนคณะกรรมกรพเศษเพอประสนงนโครงกรอนเนองมจกพระรชดำร (กปร.) และอนกรรมกรขบเคลอนเศรษฐกจพอเพยง โดยทตงชตใหควมสนใจเรองเศรษฐกจพอ

27

เพยงเพระพสจนแลววเปนสงทดและมประโยชน ซงแตละประเทศมควมตองกรประยกตใชปรชญเศรษฐกจพอเพยงไมเหมอนกน ขนอยกบวถชวต สภพภมศสตร ฯลฯ เชน พม ศรลงก เลโซโท ซดน อฟกนสถน บงกลเทศ ภฎน จน จบร โคลมเบย อยปต เอธโอเบย แกมเบย อนโดนเซย เคนย เกหลใต มดกสกร มลดฟส ปปวนวกน แทนซเนย เวยตนม ฯลฯ โดยประเทศตงๆสงตวแทนเจหนทปฏบตงน เจหนทฝยนโยบย ปลดกระทรวง รฐมนตรกระทรวงตงๆเขมดงนในประเทศไทย

นกคดระดบโลกและหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงศ. ดร.วลฟกง ซคส นกวชกรดนสงแวดลอมคนสำคญของประเทศเยอรมนสนใจกรประยกตใชหลกปรชญเศรษฐกจพอเพยงและมองวนจะเปนอกทงเลอกหนงสำหรบทกชตในเวลนศ. ดร.อมาตยา เซน ศสตรจรยชวอนเดยเจของรงวลโนเบลสขเศรษฐศสตร ป 1998 มองวปรชญเศรษฐกจพอเพยงเปนกรใชสงตงๆทจำเปนตอกรดำรงชพและใชโอกสใหพอเพยงกบชวตทด ซงไมไดหมยควมวไมตองกร แตตองรจกใชชวตใหดพอ อยใหควมสำคญกบเรองรยไดและควมรำรวย แตใหมองทคณคของชวตมนษยนายจกมทนเลย นยกรฐมนตรแหงประเทศภฎน ใหทรรศนะว หกประเทศไทยกำหนดเรองเศรษฐกจพอเพยงใหเปนวระระดบชตและดำเนนตมแนวทงนอยงจรงจง ผมวประเทศไทยสมรถสรงโลกใบใหมจกหลกปรชญเศรษฐกจพอเพยง “สรงชวตทยงยนและสดทยจะมไหยดเพยงแคในประเทศแตจะเปนหลกกรและแนวปฏบตของโลก ซงหกทำไดสำเรจ ไทยกคอผนำนายโคฟ อนนน เลขธกรองคกรสหประชชต ไดทลเกลถวยรงวย The Human Development Lifetime Achievement Award แกพระบทสมเดจประเจอยหว เมอวนท 26 พฤษภคม 2549 และกลวปฐกถถงปรชญเศรษฐกจพอเพยงวเปนปรชญทมประโยชนตอประเทศไทยและนนชต และสมรถเรมไดจกกรสรงภมคมกนในตนเอง สหมบนและสเศรษฐกจในวงกวงขนในทสดนาย Hakan Bjorkman รกษกรผอำนวยกร UNDP ในประเทศไทย กลวเชดชปรชญเศรษฐกจพอเพยงและ UNDP ตระหนกถงวสยทศนและแนวคดในกรพฒนของพระบทสมเดจพระเจอยหว โยดทองคกรสหประชชตไดสนบสนนใหประเทศตงๆทเปนสมชก 166 ประเทศยดเปนแนวทงสกรพฒนประเทศแบบยงยน

