_Voveden del 3 (so istorija) - 10.06.2012

РМакедонија

Површина и граници

Туристички потенцијали

од типична медитеранска до типична планинска клима. Има Република Македонија

2 разновидни и бројни зафаќа површина од 25.713 км . хидрографски објекти (извори, Се граничи со Србија и Косово реки, езера). Географската на север, со Бугарија на исток, положба, релјефот, климата и со Грција на југ и со Албанија на хидрографија овозможиле запад. Со сите соседни земји присуство и развој на има по неколку гранични разновидна флора и фауна. Се премини.сретнуваат разновидни шумски листопадни и зимзелени видови, богата и разновидна Република Македонија тревна вегетација и егзотични располага со туристички култивирани растенија. интересни природни Развиен е разновиден потенцијали. Се одликува со животински свет, со различни одлики на релјефот, претставници од крупен и климата, хидрографијата, ситен дивеч, птици и риби. На флората и фауната. Присутни се територијата на Македонија разновидни климатски услови -

РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА е суверена, демо-

кратска и социјална држава во Југоисточна

Европа, сместена во централниот дел на

Балканскиот Полуостров. Конституирана

е во 1944 година, како федерална единка

на тогашната Југославија, од која прогласи

независност во 1991 година. Република

Македонија зафаќа околу 38% од вкупната

површина на регионот Македонија.

Во 1993 година Македонија стана членка на

ООН, а членка е на Советот на Европа и на

Светската трговска организација. Од декем-

ври 2005 година е кандидат за членство во

Европската Унија, а од 2008 година има

покана за приклучување кон НАТО.

6Македонија - полна со живот!

полна со живот!

Главен град на Според пописот во 2002 година, во Македонија државата е Скопје, а живеат 2.071.210 жители, од кои повеќе од 50% други поголеми живеат во урбани подрачја. градови се: Битола, Македонија е мултикултурна земја, во живеат Куманово, Прилеп, мнозинство Македонци, потоа Албанци, Турци, Тетово, Охрид, Велес, Роми, Срби, Бошњаци, Власи. Штип, Кочани, Гостивар

Официјален јазик е македонскиот јазик и и Струмица. Постојат јазикот на националностите кои во општините 1.753 населени места. каде живеат се над 20% (албанскиот, турскиот).

низ историјата се оформени Скопје-Солун-Атина, потоа Грција и други сообраќајни Туристичката комуникација разновидни интересни и кракот Скопје-Кичево-Охрид- комуникации. Сообраќајната со македонската држава се важни антропогени мотиви. Албанија, кракот Куманово- инфраструктура во остварува и преку Станува збор за културно- Штип-Струмица-Грција, Македонија главно аеродромите во Скопје и историските и односно Бугарија. Во правец е ориентирана по долините Охрид, како и преку етнографските мотиви и исток-запад особено се на поголемите реки. релативно блиските бројните создадени карактеристични правците аеродроми во соседните вредности, како што се: од Софија-Крива Паланка- држави. населбите, туристичките Скопје-Тетово-Дебар, објекти, комуникациите. потоа Благоевград-

Делчево-Штип-Велес-Прилеп-Битола-Охрид-

Во правец север-југ Албанија со најважни се комуникациите крак од по долината на реката Битола Вардар, каде со автопат и кон железница се поврзуваат градовите Белград-Ниш-

n

Сообраќајна инфраструктура

ВИДОВИ ТУРИЗАМ

Македонскиот туристички простор поседува услови за развој на зимско-спортскиот туризам на планините, бањскиот туризам на термоминералните извори, летниот езерски туризам на прекрасните езера, кои овозможуваат извонредни услови и за стационарен туризам. Како земја во централниот дел на Балканскиот Полуостров, развиен е транзитниот туризам. Геотуристичката положба на Македонија се надградува со простори кои се сочувани во природна состојба.

РМакедонија



од типична медитеранска до типична планинска клима. Има Република Македонија

2 разновидни и бројни зафаќа површина од 25.713 км . хидрографски објекти (извори, Се граничи со Србија и Косово реки, езера). Географската на север, со Бугарија на исток, положба, релјефот, климата и со Грција на југ и со Албанија на хидрографија овозможиле запад. Со сите соседни земји присуство и развој на има по неколку гранични разновидна флора и фауна. Се премини.сретнуваат разновидни шумски листопадни и зимзелени видови, богата и разновидна Република Македонија тревна вегетација и егзотични располага со туристички култивирани растенија. интересни природни Развиен е разновиден потенцијали. Се одликува со животински свет, со различни одлики на релјефот, претставници од крупен и климата, хидрографијата, ситен дивеч, птици и риби. На флората и фауната. Присутни се територијата на Македонија разновидни климатски услови -

РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА е суверена, демо-














покана за приклучување кон НАТО.


полна со живот!

Главен град на Според пописот во 2002 година, во Македонија државата е Скопје, а живеат 2.071.210 жители, од кои повеќе од 50% други поголеми живеат во урбани подрачја. градови се: Битола, Македонија е мултикултурна земја, во живеат Куманово, Прилеп, мнозинство Македонци, потоа Албанци, Турци, Тетово, Охрид, Велес, Роми, Срби, Бошњаци, Власи. Штип, Кочани, Гостивар


низ историјата се оформени Скопје-Солун-Атина, потоа Грција и други сообраќајни Туристичката комуникација разновидни интересни и кракот Скопје-Кичево-Охрид- комуникации. Сообраќајната со македонската држава се важни антропогени мотиви. Албанија, кракот Куманово- инфраструктура во остварува и преку Станува збор за културно- Штип-Струмица-Грција, Македонија главно аеродромите во Скопје и историските и односно Бугарија. Во правец е ориентирана по долините Охрид, како и преку етнографските мотиви и исток-запад особено се на поголемите реки. релативно блиските бројните создадени карактеристични правците аеродроми во соседните вредности, како што се: од Софија-Крива Паланка- држави. населбите, туристичките Скопје-Тетово-Дебар, објекти, комуникациите. потоа Благоевград-

Делчево-Штип-Велес-Прилеп-Битола-Охрид-

Во правец север-југ Албанија со најважни се комуникациите крак од по долината на реката Битола Вардар, каде со автопат и кон железница се поврзуваат градовите Белград-Ниш-

n


ВИДОВИ ТУРИЗАМ


6средновардарски регион


Macedonia



разновидни климатски услови - од типична медитеранска до Република Македонија

2 типична планинска клима. Има зафаќа површина од 25.713 км . разновидни и бројни Се граничи со Србија и Косово хидрографски објекти (извори, на север, со Бугарија на исток, реки, езера). Географската со Грција на југ и со Албанија на положба, релјефот, климата и запад. Со сите соседни земји хидрографија овозможиле има по неколку гранични присуство и развој на премини.разновидна флора и фауна. Се сретнуваат разновидни шумски листопадни и зимзелени Република Македонија видови, богата и разновидна располага со туристички тревна вегетација и егзотични интересни природни култивирани растенија. потенцијали. Се одликува со Развиен е разновиден различни одлики на релјефот, животински свет, со климата, хидрографијата, претставници од крупен и флората и фауната. Присутни се ситен дивеч, птици и риби. На RРЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА е суверена, демо-














покана за приклучување кон НАТО. full of life!ВИДОВИ ТУРИЗАМ


Главен град на Според пописот во 2002 година, во Македонија државата е Скопје, а живеат 2.071.210 жители, од кои повеќе од 50% други поголеми живеат во урбани подрачја. градови се: Битола, Македонија е мултикултурна земја, во која со Куманово, Прилеп, мнозинството Македонци живеат Албанци, Тетово, Охрид, Велес, Турци, Роми, Срби, Бошњаци, Власи. Штип, Кочани, Гостивар


територијата на Македонија градовите Белград-Ниш- на поголемите низ историјата се оформени Скопје-Солун-Атина, потоа реки. разновидни интересни и кракот Скопје-Кичево-Охрид- Туристичката важни антропогени мотиви. Албанија, кракот Куманово- комуникација со Станува збор за културно- Штип-Струмица-Грција, македонската историските и односно Бугарија. Во правец држава се етнографските мотиви и исток-запад особено се остварува и преку бројните создадени карактеристични правците аеродромите во вредности, како што се: од Софија-Крива Паланка- Скопје и Охрид, населбите, туристичките Скопје-Тетово-Дебар, потоа како и преку објекти, комуникациите. Благоевград-Делчево-Штип- релативно

Велес-Прилеп-Битола-Охрид- блиските Албанија со крак од Битола аеродроми во кон Грција и други соседните

Во правец север-југ сообраќајни комуникации. држави. најважни се комуникациите Сообраќајната по долината на реката инфраструктура во Вардар, каде со автопат и Македонија главно железница се поврзуваат е ориентирана по долините


n



Macedonia



разновидни климатски услови - од типична медитеранска до Република Македонија

2 типична планинска клима. Има зафаќа површина од 25.713 км . разновидни и бројни Се граничи со Србија и Косово хидрографски објекти (извори, на север, со Бугарија на исток, реки, езера). Географската со Грција на југ и со Албанија на положба, релјефот, климата и запад. Со сите соседни земји хидрографија овозможиле има по неколку гранични присуство и развој на премини.разновидна флора и фауна. Се сретнуваат разновидни шумски листопадни и зимзелени Република Македонија видови, богата и разновидна располага со туристички тревна вегетација и егзотични интересни природни култивирани растенија. потенцијали. Се одликува со Развиен е разновиден различни одлики на релјефот, животински свет, со климата, хидрографијата, претставници од крупен и флората и фауната. Присутни се ситен дивеч, птици и риби. На RРЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА е суверена, демо-














покана за приклучување кон НАТО. full of life!ВИДОВИ ТУРИЗАМ


Главен град на Според пописот во 2002 година, во Македонија државата е Скопје, а живеат 2.071.210 жители, од кои повеќе од 50% други поголеми живеат во урбани подрачја. градови се: Битола, Македонија е мултикултурна земја, во која со Куманово, Прилеп, мнозинството Македонци живеат Албанци, Тетово, Охрид, Велес, Турци, Роми, Срби, Бошњаци, Власи. Штип, Кочани, Гостивар


територијата на Македонија градовите Белград-Ниш- на поголемите низ историјата се оформени Скопје-Солун-Атина, потоа реки. разновидни интересни и кракот Скопје-Кичево-Охрид- Туристичката важни антропогени мотиви. Албанија, кракот Куманово- комуникација со Станува збор за културно- Штип-Струмица-Грција, македонската историските и односно Бугарија. Во правец држава се етнографските мотиви и исток-запад особено се остварува и преку бројните создадени карактеристични правците аеродромите во вредности, како што се: од Софија-Крива Паланка- Скопје и Охрид, населбите, туристичките Скопје-Тетово-Дебар, потоа како и преку објекти, комуникациите. Благоевград-Делчево-Штип- релативно

Велес-Прилеп-Битола-Охрид- блиските Албанија со крак од Битола аеродроми во кон Грција и други соседните

Во правец север-југ сообраќајни комуникации. држави. најважни се комуникациите Сообраќајната по долината на реката инфраструктура во Вардар, каде со автопат и Македонија главно железница се поврзуваат е ориентирана по долините


n

МакедонскиМАКЕДОНИЈА СЕ ОДЛИКУВА со

карактеристични форми речиси од

сите типови релјеф. За туристички

цели, најкарактеристични се

планинските масиви, вулканските

релјефни творби, клисурите,

пештерите и карактеристичните

брегови на водните објекти.

Релјефот на државата е главно

планински со 16 планини повисоки

од 2.000 метри.

Планини врвот Магаро (2254), Добра Вода со Сува Гора со врвот Изразито високопланински Добра Вода (2063), масивот релјеф имаат пет планински Илинска, Плакенска и Бигла со масиви. Тие се со поголема врвот Сталев Камен (1998), надморска височина од 2500 Јабланица со врвот Црн Камен метри. Такви се планинскиот (2257), Кожуф со врвот Зелен масив Кораб, Дешат и Крчин со Брег (2165), Осоговски Планини врвот Кораб (2764), Шар со врвот Руен (2252) и Стогово Планина со врвот Титов Врв со врвот Голем Рид (2268).(Голем Шар)(2748), Мокра

Десет планини се одликуваат Планина со врвот Солунска со среднопланински релјеф, со Глава (2540), Баба со врвот апсолутната височина поголема Пелистер (2601) и Ниџе со од 1000 метри. Во оваа група се врвот Кајмакчалан (2520). вбројуваат планинските масиви Девет планински масиви се Бабуна со Клепа и врвот Козјак, одликуваат како високи Бушева Планина со врвот планини со поголема надморска Мусица, Влаина со врвот височина од 2000 метри. Такви Кадиица, Дрен Планина со се Беласица со врвот Радомир врвот Ливада, Конечка, (2029), Бистра со врвот Градешка и Плауш со врвот Меденица (2163), Галичица со М


Поглед од Љуботен Иако не е највисок, ова е еден од најубавите врвови на Шар Планина, под кој се наоѓа и планинарски дом


планини, клисури и пештери

РЕЛЈЕФ КАКО ШАХОВСКА ТАБЛА

Македонскиот релјеф е како шаховска табла со разни геоморфолошки форми, каде се сменуваат планини, котлини, полиња, долини, клисури. Околу 50% од територијата на Македонија е типичен планински простор, во кој се издвојуваат 26 планински масиви со околу 80 планини и планински ограноци. Во Македонија, на релативно мал простор (25.713 км2) се сретнуваат многу планински масиви, кои почнувајќи од околу 50 метри

надморска височина се простираат во височина до 2.764 метри надморска височина (врвот Кораб).

Волчјак, Козјак, Широка и Герман со врвот Чупино Брдо, Малешевски Планини со врвот Џами Тепе, Огражден со врвот Огражден, Плачковица со врвот Лисец и Скопска Црна Гора со врвот Рамно. Две планини имаат нископланински релјеф со релативна височина од околу 500 метри: Голак со врвот Чавка и Жеден со врвот Голем Жеден.

Во Македонија планинските масиви се раздвоени со повеќе речни долини. Во нив се среќаваат карактеристични клисури. Долините на реките се композитни со смена на клисури и котлини. На реката Вардар такви се Таорската, Велешката и Демиркаписката Клисура, на реката Треска мошне карактеристична е Шишевската Клисура со кањонот Матка, на Црна Река е Скочивирската Клисура, на Брегалница е Истибањската Клисура, а на реката Пчиња се Бислимската и Бадарската Клисура. Посебно интересни се Баричката Клисура на река Радика и клисурата по реката Црн Дрим.

Клисури

Пештери

n

селото Ѓоновица со должина од 580 метри, Слатинска Пештера со 800 Република Македонија на својот метри, пештерите во кањонот Матка, простор со разновидна геолошка Алилица со 644 метри, Дона Дука на градба и типови релјеф поседува планината Жеден со 650 метри, Бела повеќе пештери и пропасти. Вода кај Демир Капија и Пешна во Најкарактеристични се Убавица кај близина на Македонски Брод.

Галичица - Точката од која, како на дланка, се гледаат двете езера, Преспанското и Охридското

Пештера Слатински Извор - Најдолгата пештера во Македонија, која од 2004 година е на Привремената листа на УНЕСКО за светско природно наследство и заштитена како споменик на природата, нуди можност за спелеотуризам

Пештера Слатински Извор - Најдолгата пештера во Македонија, која од 2004 година е на Привремената листа на УНЕСКО за светско природно наследство и заштитена како споменик на природата нуди можност за спелеотуризам


Патека на Кожуф


Кањон Матка на реката Треска - На површина од 5.000 хектари се регистрирани 119 видови дневни и 140 видови ноќни пеперутки


Солунска Глава - На Мокра Планина, во близина на овој врв се наоѓа најдлабоката пропаст на Балканскиот Полуостров со длабочина од 450 метри


МакедонскиМАКЕДОНИЈА СЕ ОДЛИКУВА со










од 2.000 метри.

Планини врвот Магаро (2254), Добра Вода со Сува Гора со врвот Изразито високопланински Добра Вода (2063), масивот релјеф имаат пет планински Илинска, Плакенска и Бигла со масиви. Тие се со поголема врвот Сталев Камен (1998), надморска височина од 2500 Јабланица со врвот Црн Камен метри. Такви се планинскиот (2257), Кожуф со врвот Зелен масив Кораб, Дешат и Крчин со Брег (2165), Осоговски Планини врвот Кораб (2764), Шар со врвот Руен (2252) и Стогово Планина со врвот Титов Врв со врвот Голем Рид (2268).(Голем Шар)(2748), Мокра

Десет планини се одликуваат Планина со врвот Солунска со среднопланински релјеф, со Глава (2540), Баба со врвот апсолутната височина поголема Пелистер (2601) и Ниџе со од 1000 метри. Во оваа група се врвот Кајмакчалан (2520). вбројуваат планинските масиви Девет планински масиви се Бабуна со Клепа и врвот Козјак, одликуваат како високи Бушева Планина со врвот планини со поголема надморска Мусица, Влаина со врвот височина од 2000 метри. Такви Кадиица, Дрен Планина со се Беласица со врвот Радомир врвот Ливада, Конечка, (2029), Бистра со врвот Градешка и Плауш со врвот Меденица (2163), Галичица со М




планини, клисури и пештери


Македонскиот релјеф е како шаховска табла со разни геоморфолошки форми, каде се сменуваат планини, котлини, полиња, долини, клисури. Околу 50% од територијата на Македонија е типичен планински простор, во кој се издвојуваат 26 планински масиви со околу 80 планини и планински ограноци. Во Македонија, на релативно мал простор (25.713 км2) се сретнуваат многу планински масиви, кои почнувајќи од околу 50 метри

надморска височина се простираат во височина до 2.764 метри надморска височина (врвот Кораб).

Волчјак, Козјак, Широка и Герман со врвот Чупино Брдо, Малешевски Планини со врвот Џами Тепе, Огражден со врвот Огражден, Плачковица со врвот Лисец и Скопска Црна Гора со врвот Рамно. Две планини имаат нископланински релјеф со релативна височина од околу 500 метри: Голак со врвот Чавка и Жеден со врвот Голем Жеден.

Во Македонија планинските масиви се раздвоени со повеќе речни долини. Во нив се среќаваат карактеристични клисури. Долините на реките се композитни со смена на клисури и котлини. На реката Вардар такви се Таорската, Велешката и Демиркаписката Клисура, на реката Треска мошне карактеристична е Шишевската Клисура со кањонот Матка, на Црна Река е Скочивирската Клисура, на Брегалница е Истибањската Клисура, а на реката Пчиња се Бислимската и Бадарската Клисура. Посебно интересни се Баричката Клисура на река Радика и клисурата по реката Црн Дрим.

Клисури

Пештери

n

селото Ѓоновица со должина од 580 метри, Слатинска Пештера со 800 Република Македонија на својот метри, пештерите во кањонот Матка, простор со разновидна геолошка Алилица со 644 метри, Дона Дука на градба и типови релјеф поседува планината Жеден со 650 метри, Бела повеќе пештери и пропасти. Вода кај Демир Капија и Пешна во Најкарактеристични се Убавица кај близина на Македонски Брод.


Пештера Слатински Извор - Најдолгата пештера во Македонија, која од 2004 година е на Привремената листа на УНЕСКО за светско природно наследство и заштитена како споменик на природата, нуди можност за спелеотуризам

Пештера Слатински Извор - Најдолгата пештера во Македонија, која од 2004 година е на Привремената листа на УНЕСКО за светско природно наследство и заштитена како споменик на природата нуди можност за спелеотуризам








Планини (2254), Добра Вода со Сува Гора со врвот Добра Вода (2063), Изразито високопланински масивот Илинска, Плакенска и релјеф имаат пет планински Бигла со врвот Сталев Камен масиви. Тие се со поголема (1998), Јабланица со врвот Црн надморска височина од 2500 Камен (2257), Кожуф со врвот метри. Такви се планинскиот Зелен Брег (2165), Осоговски масив Кораб, Дешат и Крчин со Планини со врвот Руен (2252) и врвот Кораб (2764), Шар Стогово со врвот Голем Рид Планина со врвот Турчин (2268).(2748), Мокра Планина со врвот

Десет планини се одликуваат Солунска Глава (2540), Баба со со среднопланински релјеф, со врвот Пелистер (2601) и Ниџе апсолутната височина со врвот Кајмакчалан (2520). поголема од 1000 метри. Во Девет планински масиви се оваа група се вбројуваат одликуваат како високи планинските масиви Бабуна со планини со поголема Клепа и врвот Козјак, Бушева надморска височина од 2000 Планина со врвот Мусица, метри. Такви се Беласица со Влаина со врвот Кадиица, Дрен врвот Радомир (2029), Бистра Планина со врвот Ливада, со врвот Меденица (2163), Конечка, Градешка и Плауш со Галичица со врвот Магаро

MacedonianМАКЕДОНИЈА СЕ ОДЛИКУВА со










од 2.000 метри.М6

Македонија - полна со живот!

Осоговски ПланиниПланински масив кој доминира во источниот дел на Македонија, на кој покрај највисокиот врв Руен, уште пет врвови се повисоки од 2.000 метри



Македонскиот релјеф е како шаховска табла со разни геоморфолошки форми, каде се сменуваат планини, котлини, полиња, долини, клисури. Околу 50% од територијата на Македонија е типичен планински простор, во кој се издвојуваат 26 планински масиви со околу 80 планини и планински ограноци. Во Македонија, на релативно мал простор (25.713 км2) се сретнуваат многу планински масиви, кои почнувајќи од околу 50 метри надморска височина се простираат во височина до 2.764 метри надморска височина (врвот Кораб).

врвот Волчјак, Козјак, Широка и Герман со врвот Чупино Брдо, Малешевски Планини со врвот Џами Тепе, Огражден со врвот Огражден,

Плачковица со врвот Лисец и Скопска Црна Гора со врвот Рамно. Две планини имаат нископланински релјеф со релативна височина од околу 500 метри: Голак со врвот Чавка и Жеден со врвот Голем Жеден.

Во Македонија планинските масиви се раздвоени со повеќе речни долини. Во нив се среќаваат карактеристични клисури. Долините на

Клисури

Бислимската и Бадарската Клисура. Посебно интересни се Баричката Клисура на река Радика и клисурата по реката Црн Дрим.

