วทยานพนธ

ผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงออกซเจนทละลายในนำ า อณหภมนำ า และงบดลออกซเจนในระบบการเล ยงปลานลใน

กระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศ

Effect of Wind Speed on Dissolved Oxygen and Temperature Changes and Oxygen

Budget in Tilapia (Oreochromis niloticus) Cultured in Cages in Earthen Pond with

Aerators

นายภาณพนธ อวมภกด

บณฑตวทยาลย มหาลยเกษตรศาสตร

พ.ศ. ๒๕๖๑

วทยานพนธ

เรอง

ผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงออกซเจนทละลายในนำ!า อณหภม และงบดลออกซเจนในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอ

ดนทใชเครองใหอากาศ

Effect of Wind Speed on Dissolved Oxygen and Temperature Changes and Oxygen Budget in

Tilapia (Oreochromis niloticus) Cultured in Cages in Earthen Pond with Aerators

โดย

นายภาณพนธ อวมภกด

เสนอ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

เพอความสมบรณแหงปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (เพาะเล!ยงสตวนำ!า)

พ.ศ. 2561ภาณพนธ อวมภกด 2561: ผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงออกซเจนทละลายในนำ!า อณหภมนำ!า และงบดลออกซเจนในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศ ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (เพาะเล!ยงสตวนำ!า) สาขาเพาะเล!ยงสตวนำ!า ภาควชาเพาะเล!ยงสตวนำ!า อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก: รองศาสตราจารยวราห เทพาหด, Ph.D. 93 หนา

การศกษาผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงออกซเจนทละลายในนำ!า อณหภม และงบดลออกซเจนในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศมจดประสงคเพอศกษาผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนในเวลากลางวนและกลางคน และศกษาความสมพนธของความเรวลมตอการเปลยนแปลงของออกซเจนทละลายในนำ!า และอณหภมนำ!า โดยแบงการทดลองออกเปน 2 การทดลองคอ 1. การศกษาอทธพลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในบอเล!ยงปลานล และ 2. ศกษาความสมพนธของความเรวลมตอการเปลยนแปลงของออกซเจนทละลายในนำ!า และอณหภมนำ!า ผลการศกษาในการทดลองท 1 พบวา งบดลออกซเจนในการปดเครองใหอากาศภายในบอตลอดท!งวนเปนระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน) ปรมาณออกซเจนทผลตไดภายในบอมคาเทากบ 0.97±0.09 1.02±0.20 และ 1.03±0.16 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ ซงมคาสงกวาปรมาณออกซเจนทสญเสยไปภายในบอเฉลยมคาเทากบ 0.56±0.11 0.44±0.06 และ 0.51±0.12 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ ท!งน!การแลกเปลยนออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!าซงอาศยความเรวลมเปนตวชวยในการแลกเปลยนออกซเจนในเวลากลางวนมคาเฉลยตลอดระยะเวลาการเล!ยงเทากบ 0.05±0.06 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. และในเวลากลางคนมคาเฉลยเทากบ 0.90±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ในกรณของงบดลออกซเจนภายในบอเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนโดยการเปดเครองใหอากาศภายในบอตลอดท!งวนเปนระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน) มปรมาณออกซเจนทผลตไดภายในบอมคาเทากบ 6.29±0.11 5.90±0.23 และ 4.84±0.22 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ ซงมคาสงกวา

ปรมาณออกซเจนทสญเสยไปภายในบอเฉลยมคาเทากบ 5.84±0.09 5.33±0.06 และ 4.35±0.11 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ ท!งน!การแลกเปลยนออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!าซงอาศยความเรวลมเปนตวชวยในการแลกเปลยนออกซเจนในเวลากลางวนมคาเฉลยเทากบตลอดระยะเวลาการเล!ยงเทากบ -0.16±1.01 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. และในเวลากลางคนมคาเฉลยเทากบ 1.13±0.80 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ผลการศกษาในการทดลองท 2 พบวา ความสมพนธระหวางความเรวลมกบอณหภมนำ!ามความสมพนธกนนอยมาก และเมอนำาขอมลความเรวลมและอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!ามาทำาการวเคราะหหาความสมพนธ พบวาความเรวลมและอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!ามความสมพนธในเชงบวกโดยความสมพนธแบบ linear regression analysis ดงสมการ

y = 0.18x + 0.0472 r² = 0.8662เมอ y = อตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศจาก

ความเรวลม (กรมของออกซเจน/ตารางเมตร/ชวโมง) x = ความเรวลมทความสงเหนอระดบผวนำ!า 1 เมตร (เมตร/วนาท)

/ /

ลายมอชอนสต ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

Panupan Uampakdee 2018: Effect of Wind Speed on Dissolved Oxygen and Temperature Changes and Oxygen Budget in Tilapia (Oreochromis niloticus) Cultured in Cages in Earthen Pond with Aerators. Master of Science (Aquaculture), Major Field: Aquaculture, Department of Aquaculture. Thesis Advisor: Associate Professor Wara Taparhudee, Ph.D. 93 pages.

Effects of wind speed on the variation of dissolved oxygen, water temperature and oxygen budget in tilapia (Oreochromis niloticus) cages suspended in earthen pond

system with aeration system were determined. The objective of this study was to investigate the effect of wind speed on the oxygen budget and relationships between wind speed on the variation of dissolved oxygen and water temperature. The project was comprised of two sub projects. 1. The effect of wind speed on the variation of oxygen budget. 2. The relationships between wind speed on the variation of dissolved oxygen and water temperature. The results of the first experiment showed that the oxygen budget in un-aerated ponds for the whole day. During the culture period for three months, the productions of dissolved oxygen concentration were 0.97±0.09, 1.02±0.20 and 1.03±0.16 (g O2/m3/h), respectively. These were higher than the oxygen concentration losses in the pond with an average of 0.56±0.11, 0.44±0.06 and 0.51±0.12 (g O2/m3/h) respectively. The oxygen transfer rates between air and water based on wind speed were considered to be 0.05±0.06 (g O2/m3/h) at day time and 0.90±0.02 (g O2/m3/h) at night time. In the case of the oxygen budget in aerated pond for the whole day during the culture period for three months, the production of dissolved oxygen concentration was 6.29±0.11 5.90±0.23 and 4.84±0.22 (g O2/m3/h), respectively. These were higher than the oxygen concentration losses in the pond with an average of 5.84±0.09, 5.33±0.06 and 4.35±0.11 (g O2/m3/h), respectively. The results of the second experiment showed that the oxygen transfer between air and water based on wind speed were -0.16±1.01 (g O2/m3/h) at day time and 1.13±0.80 (g O2/m3/h) at night time. The study found the wind speed was low relationship with water temperature, while it was highly related to dissolved oxygen transfer rate by the equation:

y = 0.18x + 0.0472 r² = 0.8662 when y = oxygen transfer rate from wind speed (g O2/m2/h) x = wind speed measured at 1-m height above

the water surface (m/s)

/ /

Student’s signature Thesis Advisor’s signature

กตตกรรมประกาศ

ขอขอบคณ สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ไดรบทน“อดหนนการทำากจกรรมสงเสรม และสนบสนนการวจย แผนพฒนาศกยภาพบณฑตวจยรนใหม จากสำานกงานสำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ประจำาป 2561

ผวจยขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. วราห เทพาหด ประธานกรรมการทปรกษาวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร. เรองวชญ ยนพนธ กรรมการทปรกษาสาขาวชารอง ทใหคำาปรกษาในการเรยน การคนควาวจย ตลอดจนการตรวจแกไขวทยานพนธจนกระทงเสรจสมบรณ

ขอขอบพระคณมฆวฒน สขเกษม (นำ!าเตาฟารม) ทอนเคราะหใหใชสถานทในการศกษาคร !งน!

ขอขอบพระคณ คณพอ คณแม พๆ และ เพอนๆ ทใหความชวยเหลอและใหกำาลงใจเสมอมา

ภาณพนธ อวมภกดตลาคม 2561

(1)

สารบญ

หนา

สารบญ (1)สารบญตาราง (2)สารบญภาพ (5)คำานำา 1วตถประสงค 3การตรวจเอกสาร 4อปกรณและวธการ 32

อปกรณ 32

วธการ 33ผลและวจารณ 40สรปและขอเสนอแนะ 64

สรป 64

ขอเสนอแนะ 65

(2)

เอกสารและสงอางอง 66ภาคผนวก 71ประวตการศกษาและการทำางาน

93

สารบญตาราง

ตารางท

หนา

1 ตนทนการเล!ยงปลานลในกระชง จงหวดอบลราชธาน พ.ศ. 2556

11

2 ผลตอบแทนการเล!ยงปลานลในกระชง จงหวดอบลราชธาน พ.ศ. 2556

12

3 เปรยบเทยบขอดและขอเสยทสำาคญของการเล!ยงปลานลท!ง 3 รปแบบ

13

4 ตนทนการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดน 14

5 ผลตอบแทนการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดน 14

(3)

6 ความสามารถในการละลายไดของออกซเจนในนำ!า 15

7 แสดงคาความเรวลมเฉลยในรอบวนตลอดระยะเวลาการเล!ยง (ปดเครองใหอากาศ)

45

8 แสดงคาความเรวลมเฉลยในรอบวนตลอดระยะเวลาการเล!ยง (เปดเครองใหอากาศ)

46

9 แสดงจำานวนปลาและอตรารอดตายตลอดระยะเวลาการเล!ยง

46

10 แสดงผลคณภาพนำ!าเฉลยในรอบวนตลอดระยะเวลาการเล!ยง

48

11 ผลการตรวจวดคณภาพดนเฉลยตลอดระยะเวลาการเล!ยง

49

12 แสดงคางบดลของออกซเจนกรณปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางวน

52

13 แสดงคางบดลของออกซเจนกรณปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางคน

53

14 แสดงคางบดลของออกซเจนกรณเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางวน

55

15 แสดงคางบดลของออกซเจนกรณเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางคน

56

16 เปรยบเทยบคางบดลของออกซเจนระหวางปดเครองใหอากาศและเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางวน

60

17 เปรยบเทยบคางบดลของออกซเจนระหวางปดเครองใหอากาศและเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางคน

61

(4)

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางผนวกท

หนา

1 ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าในแตละชวงเวลาในการ

เล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1) 72 2 ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าในแตละชวงเวลาในการ

เล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2) 72 3 ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าในแตละชวงเวลาในการ

เล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3) 73 4 ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าในแตละชวงเวลาในการ

เล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1) 73 5 ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าในแตละชวงเวลาในการ

เล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2) 74 6 ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าในแตละชวงเวลาในการ

เล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3) 74 7 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครอง

ใหอากาศ (เดอนท 1)75

8 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครอง

ใหอากาศ (เดอนท 2)75

9 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครอง

ใหอากาศ (เดอนท 3)76

10 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปด

เครองใหอากาศ (เดอนท 1)76

11 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปด

เครองใหอากาศ (เดอนท 2)77

(5) 12 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปด

เครองใหอากาศ (เดอนท 3)77

13 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยง

แบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1) 78 14 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยง

แบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2) 78 15 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยง

แบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3) 79 16 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยง

แบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1) 79

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางผนวกท

หนา

17 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยง

แบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2) 80 18 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยง

แบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3) 80 19 ปรมาณออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ ออกซเจนทแพ

ลงกตอนใชในการหายใจ และออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน ตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ 81

20 ปรมาณออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ ออกซเจนทแพ

ลงกตอนใชในการหายใจ และออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน ตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบเปด

82

(6)

เครองใหอากาศ 21 คาความโปรงใสในวนทปดเครองใหอากาศตลอดระยะ

เวลาการเล!ยง ( 3 เดอน) 83 22 คาความโปรงใสในวนทเปดเครองใหอากาศตลอดระยะ

เวลาการเล!ยง ( 3 เดอน) 83 23 ปรมาณแอมโมเนยรวมตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบ

ปดเครองใหอากาศ84

24 ปรมาณแอมโมเนยรวมตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบ

เปดเครองใหอากาศ84

25 ปรมาณไนไตรทตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบปด

เครองใหอากาศ84

26 ปรมาณไนไตรทตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบเปด

เครองใหอากาศ84

27 ปรมาณความเปนดางตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบปด

เครองใหอากาศ85

28 ปรมาณความเปนดางตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบ

เปดเครองใหอากาศ85

29 นำ!าหนกปลาในแตละกระชงตลอดระยะเวลาการเล!ยง (3

เดอน)85

สารบญภาพ

ภาพ หนา

(7)

ท

1 แสดงทศทางลมประจำาฤดของประเทศไทย 22 2 แสดงลกษณะของทอพวซทใชในการวดอตราการ

หายใจของตะกอนดนกนบอ และอตราการหายใจนำ!า 30 3 แผนผงจดเกบตวอยางในการทำาการทดลองท 1 34 4 แสดงทศทางลมตลอดระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน)

ทพดจากทศใตไปยงทศเหนอ 40 5 แสดงคาออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และ

ทองนำ!าเฉลยในรอบวน (ปดเครองใหอากาศ) 41 6 แสดงคาออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และ

ทองนำ!าเฉลยในรอบวน (เปดเครองใหอากาศ) 41 7 แสดงคาออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!าเฉลยในรอบ

วนบรเวณตนบอ กลางบอ และทายบอ (ปดเครองใหอากาศ) 42

8 แสดงคาออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!าเฉลยในรอบวนบรเวณตนบอ กลางบอ และทายบอ (เปดเครองใหอากาศ) 43

9 แสดงคาอณหภมนำ!าเฉลยรอบวนตลอดการเล!ยง 3 เดอน (ปดเครองใหอากาศ)

44

10 แสดงคาอณหภมนำ!าเฉลยรอบตลอดการเล!ยง 3 เดอน (เปดเครองใหอากาศ)

44

11 ความสมพนธระหวางความเรวลมกบอณหภมนำ!า (ความเรวลมทความสง 1 เมตรจากผวนำ!า) 62

12 ความสมพนธของความเรวลมและอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศ (ความเรวลมทความสง 1 เมตรจากผวนำ!า) 63

(8)

ภาพผนวกท

1 สถานทในการทดลอง (นำ!าเตาฟารม) 872 ทอ PVC ใชในการวดออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ 873 ทอ PVC ใชในการวดออกซเจนทดนตะกอนใชในการ

หายใจ88

สารบญภาพ (ตอ)

ภาพผนวกท

หนา

4 ลกษณะของบอททำาการทดลอง 88 5 การวดออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และการวด

ออกซเจนทดนตะกอนใชในการหายใจ 89 6 การวดความเรวและทศทางลม 89 7 ตวอยางนำ!าทใชวดคาไนไตรท 90 8 ตวอยางนำ!าทใชวดคาแอมโมเนยรวม 90 9 ตวอยางนำ!าทใชวดคาความเปนดาง 91 10 ตวอยางดนทใชวดเน!อดน 91 11 การจบปลานลในกระชงข!นมาชงนำ!าหนกและวดความ

ยาว92

12 การชงนำ!าหนกและวดความยาวปลานล 92

1

ผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงออกซเจนทละลายในนำ า อณหภมนำ า และงบดลออกซเจนในระบบการ

เล ยงปลานลในกระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศ

Effect of Wind Speed on Dissolved Oxygen and Temperature Changes and Oxygen Budget in Tilapia (Oreochromis niloticus) Cultured in Cages in Earthen

Pond with Aerators

คำานำา

ปลานล (Oreochromis niloticus) เปนปลานำ!าจดชนดหนงของไทยซงมคณคาทางเศรษฐกจนบต!งแตป 2508 ปลานลสามารถเล!ยงไดในทกสภาพของทองถนท!งในประเทศในเขตอบอนและเขตรอน หรอแมกระทงในประเทศทอยในเขตหนาว เปนปลานำ!าจดทมตนทนในการเล!ยงตำา เพราะสามารถใชประโยชนจากอาหารธรรมชาตในบอไดเปนอยางด สามารถปรบตวตอสภาพแวดลอมไดงาย มความแขงแรงทนตอโรคไดด และมอตราการเจรญเตบโตทรวดเรว ตลาดผบรโภคท!งภายในและตางประเทศยงมความตองการสงข!นเรอย ๆ โดยในปพ.ศ. 2558 ราคาเฉลยทเกษตรกรขายไดหนาฟารมภาคกลาง ปลานลขนาดเลก 26.28 บาท/กก. ขนาดกลาง 41.60 บาท/กก. และขนาดใหญ 49.65 บาท/กก. โดยขนาดเลกปรบตวลดลง -0.8 % ขณะทขนาดกลางและขนาดใหญ ปรบตวเพมข!น +0.7% และ +3.8% ตามลำาดบ เมอเทยบกบปทผานมา ราคาขายสง ณ ตลาดไทในป 2558 ปลานลขนาดเลกอยทระดบ 37.72 บาท/กก. ขนาดกลาง 52.24 บาท/กก. และขนาดใหญ 60.99 บาท/กก. โดยปลานลทกขนาดปรบตวเพมข!น +5.7%, +8.2%

2

และ +1.8% ตามลำาดบ เมอเทยบกบปทผานมาพบวา ราคาขายปลกทผบรโภคซ!อมแนวโนมเพมสงข!นเนองจากปลานลยงคงเปนสนคาทผบรโภคภายในประเทศมความตองการสงในขณะทผลผลตปลานลในปน!ลดลงเลกนอย (เกวลน, 2559)

จากขอมลการเล!ยงปลานลโดยรวมของประเทศไทยพบวา การเล!ยงปลานลสวนใหญจะทำาการเล!ยงในกระชงแมนำ!าหรออางเกบนำ!าเปนหลก จดเดนของการเล!ยงปลานลในกระชงคอ สามารถเล!ยงปลาไดอยางหนาแนน ใชเงนลงทนนอย งายตอการจดการดานตาง ๆ สามารถจบปลาไดตลอดเวลา สามารถใหอาหารไดอยางเหมาะสม สะดวกตอการเคลอนยาย และเน!อปลาไมมกลนเหมนโคลนเนองจากมกระแสนำ!าไหลผานตลอดทำาใหพดพาตะกอนเศษอาหารบรเวณพ!นกนกระชงไดสามารถลดปญหากลนโคลนในตวปลาไดดกวาการเล!ยงในบอดน ทำาใหคณภาพนำ!าด และมอาหารธรรมชาต ทำาใหราคาปลาทเล!ยงในกระชงแมนำ!ามราคาทสงกวาการเล!ยงปลาในบอดน แตในสภาวะปจจบนการเล!ยงในบรเวณดงกลาวเรมเกดปญหาจากสภาวะโลกรอนและการดำาเนนกจกรรมอน ๆ บรเวณใกลแหลงนำ!าและมการเล!ยงปลาในกระชงแมนำ!ามากข!น ทำาใหมการเปลยนปรมาณและคณภาพนำ!าอยางกะทนหน บวกกบในปจจบนไดมขอกำาหนดตาง ๆ เกยวกบการกำาหนดมาตรฐานของการเล!ยงปลาคอนขางมาก เพอควบคมคณภาพของผลผลตและควบคมผลกระทบทจะเกดข!นตอสงแวดลอม ทำาใหแนวโนมของโอกาสความเปนไปไดของการเล!ยงปลานลในกระชงแมนำ!าในอนาคตจะถกกดกนมากยงข!น ทำาใหมความเปนไปไดของการเล!ยงปลานลในกระชงแมนำ!าในอนาคตตองลดนอยลงตามลำาดบ ทำาใหเกษตรกรประสบปญหาไดในอนาคต ซงการแกปญหาน!นทำาไดยาก แนวทางทจะแกปญหาน!นคอ นำามาปลาเล!ยงในกระชงแขวนในบอดน ขอดของการเล!ยงปลาในกระชงในบอดนคอ

3

การนำาขอดของการเล!ยงปลาในกระชง และขอดขอการเล!ยงปลาในบอดนมารวมกน คอ งายตอการจดการดานตาง ๆ และลดผลกระทบตอสงแวดลอม สามารถจบปลาไดตลอดเวลา สามารถใหอาหารไดอยางเหมาะสม เน!อปลาไมมกลนเหมนโคลน ลดปญหาดานการลกขโมยสามารถควบคมสภาวะแวดลอมได ซงจากหลกการการเพาะเล!ยงสตวนำ!าใหไดผลสำาเรจตองมการจดการทด คอ ตองเลอกลกพนธทด โตเรว แขงแรง มความตานทานโรค ใหอาหารทมคณคาทางอาหาร และปรมาณทเหมาะสม มการจดการคณภาพนำ!าใหอยในเกณฑทเหมาะสมสำาหรบการเล!ยงปลา ตองมการตดต!งเครองใหอากาศเพอเพมปรมาณออกซเจนในนำ!า และชวยใหมการหมนเวยนของนำ!าในบอและรวมตะกอนไวกลางบอ ตองมนกวชาการหรอแรงงานทมความร และประสบการณ ซงการดำาเนนการดงกลาวในขางตนจะตองมการเพมตนทน

ดงน!นแนวทางหนงทผวจยจะทำาการศกษาในคร!งน!คอ ศกษาความสมพนธของความเรวลม ตอการเปลยนแปลงของออกซเจนทละลายในนำ!า อณหภมนำ!า และศกษาผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศ ซงผวจยคาดวาจะสามารถนำาขอมลดงกลาวมาเปนแนวทางในการเลอกสถานท การวางผงฟารม และสรางบอเพาะเล!ยงสตวนำ!าทถกตอง ซงกระแสลมจะชวยในการเพมปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าได ชวยในการหมนเวยนของกระแสนำ!า และดานการจดการปรมาณออกซเจนภายในบอเพอหาจดสมดลทดทสดระหวางการพงพาออกซเจนในนำ!าทไดจากกระแสลมจากธรรมชาต ควบคกบการใชเครองใหอากาศภายในบอเล!ยงสตวนำ!า โดยไมมผลกระทบตอสตวนำ!า และสามารถลดตนทนดานพลงงานจากเครองใหอากาศใหไดมากทสด

4

วตถประสงค

1. เพอศกษาอทธพลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนในเวลากลางวนและกลางคน

2. เพอศกษาความสมพนธของความเรวลมตอการเปลยนแปลงของออกซเจนทละลายในนำ!า และอณหภมนำ!าภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดน

5

การตรวจเอกสาร

ลกษณะทวไปของปลานล

ปลานลเปนปลานำ!าจดชนดหนง มชอเรยกทางวทยาศาสตรวา Orechromis niloticus จดอยในวงศ Cichlidae ซงปลาในวงศน!มอยประมาณ 700 ชนด รปรางลกษณะปลานลคลายปลาหมอเทศ แตลกษณะพเศษของปลานลมดงน!คอ รมฝปากบนและลางเสมอกน มเกลด 4 แถวตรงบรเวณแกม ตามลำาตวมลายพาดขวางจำานวน 9-10 แถบ นอกจากน!นลกษณะทวไปมครบหลงเพยง 1 ครบ ประกอบดวยครบแขง และครบออนเปนจำานวนมาก ครบกนประกอบดวยกานครบแขง และออนเชนกน มเกลดตามแนวเสนขางลำาตว 33 เกลด ลำาตวมสเขยวปนนำ!าตาล ตรงเกลดมสเขม ทกระดกแกมมจดสเขมอยหนงจด บรเวณสวนออนของครบหลง ครบกน และครบหางน!นจะมจดสขาวและสดำาตดขวางแลดคลายขาวตรอกอยโคยทวไป (วเชยร, 2542) บรเวณทองจะมสขาว โดยปลานลมอาย 3 เดอนเศษจะเรมมลกษณะทแตกตางทางเพศอยางเหนไดชด (อดม, 2555) ในประเทศไทยยงพบปลานลสเหลอง ขาว สม ซงเปนกลายพนธจากปลานลสปกต หรอเปนการผสมขามพนธระหวางปลานลกบปลาหมอเทศ ซงนอกจากสภายนอกทแตกตางจากปลานลธรรมดาแลว ภายในตวปลาทผนงชองทองยงเปนสขาวเงนคลายผนงชองทองของปลากนเน!อ (วเชยร, 2542)

ประวตการเล ยงปลานลในประเทศไทย

6

ปลานลถกนำาเขามาในประเทศไทยคร!งแรกโดยสมเดจพระจกรพรรดอากฮโตเมอคร !งดำารงพระอสรยยศ มกฎราชกมารแหงประเทศญปนทรงจดสงปลานลความยาวประมาณ 9 เซนตเมตร จำานวน 50 ตว มาทลเกลาฯ ถวายแดพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เมอวนท 25 มนาคม พ.ศ. 2508 น!น ในระยะแรกไดทรงพระกรณา โปรดเกลาฯ ใหปลอยลงเล!ยงในบอดนเน!อทประมาณ 10 ตารางเมตร ในบรเวณสวนจตรลดา พระราชวงดสต เมอเล!ยงมา 5 เดอนเศษ ปรากฏวามลกปลาเกดข!นเปนจำานวนมาก ในวนท 1 กนยายน 2508 ทรงยายพนธปลาไปปลอยในบอใหมททรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเจาหนาทสวนหลวงขดบอข!นใหมอก 6 บอ มเน!อทเฉลยบอละประมาณ 70 ตารางเมตร เมอวนท 17 มนาคม 2509 ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ พระราชทานชอปลาชนดน!วา ปลานล และไดทรง“ ”พระราชทานปลานลความยาว 3-5 เซนตเมตร จำานวน 10,000 ตว ใหแกกรมประมงเพอนำาไปขยายพนธทแผนการทดลองและเพาะเล!ยง ในบรเวณเกษตรกลาง บางเขน กรงเทพฯ และสถานประมงตาง ๆ จำานวน 15 แหง เพอทำาการขยายพนธ สงเสรมการเพาะเล!ยงของประเทศไทย จนในปจจบนปลานลเปนพนธปลาหลกทกรมประมงสงเสรมใหราษฎรเล!ยงเพอแกปญหาการขาดแคลนอาหารโปรตนของราษฎร (วชาญ และคณะ, 2549)

การตลาดและการสงออก

ผลผลตปลานลจากการเพาะเล!ยงเบ!องตนในป 2558 ปรมาณ 179,620 ตน ลดลง -4.9% เมอเทยบกบปทผานมา เนองจากเกษตรกรประสบกบปญหาภยแลงคอนขางรนแรง และในชวงฤดฝนมปรมาณนำ!าเพมข!น แตบางพ!นทฝนตกใตเขอนไมสามารถเกบกกปรมาณนำ!าฝนไดมากเทาทควร รวมท!งภาวะโลกรอน สภาพอากาศท