28

โครงการตนแบบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทอำาเภอแมแจมและอมกอย ตามแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงพนทอำเภออมกอย และอำเภอแมแจม เปนพนทปตนนำลำธร ลมนำแมนำปง ทไหลลงสเขอนภมพล เปนอำเภอทหงไกล ทรกนดร มกรบกรกทำลยปจำนวนมก เกดควมวกฤตปญหทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอม และมสถตกรเกดไฟปมกทสด เนองจกควมไมชดเจนในกรดำเนนกรพสจนสทธพนทปไม จกกรแจงครอบครองทอยอศยและททำกน มกรซอ-ขย เปลยนเจของ ใบตอบรบ เปลยนกรครอบครองและทำประโยชนในพนท ใชพนทไมตรงกบวตถประสงค ประชชนบงกลม เขบกรกแผวถงตดทำลยปไมเพอนำทดนไปใชในกรเกษตรกรรม ซงเปนกรนำทดนมใชประโยชนโดยไมถกวธและเกดควมเสยหยตอทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอม จำเปนตองมกรควบคมพนทกรบกรกพนทปไมอยงเรงดวน โดยกรนำเสนอขอมลแผนทโดยใชเทคโนโลยสรสนเทศรวมกบประชชนในพนท และรวมกนหแนวทงกรพฒนคณภพชวตโดยกรประยกตใชปรชญเศรษฐกจพอเพยง วชกร และภมปญญทองถน กรศกษดงนสงเสรมกรพฒนอชพเพอเพมผลผลต ทสอดคลองกบระบบนเวศน วถชวต วฒนธรรมในชมชน แนวทงลดกรใชสรเคมกรเกษตร ปไม ทดน ปศสตว และกรอนรกษปตนนำ กรประยกตใชปรชญเศรษฐกจพอเพยงตมโครงกรพระรชดำร ซงในพนทจงหวดเชยงใหม มโครงกรพระรชดำร ของพระบทสมเดจพระเจอยหวฯ และพระบทสมเดจพระนงเจสรกต จำนวน 25 โครงกร เชน ศนยศกษกรพฒนหวยฮองไคร อนเนองมจกพระรชดำร โครงกรอนรกษสภพปไม โครงกรฟรมตวอยง ตมพระรชดำร โครงกรชวยเหลอรษฎร โครงกรบนเลกในปใหญ เปนตน รวมกบกรใชวชกร และภมปญญทองถน และศกษแนวทงกรใชมตรกร ทงกฎหมยทเหมะสมกบพนท แนวท กรออกหนงสอรบรองสทธของชมชนในกรดแล ปไม (โฉนดชมชน) เพอเปนหลกฐน เมอไดกนแนวเขตทำกนออกจกพนทปเรยบรอยแลว โดยทกฝยยอมรบในกตกรวมกน

จงหวดเชยงใหมไดแตงตงคณะกรรมกรอำนวยกรพฒนจดระเบยบทดนในพนทอำเภอแมแจมและอำเภออมกอย ตมแนวพระรชดำร (ประกศจงหวดเชยงใหม ลงวนท 11 สงหคม พ.ศ.2551) เพอจดทำแผนปฏบตงน/โครงกรเพอดำเนนงนบรณกร กรจดระเบยบกรใชทดน กรปองกนกรปลกพชเสพตด กรปองกนกรตดไมทำลย

29

ปทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอม รวมทงปญหแรงงนตงดว ในพนทอำเภอแมแจมและอำเภออมกอย ตมกรอบยทธศสตรจงหวดเชยงใหม

วตถประสงค1) เพอแกไขปญหทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอมในพนทวกฤตของ

จงหวดเชยงใหม คอ อำเภอแมแจม และ อำเภออมกอย 2) สงเสรมกรมสวนรวมของภครฐ ภคเอกชน และประชชน ประยกตใช

แนวพระรชดำร วชกร และภมปญญทองถน เพอฟ นฟทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอม

3) เพอเปนตนแบบกรจดกรทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอมในพนทจงหวดเชยงใหม

เปาหมายการทำางานหรอผลทคาดวาจะไดรบ1) กำหนดแนวทงรวมกนระหวงภครฐและประชชนกรใชทดนในพนท

ตนนำลำธร2) ศกษแนวทงกรรบรองสทธของชมชนในกรดแลปไม เพอเปนหลกฐน

เมอไดกนแนวเขตทำกนออกจกพนทป

3) เพอสรงควมชดเจนในกรดำเนนกรพสจนสทธพนทปไม จกกรแจงครอบครองทอยอศยและท

ทำกน สำรวจกรถอครองพนทปไมตมมตคณะรฐมนตร 4) ปองกนกรบกรกทำลยปไมเพมเตมจกป 2550 และปองกนผลกระทบ

ตอระบบนเวศ กรเกดอทกภย และดนถลม

ตวชวดความสำาเรจของโครงการอำเภอทมควมวกฤตดนทรพยกรธรรมชตและสงแวดลอม มแนวทงในกรฟ นฟ ทเหมะสมกบสภพแวดลอม