Република Македонија на својот простор со разновидна геолошка градба и типови релјеф поседува повеќе пештери и пропасти. Најкарактеристични се Убавица кај селото Ѓоновица со должина од 580 метри, Слатинска Пештера со 800 метри, пештерите во кањонот Матка, Алилица со 644 метри, Дона Дука на планината Жеден со

реките се композитни со смена на клисури и котлини. На реката Вардар такви се Таорската, Велешката и Демиркаписката Клисура, на реката Треска мошне карактеристична е Шишевската Клисура со кањонот Матка, на Црна Река е Скочивирската Клисура, на Брегалница е Истибањската Клисура, а на реката Пчиња се

Пештери

mountains, clisures and caves

Невестинска Пештера - На мал простор во Порече се концентрирани многу пештери, од кои досега се откриени педесетина


Демиркаписка Клисура - Најдолгата македонска клисура, низ која поминува една од најзначајните магистрали на овој простор


Магаро - Поглед кон највисокиот врв на Галичица (2254)

Поглед од Крушево кон Мокра Планина со Солунска Глава



Прошетка по планината Клепа


Планини (2254), Добра Вода со Сува Гора со врвот Добра Вода (2063), Изразито високопланински масивот Илинска, Плакенска и релјеф имаат пет планински Бигла со врвот Сталев Камен масиви. Тие се со поголема (1998), Јабланица со врвот Црн надморска височина од 2500 Камен (2257), Кожуф со врвот метри. Такви се планинскиот Зелен Брег (2165), Осоговски масив Кораб, Дешат и Крчин со Планини со врвот Руен (2252) и врвот Кораб (2764), Шар Стогово со врвот Голем Рид Планина со врвот Турчин (2268).(2748), Мокра Планина со врвот

Десет планини се одликуваат Солунска Глава (2540), Баба со со среднопланински релјеф, со врвот Пелистер (2601) и Ниџе апсолутната височина со врвот Кајмакчалан (2520). поголема од 1000 метри. Во Девет планински масиви се оваа група се вбројуваат одликуваат како високи планинските масиви Бабуна со планини со поголема Клепа и врвот Козјак, Бушева надморска височина од 2000 Планина со врвот Мусица, метри. Такви се Беласица со Влаина со врвот Кадиица, Дрен врвот Радомир (2029), Бистра Планина со врвот Ливада, со врвот Меденица (2163), Конечка, Градешка и Плауш со Галичица со врвот Магаро

MacedonianМАКЕДОНИЈА СЕ ОДЛИКУВА со










од 2.000 метри.М6

Македонија - полна со живот!




Македонскиот релјеф е како шаховска табла со разни геоморфолошки форми, каде се сменуваат планини, котлини, полиња, долини, клисури. Околу 50% од територијата на Македонија е типичен планински простор, во кој се издвојуваат 26 планински масиви со околу 80 планини и планински ограноци. Во Македонија, на релативно мал простор (25.713 км2) се сретнуваат многу планински масиви, кои почнувајќи од околу 50 метри надморска височина се простираат во височина до 2.764 метри надморска височина (врвот Кораб).

врвот Волчјак, Козјак, Широка и Герман со врвот Чупино Брдо, Малешевски Планини со врвот Џами Тепе, Огражден со врвот Огражден,

Плачковица со врвот Лисец и Скопска Црна Гора со врвот Рамно. Две планини имаат нископланински релјеф со релативна височина од околу 500 метри: Голак со врвот Чавка и Жеден со врвот Голем Жеден.

Во Македонија планинските масиви се раздвоени со повеќе речни долини. Во нив се среќаваат карактеристични клисури. Долините на

Клисури

Бислимската и Бадарската Клисура. Посебно интересни се Баричката Клисура на река Радика и клисурата по реката Црн Дрим.

Република Македонија на својот простор со разновидна геолошка градба и типови релјеф поседува повеќе пештери и пропасти. Најкарактеристични се Убавица кај селото Ѓоновица со должина од 580 метри, Слатинска Пештера со 800 метри, пештерите во кањонот Матка, Алилица со 644 метри, Дона Дука на планината Жеден со

реките се композитни со смена на клисури и котлини. На реката Вардар такви се Таорската, Велешката и Демиркаписката Клисура, на реката Треска мошне карактеристична е Шишевската Клисура со кањонот Матка, на Црна Река е Скочивирската Клисура, на Брегалница е Истибањската Клисура, а на реката Пчиња се

Пештери

mountains, clisures and caves











ЛМакедонска

ЛЕТАТА ВО МАКЕДОНИЈА се суви и топли, а зимите се

студени и влажни. Просечните годишни температури на 0воздухот се движат од 14 C во Нов Дојран и Гевгелија до

06,7 C во Лазарополе на планината Бистра. Најтопол месец 0е јули со просечна температура на воздухот од 22,2 C, а

најстуден месец е јануари со просечна температура од z0,3 C. Просечните годишни количини на врнежи се движат

од 440 мм во Велес до 1.068 мм во Лазарополе, а во

долината на Радика достигнуваат и до 1.400 мм.

Крушево е типично планинско место и се смета за највисоко гратче на Балканскиот Полуостров, поради што често е под снежна покривка од септември до мај

Крушево е типично планинско место и се смета за највисоко гратче на Балканскиот Полуостров, поради што често е под снежна покривка од септември до мај клима

РАЗЛИЧНИ КЛИМАТСКИ ТИПОВИ ЗА РАЗЛИЧНИ ВИДОВИ ТУРИЗАМ

Модифицираната типична планинска клима во медитеранска и изменета поголемиот дел од Македонија континентална клима во овозможува развој на зимско-котлините на природните спортски и рекреативен тектонски езерски басени на туризам, особено развиен на Охридското, Преспанското и локалитетите Попова Шапка на Дојранското Езеро Шар Планина, Маврово на овозможуваат пријатни Бистра, Крушево на Бушева туристички услови за летен и Планина, Пониква на зимски стационарен туризам, Осоговските Планини и на додека присуството на планините Галичица и Кожуф.

Климатски Континентална клима специфичности

Мешана медитеранска и континентална клима

Планинска клима

Изменето медитеранска клима

n

лета со околу 2.400 сончеви часови годишно, Ја има во Охридско-просечна годишна струшката и Екстремните разлики во

0температура од 14 C и Преспанската Котлина со надморската височина, средногодишна количина влијанија на езерските испреплетеноста со врнежи од околу 650 мм. басени, но е типично композитни речни долини,

изразена и во Кичевската Котлина, Порече, Пелагонија, Полог, Беровско-делчевската Котлина и Славиште, каде

Се чувствува по се присутни свежи лета и долините на студени и подолги зими, Вардар со со поголеми притоките, температурни осцилации, поточно во со просечни годишни областите на температури од околу

0Тиквешката, 11 C и просечни разликите во големините Велешката, Скопската, количини на врнежи од на котлинските простори и Овчеполската, Штипската над 700 мм.езерските површини, на и Кочанската Котлина, релативно малиот како и по долините на македонски простор Струма во Струмичко- Таа е карактеристика за модифицираат присуство радовишката Котлина и по планинските простори на повеќе климатски долината на Црн Дрим во над 1.000 мeтри типови. Дебарската Котлина. Во надморска височина.

овие региони просечната Овде влегуваат годишна температурата на просторите на високите воздухот се движи околу планини Шар Планина,

0Таа е одлика за 12,5 C, а просечните Корапскиот масив, Гевгелиско-Валандовската годишни количини на Јабланица, Баба со Котлина и Дојран, каде се врнежи се движат околу Пелистер, Мокра Планина присутни топли и ведри 500 мм. со Солунска Глава.

Пелагонија, најголемата македонска котлина, истовремено претставува и наша најголема житница. Во услови на умерено континенталната клима, погодни за житни култури, покрај доминантната пченица, тука се одгледуваат и јачменот, пченката, овесот и 'ржот.


ПРЕСПА МИРИСА НА ЈАБОЛКО

Производството на јаболка во Преспа изнесува 90.000-100.000 тони годишно, што е над 90% од вкупното производство на јаболка во Македонија. Квалитетот на јаболката во Преспа е оценет како одличен. Тој квалитет е резултат на погодните климатски услови и примената на соодветни технологии во одгледувањето на јаболката.

Ретко доживување е летната попладневна прошетка по падините на Плачковица


ЛМакедонска


студени и влажни. Просечните годишни температури на 0воздухот се движат од 14 C во Нов Дојран и Гевгелија до

06,7 C во Лазарополе на планината Бистра. Најтопол месец 0е јули со просечна температура на воздухот од 22,2 C, а

најстуден месец е јануари со просечна температура од z0,3 C. Просечните годишни количини на врнежи се движат

од 440 мм во Велес до 1.068 мм во Лазарополе, а во

долината на Радика достигнуваат и до 1.400 мм.

Крушево е типично планинско место и се смета за највисоко гратче на Балканскиот Полуостров, поради што често е под снежна покривка од септември до мај

Крушево е типично планинско место и се смета за највисоко гратче на Балканскиот Полуостров, поради што често е под снежна покривка од септември до мај клима

РАЗЛИЧНИ КЛИМАТСКИ ТИПОВИ ЗА РАЗЛИЧНИ ВИДОВИ ТУРИЗАМ

Модифицираната типична планинска клима во медитеранска и изменета поголемиот дел од Македонија континентална клима во овозможува развој на зимско-котлините на природните спортски и рекреативен тектонски езерски басени на туризам, особено развиен на Охридското, Преспанското и локалитетите Попова Шапка на Дојранското Езеро Шар Планина, Маврово на овозможуваат пријатни Бистра, Крушево на Бушева туристички услови за летен и Планина, Пониква на зимски стационарен туризам, Осоговските Планини и на додека присуството на планините Галичица и Кожуф.

Климатски Континентална клима специфичности



Изменето медитеранска клима

n

лета со околу 2.400 сончеви часови годишно, Ја има во Охридско-просечна годишна струшката и Екстремните разлики во

0температура од 14 C и Преспанската Котлина со надморската височина, средногодишна количина влијанија на езерските испреплетеноста со врнежи од околу 650 мм. басени, но е типично композитни речни долини,

изразена и во Кичевската Котлина, Порече, Пелагонија, Полог, Беровско-делчевската Котлина и Славиште, каде

Се чувствува по се присутни свежи лета и долините на студени и подолги зими, Вардар со со поголеми притоките, температурни осцилации, поточно во со просечни годишни областите на температури од околу

0Тиквешката, 11 C и просечни разликите во големините Велешката, Скопската, количини на врнежи од на котлинските простори и Овчеполската, Штипската над 700 мм.езерските површини, на и Кочанската Котлина, релативно малиот како и по долините на македонски простор Струма во Струмичко- Таа е карактеристика за модифицираат присуство радовишката Котлина и по планинските простори на повеќе климатски долината на Црн Дрим во над 1.000 мeтри типови. Дебарската Котлина. Во надморска височина.

овие региони просечната Овде влегуваат годишна температурата на просторите на високите воздухот се движи околу планини Шар Планина,

0Таа е одлика за 12,5 C, а просечните Корапскиот масив, Гевгелиско-Валандовската годишни количини на Јабланица, Баба со Котлина и Дојран, каде се врнежи се движат околу Пелистер, Мокра Планина присутни топли и ведри 500 мм. со Солунска Глава.







Macedonian


студени и влажни. Просечните годишни температури на

воздухот се движат од 140C во Нов Дојран и Гевгелија до

6,70C во Лазарополе на планината Бистра. Најтопол месец

е јули со просечна температура на воздухот од 22,20C, а

најстуден месец е јануари со просечна температура од

0,30C. Просечните годишни количини на врнежи се

движат од 440 мм во Велес до 1.068 мм во Лазарополе, а

во долината на Радика достигнуваат и до 1.400 мм.MИзменето Континентална клима медитеранска клима



притоките, поточно во областите на Ја има во Охридско-Тиквешката, Велешката, струшката и Таа е одлика за Скопската, Преспанската Котлина Гевгелиско-Овчеполската, со влијанија на Валандовската Котлина Штипската и езерските басени, но е и Дојран, каде се Кочанската Котлина, типично изразена и во присутни топли и ведри како и по долините на Кичевската Котлина, лета со околу 2.400 Струма во Струмичко- Порече, Пелагонија, сончеви часови радовишката Котлина и Полог, Беровско-годишно, просечна по долината на Црн делчевската Котлина и годишна температура Дрим во Дебарската Славиште, каде се од 140C и Котлина. Во овие присутни свежи лета и средногодишна региони просечната студени и подолги зими, количина врнежи од годишна температурата со поголеми околу 650 мм.на воздухот се движи температурни околу 12,50C, а осцилации, со просечни просечните годишни годишни температури количини на врнежи се од околу 110C и движат околу 500 мм. просечни количини на Се чувствува по

врнежи од над 700 мм.долините на Вардар со

Таа е карактеристика за планинските простори над 1.000 мeтри надморска височина. Овде влегуваат просторите на високите планини Шар Планина, Корапскиот масив, Јабланица, Баба со Пелистер, Мокра

climateРАЗЛИЧНИ КЛИМАТСКИ ТИПОВИ ЗА РАЗЛИЧНИ ВИДОВИ ТУРИЗАМ

Модифицираната медитеранска и клима во поголемиот дел од изменета континентална клима во Македонија овозможува развој на котлините на природните тектонски зимско-спортски и рекреативен езерски басени на Охридското, туризам, особено развиен на Преспанското и Дојранското Езеро локалитетите Попова Шапка на Шар овозможуваат пријатни туристички Планина, Маврово на Бистра, услови за летен и зимски Крушево на Бушева Планина, стационарен туризам, додека Пониква на Осоговските Планини и присуството на типична планинска на планините Галичица и Кожуф.

Бројот на сончеви денови во Македонија се движи меѓу 230 до 280 денови. Охрид македонскиот туристички бисер, со над 200 сончеви денови во годината, претставува еден од најсончевите градови во државата.




Климатски специфичности Екстремните разлики во

надморската височина, испреплетеноста со композитни речни долини, разликите во големините на котлинските простори и езерските површини, на релативно малиот македонски простор модифицираат присуство на повеќе климатски типови.

Тиквешкото виногорје, најпознатиот лозарски регион во Македонија, е регион каде медитеранската клима од југот се сретнува до континенталните ветрови од север, при што се создаваат одлични услови за производство на грозје, од кое се добиваат комплексни вина богати со овошни ароми.


Macedonia - fu l l o f l i fe !

7

Macedonian


студени и влажни. Просечните годишни температури на

воздухот се движат од 140C во Нов Дојран и Гевгелија до

6,70C во Лазарополе на планината Бистра. Најтопол месец

е јули со просечна температура на воздухот од 22,20C, а

најстуден месец е јануари со просечна температура од

0,30C. Просечните годишни количини на врнежи се

движат од 440 мм во Велес до 1.068 мм во Лазарополе, а

во долината на Радика достигнуваат и до 1.400 мм.MИзменето Континентална клима медитеранска клима



притоките, поточно во областите на Ја има во Охридско-Тиквешката, Велешката, струшката и Таа е одлика за Скопската, Преспанската Котлина Гевгелиско-Овчеполската, со влијанија на Валандовската Котлина Штипската и езерските басени, но е и Дојран, каде се Кочанската Котлина, типично изразена и во присутни топли и ведри како и по долините на Кичевската Котлина, лета со околу 2.400 Струма во Струмичко- Порече, Пелагонија, сончеви часови радовишката Котлина и Полог, Беровско-годишно, просечна по долината на Црн делчевската Котлина и годишна температура Дрим во Дебарската Славиште, каде се од 140C и Котлина. Во овие присутни свежи лета и средногодишна региони просечната студени и подолги зими, количина врнежи од годишна температурата со поголеми околу 650 мм.на воздухот се движи температурни околу 12,50C, а осцилации, со просечни просечните годишни годишни температури количини на врнежи се од околу 110C и движат околу 500 мм. просечни количини на Се чувствува по

врнежи од над 700 мм.долините на Вардар со

Таа е карактеристика за планинските простори над 1.000 мeтри надморска височина. Овде влегуваат просторите на високите планини Шар Планина, Корапскиот масив, Јабланица, Баба со Пелистер, Мокра

climateРАЗЛИЧНИ КЛИМАТСКИ ТИПОВИ ЗА РАЗЛИЧНИ ВИДОВИ ТУРИЗАМ

Модифицираната медитеранска и клима во поголемиот дел од изменета континентална клима во Македонија овозможува развој на котлините на природните тектонски зимско-спортски и рекреативен езерски басени на Охридското, туризам, особено развиен на Преспанското и Дојранското Езеро локалитетите Попова Шапка на Шар овозможуваат пријатни туристички Планина, Маврово на Бистра, услови за летен и зимски Крушево на Бушева Планина, стационарен туризам, додека Пониква на Осоговските Планини и присуството на типична планинска на планините Галичица и Кожуф.





Климатски специфичности Екстремните разлики во

надморската височина, испреплетеноста со композитни речни долини, разликите во големините на котлинските простори и езерските површини, на релативно малиот македонски простор модифицираат присуство на повеќе климатски типови.




7

МакедонскиВО МАКЕДОНИЈА ИМА различни

хидрографски објекти со туристичка

намена (извори, реки, езера и бањи).

Посебна карактеристика на

македонските реки е тоа што на нив

се наоѓаат и одредени туристички

локалитети, како што се вештачки

езера, кањонски и клисурести

долини, сакрални објекти,

археолошки локалитети. Во нивна

непосредна близина се наоѓаат

градски населби со сите придружни

објекти со туристичко значење.


Мал водопад блиску до самиот извор на реката Бабуна, која извира под врвот Солунска Глава на Јакупица и има должина од 65 километри, збогатена со живописно речно корито


Извори Шум во Струшко, изворите на Црна Река, изворите на Извори со поголема Бабуна. Сите се со погодни штедрост и атрактивност се услови за излетничко-изворот кај Св. Наум на рекреативен туризам.брегот на Охридското Езеро,

Извори со посебно Вруток - изворот на реката туристичко значење за Вардар, потоа изворот на излетнички, лечилишен и реката Треска, Вевчанските рекреативен туризам во Извори во непосредна Македонија се близина на Вевчани, термоминералните извори Билјанините Извори покрај и бањи. Такви се Охрид, Беличките Извори во Кумановска Бања, областа Порече, врутокот В извори и реки

Водни ресурси на Македонија. Околу 2% од територијата на Македонија е под водена површина. Има околу 35 реки и 53 природни и вештачки езера. Според количините, Македонија има задоволителни водни ресурси, кои се нерамномерно распределени, така што западниот дел има поголеми количини вода. Просечно, вкупната количина вода

3во Македонија е 6,63 милијарди м , која се влива во сливовите на

3Вардар (4,77 милијарди м ), 3Струмица (0,18 милијарди м ) и Црн

3Дрим (1,68 милијарди м ).

ТРИ СЛИВНИ ПОДРАЧЈА ЗА РЕКИТЕ ОД МАКЕДОНИЈА

Егејскиот речен слив е најголем и зафаќа 87% од вкупната територија на државата со позначајните реки Вардар и Струмица. Јадранскиот слив опфаќа околу 13% од територијата со најзначајна река Црн Дрим. Црноморското сливно подрачје е доста мало со реката Биначка Морава.

Вардар со шеталиштето кај Камениот Мост - Најголемата македонска река има должина од 388 km и со 80% од своето течение се наоѓа на територијата на Република Македонија


Радика - полноводна река со чиста вода, речна пастрмка, со присуство на брзаци, клисуресто кањонеста долина со височина на планинските страни од над 2000 метри, со присуство на карактеристични антропогени сакрални и материјални објекти


Дел од реките со своите природни пејзажни, културно-историски и создадени материјални вредности се појавуваат како самостојни туристички целини. Типични примери се долините на реката Радика,

Катлановска Бања во Вардар со неговите заезерената клисуреста близина на Скопје, притоки: Треска, Бабуна, долина на Црн Дрим со бањата Кежовица кај Црна Река, Дошница, акумулациите Шпиље Штип, Кочанска Бања, Лепенец, Пчиња, и Глобочица, како и Негорска Бања во Брегалница, Крива Река, кањонот на Треска со близина на Гевгелија, Струмица, Црн Дрим и локалитетот Матка и бањата Банско кај Радика. Со своите заезерената долина со Струмица и бањите композитни долини, езерата Матка, Св. Косоврасти и Бањиште каде се менуваат Петка и Козјак. Со кај Дебар. живописни клисури и слични карактерис-

котлини со отворени тики се јавуваат и полиња, реките имаат клисурестите делови

Интересни погодни туристичко- на Вардар, Треска, Црна туристички мотиви во пејзажни и амбиентални Река, Брегалница. Македонија се реките вредности.

Реки

n

МакедонскиВО МАКЕДОНИЈА ИМА различни

















Извори со посебно Вруток - изворот на реката туристичко значење за Вардар, потоа изворот на излетнички, лечилишен и реката Треска, Вевчанските рекреативен туризам во Извори во непосредна Македонија се близина на Вевчани, термоминералните извори Билјанините Извори покрај и бањи. Такви се Охрид, Беличките Извори во Кумановска Бања, областа Порече, врутокот В извори и реки

Водни ресурси на Македонија. Околу 2% од територијата на Македонија е под водена површина. Има околу 35 реки и 53 природни и вештачки езера. Според количините, Македонија има задоволителни водни ресурси, кои се нерамномерно распределени, така што западниот дел има поголеми количини вода. Просечно, вкупната количина вода

3во Македонија е 6,63 милијарди м , која се влива во сливовите на

3Вардар (4,77 милијарди м ), 3Струмица (0,18 милијарди м ) и Црн

3Дрим (1,68 милијарди м ).







Дел од реките со своите природни пејзажни, културно-историски и создадени материјални вредности се појавуваат како самостојни туристички целини. Типични примери се долините на реката Радика,

Катлановска Бања во Вардар со неговите заезерената клисуреста близина на Скопје, притоки: Треска, Бабуна, долина на Црн Дрим со бањата Кежовица кај Црна Река, Дошница, акумулациите Шпиље Штип, Кочанска Бања, Лепенец, Пчиња, и Глобочица, како и Негорска Бања во Брегалница, Крива Река, кањонот на Треска со близина на Гевгелија, Струмица, Црн Дрим и локалитетот Матка и бањата Банско кај Радика. Со своите заезерената долина со Струмица и бањите композитни долини, езерата Матка, Св. Косоврасти и Бањиште каде се менуваат Петка и Козјак. Со кај Дебар. живописни клисури и слични карактерис-

котлини со отворени тики се јавуваат и полиња, реките имаат клисурестите делови

Интересни погодни туристичко- на Вардар, Треска, Црна туристички мотиви во пејзажни и амбиентални Река, Брегалница. Македонија се реките вредности.

Реки

n

MacedonianВО МАКЕДОНИЈА ИМА различни














Извори со посебно Вруток - изворот на реката туристичко значење за Вардар, потоа изворот на излетнички, лечилишен и реката Треска, Вевчанските рекреативен туризам во Извори во непосредна Македонија се близина на Вевчани, термоминералните извори Билјанините Извори покрај и бањи. Такви се Охрид, Беличките Извори во Кумановска Бања, областа Порече, врутокот T

Маркова Река, десна притока на Вардар, е долга 30 километри и тече јужно од Скопје. Извира на Мокра Планина, а кај селото Маркова Сушица во близина на Марковиот Манастир Св. Димитриј навлегува во рамничарски дел, надополнувајќи го живописот на пределот.



springs and rivers

Водни ресурси на Македонија. Околу 2% од територијата на Македонија е под водена површина. Има околу 35 реки и 53 природни и вештачки езера. Според количините, Македонија има задоволителни водни ресурси, кои се нерамномерно распределени, така што западниот дел има поголеми количини вода. Просечно, вкупната количина вода во

3Македонија е 6,63 милијарди м , која се влива во сливовите на

3Вардар (4,77 милијарди м ), 3Струмица (0,18 милијарди м ) и 3Црн Дрим (1,68 милијарди м ).