7

คอนขางรอนสลบกบฝนตกในชวงวน ยอมสงผลใหอณหภมนำ!ามการเปลยนแปลงอยางกะทนหน ทำาใหสตวนำ!าปรบตวไมทน จงเปนสาเหตใหเกดความเครยด ไมกนอาหาร ออนแอ ปวยตายไดงาย สำาหรบผลผลตปลานลในป 2559 คาดวามปรมาณ 174,899 ตน ลดลงเลกนอย -2.6% เมอเทยบกบป 2558 เนองจากปญหาภยแลงทคอนขางรนแรงกวาในป 2558 รวมท!งภาวะโลกรอน

สถานการณราคา ราคาทเกษตรกรขายไดหนาฟารม ราคาเฉลยทเกษตรกรขายไดหนาฟารมภาคกลางในป 2558 ปลานลขนาดเลก 26.28 บาท/กก. ขนาดกลาง 41.60 บาท/กก. และขนาดใหญ 49.65 บาท/กก. โดยขนาดเลกปรบตวลดลง -0.8 % ขณะทขนาดกลางและขนาดใหญ ปรบตวเพมข!น +0.7% และ +3.8% ตามลำาดบ เมอเทยบกบปทผานมา ราคาขายสง ราคาขายสง ณ ตลาดไท ในป2558 ปลานลขนาดเลกอยทระดบ 37.72 บาท/กก. ขนาดกลาง 52.24 บาท/กก. และขนาดใหญ 60.99 บาท/กก. โดยปลานลทกขนาดปรบตวเพมข!น +5.7% +8.2% และ +1.8% ตามลำาดบ เมอเทยบ กบปทผานมา ราคาขายปลก ราคาขายปลก ณ ตลาดกรงเทพมหานคร ในป 2558 ปลานลขนาดกลางอยทระดบ 61.14 บาท/กก. และ ขนาดใหญ 73.97 บาท/กก. โดยปลานลทกขนาดมการปรบตวเพมข!น +4.6% และ +6.4% ตามลำาดบ เมอเทยบกบปทผานมา พบวา ราคาขายปลกทผบรโภคซ!อมแนวโนมเพมสงข!น เนองจากปลานล ยงคงเปนสนคาทผบรโภคภายในประเทศมความตองการสงในขณะทผลผลตปลานลในปน!ลดลงเลกนอย

การสงออก ปรมาณการสงออกปลานล และผลตภณฑของประเทศไทยในป 2558 ปรมาณ 9,908.4 ตน คดเปนมลคา 717.0 ลานบาท ท!งปรมาณ และมลคาลดลง -36.1% และ

8

33.3% ตามลำาดบ เมอเทยบกบปทผานมา รปแบบผลตภณฑปลานล ทสงออกมากทสด คอ ปลานลท!งตวแชแขง คดเปนสดสวน 63.9% ของมลคาการสงออกท!งหมด รองลงมา คอ เน!อปลานล แชแขง 35.6% ปลานลสดแชเยน 0.3% ปลานลมชวต 0.1% และเน!อปลาแชเยน 0.1% ตามลำาดบ โดยมสดสวนมลคาการสงออกไปยงตลาดหลก คอ สหรฐอเมรกา 37.9% กลมประเทศตะวนออกกลาง 30.2% กลมประเทศ สหภาพยโรป 15.2% แคนนาดา 7.3% กลมประเทศแอฟรกา 2.8% และอน ๆ 6.6% ในป พ.ศ. 2558 ประเทศไทยมการนำาเขาปลานล และผลตภณฑมปรมาณ 803.9 ตน มลคา 94.8 ลานบาท ท!งปรมาณ และมลคาเพมข!น +92.6% และ +69.9% ตามลำาดบ เมอเทยบกบปทผานมา โดยมรปแบบการนำาเขา คอ เน!อปลา นลแชแขง รอยละ 75.3 และปลานลท!งตวแชแขง รอยละ 24.7 ของมลคานำาเขาท!งหมด โดยมตลาดนำาเขาหลกจากสดสวนมลคา คอ ประเทศจน 64.8% กลมประเทศอาเซยน 32.0% ประเทศไตหวน 2.0% และอนเดย 1.2% (เกวลน, 2559)

รปแบบการเล ยงปลานลในประเทศไทย

การเล!ยงปลานลในประเทศไทยในปจจบนม 3 รปแบบคอ การเล!ยงในบอดน การเล!ยงในกระชง และการเล!ยงในกระชงในบอดน ซงมรายละเอยดดงน!คอ

1. การเล!ยงปลานลในบอดน ถอเปนรปแบบการเล!ยงทพบไดทวไปของการเล!ยงปลานล เนองจากการเล!ยงรปแบบน!สามารถเล!ยงไดหนาแนน ปลาไดรบประโยชนจากอาหารธรรมชาตภายในบอ ผเล!ยงสามารถควบคมสภาวะแวดลอมได อกท!งยงสามารถลดปญหาดานการลกขโมย อยางไรกตามการเล!ยงในบอดนกมขอเสยคอ ใช

9

เงนลงทนมาก ไมสามารถจบปลาไดตลอด ขนาดปลาทเล!ยงไมสมำาเสมอ ไมสามารถจดการการใหอาหารไดอยางเหมาะสม และควบคมจดการโรคระบาดไดยากในกรณเกดโรค โดยหลกในการพจารณาของการเล!ยงปลานลในบอดนมดงตอไปน!

1.1 การเตรยมบอ เปนข !นตอนทสำาคญข!นตอนหนงของการเล!ยงปลา กอนปลอยพนธลกปลาเกษตรกรตองเตรยมความพรอมของบอใหเรยบรอย โดยการตากบอใหแหงเพอปรบสภาพดนพ!นบอ ฆาเช!อ กำาจดวชพช และพรรณไมนำ!าตาง ๆ รวมท!งกำาจดศตรของปลา

1.2 การใสปนขาว มวตถประสงคเพอการฆาเช!อตาง ๆ ทสะสมอยบรเวณพ!นบอ และปรบสภาพของดนในบอ ปรมาณปนทใสแตกตางกนไปตามสภาพพ!นท เชนบรเวณทเปนดนกรดมความตองการปนขาวมากกวา หรอบอทผานการเล!ยงปลามาเปนเวลานานมความตองการปนขาวนอยกวาบอใหม อยางไรกตามมขอแนะนำาสำาหรบการใสปนขาวใหใสในปรมาณ 100-150 กโลกรมตอไร โดยโรยใหทวพ!นกนบอ และขอบบอ

1.3 การนำานำ!าเขาบอใชอวนตาถสองช!นหมทปลายทอนำ!าเขาบอ เพอกรองไขและลกปลาขนาดทจะเขามาในบอ

1.4 การใสปย ปลานลเปนปลาทกนอาหารไดหลากหลายชนด ในบอเล!ยงปลาควรใหมอาหารธรรมชาตเกดข!นอยเสมอจงจำาเปนตองใสปยเพอเรงใหเกดอาหารธรรมชาตจำาพวกพวกแพลงกตอนพช (พชนำ!า ขนาดเลก) เปนอนดบแรก ซงจะเหนยวนำาใหเกดอาหารธรรมชาตอน ๆ ตามมา ไดแก แพลงกตอนสตว ไรนำ!า และตว

10

ออนของแมลง ปยทใชไดแก มลวว ควาย หม เปด ไก นอกจากมลสตวแลวอาจใชปยหมกและฟางขาว หรอปยพชสดตาง ๆ ไดเชนกน

1.5 อตราการปลอย อตราปลอยปลานลทวไป ปลานลแปลงเพศขนาด 2-3 เซนตเมตร ควรปลอยลงเล!ยงในอตราความหนาแนน 2.5 ตวตอตารางเมตร ซงถาเล!ยงโดยวธการใสปยเพอทำานำ!าเขยวจะใชเวลาเล!ยงประมาณ 5 เดอน ขนาดทผลตไดเฉลยตวละ 116 กรม ไดผลผลตประมาณ 550-590 กโลกรมตอไร ปลานลขนาด 7-10 เซนตเมตร ควรปลอยลงเล!ยงในอตราการหนาแนน 2 ตวตอตารางเมตร ใชเวลาการเล!ยงตอจากการอนบาลอกประมาณ 5 เดอน จะไดปลาขนาด 250-300 กรม (วเชยร, 2542)

1.6 การใหอาหาร เนองจากปลานลเปนปลาทกนอาหารไดทกชนด และการเล!ยงในบอดนสวนมากจะเล!ยงแบบความหนาแนนตำา ดงน!นการใหอาหารจงมงเนนไปการสรางอาหารธรรมชาตใหเกดข!นในบอเล!ยง เชน แพลงกตอนพช แพลงกตอนสตว ไรนำ!า ตะไครนำ!า ตวออนของแมลง ตลอดจนสาหราย และแหน แตถาตองการใหปลาโตเรวควรใหอาหารสมทบ เชน รำา ปลายขาว กากถวเหลอง กากถวลสง กากมะพราว แหนเปด และปลาปน เปนตน การใหอาหารแตละคร!งไมควรใหปรมาณมากจนเกนไป ควรกะใหมปรมาณเพยงพอตอความตองการของปลาเทาน!น ในกรณของการใชอาหารเมดสำาเรจรปสวนมากควรเปนนำ!าหนกราว 5% ของนำ!าหนกปลาทเล!ยง ถาใหอาหารมากเกนไป ปลาจะกนไมหมด เสยคาอาหารไปโดยเปลาประโยชน และยงทำาใหนำ!าเนาเสย เปนอนตรายแกปลาได

2. การเล!ยงปลานลในกระชง

11

การเล!ยงปลานลในกระชงในปจจบนไดรบความนยมจากเกษตรมาก เนองจากเปนการเล!ยงทใหผลผลตสง ระยะเวลาการเล!ยงส!น ในผลตอบแทนคอนขางสง ประกอบกบปลานลเปนปลาทเล!ยงงาย แตอยางไรกตาม การเล!ยงปลานลในกระชงยงมขอจำากดอยบาง เชน ตนทนคอนขางสง เนองจากตองใชอาหารเมดสำาเรจรปเพยงอยางเดยว การเล!ยงในปรมาณทมากเกนไป อาจกอใหเกดปญหาดานสภาพแวดลอมได

การเลอกสถานทเนองจากการเล!ยงปลานลในกระชงเปนการเล!ยงแบบพฒนา (intensive) เปนการเล!ยงแบบหนาแนน โดยใหอาหารเมดสำาเรจรปเปนอาหาร คณภาพนำ!าจงเปนเรองสำาหรบการเล!ยงปลานลในกระชง โดยมหลกเกณฑในการพจารณาดงน!

2.1 แหลงนำ!าทใชเล!ยงปลาในกระชงควรเปนแหลงนำ!าทสมบรณ (primary production) คอนขางตำา มชวงการสองผานของแสงในนำ!า (transparency) ระหวาง 50-100 เซนตเมตร

2.2 คณสมบตของนำ!าตองเหมาะสมสำาหรบการดำารงชวตของปลา

- คาปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าไมนอยกวา 5 มลลกรมตอลตร

- คาความเปนกรดเปนดาง (pH) ระหวาง 7-8- คาความกระดาง (Hardness) ระหวาง 80-

200 มลลกรมตอลตร- คาความเปนดาง (Alkalinity) ระหวาง 100-

120 มลลกรมตอลตร

12

2.3 แหลงนำ!าตองไมมปรมาณพยาธภายนอก เชน เหบปลา หนอนสมอ ปลงใส ฯลฯ โดยสงเกตไดจากปลาธรรมชาต วามพยาธภายนอกมาเกาะตามเหงอก ผวหนง ครบ เพราะถาแหลงนำ!าทมปรมาณพยาธภายนอกมาก จะเปนอนตรายตอปลาทเล!ยง และยากทจะทำาการปองกนรกษา ทำาใหการเล!ยงปลาไมประสบผลสำาเรจ

2.4 นำ!ามการถายเทไดด เนองจากการเล!ยงปลาในกระชง จะอาศยการถายเทนำ!าผานกระชงเพอพดเอาของเสยออกไปนอกกระชง และเอานำ!าดเขามาในกระชง ฉะน !นแหลงนำ!าทใชเล!ยงปลาควรมขนาดใหญพอสมควร และพ!นทท!งหมดของกระชงทเล!ยงปลาไมควรเกนกวา 10% ของพ!นทนำ!า เพอปองกนการเกดมลภาวะ ตำาแหนงทวางกระชงควรอยในทำาเลทมกระแสลม และกระแสนำ!าแตไมรนแรงนกเพอชวยในการหมนเวยนนำ!าภายในกระชงเปนไปไดดวยด

2.5 แหลงนำ!าควรมความลกพอสมควร เมอกางกระชงแลวระดบพ!นกระชงควรจะหางจากพ!นทองนำ!า ความลกของแหลงนำ!าควรลกไมตำากวา 3 เมตร

2.6 บรเวณทต!งกระชงควรอยหางไกลจากชมชนพอสมควร เพอปองกนการถกรบกวนของปลาทเล!ยง ทำาใหปลาเครยด กระวนกระวาย ไดรบบาดเจบจากการวายชนกระชง รบกวนการกนอาหาร ซงมผลทำาใหปลาทเล!ยงไมโต และอาจเปนโรคจากบาดแผลทเกดข!น (วชาญ และคณะ, 2549)

อตราการปลอย

2.7 ระยะเวลาการเล!ยงปลาในกระชง การเรงใหผลผลตออกมาในเวลาอนรวดเรว (ระยะเวลาเล!ยงส!น) จะตองปลอยปลาลงเล!ยงในอตราทไมหนาแนนมากนก และใชปลาทมขนาดใหญ อตราการ

13

ปลอยปลาข!นอยกบขนาดของกระชง ตวอยางเชน กระชงขนาด 1-4 ลกบาศกเมตร ปลอยปลาในอตรา 300-400 ตว/ลกบาศกเมตร จะสามารถผลตลกปลาไดขนาดปรมาณ 400-500 กรม และหากปลอยในอตรา 200-250 ตว/ลกบาศกเมตร จะผลตไดปลาขนาด 700 กรม ในขณะทการะชง 100 ลกบาศกเมตร ปลอยปลาในอตรา 50 ตว/ลกบาศกเมตร จะสามารถผลตปลาไดเพยงขนาดเฉลย 400-500 กรมเทาน!น หากตองการปลาทมขนาดใหญจำาเปนตองปลอยลกปลาขนาดใหญข!น หรอแบงการเล!ยงเปนชวง ๆ

2.8 อาหาร การใหอาหาร และการจดการระหวางการเล!ยง สำาหรบการเล!ยงปลาในกระชงซงเปนรปแบบการเล!ยงปลาแบบพฒนา (intensive) หรอกงพฒนา (semi - intensive) เนนการใหอาหารเพอเรงผลผลตและการเจรญเตบโต จงควรจะใชอาหารทมคณคาทางโปรตนคอนขางสง และเหมาะสมกบความตองการของปลาแตละขนาด ปจจยทสำาคญควรนำามาประกอบการพจารณาเกยวกบการใหอาหารปลาในกระชง ไดแก ระดบโปรตนในอาหาร ปรมาณโปรตนทเหมาะสมสำาหรบการเจรญเตบโตของปลานลทมอายตางกนจะแตกตางกน สำาหรบลกปลาวยออน (Juvenile) และลกปลาน!ว (Fingerling) จะตองการอาหารทมระดบโปรตนประมาณ 30 - 40 % แตในปลาใหญจะตองการอาหารทมโปรตนประมาณ 25 - 30 % เวลาในการใหอาหารเนองจากปลานลจะกนอาหารไดด เมอมปรมาณออกซเจนละลายในนำ!าสงจะเปนชวงเวลากลางวน ดงน!นสวนใหญจงควรใหอาหารในชวงเวลาดงกลาว และความถในการใหอาหาร ปลานลเปนปลาทไมมกระเพาะอาหารจรงจงสามารถกนอาหารไดทละนอยและมการยอยอาหารทคอนขางชา การใหอาหารคร !งละมาก ๆ จะทำาใหสญเสยอาหาร และกอใหเกดสภาวะนำ!าเสยได ดงน!น เพอใหสามารถใชประโยชนจากอาหารเมดสงสดจงควรใหอาหารแตนอย แตใหบอยๆ

14

โดยความถทเหมาะสมคอ 4-5 คร!งตอวน จะชวยเรงการเจรญเตบโต และทำาใหผลตอบแทนในเชงเศรษฐศาสตรสงสด (คร และจฬ, 2557)

การใหอาหาร ปรมาณอาหารทใหในแตละวนข!นกบขนาดปลา ดงน!

ปลาขนาด 50-150 กรม ให 7% ของนำ!าหนกตวปลาขนาด 150-250 กรม ให 5% ของนำ!าหนกตวปลาขนาด 250 กรม ข!นไป ให 3.5% ของนำ!าหนกตว

(พฒนาประมงนำ!าจด, 2555)

การจดการระหวางการเล!ยง ควรมการตรวจสอบกระชงเพอซอมแซมสวนทชำารดทก ๆ สปดาห รวมท!งสมปลามาตรวจสอบนำ!าหนกเพอปรบปรมาณอาหารทใหไดอยางเหมาะสม การเกบเกยวผลผลต เปนขอควรคำานงถงอกประการสำาหรบการจดการ การเกบเกยวผลผลตจากการเล!ยงปลาในกระชง ควรคำานงถงขนาดของปลา และปรมาณทตลาดดองการ (คร และจฬ, 2557)

ตนทนและผลตอบแทนการเล!ยงปลานลในกระชง

จากการรายงานของ คร และจฬ (2557) พบวาตนทนของเล!ยงปลานลในกระชง มตนทนรวมเฉลย 52,957.50 บาท/กระชง/รน ตนทนทสงทสดคอ ตนทนคาอาหาร คดเปน 70.72 เปอรเซนต รองลงมาเปนตนทนพนธปลา และตนทนอน ๆ ตามลำาดบ (ตารางท 1) และผลตอบแทนการเล!ยงปลานลในกระชงไดผลตรวม 1,120.00 กโลกรม/กระชง/รน พบวาจะมรายไดเฉลยท!งหมด 68,320.00 บาท/กระชง/รน และผลกำาไรเฉลยสทธ 12,493.42

15

บาท/กระชง/รน จะมอตราผลตอบแทน ตอการลงทนเทากบ 22.38 เปอรเซนต (ตารางท 2)

ตารางท 1 ตนทนการเล!ยงปลานลในกระชง จงหวดอบลราชธาน พ.ศ. 2556 (บาท/กระชง/รน)

รายการ เงนสดไมเปนเงนสด รวม

รอยละ

1. ตนทนคงท -1,027.

891,027

.891.8

4

-คาเสอมกระชง - 757.00757.0

01.3

6

-คาเสอมอปกรณ - 268.01268.0

10.4

8-คาเสยโอกาสเงนลงทนคงท (อตราดอกเบ!ย 0.75%) - 2.88 2.88

0.01

2. ตนทนผนแปร52,957.50

1,841.19

54,798.69

98.16

16

-คาพนธปลา (4 บาท/ตว)8,000.

00 -8,000.

0014.33

-คาอาหาร (27.50 บาท/กก.)

40,040.00 -

40,040.00

71.72

-คายาและสารเคม621.4

3 -621.4

31.1

1-คาไฟฟา/คานำ!ามนเช!อเพลง

2,848.57 -

2,848.57

5.11

-คาแรงในครวเรอน -1,687.

501,687.

503.0

2-คาแรงตอนจบปลา (1 ตว = 500 บาท + คาขนสง 100 บาท

660.00 -

660.00

1.18

-คาซอมแซมกระชง และอปกรณ 787.5 -

787.50

1.41

-คาเสยโอกาสเงนลงผนแปร (อตราดอกเบ!ย 0.75%) - 153.69

153.69

0.28

3. ตนทนท งหมด52,957.50

2,869.08

55,826.58

100.0

0

ทมา : คร และจฬ (2557)

17

ตารางท 2 ผลตอบแทนการเล!ยงปลานลในกระชง จงหวดอบลราชธาน พ.ศ. 2556

รายการ จำานวนผลผลตเฉลย (กก.) 1,120.00ราคาทเกษตรขายไดเฉลย (บาท/กก.)

61.00

รายไดท!งหมดเฉลย (บาท) 68,320.00ตนทนท!งหมดเฉลย (บาท) 55,826กำาไรสทธเฉลย (บาท) 12,493.42ตนทนตอกโลกรม(บาท) 49.85กำาไรสทธตอกโลกรม (บาท) 11.15อตราผลตอบแทนตอตนทนท!งหมด (รอยละ)

22.38

ระยะเวลาการเล!ยง (เดอน) 4-5

ทมา : คร และจฬ (2557)

ปญหาและอปสรรคการเล!ยงปลาในกระชง แมวาการเล!ยงปลาในกระชงจะมขอไดเปรยบหลายประการ แตกมปญหาอปสรรคและขอจำากดของการเล!ยงอยบาง ไดแก

1. อาจจะมการรบกวนจากปลาธรรมชาต และศตรปลาในธรรมชาต

2. ปลาขนาดเลกหลดเขาไปในกระชง และแยงอาหารปลาได3. การดแลจดการแมวาจะสะดวก แตตองเสยเวลา และ

แรงงานมากกวาการเล!ยงรปแบบอน4. ปญหาการลกขโมย คอนขางงาย

18

5. ลกษณะการเล!ยงในกระชงเปนรปแบบทตองใชอาหารเล!ยงเปนหลกซงตองส!นเปลองคาใชจายมาก อาหารสวนหนงสญเสยโดยลอดตากระชงออกไปขางนอก

6. นำ!าตองดตลอด ถาสงแวดลอมไมด นำ!าเสย จะทำาใหปลาตายหมดกระชงได

7. ปลาจะเปนโรคตดตอกนไดงาย8. ถามการเล!ยงกนมาก ๆ มลปลา และเศษอาหารทเหลอจะตก

ไปทพ!นเกดหมกหมม ทำาใหนำ!าเนา สงแวดลอมเสยได โดยเฉพาะทนำ!านงไมมนำ!าถายเท (นตยสารเกษตรศาสตร, 2550)

3. การเล!ยงปลานลในกระชงในบอดน

การเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนถอวาเปนการประยกตขอดของท!งการเล!ยงปลานลในบอดนและการเล!ยงในกระชงแมนำ!ามาไวดวย และกำาจดขอดอยหรอขอเสยของการเล!ยงท!ง 2 รปแบบน!ออกไปกลาวคอเนองจากปจจบนการเล!ยงปลานลในบอดนมตนทนคอนขางสง และมปญหาสำาคญคอกลนโคลนในเน!อปลา และคาใชจายในการจบในกรณของการเล!ยงปลานลในกระชงแมนำ!าเองกมปญหาดานการลกขโมย โรค และปรสต รวมท!งคณภาพนำ!า ทำาใหปจจบนการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนจงไดรบความนยมเนองจากสามารถแกปญหาดงกลาวขางตนได แตการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนเองกมขอจำากดหรอขอดอยอยเชน ผเล!ยงตองใชพ!นทมาก ตองใชเงนลงทนสง เปนตน ขอด และขอเสยของการเล!ยงปลานลท!ง 3 รปแบบไดแสดงไว (ตารางท 3)

ตารางท 3 เปรยบเทยบขอดและขอเสยทสำาคญของการเล!ยงปลานลท!ง 3 รปแบบ

19

ขอดของการเล ยงในบอดน ขอเสยของการเล ยงปลานลในบอดน

1. สามารถควบคมสภาวะแวดลอมได 1. ใชเงนลงทนมาก2. เล!ยงแบบหนาแนนไดมากกวารปแบบอน

2. เน!อปลามกลนเหมนโคลน

3. สรางอาหารธรรมชาตได 3. ไมสามารถจบปลาไดตลอด4. ลดปญหาดานการลกขโมย 4. ขนาดปลาไมสมำาเสมอ

5.ไมสามารถใหอาหารไดอยางเหมาะสม6. มความเสยงตอการตดโรค

ขอดของการเล ยงปลานลในระชงแมนำ า

ขอเสยของการเล ยงปลานลในกระชงแมนำ า

1. ใชเงนลงทนนอย 1. เสยงตอปญหาลกขโมย2. งายตอการจดการดานตาง ๆ 2. เสยงตอการสญเสยเนองจาก

ภยธรรมชาต3. สามารถจบปลาไดตลอดเวลา 3. มความเสยงตอการตดโรค4. สามารถใหอาหารไดอยางเหมาะสม5. งายตอการเคลอนยาย6. เน!อปลาไมมกลนเหมนโคลนขอดของการเล ยงปลานลในกระชงในบอดน

ขอเสยของการเล ยงปลานลในกระชงในบอดน

1. งายตอการจดการดานตาง ๆ 1. ใชเงนลงทนสง2. สามารถจบปลาไดตลอดเวลา3. สามารถใหอาหารไดอยางเหมาะสม4. เน!อปลาไมมกลนเหมนโคลน5. ลดปญหาดานการลกขโมย6. สามารถควบคมสภาวะแวดลอมได

ทมา : คร และ จฬ (2549)ตนทนและผลตอบแทนการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดน

20

จากการศกษาของ รงพฤทธ (2559) โดยทำาการทดลองในบอเล!ยงปลานลแดงขนาด 2.6 ไร ภายในบอประกอบดวยกระชงขนาด 5x10 เมตร ลก 1.5 เมตร อตราการปลอยปลา 1,200 ตว/กระชง และกระชงขนาด 5x5 เมตร อตราการปลอย 1,000 ตว/กระชง นำ!าหนกปลากอนปลอย 250 กรม พบวาตนทนของเล!ยงปลานลแดงในกระชงในบอดน มตนทนรวมเฉลย 53,450 บาท/กระชง ตนทนทสงทสดคอ ตนทนคาอาหาร คดเปน 60.71 เปอรเซนต รองลงเปนตนทนพนธปลา ตนทนอน ๆ และตนทนคาแรงงาน คดเปน 20.58 11.23 และ 7.48 เปอรเซนตตามลำาดบ (ตารางท 4) และผลตอบแทนการเล!ยงปลานลแดงในกระชงในบอดน ไดผลตรวม 816.52 กโลกรม พบวาจะมรายได 70,486.88 บาท และผลกำาไร 20,036.98 บาท จะมอตราผลตอบแทน ตอการลงทนเทากบ 31.87 เปอรเซนต (ตารางท 5)

ตารางท 4 ตนทนการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนตนทน บาท/กระชง เปอรเซนต

ราคาพนธปลา 11,000 20.58ราคาอาหาร 32,450 60.71คาแรงงาน 4,000 7.48อน ๆ 6,000 11.23รวมตนทน 53,450 100.00

ทมา : รงพฤทธ (2559)

ตารางท 5 ผลตอบแทนการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดน

รายการ จำานวนผลผลต (กก.) 816.52ราคาขายผลผลต (บาท/กก.) 90.00

21

รายได (บาท) 70,486.88ผลกำาไร (บาท) 20,036.98อตราผลตอบแทน ตอการลงทน (เปอรเซนต)

31.87

ทมา : รงพฤทธ (2559)คณภาพนำ าทเหมาะสมกบการเพาะเล ยงปลานล

1. ความเปนกรด-ดาง (pH) คอ ความเขมขนของไฮโดรเจนไอออน ทมอยในนำ!าในบอเล!ยงปลาจะมการเปลยนแปลงของคาความเปนกรด-ดาง ในนำ!าท!งในชวงกลางวน และกลางคน ท!งน!เนองจากแพลงกตอน และพชนำ!ามการสงเคราะหแสงในตอนกลางวน ทำาใหคาความเปนกรด-ดาง สงข!น และคอย ๆ ลดในตอนกลางคน ทำาใหมผลตอการเล!ยงปลาโดยตรง คอทำาใหปลาไมเตบโต และตายได ชวงความเปนกรด-ดาง ทเหมาะสมตอการเพาะเล!ยงปลานลอยในชวง 6.5-8.3 นำ!าทเปนกรดสามารถแกไดดวยการใสปนขาว หรอปยทมสภาพเปนดาง เชน ปยไนเตรท สวนนำ!าทเปนดางจะเตมปยกรด เชน แอมโมเนยซลเฟต โดยปกตนำ!าทเปนดางจะพบไดนอยกวานำ!าทเปนกรด (กรมประมง, ม.ป.ป.)

2. ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) ในสวนประกอบของอากาศมปรมาณออกซเจนอย 20.95% กาซอน ๆ อกเลกนอย นอกน!นเปนกาซไนโตรเจน กาซออกซเจนสามารถละลายนำ!าไดดกวากาซไนโตรเจน ความสามารถในการละลายของออกซเจนมความสมพนธกบอณหภม โดยออกซเจนจะละลายไดมากข!นเมออณหภมลดลง ในขณะเดยวกนความสามารถของการละลายของออกซเจนจะเพมข!นเมออณหภมสงข!น และเมอความดนบรรยากาศเพมข!นความสามารถของการละลายของออกซเจนจะเพมสงข!น ออกซเจนจะละลายนำ!าไดนอยลงเมอนำ!ามความเคมสงข!น ในการพจารณาขอมลปรมาณ

22

ออกซเจนทละลายอยในนำ!า จงควรพจารณาถงปจจยตาง ๆ เหลาน!ดวย (เวยง, 2525) (ตารางท 5) ปรมาณออกซเจนทเหมาะสมตอการเล!ยงปลานล ไมควรตำากวา 3.0 มลลกรมตอลตร

ตารางท 6 ความสามารถในการละลายไดของออกซเจนในนำ!า

อณหภม(°C)

ความเคม (ppt)0 5 10 15 20 25 30 35 40

0 14.60

14.11

13.64

13.18

14.74

12.31

11.90

11.50

11.11

1 14.20

13.72

13.27

12.82

12.40

11.98

11.58

11.20

10.82

2 13.81

13.36

12.91

12.49

12.07

11.67

11.29

10.91

10.55

3 13.44

13.00

12.58

12.16

11.76

11.38

11.00

10.64

10.29

4 13.09

12.67

12.25

11.85

11.47

11.09

10.73

10.38

10.04

5 12.76

12.34

11.94

11.56

11.18

10.82

10.47

10.13

9.80

6 12.44

12.04

11.65

11.27

10.91

10.56

10.22

9.89

9.57

7 12.13

11.74

11.36

11.00

10.65

10.31

9.98

9.66

9.35

ตารางท 6 (ตอ)

อณหภม(°C)

ความเคม (ppt)0 5 10 15 20 25 30 35 40

8 11.83

11.46

11.09

10.74

10.40

10.07

9.75

9.44

9.14

9 11.55

11.18

10.83

10.49

10.16

9.84

9.53

9.23

8.94

23

10 11.28

10.92

10.58

10.25

9.93

9.62

9.32

9.03

8.75

11 11.02

10.67

10.34

10.02

9.71

9.41

9.12

8.83

8.56

12 10.77

10.43

10.11

9.80

9.50

9.21

8.92

8.65

8.38

13 10.52

10.20

9.89

9.59

9.29

9.01

8.75

8.47

8.21

14 10.29

9.98

9.68

9.38

9.10

8.82

8.55

8.29

8.04

15 10.70

9.77

9.47

9.19

8.91

8.64

8.38

8.13

7.88

16 9.86

9.56

9.28

9.00

8.73

8.47

8.21

7.97

7.73

17 9.65

9.36

9.09

8.82

8.55

8.30

8.05

7.81

7.58

18 9.45

9.17

8.90

8.64

8.38

8.14

7.90

7.66

7.77

19 9.26

9.99

8.73

8.47

8.22

7.98

7.75

7.52

7.30

20 9.08

8.81

8.56

8.31

8.06

7.83

7.60

7.38

7.17

21 8.90

8.64

8.39

8.15

7.91

7.68

7.46

7.25

7.04

22 8.73

8.48

8.23

8.00

7.77

7.54

7.33

7.12

6.91

23 8.56

8.32

8.08

7.85

7.63

7.41

7.20

6.99

6.79

24 8.40

8.16

7.93

7.71

7.49

7.28

7.07

6.87

6.68

25 8.24

8.01

7.79

7.57

7.36

7.15

6.95

6.75

6.56

26 8.09

7.87

7.65

7.44

7.23

7.03

6.83

6.64

6.46

27 7.9 7.7 7.5 7.3 7.1 6.9 6.7 6.5 6.3

24

5 3 1 1 0 1 2 3 528 7.8

17.59

7.38

7.18

6.98

6.79

6.61

6.42

6.25

29 7.67

7.46

7.26

7.06

6.87

6.68

6.50

6.32

6.15

30 7.54

7.33

7.14

6.94

6.75

6.57

6.39

6.22

6.05

31 7.41

7.21

7.02

6.83

6.64

6.47

6.29

6.12

5.95

32 7.29

7.09

6.90

6.72

6.54

6.36

6.19

6.03

5.87

33 7.17

6.98

6.79

6.61

6.44

6.27

6.10

5.94

5.78

34 7.05

6.86

6.68

6.51

6.34

6.17

6.01

5.85

5.69

ตารางท 6 (ตอ)

อณหภม(°C)

ความเคม (ppt)0 5 10 15 20 25 30 35 40

35 6.94

6.75

6.58

6.41

6.24

6.07

5.83

5.68

5.61

36 6.82

6.65

6.47

6.31

6.14

5.98

5.74

5.59

5.53

37 6.72

6.54

6.37

6.21

6.05

5.89

5.74

5.59

5.45

38 6.61

6.44

6.28

6.12

5.96

5.81

5.66

5.51

5.37

39 6.51

6.34

6.18

6.02

5.87

5.72

5.58

5.44

5.30

40 6.41

6.25

6.09

5.94

5.79

5.64

5.50

5.36

5.22

ทมา ยนต (2539)

25

3. คารบอนไดออกไซด (CO2) ถาระดบของคารบอนไดออกไซดในนำ!ามคาสง จะทำาใหปลาตาย ซงม ความสมพนธกบการสงเคราะหแสงของพชนำ!า และแพลงกตอนพชในนำ!า ปรมาณคารบอนไดออกไซดจะเพมมากข!นในเวลากลางคน ปรมาณคารบอนไดออกไซดทเหมาะสมตอการเล!ยงปลานล ไมควรสงเกน 30 มลลกรมตอลตร

4. อณหภม (Temperature) ปลานลเปนสตวเลอดเยน ไมสามารถควบคมอณหภมในรางกายให คงทไดเมอนำ!ามการเปลยนแปลงอณหภมอยางกะทนหน จะทำาให ปลาชอคตายได อณหภมทเหมาะสมตอ การเล!ยงปลานลจะอยในชวง 25-32 องศาเซลเซยส อณหภมของนำ!าในบอ และในแหลงนำ!าจะมความสมพนธกบปรมาณของแสง และอณหภมอากาศ โดยปกตอณหภมนำ!าจะเปลยนแปลงไปตามอณหภมอากาศไปอยางใกลเคยง ดงน!นอณหภมนำ!าในบรเวณใดบรเวณหนงในแตละฤดกาลอาจจะสามารถทำานายอยางคราวๆ จากอณหภมอากาศบรเวณน!น ๆ ในเขตอบอน (temperate zone) ในชวงปลายฤดหนาว หรอฤดใบไมผล ในทะเลสาบ หรอบอทไมมนำ!าแขงปกคลม มวลนำ!าทกระดบช!นอณหภมจะใกลเคยงกน และถงแมวาจะมการดดซบความรอนทผวนำ!าในชวงทมแดดออก มวลนำ!ากยงผสมดวยแรงลม ทำาใหนำ!ามการหมนเวยนผสมกนและอนข!นพรอม ๆ กน เมออากาศอบอนมากข!นการสะสมความรอนทนำ!าในช!นบนจะเรวข!น จนอณหภมของนำ!าช!นบนอนกวาช!นลาง และกระแสลมไมอาจผสมมวลนำ!าไดอกตอไป กจะเกดการแบงช !นของนำ!า นำ!าสวนบนเรยกวา epilimnion และนำ!าสวนลางเรยกวา hypolimnion ช!นของนำ!าอยระหวาง epilimnion และ hypolimnion ซงมอณหภมแตกตางกนเรยก metalimnion หรอ thermocline ซงหมายถงนำ!าในระดบกลางซงอณหภมจะลด

26

ลงตามความลกในอตราอยางนอย 1 °C ตอความลก 1 เมตร ความลกของระดบช!น thermocline จากผวนำ!าจะข!นอยกบลกษณะอากาศ การแบงช!นของนำ!าจะถกทำาลายในฤดใบไมรวง เมออณหภมลดลง ความรอนจะสญเสยไปจากนำ!าบรเวณผวนำ!า และอทธพลของลมสามารถผสมมวลนำ!าเขาดวยกน การเปลยนแปลงปรมาณออกซเจนในรอบวน ความคงตวของการแบงช!นของนำ!าจะข!นอยกบปรมาณพลงงานทตองการในการผสมมวลนำ!าท!งในแหลงนำ!าเพอใหอณหภมอยในระดบเดยวกน ในบอเล!ยงสตวนำ!าซงคอนขางเลกและต!น การแบงช!นของนำ!าจะไมคงทนเหมอนในแหลงนำ!าขนาดใหญ บอเล!ยงสตวนำ!าอาจจะมการแบงช!นของนำ!าในชวงกลางวน และมการผสมกนของมวลนำ!าในชวงเวลากลางคน บอเล!ยงปลาขนาดใหญ และลกกวา อาจมการแบงช!นของนำ!านานกวา บางคร!งอาจจะตลอดชวงฤดรอน สภาวะอากาศบางอยางอาจทำาใหการแบงช!นของนำ!าในบอถกทำาลาย เชน กระแสลมพดแรงจดพอทจะผสมมวลนำ!า ฝนตกหนก และอณหภมนำ!าฝนทตำากวาทำาใหผวหนานำ!าจมตวลงทำาใหการหมนเวยนของมวลนำ!าผสมกน การตายและการยอยสลายของแพลงกตอนทเคยมปรมาณมาก ทำาใหความรอนสามารถแผลงไปในช!นของนำ!าทลกข!นทำาใหเกดการผสมกนของมวลนำ!า (ยนต, 2539)

5. ความกระดางของนำ!า (Hardness) เกดจากปรมาณของเกลอแคลเซยมทละลายอยในนำ!าท!งหมด ซงปรมาณเกลอเหลาน!มผลตอการเจรญเตบโตของสตวนำ!า เปนสวนประกอบของกระดก เปลอก กง ป หอย และมผลตอการฟก และการเจรญของตวออน เปนตน นำ!าในบอปลานลควรมความกระดางอยท 15-300 มลลกรมตอลตร ถาในบอเล!ยงปลามคาความกระดางตำากวา 5 มลลกรมตอลตร จะทำาใหปลา เจรญเตบโตชา เครยด และตายได

27

6. ความเปนดาง (Alkalinity) หมายถง คณภาพนำ!าททำาใหกรดเปนกลาง ความเปนดางของนำ!า ประกอบดวย คารบอเนต ไบคารบอเนต และไฮดรอกไซด เปนสวนใหญ ซงไมมพษตอปลา แตเปนตวชวย ควบคมไมใหนำ!ามการเปลยนแปลงคาความเปนกรด-ดาง อยางรวดเรว คาความเปนดางทเหมาะสม สำาหรบการเล!ยงปลามคาอยระหวาง 25-500 มลลกรมตอลตร

7. ความเคม (Salinity) หมายถง ปรมาณของเกลอแรตาง ๆ โดยเฉพาะโซเดยมคลอไรดทละลายอย ในนำ!า ความเคมของนำ!ามผลตอระบบควบคมปรมาณนำ!าภายในรางกายของปลา การเปลยนแปลงความ เคมของนำ!าอยางกะทนหนทำาใหปลาตายได ปลานลเปนปลาทสามารถทนทานตอการเปลยนแปลงของ ความเคมไดในชวงกวาง และทนทาน สามารถเพาะเล!ยงไดในนำ!าทมความเคม 0-25 ppt

8. สารประกอบไนโตรเจน (แอมโมเนย และไนไตรท) เปนสารประกอบทเปนพษตอสตวนำ!า แหลง ของสารประกอบไนไตรทในนำ!าสวนใหญมาจากสารอนทรย ซงเกดจากขบวนการเนาสลายของเศษอาหาร ทเหลอ แพลงกตอนทตาย เศษซากพชซากสตว สารอนทรยอน ๆ โดยจลนทรยและปลอยแอมโมเนย ไนไตรท สนำ!าในบอเล!ยงซงความเปนพษของแอมโมเนย จะรบกวนทำาใหสตวนำ!าสญเสยพลงงานในการ กำาจดแอมโมเนยออกนอกรางกายมากกวาปกต สวนไนไตรทจะไปรบกวนการแลกเปลยนออกซเจนของ เมดเลอด ทำาใหสตวนำ!าขาดออกซเจนได ถามปรมาณมากทำาใหสตวนำ!าออนแอ ภมตานทานโรคตำา และตด เช!อไดงาย ปรมาณแอมโมเนยรวมในบอปลานลไมควรเกน 0.5 มลลกรมตอลตร และไนไตรทไมควรเกน 0.1 มลลกรมตอลตร การปองกน โดยการควบคมการใหอาหารไมใหเหลอ เปลยนถายนำ!าและถามปรมาณ

28

ของแอมโมเนยสงมาก ๆ สามารถใสเกลอแกงเพอลดความเปนพษได โดยใสในอตรา 200-250 กโลกรมตอ ไร ทก 1-2 สปดาห เพมเครองตนำ!า

9. ฟอสฟอรส เปนธาตอาหารทจำาเปนตอพช ทำาใหพชนำ!าเจรญเตบโตอยางรวดเรว หากมปรมาณ มากเกนไปจะทำาใหออกซเจนในนำ!ามากเกนไป เกดภาวะขาดออกซเจนได ดงน!นในบอปลานลไมควรม ปรมาณของฟอสฟอรสสงกวา 0.6 มลลกรมตอลตร

10. ความโปรงแสง (Transparency) ความโปรงแสงของบอปลา สามารถบงบอกถงคณภาพนำ!าในบอเล!ยงได นำ!าทมความอดมสมบรณจะมความโปรงแสงนอย ในบอปลานลควรอยในชวง 30-60 เซนตเมตร

11. ความขน (Turbidity) เกดจากตะกอนแพลงกตอน โคลนตม ฝนละออง และสารอนทรยตาง ๆ ในบอปลา ทำาใหแสงสองผานลงไปในนำ!าไดนอย ทำาใหพชนำ!าสงเคราะหแสงไดนอย และยงเขาไปอดตนทซเหงอกของปลา ขดขวางการแลกเปลยนออกซเจนทเหงอกปลา โดยความขนทเหมาะสมสำาหรบการเล!ยงปลานลควรอยในชวง 30-60 เซนตเมตร

12. กาซไขเนา (Hydrogen Sulfide) เกดจากขบวนการยอยสลายของเสย และเศษอาหารตกคาง ในสภาพทไมมออกซเจนมผลทำาใหปลาตาย ปรมาณกาซควรอยในชวง 0.1-0.2 มลลกรมตอลตร ดงน!นใน การเล!ยงควรมการตรวจสอบสภาพพ!นบอในชวงเดอนท 8-12 วายงมสภาพดหรอไม โดยสงเกตดนกนบอ วามสดำาคลำ!า ใหทำาการแกไขโดยการลดปรมาณอาหาร เพมเครองใหอากาศ เปลยนถายนำ!าใหมาก เพอ ระบายของเสยพ!นกนบอ ดดเลน หรอตะกอนสดา

29

ทเนาเสยออกไปในบอเกบเลน ใสปนขาวและเกลอแกง ลงในบอเปนระยะ เมอหมดการเล!ยงในแตละคร!ง ตองทำาการตากบอใหแหงและใสปนขาวทกนบอใหทว (กรมประมง, ม.ป.ป.)

การเปลยนแปลงออกซเจนในรอบวน

ในบอเพาะเล!ยงสตวนำ!าและแหลงนำ!าธรรมชาต การสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพชและพนธไมนำ!าเปนแหลงใหออกซเจนทสำาคญแกบอ และแหลงนำ!า แตอตราการสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพชข!นอยกบปรมาณแสงทสองลงสบอ และแหลงนำ!า ดงน!นการเปลยนแปลงปรมาณแสงในรอบวนจงมผลตออตราการสงเคราะหแสง และมผลตออตราการผลตออกซเจนโดยแพลงกตอนพชและพนธไมนำ!า สงผลใหเกดการเปลยนแปลงปรมาณออกซเจนในรอบวนในบอ และแหลงนำ!าเปนรปแบบทแนนอน คอปรมาณออกซเจนจะอยทระดบตำาสดตอนเชามดและคอย ๆ เพมมากข!นเมอเรมมแสงสวาง ซงแพลงกตอนพชเรมทำาการสงเคราะหแสง และจะเพมสงข!นเรอย ๆ จนถงชวงบายตามอตราการสงเคราะหแสงซงจะข!นสงสดในชวงบายทมความเขมขนของแสงสงสด หลงจากน!นความเขมขนของแสงจะลดลง และอตราการผลตออกซเจนโดยการสงเคราะหแสงกจะลดลง และหยดเมอหมดแสงสวาง หลงจากน!ปรมาณออกซเจนในนำ!าจะถกใชไปเรอย ๆ ตลอดชวงเวลากลางคนจากการหายใจของสงมชวต และการเนาสลายของสารอนทรยจนไปถงตำาสดชวงเชามดกอนสวาง

การเปลยนแปลงของปรมาณออกซเจนในนำ!าเกดจากกระบวนการการสงเคราะหแสง และการหายใจซงมการผลตและการใชออกซเจน และเนองจากในกระบวนการสงเคราะหแสงทมการผลตออกซเจนจะมการใชคารบอนไดออกไซด และในกระบวนการหายใจทมการใชออกซเจนจะมการผลตคารบอนไดออกไซด รปแบบการเปลยนแปลงออกซเจนในรอบวน จงเปลยนแปลงในทางตรงกนขาม

30

กบคารบอนไดออกไซด โดยตอนเชามดทมปรมาณออกซเจนตำาสด ปรมาณคารบอนไดออกไซดจะสงสด และตอนบายปรมาณออกซเจนจะสงสด ตรงขามกบปรมาณคารบอนไดออกไซดจะตำาสด สวนการเปลยนแปลงของ pH ในรอบวนน!นจะเปนไปตามทศทางเดยวกบการเปลยนแปลงออกซเจนในรอบวน คอในชวงเชาปรมาณออกซเจนตำาและมการสะสมของคารบอนไดออกไซดสง คา pH จะตำาสด และในชวงบายปรมาณออกซเจนจะสงสด การสะสมของคารบอนไดออกไซดจะตำาสด คา pH จะสงสด (ยนต, 2539)

ลมประจำาฤดของประเทศไทย

ลมประจำาฤดเปนการหมนเวยนสวนหนงของลมทพดตามฤดกาล คอลมประจำาฤด เปนลมแนทศและสมำาเสมอ คำาวา มรสม “ ”หรอ monsoon มาจากคำาวา mausim ในภาษาอาหรบ แปลวา ฤดกาล (season) สาเหตใหญๆ เกดจากความแตกตางระหวางอณหภมของพ!นดนและพ!นนำ!า ในฤดหนาวอณหภมของพ!นดนเยนกวาอณหภมของนำ!าในมหาสมทร อากาศเหนอพ!นนำ!าจงมอณหภมสงกวา และลอยตวข!นสเบ!องบน อากาศเหนอทวปซงเยนกวาไหลไปแทนท ทำาใหเกดเปนลมพดออกจากทวป พอถงฤดรอนอณหภมของดนภาคพ!นทวปรอนกวานำ!าในมหาสมทร เปนเหตใหเกดลมพดในทศทางตรงขาม ลมมรสมทมกำาลงแรงจดทสดไดแก ลมมรสมทเกดในบรเวณภาคใต และภาคตะวนออกเฉยงใตของทวปเอเชย ประเทศไทยอยภายใตอทธพลของลมมรสม 2 ชนด คอ ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต และลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ

ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต

มรสมตะวนตกเฉยงใตพดปกคลมประเทศไทย ระหวางกลางเดอนพฤษภาคมถงกลางเดอนตลาคม โดยมแหลงกำาเนดจาก

31

บรเวณความกดอากาศสง ในซกโลกใตบรเวณมหาสมทรอนเดย ซงพดออกจากศนยกลางเปนลมตะวนออกเฉยงใต และเปลยนเปนลมตะวนตกเฉยงใตเมอพดขามเสนศนยสตร มรสมน!จะนำามวลอากาศช!นจากมหาสมทรอนเดยมาสประเทศไทย ทำาใหมเมฆมากและฝนชกทวไป โดยเฉพาะอยางยงตามบรเวณชายฝงทะเล และเทอกเขาดานรบลมจะมฝนมากกวาบรเวณอน

ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ

หลงจากหมดอทธพลของมรสมตะวนตกเฉยงใตแลว ประมาณกลางเดอนตลาคม จะมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอพดปกคลมประเทศไทย จนถงกลางเดอนกมภาพนธ มรสมน!มแหลงกำาเนดจากบรเวณความกดอากาศสงบนซกโลกเหนอ แถบประเทศมองโกเลยและจน จงพดพาเอามวลอากาศเยน และแหงจากแหลงกำาเนดเขามาปกคลมประเทศไทย ทำาใหทองฟาโปรง อากาศหนาวเยนและแหงแลงทวไป โดยเฉพาะภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ สวนภาคใตจะมฝนชกโดยเฉพาะภาคใตฝงตะวนออก เนองจากมรสมน!นำาความชมช!นจากอาวไทยเขามาปกคลม การเรมตนและส!นสดมรสมท!งสองชนดอาจผนแปรไปจากปกตไดในแตละป (กรมอตนยมวทยา, ม.ป.ป.)

32

ภาพท 1 แสดงทศทางลมประจำาฤดของประเทศไทย

ทมา : กรมอตนยมวทยา. (ม.ป.ป.)

แหลงทมาของออกซเจนในบอเล ยงสตวนำ า

แหลงทมาของออกซเจนทละลายนำ!าไดมาจาก 4 แหลง

1. ออกซเจนทไดจากกระแสลม ออกซเจนทละลายนำ!าเปนตวแปรสำาคญในการจดการบอเล!ยงสตวนำ!า การศกษาสวนใหญเหนวาการเปลยนแปลงของออกซเจนในบอเล!ยงสตวถกควบคมโดยแพลงกตอนพช (phytoplankton) การหายใจของสตวหนาดน และการแพรกระจายออกซเจนจากกระแสลมกเปนปจจยสำาคญ (Boyd and David ,1991) การแพรของออกซเจนจากอากาศจงเปนแหลงทใหออกซเจนทสำาคญแก แหลงนำ!า อยางไรกตามการแพรของออกซเจนจากอากาศสนำ!าจะเกดข!นไดเพยงในสภาวะทปรมาณของออกซเจนอยในระดบทตำากวาจดอมตวเทาน!น ถาปรมาณออกซเจนทละลายอยในนำ!าตำากวาจดอมตวมาก จะมการแพรของออกซเจนจากอากาศสนำ!าในอตราสง อตราการแพรของออกซเจนจากอากาศสนำ!าจะ

33

ข!นอยกบปจจยหลายประการ เชน ผวสมผสระหวางอากาศกบนำ!า แรงลมททำาใหผวนำ!าเปนคลนจะชวยใหการแพรของออกซเจนลงสนำ!าเพมข!น อณหภม และความเคม โดยพบวาอณหภมและความเคมของนำ!าทสงข!นจะทำาใหความสามารถในการละลายไดของออกซเจนในนำ!า ลดนอยลงกวาทอณหภมและความเคมตำากวา (ดงตารางท 5)

ปกตออกซเจนจะสามารถละลายนำ!าไดถงจดอมตว โดยความสามารถในการละลายนำ!าถง จดอมตวในแตละชวงเวลาข!นอยกบอณหภมของนำ!าในเวลาน!น ๆ เชน ณ อณหภม 20 องศาเซลเซยส มาตรฐานของคาปรมาณออกซเจนทสามารถละลายนำ!าไดจะมคาอยประมาณ 9.02 มลลกรมตอลตร ซงระดบปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าอาจเปลยนแปลงไปจากระดบอมตวพอดกได โดยพบวา ถาปรมาณออกซเจนมคาตำากวาจดอมตว ออกซเจนจากอากาศจะเตมใหกบนำ!าจนกระทงถงจดอมตว และถาปรมาณออกซเจนมคาสงกวาจดอมตว ออกซเจนจากนำ!ากจะคายออกซเจนใหกบอากาศ (ยนต, 2539)

อตราการถายเทออกซเจนจากบรรยากาศกบนำ!าจะข!นอยกบกระแสนำ!าทใกลผวนำ!า ถานำ!าเคลอนทเชนเดยวกบในแมนำ!า การไหลจะสรางความปนปวนทผวนำ!าทจะทำาใหมการถายเทออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!า ความเรวลมทพดผานผวนำ!าอาจทำาใหเกดความป นปวนทเกดข!นได และคลนเปนกลไกในการสรางความปนปวนในบรเวณผวนำ!า การทเกดความป นปวนทผวนำ!ามากข!นกอใหเกดการถายเทออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!าในระดบสง กจะเพมอตราการถายเทออกซเจน (Banks and Herrera ,1977)

ในการศกษาของ Schroeder (1975) ใหขอมลทชวยในการประมาณการถายเทออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!าในบอนำ!าโดยใชความเขมขนของออกซเจนทละลายในเวลาคำา แตยงไมพจารณาถง

34

ความเรวลม Welch (1968) ไดรายงานอตราการถายเทออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!าเทากบ 0.1-0.5 g 02/m2/h หรอสงกวาน!ภายในบอนำ!า โดยมคาสงสดทสอดคลองกบวนทมลมแรง แตเทคนคการวดของ Welch (1968) ยงมความขอผดพลาด Banks and Herrera (1977) ไดคดสมการสำาหรบคำานวณคาสมประสทธในการเตมออกซเจนในนำ!าของลม ในความเรวลมทแตกตางกน แตสมการน!ไดรบการพฒนาสำาหรบทะเลสาบ และความเรวลมในบรเวณทะเลสาบมความเรวลมสงกวาทความเรวลมทพบไดในพ!นทเพาะเล!ยงสตวนำ!า และ (Boyd and David,1991) ไดศกษาความสมพนธระหวางความเรวลม และการเตมออกซเจน (Reaeration) ในบอเพาะเล!ยงสตวนำ!าขนาดเลก โดยใชบอเล!ยงสตวนำ!า 2 บอ ขนาด 1000 ตร.ม. พบวา ความเรวลมมความสมพนธกบการเปลยนแปลงความเขมขนของออกซเจนทละลายในนำ!าได โดยไดคดสมการคาสมประสทธการถายเทออกซเจนมาตรฐานมความสมพนธกบความเรวลมทวดไดทความสง 3 เมตร ดงสมการตอไปน!