กลมเปาหมายทไดรบประโยชน ประชชนในพนท อำเภอแมแจม จำนวน 10 ตำบล 125 หมบน ประชกร 67,055 คน และอำเภออมกอย 6 ตำบล 95 หมบน ประชกร 60,737 คน รวม 127,792 คน

30

พนท/สถานทดำาเนนการ พนทอำเภอแมแจม และอำเภออมกอย จงหวดเชยงใหมกรดำเนนโครงกรเรมจกกรประชมผเกยวของทกฝยเขมทำควมเขใจโครงกรฯ และแยกกรทำงนเปนคณะทำงน 4 ชด ประกอบดวย คณะทำงนสรงควมเขใจ คณะทำงนแกไขปญห คณะทำงนบคลกรบรณกร คณะทำงนตดตม ลงทำงนในพนท โดยมเจของพนทคอนยอำเภอและหนวยงนตงๆในพนท ทำกรสำรวจพนทในอำเภออมกอยและอำเภอแมแจม เพอทำกรสำรวจและทำแผนทเพอแบงแยกททำกนและพนทปใหมควมชดเจน กนนแวปเพอไมใหมกรบกรกพนทปตอไปในอนคต ทำใหประชชนใน 2 อำเภอดงกลวรบร รบทรบควมเปนมของโครงกรและ อนคตทยงยนของชมชนตรบทยงมปซงเปนแหลงกำเนดตนนำ และกรรกษทรพยกร และสงแวดลอมโดยกรมสวนรวมของทกภคสวน โดยเนนหลกกรคอ ขาดทนคอกำาไร จกงบประมณของภครฐบลนำมชวยในกรปพนฐนและเพอใหกบประชชนสมรถอยอยางพอมพอกนและพงพาตนเองได โดยการเขาไประเบดจากขางใน

จกนนกมกรหพนทตนแบบเพอนำหลกปรชญเศรษฐกจพอเพยงมใช โดยมกรกำหนดพนทตนแบบใน 2 อำเภอ อำเภอละ 2 หมบน ในกรศกษปญหของชมชนโดย มชมชนเปนศนยกลง เปนการระเบดจากขางใน ในกรสทอนภพรวมของชมชน เรงอภมปญญทองถน ปญห อปสรรค และควมคดเหน และใชวธการแบบบรณาการโดยมหนวยงนตงๆทเกยวของทงในพนทเชน อบต นยอำเภอ พอหลวง ครจกโรงเรยนในพนท และนอกพนทอนประกอบดวยหนวยงนภครฐและภคเอกชนตลอดจนสถบนกรศกษไดเขไปรวมในกระประชมเพอคนหปญหรวมกน จกนนใหชมชนนำเสนอสงทชมชนตองกรปรบปรงแกไข โดยมนกวชกรเปนพเลยงในสวนทเกยวของกบงนวชกร เชน เรองระบบนำ โดยประสนกรทำงนอยงตอเนอง เพอใหชมชนและหนวยงนตงๆทเกยวของเกดกรเรยนรรวมกนและแสวงหแนวทงรวมกนในกรแกไขปญหอำาเภออมกอย พนทนำรองประกอบดวยดวย บนผปน และบนขนอมแฮดนอก อำเภออมกอยมกรกำหนดแผนยทธศสตรของอำเภออยงชดเจนในกรนำเอหลกปรชญเศรษฐกจพอเพยงมใช ซงนยอำเภอมกรจดอบรมโครงกรตงๆเชน อบรมกรปลกป สมนไพร โครงกรภมปญญแผนดน (Wet Fire Brake)ใหแกชวบนทงนกเรยนและกลมแมบนหลยรน เพอเปนตวอยงนำรองในกรเปนชมชนเศรษฐกจพอเพยง (รยกรนกปกครองไทย หวใจเกนรอย ออกอกศวนท 4 กรกฎคม 2552

31

ชอง สทท) และมโครงกรแจกตนไมเพอใหประชชนนำไปปลกโดยมลงชอไดทวกรอำเภออมกอย (เอกสรจกทวกรอำเภอในกรขอรบตนไมไปปลก)อำาเภอแมแจม นำรองดวยหมบนบนแมปอก และบนอมแรด

กรดำเนนกร ไดมกรดำเนนโครงกรดงตอไปนคอ1. โครงกรฯสำรวจและทำแผนทกรใชสอยของประชนชนทงสองอำเภอเพอ