Катлановска Бања во близина на Струмица, Црн Дрим и Радика. Со туристички целини. Типични Скопје, бањата Кежовица кај Штип, своите композитни долини, каде примери се долините на реката Кочанска Бања, Негорска Бања во се менуваат живописни клисури и Радика, заезерената клисуреста близина на Гевгелија, бањата котлини со отворени полиња, долина на Црн Дрим со Банско кај Струмица и бањите реките имаат погодни туристичко- акумулациите Шпиље Косоврасти и Бањиште кај Дебар. пејзажни и амбиентални и Глобочица, како и кањонот на

вредности. Треска со локалитетот Матка и заезерената долина со езерата

Интересни туристички мотиви Матка, Св. Петка и Козјак. Со Дел од реките со своите во Македонија се реките Вардар со слични карактерис-тики се природни пејзажни, културно-неговите притоки: Треска, Бабуна, јавуваат и клисурестите делови на историски и создадени Црна Река, Дошница, Лепенец, Вардар, Треска, Црна Река, материјални вредности се Пчиња, Брегалница, Крива Река, Брегалница. појавуваат како самостојни

Реки

n

Врутокот Острово кај манастирот Св. Наум е најсилен извор во Македонија, од кој излегуваат 11 м³ вода во секунда


Рибникот во демирхисарското село Бабино ја користи водата од изворите кои, по текот на Базерничка Река до вливот на Црна река, ги има речиси на секои сто метри



7

MacedonianВО МАКЕДОНИЈА ИМА различни














Извори со посебно Вруток - изворот на реката туристичко значење за Вардар, потоа изворот на излетнички, лечилишен и реката Треска, Вевчанските рекреативен туризам во Извори во непосредна Македонија се близина на Вевчани, термоминералните извори Билјанините Извори покрај и бањи. Такви се Охрид, Беличките Извори во Кумановска Бања, областа Порече, врутокот T




springs and rivers

Водни ресурси на Македонија. Околу 2% од територијата на Македонија е под водена површина. Има околу 35 реки и 53 природни и вештачки езера. Според количините, Македонија има задоволителни водни ресурси, кои се нерамномерно распределени, така што западниот дел има поголеми количини вода. Просечно, вкупната количина вода во

3Македонија е 6,63 милијарди м , која се влива во сливовите на

3Вардар (4,77 милијарди м ), 3Струмица (0,18 милијарди м ) и 3Црн Дрим (1,68 милијарди м ).



Катлановска Бања во близина на Струмица, Црн Дрим и Радика. Со туристички целини. Типични Скопје, бањата Кежовица кај Штип, своите композитни долини, каде примери се долините на реката Кочанска Бања, Негорска Бања во се менуваат живописни клисури и Радика, заезерената клисуреста близина на Гевгелија, бањата котлини со отворени полиња, долина на Црн Дрим со Банско кај Струмица и бањите реките имаат погодни туристичко- акумулациите Шпиље Косоврасти и Бањиште кај Дебар. пејзажни и амбиентални и Глобочица, како и кањонот на

вредности. Треска со локалитетот Матка и заезерената долина со езерата

Интересни туристички мотиви Матка, Св. Петка и Козјак. Со Дел од реките со своите во Македонија се реките Вардар со слични карактерис-тики се природни пејзажни, културно-неговите притоки: Треска, Бабуна, јавуваат и клисурестите делови на историски и создадени Црна Река, Дошница, Лепенец, Вардар, Треска, Црна Река, материјални вредности се Пчиња, Брегалница, Крива Река, Брегалница. појавуваат како самостојни

Реки

n






7

КАКО КОНТИНЕНТАЛНА ДРЖАВА, територијата на

Република Македонија располага со релативно

големи езерски површини. Езерата се делат на

природни (тектонски и глацијални) и вештачки.

Најзначајни хидрографски туристички вредности

имаат тектонските езера (Охридското, Преспанското

и Дојранското), чии крајбрежја остваруваат најголема

туристичка посета и претставуваат најразвиени

македонски туристички регионални целини. КМакедонски



Тектонски езера денови на Преспанското Езеро и околу 160 денови Охридското, Преспанското на Дојранското Езеро. и Дојранското Езеро на Покрај езерата се развиени територијата на Република туристичките населби Македонија опфаќаат

2 Охрид, Струга, Отешево, површина од околу 665 км . Дојран и други, со Располагаат со плажи во изградена соодветна должина над 40 километри, материјална база за развој со над 160 хектари на туризмот, погодна за површина под плажи. Имаат летен стационарен чиста вода, со можности за туризам, спортско-капење во текот на годината рекреативен, конгресен и од околу 120 денови на други видови туризам. Охридското Езеро, околу 100

ОХРИДСКОТО ЕЗЕРО НЕ ЗАМРЗНУВА


7

езераТоплината на Дојранското Езеро Во Гевгелиско-валандовската и Дојранската Котлина најсилно се чувствуваат медитеранските климатски влијанија. Средномесечните температури на водата во период од безмалку

0половина година се повисоки од 18 C, што овозможува услови за капење од мај до крајот на септември.

Топлината на Дојранското Езеро Во Гевгелиско-валандовската и Дојранската Котлина најсилно се чувствуваат медитеранските климатски влијанија. Средномесечните температури на водата во период од безмалку половина година се повисоки од 180C, што овозможува услови за капење од мај до крајот на септември.

Глацијални езера Вештачки езера

n

Во Македонија има вкупно Овие езера се градени како 43 глацијални (леднички) хидроенергетски објекти или езера. Тие се сретнуваат на заради наводнување на високите планини, најчесто земјоделските површини. Во на височини поголеми од Македонија има вкупно 110 2.000 метри. Под дејство на вештачки акумулации, од кои глацијалната ерозија се голем број нудат и туристички создале циркови, кои се атрактивни содржини. Во таа исполнети со вода и, смисла, посебно се всушност, ги чинат овие истакнуваат Матка кај Скопје, хидрографски форми. која е најстара вештачка Најголем број такви езера акумулација на Балканот, има на Шар Планина (27), на потоа Мавровското, Пелистер има две, на Дебарското, Тиквешкото и Јабланица четири, на Мокра Велешкото Езеро, езерата Планина две итн. Стрежево и Гратче кај Кочани

и други.

Со средногодишна вред- карактеристики во лет-0ност од 13,6 C, температу- ниот период, кои во јуни

0рата на водата претставу- изнесуваат 18,6 C, во јули 0 0ва една од најзначајни 21,3 C, во август 22,5 C и во

0туристички вредности на септември 19,8 C. Охридското Езеро. Посеб- Капењето во езерото да на туристичка вредност се одвива во период од претставуваат средноме- најмалку четири месеци сечните температурни (од јуни до септември).

КАКО КОНТИНЕНТАЛНА ДРЖАВА, територијата на

Република Македонија располага со релативно

големи езерски површини. Езерата се делат на

природни (тектонски и глацијални) и вештачки.

Најзначајни хидрографски туристички вредности

имаат тектонските езера (Охридското, Преспанското

и Дојранското), чии крајбрежја остваруваат најголема

туристичка посета и претставуваат најразвиени

македонски туристички регионални целини. КМакедонски



Тектонски езера денови на Преспанското Езеро и околу 160 денови Охридското, Преспанското на Дојранското Езеро. и Дојранското Езеро на Покрај езерата се развиени територијата на Република туристичките населби Македонија опфаќаат

2 Охрид, Струга, Отешево, површина од околу 665 км . Дојран и други, со Располагаат со плажи во изградена соодветна должина над 40 километри, материјална база за развој со над 160 хектари на туризмот, погодна за површина под плажи. Имаат летен стационарен чиста вода, со можности за туризам, спортско-капење во текот на годината рекреативен, конгресен и од околу 120 денови на други видови туризам. Охридското Езеро, околу 100



7

езераТоплината на Дојранското Езеро Во Гевгелиско-валандовската и Дојранската Котлина најсилно се чувствуваат медитеранските климатски влијанија. Средномесечните температури на водата во период од безмалку

0половина година се повисоки од 18 C, што овозможува услови за капење од мај до крајот на септември.

Топлината на Дојранското Езеро Во Гевгелиско-валандовската и Дојранската Котлина најсилно се чувствуваат медитеранските климатски влијанија. Средномесечните температури на водата во период од безмалку половина година се повисоки од 180C, што овозможува услови за капење од мај до крајот на септември.

Глацијални езера Вештачки езера

n

Во Македонија има вкупно Овие езера се градени како 43 глацијални (леднички) хидроенергетски објекти или езера. Тие се сретнуваат на заради наводнување на високите планини, најчесто земјоделските површини. Во на височини поголеми од Македонија има вкупно 110 2.000 метри. Под дејство на вештачки акумулации, од кои глацијалната ерозија се голем број нудат и туристички создале циркови, кои се атрактивни содржини. Во таа исполнети со вода и, смисла, посебно се всушност, ги чинат овие истакнуваат Матка кај Скопје, хидрографски форми. која е најстара вештачка Најголем број такви езера акумулација на Балканот, има на Шар Планина (27), на потоа Мавровското, Пелистер има две, на Дебарското, Тиквешкото и Јабланица четири, на Мокра Велешкото Езеро, езерата Планина две итн. Стрежево и Гратче кај Кочани

и други.

Со средногодишна вред- карактеристики во лет-0ност од 13,6 C, температу- ниот период, кои во јуни

0рата на водата претставу- изнесуваат 18,6 C, во јули 0 0ва една од најзначајни 21,3 C, во август 22,5 C и во

0туристички вредности на септември 19,8 C. Охридското Езеро. Посеб- Капењето во езерото да на туристичка вредност се одвива во период од претставуваат средноме- најмалку четири месеци сечните температурни (од јуни до септември).

AКАКО КОНТИНЕНТАЛНА ДРЖАВА, територијата

на Република Македонија располага со

релативно големи езерски површини. Езерата

се делат на природни (тектонски и глацијални) и

вештачки. Најзначајни хидрографски

туристички вредности имаат тектонските езера

(Охридското, Преспанското и Дојранското), чии

крајбрежја остваруваат најголема туристичка

посета и претставуваат најразвиени македонски

туристички регионални целини.

MacedonianПоглед на Стење - Квалитетот на песокливоста на плажите на брегот на Преспанското Езеро е нивна голема предност за љубителите на сончањето и капењето. Покрај во Стење, ниски песочни плажи се наоѓаат на просторот на Отешево, Претор, Асамати, Наколец и на други локации.

Поглед на Стење - Квалитетот на песокливоста на плажите на брегот на Преспанското Езеро е нивна голема предност за љубителите на сончањето и капењето. Покрај во Стење, ниски песочни плажи се наоѓаат на просторот на Отешево, Претор, Асамати, Наколец и на други локации.

Тектонски езераОхридското,

Преспанското и Дојранското Езеро на територијата на Република Македонија опфаќаат површина од околу 665 км2. Располагаат со плажи во должина над 40 километри, со над 160 хектари површина под плажи. Имаат чиста вода, со можности за капење во текот на годината од околу 120 денови на Охридското Езеро, околу

Мавровско Езеро - Покрај големата надморска височина (1.233), температурата на површината на водата во јули и август е над 210C, што овозможува извонредни услови за летување

Тиквешко Езеро - Шест месеци во текот на годината, од мај до октомври, средномесечната температура на

0водата е поголема од 20 C. Езерото е богато и со разновидна риба, а

2релативно големата површина (14 км ) овозможува и пловидбени активности.

Тиквешко Езеро - Шест месеци во текот на годината, од мај до октомври, средномесечната температура на водата е поголема од 200C. Езерото е богато и со разновидна риба, а релативно големата површина (14 км2) овозможува и пловидбени активности.



7

lakesЕзеро Матка - Оваа хидроакумулација во клисурестиот дел на реката Матка се вклопува во уникатна целина со околниот простор и со манастирскиот комплекс Св. Андреја. Иако со релативно мала површина

2(0,25 км ), езерото овозможува бројни рекреативно-излетнички содржини - од капење и риболов до пловење и спортови на вода.

Езеро Матка - Оваа хидроакумулација во клисурестиот дел на реката Матка се вклопува во уникатна целина со околниот простор и со манастирскиот комплекс Св. Андреја. Иако со релативно мала површина



Со средногодишна вред- карактеристики во лет-ност од 13,60C, температу- ниот период, кои во јуни рата на водата претставу- изнесуваат 18,60C, во јули ва една од најзначајни 21,30C, во август 22,50C и туристички вредности на во септември 19,80C. Охридското Езеро. Посеб- Капењето во езерото да на туристичка вредност се одвива во период од претставуваат средноме- најмалку четири месеци сечните температурни (од јуни до септември).

100 денови на Преспанското Езеро и околу 160 денови на Дојранското Езеро. Покрај езерата се развиени туристичките населби Охрид, Струга, Отешево, Дојран и други, со изградена соодветна материјална база за развој на туризмот, погодна за летен стационарен туризам, спортско-рекреативен, конгресен и други видови туризам.

Во Македонија има вкупно 43 глацијални (леднички) езера. Тие се сретнуваат на високите планини, најчесто на височини поголеми од 2.000 метри. Под дејство на глацијалната ерозија се создале циркови, кои се исполнети со вода и, всушност, ги чинат овие хидрографски форми. Најголем број такви езера има на Шар Планина (27), на Пелистер има две, на Јабланица четири, на Мокра Планина две итн.

Овие езера се градени како хидроенергетски објекти или заради наводнување на земјоделските површини. Во Македонија има вкупно 110 вештачки акумулации, од кои голем број нудат и туристички атрактивни содржини. Во таа смисла, посебно се истакнуваат Матка кај Скопје, која е најстара вештачка акумулација на Балканот, потоа Мавровското, Дебар-ското, Тиквешкото и Велешкото Езеро, езе-рата Стрежево и Гратче кај Кочани и други.

Глацијални езера

Вештачки езера

n

AКАКО КОНТИНЕНТАЛНА ДРЖАВА, територијата

на Република Македонија располага со

релативно големи езерски површини. Езерата

се делат на природни (тектонски и глацијални) и

вештачки. Најзначајни хидрографски

туристички вредности имаат тектонските езера

(Охридското, Преспанското и Дојранското), чии

крајбрежја остваруваат најголема туристичка

посета и претставуваат најразвиени македонски

туристички регионални целини.

MacedonianПоглед на Стење - Квалитетот на песокливоста на плажите на брегот на Преспанското Езеро е нивна голема предност за љубителите на сончањето и капењето. Покрај во Стење, ниски песочни плажи се наоѓаат на просторот на Отешево, Претор, Асамати, Наколец и на други локации.

Поглед на Стење - Квалитетот на песокливоста на плажите на брегот на Преспанското Езеро е нивна голема предност за љубителите на сончањето и капењето. Покрај во Стење, ниски песочни плажи се наоѓаат на просторот на Отешево, Претор, Асамати, Наколец и на други локации.

Тектонски езераОхридското,

Преспанското и Дојранското Езеро на територијата на Република Македонија опфаќаат површина од околу 665 км2. Располагаат со плажи во должина над 40 километри, со над 160 хектари површина под плажи. Имаат чиста вода, со можности за капење во текот на годината од околу 120 денови на Охридското Езеро, околу


Тиквешко Езеро - Шест месеци во текот на годината, од мај до октомври, средномесечната температура на

0водата е поголема од 20 C. Езерото е богато и со разновидна риба, а

2релативно големата површина (14 км ) овозможува и пловидбени активности.

Тиквешко Езеро - Шест месеци во текот на годината, од мај до октомври, средномесечната температура на водата е поголема од 200C. Езерото е богато и со разновидна риба, а релативно големата површина (14 км2) овозможува и пловидбени активности.



7

lakesЕзеро Матка - Оваа хидроакумулација во клисурестиот дел на реката Матка се вклопува во уникатна целина со околниот простор и со манастирскиот комплекс Св. Андреја. Иако со релативно мала површина


Езеро Матка - Оваа хидроакумулација во клисурестиот дел на реката Матка се вклопува во уникатна целина со околниот простор и со манастирскиот комплекс Св. Андреја. Иако со релативно мала површина



Со средногодишна вред- карактеристики во лет-ност од 13,60C, температу- ниот период, кои во јуни рата на водата претставу- изнесуваат 18,60C, во јули ва една од најзначајни 21,30C, во август 22,50C и туристички вредности на во септември 19,80C. Охридското Езеро. Посеб- Капењето во езерото да на туристичка вредност се одвива во период од претставуваат средноме- најмалку четири месеци сечните температурни (од јуни до септември).

100 денови на Преспанското Езеро и околу 160 денови на Дојранското Езеро. Покрај езерата се развиени туристичките населби Охрид, Струга, Отешево, Дојран и други, со изградена соодветна материјална база за развој на туризмот, погодна за летен стационарен туризам, спортско-рекреативен, конгресен и други видови туризам.

Во Македонија има вкупно 43 глацијални (леднички) езера. Тие се сретнуваат на високите планини, најчесто на височини поголеми од 2.000 метри. Под дејство на глацијалната ерозија се создале циркови, кои се исполнети со вода и, всушност, ги чинат овие хидрографски форми. Најголем број такви езера има на Шар Планина (27), на Пелистер има две, на Јабланица четири, на Мокра Планина две итн.

Овие езера се градени како хидроенергетски објекти или заради наводнување на земјоделските површини. Во Македонија има вкупно 110 вештачки акумулации, од кои голем број нудат и туристички атрактивни содржини. Во таа смисла, посебно се истакнуваат Матка кај Скопје, која е најстара вештачка акумулација на Балканот, потоа Мавровското, Дебар-ското, Тиквешкото и Велешкото Езеро, езе-рата Стрежево и Гратче кај Кочани и други.

Глацијални езера

Вештачки езера

n

МакедонскиГЕОГРАФСКАТА ПОЛОЖБА, специфичните

релјефни, климатски, хидрографски и

педографски карактеристики овозможиле

разновиден растителен свет. На релативно

малиот простор на Република Македонија

ботаничарите систематизирале повеќе

растителни видови отколку

на просторот од Македонија

до Скандинавскиот

Полуостров. Има разновидни

и ретки животински видови и

дивеч. Застапени се околу

Растителен светРамниците и полињата

претежно се со култивирана вегетација, по ридовите и подножјата на планините е застапена тревна вегетација, а на планините е присутна разновидна шумска дрвенеста вегетација, која достигнува до околу 2.000 метри надморска височина, а потоа се простираат високопланински тревни пасишта и камењари. Поголем дел од планините се карактеризираат со присуство на ендемични и ретки растителни видови. Кај дрвенестата вегетација, борот молика е карактеристичен за Г


Рис - Симбол на дивиот свет на македонските планини, чиј лов е забранет


растителен и животински свет

НАЦИОНАЛНИ ПАРКОВИ И ПРИРОДНИ РЕТКОСТИ

Во Македонија има три национални паркови, но и специјални резервати, предели со посебни природни убавини и споменици на природата, како целини со растителни и животински ендеми. Според големината и природната разновидност, најзначајни се националните паркови Пелистер, Маврово и Галичица. Во природни реткости се вбројуваат строгите природни резервати Езерани и Мешник, а постојат и поголем број споменици на природата.

Дрвенестите шумски растителни заедници се претставени со листопадна и зимзелена вегетација. На присојните простори на сите планини претежно е развиена шумска покривка од даб и габер. Во повисоките простори и на осојните страни преовладува буката, а на некои планини е присутен борот, елата и други.


Даб (Quercus robus) - Старо дабово дрво во струшкото село Мороишта, чие стебло го обиколуваат петмина луѓе


Лист од дабово дрво со желад

Пеперутка Coenonympha glycerion - Еден од 100-те видови кои се сретнуваат на Осоговските Планини



Пелистер, смрчата за Шар карактеристични букови Малешевските Планини. Планина, белиот бор за комплекси има на Ниџе со Пристапот до поголемиот Кожуф и Малешевските Кајмакчалан, на Баба дел од шумските Планини, борот кривуљ за Планина со Пелистер, на комплекси е релативно Мокра Планина, дабот Илинска, Плакенска и поволен, бидејќи кај сите Македоникум за Галичица, Бушева Планина, на планини има воспоставени прнарот за Гевгелиско- Бистра, на Мокра Планина, патни комуникации и валандовската Котлина, а на Осоговски и туристички објекти.

Животински свет Ловен туризам

n

Најзастапени видови Во Македонија има околу дивеч се зајакот, срната, 120 уредени ловишта. дивата свиња, дивата Посебно се значајни коза, а од ѕверовите следните ловишта: Дојран мечката, волкот, за диви свињи, Богословец лисицата, рисот и други. за еребици-камењарки, Разновидните Катланово за фазани, животински видови Маздрача на Шар Планина овозможуваат мошне за диви свињи, срни и диви погодни услови за ловен кози и Брзовец на Бистра туризам и риболов. за диви свињи.

Сив сокол (Falco peregrinus) - Најбрза птица на планетата, која својот плен го лови само во воздух. Во пад развива фантастична брзина до 320 км на час. Соколот е чест мотив во македонските народни песни.


МакедонскиГЕОГРАФСКАТА ПОЛОЖБА, специфичните






растителни видови отколку

на просторот од Македонија

до Скандинавскиот

Полуостров. Има разновидни

и ретки животински видови и

дивеч. Застапени се околу

Растителен светРамниците и полињата

претежно се со култивирана вегетација, по ридовите и подножјата на планините е застапена тревна вегетација, а на планините е присутна разновидна шумска дрвенеста вегетација, која достигнува до околу 2.000 метри надморска височина, а потоа се простираат високопланински тревни пасишта и камењари. Поголем дел од планините се карактеризираат со присуство на ендемични и ретки растителни видови. Кај дрвенестата вегетација, борот молика е карактеристичен за Г




растителен и животински свет











Пелистер, смрчата за Шар карактеристични букови Малешевските Планини. Планина, белиот бор за комплекси има на Ниџе со Пристапот до поголемиот Кожуф и Малешевските Кајмакчалан, на Баба дел од шумските Планини, борот кривуљ за Планина со Пелистер, на комплекси е релативно Мокра Планина, дабот Илинска, Плакенска и поволен, бидејќи кај сите Македоникум за Галичица, Бушева Планина, на планини има воспоставени прнарот за Гевгелиско- Бистра, на Мокра Планина, патни комуникации и валандовската Котлина, а на Осоговски и туристички објекти.

Животински свет Ловен туризам

n

Најзастапени видови Во Македонија има околу дивеч се зајакот, срната, 120 уредени ловишта. дивата свиња, дивата Посебно се значајни коза, а од ѕверовите следните ловишта: Дојран мечката, волкот, за диви свињи, Богословец лисицата, рисот и други. за еребици-камењарки, Разновидните Катланово за фазани, животински видови Маздрача на Шар Планина овозможуваат мошне за диви свињи, срни и диви погодни услови за ловен кози и Брзовец на Бистра туризам и риболов. за диви свињи.