KLa20 = 0.017X - 0.014 (1)

เมอ KLa20 = คาสมประสทธการแลกเปลยนออกซเจน ท 20 °C X = ความเรวลมทความสง 3 เมตร

SWRC = (KLa20) (9.07) (V) / A (2)

เมอ SWRC = คามาตรฐานของกระแสลมในการเตมออกซเจนท 20°C (g O2 /m2/h) 9.07 = ความเขมขนของออกซเจนทละลายในนำ!าทอมตวท 20 °C และ 760 mm/Hg (g O2/m3)

35

V = ปรมาณบอ (m3) A = พ!นทบอ (m2)

WRR = (SWRC) [Cs – Cp /9.07] (1.024T-20) (α) (3)

เมอ WRR = อตราการเตมออกซเจนของกระแสลม (g O2 /m2/h) Cp = ความเขมขนของออกซเจนทละลายในนำ!าในบอ (g/m3) Cs = ความเขมขนของออกซเจนทละลายในนำ!าทอมตว สำาหรบคาเฉลยอณหภมของนำ!า T = อณหภมนำ!า °C α = อตราสวนของคาสมประสทธการถายเทออกซเจนของนำ!าในบอ สำาหรบบอ เพาะเล!ยงสตวนำ!า และมคาเทากบ 0.92

2. การสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพช และพรรณไมนำ!าในแหลงนำ!าทมความอดมสมบรณสง มแพลงกตอนพชหรอพรรณไมนำ!าทข!นอยใตนำ!ามาก การสงเคราะหแสงเกดข!นมากในชวงเวลากลางวนทมแสง แสงจงเปนแหลงใหออกซเจนแกนำ!าทสำาคญ การผลตออกซเจนจากการสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพชและพรรณไมนำ!าจะทำาใหนำ!าในแหลงนำ!ามปรมาณออกซเจนสงในชวงกลางวนทมการสงเคราะหแสง และบอยคร!งทจะวดออกซเจนในแหลงนำ!าไดสงเกนจดอมตว

การสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพชในบอ สามารถทำาการศกษาการผลตออกซเจนของแพลงกตอนพชภายในบอ โดยทางออมได ตามวธของ Boyd et al. (1978) โดยประเมนจากปรมาณคลอโรฟลล-เอ ภายในบอ เนองจากในการสงเคราะหแสง คารบอน 1

36

กรม ทถกใชไปจะสามารถผลตออกซเจนไดเทากบ 2.67 กรม และแตละกรมของคารบอนโดยเฉลย วดในเทอมของคลอโรฟลล-เอ สามารถนำาไปใชสรางแพลงกตอนพชได 0.13 กรม/ชวโมง ดงน!นแตละกรมของคลอโรฟลล-เอ กสามารถผลตออกซเจนไดเทากบ 20.5 กรม/ชวโมง เพราะฉะน!นเมอทราบปรมาณของคลอโรฟลล-เอ ภายในบอ กสามารถเทยบหาปรมาณออกซเจนทแพลงกตอนผลตข!นมาภายในบอได ตามวธของ Boyd et al. (1978) ดงสตรตอไปน!

ปรมาณออกซเจนทแพลงกตอนพชผลตไดจากสงเคราะหแสง (mg/l)

= 20.5(mg/l) x ปรมาณคลอโรฟลล-เอ ภายในบอ (mg/l) x 12 (ชม.)

3. ออกซเจนทเขามากบมวลนำ!าทไหลลงสแหลงนำ!า ในมวลนำ!าทไหลลงสแหลงนำ!าจะมปรมาณออกซเจนแตกตางกนไป แลวแตสภาพของแหลงนำ!าในแตละแหลงทไหลลงมา บางคร !งอาจมปรมาณออกซเจนละลายอยสงกวาออกซเจนในนำ!าในแหลงนำ!า แตบางคร!งอาจมปรมาณออกซเจนตำากวา

4. ออกซเจนทไดจากการใหเครองใหอากาศในบอเล!ยงสตวนำ!า

จดประสงคโดยทวไปของการใชเครองใหอากาศ คอ การเพมออกซเจนในแกนำ!า และการหมนเวยนนำ!าทำาใหมวลนำ!าผสมกน และรวบรวมตะกอนของเสย เชน เศษอาหาร สงทขบถายจากตวสตวนำ!า ใหไปอยบรเวณกลางบอเพอใหพ!นทบรเวณแนวการใหอาหาร ซงเปนบรเวณทสตวนำ!าอาศยอยสะอาดและมพ!นทเพมข!น ปกตแลวจะเปดเครองใหอาหารเมอระดบปรมาณออกซเจนในนำ!าตำากวา 2-3 mg/l (Boyd, 1979)

37

ผลของการทำาใหนำ!าหมนเวยนภายในบอ ชวยทำาใหพ!นทสวนใหญของบอสะอาด ทำาใหนำ!าทอยในบอไมมความแตกตางเรองความเคม อณหภม ออกซเจน หรอการแบงช !นของนำ!า และชวยในดานการเพมปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า เมอนำ!าไดเคลอนท หรอไหลจะทำาใหพ!นทสมผสระหวางอากาศและนำ!าเพมมากข!น และยงชวยไลกาซเสย โดยเมอนำ!าเกดการเคลอนท นำ!าสวนหนงกจะเคลอนทไปจนกระทงถงกนบอ เปนการชวยผลกดนตะกอนใหเคลอนท ซงในตะกอนเหลาน!นมกจะมกาซทเปนของเสยปะปนอยดวย (อนนต, 2538; Boyd, 1995)

ประเภทของเครองใหอากาศทใชกบบอเล ยงสตวนำ า

เครองใหอากาศเพาะเล!ยงสตวนำ!ามลกษณะคลายกบทใชในการบำาบดนำ!าเสย แตเครองใหอากาศทใชในการบำาบดนำ!าเสยโดยทวไปมราคาแพงเกนไปสำาหรบการใชในการเพาะเล!ยงสตวนำ!า และมการพฒนาเครองใหอากาศทมราคาไมแพงข!นเพอการเพาะเล!ยงสตวนำ!า เครองใหอากาศแบบพ!นฐานทกประเภทถกนำามาใชในการเพาะเล!ยงสตวนำ!า

1. ป มแบบแนวดง (Vertical pumps) ประกอบดวยมอเตอรไฟฟาทกนนำ!า มใบพดตดกบกบเพลา โดนทมอเตอรจะตดกบทนลอยนำ!า และเมอใบพดหมนจะดงนำ!าพงข!นสอากาศเปนแนวดงสงผลใหมเตมอากาศใหกบนำ!า เครองเตมอากาศแบบน!มขนาดต!งแตนอยกวา 1 กโลวตต ไปจนถงขนาดมากกวา 50 กโลวตต แตสำาหรบเพาะเล!ยงสตวนำ!านยมใชขนาด 2 กโลวตต และมความเรวใบพด 1,730 หรอ 3,450 รอบตอนาท

2. Pump sprayers ประกอบดวยปมแรงดนสงทสบนำ!าทความเรวสงดนผานทอทเจาะรแลวพนนำ!าสอากาศ สงผลใหมเตม

38

อากาศใหกบนำ!า มการออกแบบทแตกตางกนออกไปสำาหรบชองพนนำ!าสอากาศการระบายนำ!าออกจากทอจะใชป มตอโดยตรง ขนาดของป มนำ!ามต!งแต 2-15 กโลวตต และใบพดมความเรว 500 ถง 1,000 รอบตอนาท

3. โพรเพวเรอรปม หรอระบบแอรเจท (Propeller-aspirator-pumps) ประกอบดวยมอเตอรไฟฟา มเพลาแบบกลวงทหมนรอบท 3,450 รอบตอนาท ทอกลวงทสอดเพลาขางใน (มรขางในใหอากาศเขา) จะมใบพดตดอยทปลายเพลา เมอใบพดหมนจะผลกดนนำ!าเคลอนทออกไปดวยความเรวทสงพอทจะทำาใหความดนในทอลดลงทำาใหอากาศสามารถไหลผานลงมาดวยแรงกดของบรรยากาศผานตวกระจายอากาศออกสนำ!า

4. แบบใบพดตนำ!า (Paddle wheels) จะประกอบไปดวยทนลอย โครง มอเตอร เฟองทดรอบ และใบพดตนำ!า มอเตอรจะถกต!งความเรวไวท 1,750 รอบตอนาท แตความเรวน!จะลดลงเพอใหใบพดตนำ!าหมนท 70-120 รอบตอนาท จะมการออกแบบทแตกตางออกไปของใบพด และการลดความเรวของเพลา (Boyd, 1998)

5. เครองเตมอากาศแบบใหฟองอากาศ (diffuser) เปนการเปาฟองอากาศขนาดเลกลงนำ!า ฟองอากาศจะใหออกซเจนแกนำ!า เครองเตมอากาศแบบน!สามารถทำางานไดด แตตองเสยคาใชจายในการตดต!งระบบจายลม และระบบจายลมมกเปนอปสรรคในการจบปลา และการอดตนของหวจายลม จงไมเปนทนยม (วราห, 2551)

เครองใหอากาศทนยมใชในประเทศไทย

39

สำาหรบเครองใหอากาศทนยมใชในประเทศไทยม 4 แบบดวยกนคอ แบบใบพดตนำ!า แบบแอรเจท แบบหวทราย และแบบเครองดนนำ!า

1. แบบใบพดตนำ!า (Paddle wheel aerator) เครองใหอากาศแบบน!จะประกอบไปดวยทน ใบพด แกนใบพด และมอเตอรหรอเครองยนต วงใบพดจะมขนาดเสนผาศนยกลาง 70 เซนตเมตร และมความกวาง 120 เซนตเมตรและยาว 180 เซนตเมตร มรปประมาณ 12-16 ร ซงในแตละวงจะประกอบดวยใบพด 6 ใบ สำาหรบมอเตอรทใชโดยทวไปมกำาลง 2-5 แรงมา มการตอแขนหรอแกนเพมข!นจาก 1-5 แขน และมการใสจำานวนใบพดเพมข!นต!งแต 4 วงจนถง 65 วง ตามกำาลงของมอเตอรทเพมข!น เชน มอเตอรขนาด 0.75 กโลวตต (kW) ใชกบใบพด 2 วง และมอเตอรขนาด 1.5 kW ใชกบใบพด 4 วงเปนตน แตโดยทวไปเครองใหอากาศแบบใบพดตนำ!ามกจะใชมอเตอรขนาด 0.75 kW ซงเหมาะสำาหรบการใชในบอขนาด 1 ไร เครองใหอากาศแบบใชมอเตอรไฟฟาไดรบความนยมเปนอยางมากเนองจากสะดวกตอการใชงาน การบำารงรกษางาย ในสวนฟารมทใชกำาลงงานจากเครองยนต สวนมากจะใชเครองขนาด 11 แรงมา 4 สบ สามารถตดต!งแขนไดถง 8 แขน และสามารถตดต!งใบพดไดถง 128-160 วง

2. โพรเพวเรอรปมหรอระบบแอรเจท (Propeller aspirator pump) เครองใหอากาศแบบน! นยมใชกบมอเตอรไฟฟาทมมอเตอรหมนประมาณ 3,000 rpm ขนาดมอเตอรทใชเชน ขนาด 1.5 kW เพมออกซเจนได 3 kg O2/hr ขณะทมอเตอรขนาด 7.5 kW เพมออกซเจนได 15 kg O2/hr เครองใหอากาศแบบน!โดยทวไปมกใชกบบอทมความลกมากกวา 1.5 เมตร และมพ!น

40

บอทแขง และมกจะตดต!งบรเวณมมบอเพอไลตะกอนไปอยกลางบอ แอรเจทไมสามารถทำาใหกระแสนำ!ามความเรวเพมข!นในบรเวณทกวางมากนก จงเหมาะสำาหรบใชเพอการเพมออกซเจนเทาน!น ไมเหมาะสำาหรบการทำาความสะอาดแนวหวานอาหาร

3. ระบบหวทรายหรอแบบแพร (Diffusers or bubbler) สวนใหญระบบน!มกจะถกใชในโรงเรอนเพาะฟกหรออนบาลสตวนำ!ามากกวา เพราะการใชงานสะดวก และในโรงเรอนไมจำาเปนตองใชแรงดนลมมากนก แตในบางกรณเชนในบอเล!ยงกงทะเลอาจเรยกระบบน!วา ระบบทอลมพ!นบอ ซงจะประกอบไปดวยโบลเวอรตอกบทอทจะสงอากาศไปสพ!นบอ จำานวนหวทรายหรอรบนทอจะตองมมากพอทจะใหอากาศไดทวบอ โดยอากาศจะถกปลอยออกมาจากทอทมการเจาะรหรอจากหวทรายทอยพ!นกนบอ สำาหรบการใชหวทรายในบอเล!ยงมกไมคอยนยมเพราะเกดการอดตนไดงาย ในสวนการใชทอนยมใชทอพอมากกวาทอพวซ เนองจากสะดวกในการเกบในชวงเวลาทตองการเตรยมบอ ขณะททอพวซการเกบยงยากกวาเนองจากมขอตอจำานวนมาก และการรวของอากาศตามบรเวณขอตอสามารถเกดข!นไดเสมอ สำาหรบขนาดของทอพอทนยมใชคอ 9 และ 16 มลลเมตร และมการเจาะรขนาดเลกเปนจำานวนมาก

4. แบบเครองดนนำ!าหรอหมนเวยนนำ!า (Water circulator) ตะกอนพ!นกนบอเปนแหลงทบรโภคออกซเจนมากทสดในบอเล!ยงกง ซง Fast et al. (1988) ศกษาในบอขนาด 6 ไร ระดบนำ!าลก 1 เมตรและพบวาตะกอนกนบอ แพลงกตอนและกงมอตราการใชออกซเจนเทากบ 0.43, 0.12 และ 0.02 kg O2/hr ตามลำาดบ ซงตะกอนกนบอเหลาน!เกดจากเศษอาหารทเหลอ สงขบถายจากกงและแพลงกตอนทตาย ดงน!นจงอาจเกดการขาดออกซเจนทพ!นกนบอ

41

ได การใชเครองใหอากาศอยางเดยวอาจจะไมพอ ดงน!นอาจตองใชเครองดนอากาศรวมดวย เครองน!สามารถผสมนำ!าใหเขากนไดด ทำาใหออกซเจนทระดบบนของผวนำ!าสามารถผสมกบช!นนำ!าทตำากวาได Fast et al. (1988) รายงานวานำ!าเคลอนทได 2,000 แกลลอนตอนาทโดยใชเครองดนนำ!าทใชใบพดขนาด 600 มลลเมตร หมนดวยความเรว 60 รอบตอนาท และใชเครองยนตขนาด 0.25 แรงมา จะสามารถทำาใหผลผลตกงเพมข!น 11% เมอเปรยบเทยบกบบอทไมไดใช Rogers (1990) กลาววาความเรวของกระแสนำ!าประมาณ 50 มลลเมตรตอวนาท สามารถปองกนการแบงช !นของนำ!าได ขณะทความเรว 150 มลลเมตรตอวนาท ทำาใหตะกอนลอยข!นมาได ดงน!นเขาจงแนะนำาวาความเรวของกระแสนำ!าประมาณ 76 มลลเมตรตอวนาท นาจะเปนความเรวทเหมาะสมทจะปองกนไมใหเกดการแบงช !นของนำ!าและไมรบกวนพ!นกนบอ เพราะถาความเรวของกระแสนำ!ามากเกนไปจะไมเกดประโยชน จะเกดการกดเซาะและเพมความขนมากข!น (วราห, 2551)

ในปจจบนการเล!ยงปลานลเรมพฒนารปแบบการเล!ยงสระบบการเล!ยงแบบหนาแนนมากข!น ดงน!นการใชเครองใหอากาศจงมความจำาเปนมากข!น ทจะสามารถชวยรกษาระดบออกซเจนทละลายในนำ!าใหมความเหมาะสมตอการเจรญเตบโตของปลา โดยเฉพาะในชวงเวลากลางคนปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าเรมลดลงตามลำาดบ และมปรมาณตำาสดในตอนเชามด ถาไมมเครองใหอากาศเพยงพอปลาอาจจะเกดปญหาได และอกจดประสงคหนงทสำาคญของการใชเครองใหอากาศในบอเล!ยงปลาคอ เพอใหกระแสนำ!าสามารถพดพาเศษอาหารตามพ!นกนกระชง ซงเปนจดเดนของการเล!ยงปลาในกระชง จากในอดตทผานมาพบวาการใชเครองใหอากาศมกจะนยมใชในการเล!ยงกงเปนสวนใหญ และไดเรมมการปรบเขามาใชกบการ

42

เล!ยงปลานลในเชงพาณชยเตมรปแบบเมอไมกปทผานมาน!เอง 0 ปจจบนเครองใหอากาศทนยมใชในบอเล!ยงปลา จะเปนเครองใหอากาศแบบใบพดตนำ!า ซงนยมเรยกทวไปวา เครองตนำ!า มท!งแบบมอเตอรใชไฟฟาและแบบใชเครองยนต เหมาะสำาหรบบอเล!ยงปลาทมความลกของนำ!าไมเกน 1.5-1.6 เมตร เพราะถาเปนเครองยนตหรอมอเตอรทปรบความเรว 60 รอบตอนาท ความลกของนำ!าควรอยระหวาง 1.2-1.4 เมตร ถาเปนมอเตอรทความเรว 80 รอบตอนาท ความลกของนำ!าควรอยระหวาง 1.4-1.6 เมตร แตกมขอจำากดคอใบพดตนำ!าจะตนำ!าเฉพาะในระดบผวนำ!าเทาน!น ดงน!นกระแสนำ!าทเคลอนตวในระดบนำ!าลกพ!นบอจะไมแรงมากถาบอเล!ยงมระดบนำ!าลกมาก ทำาใหการทำาความสะอาดพ!นบอทำาไดนอยมาก (ชลอ, 2543)

การคำานวณหาคาปรมาณออกซเจนทเครองใหอากาศผลตได โดยใชคาประสทธภาพการเตมอากาศมาตรฐานของ Fast et al (1999). เครองใหอากาศขนาด 0.37 KW จะสามารถผลตออกซเจนได 1.93 kg O2/kW/h

การสญเสยออกซเจนออกไปจากบอเล ยงสตวนำ า

1. การใชออกซเจนในการหายใจของสตวนำ!าทเล!ยงในบอเอง ในบรรยากาศ มออกซเจนเปนสวนผสมอย 20.95% บางสวนของออกซเจนจะละลายอยในนำ!าได และปลาจะใชออกซเจนทละลายนำ!าเพอหายใจ การถายเทของออกซเจนในนำ!าเขาสเมดเลอด และเน!อเย!อของปลาน!นจะถกควบคมโดยแรงตงผวของออกซเจน (oxygen tension) หรอข!นอยกบความเขมขนของออกซเจน ปลาใชออกซเจนผานเหงอก ทเหงอกของปลา ความเขมขนของออกซเจนในนำ!าจะสงกวาในเมดเลอดออกซเจนกจะซมผานเขาสเมดเลอด

43

อตราการใชออกซเจนของปลา (oxygen consumption) ของปลาจะแตกตางไปตามชนดและขนาดของปลา สภาวะการเคลอนทของปลา และสภาวะทางโภชนาการ และจะแตกตางไปตามปจจยสงแวดลอมตาง ๆ เชน อณหภม เปนตน โดยทวไปแลวปลาขนาดเลกจะใชออกซเจนตอหนวยนำ!าหนกตวในอตราทสงกวาปลาทมขนาดใหญ (สขม, 2528) อตราการใชออกซเจนในปลาทเคลอนไหวจะสงกวาปลาทอยในระยะพกตว (resting) เชน ทอณหภมท 25 °C ปลาวายนำ!าเรว 30 cm/s มอตราการใชออกซเจน 220 mg/kg/h และเมอปลาวายนำ!าเรวข!นเปน 60 cm/s ปลาจะมอตราการใชออกซเจนมากข!นเทากบ 460 mg/kg/h (Farmer and Beamish, 1963) และปลาทอวนกมอตราการใชออกซเจนทสงกวาปลาทผอม (Moss and Scott, 1964) สวนอตราการใชออกซเจนของปลาหลงจากมการกนอาหาร กจะมอตราการใชออกซเจนมากกวาปลาทยงไมไดกนอาหาร เนองจากปลาจะตองใชพลงงานมากข!นในกระบวนการยอยอาหาร เชน ทอณหภมท 25 °C พบวา ปลาไหลญปน ทอดอาหารเปนเวลา 3 วน มอตราการใชออกซเจน 0.22 mg/g/h หลงจากใหปลากนอาหาร 1 g พบวาอตราการใชออกซเจนของปลาไหลญปนเพมข!นเปน 0.26 mg/g/h (Rowchai, 1985)

2. การบรโภคออกซเจนของจลนทรยในดนกนบอ และจลนทรยในนำ!า เกดจากการใชออกซเจนในการยอยสลายบรเวณดนพ!นกนบอ และสารอนทรยในนำ!า ซงเกดจากปฏกรยาทางชวเคมบางอยาง เชน ไนตรฟเคชน และออกซเดชน ระหวางสารตาง ๆ และออกซเจน สามารถวดอตราการบรโภคออกซเจนในดนกนบอ และอตราการบรโภคออกซเจนของนำ!าไดโดย การใชในทอพวซ โดยในทอเปนสญญากาศ ออกซเจนจากภายนอกทอไมสามารถละลายลงไปใน

44

นำ!าในทอได ตามวธของ Shapiro and Zur (1981) ซงไดดดแปลงปรบเขาสบอเพาะเล!ยงสตวนำ!าโดย Boyd (1995) โดยใชทอพวซ (เสนผาศนยกลาง 2 น!ว) ในบอแตละบอจะปกทอเปนค โดยทอท 1 จะเปนทอวดอตราการหายใจของตะกอนดนกนบอ sediment respiration (SR) และทอท 2 จะเปนทอวดอตราการหายใจของนำ!า water respiration (WR) โดยในแตละทอจะกำาหนดใหโผลเหนอผวนำ!า 10 เซนตเมตร และใหปลายทอทอยใตนำ!าปกจมอยใตตะกอนดนพ!นบอ 10 เซนตเมตร

ภาพท 2 แสดงลกษณะของทอพวซทใชในการวดอตราการหายใจของตะกอนดนกนบอ และอตรา

การหายใจนำ!า

ทมา : Santa and Vinatea (2007)

จากน!นทำาการตกนำ!าภายในบอมากรองดวยผากรองขนาด 100 ไมครอน ลงในถงเพอแยกตะกอนแขวนลอยตาง ๆ และแยกแพลงกตอนออกไปพรอมกบเขยานำ!าทผานการกรองเปนระยะ ๆ เพอใหออกซเจนในนำ!าเกดการอมตว จากน!นนำานำ!าทผานการกรองไปกรอกลงในทอพวซจนไดระดบนำ!าเทากบระดบผวนำ!าแลวใชฝาครอบทอดานบนปดใหสนทเพอไมใหอากาศภายนอกเขามาในทอได และจะตองหลกเลยงไมใหภายในทอพวซไดรบแสง โดยใชทอทบแสง และ

45

ปดตรงปลายทอดวย aluminum foil สำาหรบทอพวซทใชในการวดอตราการหายใจของตะกอนดน สวนทอพวซทใชในการวดอตราการหายใจของนำ!าจะใชฝาทอพลาสตกปดแทน aluminum foil แลวทำาการตรวจวดปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) ทบรเวณผวนำ!า บรเวณกลางนำ!า และบรเวณพ!นกนของทอพวซ แตละอนเปนคา DO เรมตน แลวท!งไวเปนเวลา 24 ชวโมง ทำาการตรวจวดปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) ทบรเวณผวนำ!า บรเวณกลางนำ!า และบรเวณพ!นกนของทอพวซแตละอนอกคร !งหนง เพอทราบถงการเปลยนแปลงของคาออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) ทใชเนองจากการหายใจ ซงคา SR และคา WR สามารถคำานวณโดยใชสตร

R = ( DO) x H/T (Santa and Vinatea, 2007)

เมอ R = การหายใจ (g/m2/h) DO = ผลตางของ DO ทวดได ณ เวลาเรมตน และเมอเวลาผานไป 24 ชวโมง เนองจาก การหายใจ (g/m3) H = ความสงของระดบนำ!าในทอพวซ (m.) T = ระยะเวลาของการท!งชวงการวดคา DO (hr.)