แยกใหชดเจนระหวงพนทปและพนททำกนโดยเปนกรสำรวจรวมกนระหวงหนวยงนรชกรและประชชนในพนท เพอไมใหเกดกรบกรกปเพมเตมในอนคต และเสนอรปแบบเปนโฉนดชมชนไมใหมกรซอขยเปลยนมอเพอควมมนใจของประชชนในกรมพนททำกนและเปนกรปองกนปญหกรเขมซอทของบคคลภยนอก ซงจกกรสรปในพนทประชชนในพนทชวยกนสรปและเหนดวยกนแนวคดดงกลว

2. โครงกรนำรองเพอเปนตนแบบในกรแกปญหของชมชนโดยทำกรสำรวจและหหมบนตนแบบในกรนำรองกรแกไขปญหชมชน โดยเนนกรทำกจกรรมทสทอนควมตองกรและควมจำเปนในแตละแหงซงมสภพแวดลอมแตกตงกน และควมตองกรทแตกตงกนไป โดยทำกรประชมผเกยวของเพอนำเสนอพนท และทำกรเขไปศกษหขอมลในพนทดงกลวโดยใชวธกรการระเบดจากขางใน ลกษณะกจกรรมเปนกรรวมปรกษหรอกนของคนในชมชนและผเกยวของฝยตงๆนำทงองคควมร ภมปญญและวชกรในหลกหลยแขนงเขมใชในลกษณะการบรณาการ เพอคนหปญหจนไดขอสรปถงปญหทเกดขน และวธกรแกไขปญห กระบวนกรวเคระหโดยกรจดประชมในพนทจนไดขอสรปรวมกน จกนนมกรนำเสนอวธกรแกไขปญหอยงเปนรปธรรม โดยชมชนเปนผรเร มและดำเนนกร โดยใชงบประมณหมบนละ 50,000 บท เปนวธกรททำใหชมชนเกดกรเรยนรในกรวเคระหปญห หวธกรแกไขปญหดวยกรชวยกนนำเสนอวธกรตงๆ และกรประสนกบองคควมรจกภยนอกชมชน ทำใหสมรถแกปญหไดถกจด หนวยงนภยนอกรวมทงนกวชกรจะไดทรบปญหและขอเทจจรงเพอจะไดทำหนทของตนเองไดถกตองเหมะสมยงขน ซงโครงกรดงกลวจะไดนำไปใชเปนตนแบบในกร

32

ประยกตใชในชมชนอนๆตอไป จกนนจะมกรถอดบทเรยนทไดดำเนนกรเพอนำไปใชในพนทอนตอไป ตวอยงกจกรรมทเกดจกกรแลกเปลยนเรยนร รวมคดรวมแกปญห ชมชนเสนอใหมกรสรงองเกบนำไวใชในหนแลง กจะมกรทำงนโดยชมชนรวมกบนกวชกรทชำนญในเรองกรสรงองเกบนำ ชลประทน

ชวบนบงสวนไมมททำกน กมกรใหคนพนทบงสวนเพอใชเปนพนทสวนรวมเพอนำมเปนพนทเพะปลกใหกบกลมทไมมพนททำกน

กลมแมบนทอผตองกรหตลดเพมในกรขยผทอ เนองจกทผนมผลตผทอสงใหกบศนยศลปชพเทนน ซงเปนชองทงเดยวเทนนในกรกระจยสนคสภยนอกชมชน เนองจกกลมแมบนไมมองคควมรทงดนสวนผสมทงกรตลด อนประกอบไปดวย 4 P คอ Product Price Place และ Promotion และเปนปญหของทกชมชนซงไดแคเรองของ Product คอกรผลตสนคเทนน แตกยงไมรบรถงเรองของพฤตกรรมผบรโภค เรองควมตองกรของผบรโภค เรองชองทงกรจดจำหนย เรองกรตงรคใหเหมะสม รวมถงเรองของกรสงเสรมกรตลด และกรบรรจหบหอทเหมะสม ในพนทนำรองกไดมกรแลกเปลยนควมคดกนระหวงกลมแมบนและผเชยวชญดนกรสงเสรมงนกลมสตรเขมเพอรวมคดและรวมหวธกรในกรเพมพนควมรในดนทยงขด เพอหแนวทงในกรดำเนนกรตอไป วฒนธรรมของกลมชนเผกระเหรยงทเนนเรองกรอยรวมกบธรรมชตอยงเหมะสม และแทบจะไมตองใชเงนเลย ตองปรบตวเปลยนวถชวตไป เนองจกตองหรยไดเพอนำมใชในดนกรศกษของลก ทำใหตองมกรหรยไดเพมเตม จงตองมกรผลตสนคเพอจำหนย โดยเนนจากภายในชมชนคอยๆขยยไปสภยนอกชมชนอยงเหมะสม