Macedonian


Каранфил - Често употребувано градинарско цвеќе


ГЕОГРАФСКАТА ПОЛОЖБА, специфичните






растителни видови отколку на просторот

од Македонија до Скандинавскиот

Полуостров. Има разновидни и ретки

животински видови и дивеч. Застапени се

околу 150 видови птици и поголем број

риби, од кои поголем број се ендемски. G Растителен светРамниците и полињата

претежно се со култивирана вегетација, по ридовите и подножјата на планините е застапена тревна вегетација, а на планините е присутна разновидна шумска дрвенеста вегетација, која достигнува до околу 2.000 метри надморска височина, а потоа се простираат високопланински тревни пасишта и камењари. Поголем дел од планините се карактеризираат со присуство на ендемични и ретки растителни видови. Кај дрвенестата вегетација, борот молика е карактеристичен за

Зајак - Еден од најзастапените и најпопуларни видови дивеч Зајак - Еден од најзастапените и најпопуларни видови дивеч

Дрво Гол човек (Arbutus andrachne) - Овој редок вид зимзелено дрво го има на падините на Кожуф и во кањонскиот дел на Црна Река. Интересното име доаѓа поради тоа што нема кора на стеблото, кое е составено само од срцевина и со боја која се менува во текот на денот. На изгрејсонце стеблото позеленува, во текот на денот има боја на човечка кожа, а на зајдисонце поцрвенува.




flora and fauna

Преспански пеликан - Една од најкрупните птици кои живеат на вода


Животински свет

Ловен туризам

n

Најзастапени видови дивеч се зајакот, срната, дивата свиња, дивата коза, а од ѕверовите мечката, волкот, лисицата, рисот и други. Разновидните животински видови овозможуваат мошне погодни услови за ловен туризам и риболов.

Во Македонија има околу 120 уредени ловишта. Посебно се значајни следните ловишта: Дојран за диви свињи, Богословец за еребици-камењарки, Катланово за фазани, Маздрача на Шар Планина за диви свињи, срни и диви кози и Брзовец на Бистра за диви свињи.

Преубавите пауни во комплексот на манастирот Св. Наум се една од неговите атрактивни карактеристики. Пауните се донесени во манастирот и денес ги има во изобилство, што надополнува ретката природна убавина со која е опкружен манастирот.


Кафеава мечка - Најголема меѓу крупните ѕверови во Македонија, со просечна тежина 100-150 кг. Се претпоставува дека во македонските планини живеат најмногу до 200 единки. Се сретнуваат во националните паркови Галичица, Маврово и Пелистер и во околината на резерватот Јасен, а повремено и Малешевските и Осоговските Планини. Мечките во Македонија се заштитен вид.


Пелистер, смрчата за Шар Планина, белиот бор за Кожуф и Малешевските Планини, борот кривуљ за Мокра Планина, дабот Македоникум за Галичица, прнарот за Гевгелиско-валандовската Котлина, а карактеристични букови комплекси има на Ниџе со Кајмакчалан, на Баба Планина со Пелистер, на Илинска,

Плакенска и Бушева Планина, на Бистра, на Мокра Планина, на Осоговски и Малешевските Планини. Пристапот до поголемиот дел од шумските комплекси е релативно поволен, бидејќи кај сите планини има воспоставени патни комуникации и туристички објекти.

Macedonian




ГЕОГРАФСКАТА ПОЛОЖБА, специфичните






растителни видови отколку на просторот

од Македонија до Скандинавскиот

Полуостров. Има разновидни и ретки

животински видови и дивеч. Застапени се

околу 150 видови птици и поголем број

риби, од кои поголем број се ендемски. G Растителен светРамниците и полињата

претежно се со култивирана вегетација, по ридовите и подножјата на планините е застапена тревна вегетација, а на планините е присутна разновидна шумска дрвенеста вегетација, која достигнува до околу 2.000 метри надморска височина, а потоа се простираат високопланински тревни пасишта и камењари. Поголем дел од планините се карактеризираат со присуство на ендемични и ретки растителни видови. Кај дрвенестата вегетација, борот молика е карактеристичен за

Зајак - Еден од најзастапените и најпопуларни видови дивеч Зајак - Еден од најзастапените и најпопуларни видови дивеч





flora and fauna



Животински свет

Ловен туризам

n

Најзастапени видови дивеч се зајакот, срната, дивата свиња, дивата коза, а од ѕверовите мечката, волкот, лисицата, рисот и други. Разновидните животински видови овозможуваат мошне погодни услови за ловен туризам и риболов.

Во Македонија има околу 120 уредени ловишта. Посебно се значајни следните ловишта: Дојран за диви свињи, Богословец за еребици-камењарки, Катланово за фазани, Маздрача на Шар Планина за диви свињи, срни и диви кози и Брзовец на Бистра за диви свињи.





Пелистер, смрчата за Шар Планина, белиот бор за Кожуф и Малешевските Планини, борот кривуљ за Мокра Планина, дабот Македоникум за Галичица, прнарот за Гевгелиско-валандовската Котлина, а карактеристични букови комплекси има на Ниџе со Кајмакчалан, на Баба Планина со Пелистер, на Илинска,

Плакенска и Бушева Планина, на Бистра, на Мокра Планина, на Осоговски и Малешевските Планини. Пристапот до поголемиот дел од шумските комплекси е релативно поволен, бидејќи кај сите планини има воспоставени патни комуникации и туристички објекти.

Македонско


Мермерна статуа на богот Дионис - Стоби, 119 година


Григориева галерија - Детаљ од Св. Софија, Охрид, 1314 година


Порта - Детаљ од црквата Св. Спас во Скопје


културно-историско наследство

НЕИЗБРИШЛИВИ СЕ ТРАГИТЕ од материјалната и духовната

култура низ бурните историски случувања на територијата на

Македонија од предисторијата, антиката, римскиот период,

средниот и новиот век. Денес, Република Македонија

изобилува со материјални, духовни и културни вредности,

кои се манифестираат низ бројни културно-историски

споменици, етнографски елементи, амбиентални целини,

градски населби, музеи, галерии, спомен-збирки,

гастрономски и манифестациски туристички вредности.

ТРАГИ НА ЧОВЕКОВО ОПСТОЈУВАЊЕ НАД 8.000 ГОДИНИ

Најраните траги на човечка активност на територијата на Македонија потекнуваат од постарото камено време - палеолитот. Вистинските почетоци на предисторијата почнуваат околу 6.000 години пред новата ера, со првите населби по Средна Брегалница и Овче Поле, покрај Вардар и во Пелагонија. Низ милениумите, Македонија одбележува значаен и богат цивилизациски развој во материјалната и духовната култура.

Н Дел од култен предмет од керамика во вид на антропоморфна глава, кој стоел во секоја куќа (Породин, Битола, неолит)

Дел од култен предмет од керамика во вид на антропоморфна глава, кој стоел во секоја куќа (Породин, Битола, неолит)

Античка амфора од V век п.н.е., што служела како сад за вода, вино или масло


Манастир Св. Архангел Михаил, кај селото Варош, Прилепско - Денешниот изглед на црквата ги има карактеристиките од последната преправка во 1861 година, кога е пронајдена и плоча со кириличен натпис од 996 година


Куќа на псалмите во Стоби - Резиденција на ранохристијанските црковни великодостојници, чија главна сала е постелена со луксузни мозаици со геометриски орнаменти и птици


Археолошки локалитетиВо Македонија се евидентирани

над 4.500 археолошки наоѓалишта. Посебно значење имаат локалитетите Скупи и Скопско Кале кај Скопје, потоа Требеништа, Св. Еразмо, Охридската тврдина, ранохристијанската базилика во

Цркви и манастириНа македонската земја, на која

апостол Павле, светите Кирил и Методиј и нивните следбеници го ширеле христијанството, се изградени бројни цркви и манастири, градени во различни периоди. Во Република Македонија има повеќе од 2.000 цркви и манастири. Повеќето од нив, особено оние градени од XI до XVI век, се во целост сочувани. Посебно се издвојуваат Св. Јован Бигорски во долината на Радика, Св. Наум на брегот на Охридското Езеро, манастирот Трескавец кај Прилеп, Св. Гаврил Лесновски во

селото Октиси во Охридско-струшката Котлина, Хераклеја Линкестис и Маркови Кули во Пелагонија, Стоби во близина на Градско, Исар и Баргала кај Штип, Струмичко Кале, Виничко Кале, Мородвис кај Кочани, Марвинци и Гевгелиски Рид во Гевгелиско-валандовската Котлина и други.

Во Македонија се изградни поголем број тврдини, кули и мостови, кои дополнително сведочат за животот и културата на овие простори. Такви се Самуиловата тврдина во Охрид, Марковите Кули во Прилеп, Царевите Кули во Струмица, Камениот Мост и Калето во Скопје, средновековните кули и мостови во Кратово.

Тврдини, кули и мостови

селото Лесново, Св. Јоаким Осоговски кај Крива Паланка, манастирите во Скопско, манастирите во Водоча и Вељуса во Струмичко и многу други.

Македонија спаѓа меѓу земјите со најубав сочуван византиски фрескопис од периодот на XI до XIV век. Сочувани се повеќе илјадници квадратни метри фрескоживопис, од кои поголемиот дел се во многу добра состојба и претставуваат ремек-дела на

Фрескосликарство

Македонско








културно-историско наследство









гастрономски и манифестациски туристички вредности.



Н Дел од култен предмет од керамика во вид на антропоморфна глава, кој стоел во секоја куќа (Породин, Битола, неолит)

Дел од култен предмет од керамика во вид на антропоморфна глава, кој стоел во секоја куќа (Породин, Битола, неолит)







Археолошки локалитетиВо Македонија се евидентирани

над 4.500 археолошки наоѓалишта. Посебно значење имаат локалитетите Скупи и Скопско Кале кај Скопје, потоа Требеништа, Св. Еразмо, Охридската тврдина, ранохристијанската базилика во

Цркви и манастириНа македонската земја, на која

апостол Павле, светите Кирил и Методиј и нивните следбеници го ширеле христијанството, се изградени бројни цркви и манастири, градени во различни периоди. Во Република Македонија има повеќе од 2.000 цркви и манастири. Повеќето од нив, особено оние градени од XI до XVI век, се во целост сочувани. Посебно се издвојуваат Св. Јован Бигорски во долината на Радика, Св. Наум на брегот на Охридското Езеро, манастирот Трескавец кај Прилеп, Св. Гаврил Лесновски во

селото Октиси во Охридско-струшката Котлина, Хераклеја Линкестис и Маркови Кули во Пелагонија, Стоби во близина на Градско, Исар и Баргала кај Штип, Струмичко Кале, Виничко Кале, Мородвис кај Кочани, Марвинци и Гевгелиски Рид во Гевгелиско-валандовската Котлина и други.

Во Македонија се изградни поголем број тврдини, кули и мостови, кои дополнително сведочат за животот и културата на овие простори. Такви се Самуиловата тврдина во Охрид, Марковите Кули во Прилеп, Царевите Кули во Струмица, Камениот Мост и Калето во Скопје, средновековните кули и мостови во Кратово.

Тврдини, кули и мостови

селото Лесново, Св. Јоаким Осоговски кај Крива Паланка, манастирите во Скопско, манастирите во Водоча и Вељуса во Струмичко и многу други.

Македонија спаѓа меѓу земјите со најубав сочуван византиски фрескопис од периодот на XI до XIV век. Сочувани се повеќе илјадници квадратни метри фрескоживопис, од кои поголемиот дел се во многу добра состојба и претставуваат ремек-дела на



РЕЛИГИЈА

Во Македонија се испреплетуваат источната и западната цивилизација. Во многу градови е вообичаено да се сретнат и цркви и џамии. Поголемиот дел од населението припаѓа на православната христијанска вероисповед (65%). По застапеност, на второ место се жителите со исламска вероисповед (33%). Останатите се католици, протестанти, атеисти и припадници на други религии.

Фрескоживописот на олтарскиот простор во црквата Св. Богородица Перивлепта во Охрид од 1295 година


Скопско Кале - Заради стратешката локација, тврдината била градена, рушена и преградувана многу пати од страна на разни освојувачи


македонската живописна школа.

Најстарите сочувани фрагменти од ранохристијански фрескопис се наоѓаат во Епископската базилика во археолошкиот локалитет Стоби. Фреските во Св. Софија, катедралниот храм на Охридската Архиепископија, претставуваат најдобро сочуван живопис во цела Византија од периодот на XI век. Развитокот на македонската уметност е најизразен во бурниот XIII и во почетокот на XIV век, кога работат познатите зографи Михаил и Евтихиј, инаугуратори на нови зографски канони. Во 1295 година, кога започнуваат да го сликаат охридскиот храм посветен на Пресвета Богородица Перивлептос, започнува нов величествен период во македонскиот фрескоживопис.

Фрескописот во црквата посветена на Архангел Михаил во Лесновскиот манастир датира од 1347 година, а од фреските настанати во XIV век по својата вредност и

убавина се издвојуваат и оние во Марковиот манастир и во црквата Св. Андреј на Матка. Во тој период, обемниот творечки опус во средновековниот живопис го омеѓуваат фрескодекорациите и иконите на Јован и Макарие Фрчкоски.

Средновековните фрески и икони се одликуваат со монументалност на композицијата и ликовите, со разигран цртеж и богат и рафиниран колорит. Во македонските цркви и манастири и во наредните векови продолжиле да се создаваат зографски дела, вклучувајќи ги и фреските во Св. Јован Бигорски и црквата Св. Ѓорѓи во Рајчица. Дел од ликовните остварувања на современите генерации ликовни творци се базираат на богатата византиска традиција.

Корените на оваа значајна уметничка гранка со вековна традиција потекнуваат од ранохристијанските камени олтарски прегради, кои подоцна ги заменуваат

средновековните црковни иконостаси од дрво. Најстариот иконостас од дрво се наоѓа во црквата Мали Свети Врачи во Охрид, од кој се зачувани првобитните пет столбови. Најстарите зачувани творби во резба кај нас потекнуваат од XIV

Резба

век, развиени под византиски влијанија. Средновековната резба имала сличност со декоративната пластика во камен од тоа време и се развила паралелно со неа. Орнаментите и мешавината на геометриски, зооморфни и флорални мотиви се аналогни со тие од

барелјефите во мермер од тоа време.

Од XIV век наваму, релјефната скулптура во камен опаѓа и неа ја заменува резбата во дрво, која покрај иконопиството и монументалното ѕидно сликарство, зазема посебно место во богатото

Иконостас во манастирот Св. Наум, со детаљ од годината кога е направен (1711)



7

АРХИТЕКТУРА

По античката архитектура, интензивна градителска активност се бележи во византискиот период, кога изградбата на Св. Софија во Цариград ги поставила критериумите во сите места под доминација на православната црква. Во времето на Отоманската империја доминантно било влијанието на исламската архитектура, за што сведочат многубројните објекти од тоа време: турските бањи, џамии, теќиња, безистени, чаршии. Најубавите примери на урбана архитектура се објектите од XIX и XX век. Крушево и Кратово во голем дел се комплетни урбанистички целини со зачувана градска архитектура од тој период, голем дел од Битола и Скопје, како и стариот дел на Охрид. Во XX век Македонија ги следи трендовите на модерната архитектура.

Амвон (возвишено место пред олтарот) во црквата Св. Благовештение во Прилеп (XIX век)


уметничко наследство на Македонија. Сепак, поради трошноста и лесната запаливост на дрвото, предметите од овој материјал низ вековите биле подложни на пропаѓање и уништување, но тие кои опстанале до денес сведочат за нивното високо уметничко ниво. Непроценливо наследство на македонскиот црковен дрворез се иконостасот во црквата Св. Спас во Скопје и во Бигорскиот манастир кај Дебар.

Во Македонија има околу 600 џамии, од кои најпознати се оние од XV и XVI век. Џамиите на Јаја-паша, Иса-бег, Мустафа-паша и Султан Мурат се наоѓаат во Скопје, Шарена џамија и Саат-џамија во Тетово, Исак џамија, Хајдар Кади-паша и Јени џамија во Битола, Чарши џамија во Прилеп, Саат џамија во Гостивар, а во Охрид се наоѓаат Хајати Баба-теќе и Али-паша џамијата. Сите имаат најчесто квадратна основа и трем, а се покриени со куполи или со дрвена покривна конструкција и претставуваат форма на турско-османлиската школа. Ѕидани се од камен и тула и поставени се во хоризонтални редови, така што нивните фасади изгледаат живописно. Џамиите ги граделе највисоките турски управувачи (паши и бегови) и заземале значајни позиции, често и доминантни во населбите.

Џамии

n

Отсекување на главата на св. Јован - Детаљ од иконостасот во Св. Спас во Скопје


Црквата Светите Климент и Пантелејмон на Плаошник е возобновена врз темелите на старата црква по претпоставен изглед, при што како пример биле земени црквите од Охрид и околина со слична хронолошка припадност


Фрагмент од богатата внатрешна декорација на Шарената џамија во Тетово, изградена во 1495, а обновена во 1785 година



РЕЛИГИЈА






македонската живописна школа.

Најстарите сочувани фрагменти од ранохристијански фрескопис се наоѓаат во Епископската базилика во археолошкиот локалитет Стоби. Фреските во Св. Софија, катедралниот храм на Охридската Архиепископија, претставуваат најдобро сочуван живопис во цела Византија од периодот на XI век. Развитокот на македонската уметност е најизразен во бурниот XIII и во почетокот на XIV век, кога работат познатите зографи Михаил и Евтихиј, инаугуратори на нови зографски канони. Во 1295 година, кога започнуваат да го сликаат охридскиот храм посветен на Пресвета Богородица Перивлептос, започнува нов величествен период во македонскиот фрескоживопис.

Фрескописот во црквата посветена на Архангел Михаил во Лесновскиот манастир датира од 1347 година, а од фреските настанати во XIV век по својата вредност и

убавина се издвојуваат и оние во Марковиот манастир и во црквата Св. Андреј на Матка. Во тој период, обемниот творечки опус во средновековниот живопис го омеѓуваат фрескодекорациите и иконите на Јован и Макарие Фрчкоски.


Корените на оваа значајна уметничка гранка со вековна традиција потекнуваат од ранохристијанските камени олтарски прегради, кои подоцна ги заменуваат

средновековните црковни иконостаси од дрво. Најстариот иконостас од дрво се наоѓа во црквата Мали Свети Врачи во Охрид, од кој се зачувани првобитните пет столбови. Најстарите зачувани творби во резба кај нас потекнуваат од XIV

Резба

век, развиени под византиски влијанија. Средновековната резба имала сличност со декоративната пластика во камен од тоа време и се развила паралелно со неа. Орнаментите и мешавината на геометриски, зооморфни и флорални мотиви се аналогни со тие од

барелјефите во мермер од тоа време.

Од XIV век наваму, релјефната скулптура во камен опаѓа и неа ја заменува резбата во дрво, која покрај иконопиството и монументалното ѕидно сликарство, зазема посебно место во богатото




7





уметничко наследство на Македонија. Сепак, поради трошноста и лесната запаливост на дрвото, предметите од овој материјал низ вековите биле подложни на пропаѓање и уништување, но тие кои опстанале до денес сведочат за нивното високо уметничко ниво. Непроценливо наследство на македонскиот црковен дрворез се иконостасот во црквата Св. Спас во Скопје и во Бигорскиот манастир кај Дебар.

Во Македонија има околу 600 џамии, од кои најпознати се оние од XV и XVI век. Џамиите на Јаја-паша, Иса-бег, Мустафа-паша и Султан Мурат се наоѓаат во Скопје, Шарена џамија и Саат-џамија во Тетово, Исак џамија, Хајдар Кади-паша и Јени џамија во Битола, Чарши џамија во Прилеп, Саат џамија во Гостивар, а во Охрид се наоѓаат Хајати Баба-теќе и Али-паша џамијата. Сите имаат најчесто квадратна основа и трем, а се покриени со куполи или со дрвена покривна конструкција и претставуваат форма на турско-османлиската школа. Ѕидани се од камен и тула и поставени се во хоризонтални редови, така што нивните фасади изгледаат живописно. Џамиите ги граделе највисоките турски управувачи (паши и бегови) и заземале значајни позиции, често и доминантни во населбите.

Џамии

n








Macedonian

Керамички статуи на божици од енеолитот - наоѓалиште Шуплевац, Долно Ореово, Битола


Традиција во естетиката - Од неолитските керамички справи за втиснување орнаменти (наоѓалиште Породин, Битола) до рачно изработениот охридски бисер


Плаошник - На местото на древниот манастир основан од св. Климент, посветен на св. Пантелејмон, каде била лоцирана прочуената Охридска школа на словенската писменост, во 2002 година е возобновена манастирската црква, денес посветена на св. Климент Охридски и св. Пантелејмон, во која повторно се пренесени моштите на св. Климент





7

cultural and historical heritage

Бронзен приврзок - амулет, наоѓалиште Сува Река, Гевгелија (железно време)


Манастирот Св. Јован Бигорски во клисурата на Радика


Исус Христос Седржител - централна апсида со дел од иконостасот во црквата Св. Јован Крстител во Бигорскиот манастир










гастрономски и манифестациски туристички вредности. НАрхеолошки локалитети

Во Македонија се евидентирани над 4.500 археолошки наоѓалишта. Посебно значење имаат локалитетите Скупи и Скопско Кале кај Скопје, потоа Требеништа, Св. Еразмо, Охридската тврдина, ранохристијанската базилика во селото Октиси во Охридско-струшката Котлина, Хераклеја Линкестис и Маркови Кули во Пелагонија, Стоби во близина на Градско, Исар и Баргала кај Штип, Струмичко Кале, Виничко Кале, Мородвис кај Кочани, Марвинци и Гевгелиски Рид во Гевгелиско-валандовската Котлина и други.

Тврдини, кули и мостовиВо Македонија се изградни

поголем број тврдини, кули и мостови, кои дополнително сведочат за животот и културата на овие простори. Такви се Самуиловата тврдина во Охрид, Марковите Кули во Прилеп, Царевите Кули во Струмица, Камениот Мост и Калето во Скопје, средновековните кули и мостови во Кратово.


Macedonian










7

cultural and historical heritage















гастрономски и манифестациски туристички вредности. НАрхеолошки локалитети

Во Македонија се евидентирани над 4.500 археолошки наоѓалишта. Посебно значење имаат локалитетите Скупи и Скопско Кале кај Скопје, потоа Требеништа, Св. Еразмо, Охридската тврдина, ранохристијанската базилика во селото Октиси во Охридско-струшката Котлина, Хераклеја Линкестис и Маркови Кули во Пелагонија, Стоби во близина на Градско, Исар и Баргала кај Штип, Струмичко Кале, Виничко Кале, Мородвис кај Кочани, Марвинци и Гевгелиски Рид во Гевгелиско-валандовската Котлина и други.

Тврдини, кули и мостовиВо Македонија се изградни

поголем број тврдини, кули и мостови, кои дополнително сведочат за животот и културата на овие простори. Такви се Самуиловата тврдина во Охрид, Марковите Кули во Прилеп, Царевите Кули во Струмица, Камениот Мост и Калето во Скопје, средновековните кули и мостови во Кратово.