3. การบรโภคออกซเจนของแพลงกตอนพช สำาหรบการศกษาเกยวกบการเปลยนแปลงของคาออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) เนองจากกจกรรมการสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพชภายในบอ สามารถทำาไดโดยการเกบตวอยางนำ!าข!นมา เพอนำามา incubated ใสในขวด BOD ทใส กบขวด BOD ทมด ดวยวธ light the clear and dark bottles method ตามวธของ Boyd and Tucker, (1992) โดยจะเกบนำ!าใสขวด BOD ทใส และขวด BOD ทมดซงจะพนดวยผาเทปสดำา โดยจะทำาการเกบตวอยางนำ!า 3 ระดบ คอบรเวณผวนำ!า กลางนำ!า และพ!นกนบอ หลงจากน!นนำาขวดท!ง 2 ชด

46

มาบม (incubated) ท!งไวเปนเวลา 10 ชวโมง ต!งแตเวลา 08.00-18.00 น. แลวมาตรวจวดคาปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า เพอศกษาการเปลยนแปลงของคาออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) เนองจากกจกรรมการสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพชภายในบอ โดยใชสมการดงตอไปน!

OCP = (DOclear bottle-DOdark bottle)/T

เมอ OCP = การบรโภคออกซเจนของแพลงกตอนพช (mg/l/h)

DOclear bottle = ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าทเกบใสขวด BOD ทใส ภายหลงการบม (incubated) ท!งไวเปนเวลา 10 ชวโมง (mg/l)

DOdark bottle = ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าทเกบใสขวด BOD ทมดซงพนดวยผาเทปสดำา ภายหลงการบม (incubated) ท!งไวเปนเวลา 10 ชวโมง (mg/l)

T = ระยะเวลาของการบมนำ!า (incubated) เพอตรวจวดคาออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) (ชวโมง)

4. การแพรกลบสอากาศ ซงจะเกดข!นเฉพาะในสภาวะทมปรมาณออกซเจนในนำ!ามสงเกนจดอมตวเทาน!น และการใชออกซเจนในการออกซไดซสารอนทรยในสภาพรดวซในนำ!าและบรเวณดนพ!นกนบอ (ยนต, 2539)

อปกรณและวธการ

อปกรณ

1. ทอ PVC2. กระดาษฟอยล

47

3. เทปกาว4. ถงกรองแพลงกตอนขนาด 100 ไมครอน5. กระดาษกรอง WHATMAN GF/C 0.47 ไมครอน6. เครองวดความเรวลม Anemometer (AM-4836C)7. เครอง DO meter (YSI Professional Plus)8. เครอง pH meter (Lutron pH 230 SD)9. Secchi disc10. Water sampler เกบตวอยางนำ!า11. ขวดเกบตวอยางนำ!า12. ขวด BOD แบบใส และแบบมด13. สมดบนทก14. ดนสอหรอปากกา

วธการ

48

การทดลองท 1 ศกษาอทธพลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล ยงปลานลในกระชงในบอดน

การทดลองน!ทำาการทดลองทฟารมเอกชนเล!ยงปลานลดำาในกระชงในบอดนของฟารมเอกชน ทฟารมนำ!าเตา สถานทต!ง 25/1 ม.3 ต.นำ!าเตา อ.บางบาล จ.พระนครศรอยธยา การทดลองในคร !งน! ทำาการทดลองในบอดน กวาง 80 เมตร ยาว 370 เมตร ลก 1.2 เมตร (พ!นท 29,600 ตารางเมตร) มเน!อทท!งหมดประมาณ 20 ไร จำานวน 1 บอ โดยภายในบอวางกระชงจำานวน 15 กระชง กระชงขนาด 7x15x1.2 เมตร (126 ลกบาศกเมตร/กระชง) เรมปลอยปลาขนาดประมาณ 100 กรม ลงเล!ยงในกระชง ทอตราความหนาแนน 850 ตวตอกระชง (8 ตว/ลกบาศกเมตร) การใหอาหารใชสำาเรจรปทมเปอรเซนตโปรตนไมนอยกวา 30 เปอรเซนต ใหอาหาร 2 ม!อตอวน ในชวงเวลา 08.00 และ 16.00 น. ใหจนปลาอม. และตดต!งเครองใหอากาศ 3 ตว ตวละ 15 แรงมา โดยใชเครองตนำ!า (paddle wheel) จำานวนใบพด 3 ใบ/กระชง ทความเรว 50 รอบ/นาท การเปดเครองใหอากาศจะเปดเมอปลามขนาดใหญ (ขนาดเฉลยมากกวา 800 กรม/ตว) หรอเมอปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าลดตำาลงนอยกวา 3 มลลกรม/ลตร หรอในชวงเวลาประมาณ 6.00–9.00 น.

ดำาเนนการเกบขอมลตดตอกน 2 วน โดยในวนท 1 ปดเครองใหอากาศท!งหมดในบอเล!ยงสตวนำ!าเปนเวลา 24 ชวโมง เกบขอมลความเรวลม วดความเรวลม และทศทางลม วดบรเวณตนบอ และทายบอ วดทความสงเหนอผวนำ!า 1 เมตร เนองจากไดทดลองวดความเรวลมท 1 และ 3 เมตร พบวาความเรวลมท1 และ 3 เมตร

49

ไมมความแตกตางกน โดยใชเครองวดความเรวลม Anemometer AM-4836C เพอคำานวณหาอตราการเตมออกซเจนจากกระแสลม วดปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าและอณหภมนำ!า วดดวยเครอง DO meter (YSI Professional Plus) วดคาความเปนกรดเปนดาง โดยใชเครอง pH meter (Lutron pH 230 SD) การเกบตวอยางจำานวน 3 จด (ตนบอ กลางบอ และทายบอ) จดละ 3 ซำ!า เวลาประมาณ 09.00 12.00 15.00 18.00 21.00 24.00 และ 06.00 น. ตามลำาดบ และวดความโปรงใสโดยใชจานวดความโปรงใส (Secchi disc) เกบตวอยางจำานวน 3 จด (ตนบอ กลางบอ และทายบอ) จดละ 3 ซำ!า เวลาประมาณ 6.00 09.00 12.00 15.00 และ 18.00 น. ตามลำาดบ

การเกบตวอยางนำ!าจะเกบ 3 จด ตนบอ กลางบอ และทายบอ จดละ 3 ซำ!า (ดงภาพท 3) นำาตวอยางนำ!ากลบไปตรวจวเคราะหในหองปฏบตการคณภาพนำ!า ภาควชาเพาะเล!ยงสตวนำ!า คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร บางเขน ทำาการวเคราะหดงตอไปน!

1. ปรมาณแอมโมเนยรวมวเคราะหโดยวธ modified idophenol (Sasaki and Sawada, 1980)

2. ปรมาณไนไตรทของนำ!าวเคราะหตามวธของ APHA et al. (1995)

3. คาความเปนดาง วเคราะหตามวธของ (APHA, AWWA และ WPCF, 1995)

การเกบตวอยางดนจำานวน 3 จด บรเวณ ตนบอ กลางบอ และทายบอ จดละ 3 ซำ!า (ดงภาพท 3) เปนระยะเวลาประมาณ 3 เดอน นำามาวเคราะหคณภาพดน ซงคาคณภาพดนททำาการวเคราะหไดแก

50

1. เน!อดน texture โดยวธ hydrometer ตามวธของ ทศนย และคณะ (2537)

2. คา organic matter และ คา organic carbon ของบอ ตามวธของ Jackson (1960)

3. พเอชของดน วเคราะหตามวธของ Chaponan and Parder (1961)

ภาพท 3 แผนผงจดเกบตวอยางในการทำาการทดลองท 1

การประเมนอตราการรอด ทำาโดยวธการจดบนทกจำานวนปลาทตายในแตละกระชงของแตละวนแลวนำามาคำานวนหาอตราการรอด

การสมชงวดนำ!าหนกปลา ทำาโดยวธการสมจบปลาภายในกระชง กระชงละ 20 ตว ท!งหมด 15 กระชง นำามาชงนำ!าหนก ทก 1 เดอน และจดบนทกเพอนำาไปคำานวนหาการบรโภคออกซเจนของปลา

การคำานวณปรมาณคลอโรฟลล-เอ ใชสตรการคำานวณของ Almazan and Boyd (1978) เนองจากมอณหภม ความเขมแสง และระยะเวลาทมแสงแดด ใกลเคยงกบการทดลองในคร !งน!

51

y = 19.14x-1.976เมอ y = ปรมาณคลอโรฟลล-เอ (mg/l) X = ความโปรงใสโดยใชจานวดความโปรงใส (Secchi

disc) (m)

การคำานวณปรมาณออกซเจนทแพลงกตอนพชผลตไดจากสงเคราะหแสง (mg/l) (PP)

= 20.5(mg/l) x ปรมาณคลอโรฟลล-เอ ภายในบอ (mg/l) x 12 (h) ใชสตรการคำานวณของ Boyd et al. (1978)

การคำานวณการบรโภคออกซเจนของจลนทรยในดนกนบอ และจลนทรยในนำ!า โดยจะใชในทอพวซทเปนสญญากาศ ออกซเจนจากภายนอกทอไมสามารถละลายลงไปในนำ!าในทอได ตามวธของ Shapiro and Zur (1981) ซงไดดดแปลงปรบเขาสบอเพาะเล!ยงสตวนำ!าโดย Boyd (1995) โดยใชทอพวซ (เสนผาศนยกลาง 2 น!ว) ในบอแตละบอจะปกทอเปนค โดยทอท 1 จะเปนทอวดอตราการหายใจของตะกอนดนกนบอ sediment respiration (SR) และทอท 2 จะเปนทอวดอตราการหายใจของนำ!า water respiration (WR) โดยในแตละทอจะกำาหนดใหโผลเหนอผวนำ!า 10 เซนตเมตร และใหปลายทอทอยใตนำ!าปกจมอยใตตะกอนดนพ!นบอ 10 เซนตเมตร จากน!นทำาการตกนำ!าภายในบอมากรองดวยผากรองขนาด 100 ไมครอน ลงในถงเพอแยกตะกอนแขวนลอยตาง ๆ และแยกแพลงกตอนออกไปพรอมกบเขยานำ!าทผานการกรองเปนระยะ ๆ เพอใหออกซเจนในนำ!าเกดการอมตว จากน!นนำานำ!าทผานการกรองไปกรอกลงในทอพวซจนไดระดบนำ!าเทากบระดบผวนำ!าแลวใชฝาครอบทอดานบนปดใหสนทเพอไมใหอากาศภายนอกเขามาในทอได และจะตองหลกเลยงไมใหภายในทอพวซไดรบแสง โดยใชทอทบแสง

52

และปดตรงปลายทอดวย aluminum foil สำาหรบทอพวซทใชในการวดอตราการหายใจของตะกอนดน สวนทอพวซทใชในการวดอตราการหายใจของนำ!าจะใชฝาทอพลาสตกปดแทน aluminum foil แลวทำาการตรวจวดปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) ทบรเวณผวนำ!า บรเวณกลางนำ!า และบรเวณพ!นกนของทอพวซ แตละอนเปนคา DO เรมตน แลวท!งไวเปนเวลา 24 ชวโมง ทำาการตรวจวดปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) ทบรเวณผวนำ!า บรเวณกลางนำ!า และบรเวณพ!นกนของทอพวซแตละอนอกคร !งหนง เพอทราบถงการเปลยนแปลงของคาออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) ทใชเนองจากการหายใจ ซงคา SR และคา WR สามารถคำานวณโดยใชสตร และจะเกบตวอยาง 3 จด (ตนบอ กลางบอ และทายบอ) จดละ 3 ซำ!า

R = ( DO) x H/T (Santa and Vinatea, 2007)เมอ R = การหายใจ (g/m2/h)

DO = ผลตางของ DO ทวดได ณ เวลาเรมตน และเมอเวลาผานไป 24 ชวโมง เนองจากการหายใจ (g/m3)

H = ความสงของระดบนำ!าในทอพวซ (เมตร) T = ระยะเวลาของการท!งชวงการวดคา DO

(ชวโมง)

การคำานวณการบรโภคออกซเจนของแพลงกตอนพช สามารถทำาไดโดยการเกบตวอยางนำ!าข!นมา เพอนำามา incubated ใสในขวด BOD ทใส กบขวด BOD ทมด ดวยวธ light the clear and dark bottles method ตามวธของ Boyd and Tucker, (1992) โดยจะเกบนำ!าใสขวด BOD ทใส และขวด BOD ทมดซงจะพนดวยผาเทปสดำา โดยจะทำาการเกบตวอยางนำ!า 3 ระดบ คอบรเวณผวนำ!า กลางนำ!า และพ!นกนบอ หลงจากน!นนำาขวดท!ง 2 ชดมาบม

53

(incubated) ท!งไวเปนเวลา 10 ชวโมง ต!งแตเวลา 08.00-18.00 น. แลวมาตรวจวดคาปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า เพอศกษาการเปลยนแปลงของคาออกซเจนทละลายในนำ!า (DO) เนองจากกจกรรมการสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพชภายในบอ โดยใชสมการดงตอไปน! และจะทำาการเกบตวอยาง 3 จด คอ บรเวณตนบอ กลางบอ และทายบอ

OCP = (DOclear bottle-DOdark bottle)/T

เมอ OCP = การบรโภคออกซเจนของแพลงกตอนพช (mg/l/h)

DOclear bottle = ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าทเกบใสขวด BOD ทใส ภายหลงการบม (incubated) ท!งไวเปนเวลา 10 ชวโมง (mg/l)

DOdark bottle = ปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าทเกบใสขวด BOD ทมดซงพนดวยผาเทปสดำา ภายหลงการบม (incubated) ท!งไวเปนเวลา 10 ชวโมง (mg/l) T = ระยะเวลาของการบมนำ!า (incubated) เพอตรวจวดคาออกซเจนท ละลายในนำ!า (DO) (ชวโมง)

การคำานวณหาอตราการหายใจของปลา (FR) โดยวเคราะหจากนำ!าหนกปลาในบอเล!ยงสตวนำ!า อางองจากการทดลองของ (Is-haak and Taparhudee, 2013) มาเปนฐานขอมลในการคำานวณหาการบรโภคออกซเจนของปลานลในบอ

การบรโภคออกซเจนของปลานลในบอ (mg/l) = (-1 x 10-8

x FW2 + 2 x 10-5 x FW + 3.156) x HP

54

เมอ FW = นำ!าหนกปลาท!งหมดในบอ (กโลกรม) HP = จำานวนแรงมาของเครองใหอากาศท!งหมด

ในบอ

การคำานวณหาคาปรมาณออกซเจนทเครองใหอากาศผลตได (Aerators) โดยจะใชคำานวณในวนท 2 เทาน!น

โดยใชคาประสทธภาพการเตมอากาศมาตรฐานของ Fast et al (1999). ซงเครองใหอากาศขนาด 0.37 KW จะสามารถผลตออกซเจนได 1.93 kg O2/kW/h เนองจากมขนาดความลกของบอใกลเคยงกน และทดลองในบอทดลองทเปนนำ!าจด

ในวนท 2 จะเปดเครองใหอากาศท!งหมดในบอเล!ยงสตวนำ!า เปนเวลา 24 ชวโมง โดยทำาการบนทก และการเกบขอมลตามวธการดงวนทหนง

การศกษางบดลของออกซเจน (Oxygen budget) ในเวลากลางวน และกลางคน ภายในบอเล!ยงปลานลในกระชงในบอดน จะแบงเปน 2 กรณ คอ

1. การคำานวณงบดลของออกซเจน (Oxygen budget) ในกรณทปดเครองใหอากาศทกตวในบอเล!ยงสตวนำ!า เปนเวลา 24 ชวโมง จะแยกเปน กลางวน และกลางคน

งบดลของออกซเจนในเวลากลางวน (Oxygen budget) = (WRR + PP) – (SR + WR + FR)

งบดลของออกซเจนในเวลากลางคน (Oxygen budget) = (WRR) – (SR + WR + FR + PR)

55

2. การคำานวณงบดลของออกซเจน (Oxygen budget) ในกรณทเปดเครองใหอากาศทกตวในบอเล!ยงสตวนำ!า เปนเวลา 24 ชวโมง จะแยกเปน กลางวน และกลางคน

งบดลของออกซเจนในเวลากลางวน (Oxygen budget) = (WRR + aerators + PP) – (SR + WR + FR)

งบดลของออกซเจนในเวลากลางคน (Oxygen budget) = (WRR + aerators) – (SR + WR + FR + PR)

เมอ WRR = อตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศ

Aerators = ปรมาณออกซเจนทเครองใหอากาศผลต

PP = ปรมาณออกซเจนทแพลงกตอนพชผลตได

FR = อตราการหายใจของปลา WR = อตราการหายใจของนำ!า SR = อตราการหายใจของตะกอนดน PR = อตราการหายใจของแพลงกตอน

ทำาการวเคราะหและประมวลผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในบอทใชในการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยง จากขอมลการศกษาความเรวลม และงบดลของออกซเจนภายบอเดอนละ 1 คร!ง เปนระยะเวลาประมาณ 3 เดอน จนส!นสดการเล!ยง

การวเคราะหขอมล

56

การวเคราะหผลของอทธพลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศ โดยใชการเปรยบเทยบผลของงบดลของออกซเจนจากอทธพลของความเรวลม และการเปดเครองใหอากาศเพอตรวจสอบวาอทธพลของกระแสลม และการเปดเครองใหอากาศมผลกระทบตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในบอ

การทดลองท 2 ศกษาความสมพนธของความเรวลมตอการเปลยนแปลงของออกซเจนทละลายในนำ า และอณหภมนำ าภายในบอเล ยงปลานลในกระชงในบอดน

โดยการศกษาในคร!งน! จะนำาผลการศกษางบดลออกซเจนจากการทดลองท 1 มาหาความสมพนธของความเรวลมตอการเปลยนแปลงของออกซเจนทละลายในนำ!า และอณหภมนำ!า ซงคาของงบดลออกซเจนมหนวยเปน g O2/m3/h แตอตราการแลกเปลยนของออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศมหนวยเปน g O2/m2/h จงตองทำาการแปลงหนวยดวยการนำาคาของงบดลออกซเจนมาคณกบความลกของนำ!าในบอ

สมการทสรางข!นจากการศกษาคร!งน!จะไมนำาคาออกซเจนทละลายในนำ!าทเกนจดอมตวมาใชในการสรางสมการ ซงจะทำาการทดลองตามวธการทดลองของ Boyd and David (1991) และไมนำาคาการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศในวนทเปดเครองใหอากาศมาใชในการสรางสมการ

การวเคราะหขอมล

นำาขอมลมาหาความสมพนธ (linear regression analysis) ระหวางความเรวลมกบการเปลยนแปลงของออกซเจนทละลายในนำ!า และอณหภมนำ!า โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรสำาเรจรป

57

เพอตรวจสอบวาอทธพลของความเรวลมมผลตออตราการแลกเปลยนออกซเจนทละลายในนำ!า และอณหภมนำ!า

ผลและวจารณ

การทดลองท 1 ศกษาอทธพลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล ยงปลานลในกระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศ

ผลของทศทางลมตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเดอนกรกฎาคม - กนยายน (3 เดอน) พบวา ทศทางลมพดจากทศใตไปยงทศเหนอ (แสดงไวดงภาพท 4) พดจากบรเวณตนบอไปยงทายบอ ตามแนวความยาวของบอเล!ยงสตวนำ!า

58

ภาพท 4 แสดงทศทางลมตลอดระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน) ทพดจากทศใตไปยงทศเหนอ

ผลของปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!าในเฉลยในรอบวน (ปดเครองใหอากาศ) ตลอดท!ง 3 เดอน พบวา ในเดอนท 1 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!า มคาเทากบ 6.86±2.32 6.54±2.25 และ 6.02±2.08 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 1)ในเดอนท 2 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!า มคาเทากบ 6.94±2.01 6.74±1.95 และ 6.09±1.60 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 2)และในเดอนท 3 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!า มคาเทากบ 6.74±1.98 6.54±1.83 และ 6.40±1.66 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 3) (แสดงไวดงภาพท 5) และผลของปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!าในเฉลยในรอบวน (เปดเครองใหอากาศ) ตลอดท!ง 3 เดอน พบวา ในเดอนท 1 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!า มคาเทากบ 6.08±1.37 5.99±1.38 และ 5.81±1.30 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 4) ในเดอนท 2 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!า มคาเทากบ 6.88±1.49 6.48±1.73 และ

59

6.44±1.60 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 5) และในเดอนท 3 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!า มคาเทากบ 7.34±2.02 6.53±2.00 และ 6.22±2.01 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 6) (แสดงไวดงภาพท 6) ซงเมอพจารณาปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าระหวางการปดและเปดเครองใหอากาศ พบวาในเดอนท 1 และ 2 มปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าในวนทเปดเครองใหอากาศมปรมาณออกซเจนทละลายนำ!านอยกวาวนทปดเครองในอากาศ เนองจากในวนทเปดเครองใหอากาศของเดอนท 1 และ 2 มฝนตก และทองฟาปดเกอบตลอดท!งวน จงสงผลใหการสงเคราะหแสงของแพลงกตอนเกดข!นไดนอยกวาปกต

เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 30.00

2.00

4.00

6.00

8.00

ผวนำ า กลางนำ า

ออกซ

เจนท

ละลา

ยในน

ำ า (ม

ลลกร

ม/ลตร

)

ภาพท 5 แสดงคาออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!าเฉลยในรอบวน (ปดเครองให

อากาศ)

60

เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 30.00

2.00

4.00

6.00

8.00

ผวนำ า กลางนำ า

ออกซ

เจนท

ละลา

ยในน

ำ า (ม

ลล

กรม/ล

ตร)

ภาพท 6 แสดงคาออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!า กลางนำ!า และทองนำ!าเฉลยในรอบวน (เปดเครอง

ใหอากาศ)ผลของปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าทผวนำ!าในเฉลยในรอบวน

(ปดเครองใหอากาศ) ตลอดท!ง 3 เดอน พบวา ในเดอนท 1 2 และ 3 บรเวณทายบอมปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าสงทสด เทากบ 7.29±2.15 7.82±2.10 และ 7.41±2.02 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ รองลงมาคอ บรเวณกลางบอมปรมาณออกซเจนทละลายนำ!า เทากบ 6.86±2.13 6.94±2.12 และ 6.89±2.26 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ และบรเวณตนบอ มปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าตำาทสด เทากบ 6.44±2.70 6.06±1.89 และ 5.91±1.84 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ (แสดงไวดงภาพท 7) ผลของปรมาณออกซเจนทละลายนำ!าทผวนำ!าในเฉลยในรอบวน (เปดเครองใหอากาศ) ในเดอนท 1 2 และ 3 พบวา บรเวณทายบอมปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าสงทสด เทากบ 6.62±1.43 7.82±1.45 และ 8.19±2.08 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ รองลงมาคอ บรเวณกลางบอมปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!า เทากบ 6.17±1.37 6.83±1.37 และ 7.39±1.97 มลลกรมตอลตร

61

ตามลำาดบ และบรเวณตนบอ มปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าตำาทสด เทากบ 5.44±1.35 5.98±1.37 และ 6.43±2.07 มลลกรมตอลตร ตามลำาดบ (แสดงไวดงภาพท 8) ซงจะสงเกตไดวาบรเวณทายบอจะมปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าสงทสด เนองมาจากอทธพลของกระแสลมทพดไปตามแนวยาวของบอจากบรเวณตนบอไปยงทายบอซงจะชวยเพมการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศไดมากข!น ซงสอดคลองกบ ยนต (2539) ทรายงานวา แรงลมเปนอกหนงปจจยการของการแพรของออกซเจนจากอากาศสนำ!า และแรงลมททำาใหผวนำ!าเปนคลนชวยใหการแพรของออกซเจนลงสนำ!าเพมข!น ยงระยะทางเพมมากข!นกจะทำาใหออกซเจนจากอากาศสามารถถายเทลงสนำ!าไดมากยงข!น

เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 30.001.002.003.004.005.006.007.008.009.00

ตนบอ กลางบอ

ออกซ

เจนท

ละลา

ยในน

ำ า (ม

ลล

กรม/ล

ตร)

ภาพท 7 แสดงคาออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!าเฉลยในรอบวนบรเวณตนบอ กลางบอ และทายบอ

(ปดเครองใหอากาศ)

62

เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 30.001.002.003.004.005.006.007.008.009.00

ตนบอ กลางบอ ทายบอ

ออกซ

เจนท

ละลา

ยในน

ำ า (ม

ลล

กรม/ล

ตร)

ภาพท 8 แสดงคาออกซเจนทละลายในนำ!าทผวนำ!าเฉลยในรอบวนบรเวณตนบอ กลางบอ และทายบอ

(เปดเครองใหอากาศ)

ผลอณหภมนำ!าเฉลยรอบวนตลอดการเล!ยง 3 เดอน (ปดเครองใหอากาศ) พบวา ในเดอนท 1 มอณหภมนำ!า ในเวลา 6.00 9.00 12.00 15.00 18.00 21.00 และ 24.00 น. เทากบ 31.28±0.11 31.01±0.03 32.35±0.25 33.33±0.98 32.86±0.84 32.34±0.06 และ 32.01±0.02 องศาเซลเซยส ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 7) ในเดอนท 2 พบวาอณหภมนำ!าเทากบ 31.48±0.11 30.75±0.04 31.83±0.58 33.36±0.63 33.54±1.11 33.06±0.16 และ 32.52±0.03 องศาเซลเซยส ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 8) และในเดอนท 3 พบวา อณหภมนำ!าเทากบ 30.83±0.06 30.78±0.01 31.93±0.32 33.50±0.15 33.19±0.14 32.52±0.02 และ 32.09±0.16 องศาเซลเซยส ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 9) (แสดงไวดงภาพท 9) ผลอณหภมนำ!าเฉลยรอบวนตลอดการเล!ยง 3 เดอน (เปดเครองใหอากาศ) พบวา ในเดอนท 1