3. กรสรปบทเรยนจกกรลงพนท โดยมกรจดประชมเปนระยะๆ จกผเกยวของโดยมผรบผดชอบหลกในงนแตละดนมประชมรวมกนเพอหขอสรป

33

4. กรถอดบทเรยนเพอนำมใชเปนรปแบบในกรใชเปนแนวทงในกรฟ นฟ ทเหมะสมกบสภพแวดลอมตอไป

จดแขงของหมบานตนแบบ1. ผนำชมชนเขมแขงและทมเทเพอสวนรวม กลคดกลเปลยนแปลง เสย

สละทดนเพอใชเปนทสวนรวมใหแกผทไมมทดนทำกน2. กลมเยวชนเขมแขง มจตอส3. กรรวมตวกนของกลมแมบน4. ครผเสยสละเพอชมชน5. สมชกในชมชนใหควมสนใจและเขรวมเนองจกมองเหนประโยชนรวม

กน6. ภยในชมชนมควมเอออทรซงกนและกน เชนผปกครองของนกเรยนม

ชวยทำแปลงผกใหกบโรงเรยนในยมวงจกงน หรอกลบจกกรทำนนำหนอไมมฝกคณครเพอใชทำอหรใหแกนกเรยน

โอกาสความสำาเรจของโครงการหมบานตนแบบ1. มหนวยงนอสทมควมรเขรวมโครงกร เชน อจรยจกหลกหลย

คณะฯ ธนครคลงสมองฯ หนวยงนพฒนตงๆ 2. มงบประมณในกรดำเนนโครงกรเพอแกไขปญหหลกในพนท กนกร

บกรกปเพมในอนคตและเพอใชในโครงกรนำรองเพอเกดกรเรยนรของชมชนในกรแกไขปญห

ปญหาของการดำาเนนโครงการในหมบานตนแบบสมรถแบงปญหไดเปน 2 ปญหหลกคอ

1. ปญหาจากภายนอก อนเนองมจกคณะทำงนประกอบดวยคนทำงนจำนวนมก และบงสวนตดภรกจประจำเนองจกคณะทำงนบงสวนเปนรปแบบอสไมไดรบผดชอบในโครงกรโดยตรง เปนกรแบงเวลอสทำประโยชนตมทพอจะมเวล ทำใหกรเขรวมโครงกรในบงสวนไมตอเนอง

34

2. ปญหาจากภายใน จกควมไมพรอมของชมชน บงชมชนยงไมมควมพรอม และไมเขใจโครงกรฯและยงไมเหนควมจำเปนในกรรวมดวยชวยกน เนองจกควมยกจนทำใหทกคนดนรนเพอควมอยรอด เนองจกบงสวนมรยไดจกกรรบจงรยวน และบงสวนไมมททำกนเปนของตนเอง

กรทำเกษตรเชงเดยว และตองพงพดนฟอกสซงมควมไมแนนอน ชวบนบงสวนขดปจจยกรผลต ขดทดนทำกน ชวบนขดอำนจตอรองในกรขยสนค เสยเปรยบพอคคนกลง ชวบนขดควมรและทกษะทงดนกรทำธรกจ เชน กรผลต กรจดกร

กรตลด กรเงน ชวบนขดควมขยนหมนเพยร ปจจบนใชวธกรจงในกร

ไถพรวนดน กรเกบเกยว ชวบนขดกรประหยดและอดออม เรมสงเกตเหนผ

ปกครองซอขนมอบกรอบตมทองตลดใหลกไปกนทโรงเรยนทงๆทมรยไดนอย หรอกรกนโจกสำเรจรปของเดกๆ แทนทจะกนอหรหรอขนมทเปนของพนบนซงไมตองซอห

หลกการจดการ กบการดำาเนนโครงการ1. กรวงแผน มกรวงแผนกรดำเนนงนทชดเจน2. กรจดวงโครงสรงในกรดำเนนกร มโครงสรงจดวงคนท