Алаџа џамија - Една од најстарите џамии во Скопје, изградена во 1439 година, во чија близина се наоѓа турбе (надгробен објект) со богата декорација на добро обработен камен


Цркви и манастириНа македонската земја,

на која апостол Павле, светите Кирил и Методиј и нивните следбеници го ширеле христијанството, се изградени бројни цркви и манастири, градени во различни периоди. Во Република Македонија има повеќе од 2.000 цркви и манастири. Повеќето од нив, особено оние градени од XI до XVI век, се во целост сочувани. Посебно се издвојуваат Св. Јован Бигорски во долината на Радика, Св. Наум на брегот на Охридското Езеро, манастирот Трескавец кај Прилеп, Св. Гаврил

Лесновски во селото Лесново, Св. Јоаким Осоговски кај Крива Паланка, манастирите во Скопско, манастирите во Водоча и Вељуса во Струмичко и многу други.

Македонија спаѓа меѓу земјите со најубав сочуван византиски фрескопис од периодот на XI до XIV век. Сочувани се повеќе илјадници квадратни метри фрескоживопис, од кои поголемиот дел се во многу добра состојба и претставуваат ремек-дела на македонската живописна школа.

Најстарите сочувани фрагменти од ранохристијански фрескопис се наоѓаат во

Епископската базилика во археолошкиот локалитет Стоби. Фреските во Св. Софија, катедралниот храм на Охридската Архиепископија, претставуваат најдобро сочуван живопис во цела Византија од


периодот на XI век. Развитокот на македонската уметност е најизразен во бурниот XIII и во почетокот на XIV век, кога работат познатите зографи Михаил и Евтихиј, инаугуратори на нови зографски канони. Во 1295 година, кога започнуваат да го сликаат охридскиот храм посветен на Пресвета Богородица Перивлептос, започнува нов величествен период во македонскиот фрескоживопис.

Фрескописот во црквата посветена на Архангел Михаил во Лесновскиот манастир датира од 1347 година, а од фреските настанати во XIV век по својата вредност и убавина се издвојуваат и оние во Марковиот манастир и во црквата Св. Андреј на Матка. Во тој период, обемниот творечки опус во средновековниот живопис

Капител (горен највисок дел од столб), во декоративно обработен мермер од рановизантискиот град Стоби (V-VI век)


Црква Св. Јован Богослов Канео, кој има зачувано добар дел од своите првобитни фрески


РЕЛИГИЈА



7Macedonia - fu l l o f l i fe !

7



Лесновски манастир - Фрагмент од иконостасот со Аврамовото гостољубие (1814)


Манастир Св. Наум, чија сегашна манастирска црква е подигната по XV-XVI век


го омеѓуваат фрескодекорациите и иконите на Јован и Макарие Фрчкоски.


РезбаКорените на оваа значајна

уметничка гранка со вековна традиција потекнуваат од ранохристијанските камени олтарски прегради, кои подоцна ги заменуваат средновековните црковни иконостаси од дрво. Најстариот иконостас од дрво се наоѓа во црквата Мали Свети Врачи во Охрид, од кој се зачувани првобитните пет столбови. Најстарите зачувани творби во резба кај нас потекнуваат од XIV век, развиени под византиски влијанија. Средновековната резба имала сличност со декоративната пластика во камен од тоа време и се развила паралелно со неа. Орнаментите и мешавината на геометриски, зооморфни и флорални мотиви се аналогни со тие од барелјефите во мермер од тоа време.

Од XIV век наваму, релјефната скулптура во камен опаѓа и неа ја заменува резбата во дрво, која покрај иконопиството и монументалното ѕидно сликарство, зазема посебно место во богатото уметничко наследство на Македонија. Сепак, поради трошноста и лесната запаливост на дрвото, предметите од овој материјал низ вековите биле подложни на пропаѓање и уништување, но тие кои опстанале до денес сведочат за нивното

високо уметничко ниво. Непроценливо наследство на македонскиот црковен дрворез се иконостасот во црквата Св. Спас во Скопје и во Бигорскиот манастир кај Дебар.

Во Македонија има околу 600 џамии, од кои најпознати се оние од XV и XVI век. Џамиите на Јаја-паша, Иса-бег, Мустафа-паша и Султан Мурат се наоѓаат во Скопје, Шарена џамија и Саат-џамија во Тетово, Исак џамија, Хајдар Кади-паша и Јени џамија во Битола, Чарши џамија во Прилеп, Саат џамија во Гостивар, а во Охрид се наоѓаат Хајати Баба-теќе и Али-паша џамијата. Сите имаат најчесто квадратна основа и трем, а се покриени со куполи или со дрвена покривна конструкција и претставуваат форма на турско-османлиската школа. Ѕидани се од камен и тула и поставени се во

Џамии





Цркви и манастириНа македонската земја,

на која апостол Павле, светите Кирил и Методиј и нивните следбеници го ширеле христијанството, се изградени бројни цркви и манастири, градени во различни периоди. Во Република Македонија има повеќе од 2.000 цркви и манастири. Повеќето од нив, особено оние градени од XI до XVI век, се во целост сочувани. Посебно се издвојуваат Св. Јован Бигорски во долината на Радика, Св. Наум на брегот на Охридското Езеро, манастирот Трескавец кај Прилеп, Св. Гаврил

Лесновски во селото Лесново, Св. Јоаким Осоговски кај Крива Паланка, манастирите во Скопско, манастирите во Водоча и Вељуса во Струмичко и многу други.

Македонија спаѓа меѓу земјите со најубав сочуван византиски фрескопис од периодот на XI до XIV век. Сочувани се повеќе илјадници квадратни метри фрескоживопис, од кои поголемиот дел се во многу добра состојба и претставуваат ремек-дела на македонската живописна школа.

Најстарите сочувани фрагменти од ранохристијански фрескопис се наоѓаат во

Епископската базилика во археолошкиот локалитет Стоби. Фреските во Св. Софија, катедралниот храм на Охридската Архиепископија, претставуваат најдобро сочуван живопис во цела Византија од


периодот на XI век. Развитокот на македонската уметност е најизразен во бурниот XIII и во почетокот на XIV век, кога работат познатите зографи Михаил и Евтихиј, инаугуратори на нови зографски канони. Во 1295 година, кога започнуваат да го сликаат охридскиот храм посветен на Пресвета Богородица Перивлептос, започнува нов величествен период во македонскиот фрескоживопис.

Фрескописот во црквата посветена на Архангел Михаил во Лесновскиот манастир датира од 1347 година, а од фреските настанати во XIV век по својата вредност и убавина се издвојуваат и оние во Марковиот манастир и во црквата Св. Андреј на Матка. Во тој период, обемниот творечки опус во средновековниот живопис





РЕЛИГИЈА




7







го омеѓуваат фрескодекорациите и иконите на Јован и Макарие Фрчкоски.


РезбаКорените на оваа значајна

уметничка гранка со вековна традиција потекнуваат од ранохристијанските камени олтарски прегради, кои подоцна ги заменуваат средновековните црковни иконостаси од дрво. Најстариот иконостас од дрво се наоѓа во црквата Мали Свети Врачи во Охрид, од кој се зачувани првобитните пет столбови. Најстарите зачувани творби во резба кај нас потекнуваат од XIV век, развиени под византиски влијанија. Средновековната резба имала сличност со декоративната пластика во камен од тоа време и се развила паралелно со неа. Орнаментите и мешавината на геометриски, зооморфни и флорални мотиви се аналогни со тие од барелјефите во мермер од тоа време.

Од XIV век наваму, релјефната скулптура во камен опаѓа и неа ја заменува резбата во дрво, која покрај иконопиството и монументалното ѕидно сликарство, зазема посебно место во богатото уметничко наследство на Македонија. Сепак, поради трошноста и лесната запаливост на дрвото, предметите од овој материјал низ вековите биле подложни на пропаѓање и уништување, но тие кои опстанале до денес сведочат за нивното

високо уметничко ниво. Непроценливо наследство на македонскиот црковен дрворез се иконостасот во црквата Св. Спас во Скопје и во Бигорскиот манастир кај Дебар.

Во Македонија има околу 600 џамии, од кои најпознати се оние од XV и XVI век. Џамиите на Јаја-паша, Иса-бег, Мустафа-паша и Султан Мурат се наоѓаат во Скопје, Шарена џамија и Саат-џамија во Тетово, Исак џамија, Хајдар Кади-паша и Јени џамија во Битола, Чарши џамија во Прилеп, Саат џамија во Гостивар, а во Охрид се наоѓаат Хајати Баба-теќе и Али-паша џамијата. Сите имаат најчесто квадратна основа и трем, а се покриени со куполи или со дрвена покривна конструкција и претставуваат форма на турско-османлиската школа. Ѕидани се од камен и тула и поставени се во

Џамии

MМАКЕДОНСКИТЕ препознатливост во светски рамки. Важно место

ФОЛКЛОРНИ ТРАДИЦИИ, во музичката традиција на Македонија заземаат

влечејќи корени од бројните и разновидни ора и колоритните носии,

старомакедонските култури, како значајна гранка од народното уметничко

својата основа ја обликуваат творештво. Во оформувањето на нивните

во старосло-венската стилски и декоративни обележја нашле одраз

уметност. Покрај влијанијата дамнешните епохи, но и културно-историските

од други народи и култури, прилики во времето кога се создавани. Круна на

особено византиската и тоа е македонскиот вез кој, со убавината на

турската, македонскиот креацијата и умешната комбинација на бои и

фолклор развил уникатна техники, денес претставува една од нашите

најзначајни етнолошки вредности.

Македонски

ОроНајпрепознатлив

елемент на традиционалниот македонски фолклор се ората кои, зависно од стилот, кореографијата и обичаите поврзани со нив, се различни во различни делови од Македонија. Може да бидат отворени и затворени, а играчите се држат за раце, за рамења, за појаси, под рака или со рацете свртени надолу. Сите играчи играат на ист начин, освен челниот и

Златен брош со срмен конец - Брошот бил често користен украс на облеката и редовно закитуван со скапоцени камења




7

фолклорни традиции

Општа одлика на македонскиот народен вез е строго геометриската орнаментика. Пренесувајќи се континуирано од поколение на поколение, највисокиот дострел во својот развој македонската везбена уметност го достигнува во XIX век.


ТЕШКОТО

Се смета за едно од најубавите и најтешките македонски ора, важно дело на македонскиот музички фолклор од областа Галичник во северозападна Македонија, на планината Бистра. Во основа, потекнува од тешките моменти на заминување на печалба. Со текот на времето, прераснува во химна на сета тежина собрана во македонската душа низ долгите ропски векови.

ЧАЛГИЈА

Интересен жанр на македонската народна музика е чалгијата, позната како „староградска “, која долго се негува во многу градови, особено во Битола, Охрид, Велес и Солун. Со себе носи силни ориентални влијанија, што може да се забележи по стилот на изведба. Меѓутоа, со време, македонската чалгија се здобила со специфичен тонален дијалект и израз. Чалгии се свират на свадби, верски празници, обреди, панаѓури, а можат да се сретнат и по современите македонски ресторани.

последниот играч, кои може да изведуваат додатни чекори и движења. Ората се вијат обично на десно, но има и ора што се вијат на лево. Најпознати ора Правото, Пајдушкото, Елено моме, Чупурлика. Ората и македонската музика изобилува со комплексни ритми, од кои најчести 2/4 и 7/6. Кај повеќе ора се јавува и промената на темпото, обично од бавно кон брзо.

Ората се придружувани од народни инструменти, кои делат на традиционални и ориентални. Гајдата, кавалот, шупелката, дудукот, зурлата, двојанката, разните видови тамбури, тапанот и дајрето се сметаат за традиционални инструменти. Со мали варијации, грнетата, ќемането, удот, лејтата, канонот, тарабуката и дајрето се сметаат за

Инструменти

ориентални инструменти и обично се составен дел од ансамблите во ориентален стил наречени чалгии.

Со сето свое богатство, изразено преку бројноста и разновидноста на облеките и начинот на нивното украсување, носиите се дел од материјалната култура на македонскиот народ со вековна традиција. Меѓу наједноставните форми на китење на носиите претставува украсувањето со природни средства од најблиската околина (босилок, џунџуле), а невестите на главата носеле венец од бршлен или букет цвеќе. Највпечатлива форма на украсување кај македонските женски народни носии се украсите со стари метални пари, чија појава е поврзана со раното продирање на стоковно-паричната размена во македонското село. Металните монети и накитот се користеле прикачени за плетенките од косата, аплицирани на парче ткаенина или редени како рибини лушпи во вид на масивни украси за градите. Многу украси од овој вид се поврзани со занаетчиското производство.

Носии

Ковчеже од ореово дрво за чување накит (Скопско, XIX век)

Женска горна облека од модра чоја, украсена со вез од жолта срма, ширити и гајтани (Струга XIX век)



Вез

n

Главна карактеристика на македонските народни носии е везот со раскошни геометриски и цветни шари, срма и плетенки, како и накит изработен од метал, сребро, монистра и плодови од природата. Како карактеристичен украс особено на женските носии, најмногу се везеле кошулите и покривалата за на глава. Везовите се развивале и негувале на целата територија на Македонија. Во нивниот колорит доминира црвената боја, иако се застапени и зелената, жолтата и темносината. Карактеристика на македонските везови се густо извезените површини и специфичните орнаменти и мотиви. Македонскиот народен вез јасно сведочи за творечката оригиналност на неговиот создавач - македонската жена.

MМАКЕДОНСКИТЕ препознатливост во светски рамки. Важно место

ФОЛКЛОРНИ ТРАДИЦИИ, во музичката традиција на Македонија заземаат

влечејќи корени од бројните и разновидни ора и колоритните носии,

старомакедонските култури, како значајна гранка од народното уметничко

својата основа ја обликуваат творештво. Во оформувањето на нивните

во старосло-венската стилски и декоративни обележја нашле одраз

уметност. Покрај влијанијата дамнешните епохи, но и културно-историските

од други народи и култури, прилики во времето кога се создавани. Круна на

особено византиската и тоа е македонскиот вез кој, со убавината на

турската, македонскиот креацијата и умешната комбинација на бои и

фолклор развил уникатна техники, денес претставува една од нашите

најзначајни етнолошки вредности.

Македонски

ОроНајпрепознатлив

елемент на традиционалниот македонски фолклор се ората кои, зависно од стилот, кореографијата и обичаите поврзани со нив, се различни во различни делови од Македонија. Може да бидат отворени и затворени, а играчите се држат за раце, за рамења, за појаси, под рака или со рацете свртени надолу. Сите играчи играат на ист начин, освен челниот и





7

фолклорни традиции



ТЕШКОТО


ЧАЛГИЈА

Интересен жанр на македонската народна музика е чалгијата, позната како „староградска “, која долго се негува во многу градови, особено во Битола, Охрид, Велес и Солун. Со себе носи силни ориентални влијанија, што може да се забележи по стилот на изведба. Меѓутоа, со време, македонската чалгија се здобила со специфичен тонален дијалект и израз. Чалгии се свират на свадби, верски празници, обреди, панаѓури, а можат да се сретнат и по современите македонски ресторани.

последниот играч, кои може да изведуваат додатни чекори и движења. Ората се вијат обично на десно, но има и ора што се вијат на лево. Најпознати ора Правото, Пајдушкото, Елено моме, Чупурлика. Ората и македонската музика изобилува со комплексни ритми, од кои најчести 2/4 и 7/6. Кај повеќе ора се јавува и промената на темпото, обично од бавно кон брзо.

Ората се придружувани од народни инструменти, кои делат на традиционални и ориентални. Гајдата, кавалот, шупелката, дудукот, зурлата, двојанката, разните видови тамбури, тапанот и дајрето се сметаат за традиционални инструменти. Со мали варијации, грнетата, ќемането, удот, лејтата, канонот, тарабуката и дајрето се сметаат за

Инструменти

ориентални инструменти и обично се составен дел од ансамблите во ориентален стил наречени чалгии.

Со сето свое богатство, изразено преку бројноста и разновидноста на облеките и начинот на нивното украсување, носиите се дел од материјалната култура на македонскиот народ со вековна традиција. Меѓу наједноставните форми на китење на носиите претставува украсувањето со природни средства од најблиската околина (босилок, џунџуле), а невестите на главата носеле венец од бршлен или букет цвеќе. Највпечатлива форма на украсување кај македонските женски народни носии се украсите со стари метални пари, чија појава е поврзана со раното продирање на стоковно-паричната размена во македонското село. Металните монети и накитот се користеле прикачени за плетенките од косата, аплицирани на парче ткаенина или редени како рибини лушпи во вид на масивни украси за градите. Многу украси од овој вид се поврзани со занаетчиското производство.

Носии





Вез

n


MМАКЕДОНСКИТЕ ФОЛКЛОРНИ ТРАДИЦИИ,

влечејќи корени од старомакедонските

култури, својата основа ја обликуваат во

старосло-венската уметност. Покрај

влијанијата од други народи и култури,

особено византиската и турската,

македонскиот фолклор развил уникатна

препознатливост во светски рамки. Важно место

во музичката традиција на Македонија заземаат

бројните и разновидни ора и колоритните носии,

како значајна гранка од народното уметничко

творештво. Во оформува-њето на нивните стилски

и декоративни обележја нашле одраз дамнешните

епохи, но и културно-историските прилики во

времето кога се создавани. Круна на тоа е

македонскиот вез кој, со убавината на креацијата и

умешната комбинација на бои и техники, денес

претставува една од нашите најзначајни

етнолошки вредности. Macedonian

Оро ист начин, освен челниот и последниот играч, кои Најпрепознатлив може да изведуваат елемент на додатни чекори и традиционалниот движења. Ората се вијат македонски фолклор се обично на десно, но има и ората кои, зависно од ора што се вијат на лево. стилот, кореографијата и Најпознати ора Правото, обичаите поврзани со Пајдушкото, Елено моме, нив, се различни во Чупурлика. Ората и различни делови од македонската музика Македонија. Може да изобилува со комплексни бидат отворени и ритми, од кои најчести затворени, а играчите се 2/4 и 7/6. Кај повеќе ора држат за раце, за рамења, се јавува и промената на за појаси, под рака или со темпото, обично од бавно рацете свртени надолу. кон брзо.Сите играчи играат на



Невестински накит за глава - Занаетчиска изработка на сребро со позлата, украсено со филигрански фигури, зрна и корали (Скопје, XIX век)


Галичка свадба - Традиционална културна и туристичка манифестација, церемонија на стари обичаи зачувани во автентична форма


folklore traditions

ТЕШКОТО


ИнструментиОрата се придружувани од

народни инструменти, кои делат на традиционални и ориентални. Гајдата, кавалот, шупелката, дудукот, зурлата, двојанката, разните видови тамбури, тапанот и дајрето се сметаат за традиционални инструменти. Со мали варијации, грнетата, ќемането, удот, лејтата,

Карта - Сад за вино за канење гости за свадба (Тетовско, XIX век)


канонот, тарабуката и дајрето се сметаат за ориентални инструменти и обично се составен дел од ансамблите во ориентален стил наречени чалгии.

Со сето свое богатство, изразено преку бројноста и разновидноста на облеките и начинот на нивното украсување, носиите се дел од материјалната култура на македонскиот народ со вековна традиција. Меѓу наједноставните форми на китење на носиите претставува украсувањето со природни средства од најблиската околина (босилок, џунџуле), а невестите на главата носеле венец од бршлен или букет цвеќе.

Носии

Највпечатлива форма на украсување кај македонските женски народни носии се украсите со стари метални пари, чија појава е поврзана со раното продирање на стоковно-паричната размена во македонското село. Металните монети и накитот се користеле прикачени за плетенките од косата, аплицирани на парче ткаенина или редени како рибини лушпи во вид на масивни украси за градите. Многу украси од овој вид се поврзани со занаетчиското производство.



7

ЧАЛГИЈА

Интересен жанр на македонската народна музика е чалгијата, позната како

„староградска “, која долго се негува во многу градови, особено во Битола, Охрид, Велес и Солун. Со себе носи силни ориентални влијанија, што може да се забележи по стилот на изведба. Меѓутоа, со време, македонската чалгија се здобила со специфичен тонален дијалект и израз. Чалгии се свират на свадби, верски празници, обреди, панаѓури, а можат да се сретнат и по современите македонски ресторани.

Вез

n


Носија од Скопско (XIX век) - Невестинската скутина е украсена со срма, монистра и густи волнени разнобојни реси, а кошулата е украсена со разнобојна волна и срма на грдите, ракавите и долниот дел


MМАКЕДОНСКИТЕ ФОЛКЛОРНИ ТРАДИЦИИ,

влечејќи корени од старомакедонските

култури, својата основа ја обликуваат во

старосло-венската уметност. Покрај

влијанијата од други народи и култури,

особено византиската и турската,

македонскиот фолклор развил уникатна

препознатливост во светски рамки. Важно место

во музичката традиција на Македонија заземаат

бројните и разновидни ора и колоритните носии,

како значајна гранка од народното уметничко

творештво. Во оформува-њето на нивните стилски

и декоративни обележја нашле одраз дамнешните

епохи, но и културно-историските прилики во

времето кога се создавани. Круна на тоа е

македонскиот вез кој, со убавината на креацијата и

умешната комбинација на бои и техники, денес

претставува една од нашите најзначајни

етнолошки вредности. Macedonian

Оро ист начин, освен челниот и последниот играч, кои Најпрепознатлив може да изведуваат елемент на додатни чекори и традиционалниот движења. Ората се вијат македонски фолклор се обично на десно, но има и ората кои, зависно од ора што се вијат на лево. стилот, кореографијата и Најпознати ора Правото, обичаите поврзани со Пајдушкото, Елено моме, нив, се различни во Чупурлика. Ората и различни делови од македонската музика Македонија. Може да изобилува со комплексни бидат отворени и ритми, од кои најчести затворени, а играчите се 2/4 и 7/6. Кај повеќе ора држат за раце, за рамења, се јавува и промената на за појаси, под рака или со темпото, обично од бавно рацете свртени надолу. кон брзо.Сите играчи играат на







folklore traditions

ТЕШКОТО


ИнструментиОрата се придружувани од

народни инструменти, кои делат на традиционални и ориентални. Гајдата, кавалот, шупелката, дудукот, зурлата, двојанката, разните видови тамбури, тапанот и дајрето се сметаат за традиционални инструменти. Со мали варијации, грнетата, ќемането, удот, лејтата,



канонот, тарабуката и дајрето се сметаат за ориентални инструменти и обично се составен дел од ансамблите во ориентален стил наречени чалгии.

Со сето свое богатство, изразено преку бројноста и разновидноста на облеките и начинот на нивното украсување, носиите се дел од материјалната култура на македонскиот народ со вековна традиција. Меѓу наједноставните форми на китење на носиите претставува украсувањето со природни средства од најблиската околина (босилок, џунџуле), а невестите на главата носеле венец од бршлен или букет цвеќе.

Носии

Највпечатлива форма на украсување кај македонските женски народни носии се украсите со стари метални пари, чија појава е поврзана со раното продирање на стоковно-паричната размена во македонското село. Металните монети и накитот се користеле прикачени за плетенките од косата, аплицирани на парче ткаенина или редени како рибини лушпи во вид на масивни украси за градите. Многу украси од овој вид се поврзани со занаетчиското производство.