63

มอณหภมนำ!า ในเวลา 6.00 9.00 12.00 15.00 18.00 21.00 และ 24.00 น. เทากบ 30.81±0.02 31.39±0.07 31.90±0.06 33.07±0.19 32.31±0.05 31.92±0.02 และ 31.68±0.01 องศาเซลเซยส ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 10) ในเดอนท 2 พบวาอณหภมนำ!าเทากบ 31.72±0.02 31.48±0.12 32.66±0.15 33.36±0.17 33.62±0.09 33.20±0.17 และ 32.72±0.03 องศาเซลเซยส ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 11) และในเดอนท 3 พบวาอณหภมนำ!าเทากบ 30.15±0.06 30.76±0.02 31.29±0.02 32.28±0.07 32.12±0.04 31.79±0.09 และ 31.05±0.06 องศาเซลเซยส ตามลำาดบ (ตารางผนวกท 12) (แสดงไวดงภาพท 10) เมอนำาผลของอณหภมในนำ!าเฉลยในรอบวนในวนทปดและเปดเครองใหอากาศมาเปรยบเทบกน พบวา ในวนทปดเครองในอากาศในเวลากลางวนอณหภมในนำ!าจะเพมสงข!นอยางรวดเรวกวาในวนทเปดเครองใหอากาศ เพราะการเปดเครองใหอากาศสามารถชวยชะลอการเพมข!นของอณหภมนำ!าอยางรวดเรวได ซงสอดคลองกบ Boyd, (1998) การไหลเวยนของนำ!าในบอทเกดจากเครองใหอากาศน!นจะชวยเพมการผสมของมวลนำ!า โดยเครองเตมอากาศจะชวยลดอณหภมในนำ!าในแนวดงได

64

29.0030.0031.0032.0033.0034.00

เดอนท 1 เดอนท 2เวลา

อณหภ

มนำ า (

องศา

เซลเ

ซยส)

ภาพท 9 แสดงคาอณหภมนำ!าเฉลยรอบวนตลอดการเล!ยง 3 เดอน (ปดเครองใหอากาศ)

28.00

30.00

32.00

34.00

เดอนท 1 เดอนท 2

เวลาอณหภ

มนำ า (

องศา

เซลเ

ซยส)

ภาพท 10 แสดงคาอณหภมนำ!าเฉลยรอบตลอดการเล!ยง 3 เดอน (เปดเครองใหอากาศ)

ผลความเรวลมเฉลยในรอบวนตลอดการเล!ยง 3 เดอน (ปดเครองใหอากาศ) พบวา ในเดอนท 1 มความเรวลมเฉลย ในเวลา

65

6.00 9.00 12.00 15.00 18.00 21.00 และ 24.00 น. เทากบ 0.00±0.00 3.10±0.42 1.68±0.04 2.35±0.35 0.00±0.00 0.25±0.35 และ 0.90±0.14 เมตรตอวนาท ตามลำาดบ ในเดอนท 2 พบวามความเรวลมเฉลยเทากบ 0.22±0.00 1.50±0.21 2.43±0.32 0.74±0.16 0.25±0.35 1.29±0.09 และ 2.30±0.49 เมตรตอวนาท ตามลำาดบ ในเดอนท 3 พบวามความเรวลมเฉลยเทากบ 2.25±0.35 2.20±0.00 3.90±0.07 2.15±0.14 1.40±0.14 2.93±0.11 1.60±0.07 และ 2.35±0.84 เมตรตอวนาท ตามลำาดบ และมความเรวเฉลยในรอบวน ในเดอนท 1 2 และ 3 เทากบ 1.18±1.23 1.25±0.90 และ 2.35±0.84 เมตรตอวนาท ตามลำาดบ (แสดงไวดงภาพท 7) ผลความเรวลมเฉลยในรอบวนตลอดการเล!ยง 3 เดอน (เปดเครองใหอากาศ) พบวา ในเดอนท 1 มความเรวลมเฉลย ในเวลา 6.00 9.00 12.00 15.00 18.00 21.00 และ 24.00 น. เทากบ 0.40±0.00 0.50±0.00 3.30±1.27 1.18±0.04 1.67±0.33 0.50±0.14 และ 5.45±1.34 เมตรตอวนาท ตามลำาดบ ในเดอนท 2 พบวามความเรวลมเฉลยเทากบ 0.63±0.14 1.70±0.85 2.95±0.64 2.05±0.64 0.75±0.35 4.10±0.14 และ 5.45±1.34 เมตรตอวนาท ตามลำาดบ ในเดอนท 3 พบวามความเรวลมเฉลยเทากบ 1.65±1.20 2.20±0.00 3.40±0.42 3.40±1.13 3.95±0.35 1.80±0.14 และ 1.90±0.99 เมตรตอวนาท ตามลำาดบ และมความเรวเฉลยในรอบวน ในเดอนท 1 2 และ 3 เทากบ 1.25±1.02 2.52±1.77 2.61±0.94 เมตรตอวนาท ตามลำาดบ (แสดงไวดงภาพท 8) เมอพจารณาความเรวลมในวนทปดเครองใหอากาศเฉลยในรอบวนพบวา ในเดอนท 3 มความเรวลมสงทสด และรองลงมาคอเดอนท 2 และ 1 ตามลำาดบ สวนในวนทเปดเครองใหอากาศพบวา ในเดอนท 3 มความเรวลมสงทสด และรองลงมาคอเดอนท 2 และ 1 ตามลำาดบ

66

ตารางท 7 แสดงคาความเรวลมเฉลยในรอบวนตลอดระยะเวลาการเล!ยง (ปดเครองใหอากาศ)

เวลาความเรวลม (ปดเครองใหอากาศ

) (เมตร/วนาท)เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3

6.00 0.00±0.00 0.22±0.002.25±0.3

5

9.00 3.10±0.42 1.50±0.212.20±0.0

0

12.00 1.68±0.04 2.43±0.323.90±0.0

7

15.00 2.35±0.35 0.74±0.162.15±0.1

4

18.00 0.00±0.00 0.25±0.351.40±0.1

4

21.00 0.25±0.35 1.29±0.092.93±0.1

1

24.00 0.90±0.14 2.30±0.491.60±0.0

7ความเรวลมเฉลย

รอบวน 1.18±1.23 1.25±0.902.35±0.8

4ตารางท 8 แสดงคาความเรวลมเฉลยในรอบวนตลอดระยะเวลาการเล!ยง (เปดเครองใหอากาศ)

เวลาความเรวลม (เปดเครองใหอากาศ)

(เมตร/วนาท)เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3

6.00 0.40±0.00 0.63±0.141.65±1.

209.00 0.50±0.00 1.70±0.85 2.20±0.

67

00

12.00 3.30±1.27 2.95±0.643.40±0.

42

15.00 1.18±0.04 2.05±0.643.40±1.

13

18.00 1.67±0.33 0.75±0.353.95±0.

35

21.00 0.50±0.14 4.10±0.141.80±0.

14

24.00 5.45±1.34 5.45±1.341.90±0.

99ความเรวลมเฉลย

รอบวน 1.25±1.02 2.52±1.772.61±0.

94

ผลของอตราการรอดตายตลอดระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน) พบวา ในวนทเรมเล!ยงมปลาท!งหมด เทากบ 14,250 ตว ในเดอนท 1 มจำานวนปลาทเหลอท!งหมดภายในบอทดลอง เทากบ 13,538 ตว มอตรารอดตาย 95.00 เปอรเซนต ในเดอนท 2 มจำานวนปลาทเหลอท!งหมดภายในบอทดลอง 13,267 ตว มอตรารอดตาย 93.10 เปอรเซนต และในเดอนท 3 มจำานวนปลาทเหลอท!งหมดภายในบอทดลอง เทากบ 12,869 ตว มอตรารอดตาย 90.31 เปอรเซนต (แสดงไวดงตารางท 9) (ตารางผนวกท 29)

ตารางท 9 แสดงจำานวนปลาและอตรารอดตายตลอดระยะเวลาการเล!ยง

เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3จำานวนปลา (ตว) 13,538 13,267 12,869อตรารอดตาย (เปอรเซนต) 95.00 93.10 90.31

68

ผลการศกษาคณภาพนำ!าตลอดระยะเวลาการเล!ยง ไดแก อณหภมของนำ!า ความเปนกรดเปนดาง ปรมาณแอมโมเนยรวมไนโตรเจน และปรมาณไนไตรท (ดงแสดงไวในตารางท 10) ซงสอดคลองกบ คณภาพนำ!าทเหมาะสมสำาหรบการเพาะเล!ยงปลานล (กรมประมง, ม.ป.ป.) อณหภมทเหมาะสมตอ การเล!ยงปลานลจะอยในชวง 25-32 องศาเซลเซยส ความเปนกรด-ดาง ทเหมาะสมตอการเพาะเล!ยงปลานลอยในชวง 6.5-8.3 และคาความเปนกรดเปนดางของวนทเปดเครองใหอากาศของเดอนท 1 และ 2 มคาตำากวาวนทปดเครองใหอากาศ เนองจากมฝนตกตลอดท!งวน ปรมาณแอมโมเนยรวมในบอปลานลไมควรเกน 0.5 มลลกรมตอลตร ไนไตรทไมควรเกน 0.1 มลลกรมตอลตร คาความเปนดางในการทดลองคร!งน!ตลอดระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน) มคานอยกวาคาทเหมาะสม คาทเหมาะสมอยระหวาง 25-500 มลลกรมตอลตร ซงแนวทางแกไขในการเพมคาความเปนดาง ในระบบการเล!ยงแบบหนาแนนจะใชโซเดยมไบคารบอเนต หรอแคลเซยมซลเฟตเพอเพมคาความเปนดาง (Boyd and Tucker, 2014) จากผลคณภาพนำ!าจะสงเกตเหนวาคณภาพภาพนำ!าท!ง อณหภมนำ!า (ตารางผนวกท 7-12) ความเปนกรดเปนดาง (ตารางผนวกท 13-18) ปรมาณแอมโมเนยรวม (ตารางผนวกท 23 และ 24) ปรมาณไนไตรท (ตารางผนวกท 25 และ 26) และคาความเปนดาง (ตารางผนวกท 27 และ 28) ของวนท 1 และ 2 ของตลอดระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน) มความใกลเคยงกนมาก ผลของปรมาณคลอโรฟลลเอเฉลยในรอบตลอดระยะเวลาการเล!ยงพบวา ในเดอนท 1 2 และ 3 ของการปดเครองใหอากาศมปรมาณคลอโรฟลลเอเฉลยในรอบวนเทากบ 32.93±4.96 41.53±10.24 และ 47.76±4.90 มลลกรมตอลกบาศกเมตร ตามลำาดบ และในเดอนท 1 2 และ 3 ของการเปดเครองใหอากาศม

69

ปรมาณคลอโรฟลลเอเฉลยในรอบวนเทากบ 48.65±9.35 64.38±11.27 และ 65.86±22.14 มลลกรมตอลกบาศกเมตร ตามลำาดบ (ดงแสดงไวดงตารางท 10) จะสงเกตเหนวาปรมาณคลอโรฟลลเอในวนทเปดเครองใหอากาศมคาสงกวาในวนทปดเครองใหอากาศ เนองจากการเปดเครองใหอากาศน!นทำาใหเกดการฟงกระจายของสารอนทรยทสะสมอยบรเวณพ!นกนสผวทำาใหแพลงกตอนพชมอาหารมากข!น

48

ตารางท 10 แสดงผลคณภาพนำ!าเฉลยในรอบวนตลอดระยะเวลาการเล!ยง

คณภาพนำ าเดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3

ปดเครอง

เปดเครอง

ปดเครอง

เปดเครอง

ปดเครอง

เปดเครอง

อณหภมนำ!า (°C) 32.17±0.82

31.87±0.71

32.36±1.04

32.68±0.81

32.12±1.06

31.35±0.77

ความเปนกรดเปนดาง 7.08±1.25

6.54±0.83

7.70±1.13

7.44±0.97

7.65±0.9

6

7.55±0.82

ปรมาณแอมโมเนยรวม (ppm) 0.027±0.0

0

0.022±0.01

0.015±0.01

0.011±0.00

0.092±0.0

2

0.064±0.0

2ปรมาณไนไตรท (ppm) 0.00

0±0.00

0.000±0.00

0.001±0.00

0.001±0.00

0.002±0.0

0

0.001±0.0

0คาความเปนดาง (mg/l as CaCO3) 14.3

3±6.64

14.33±2.25

12.89±0.69

13.83±4.93

16.33±1.7

3

14.78±0.8

4ปรมาณคลอโรฟลลเอ (mg/m3) 32.93 48.65± 41.53± 64.38± 47.76 65.86

48

±4.96 9.35 10.24 11.27 ±4.90±22.1

4

49

คาเฉลยคณภาพดนตลอดการเล ยง 3 เดอน

คาคณภาพดนททำาการตรวจสอบระหวางการเล!ยง (3 เดอน) คอ คาความเปนกรดเปนดางของดน (pH) คาการนำาไฟฟาของดน (electrical conductivity) คาสารอนทรยของดน (Organic matter) และเน!อดน (Texture) พบวา คาความเปนกรดเปนดางของดน (pH) อยในระดบทเหมาะสมกบการเล!ยงสตวนำ!า คาการนำาไฟฟาของดน (electrical conductivity) หรอคาความเคมของดน อยในระดบทไมมความเคม จงเหมาะสมกบการเล!ยงสตวนำ!าจด คาสารอนทรยของดน (Organic matter) เนองจากบอทใชในการทดลองคร!งน!เปนบอทผานการเล!ยงปลานลมาแลว 1 รอบการเล!ยง ซงไมมการจดการดนพ!นบอเลย เชนการลอกเลนหรอตากบอ จงทำาใหคาเฉลยของระดบสารอนทรยอยในระดบทสงคอ 4.90±0.70 และเน!อดนของบอเปนดนรวนปนดนเหนยวปนทราย (sandy clay loam) (ดงแสดงไวดงตารางท 11)

ตารางท 11 ผลการตรวจวดคณภาพดนเฉลยตลอดระยะเวลาการเล!ยง

คาคณภาพดนปดเครองให

อากาศเปดเครองให

อากาศ

การแปรความหมาย

(คมอปฏบตการกระบวนการวเคราะหดน นำ า พช บงคบใช 2553)

ความเปนกรดเปนดางของดน 6.70±0.78

6.64±0.72เปนกลาง

50

ระดบสารอนทรยในดน 4.90±0.70 4.77±0.68 สงความเคมของดน (ds/m) 0.55±0.00

0.56±0.01ไมเคม

สวนประกอบของเน!อดน (%) clay 39.65±0.56

sand 44.67±0.58silt 15.68±1.14

ดนรวนปนดนเหนยวปน

ทราย  

ผลของงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนในการปดเครองใหอากาศในเวลากลางวน ซงในชวงเรมตนของการเล!ยง ในชวงเดอนท 1 2 และ 3 ปลามนำ!าหนกเฉลยเทากบ 401.30±24.23 590.20±22.58 และ 865.30±56.14 กรม ตามลำาดบ จำานวนปลาทเหลอรอด 13,538 13,267 และ 12,869 ตว ตามลำาดบ พบวาในชวงเดอนท 1 2 และ 3 ปรมาณออกซเจนทผลตไดเฉลยภายในบอมคาเทากบ 1.03 1.16 และ 1.14 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ สวนออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจเฉลยภายในบอมคาเทากบ 0.48±0.04 0.40±0.07 และ 0.42±0.06 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ นนหมายความวาปรมาณออกซเจนภายในบอทบอผลตไดสงกวาปรมาณออกซเจนทถกใชไป ปรมาณออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศมคาเทากบ 0.05±0.06 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ คดเปน 4.47% ของออกซเจนทผลตไดท!งหมด ออกซเจนทผลตไดน!นสวนใหญน!นมาจากการสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพช ซงออกซเจนทไดจากการสงเคราะหแสงของแพลงกตอนพชผลตไดเฉลยมคาเทากบ 1.06±0.06 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.ตามลำาดบ คดเปน 95.53% ของออกซเจนทผลตไดท!งหมด ออกซเจนทสญเสยไปสวนใหญน!นมาจากออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอนมคา

51

เฉลยเทากบ 0.17±0.03 คดเปน 39.23% ของการใชออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และออกซเจนทปลาใชในการหายใจ มคาเฉลยเทากบ 0.15±0.01 คดเปน 35.59 % และ 0.11±0.02 คดเปน 25.18 ของการใชออกซเจนท!งหมด ตามลำาดบ (ดงแสดงไวในตารางท 12 ) ในการศกษาคร!งน!พบวาปรมาณออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศคดเปน 4.47% ของออกซเจนทผลตไดท!งหมด ซงมคาใกลเคยงกบการศกษาของ ธนพล (2559) ทพบวาผลของการแลกเปลยนระหวางออกซเจนกบนำ!าในบอเล!ยงสตวนำ!าในเวลากลางวน คดเปน 3.8% เปอรเซนตของออกซเจนทผลตไดในบอเล!ยงสตวนำ!า โดยใชวธการคำานวณจากคาออกซเจนทละลายในนำ!า (% อมตว) และสอดคลองกบ (Boyd and Tucker, 2014) ทกลาววา การแลกเปลยนระหวางออกซเจนกบนำ!าในบอเล!ยงสตวนำ!าจด ในสภาวะปกตจะสามารถผลตออกซเจนภายในบอได 0–9 % ของออกซเจนทผลตไดท!งหมด

ผลของงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนในการปดเครองใหอากาศในเวลากลางคน พบวา ในเดอนท 1 2 และ 3 ปรมาณออกซเจนทผลตไดเฉลยภายในบอมคาเทากบ 0.90 0.88 และ 0.92 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ สวนออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจเฉลยภายในบอมคาเทากบ 0.64±0.02 0.48±0.04 และ 0.59±0.01 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ นนหมายความวาปรมาณออกซเจนภายในบอทบอผลตไดสงกวาปรมาณออกซเจนทถกใชไป ปรมาณออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศมคาเทากบ 0.90±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ คดเปน 100 % ของออกซเจนทผลตได เพราะในเวลากลางคนมแหลงทผลตออกซเจนภายในเพยงแหลงเดยวคอ ออกซเจนทถายเทระหวาง

52

นำ!าและอากาศ ออกซเจนทสญเสยไปสวนใหญน!นมาจากออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอนมคาเฉลยเทากบ 0.17±0.03 คดเปน 29.65% ของการใชออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และออกซเจนทปลาใชในการหายใจ มคาเฉลยเทากบ 0.15±0.01 คดเปน 26.92 % และ 0.11±0.02 คดเปน 19.03 ของการใชออกซเจนท!งหมด ตามลำาดบ (ดงแสดงไวในตารางท 13) จากการศกษาพบวา ในชวงการเล!ยงของเดอนท 1 พบวา การถายเทออกซเจนระหวางนำ!าและอากาศจากกระแสลมมเทากบ 0.00 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ซงเกดจากจากออกซเจนทละลายในนำ!ามคาเทากบคาของออกซเจนทอมตวในนำ!า ทำาใหอทธพลของความเรวลมไมสามารถนำาออกซเจนทอยในอากาศแพรลงสนำ!าได แตในทางกลบกนถาออกซเจนทละลายในนำ!ามนอยกวาจดอมตวของออกซเจนทละลายในนำ!า อทธพลของความเรวกจะสามารถนำาออกซเจนทอยในอากาศแพรลงสนำ!าได ซงสอดคลองกบ ยนต (2539) อธบายการแพรของออกซเจนจากอากาศสนำ!าจะเกดข!นไดในสภาวะทปรมาณของออกซเจนอยในระดบทตำากวาจดอมตวเทาน!น ถาปรมาณออกซเจนมคาตำากวาจดอมตว ออกซเจนจากอากาศจะเตมใหกบนำ!าจนกระทงถงจดอมตว และถาปรมาณออกซเจนมคาสงกวาจดอมตว ออกซเจนจากนำ!ากจะคายออกซเจนใหกบอากาศ และยงพบวาในเดอนท 2 ของการเล!ยง การหายใจของดนตะกอนกนบอ การหายใจของนำ!า และการหายใจของของแพลงกตอนมคานอยกวาเดอนท 1 และนอยกวาในเดอนท 3 โดยสาเหตเกดจากเกษตรกรทำาการเปลยนถายนำ!าในบอในชวงเดอนท 2 ของการเล!ยง ซงในสภาวะปกตแลวการหายใจของตะกอนดนกนบอและการหายใจของแพลงกตอนเพมข!นตามระยะเวลาในการเล!ยงสตวนำ!า และ Steeby et al., 2004 อธบายวาในบอเล!ยงสตวนำ!าสารอนทรย และการหายใจของตะกอนดนกนบอจะเพมมากข!นตามระยะเวลาการเล!ยงใน

53

กรณทไมเปลยนถายนำ!า และสารอนทรยทเพมข!นกเปนสารอาหารใหกบแพลงกตอนซงสงผลใหแพลงกตอนเพมจำานวนมากข!น ทำาใหมการหายใจของแพลงกตอนสงข!น

52

ตารางท 12 แสดงคางบดลของออกซเจนกรณปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางวน

ปดเครองใหอากาศในเวลากลางวน เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3

นำ!าหนกปลาเฉลย (กรม)401.30±24.23

590.20±22.58

865.30±68.41

จำานวนปลาทเหลอ (ตว) 13,538 13,267 12,869ความเรวลม (เมตร/วนาท) 0-2.35

0.22-0.74

2.20-3.90

ออกซเจนทละลายในนำ!าในเวลากลางวน (มลลกรม/ลตร)4.81-9.12

4.39-9.01

5.02-8.75

ออกซเจนทละลายในนำ!าอมตวในเวลากลางวน (มลลกรม/ลตร) 7.08 7.59 7.24 เฉลยเปอรเซนต

ออกซเจนทปลาใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.12 0.11 0.09

0.11±0.02

25.18

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.20±0.04

0.15±0.05

0.17±0.03

0.17±0.03

39.23

ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.16±0.01

0.14±0.05

0.16±0.07

0.15±0.01

35.59

รวมออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.48 0.40 0.42

0.43±0.04 100

52

ออกซเจนทเหลอในบอ ชวงเวลา 18.00 น. (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.55±0.02

0.76±0.04

0.72±0.01 เฉลย

เปอรเซนต

ออกซเจนทไดจากการสงเคราะหแสง (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

1.03±0.98

1.13±0.28

1.02±0.34

1.06±0.06

95.53

ออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.00 0.03 0.12

0.05±0.06 4.47

รวมออกซเจนทผลตได (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 1.03 1.16 1.141.11±0.07 100

53

ตารางท 13 แสดงคางบดลของออกซเจนกรณปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางคน

ปดเครองใหอากาศในเวลากลางคน เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3

นำ!าหนกปลาเฉลย (กรม)401.30±

24.23590.20±

22.58865.30±

68.41จำานวนปลาทเหลอ (ตว) 13,538 13,267 12,869ความเรวลม (เมตร/วนาท)

0..00-0.90

0.25-2.30

1.40-2.93

ออกซเจนทละลายในนำ!าในเวลากลางคน (มลลกรม/ลตร)

3.05-7.34

4.11-7.93

3.95-8.66

ออกซเจนทละลายในนำ!าอมตวในเวลากลางคน (มลลกรม/ลตร) 7.18 6.95 7.17 เฉลย

เปอรเซนต

ออกซเจนทปลาใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.12 0.11 0.09

0.11±0.02 19.03

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.20±0.04

0.15±0.05

0.17±0.03

0.17±0.03 29.65

ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.16±0.01

0.14±0.05

0.16±0.07

0.15±0.01 26.92

ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.16±0.04

0.08±0.07

0.17±0.06

0.14±0.05 24.4

53

รวมออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.64 0.48 0.59

0.57±0.08 100

ออกซเจนทเหลอในบอ ชวงเวลา 6.00 น. (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.25±0.60

0.41±0.05

0.33±0.74 เฉลย

เปอรเซนต

ออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.90 0.88 0.92

0.90±0.02 100

รวมออกซเจนทผลตได (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.90 0.88 0.92

0.90±0.02

54

ผลของงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนในกรณเปดเครองใหอากาศในเวลากลางวน ซงในชวงเรมตนของการเล!ยง ในชวงเดอนท 1 2 และ 3 ปลามนำ!าหนกเฉลยเทากบ 401.30±24.23 590.20±22.58 และ 865.30±56.14 กรม ตามลำาดบ จำานวนปลาทเหลอรอด 13,538 13,267 และ 12,869 ตว ตามลำาดบ พบวาในชวงเรมตนของการเล!ยง, ในชวงเดอนท 1, 2 และ 3 ปรมาณออกซเจนทผลตไดเฉลยภายในบอมคาเทากบ 6.37 6.06 และ 4.99 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ สวนออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจเฉลยภายในบอมคาเทากบ 5.77 5.28 และ 4.27 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ นนหมายความวาปรมาณออกซเจนภายในบอทบอผลตไดสงกวาปรมาณออกซเจนทถกใชไป ปรมาณออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศมคาเฉลยเทากบ -0.16±1.01 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปนการสญเสยออกซเจนจากนำ!าสอากาศเทากบ 2.68%ตามลำาดบ การผลตออกซเจนสวนใหญน!นมาจากเครองใหอากาศมคาเฉลยเทากบ 4.40±0.00 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 75.81% ของออกซเจนทผลตไดท!งหมด และรองลงมาคอออกซเจนทไดจากการสงเคราะหแสงมคาเฉลยเทากบ 1.56±0.41 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 26.87% ของออกซเจนทผลตไดท!งหมด ออกซเจนทสญเสยไปสวนใหญน!นมาจากออกซเจนทปลาใชในการหายใจมคา 4.88±0.79 คดเปน 95.58 % ของการใชออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน มคาเฉลยเทากบ 0.12±0.02 คดเปน 2.33 % และ 0.11±0.02 คดเปน 2.10

% ของการใชออกซเจนท!งหมด (ดงแสดงไวในตารางท 14)

ผลของงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนในกรณเปดเครองใหอากาศในเวลากลางคน พบวา ในชวงเดอนท 1 2 และ 3 ปรมาณออกซเจนทผลตไดเฉลยภายในบอม

55

คาเทากบ 6.21 5.73 และ 4.65 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ สวนออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจเฉลยภายในบอมคาเทากบ 5.90 5.37 และ 4.43 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ตามลำาดบ นนหมายความวาปรมาณออกซเจนภายในบอทบอผลตไดสงกวาปรมาณออกซเจนทถกใชไป ปรมาณออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศเฉลยมคาเทากบ 1.13±0.80 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปนออกซเจนทผลดไดเทากบ 20.43%ของออกซเจนทผลตไดท!งหมด ออกซเจนทผลตไดน!นสวนใหญน!นมาจากเครองใหอากาศมคาเฉลยเทากบ 4.40±0.00 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.ตามลำาดบ คดเปน 79.57 % ของออกซเจนทผลตไดท!งหมด ออกซเจนทสญเสยไปสวนใหญน!นมาจากออกซเจนทปลาใชในการหายใจมคาเฉลย 4.88±0.79 คดเปน 93.25% ของการใชออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน มคาเฉลยเทากบ 0.13±0.04 คดเปน 2.42 % และ 0.11±0.02 คดเปน 2.04 %ของการใชออกซเจนท!งหมด ตามลำาดบ (ดงแสดงไวในตารางท 15)

55

ตารางท 14 แสดงคางบดลของออกซเจนกรณเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางวน

เปดเครองใหอากาศในเวลากลางวน เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3

นำ!าหนกปลาเฉลย (กรม)401.30±

24.23590.20±

22.58865.30±

56.14จำานวนปลาทเหลอ (ตว) 13,538 13,267 12,869ความเรวลม (เมตร/วนาท) 0.40-3.30 0.63-2.05 1.65-3.40ออกซเจนทละลายในนำ!าในเวลากลางวน (มก./ล.) 4.87-7.08 5.53-8.88 5.44-8.84ออกซเจนทละลายในนำ!าอมตวในเวลากลางวน (มก./ล.) 7.34 7.14 7.39 เฉลย

เปอรเซนต

ออกซเจนทปลาใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 5.57 5.06 4.01

4.88±0.79 95.58

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.10±0.02

0.09±0.05

0.13±0.03

0.11±0.02 2.19

ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.10±0.03

0.13±0.01

0.13±0.02

0.12±0.02 2.33

รวมออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 5.77 5.28 4.27

5.11±0.77 100

56

ออกซเจนทเหลอในบอ ชวงเวลา 18.00 น. (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.60±0.54

0.78±1.70

0.72±0.61 เฉลย

เปอรเซนต

ออกซเจนทไดจากการสงเคราะหแสง (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

1.09±0.49

1.86±0.70

1.73±1.87

1.56±0.41 26.87

ออกซเจนทไดจากเครองใหอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 4.4 4.4 4.4

4.40±0.00 75.81

ออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.88 -0.02 -1.14

-0.16±1

.01 -2.68รวมออกซเจนทผลตได (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 6.37 6.06 4.99

5.81±0.72 100

ตารางท 15 แสดงคางบดลของออกซเจนกรณเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางคน

เปดเครองใหอากาศในเวลากลางคน เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3นำ!าหนกปลาเฉลย (กรม) 401.3±2 590.2± 865.3±5

57

4.23 22.58 6.14จำานวนปลาทเหลอ (ตว) 13,538 13,267 12,869ความเรวลม (เมตร/วนาท)

0.50-1.67

0.75-5.45

1.80-3.95

ออกซเจนทละลายในนำ!าเฉลยในเวลากลางคน (มก./ล.)