รบผดชอบในงนดนตงๆ3. ผรบผดชอบหลก มหนวยงนหลกและผรบผดชอบหลกททคอยอำนวยกร

ใหโครงกรเปนไปตมเปหมย4. กรควบคมโดย มกรทบทวนกรทำงนเปนระยะ

ขอเสนอแนะ

35

1. กรใชฟ นทในกรทำกรเกษตรอยงเขมขน แทนกรปลกพชเชงเดยวอยงทเปนม ซงเปนปญหกรบกรกฟ นทป หรอแมแตถนนทใชในกรสญจรกถกนำมใชปลกพชเชงเดยวเพอใหไดพนทในกรปลกมกทสด เชน เกษตรทฤษฎใหม เกษตรอนทรย วนเกษตร หรอเมองปไม

2. กรเพมเตมองคควมรทงดนธรกจใหชมชนมองคควมรในกรสรงรยไดโดยไมถกเอรดเอเปรยบอนเนองมจกควมไมเขใจในกรประกอบธรกจ อนไดแก กรจดกร กรผลต กรตลด กรเงน กรจดกรทรพยกรมนษย

3. กรพฒนคนเปนเรองทตองทำในระยะยวและตอเนอง ดงนนแผนในแบบปตอปจงเปนเพยงกรจดประกยในดนกรพฒน มกรลงมอปฏบตในพนทเพยงชวงระยะเวลสนๆ มกรทบทวนสงทไดปฏบตในพนท และเหนวเปนเพยงจดเรมตนในกรแกไขปญหอยงจรงจงซงตองมกรปรบเปลยน พฒนคนทละนอยและตองทำในระยะยวเพอใหเกดควมยงยนและพงพตนเองไดในทสด หนวยงนภครฐตองเปนหลกในกรนำเสนอแผนอยงตอเนอง ซงถมเทยบกบวงจร PDCA จะเหนไดวมเพยง Plan Do Check Action เพยงหนงรอบกรทำกรเทนน ยงหงไกลจกจดหมยคอกรแกปญหทตนตอ คอกรขดควมตระหนกรของคนในทองถน ทรบรเพยงกรหรยไดเฉพะหน ละเลยภมปญญทองถน โดยเฉพะชนเผกระเหรยงเดมทจะอยอยงสอดคลองกบวถธรรมชตและเปนนกอนรกษป แตถกกระแสภยนอกเขไปปรบเปลยนวถชวตทเคยอยอยงพอมพอกน ตองหเงนมใชในกรซอหปจจยตงๆ เนองจกมควมตองกรเพมมกขนกวแตกอน เชนเรองกรศกษ กรรกษพยบล ดงนนกรสรงและพฒนคนในชมชนใหตระหนกถงควมสำคญของสภพแวดลอมและกรใชทรพยกรธรรมชตอยงเกดควมสมดลและยงยนโดยกลบไปศกษรกฐนวถชวต ประเพณ วฒนธรรมทดงมในชมชน ใหชมชนมควมภมใจในตนเองและกลบมใชภมปญญในทองถนประกอบกบแนวทงปรชญเศรษฐกจพอเพยงจงจะสมรถแกเหตแหงปญหได

บทสรป

36

เศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญทถกนำไปกลวถงและถกระบอยในแผนพฒนเศรษฐกจฉบบปจจบน ซงคณนตย กลมวทนนศ(2550)ผอำนวยกรสำนกพฒนพนทสำนกงนคณะกรรมกรพฒนกรเศรษฐกจและสงคมแหงชตไดบรรยยในวนท 22 กมภพนธ 2550 ใหกบขรชกรเพอเปนคลงสมองของกรมกรปกครองเกยวกบ

แผนพฒนเศรษฐกจและสงคมแหงชตฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554)ไวว

“..กระบวนทศนใหมในกรพฒนประเทศในแผนพฒนฯฉบนท 10 เนนกรปฏบตตมปรชญของเศรษฐกจพอเพยง... เปนปรชญทพระบทสมเดจพระเจอยหวทรงมพระรชดำรสชแนะแนวทงกรดำเนนชวตแกพสกนกรชวไทยมโดยตลอดนนกว๒๕ปตงแตกอนเกดวกฤตกรณทงเศรษฐกจและเมอภยหลงไดทรงเนนยำแนวทงกรแกไขเพอใหรอดพนและสมรถดำรงอยไดอยงมนคงและยงยนภยใตกระแสโลกภวตน และควมเปลยนแปลงตงๆ ...”