7

ЧАЛГИЈА

Интересен жанр на македонската народна музика е чалгијата, позната како

„староградска “, која долго се негува во многу градови, особено во Битола, Охрид, Велес и Солун. Со себе носи силни ориентални влијанија, што може да се забележи по стилот на изведба. Меѓутоа, со време, македонската чалгија се здобила со специфичен тонален дијалект и израз. Чалгии се свират на свадби, верски празници, обреди, панаѓури, а можат да се сретнат и по современите македонски ресторани.

Вез

n




2.500 years H ISTORY OF MACEDONIA

7

Istorija Historyna

Makedonija of

Macedonia 2.500 2.500 godini years

Бронзен шлем од фалангата на Александар


Филип II Македонски е претставен на бронзената скулптура Воин, висока околу 15 метри, поставена на 13-метарски постамент на плоштадот Карпошово востание близу Камениот Мост во Скопје


Античка монета - сребрена тетрадрахма со ликот на Лизимах (360-281 п.н.е.),

крал на Тракија и Мала Азија, еден од наследниците на Империјата на Александар

Античка монета - сребрена тетрадрахма со ликот на Лизимах (360-281 п.н.е.), крал на Тракија и Мала Азија, еден од наследниците на Империјата на Александар

Сребрени пари од македонски и пајонски владетели, пронајдени во големо депо кај денешен Прилепец, закопани пред некоја опасност. Се смета дека потекнуваат од градот Пелагонија.


Александарски саркофаг - Еден од четирите панели, на кој е претставено влегувањето на Александар во Вавилон. Целиот камениот саркофаг е украсен со барелјефни резби со мотиви од периодот на Александар Велики. Датиран е од IV век п.н.е., а откриен е во некропола во Либан во 1887 година. Денес е изложен во Археолошки музеј во Истанбул.


Формирање на македонската држава

крај на VI и почеток на V век п.н.е. - Завршил процесот на населување на Македонците, кои дошле во допир со староседелците Траки, Илири, Пајонци.VII век п.н.е. - Отпочнал долготрај-ниот процес на формирање на маке-

донската држава. Првата престол-нина на Македонија била Ајга, а од

IV век п.н.е. Пела. VIII век п.н.е. - Под водство на

династијата на Аргеадите, започнал процес на обедину-

вање на македонските племиња во една држава.


крај на VI и почеток на V век п.н.е. - Завршил процесот на населување на Македонците, кои дошле во допир со староседелците Траки, Илири, Пајонци.VII век п.н.е. - Отпочнал долготрај-ниот процес на формирање на маке-донската држава. Првата престол-нина на Македонија била Ајга, а од IV век п.н.е. Пела. VIII век п.н.е. - Под водство на династијата на Аргеадите, започнал процес на обедину-вање на македонските племиња во една држава.крал Пердика (околу 707-645 п.н.е.) - Му се припишува формирањето на прва-та македонска држава. Поради потеклото од Арг, неговата династија е наречена ди-настија на Аргеадите. Основно јадро на македонската држава

крал Пердика (околу 707-645 п.н.е.) - Му се припишува формирањето на прва-та македонска држава. Поради потеклото од Арг, неговата династија е наречена ди-настија на Аргеадите. Основно јадро на македонската држава се смета областа меѓу реките Лудиј (Мегленица) и Аксиј (Вардар), каде се наоѓале и двете прес-толнини, од каде биле преземани сите походи за освојување нови територии.Филип II (359-336 п.н.е.) - Ги обединил сите македонски племиња и Македонија станала централизирана монархија. Удар-на сила во војската станала тешко воору-жената пешадија - фаланга. Ја вовел македонската монета статер. Ја проши-рил државата до Охридското Езеро. Ги поделил елинските градови-држави на две струи - македонска и антимакедон-ска. Првата сметала дека обединувањето на елинските градови-држави треба да се изврши под Филип II, а другата била за непомирлива борба против него. Водач на втората бил Демостен. 338 п.н.е. - Одлучувачка битка кај Херо-неја меѓу Атина и Македонија, во која Фи-лип II извојувал победа и биле поставени темелите на македонската хегемонија врз елинските градови-држави (освен Спарта). 336 п.н.е. - Филип II бил убиен за време на подготовките за поход кон Персија.

се смета областа меѓу реките Лудиј (Мегленица) и Аксиј (Вардар), каде се наоѓале и двете прес-толнини, од каде биле преземани сите походи за освојување нови територии.Филип II (359-336 п.н.е.) - Ги обединил сите македонски племиња и Македонија станала централизирана монархија. Удар-на сила во војската станала тешко воору-жената пешадија - фаланга. Ја вовел македонската монета статер. Ја проши-рил државата до Охридското Езеро. Ги поделил елинските градови-држави на две струи - македонска и антимакедон-ска. Првата сметала дека обединувањето на елинските градови-држави треба да се изврши под Филип II, а другата била за непомирлива борба против него. Водач на втората бил Демостен. 338 п.н.е. - Одлучувачка битка кај Херо-неја меѓу Атина и Македонија, во која Фи-лип II извојувал победа и биле поставени темелите на македонската хегемонија врз елинските градови-држави (освен Спарта). 336 п.н.е. - Филип II бил убиен за време на подготовките за поход кон Персија.

Антички период Antique period

НАЈСТАРОТО ЗАПИШАНО ИМЕ НА да се заменува со името Маке-

МАКЕДОНИЈА е Ематија (Emathia). донија, кое со текот на времето

Најстарите податоци за Маке- добило политичко-географско

донија се сретнуваат во Илијадата значење и ја означувало не само

на Хомер, каде се спомнати реката земјата, туку и македонската

Вардар (Aksios), Пајонците, држава и сродните племиња, кои

областите Пиерија, Ематија итн. со јакнењето на централната власт

Од VIII век п.н.е. географската постепено ќе бидат вклучени во

ознака Ематија постапно почнала државата на Аргеадите.

ТЕРИТОРИЈА И НАСЕЛЕНИЕ

Границата на античка Македо-нија се протегала од хеленската покраина Тесалија на север, при што етничката и јазичната грани-ца била реката Пенча (Peneios), планините Олимп на југоисток и Пинд на југозапад, односно на тромеѓата со Епир и Тесалија. Северозападната граница ја претставувал шарпланинскиот масив, a североисточната грани-ца започнувала по долината на реката Пчиња и Осоговските Планини и се протегала до пла-нината Рила. На исток границата се протегала по источните пади-ни на Пирин Планина до Родопи-те и устието на реката Места (Nestos). На југоисток територија-та на Македонија ја заплиснува-ле брановите на Егејското Море.

На територијата на Македонија, освен Македонците и Бригите, живееле и други индоевропски племиња, кои ја сочинувале гру-пата македонски племиња. Во оваа група племиња влегувале и Бригите, Пелагонците, Еордите, Ботиајците, Едонците, Пајонците.


На територијата на Македонија, освен Македонците и Бригите, живееле и други индоевропски племиња, кои ја сочинувале гру-пата македонски племиња. Во оваа група племиња влегувале и Бригите, Пелагонците, Еордите,

62.500 години ИСТОРИЈА НА МАКЕДОНИЈА












7

Istorija Historyna

Makedonija of

Macedonia 2.500 2.500 godini years





Античка монета - сребрена тетрадрахма со ликот на Лизимах (360-281 п.н.е.),

крал на Тракија и Мала Азија, еден од наследниците на Империјата на Александар

Античка монета - сребрена тетрадрахма со ликот на Лизимах (360-281 п.н.е.), крал на Тракија и Мала Азија, еден од наследниците на Империјата на Александар






крај на VI и почеток на V век п.н.е. - Завршил процесот на населување на Македонците, кои дошле во допир со староседелците Траки, Илири, Пајонци.VII век п.н.е. - Отпочнал долготрај-ниот процес на формирање на маке-

донската држава. Првата престол-нина на Македонија била Ајга, а од

IV век п.н.е. Пела. VIII век п.н.е. - Под водство на

династијата на Аргеадите, започнал процес на обедину-

вање на македонските племиња во една држава.


крај на VI и почеток на V век п.н.е. - Завршил процесот на населување на Македонците, кои дошле во допир со староседелците Траки, Илири, Пајонци.VII век п.н.е. - Отпочнал долготрај-ниот процес на формирање на маке-донската држава. Првата престол-нина на Македонија била Ајга, а од IV век п.н.е. Пела. VIII век п.н.е. - Под водство на династијата на Аргеадите, започнал процес на обедину-вање на македонските племиња во една држава.крал Пердика (околу 707-645 п.н.е.) - Му се припишува формирањето на прва-та македонска држава. Поради потеклото од Арг, неговата династија е наречена ди-настија на Аргеадите. Основно јадро на македонската држава

крал Пердика (околу 707-645 п.н.е.) - Му се припишува формирањето на прва-та македонска држава. Поради потеклото од Арг, неговата династија е наречена ди-настија на Аргеадите. Основно јадро на македонската држава се смета областа меѓу реките Лудиј (Мегленица) и Аксиј (Вардар), каде се наоѓале и двете прес-толнини, од каде биле преземани сите походи за освојување нови територии.Филип II (359-336 п.н.е.) - Ги обединил сите македонски племиња и Македонија станала централизирана монархија. Удар-на сила во војската станала тешко воору-жената пешадија - фаланга. Ја вовел македонската монета статер. Ја проши-рил државата до Охридското Езеро. Ги поделил елинските градови-држави на две струи - македонска и антимакедон-ска. Првата сметала дека обединувањето на елинските градови-држави треба да се изврши под Филип II, а другата била за непомирлива борба против него. Водач на втората бил Демостен. 338 п.н.е. - Одлучувачка битка кај Херо-неја меѓу Атина и Македонија, во која Фи-лип II извојувал победа и биле поставени темелите на македонската хегемонија врз елинските градови-држави (освен Спарта). 336 п.н.е. - Филип II бил убиен за време на подготовките за поход кон Персија.

се смета областа меѓу реките Лудиј (Мегленица) и Аксиј (Вардар), каде се наоѓале и двете прес-толнини, од каде биле преземани сите походи за освојување нови територии.Филип II (359-336 п.н.е.) - Ги обединил сите македонски племиња и Македонија станала централизирана монархија. Удар-на сила во војската станала тешко воору-жената пешадија - фаланга. Ја вовел македонската монета статер. Ја проши-рил државата до Охридското Езеро. Ги поделил елинските градови-држави на две струи - македонска и антимакедон-ска. Првата сметала дека обединувањето на елинските градови-држави треба да се изврши под Филип II, а другата била за непомирлива борба против него. Водач на втората бил Демостен. 338 п.н.е. - Одлучувачка битка кај Херо-неја меѓу Атина и Македонија, во која Фи-лип II извојувал победа и биле поставени темелите на македонската хегемонија врз елинските градови-држави (освен Спарта). 336 п.н.е. - Филип II бил убиен за време на подготовките за поход кон Персија.

Антички период Antique period












На територијата на Македонија, освен Македонците и Бригите, живееле и други индоевропски племиња, кои ја сочинувале гру-пата македонски племиња. Во оваа група племиња влегувале и Бригите, Пелагонците, Еордите, Ботиајците, Едонците, Пајонците.


На територијата на Македонија, освен Македонците и Бригите, живееле и други индоевропски племиња, кои ја сочинувале гру-пата македонски племиња. Во оваа група племиња влегувале и Бригите, Пелагонците, Еордите,












Империјата на Александар III Македонски (336-323)

334 п.н.е. - Наследникот на Филип II, неговиот син Александар, започнал поход кон Персија со 30.000 пешадија и 5.000 коњаници. 333 п.н.е. - Во битката кај Ис Алек-сандар ја победил персиската војска, а потоа ги освоил Сирија и Египет. Заминал во оазата Сива кај храмот на Амон, каде од страна на свештени-ците бил пречекан како син на богот Амон. Ја освоил Месопотамија и ги поминал реките Еуфрат и Тигар.1 октомври 331 п.н.е. - Во битката кај Гавгамела персиската војска била поразена, по што царот Дариј III бил принуден да бега. По оваа победа, Александар бил прогласен за цар на Азија и влегол во Вавилон и Суза. 328 п.н.е. - Се оженил со Роксана, ќерка на согдијанскиот принц, со цел да го неутрализира востанието во Согдиана. Напоредно со македон-ската и елинската церемонија, вовел и персиска дворска церемонија.


334 п.н.е. - Наследникот на Филип II, неговиот син Александар, започнал поход кон Персија со 30.000 пешадија и 5.000 коњаници. 333 п.н.е. - Во битката кај Ис Александар ја победил персиската војска, а потоа ги освоил Сирија и Египет. Заминал во оазата Сива кај храмот на Амон, каде од страна на свештениците бил пречекан како син на богот Амон. Ја освоил Месопотамија и ги поминал реките Еуфрат и Тигар.1 октомври 331 п.н.е. - Во битката кај Гавгамела персиската војска била поразена, по што царот Дариј III бил принуден да бега. По оваа победа, Александар бил прогласен за цар на Азија и влегол во Вавилон и Суза. 328 п.н.е. - Се оженил со Роксана, ќерка на согдијанскиот принц, со цел да го неутрализира востанието во Согдиана. Напоредно со македонската и елинската церемонија, вовел и персиска дворска церемонија. 327-325 п.н.е. - Александар презел поход кон Индија, со цел да ја оствари идејата за светска доминација. 326 п.н.е. - Во битката кај Хидасп, го победил индискиот владетел Пор, кој му станал вазал. Незадоволството на војниците од долготрајните војувања го принудиле Александар да се врати назад. 13 јуни 323 п.н.е. - Подготвувајќи се за поход кон Картагина и западниот Медитеран, Александар умира во Вавилон.277-168 п.н.е. - Со Македонија и поголемиот дел од античките градови-држави владеела династијата Антигониди.306-30 п.н.е. - Со Египет владеела

династијата Птолемеиди.305-65 п.н.е. - Со територијата од Мала Азија до границата со Индија владеела династијата на Селевкидите.4 п.н.е. - Освојување на Вавилон од страна на Римската Империја, со што дефинитивно престанало да постои македонското царство од времето на Александар III Македонски.

215-205 п.н.е. - Прва македонско-римска војна, по која Филип V бил принуден да склучи мир, кој траел пет години. 200-197 п.н.е. - Втора македонско-римска војна, по која Македонија ги изгубила сите територии јужно од Олимп, егејските острови, делови од Епир, Десаретија, градовите Деметријада, Лихнид, Халкида, Партос.цар Персеј (179-168 п.н.е.) - Прогласен за цар на Македонија по смртта на Филип V. Успеал да ги зацврсти македонските граници на север и во централна Тракија и да создаде армија од 30.000 Македонци и 10.000 платеници. 171-168 п.н.е. - Трета македонско-римска војна со решавачка битка на 22 јуни 168 г. п.н.е. во близина на македонската тврдина Пидна, што го означила крајот на постоењето на македонското царство.Последниот македонски цар - Царот Персеј кратко се засолнил на островот Самотраки, а подоцна се предал на Римјаните. Со целото свое семејство, роднини, пријатели, заедно со копнената војска и флотата, дипломати и други претставници на македонската аристократија заминал во Рим. Остатокот од својот живот го поминал во заробеништво на островот Елба

Македонско-римски војни

306-30 п.н.е. - Со Египет владеела династијата Птолемеиди.305-65 п.н.е. - Со територијата од Ма-ла Азија до границата со Индија вла-деела династијата на Селевкидите.4 п.н.е. - Освојување на Вавилон од страна на Римската Империја, со што дефинитивно престанало да постои македонското царство од времето на Александар III Македонски.

215-205 п.н.е. - Прва македонско-римска војна, по која Филип V бил принуден да склучи мир, кој траел пет години. 200-197 п.н.е. - Втора македонско-римска војна, по која Македонија ги изгубила сите територии јужно од Олимп, егејските острови, делови од Епир, Десаретија, градовите Деметр-ијада, Лихнид, Халкида, Партос.цар Персеј (179-168 п.н.е.) - Прогласен за цар на Македонија по смртта на Филип V. Успеал да ги за-цврсти македонските граници на се-вер и во централна Тракија и да соз-


327-325 п.н.е. - Александар презел поход кон Индија, со цел да ја оствари идејата за светска доминација. 326 п.н.е. - Во битката кај Хидасп, го победил индискиот владетел Пор, кој му станал вазал. Незадоволството на војниците од долготрајните војувања го принудиле Александар да се врати назад. 13 јуни 323 п.н.е. - Подготвувајќи се за поход кон Картагина и западниот Медитеран, Александар умира во Вавилон.277-168 п.н.е. - Со Македонија и по-големиот дел од античките градови-држави владеела династијата Анти-гониди.

даде армија од 30.000 Македонци и 10.000 платеници. 171-168 п.н.е. - Трета македонско-римска војна со решавачка битка на 22 јуни 168 г. п.н.е. во близина на ма-кедонската тврдина Пидна, крај на македонското царство.Последниот македонски цар - Царот Персеј кратко се засолнил на остро-вот Самотраки, а подоцна се предал на Римјаните. Со целото семејство, роднини, пријатели, заедно со копне-ната војска и флотата, дипломати и други претставници на македонска-та аристократија заминал во Рим. Остатокот од животот го поминал во заробеништво на островот Елба.

62.500 години ИСТОРИЈА НА МАКЕДОНИЈА 2.500 years H ISTORY OF MACEDONIA

7

Фаланга - Тесно збиен одред вооружен со копја долги до шест метри, јадро на македонската пешадија. Не се користел како главно средство за напад, туку како единица за држење на непријателите во едно место додека тешката коњица им ги разбивала редовите. Составена од професионални војници, тоа е една од првите трупи во историјата кои биле организирано вежбани.Фаланга - Тесно збиен одред вооружен со копја долги до шест метри, јадро на македонската пешадија. Не се користел како главно средство за напад, туку како единица за држење на непријателите во едно место додека тешката коњица им ги разбивала редовите. Составена од професионални војници, тоа е една од првите трупи во историјата кои биле организирано вежбани.

Биста на Александар III Македонски во Британскиот музеј


Сребрени медалјони носени на парадните оклопи. Потекнуваат од Бучин - античкиот град Алкомена и од безимената населба кај Крушевица.


Златен статер од времето на Филип II Македонски


Златен статер од времето на Александар III Македонски

Златен статер од времето на ФАлександар III Македонски

СВАДБА НА ЕВРОПА И АЗИЈА

Трите дела на Империјата биле под персонална унија на Алексан-дар: како персиски цар на Азија, хегемон на Коринтскиот Сојуз на елинските градови-држави и крал на Македонија. Биле формирани 70 нови градови, од кои поголеми-от дел го носеле неговото име. Во Суза се одржала свадбена цере-монија на 10.000 Македонци со Персијанки - во историјата позната како свадба на Европа и Азија. Персијците и Македонците имале исти права. По смртта на Алексан-дар III Македонски започнала борба меѓу неговите војсководци.

А н т и ч к и п е р и о д A n t i q u e p e r i o d

WEDDING BETWEEN EUROPE AND ASIA

Трите дела на Империјата биле под персонална унија на Алексан-дар: како персиски цар на Азија, хегемон на Коринтскиот Сојуз на елинските градови-држави и крал на Македо-нија. Биле формирани 70 нови градови, од кои поголеми-от дел го носеле неговото име. Во Суза се одржала свадбена цере-монија на 10.000 Македонци со Персијанки - во историјата позната како свадба на Европа и Азија. Персијците и Македонците имале исти права. По смртта на Алексан-дар III Македонски започнала борба меѓу неговите војсководци.


334 п.н.е. - Наследникот на Филип II, неговиот син Александар, започнал поход кон Персија со 30.000 пешадија и 5.000 коњаници. 333 п.н.е. - Во битката кај Ис Алек-сандар ја победил персиската војска, а потоа ги освоил Сирија и Египет. Заминал во оазата Сива кај храмот на Амон, каде од страна на свештени-ците бил пречекан како син на богот Амон. Ја освоил Месопотамија и ги поминал реките Еуфрат и Тигар.1 октомври 331 п.н.е. - Во битката кај Гавгамела персиската војска била поразена, по што царот Дариј III бил принуден да бега. По оваа победа, Александар бил прогласен за цар на Азија и влегол во Вавилон и Суза. 328 п.н.е. - Се оженил со Роксана, ќерка на согдијанскиот принц, со цел да го неутрализира востанието во Согдиана. Напоредно со македон-ската и елинската церемонија, вовел и персиска дворска церемонија.


334 п.н.е. - Наследникот на Филип II, неговиот син Александар, започнал поход кон Персија со 30.000 пешадија и 5.000 коњаници. 333 п.н.е. - Во битката кај Ис Александар ја победил персиската војска, а потоа ги освоил Сирија и Египет. Заминал во оазата Сива кај храмот на Амон, каде од страна на свештениците бил пречекан како син на богот Амон. Ја освоил Месопотамија и ги поминал реките Еуфрат и Тигар.1 октомври 331 п.н.е. - Во битката кај Гавгамела персиската војска била поразена, по што царот Дариј III бил принуден да бега. По оваа победа, Александар бил прогласен за цар на Азија и влегол во Вавилон и Суза. 328 п.н.е. - Се оженил со Роксана, ќерка на согдијанскиот принц, со цел да го неутрализира востанието во Согдиана. Напоредно со македонската и елинската церемонија, вовел и персиска дворска церемонија. 327-325 п.н.е. - Александар презел поход кон Индија, со цел да ја оствари идејата за светска доминација. 326 п.н.е. - Во битката кај Хидасп, го победил индискиот владетел Пор, кој му станал вазал. Незадоволството на војниците од долготрајните војувања го принудиле Александар да се врати назад. 13 јуни 323 п.н.е. - Подготвувајќи се за поход кон Картагина и западниот Медитеран, Александар умира во Вавилон.277-168 п.н.е. - Со Македонија и поголемиот дел од античките градови-држави владеела династијата Антигониди.306-30 п.н.е. - Со Египет владеела

династијата Птолемеиди.305-65 п.н.е. - Со територијата од Мала Азија до границата со Индија владеела династијата на Селевкидите.4 п.н.е. - Освојување на Вавилон од страна на Римската Империја, со што дефинитивно престанало да постои македонското царство од времето на Александар III Македонски.

215-205 п.н.е. - Прва македонско-римска војна, по која Филип V бил принуден да склучи мир, кој траел пет години. 200-197 п.н.е. - Втора македонско-римска војна, по која Македонија ги изгубила сите територии јужно од Олимп, егејските острови, делови од Епир, Десаретија, градовите Деметријада, Лихнид, Халкида, Партос.цар Персеј (179-168 п.н.е.) - Прогласен за цар на Македонија по смртта на Филип V. Успеал да ги зацврсти македонските граници на север и во централна Тракија и да создаде армија од 30.000 Македонци и 10.000 платеници. 171-168 п.н.е. - Трета македонско-римска војна со решавачка битка на 22 јуни 168 г. п.н.е. во близина на македонската тврдина Пидна, што го означила крајот на постоењето на македонското царство.Последниот македонски цар - Царот Персеј кратко се засолнил на островот Самотраки, а подоцна се предал на Римјаните. Со целото свое семејство, роднини, пријатели, заедно со копнената војска и флотата, дипломати и други претставници на македонската аристократија заминал во Рим. Остатокот од својот живот го поминал во заробеништво на островот Елба


306-30 п.н.е. - Со Египет владеела династијата Птолемеиди.305-65 п.н.е. - Со територијата од Ма-ла Азија до границата со Индија вла-деела династијата на Селевкидите.4 п.н.е. - Освојување на Вавилон од страна на Римската Империја, со што дефинитивно престанало да постои македонското царство од времето на Александар III Македонски.