3.74-7.20

4.54-7.57

4.34-8.84

ออกซเจนทละลายในนำ!าอมตวในเวลากลางคน (มก./ล.) 7.23 6.98 7.29 เฉลย เปอรเซนตออกซเจนทปลาใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 5.57 5.06 4.01

4.88±0.79 93.25

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.10±0.02

0.09±0.05

0.13±0.03

0.11±0.02 2.04

ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.10±0.03

0.13±0.01

0.13±0.02

0.12±0.02 2.29

ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.13±0.00

0.09±0.07

0.16±0.02

0.13±0.04 2.42

รวมออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 5.90 5.37 4.43

5.23±0.74 100

ออกซเจนทเหลอในบอ ชวงเวลา 6.00 น. (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.31±0.37

0.36±1.28

0.25±0.61 เฉลย เปอรเซนต

58

ออกซเจนทไดจากเครองใหอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 4.4 4.4 4.4

4.40±0.00 79.57

ออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 1.81 1.33 0.25

1.13±0.80 20.43

รวมออกซเจนทผลตได (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 6.21 5.73 4.65

5.53±0.80 100

57

ผลการเปรยบเทยบคางบดลของออกซเจนระหวางปดเครองใหอากาศและเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางวน พบวาการปดเครองในอากาศ มปรมาณออกซเจนทผลตไดเฉลยภายในบอมคาเฉลยเทากบ 1.11±0.07 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. และปรมาณออกซเจนทสญเสยไปมคาเฉลยเทากบ 0.43±0.04 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ปรมาณออกซเจนทผลตไดสวนใหญน!นมาจากออกซเจนทไดจากการสงเคราะหแสงมคาเฉลยเทากบ 1.06±0.06 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 95.50 %ของการผลตออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศมคาเฉลยเทากบ 0.05±0.06 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 4.50 %ของการผลตออกซเจนท!งหมด ออกซเจนทสญเสยไปสวนใหญน!นมาจากออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอนมคาเฉลย 0.17±0.03 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 40.00 % ของการใชออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และออกซเจนทปลาใชในการหายใจ และออกซเจนทปลาใชในการหายใจ มคาเฉลยเทากบ 0.15±0.01 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.คดเปน 35.38 %ของการใชออกซเจนท!งหมด และ 0.11±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 24.62 % ของการใชออกซเจนท!งหมด ตามลำาดบ และการเปดเครองเครองใหอากาศ พบวา ปรมาณออกซเจนทผลตไดเฉลยภายในบอมคาเฉลยเทากบ 5.81±0.72 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. และปรมาณออกซเจนทสญเสยไปมคาเฉลยเทากบ 5.11±0.77 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ปรมาณออกซเจนทผลตไดสวนใหญน!นมาออกซเจนทไดจากเครองใหอากาศมคาเฉลยเทากบ 4.40±0.00 คดเปน 75.81%ของการผลตออกซเจนท!งหมด และรองลงมาคอออกซเจนทไดจากการสงเคราะหแสงมคาเฉลยเทากบ

58

1.56±0.41 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 26.87%ของการผลตออกซเจนท!งหมด ออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศมคาเฉลยเทากบ -0.16±3.50 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ออกซเจนแพรออกจากนำ!าสบรรยากาศคดเปน 2.68% ออกซเจนทสญเสยไปสวนใหญน!นมาจากออกซเจนทปลาใชในการหายใจ มคาเฉลย 4.88±0.79 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 95.50 %ของการใชออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอนมคาเฉลยเทากบ 0.12±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.คดเปน 2.35 % และ 0.11±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 2.15 %ของการใชออกซเจนท!งหมด ตามลำาดบ (ดงแสดงไวในตารางท 16)

ผลการเปรยบเทยบคางบดลของออกซเจนระหวางปดเครองใหอากาศและเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางคน พบวาการปดเครองในอากาศ มปรมาณออกซเจนทผลตไดเฉลยภายในบอมคาเฉลยเทากบ 0.90±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. และปรมาณออกซเจนทสญเสยไปมคาเฉลยเทากบ 0.57±0.08 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ปรมาณออกซเจนทผลตไดมาจากออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศมคาเฉลยเทากบ 0.90±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 100% ของการผลตออกซเจนท!งหมด ออกซเจนทสญเสยไปสวนใหญน!นมาจากออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอนมคาเฉลย 0.17±0.03 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 30.41% ของการใชออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ และออกซเจนทปลาใชในการหายใจ มคาเฉลยเทากบ 0.15±0.01 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.คดเปน 26.90 %ของการใชออกซเจน

59

ท!งหมด 0.14±0.05 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 23.98 %ของการใชออกซเจนท!งหมด และ 0.11±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 18.71 %ของการใชออกซเจนท!งหมด ตามลำาดบ และการเปดเครองเครองใหอากาศ พบวา ปรมาณออกซเจนทผลตไดเฉลยภายในบอมคาเฉลยเทากบ 5.54±0.78 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. และปรมาณออกซเจนทสญเสยไปมคาเฉลยเทากบ 5.23±0.74 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. ปรมาณออกซเจนทผลตไดสวนใหญน!นมาออกซเจนทไดจากเครองใหอากาศมคาเฉลยเทากบ 4.40±0.00 คดเปน 79.57 %ของการผลตออกซเจนท!งหมด ออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศมคาเฉลยเทากบ 1.13±0.80 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 20.43% ของการผลตออกซเจนท!งหมด ออกซเจนทสญเสยไปสวนใหญน!นมาจากออกซเจนทปลาใชในการหายใจ มคาเฉลย 4.88±0.79 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 93.93% ของการใชออกซเจนท!งหมด รองลงมาคอออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอนมคาเฉลยเทากบ 0.13±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.คดเปน 2.35 % 0.12±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม. คดเปน 2.29 % และ 0.11±0.02 กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.คดเปน 0.02 % ของการใชออกซเจนท!งหมด ตามลำาดบ (ดงแสดงไวในตารางท 17)

จากผลการเปรยบเทยบงบดลออกซเจนระหวางการปดและเปดเครองใหอากาศ พบวาการเปดเครองใหอากาศ และความเรวลม ทำาใหมการผสมระหวางแพลงกตอนพชกบธาตอาหารไดดข!น จงทำาใหแพลงกตอนพชเจรญเตบโตไดดโดยเฉพาะในเวลากลางวน สงผลให

60

ออกซเจนทละลายนำ!าเกนจดอมตว ซงจะเพมอตราการถายเทออกซเจนจากนำ!าแพรข!นสอากาศ (Boyd and Tucker, 2014; Boyd and David, 1991) จงมผลทำาใหการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศมคาเปนลบ แตการปดเครองใหอากาศในเวลากลางวนมปรมาณแพลงกตอนพชนอยกวา ดงน!นปรมาณออกซเจนทผลตไดจงนอยกวาจดอมตว จงทำาใหมการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศมคาเปนบวก สวนในเวลากลางคนจะมอตราแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศสงกวาในเวลากลางวนท!งในวนทปดและเปดเครองใหอากาศ เนองจากในเวลากลางคนมคาออกซเจนทละลายในนำ!าตำากวาจดอมตว และมอณหภมตำากวาในเวลากลางวน ทำาใหออกซเจนจากอากาศสามารถแพรลงสนำ!าไดสงข!น (ยนต 2539; Boyd and Tucker, 2014)

การเปดเครองใหอากาศในเวลากลางวนและกลางคนทำาใหการหายใจของดนตะกอน และการหายใจของนำ!า ลดลงกวาการปดเครองใหอากาศ เพราะเกดจากปรมาณของเสยในบอลดลง สามารถสงเกตไดจากระดบสารอนทรยในดนเมอมการเปดเครองใหอากาศระดบสารอนทรยในดนจะลดตำาลง (ตารางท 11) ซงการเปดเครองใหอากาศทำาใหปรมาณออกซเจนในนำ!าเพมข!นกจะสงผลตอการทำางานของแบคทเรยในดนตะกอน และในนำ!าใหมประสทธภาพมากข!นและสามารถยอยสลายของเสยในนำ!าไดอยางรวดเรว และพบวาออกซเจนทปลาใชหายใจจะลดตำาลงเมอปดเครองใหอากาศ เนองจากปลาทอยในสภาวะทไมเหมาะสม คอปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าลดลง ปลาจะปรบตวลดกจกรรม และพยายามอยนง เพอลดความเครยด การปรบตวดงกลาวทำาใหปลาลดอตราเมตาบอลซมในรางกาย ซงจะทำาใหปลาใชออกซเจนในการหายใจลดลง (Rankin and Jensen, 1993) อยางไรกตามจะสงเกตเหนวาการหายใจของปลาในเดอนท

61

1 สงทสด และรองลงมา คอ เดอนท 2 และ 3 เพราะเกดจากจำานวนปลาทเล!ยงระหวางการทดลองมจำานวนนอยลงเนองจากการตาย

60

ตารางท 16 เปรยบเทยบคางบดลของออกซเจนระหวางปดเครองใหอากาศและเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางวน

เปรยบเทยบคางบดลของออกซเจนระหวางปด และเปดเครองใหอากาศในเวลากลางวน

ปดเครองใหอากาศ เปดเครองใหอากาศ

เฉลยเปอรเซน

ต เฉลยเปอรเซน

ต

ออกซเจนทปลาใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)0.11±0.0

224.62 4.88±0.7

995.50

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.17±0.03

40.00 0.11±0.02

2.15

ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)0.15±0.0

135.38 0.12±0.0

22.35

รวมออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.43±0.04

100 5.11±0.77

100.00

ออกซเจนทไดจากการสงเคราะหแสง (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

1.06±0.06

95.50 1.56±0.41

26.87

ออกซเจนทไดจากเครองใหอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

4.40±0.00

75.81

ออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.05±0.06

4.50 -0.16±1.0

1

-2.68

61

รวมออกซเจนทผลตได (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)1.11±0.0

7100 5.81±0.7

2100

ตารางท 17 เปรยบเทยบคางบดลของออกซเจนระหวางปดเครองใหอากาศและเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยงในเวลากลางคน

เปรยบเทยบคางบดลของออกซเจนระหวางปด และเปดเครองใหอากาศในเวลากลางคน

ปดเครองใหอากาศ เปดเครองใหอากาศ

เฉลยเปอรเซน

ต เฉลย เปอรเซนต

ออกซเจนทปลาใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)0.11±0.0

2 18.714.88±0.7

9 93.25ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.17±0.03 30.41

0.11±0.02 2.04

62

ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)0.15±0.0

1 26.900.12±0.0

2 2.29ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.14±0.05 23.98

0.13±0.04 2.42

รวมออกซเจนทสญเสยไปจากการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.57±0.08 100.00

5.23±0.74 100.00

ออกซเจนทไดจากเครองใหอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

4.40±0.00 79.57

ออกซเจนทถายเทระหวางนำ!าและอากาศ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)

0.90±0.02

1.13±0.80 20.43

รวมออกซเจนทผลตได (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)0.90±0.0

25.54±0.7

8 100.00

62

การทดลองท 2 ศกษาความสมพนธของความเรวลมตอการเปลยนแปลงของออกซเจนทละลายในนำ า และอณหภมนำ าภายในบอทใชในการเล ยงปลานลในกระชงในบอดน

จากการศกษาอทธผลของความเรวลมตอการเปลยนแปลงงบดลของออกซเจนภายในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนทใชเครองใหอากาศท!ง 1 รอบการเล!ยง เมอนำาความเรวลมกบอณหภมนำ!าในบอมาหาความสมพนธ พบวา มความสมพนธกนในเชงลบ เนองจากเมอกระแสลมทพดผานผวนำ!ามความเรวเพมข!นจะทำาใหเกดการคายความรอนจากผวนำ!าไดมากข!น จงทำาใหอณหภมนำ!าลดลง (ภาพท 4) และเมอนำาความเรวลมกบอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศจากการคำานวณงบดลออกซเจนนำามาหาความสมพนธ พบวามความสมพนธเชงบวกระหวางความเรวลมกบอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศ (ภาพท 5) และสามารถสรางสมการการทำานายอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศจากความเรวลม คอ

y = 0.18x + 0.0472 r² = 0.8662

เมอ y = อตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศจากความเรวลม (กรมของออกซเจน/ตารางเมตร/ชวโมง)

x = ความเรวลมทความสงเหนอระดบผวนำ!า 1 เมตร (เมตร/วนาท)

63

0.00 1.00 2.00 3.00 4.0027.0028.0029.0030.0031.0032.0033.0034.00

f(x) = − 0.195766233069132 x + 32.587852059664R² = 0.0312925121451053

ความเรวลม (m/s)

อณหภ

มนำ า (

°C)

ภาพท 11 ความสมพนธระหวางความเรวลมกบอณหภมนำ!า (ความเรวลมทความสง 1 เมตรจากผว

นำ!า)

0.00 1.00 2.00 3.00 4.000.000.100.200.300.400.500.600.70

f(x) = 0.17998446724918 x + 0.0472308419439624R² = 0.866219566607195

ความเรวลม (m/s)

อตรา

การแ

ลกเป

ลยน

ออกซ

เจนร

ะหวา

งนำ าก

บอา

กาศ

(g O

2/m

2/h)

ภาพท 12 ความสมพนธของความเรวลมและอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศ

(ความเรวลมทความสง 1 เมตรจากผวนำ!า)

64

เมอนำาผลการทดลองไปเปรยบเทยบกบผลการทดลองของ Boyd and David (1991) ทศกษาความสมพนธระหวางความเรวลมกบการเตมออกซเจนในบอเพาะเล!ยงสตวนำ!าขนาดเลก (ขนาด 1,000 ตารางเมตร) พบวา สมการของ Boyd and David (1991) จะใชคาความเรวลมทความสง 3 เมตรเหนอระดบผวนำ!าในการคำานวณ และสามารถคำานวณอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!าจากความเรวลมทเปลยนแปลงไปตามอณหภมนำ!า แตไมสามารถใชกบบอทมสตวนำ!าอาศยอยได เนองจากมการลดคาออกซเจนทละลายในนำ!าใหมคาเทากบ 0 มลลกรมตอลตร กอนเรมการทดลอง แตสมการทสรางข!นในการศกษาคร!งน!จะใชความเรวลมทความสง 1 เมตร ในการคำานวณ เพราะไดทำาการทดลองวดความเรวลมทระดบความสง 1 และ 3 เมตร แลวพบวามความเรวลมไมแตกตางกน อยางไรกตามสมการน!ไมสามารถคำานวณอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!าจากความเรวลมทเปลยนแปลงไปตามอณหภมนำ!าได เนองจากอณหภมนำ!าทอยในระหวางการทดลองไมแตกตางกนมากนก คออยระหวาง 31.35 - 32.68 องศาเซลเซยส แตสมการน!สามารถใชคำานวณอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางอากาศกบนำ!าในบอทมการเล!ยงสตวนำ!าอยได และสามารถคำานวณอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศไดท!งการแพรเขาของออกซเจนจากอากาศลงสนำ!า และการแพรออกของออกซเจนจากนำ!าสอากาศ แตท!งน!สมการน!จะไมไดคำานงถง ความเคมของนำ!า เพราะทำาการทดลองในนำ!าจด และความเคมของนำ!าไมมผลตอการถายเทออกซเจนดวยกระบวนการทเกดจากกระแสลม (Boyd and Daniels, 1987 และ Ruttanagosrigit et al., 1991)

สรปและขอเสนอแนะ

สรป

65

1. งบดลออกซเจนภายในบอเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนโดยการปดเครองใหอากาศในเวลากลางวนและกลางคน มปรมาณออกซเจนภายในบอเพยงพอตอความตองการของสตวนำ!าทอาศยอยภายในบอ เนองจากฟารมททำาการทดลองปลอยปลาลงเล!ยงทความแนนหนาตำา (8 ตว/ลกบาศกเมตร)

2. งบดลออกซเจนภายในบอเล!ยงปลานลในกระชงในบอดนโดยการเปดเครองใหอากาศในเวลากลางวนและกลางคน พบวามปรมาณออกซเจนทเพยงพอตอความตองการของสตวนำ!าทอาศยอยภายในบอ แตการเปดเครองใหอากาศในเวลากลางวนน !นสามารถชวยชะลอการเพมข!นของอณหภมนำ!าได และการเปดเครองใหอากาศมแนวโนมทำาใหการหายใจของตะกอนดนกนบอและการหายใจของนำ!าลดลงกวาการปดเครองใหอากาศ

3. สมการการทำานายอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศ จากความเรวลม คอ

y = 0.18x + 0.0472 R² = 0.8662

เมอ y = อตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศจากความเรวลม (กรมของออกซเจน/ตารางเมตร/ชวโมง)

x = ความเรวลมทความสงเหนอระดบผวนำ!า 1 เมตร (เมตร/วนาท)

66

ขอเสนอแนะ

1. ควรมการศกษาระยะเวลาในการเปด และปดเครองใหอากาศทเหมาะสม เชน เปด และปดเครองใหอากาศระยะเวลากชวโมงถงจะสามารถรกษาระดบออกซเจนทละลายในนำ!าในตอนรงเชาใหเพยงพอตอการหายใจของปลา

2. ควรมการนำาสมการทสรางข!นจากการศกษาในคร!งน!ไปทดสอบในภาคสนาม

3. ควรมการทดลองในสถานททมอณหภมนำ!าในรอบวนทมความแตกตางเพอทจะสามารถสรางสมการการทำานายอตราการแลกเปลยนออกซเจนระหวางนำ!ากบอากาศจากความเรวลมทสามารถเปลยนแปลงไปตามอณหภมนำ!าได

4. ควรมการศกษาเพมเตมในดานอตราการปลอยปลาสงสดทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของบอน!น ๆ

67

เอกสารและสงอางอง

กรมอตนยมวทยา. ม.ป.ป. หนงสออตนยมวทยา แหลงทมา: https://www.tmd.go.th/info/info.php?FileID=52,

28 มถนายน 2561

กรมประมง. ม.ป.ป. คณภาพนำ าทเหมาะสมสำาหรบการเพาะเล ยงปลานล. แหลงทมา:

http://www.fisheries.go.th/if-ubon_amnat/web2/images/downloads/21081.pdf,

29 พฤษภาคม 2560

กรมพฒนาทดน. ม.ป.ป. คมอการปฏบตงานกระบวนการวเคราะหตรวจสอบดนทางเคม.

กรมพฒนาทดน. 51 หนา

เกวลน หนฤทธ. 2559. รายงานสถานการณสนคาปลานลและผลตภณฑ. สวนเศรษฐกจการ

ประมง กรมประมง. กระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรงเทพฯ.

คร กออนนตกล และ จฬ สนชยพานช. 2549. การเล ยงปลานลในกระชง. ฝายเผยแพรการประมง. สำานกพฒนาและ

68

ถายทอดเทคโนโลยการประมง กรมประมง. กระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรงเทพฯ.

และ จฬ สนชยพานช. 2557. การเล ยงปลานลในกระชง. ฝายเผยแพรการประมง. สำานกพฒนาและถายทอดเทคโนโลยการประมง กรมประมง. กระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรงเทพฯ.

ชลอ ล!มสวรรณ. 2543. กงไทย 2000 สความยงยน และมตรกบสงแวดลอม. โรงพมพเจรญรตน

การพมพ, กรงเทพฯ.

ธนพล ป! นด. 2559. การประเมนงบดลของออกซเจน และความตองการเครองใหอากาศของ

ระบบการเล ยงปลานลแดงในกระชงในบอดน. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นตยสารเกษตรศาสตร. 2550. การเล ยงปลาในกระชง ตอนท 2. แหลงทมา:

http://www.ku.ac.th/e-agazine/mar50/agri/fish.htm, 30 พฤษภาคม 2559.

ยนต มสก. 2539. คณภาพนำ ากบกาลงผลตของบอปลา. ภาควชาเพาะเล!ยงสตวนำ!า, คณะประมง,มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

69

รงพฤทธ จงเจรญสข. 2559. การใชเครองใหอาหารอตโนมตในการเล ยงปลานลแดงในกระชง

แขวนในบอดน. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วเชยร หวดสนท. 2542. การเล ยงปลาทบทม. โรงพมพเกษตรการพมพ, กรงเทพฯ.

วชาญ องศรสวาง ถาวร ทนใจ และบงอร ไชยณรงค. 2549. ปลาพระราชทานเพอปวงชนชาว

ไทย. กรมประมง, กรงเทพฯ.

วราห เทพาหด. 2551. การสรางบอเพาะเล ยงสตวนำ า. พมพคร!งท 1. สำานกสงเสรมและฝกอบรม,

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

เวยง เช!อโพธหก. 2525. คณภาพนำ ากบกำาลงการผลตของบอปลา. เอกสารประกอบการสอนวชา

กำาลงผลตทางชวภาพในบอปลา. ภาควชาเพาะเล!ยงสตวนำ!า. คณะประมง

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, กรงเทพฯ.

สขม เราใจ. 2528. อทธพลของออกซเจนในนำ!าทมผลตออตราการเจรญเตบโตของปลา.

วารสารการประมง. 38 (4): 234-240.

สำานกวจยและพฒนาประมงนำ!าจด. 2555. โครงการยกระดบมาตรฐานฟารมเพาะเล ยงปลานลเพอการสงออกองคความ

70

รปราชญปลานล กรมประมง. กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 65 หนา.

อดม เรองนพคณ. 2555. การเพาะพนธและการเล ยงปลานล. พมพคร!งท 4. สำานกพมพเกษตรสยาม, กรงเทพฯ.

อนนต ตนสตะพานช. 2538. การปรบแนวทางฟ นฟการเล ยงกงกลาดำาระบบปดและระบบร

ไซเคล. สถานเพาะเล!ยงสตวนำ!าชายฝงจงหวดเพชรบร, เพชรบร.

Almazan, G. and C. E. Boyd. 1978. An evaluation of secchi disk visibility for estimating plankton density in fish pond. Hydrobiologia 63: 205-208.

Banks, R. B. and. F. F. Herrera 1977. Effects of wind and rain on surface reaeration.

J. Environ. Eng. Div., Amer. Soc. Civil. Eng., 103: 489-504.

Boyd, C. E. and C. S. Tucker. 2014. Handbook of Aquaculture Water Quality.

Craftmaster Printers. Auburn Alabama.

______ .1998. Pond water aeration systems. Aquacultural Engineering. 18: 9-40.

______ 1995. Bottom Soils, Sediment and Pond Aqauculture. Chapman and Hall,

New York. 348.

71

______ and C. S. Tucker. 1992. Water Quality and Pond Soil Analyses for

Aquaculture. Alabama Agricultural Experiment Station, Auburn University

______ and D. T. Coddington. 1991. Relationship Between Wind Speed and

Reaeration in Small Aquaculture Ponds. Aquacultural Engineering. 11: 121-131.

______ and H. V. Daniels. 1987. Performance of surface aerators in saline

pond waters. Prog. Fish-Culturist. 49: 306-308

______ 1979. Water quality and Warm water Fish Ponds. Agricultural Experiment

Auburn University. Auburn. 359 p.

Boyd, C. E., R. P. Romaire, and E. Johnston. 1978. Predicting early morning dissolved

oxygen concentrations in channel catfish ponds. Trans. Am. Fish. Soc.

107: 484-492.