ปจจบนปรชญเศรษฐกจพอเพยงถกนำไปประยกตใชในทกภคสวนทวประเทศไทย ยงระยะเวลผนไปนนเทใด เศรษฐกจพอเพยงยงถกนำไปใชมกขนเทนน จนกระทง“....ปรชญเศรษฐกจพอเพยงนไดรบกรเชดชสงสดจกองคกรสหประชชต วเปนปรชญทมประโยชนตอประเทศไทยและนนประเทศ และสนบสนนใหประเทศสมชกยดเปนแนวทงสกรพฒนแบบยงยน มนกวชกร นกเศรษฐศสตร หลยคนเหนดวย และเชดช แนวทงเศรษฐกจพอเพยง...”และยงถกบรรจอยในรฐธรรมนญแหงรชอณจกรไทย ฉบบพทธศกรช 2550 ในสวนท 3 แนวนโยบยดนกรบรหรรชกรแผนดน มตร 78 (1) บรหรรชกรแผนดนใหเปนไปเพอกรพฒนสงคม เศรษฐกจ

และควมมนคง ของประเทศอยงยงยน โดยตองสงเสรมกรดำเนนกรตมปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและคำนงถง ผลประโยชนของประเทศชตในภพรวมเปนสำคญ(บงสวนจกวกพเดย สรนกรมเสร : เศรษฐกจพอเพยง จงเหนไดว ปรชญเศรษฐกจพอเพยงเปนปรชญททนสมยและทำใหกรดำเนนชวตเปนไปอยงรอบคอบ มเหตมผล และเกดควมสขได จงขนอยกบแตละบคคลทมควมเขใจในปรชญเศรษฐกจพอเพยงของพระบทสมเดจพระเจอยหวจะนำปรชญนไปปรบใชกบกรดำเนนชวตและกจกรของตน ซงจะกอใหเกดกรพฒนตนเอง สงคมและประเทศชตโดยรวมในทสดและเกดควมมนคงและยงยนภยใตกระแสโลกภวฒนและควมเปลยนแปลง ซงกร

37

ดำเนนโครงกรตมแนวพระรชดำรในครงนเปนโครงกรทชวยแกไขทงระดบบคคล

ระดบชมชน ระดบสงคม และระดบประเทศชตไปพรอมๆกน แตโครงกรนเปนเพยงจดเรมตนของกรแกปญหและพฒนคนเทนน ยงตองรอกรสนตอโครงกรซงตองทำในระยะยวจงจะเกดผลของควมยงยนตมจดมงหมยทไดวงไว

บรรณานกรมนตย กมลวทนนศผอำนวยกรสำนกพฒนพนทสำนกงนคณะกรรมกรพฒนกร

เศรษฐกจและสงคมแหงชต(2550): แผนพฒนาฉบบท 10 (พ.ศ.2550-2554)กบปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กรบรรยยโครงกรเสรมสรงสมรรถนะขรชกรเพอเปนคลงสมองของกรมกรปกครอง

สขร.สปข.3 สำนกประชสมพนธเขต 3 “ขาวรอบเมองเหนอ ” 29 มนคม 2552 จำกด .กทม

38

สมพร เทพสทธ (2548). การเดนตามรอยพระยคลบาท เศรษฐกจพอพยง ชวยแกปญหาความยากจนและการทจรต ฉบบสมบรณ, พมพครงทสอง, บรษทธรรมสร นกรม

http://th.wikipedia.org วกพเดย สรนกรมเส : บทความเรอง เศรษฐกจพอ“เพยง เขถง ” 7 มถนยน 2550www.dopa.go.th เขถง 6 มถนยน 2552www.fihrd.org เขถง 6 มถนยน 2552 webhost.cpd.go.th เขถง 6 มถนยน 2552www.phunchulee.com/board/index.php?topic=6.msg9#msg9 เขถง 6 มถนยน 2552www.sedb.org :โครงการศกษาและจดทำาฐานขอมลกลมองคกรพนททใชหลก

เศรษฐกจพอเพยงในการดำาเนนชวต เขถง 6 มถนยน 2552www.rdpb.go.th : สำนกงนคณะกรรมกรพเศษเพอประสนงนโครงกรอนเนอง

มจกพระรชดำร เขถง 6 มถนยน 2552

39