215-205 п.н.е. - Прва македонско-римска војна, по која Филип V бил принуден да склучи мир, кој траел пет години. 200-197 п.н.е. - Втора македонско-римска војна, по која Македонија ги изгубила сите територии јужно од Олимп, егејските острови, делови од Епир, Десаретија, градовите Деметр-ијада, Лихнид, Халкида, Партос.цар Персеј (179-168 п.н.е.) - Прогласен за цар на Македонија по смртта на Филип V. Успеал да ги за-цврсти македонските граници на се-вер и во централна Тракија и да соз-


327-325 п.н.е. - Александар презел поход кон Индија, со цел да ја оствари идејата за светска доминација. 326 п.н.е. - Во битката кај Хидасп, го победил индискиот владетел Пор, кој му станал вазал. Незадоволството на војниците од долготрајните војувања го принудиле Александар да се врати назад. 13 јуни 323 п.н.е. - Подготвувајќи се за поход кон Картагина и западниот Медитеран, Александар умира во Вавилон.277-168 п.н.е. - Со Македонија и по-големиот дел од античките градови-држави владеела династијата Анти-гониди.

даде армија од 30.000 Македонци и 10.000 платеници. 171-168 п.н.е. - Трета македонско-римска војна со решавачка битка на 22 јуни 168 г. п.н.е. во близина на ма-кедонската тврдина Пидна, крај на македонското царство.Последниот македонски цар - Царот Персеј кратко се засолнил на остро-вот Самотраки, а подоцна се предал на Римјаните. Со целото семејство, роднини, пријатели, заедно со копне-ната војска и флотата, дипломати и други претставници на македонска-та аристократија заминал во Рим. Остатокот од животот го поминал во заробеништво на островот Елба.


7

Фаланга - Тесно збиен одред вооружен со копја долги до шест метри, јадро на македонската пешадија. Не се користел како главно средство за напад, туку како единица за држење на непријателите во едно место додека тешката коњица им ги разбивала редовите. Составена од професионални војници, тоа е една од првите трупи во историјата кои биле организирано вежбани.Фаланга - Тесно збиен одред вооружен со копја долги до шест метри, јадро на македонската пешадија. Не се користел како главно средство за напад, туку како единица за држење на непријателите во едно место додека тешката коњица им ги разбивала редовите. Составена од професионални војници, тоа е една од првите трупи во историјата кои биле организирано вежбани.







Златен статер од времето на Александар III Македонски

Златен статер од времето на ФАлександар III Македонски

СВАДБА НА ЕВРОПА И АЗИЈА

Трите дела на Империјата биле под персонална унија на Алексан-дар: како персиски цар на Азија, хегемон на Коринтскиот Сојуз на елинските градови-држави и крал на Македонија. Биле формирани 70 нови градови, од кои поголеми-от дел го носеле неговото име. Во Суза се одржала свадбена цере-монија на 10.000 Македонци со Персијанки - во историјата позната како свадба на Европа и Азија. Персијците и Македонците имале исти права. По смртта на Алексан-дар III Македонски започнала борба меѓу неговите војсководци.


WEDDING BETWEEN EUROPE AND ASIA

Трите дела на Империјата биле под персонална унија на Алексан-дар: како персиски цар на Азија, хегемон на Коринтскиот Сојуз на елинските градови-држави и крал на Македо-нија. Биле формирани 70 нови градови, од кои поголеми-от дел го носеле неговото име. Во Суза се одржала свадбена цере-монија на 10.000 Македонци со Персијанки - во историјата позната како свадба на Европа и Азија. Персијците и Македонците имале исти права. По смртта на Алексан-дар III Македонски започнала борба меѓу неговите војсководци.

Римска управа

149-148 п.н.е. - Востание на Ан-дриск, како израз на незадоволс-тво од власта на Римјаните кои, макар што Македонија ја сме-тале за посебна етно-политичка заедница, ја забраниле тргови-јата меѓу одделните области и браковите меѓу Македонците од различни области, а била забра-нета и експлоатацијата на руд-ниците за злато и сребро - сето

тоа со цел да се оневозможи рестав-рација на политичката и економската моќ на Македонија.142 п.н.е. - Рим пристапил кон из-градба на патот Виа Игнација, со цел да ја подобри копнената комуникаци-ја и да го олесни префрлувањето на војските од Апенинскиот на Балкан-скиот Полуостров и Мала Азија. Со тоа, Македонија била претворена во база за римските операции на Балка-нот и далечните источни провинции. 27 п.н.е. - По извршената поделба на провинциите меѓу Октавијан Август и Римскиот Сенат, Македонија била


149-148 п.н.е. - Востание на Ан-дриск, како израз на незадоволс-тво од власта на Римјаните кои, макар што Македонија ја сме-тале за посебна етно-политичка заедница, ја забраниле тргови-јата меѓу одделните области и браковите меѓу Македонците од различни области, а била забра-нета и експлоатацијата на руд-ниците за злато и сребро - сето тоа со цел да се оневозможи рестав-рација на политичката и економската моќ на Македонија.142 п.н.е. - Рим пристапил кон из-градба на патот Виа Игнација, со цел

претворена во сенаторска провин-ција. Мирен период за повеќето македонски градови. Филипи, Касан-дреја, Дион и Пела ги задржале при-вилегиите на римски колонии. Стоби бил единствениот македонски град со статус на миниципија, додека Те-салоника, Амфипол и Скотуса имале статус на слободни градови. 253-337 (крај на владеењето на Константин I) - Македонија била на-паѓана од Готите, а ги поминала и си-те политички, административни и религиозни реформи на римските владетели. За време на Константин I, Империјата била поделена меѓу нова-та и старата престолнина - Констан-тинопол и Рим. Македонија влегла во рамките на Источноримската Импе-рија. 313 - По продорот на христијанство-то во Македонија, со Миланскиот едикт за толеранција била гаранти-рана целосна слобода и еднаквост во вероисповедта за христијаните, вра-ќање на црковната сопственост и елиминирање на државните култови.

да ја подобри копнената комуникаци-ја и да го олесни префрлувањето на војските од Апенинскиот на Балкан-

скиот Полуостров и Мала Азија. Со тоа, Македонија била претворена во база за римските операции на Балка-нот и далечните источни провинции. 27 п.н.е. - По извршената поделба на провинциите меѓу Октавијан Август и Римскиот Сенат, Македонија била претворена во сенаторска провин-ција. Мирен период за повеќето македонски

градови. Филипи, Касан-дреја, Дион и Пела ги задржале при-вилегиите на римски колонии. Стоби бил единствениот македонски град со статус на миниципија, додека Те-салоника, Амфипол и Скотуса имале статус на слободни градови. 253-337 (крај на владеењето на Константин I) - Македонија била на-паѓана од Готите, а ги поминала и си-те политички, административни и религиозни реформи на римските владетели. За време на Константин I, Империјата била поделена меѓу нова-та и старата престолнина - Констан-тинопол и Рим. Македонија влегла во рамките на Источноримската Импе-


7

Поделби на територијата на Македонија

80-ти години на IV век - Нова адми-нистративна поделба на територи-јата на Македонија, која била поде-лена на две посебни провинции. Ма-кедонија Прима, со главен град Теса-лоника и управувана од конзул, го за-земала просторот на јужна и цен-трална Македонија со островите Та-сос и Самотраки. Македонија Салута-рис, со главен град Стоби, ја заземала северозападна Македонија.средина на V век - Повторна поделба на територијата на Македонија, кога биле формирани две посебни провин-ции. Македонија Прима ги опфаќала јужните и централните области со градот Хераклеја Линкестис, а Маке-донија Секунда ги опфаќала области-те по средниот тек на Вардар, долни-от тек на Црна Река, како и текот на Брегалница. средина на VI век - Провинцијата Македонија Секунда била укината и повторно дошло до обединување на целата територија на Македонија.

рија. 313 - По продорот на христијанство-то во Македонија, со Миланскиот едикт за толеранција била гаранти-рана целосна слобода и еднаквост во вероисповедта за христијаните, вра-ќање на црковната сопственост и елиминирање на државните култови.



ПРВА ХРИСТИЈАНСКА ЗЕМЈА ВО ЕВРОПА

Македонија била првата земја во Европа каде било пренесено христијанското учење и биле формирани пр-вите христијански општини. Кон крајот на 49 година, Апостол Павле пристигнал во македонскиот град Филипи, каде ја одржал и првата христијанска проповед на тлото на Европа. Со неговата мисионерска дејност биле поставени основите на хрис-тијанството во Македонија.


Миграции на Словените и Аварите

IV век до половината на VII век - Се одвива Големата преселба на народи-те, како движење на туркмено-мон-голските, германските и словенските племиња, што предизвикало големи промени во Европа, каде биле форми-рани држави од германските и словен-ските племиња. 615 - Процесот на миграциите послед-ни го завршиле Словените и Аварите. Како резултат на словенските пресел-би, со текот на времето се формирале современите словенски народи: Полја-ците, Чесите, Словаците и Лужичките Срби од Западните Словени (Венети), Словенците, Хрватите, Србите, Црно-горците, Македонците и Бугарите од Јужните Словени (Склавини) и Русите,



Белорусите и Украинците од Источните Словени (Анти).20-ти години на VII век - Цела Македо-нија била населена со словенски племи-ња. Продирајќи по Моравско-вардарска-та долина, некои од нив се спуштиле нај-јужно дури до Пелопонез (Милинзи и Езерци). По текот на Бистрица, западно од Солун до Бер, се населиле Драговити-те, веднаш до нив биле Велегизитите, а на просторот меѓу Охрид, Битола и Велес се населиле Берзитите (Брсјаците). Бли-зу до Солун живееле Сагудатите, кон Струма и Халкидичкиот Полуостров се населиле Ринхините, по долината на Струма и Струмешница се населиле Струмјаните, а источно од реката Места се населиле Смолјаните. Еден дел од Драговитите подоцна се населил и во Полог.


Статуа на римскиот император Адријан (117-138), пронајдена во Стоби. За време на неговото владеење, Империјата година живеела во мир. Го изградил Пантеонот во Рим и храмот на Зевс во Атина.


Среден век Medieval Age


Влезот на Самуиловата тврдина во Охрид, една од најголемите

зачувани утврдувања во Македонија. До почетокот на XV век,

населениот град Охрид живеел во градските ѕидини.

Влезот на Самуиловата тврдина во Охрид, една од најголемите зачувани утврдувања во Македонија. До почетокот на XV век, населениот град Охрид живеел во градските ѕидини.

Апостол Павле


Македонија била првата земја во Европа каде било пренесено христијанското учење и биле формирани пр-вите христијански општини. Кон крајот на 49 година, Апостол Павле пристигнал во македон-скиот град Филипи, каде ја одржал и првата христијан-ска проповед на тлото на Европа. Со неговата мисио-нерска дејност биле поста-вени основите на хрис-тијанството во Македонија.


149-148 п.н.е. - Востание на Ан-дриск, како израз на незадоволс-тво од власта на Римјаните кои, макар што Македонија ја сме-тале за посебна етно-политичка заедница, ја забраниле тргови-јата меѓу одделните области и браковите меѓу Македонците од различни области, а била забра-нета и експлоатацијата на руд-ниците за злато и сребро - сето

тоа со цел да се оневозможи рестав-рација на политичката и економската моќ на Македонија.142 п.н.е. - Рим пристапил кон из-градба на патот Виа Игнација, со цел да ја подобри копнената комуникаци-ја и да го олесни префрлувањето на војските од Апенинскиот на Балкан-скиот Полуостров и Мала Азија. Со тоа, Македонија била претворена во база за римските операции на Балка-нот и далечните источни провинции. 27 п.н.е. - По извршената поделба на провинциите меѓу Октавијан Август и Римскиот Сенат, Македонија била


149-148 п.н.е. - Востание на Ан-дриск, како израз на незадоволс-тво од власта на Римјаните кои, макар што Македонија ја сме-тале за посебна етно-политичка заедница, ја забраниле тргови-јата меѓу одделните области и браковите меѓу Македонците од различни области, а била забра-нета и експлоатацијата на руд-ниците за злато и сребро - сето тоа со цел да се оневозможи рестав-рација на политичката и економската моќ на Македонија.142 п.н.е. - Рим пристапил кон из-градба на патот Виа Игнација, со цел

претворена во сенаторска провин-ција. Мирен период за повеќето македонски градови. Филипи, Касан-дреја, Дион и Пела ги задржале при-вилегиите на римски колонии. Стоби бил единствениот македонски град со статус на миниципија, додека Те-салоника, Амфипол и Скотуса имале статус на слободни градови. 253-337 (крај на владеењето на Константин I) - Македонија била на-паѓана од Готите, а ги поминала и си-те политички, административни и религиозни реформи на римските владетели. За време на Константин I, Империјата била поделена меѓу нова-та и старата престолнина - Констан-тинопол и Рим. Македонија влегла во рамките на Источноримската Импе-рија. 313 - По продорот на христијанство-то во Македонија, со Миланскиот едикт за толеранција била гаранти-рана целосна слобода и еднаквост во вероисповедта за христијаните, вра-ќање на црковната сопственост и елиминирање на државните култови.

да ја подобри копнената комуникаци-ја и да го олесни префрлувањето на војските од Апенинскиот на Балкан-

скиот Полуостров и Мала Азија. Со тоа, Македонија била претворена во база за римските операции на Балка-нот и далечните источни провинции. 27 п.н.е. - По извршената поделба на провинциите меѓу Октавијан Август и Римскиот Сенат, Македонија била претворена во сенаторска провин-ција. Мирен период за повеќето македонски

градови. Филипи, Касан-дреја, Дион и Пела ги задржале при-вилегиите на римски колонии. Стоби бил единствениот македонски град со статус на миниципија, додека Те-салоника, Амфипол и Скотуса имале статус на слободни градови. 253-337 (крај на владеењето на Константин I) - Македонија била на-паѓана од Готите, а ги поминала и си-те политички, административни и религиозни реформи на римските владетели. За време на Константин I, Империјата била поделена меѓу нова-та и старата престолнина - Констан-тинопол и Рим. Македонија влегла во рамките на Источноримската Импе-


7



рија. 313 - По продорот на христијанство-то во Македонија, со Миланскиот едикт за толеранција била гаранти-рана целосна слобода и еднаквост во вероисповедта за христијаните, вра-ќање на црковната сопственост и елиминирање на државните култови.




Македонија била првата земја во Европа каде било пренесено христијанското учење и биле формирани пр-вите христијански општини. Кон крајот на 49 година, Апостол Павле пристигнал во македонскиот град Филипи, каде ја одржал и првата христијанска проповед на тлото на Европа. Со неговата мисионерска дејност биле поставени основите на хрис-тијанството во Македонија.










Среден век Medieval Age


Влезот на Самуиловата тврдина во Охрид, една од најголемите

зачувани утврдувања во Македонија. До почетокот на XV век,

населениот град Охрид живеел во градските ѕидини.

Влезот на Самуиловата тврдина во Охрид, една од најголемите зачувани утврдувања во Македонија. До почетокот на XV век, населениот град Охрид живеел во градските ѕидини.



Македонија била првата земја во Европа каде било пренесено христијанското учење и биле формирани пр-вите христијански општини. Кон крајот на 49 година, Апостол Павле пристигнал во македон-скиот град Филипи, каде ја одржал и првата христијан-ска проповед на тлото на Европа. Со неговата мисио-нерска дејност биле поста-вени основите на хрис-тијанството во Македонија.


7

С р е д е н в е к M e d i e v a l A g eМисиите на браќата Константин и Методиј

50-ти години на IV век - Брегалнич-ка мисија на Константин и Методиј, преземена со цел да се придобијат Словените за борба против Бугарите. 855 - Константин ја создал словен-ската азбука - глаголица. Покрстил 54.000 Словени и ги поставил теме-лите на словенската писменост и книжевност. 855-856 - Сараценска (арапска) миси-ја, преземена со цел да разговара со арапските учени луѓе во однос на прашања кои се однесувале на хрис-тијанското учење.868-861 - Хазарска мисија, преземена кај Хазарите кои живееле на брегот на Црното Море. 863 - Во Моравската мисија за прв пат браќата Константин и Методиј организирале богослужба на словен-ски јазик, која дотогаш се вршела на латински. Оттаму заминале во Рим, каде биле пречекани од Папата и одр-жале богослужба на словенски јазик. Овде Константин се замонашил и го добил името Кирил. Се разболел и по-чинал во Рим. Погребан е во црквата Св. Климент. Методиј ја продолжил работата во Моравија како епископ

на Панонската епис-копија. Поради сво-јата активност бил во затвор две годи-

Подемот и падот на Самуиловата држава

969 - Синовите на брсјачкиот кнез Никола - Давид, Мојсеј, Арон и Самуил кренале воста-ние против бугарската власт и ги поставиле

темелите на македонската среднове-ковна држава. Прва престолнина била Преспа, а потоа Охрид. Нивното владе-ење е познато како тетрархија. 976 - Самуил и неговите браќа повтор-но се кренале на востание и ја отфрли-ле византиската власт, по што маке-донската држава станала независна. По смртта на Арон, Давид и Мојсеј, единствен владетел останал Самуил, во чија држава биле вклучени делови од денешните територии на Бугарија, Грција, Албанија, Србија и Босна.

крај на X век - Во Прес-па, во присуство на пап-ски пратеници од Рим кои му ја донеле круна-та, Самуил бил прогла-


969 - Синовите на брсјачкиот кнез Никола - Давид, Мојсеј, Арон и Самуил кренале воста-ние против бугарската власт и ги поставиле темелите на македонската среднове-ковна држава. Прва престолнина била Преспа, а потоа Охрид. Нивното владе-ење е познато како тетрархија. 976 - Самуил и неговите браќа повтор-но се кренале на востание и ја отфрли-ле византиската власт, по што маке-донската држава станала независна. По смртта на Арон, Давид и Мојсеј, единствен владетел останал Самуил, во чија држава биле вклучени делови од денешните територии на Бугарија, Грција, Албанија, Србија и Босна. крај на X век - Во Прес-па, во присуство на пап-ски пратеници од Рим кои му ја

Мисиите на браќата Константин и Методиј

50-ти години на IV век - Брегалничката мисија на Константин и Методиј, преземена со цел да се придобијат Словените за борба против Бугарите. 855 - Константин ја создал словенската азбука - глаголица. Покрстил 54.000 Словени и ги поставил темелите на словенската писменост и книжевност. 855-856 - Сараценската (арапска) мисија била преземена со цел да разговара со арапските учени луѓе во однос на прашања кои се однесувале на христијанското учење.868-861 - Хазарската мисија била преземена кај Хазарите кои живееле на брегот на Црното Море. 863 - Во Моравската мисија браќата Константин и Методиј организирале богослужба на словенски јазик, која дотогаш се вршела на латински. Оттаму заминале во Рим, каде биле пречекани од Папата и одржале богослужба на словенски јазик. Овде Константин се замонашил и го добил името Кирил. Се разболел и починал во Рим. Погребан е во црквата Св. Климент. Методиј ја продолжил работата во Моравија како епископ на Панонската епископија. Поради

ни. Умира во Моравија. Нивната активност ја продолжиле учениците Климент, Наум, Сава и Ангелариј.

886 - По заминувањето од Моравија, бугарскиот владетел Борис го испра-тил Климент во областа Кутмичевица во југозападна Македонија, со цел да се обучат словенски учители и свеш-теници и да се истиснат грчките. 886-893 - Климент успеал да обучи околу 3.500 ученици. Охрид прерас-нал во црковно-просветен и книже-вен центар и се претворил во најраз-виен културен центар во целиот сло-венски свет. Во ова време Климент создал нова поедноставна азбука, која во чест на својот учител Кирил ја нарекол кирилица. 893 - Бугарскиот владетел Симеон го поставил Климент за словенски епис-коп во Дремвицката епархија. Негово-то учителско место му било доверено на Наум, кој исто така дал голем при-донес за развојот на Охридската кни-жевна школа.916 - Климент последните години од својот живот ги поминал во Охрид каде што и умира, а пред него (910) починал и Наум.IX и X век - Македонија паѓа под византиска и бугарска власт.

Климент и Наум

сен за цар. Државниот апарат и војската на оваа ранофеудална држава биле составени од Македонци. Во внатрешните односи ја-зикот бил македонско-словенски, а во меѓу-народната дипломатија старогрчки.почеток на XI век - Византискиот владетел Василиј II започнал поход против македон-ската држава. 29 јули 1014 - Одлучувачка битка на пла-нината Беласица, кога македонската војска била поразена. Биле заробени 14.000-15.000 македонски војници кои биле осле-пени.6 октомври 1014 - По поразот на Беласица, Самуил умира. 1018 - По смртта на последниот македон-ски цар Јован Владислав, Василиј II ја пот-чинил Македонија и ја ликвидирал маке-донската средновековна држава. X век - Појава на богомилството југозапад-на Македонија. За основоположник се смета поп Богомил.

донеле круна-та, Самуил бил прогла-сен за цар. Државниот апарат и војската на оваа ранофеудална држава биле составени од Македонци. Во внатрешните односи ја-зикот бил македонско-словенски, а во меѓу-народната дипломатија старогрчки.почеток на XI век - Византискиот владетел Василиј II започнал поход против македон-ската држава. 29 јули 1014 - Одлучувачка битка на пла-нината Беласица, кога македонската војска била поразена. Биле заробени 14.000-15.000 македонски војници кои биле осле-пени.6 октомври 1014 - По поразот на Беласица, Самуил умира. 1018 - По смртта на последниот македон-ски цар Јован Владислав, Василиј II ја пот-чинил Македонија и ја ликвидирал маке-донската средновековна држава. X век - Појава на богомилството југозапад-на Македонија. За основоположник се смета

години. Умира во Моравија. Нивната активност ја продолжиле учениците Климент, Наум, Сава, Ангелариј.