Farmer, G. J. and F. W. H. Beamish. 1963. Oxygen consumption of Tilapia nilotica in

relation to swimming speed and salinity. J. Fish. Res. Bd. 36: 2807-2821

Fast, A. W., E. C. Tan., D. F. Stevens., J. C. Olson., J. Qin, and D. K. Barclay. 1999.

Paddlewheel aerator oxygen transfer efficiencies at three salinities. Aquacultural Engineering 19: 99-103.

72

K. E. Carpenter, V. J. Estilo, and H. J. Gonzalez. 1988. Effects of water depth

and artificial mixing dynamic Philippines brackish water shrimp ponds.

Aquacultural Engineering 7: 39-361.

Is-haak, J. and W. Taparhudee. 2013. Oxygen Consumption of Red Nile Tilapia at Different Water Velocity Levels. In International Fisheries Symposium 3. faculty of Fisheries. Kasetsart University, Bangkok.

Moss, D. D. and D. C. Scott. 1964. Respiratory metabolism of fat and lean channel

cat fish. Prog. Fish. Cult. 26: 16-20

Rankin, J. C. and F. B. Jensen. 1993. Fish Ecophysiology. Denmark, Chapman & Hall.

Rogers, G.L. 1990. Aeration and artificial circulation in aquaculture. Fish Farming

International. July, 1990: 33.

Rowchai, S. 1985. Basic study on the environment of eel culture. University of

Tokyo, Tokyo. 283 p.

Ruttanagosrigit, W. Y. Musig., C. E. Boyd, and L. L. Sukchareon. Effect of salinity on

oxygen transfer by propeller-aspirator-pump and paddle wheel aerators used

in shrimp farming. Aquacultural Engineering 10: 121-131.

73

Santa, K. D. and L. Vinatea. 2007. Evaluation of respiration rates mechanical aeration

requirements in semi-intensive shrimp (Litopenaeus vannami) culture ponds.

Aquacultural Engineering, 36: 73-80.

Steeby, J. A., J. A. Hargreavesg., C. S. Tucker, and T. P. Cathcart. 2004. Modeling

industry-wide sediment oxygen demand and estimation of the contribution of

sediment to total respiration in commercial channel catfish ponds.

Aquacultural Engineering, 31: 247-262.

Schroeder, G. L. 1975. Nighttime material balance for oxygen in fish ponds

receiving organic wastes. Bamidgeh. 27: 65-74.

Shapiro, J. and O. Zur. 1981. A simple in situ method for measuring benthic

respiration.Water Res. 15: 283-285.

Welch, H. E. 1968. Use of modified diurnal curves for the measurement of

metabolism in standing water. Limnol. Oceanogr. 13: 79-87.

74

ภาคผนวก

72

ตารางผนวกท 1 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1)

ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ า 6.00 น.

9.00 น.

12.00 น.

15.00 น.

18.00 น.

21.00 น.

24.00 น.

ออกซเจนทละลายนำ!า (ผวนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 3.19 5.46 9.12 9.82 7.99 6.85 5.60

ออกซเจนทละลายนำ!า (กลางนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 3.12 4.71 8.84 9.30 7.64 6.70 5.49

ออกซเจนทละลายนำ!า (กนบอ) (มลลกรม/ลตร) 2.85 4.27 8.52 8.50 6.39 6.21 5.44

เฉลย (มลลกรม/ลตร)3.05±0.1

8

4.81±0.6

0

8.83±0.3

0

9.21±0.6

6

7.34±0.8

4

6.59±0.3

45.51±0.08

ออกซเจนทละลายนำ!าเฉลยรอบวน (มลลกรม/ลตร) 6.48±2.20

73

ตารางผนวกท 2 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2)

ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ า 6.00 น.

9.00 น.

12.00 น.

15.00 น.

18.00 น.

21.00 น.

24.00 น.

ออกซเจนทละลายนำ!า (ผวนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 4.28 4.52 8.04 9.56 8.19 7.93 6.06

ออกซเจนทละลายนำ!า (กลางนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 4.20 4.37 7.58 9.37 8.05 7.60 5.99

ออกซเจนทละลายนำ!า (กนบอ) (มลลกรม/ลตร) 3.84 4.27 6.17 8.11 7.55 6.90 5.76

เฉลย (มลลกรม/ลตร)4.11±0.2

3

4.39±0.1

2

7.26±0.9

7

9.01±0.7

9

7.93±0.3

4

7.48±0.5

3

5.94±0.1

6ออกซเจนทละลายนำ!าเฉลยรอบวน (มลลกรม/ลตร) 6.59±1.84

ตารางผนวกท 3 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3)

74

ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ า 6.00 น.

9.00 น.

12.00 น.

15.00 น.

18.00 น.

21.00 น.

24.00 น.

ออกซเจนทละลายนำ!า (ผวนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 3.76 5.10 7.74 8.85 9.09 6.90 5.74

ออกซเจนทละลายนำ!า (กลางนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 3.78 5.22 7.26 8.70 8.66 6.73 5.59

ออกซเจนทละลายนำ!า (กนบอ) (มลลกรม/ลตร) 4.31 4.75 6.51 8.70 8.23 6.73 5.59

เฉลย (มลลกรม/ลตร)3.95±0.3

1

5.02±0.2

5

7.17±0.6

2

8.75±0.0

8

8.66±0.4

3

6.79±0.1

0

5.64±0.0

9ออกซเจนทละลายนำ!าเฉลยรอบวน (มลลกรม/ลตร) 6.57±1.81

ตารางผนวกท 4 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1)

75

ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ า 6.00 น.

9.00 น.

12.00 น.

15.00 น.

18.00 น.

21.00 น.

24.00 น.

ออกซเจนทละลายนำ!า (ผวนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 3.81 4.96 7.29 7.26 7.35 6.37 5.50

ออกซเจนทละลายนำ!า (กลางนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 3.71 4.84 7.21 7.10 7.30 6.30 5.46

ออกซเจนทละลายนำ!า (กนบอ) (มลลกรม/ลตร) 3.70 4.82 7.15 6.89 6.97 5.94 5.22

เฉลย (มลลกรม/ลตร)3.74±0.0

6

4.87±0.0

8

7.22±0.0

7

7.08±0.1

9

7.20±0.2

1

6.20±0.2

3

5.39±0.1

5ออกซเจนทละลายนำ!าเฉลยรอบวน (มลลกรม/ลตร) 5.96±1.35

ตารางผนวกท 5 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2)

ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ า 6.00 น.

9.00 น.

12.00 น.

15.00 น.

18.00 น.

21.00 น.

24.00 น.

76

ออกซเจนทละลายนำ!า (ผวนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 5.12 6.36 8.36 9.05 7.62 6.12 5.51

ออกซเจนทละลายนำ!า (กลางนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 4.31 5.12 8.13 8.92 7.57 5.96 5.37

ออกซเจนทละลายนำ!า (กนบอ) (มลลกรม/ลตร) 4.18 5.11 7.80 8.65 7.51 6.09 5.74

เฉลย (มลลกรม/ลตร)4.54±0.5

1

5.53±0.7

2

8.10±0.2

8

8.88±0.2

0

7.57±0.0

6

6.05±0.0

9

5.54±0.1

9ออกซเจนทละลายนำ!าเฉลยรอบวน (มลลกรม/ลตร) 6.60±1.59

ตารางผนวกท 6 ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3)

ปรมาณออกซเจนทละลายในนำ า 6.00 น.

9.00 น.

12.00 น.

15.00 น.

18.00 น.

21.00 น.

24.00 น.

ออกซเจนทละลายนำ!า 5.02 6.77 9.40 9.53 9.10 6.69 4.87

77

(ผวนำ!า) (มลลกรม/ลตร)ออกซเจนทละลายนำ!า (กลางนำ!า) (มลลกรม/ลตร) 4.01 5.18 8.16 8.67 8.75 6.32 4.61

ออกซเจนทละลายนำ!า (กนบอ) (มลลกรม/ลตร) 4.00 4.36 7.61 8.32 8.67 6.20 4.38

เฉลย (มลลกรม/ลตร)4.34±0.3

1

5.44±0.2

5

8.39±0.6

2

8.84±0.0

8

8.84±0.4

3

6.40±0.1

0

4.62±0.0

9ออกซเจนทละลายนำ!าเฉลยรอบวน (มลลกรม/ลตร) 6.70±1.81

ตารางผนวกท 7 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1)

อณหภมนำ า6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.อณหภมนำ!า (ผวนำ!า) (องศาเซลเซยส) 31.20 31.03 32.63 34.37 33.66 32.37 32.03อณหภมนำ!า (กลางนำ!า) (องศาเซลเซยส) 31.23 31.03 32.30 33.20 32.95 32.37 32.00

78

อณหภมนำ!า (กนบอ) (องศาเซลเซยส) 31.40 30.97 32.13 32.43 31.98 32.27 32.00

เฉลย (องศาเซลเซยส)31.28±0.11

31.01±0.04

32.36±0.25

33.33±0.97

32.86±0.84

32.33±0.06

32.01±0.02

อณหภมนำ!าเฉลยรอบวน (องศาเซลเซยส) 32.17±0.82

ตารางผนวกท 8 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2)

อณหภมนำ า6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.อณหภมนำ!า (ผวนำ!า) (องศาเซลเซยส) 31.47 30.80 32.50 34.03 34.33 33.17 32.55อณหภมนำ!า (กลางนำ!า) (องศาเซลเซยส) 31.49 30.73 31.50 33.27 34.03 33.13 32.50อณหภมนำ!า (กนบอ) (องศาเซลเซยส) 31.47 30.73 31.50 32.77 32.27 32.87 32.50เฉลย (องศาเซลเซยส) 31.47 30.76 31.83 33.36 33.54 33.06 32.52

79

±0.01 ±0.04 ±0.58 ±0.64 ±1.12 ±0.16 ±0.03อณหภมนำ!าเฉลยรอบวน (องศาเซลเซยส) 32.36±1.04

ตารางผนวกท 9 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3)

อณหภมนำ า6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.อณหภมนำ!า (ผวนำ!า) (องศาเซลเซยส) 30.90 30.79 32.23 33.63 33.30 32.50 32.27อณหภมนำ!า (กลางนำ!า) (องศาเซลเซยส) 30.80 30.77 31.97 33.53 33.23 32.53 32.00อณหภมนำ!า (กนบอ) (องศาเซลเซยส) 30.80 30.77 31.60 33.33 33.03 32.53 32.00

เฉลย (องศาเซลเซยส)30.83±0.06

30.77±0.01

31.93±0.32

33.50±0.15

33.19±0.14

32.52±0.02

32.09±0.16

อณหภมนำ!าเฉลยรอบวน 32.12±1.06

80

(องศาเซลเซยส)

ตารางผนวกท 10 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1)

อณหภมนำ า6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.อณหภมนำ!า (ผวนำ!า) (องศาเซลเซยส) 30.83 31.33 31.97 33.29 32.37 31.90 31.69อณหภมนำ!า (กลางนำ!า) (องศาเซลเซยส) 30.80 31.37 31.87 32.98 32.30 31.93 31.67อณหภมนำ!า (กนบอ) (องศาเซลเซยส) 30.80 31.47 31.87 32.95 32.27 31.93 31.67

เฉลย (องศาเซลเซยส)30.81±0.02

31.39±0.07

31.90±0.06

33.07±0.19

32.31±0.05

31.92±0.02

31.67±0.01

อณหภมนำ!าเฉลยรอบวน (องศาเซลเซยส) 31.87±0.71

81

ตารางผนวกท 11 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2)

อณหภมนำ า6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.อณหภมนำ!า (ผวนำ!า) (องศาเซลเซยส) 31.70 31.47 32.83 33.50 33.70 33.23 32.75อณหภมนำ!า (กลางนำ!า) (องศาเซลเซยส) 31.73 31.60 32.63 33.40 33.63 33.35 32.72อณหภมนำ!า (กนบอ) (องศาเซลเซยส) 31.73 31.37 32.53 33.17 33.53 33.02 32.70

เฉลย (องศาเซลเซยส)31.72±0.02

31.48±0.12

32.67±0.15

33.36±0.17

33.62±0.08

33.20±0.17

32.72±0.03

อณหภมนำ!าเฉลยรอบวน (องศาเซลเซยส) 32.68±0.81

ตารางผนวกท 12 อณหภมนำ!าในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3)

อณหภมนำ า 6.00 9.00 12.00 15.00 18.00 21.00 24.00

82

น. น. น. น. น. น. น.อณหภมนำ!า (ผวนำ!า) (องศาเซลเซยส) 30.20 30.73 31.30 32.33 32.17 31.88 31.12อณหภมนำ!า (กลางนำ!า) (องศาเซลเซยส) 30.16 30.77 31.30 32.30 32.10 31.78 31.03อณหภมนำ!า (กนบอ) (องศาเซลเซยส) 30.08 30.77 31.27 32.20 32.10 31.70 31.00

เฉลย (องศาเซลเซยส)30.15±0.06

30.76±0.02

31.29±0.02

32.28±0.07

32.12±0.04

31.79±0.09

31.05±0.06

อณหภมนำ!าเฉลยรอบวน (องศาเซลเซยส) 31.35±0.77

ตารางผนวกท 13 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1)

ความเปนกรดเปนดาง6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.

83

ความเปนกรดเปนดาง (ผวนำ!า) 5.78 6.25 8.33 8.47 8.32 6.05 5.92ความเปนกรดเปนดาง (กลางนำ!า) 5.94 6.28 8.10 8.46 8.45 6.18 5.98ความเปนกรดเปนดาง (กนบอ) 6.06 6.14 8.42 8.62 8.54 6.05 6.27

เฉลย 5.93±0.14

6.22±0.07

8.28±0.17

8.52±0.09

8.44±0.11

6.09±0.08

6.06±0.19

ความเปนกรดเปนดางเฉลยรอบวน 7.08±1.25

ตารางผนวกท 14 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2)

ความเปนกรดเปนดาง6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.ความเปนกรดเปนดาง (ผวนำ!า) 6.30 6.61 8.43 9.12 9.05 8.61 7.00ความเปนกรดเปนดาง (กลางนำ!า) 6.33 6.69 8.78 9.08 8.99 8.12 6.66ความเปนกรดเปนดาง (กนบอ) 6.31 6.64 7.83 9.00 8.40 7.27 6.40เฉลย 6.31 6.65± 8.35± 9.07± 8.81±0 8.00± 6.69±

84

±0.02 0.04 0.48 0.06 .36 0.68 0.30

ความเปนกรดเปนดางเฉลยรอบวน 7.70±1.13

ตารางผนวกท 15 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3)

ความเปนกรดเปนดาง6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.ความเปนกรดเปนดาง (ผวนำ!า) 6.72 6.45 8.65 8.90 8.91 8.33 6.97ความเปนกรดเปนดาง (กลางนำ!า) 6.68 6.45 8.51 8.97 9.05 6.85 6.97ความเปนกรดเปนดาง (กนบอ) 6.73 6.68 7.85 8.58 7.59 7.85 7.04

เฉลย

6.71±0.0

36.53±0.13

8.34±0.43

8.82±0.21

8.52±0.81

7.68±0.76

6.99±0.04

ความเปนกรดเปนดางเฉลยรอบวน 7.65±0.93

85

ตารางผนวกท 16 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 1)

ความเปนกรดเปนดาง6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.ความเปนกรดเปนดาง (ผวนำ!า) 5.72 6.22 7.21 8.53 6.86 6.09 5.94ความเปนกรดเปนดาง (กลางนำ!า) 5.88 6.33 7.15 8.26 6.91 6.09 5.96ความเปนกรดเปนดาง (กนบอ) 5.84 5.81 6.11 7.85 6.43 6.09 6.00

เฉลย

5.81±0.0

86.12±0.27

6.82±0.62

8.21±0.34

6.73±0.26

6.09±0.00

5.97±0.03

ความเปนกรดเปนดางเฉลยรอบวน 6.54±0.83

ตารางผนวกท 17 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 2)

86

ความเปนกรดเปนดาง6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.ความเปนกรดเปนดาง (ผวนำ!า) 6.53 6.79 8.66 8.85 8.87 7.24 6.65ความเปนกรดเปนดาง (กลางนำ!า) 6.83 6.74 7.43 8.50 8.98 7.14 6.66ความเปนกรดเปนดาง (กนบอ) 6.35 6.24 7.32 8.19 8.81 6.82 6.57

เฉลย

6.57±0.2

46.59±0.30

7.80±0.74

8.51±0.33

8.89±0.09

7.07±0.22

6.63±0.05

ความเปนกรดเปนดางเฉลยรอบวน 7.44±0.97

ตารางผนวกท 18 คาความเปนกรดเปนดางในแตละชวงเวลาในการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ (เดอนท 3)

ความเปนกรดเปนดาง6.00

น.9.00

น.12.00

น.15.00

น.18.00

น.21.00

น.24.00

น.ความเปนกรดเปนดาง (ผวนำ!า) 6.70 6.82 8.00 9.14 9.08 8.06 6.91ความเปนกรดเปนดาง (กลางนำ!า) 6.72 6.88 7.60 8.76 8.66 7.55 7.06

87

ความเปนกรดเปนดาง (กนบอ) 6.76 6.82 6.88 7.54 8.70 7.14 6.75

เฉลย

6.73±0.0

36.84±0.03

7.49±0.57

8.48±0.84

8.81±0.23

7.58±0.46

6.91±0.16

ความเปนกรดเปนดางเฉลยรอบวน 7.55±0.82

ตารางผนวกท 19 ปรมาณออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ และออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน ตลอดระยะเวลา

การเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ

เดอนท 1 หวบอ กลางบอ ทายบอ เฉลยออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.16 0.17 0.15

0.16±0.01

ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.14 0.14 0.21

0.16±0.04

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรม 0.24 0.18 0.17 0.20±0.

88

ของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 04เดอนท 2 หวบอ กลางบอ ทายบอ เฉลย

ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.18 0.15 0.09

0.14±0.05

ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.01 0.08 0.15

0.08±0.07

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.20 0.12 0.11

0.15±0.05

เดอนท 3 หวบอ กลางบอ ทายบอ เฉลยออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.11 0.13 0.24

0.16±0.07

ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.24 0.16 0.12

0.17±0.06

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.18 0.13 0.19

0.17±0.03

89

ตารางผนวกท 20 ปรมาณออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ และออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน ตลอดระยะเวลา

การเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ

เดอนท 1 หวบอ กลางบอ ทายบอ เฉลยออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.11 0.13 0.15

0.13±0.02

ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.12 0.15 0.12

0.13±0.02

ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.10 0.11 0.16

0.13±0.03

เดอนท 2 หวบอ กลางบอ ทายบอ เฉลยออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.12 0.14 0.12 0.13±0.

01ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของ 0.05 0.06 0.18 0.09±0.

07

90

ออกซเจน/ลบ.ม./ชม.)ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.11 0.13 0.03 0.09±0.

05เดอนท 3 หวบอ กลางบอ ทายบอ เฉลย

ออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.07 0.12 0.11 0.10±0.

03ออกซเจนทแพลงกตอนใชในการหายใจ (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.13 0.13 0.13 0.13±0.

00ออกซเจนจากการหายใจของดนตะกอน (กรมของออกซเจน/ลบ.ม./ชม.) 0.08 0.10 0.13 0.10±0.

02

ตารางผนวกท 21 คาความโปรงใสในวนทปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน)

คาความโปรงใส 6.00 น. 9.00 น. 12.00 น. 15.00 น. 18.00 น. เฉลยเดอนท 1 (เซนตเมตร) 45.00 40.00 38.33 33.00 34.00

38.07±4.85

91

เดอนท 2 (เซนตเมตร) 46.33 38.00 31.00 38.33 33.33

37.40±5.89

เดอนท 3 (เซนตเมตร) 28.00 33.47 35.33 37.00 35.00

33.76±3.46

ตารางผนวกท 22 คาความโปรงใสในวนทเปดเครองใหอากาศตลอดระยะเวลาการเล!ยง (3 เดอน)

คาความโปรงใส 6.00 น. 9.00 น. 12.00 น. 15.00 น. 18.00 น. เฉลยเดอนท 1 (เซนตเมตร) 39.33 34.67 33.00 32.00 37.33

35.27±3.04

เดอนท 2 (เซนตเมตร) 27.00 38.33 28.67 23.67 28.00

29.13±5.49

เดอนท 3 (เซนตเมตร) 23.67 27.00 29.00 25.33 28.67

26.73±2.25

84

ตารางผนวกท 23 ปรมาณแอมโมเนยรวมตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ

ปรมาณแอมโมเนยรวม (มลลกรม/ลตร)

เดอนท1

เดอนท2

เดอนท3

ปรมาณแอมโมเนยรวม (หวบอ) 0.025 0.119 0.088ปรมาณแอมโมเนยรวม (กลางบอ) 0.031 0.106 0.117ปรมาณแอมโมเนยรวม (ทายบอ) 0.026 0.120 0.070ปรมาณแอมโมเนยรวมเฉลย

0.027±0.00

0.115±0.01

0.092±0.02

ตารางผนวกท 24 ปรมาณแอมโมเนยรวมตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ

ปรมาณแอมโมเนยรวม (มลลกรม/ลตร)

เดอนท1

เดอนท2 เดอนท3

ปรมาณแอมโมเนยรวม (หวบอ) 0.015 0.013 0.082ปรมาณแอมโมเนยรวม (กลางบอ) 0.013 0.011 0.048ปรมาณแอมโมเนยรวม (ทายบอ) 0.036 0.010 0.063ปรมาณแอมโมเนยรวมเฉลย

0.022±0.01

0.011±0.00

0.064±0.02

ตารางผนวกท 25 ปรมาณไนไตรทตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ

ปรมาณไนไตรท (มลลกรม/ลตร)เดอนท1

เดอนท2

เดอนท3

ปรมาณไนไตรท (หวบอ) 0.000 0.001 0.002ปรมาณไนไตรท (กลางบอ) 0.000 0.000 0.002ปรมาณไนไตรท (ทายบอ) 0.000 0.000 0.002

85

ปรมาณไนไตรทเฉลย0.000±0.00

0.001±0.00

0.002±0.00

ตารางผนวกท 26 ปรมาณไนไตรทตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ

ปรมาณไนไตรท (มลลกรม/ลตร)

เดอนท1

เดอนท2 เดอนท3

ปรมาณไนไตรท (หวบอ) 0.000 0.001 0.001ปรมาณไนไตรท (กลางบอ) 0.000 0.000 0.001ปรมาณไนไตรท (ทายบอ) 0.000 0.000 0.002ปรมาณไนไตรทเฉลย

0.000±0.00

0.001±0.00

0.001±0.00

ตารางผนวกท 27 ปรมาณความเปนดางตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบปดเครองใหอากาศ

ความเปนดาง (mg/l as CaCO3)

เดอนท1

เดอนท2

เดอนท3

ความเปนดาง (หวบอ) 23.00 12.33 15.33ความเปนดาง (กลางบอ) 10.50 13.67 15.33ความเปนดาง (ทายบอ) 12.00 12.67 18.33

ความเปนดางเฉลย15.17±6.83

12.89±0.69

16.33±1.73

ตารางผนวกท 28 ปรมาณความเปนดางตลอดระยะเวลาการเล!ยงแบบเปดเครองใหอากาศ

ความเปนดาง (mg/l as เดอน เดอน เดอน

86

CaCO3) ท1 ท2 ท3ความเปนดาง (หวบอ) 14.00 11.50 12.00ความเปนดาง (กลางบอ) 15.67 10.50 14.50ความเปนดาง (ทายบอ) 14.67 19.50 16.50

ความเปนดางเฉลย14.78±6.83

13.83±0.69

14.33±1.73

ตารางผนวกท 29 นำ!าหนกปลาในแตละกระชงตลอดระยะเวลาการเล!ยง ( 3 เดอน)

กระชงนำ าหนกปลา (กรม)

เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 31 419.25 594.49 928.502 426.67 612.23 920.183 395.29 576.88 896.744 410.58 589.26 779.865 353.49 580.95 763.486 415.81 622.93 865.517 442.32 643.34 905.128 378.15 581.69 849.829 381.45 574.29 870.27

10 374.51 553.44 799.4311 402.67 573.73 875.15

ตารางผนวกท 29 (ตอ)

กระชง นำ าหนกปลา (กรม)เดอนท 1 เดอนท 2 เดอนท 3

12 415.53 592.22 895.9213 375.72 576.38 791.5314 421.89 603.49 922.5415 406.11 577.68 915.52

87

นำ!าหนกปลาเฉลย401.30±2

4.23590.20±

22.58865.30±5

6.14

88

ภาพผนวกท 1 สถานทในการทดลอง (นำ!าเตาฟารม)

ภาพผนวกท 2 ทอ PVC ใชในการวดออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ

89

ภาพผนวกท 3 ทอ PVC ใชในการวดออกซเจนทดนตะกอนใชในการหายใจ

ภาพผนวกท 4 ลกษณะของบอททำาการทดลอง

90

ภาพผนวกท 5 การวดออกซเจนทนำ!าใชในการหายใจ และการวดออกซเจนทดนตะกอนใชในการ

หายใจ

ภาพผนวกท 6 การวดความเรวและทศทางลม

91

ภาพผนวกท 7 ตวอยางนำ!าทใชวดคาไนไตรท

ภาพผนวกท 8 ตวอยางนำ!าทใชวดคาแอมโมเนยรวม

92

ภาพผนวกท 9 ตวอยางนำ!าทใชวดคาความเปนดาง

ภาพผนวกท 10 ตวอยางดนทใชวดเน!อดน

93

ภาพผนวกท 11 การจบปลานลในกระชงข!นมาชงนำ!าหนกและวดความยาว

ภาพผนวกท 12 การชงนำ!าหนกและวดความยาวปลานล

94

ประวตการศกษาและการทำางาน

ชอ นามสกล– นายภาณพนธ อวมภกดเกดวนท 10 มถนายน 2534สถานทเกด จงหวดกรงเทพมหานครประวตการศกษา วท.บ (ประมง) มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบรตำาแหนงปจจบน -สถานททำางานปจจบน คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตรผลงานดเดนและ/หรอผลงานทางวชาการ 1. ผลของความเรว

ลมตออตราการแลกเปลยนออกซเจนจากอากาศลงสนำ!าในระบบการเล!ยงปลานลในกระชงในบอดน

ทนการศกษาทไดรบ ไดรบทนอดหนนการทำากจกรรมสงเสรม และสนบสนน

การวจย แผนพฒนาศกยภาพบณฑตวจยรนใหม จากสำานกงาน สำานกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต ประจำาป 2561