886 - По заминувањето од Моравија, бугарскиот владетел Борис го испратил Климент во областа Кутмичевица во Југозападна Македо-нија со цел да се обучат словенски учители и свештеници и да се истиснат грчките. 886-893 - Климент успеал да обучи околу 3.500 ученици. Охрид прераснал во црковно-просветен и книжевен центар и се претворил во најразвиен културен центар во целиот словенски свет. Во ова време Климент создал нова поедноставна азбука, која во чест на својот учител Кирил ја нарекол кирилица. 893 - Бугарскиот владетел Симеон го поставил Климент за словенски епископ во Дремвицката епархија. Неговото учителско место му било доверено на Наум, кој исто така дал голем придонес за развојот на Охридската книжевна школа.916 - Климент последните години од својот живот ги поминал во Охрид каде што и умира, а пред него (910)


ОСНОВОПОЛОЖНИЦИ НА ПИСМЕНОСТА ВО СЛОВЕНСКИОТ СВЕТ


Методиј (825-885), по завршува-њето на военото училиште бил ис-пратен од Византија за да ја упра-вува областа меѓу Струмица и Бре-галница. Константин (827-869) бил поставен за библиотекар на Цари-градската Патријаршија, а потоа заминал во манастир. Од страна на Византија, солунските браќа би-ле испратени во четири мисии за ширење на христијанството и пис-меноста меѓу Словените.


Гробот на св. Кирил во црквата Св. Климент во Рим

Гробот на св. Кирил во црквата Св. Климент во РимСветите

Кирил и МетодијСветите Кирил и Методиј

Св. Климент Охридски (840-916) и Св. Наум Охридски (830-910)Св. Климент Охридски (840-916) и Св. Наум Охридски (830-910)

Цар Самуил(958-1014)Цар Самуил(958-1014)

ОХРИДСКА АРХИЕПИСКОПИЈА


Во времето на Самуил (969 година) биле пос-тавени темелите на ма-кедонската православ-на црква. Од XI век таа се нарекува Охридска Архиепископија. Се-диштето во почетокот било во Преспа, а потоа во Охрид. Нејзиното признавање, како и царската титула на Са-муил, биле дадени од страна на Рим. Охрид-ската Архиепископија во времето на маке-донското царство била издигната во ранг на патријаршија.



7

С р е д е н в е к M e d i e v a l A g eМисиите на браќата Константин и Методиј

50-ти години на IV век - Брегалнич-ка мисија на Константин и Методиј, преземена со цел да се придобијат Словените за борба против Бугарите. 855 - Константин ја создал словен-ската азбука - глаголица. Покрстил 54.000 Словени и ги поставил теме-лите на словенската писменост и книжевност. 855-856 - Сараценска (арапска) миси-ја, преземена со цел да разговара со арапските учени луѓе во однос на прашања кои се однесувале на хрис-тијанското учење.868-861 - Хазарска мисија, преземена кај Хазарите кои живееле на брегот на Црното Море. 863 - Во Моравската мисија за прв пат браќата Константин и Методиј организирале богослужба на словен-ски јазик, која дотогаш се вршела на латински. Оттаму заминале во Рим, каде биле пречекани од Папата и одр-жале богослужба на словенски јазик. Овде Константин се замонашил и го добил името Кирил. Се разболел и по-чинал во Рим. Погребан е во црквата Св. Климент. Методиј ја продолжил работата во Моравија како епископ

на Панонската епис-копија. Поради сво-јата активност бил во затвор две годи-


969 - Синовите на брсјачкиот кнез Никола - Давид, Мојсеј, Арон и Самуил кренале воста-ние против бугарската власт и ги поставиле

темелите на македонската среднове-ковна држава. Прва престолнина била Преспа, а потоа Охрид. Нивното владе-ење е познато како тетрархија. 976 - Самуил и неговите браќа повтор-но се кренале на востание и ја отфрли-ле византиската власт, по што маке-донската држава станала независна. По смртта на Арон, Давид и Мојсеј, единствен владетел останал Самуил, во чија држава биле вклучени делови од денешните територии на Бугарија, Грција, Албанија, Србија и Босна.

крај на X век - Во Прес-па, во присуство на пап-ски пратеници од Рим кои му ја донеле круна-та, Самуил бил прогла-


969 - Синовите на брсјачкиот кнез Никола - Давид, Мојсеј, Арон и Самуил кренале воста-ние против бугарската власт и ги поставиле темелите на македонската среднове-ковна држава. Прва престолнина била Преспа, а потоа Охрид. Нивното владе-ење е познато како тетрархија. 976 - Самуил и неговите браќа повтор-но се кренале на востание и ја отфрли-ле византиската власт, по што маке-донската држава станала независна. По смртта на Арон, Давид и Мојсеј, единствен владетел останал Самуил, во чија држава биле вклучени делови од денешните територии на Бугарија, Грција, Албанија, Србија и Босна. крај на X век - Во Прес-па, во присуство на пап-ски пратеници од Рим кои му ја

Мисиите на браќата Константин и Методиј

50-ти години на IV век - Брегалничката мисија на Константин и Методиј, преземена со цел да се придобијат Словените за борба против Бугарите. 855 - Константин ја создал словенската азбука - глаголица. Покрстил 54.000 Словени и ги поставил темелите на словенската писменост и книжевност. 855-856 - Сараценската (арапска) мисија била преземена со цел да разговара со арапските учени луѓе во однос на прашања кои се однесувале на христијанското учење.868-861 - Хазарската мисија била преземена кај Хазарите кои живееле на брегот на Црното Море. 863 - Во Моравската мисија браќата Константин и Методиј организирале богослужба на словенски јазик, која дотогаш се вршела на латински. Оттаму заминале во Рим, каде биле пречекани од Папата и одржале богослужба на словенски јазик. Овде Константин се замонашил и го добил името Кирил. Се разболел и починал во Рим. Погребан е во црквата Св. Климент. Методиј ја продолжил работата во Моравија како епископ на Панонската епископија. Поради

ни. Умира во Моравија. Нивната активност ја продолжиле учениците Климент, Наум, Сава и Ангелариј.

886 - По заминувањето од Моравија, бугарскиот владетел Борис го испра-тил Климент во областа Кутмичевица во југозападна Македонија, со цел да се обучат словенски учители и свеш-теници и да се истиснат грчките. 886-893 - Климент успеал да обучи околу 3.500 ученици. Охрид прерас-нал во црковно-просветен и книже-вен центар и се претворил во најраз-виен културен центар во целиот сло-венски свет. Во ова време Климент создал нова поедноставна азбука, која во чест на својот учител Кирил ја нарекол кирилица. 893 - Бугарскиот владетел Симеон го поставил Климент за словенски епис-коп во Дремвицката епархија. Негово-то учителско место му било доверено на Наум, кој исто така дал голем при-донес за развојот на Охридската кни-жевна школа.916 - Климент последните години од својот живот ги поминал во Охрид каде што и умира, а пред него (910) починал и Наум.IX и X век - Македонија паѓа под византиска и бугарска власт.


сен за цар. Државниот апарат и војската на оваа ранофеудална држава биле составени од Македонци. Во внатрешните односи ја-зикот бил македонско-словенски, а во меѓу-народната дипломатија старогрчки.почеток на XI век - Византискиот владетел Василиј II започнал поход против македон-ската држава. 29 јули 1014 - Одлучувачка битка на пла-нината Беласица, кога македонската војска била поразена. Биле заробени 14.000-15.000 македонски војници кои биле осле-пени.6 октомври 1014 - По поразот на Беласица, Самуил умира. 1018 - По смртта на последниот македон-ски цар Јован Владислав, Василиј II ја пот-чинил Македонија и ја ликвидирал маке-донската средновековна држава. X век - Појава на богомилството југозапад-на Македонија. За основоположник се смета поп Богомил.

донеле круна-та, Самуил бил прогла-сен за цар. Државниот апарат и војската на оваа ранофеудална држава биле составени од Македонци. Во внатрешните односи ја-зикот бил македонско-словенски, а во меѓу-народната дипломатија старогрчки.почеток на XI век - Византискиот владетел Василиј II започнал поход против македон-ската држава. 29 јули 1014 - Одлучувачка битка на пла-нината Беласица, кога македонската војска била поразена. Биле заробени 14.000-15.000 македонски војници кои биле осле-пени.6 октомври 1014 - По поразот на Беласица, Самуил умира. 1018 - По смртта на последниот македон-ски цар Јован Владислав, Василиј II ја пот-чинил Македонија и ја ликвидирал маке-донската средновековна држава. X век - Појава на богомилството југозапад-на Македонија. За основоположник се смета

години. Умира во Моравија. Нивната активност ја продолжиле учениците Климент, Наум, Сава, Ангелариј.

886 - По заминувањето од Моравија, бугарскиот владетел Борис го испратил Климент во областа Кутмичевица во Југозападна Македо-нија со цел да се обучат словенски учители и свештеници и да се истиснат грчките. 886-893 - Климент успеал да обучи околу 3.500 ученици. Охрид прераснал во црковно-просветен и книжевен центар и се претворил во најразвиен културен центар во целиот словенски свет. Во ова време Климент создал нова поедноставна азбука, која во чест на својот учител Кирил ја нарекол кирилица. 893 - Бугарскиот владетел Симеон го поставил Климент за словенски епископ во Дремвицката епархија. Неговото учителско место му било доверено на Наум, кој исто така дал голем придонес за развојот на Охридската книжевна школа.916 - Климент последните години од својот живот ги поминал во Охрид каде што и умира, а пред него (910)






Гробот на св. Кирил во црквата Св. Климент во Рим

Гробот на св. Кирил во црквата Св. Климент во РимСветите

Кирил и МетодијСветите Кирил и Методиј

Св. Климент Охридски (840-916) и Св. Наум Охридски (830-910)Св. Климент Охридски (840-916) и Св. Наум Охридски (830-910)

Цар Самуил(958-1014)Цар Самуил(958-1014)






7

С р е д е н в е к M e d i e v a l A g eкрај на XI век - Низ Македонија поми-нале Норманите и крстоносците. 1185-1202 - Независно владеење на македонскиот благородник Добромир Хрс со центар во Просек.1214 - Крај на управата на македон-скиот благородник Стрез, кој станал господар на Просек и чија управа се протегала од Скопје до Охрид и Бер (Верија).

Првиот српски цар Стефан Душан (крал 1331-1346; цар 1346-1355) ги освоил Костур, Прилеп, Струмица,

Српска власт и потпаѓање под Османлиите

крај на XI век - Низ Македонија поми-нале Норманите и крстоносците. 1185-1202 - Независно владеење на македонскиот благородник Добромир Хрс со центар во Просек.1214 - Крај на управата на македон-скиот благородник Стрез, кој станал господар на Просек и чија управа се протегала од Скопје до Охрид и Бер (Верија).



крај на XIV век - Целата територија на Македонија потпаднала под власта на Османлиите. јануари 1502 - Најстара забележана форма на ајдутството, како оружен отпор против османлискиот феудален систем.1683 - Османлиите по втор пат извр-шиле напад на Виена. Здружената полска и австриска војска ги поразила. Во 1684, Австрија, Полска и Венецијан-ската Република ја формирале Светата Лига која ја продолжила борбата про-тив Османлиите. 25-27 октомври 1689 - Австриската војска влегла во Скопје. Поради зараз-ната болест чума, Австријците го запа-лиле.

крај на XIV век - Целата територија на Македонија потпаднала под власта на Османлиите. јануари 1502 - Најстара забележана форма на ајдутството, како оружен отпор против османлискиот феудален систем.1683 - Османлиите по втор пат извршиле напад на Виена. Здружената полска и австриска војска ги поразила. Во 1684, Австрија, Полска и Венецијанската Република ја формирале Светата Лига која ја продолжила борбата против Османлиите. 25-27 октомври 1689 - Австриската војска влегла во Скопје. Поради заразната болест чума, Австријците го запалиле.октомври 1689 - Во североисточниот дел на Македонија, на територијата

Охрид, Мелник, Воден и градовите во денешна Албанија - Кроја, Берат и Ва-лона, а го опседнал и Солун.16 април 1346 - Во Скопје бил круни-сан за цар. Посебно внимание обрнал на законодавството (Душанов зако-ник). 26 септември 1371 - Османлиите ја поразиле војската на браќата деспот Углеша и крал Волкашин на реката Марица. Крале Марко (1335-1395) - Последен крал што владеел во поголем дел од Македонија пред повеќевековната турска власт. Најпознат јунак на епско-то творештво на Македонците.


октомври 1689 - Во североисточниот дел на Македонија, меѓу Ќустендил и Скопје, избило востание на чело со Карпош. Центар на Карпошовото вос-тание била Крива Паланка. Во турски-те документи Карпош се споменува како крал од Куманово. Во битка пред Куманово востаниците биле поразени, а Карпош бил заробен со голем број востаници и убиен во Скопје.

20-ти години на XIX век - Започнало културно-просветно движење во Маке-донија, кое создало услови за нацио-нално будење на македонскиот народ. Првите книжевници, Јоаким Крчовски од Кичевско и Кирил Пејчиновиќ од Тетовско, биле свештеници и учители. 40-ти години на XIX век - Посебен развиток доживеало црковното сли-карство (зографство). 30-ти и 40-ти години на XIX век - Во Скопје, Велес и Штип се појавиле први-те општински училишта, чија цел им била да ја шират просветата меѓу наро-

Културно-просветно движење

меѓу Ќустендил и Скопје, избило востание на чело со Карпош. Центар на Карпошовото востание била Крива Паланка. Во турските документи Карпош се споменува како крал од Куманово. Во битка пред Куманово востаниците биле поразени, а Карпош бил заробен со голем број востаници и убиен во Скопје.

20-ти години на XIX век - Започнало културно-просветно движење во Македонија, кое создало услови за национално будење на македонскиот народ. Првите книжевници, Јоаким Крчовски од Кичевско и Кирил Пејчиновиќ од Тетовско, биле свештеници и учители. 40-ти години на XIX век - Посебен развиток доживеало црковното сликарство (зографство). 30-ти и 40-ти години на XIX век - Во Скопје, Велес и Штип се појавиле


дот и да се борат за осамостојување на црквите и училиштата. Првите учите-ли кои работеле во таа насока биле Јордан Хаџи-Константинов - Џинот и браќата Димитар и Константин Мила-динови. јануари 1767 - Укинување на Охрид-ската Архиепископија со специјално султанско ираде, макар што по освоју-вањето на Македонија Османлиите ја почитувале нејзината автокефалност, Архиепископијата ја зачувала законо-давната, извршната, судско-црковната и граѓанската власт. По укинувањето, нејзините епархии биле присоединети кон Цариградската Патријаршија. до 1886 - Околу 20.000 Македонци пристапиле кон католичката црква, како и голем број Албанци. По Берлин-скиот Конгрес, протестантската црква успеала да наметне влијание во источ-ниот дел на Македонија (Разлог, Нев-рокоп, Банско). Исламот останал доми-нантна религија во Империјата, оста-вајќи длабоко наследство на овие простори.

првите општински училишта, чија цел им била да ја шират просветата меѓу народот и да се борат за осамостојување на црквите и училиштата. Првите учители кои работеле во таа насока биле Јордан Хаџи-Константинов - Џинот и браќата Димитар и Константин Миладинови. јануари 1767 - Укинување на Охридската Архиепископија со специјално султанско ираде, макар што по освојувањето на Македонија Османлиите ја почитувале нејзината автокефалност, Архиепископијата ја зачувала законодавната, извршната, судско-црковната и граѓанската власт. По укинувањето, нејзините епархии биле присоединети кон Цариградската Патријаршија. до 1886 - Околу 20.000 Македонци пристапиле кон католичката црква, како и голем број Албанци. По Берлинскиот Конгрес, протестантската црква успеала да наметне влијание во источниот дел на Македонија (Разлог, Неврокоп, Банско). Исламот останал доминантна религија во Империјата,

Браќата Миладинови - Константин (1830-1862) и Димитар (1810 1862)

Јордан Хаџи-Константинов - Џинот (1821-1882), современ портрет

Јордан Хаџи-Константинов - Џинот (1821-1882), современ портрет Браќата Миладинови -

Константин (1830-1862) и Димитар (1810 1862)

Петар Карпош (1655-1689), Кралот од Куманово


Факсимил на ферманот од 1758 година, девет години пред укинувањето на Охридската Архиепископија, со кој султанот забранува да се врши притисок врз Архиепископијата поради претходните долгови, со што се обидел да ја спаси од укинување


Македонија под османлиска власт

Macedonia underOsman Governance

Машка горна облека од XIX век со црвено кадифе во предниот дел, украсен

со богат срмен вез (Дебар), синџир за часовник (Охрид) и машки саат (Скопје)

Машка горна облека од XIX век со црвено кадифе во предниот дел, украсен со богат срмен вез (Дебар), синџир за часовник (Охрид) и машки саат (Скопје)

Македонски востанија и благородници по Самуиловата држава

1040 - Востание на Петар Делјан, вон-брачен син на Гаврило Радомир, син на Самуил. По првичните успеси, во 1041 востанието било задушено. Делјан бил ослепен, заробен и одведен во Цари-град.1072 - Ѓорги Војтех се кренал на воста-ние во Скопје. Востаниците ги освоиле Скопје, Охрид, Костур и други градови. Во битка во близината на Косово Поле, Војтех бил уапсен и испратен во Цари-град. Умрел за време на патувањето.



Портрет на кралот Марко, Марков манастир во с. Сушица крај Скопје (1376/7)



7

С р е д е н в е к M e d i e v a l A g eкрај на XI век - Низ Македонија поми-нале Норманите и крстоносците. 1185-1202 - Независно владеење на македонскиот благородник Добромир Хрс со центар во Просек.1214 - Крај на управата на македон-скиот благородник Стрез, кој станал господар на Просек и чија управа се протегала од Скопје до Охрид и Бер (Верија).



крај на XI век - Низ Македонија поми-нале Норманите и крстоносците. 1185-1202 - Независно владеење на македонскиот благородник Добромир Хрс со центар во Просек.1214 - Крај на управата на македон-скиот благородник Стрез, кој станал господар на Просек и чија управа се протегала од Скопје до Охрид и Бер (Верија).



крај на XIV век - Целата територија на Македонија потпаднала под власта на Османлиите. јануари 1502 - Најстара забележана форма на ајдутството, како оружен отпор против османлискиот феудален систем.1683 - Османлиите по втор пат извр-шиле напад на Виена. Здружената полска и австриска војска ги поразила. Во 1684, Австрија, Полска и Венецијан-ската Република ја формирале Светата Лига која ја продолжила борбата про-тив Османлиите. 25-27 октомври 1689 - Австриската војска влегла во Скопје. Поради зараз-ната болест чума, Австријците го запа-лиле.

крај на XIV век - Целата територија на Македонија потпаднала под власта на Османлиите. јануари 1502 - Најстара забележана форма на ајдутството, како оружен отпор против османлискиот феудален систем.1683 - Османлиите по втор пат извршиле напад на Виена. Здружената полска и австриска војска ги поразила. Во 1684, Австрија, Полска и Венецијанската Република ја формирале Светата Лига која ја продолжила борбата против Османлиите. 25-27 октомври 1689 - Австриската војска влегла во Скопје. Поради заразната болест чума, Австријците го запалиле.октомври 1689 - Во североисточниот дел на Македонија, на територијата



октомври 1689 - Во североисточниот дел на Македонија, меѓу Ќустендил и Скопје, избило востание на чело со Карпош. Центар на Карпошовото вос-тание била Крива Паланка. Во турски-те документи Карпош се споменува како крал од Куманово. Во битка пред Куманово востаниците биле поразени, а Карпош бил заробен со голем број востаници и убиен во Скопје.

20-ти години на XIX век - Започнало културно-просветно движење во Маке-донија, кое создало услови за нацио-нално будење на македонскиот народ. Првите книжевници, Јоаким Крчовски од Кичевско и Кирил Пејчиновиќ од Тетовско, биле свештеници и учители. 40-ти години на XIX век - Посебен развиток доживеало црковното сли-карство (зографство). 30-ти и 40-ти години на XIX век - Во Скопје, Велес и Штип се појавиле први-те општински училишта, чија цел им била да ја шират просветата меѓу наро-


меѓу Ќустендил и Скопје, избило востание на чело со Карпош. Центар на Карпошовото востание била Крива Паланка. Во турските документи Карпош се споменува како крал од Куманово. Во битка пред Куманово востаниците биле поразени, а Карпош бил заробен со голем број востаници и убиен во Скопје.

20-ти години на XIX век - Започнало културно-просветно движење во Македонија, кое создало услови за национално будење на македонскиот народ. Првите книжевници, Јоаким Крчовски од Кичевско и Кирил Пејчиновиќ од Тетовско, биле свештеници и учители. 40-ти години на XIX век - Посебен развиток доживеало црковното сликарство (зографство). 30-ти и 40-ти години на XIX век - Во Скопје, Велес и Штип се појавиле


дот и да се борат за осамостојување на црквите и училиштата. Првите учите-ли кои работеле во таа насока биле Јордан Хаџи-Константинов - Џинот и браќата Димитар и Константин Мила-динови. јануари 1767 - Укинување на Охрид-ската Архиепископија со специјално султанско ираде, макар што по освоју-вањето на Македонија Османлиите ја почитувале нејзината автокефалност, Архиепископијата ја зачувала законо-давната, извршната, судско-црковната и граѓанската власт. По укинувањето, нејзините епархии биле присоединети кон Цариградската Патријаршија. до 1886 - Околу 20.000 Македонци пристапиле кон католичката црква, како и голем број Албанци. По Берлин-скиот Конгрес, протестантската црква успеала да наметне влијание во источ-ниот дел на Македонија (Разлог, Нев-рокоп, Банско). Исламот останал доми-нантна религија во Империјата, оста-вајќи длабоко наследство на овие простори.

првите општински училишта, чија цел им била да ја шират просветата меѓу народот и да се борат за осамостојување на црквите и училиштата. Првите учители кои работеле во таа насока биле Јордан Хаџи-Константинов - Џинот и браќата Димитар и Константин Миладинови. јануари 1767 - Укинување на Охридската Архиепископија со специјално султанско ираде, макар што по освојувањето на Македонија Османлиите ја почитувале нејзината автокефалност, Архиепископијата ја зачувала законодавната, извршната, судско-црковната и граѓанската власт. По укинувањето, нејзините епархии биле присоединети кон Цариградската Патријаршија. до 1886 - Околу 20.000 Македонци пристапиле кон католичката црква, како и голем број Албанци. По Берлинскиот Конгрес, протестантската црква успеала да наметне влијание во источниот дел на Македонија (Разлог, Неврокоп, Банско). Исламот останал доминантна религија во Империјата,

Браќата Миладинови - Константин (1830-1862) и Димитар (1810 1862)

Јордан Хаџи-Константинов - Џинот (1821-1882), современ портрет

Јордан Хаџи-Константинов - Џинот (1821-1882), современ портрет Браќата Миладинови -

Константин (1830-1862) и Димитар (1810 1862)





Македонија под османлиска власт

Macedonia underOsman Governance

Машка горна облека од XIX век со црвено кадифе во предниот дел, украсен

со богат срмен вез (Дебар), синџир за часовник (Охрид) и машки саат (Скопје)

Машка горна облека од XIX век со црвено кадифе во предниот дел, украсен со богат срмен вез (Дебар), синџир за часовник (Охрид) и машки саат (Скопје)








7

М а к е д о н и ј а п о д о с м а н л и с к а в л а с т

СТРАНСКИ ПРОПАГАНДИ СТРАНСКИ ПРОПАГАНДИ

По Берлинскиот конгрес во Битола со вкупно (1878), пропагандите на 45.000 ученици. По Бугарија, Грција и Србија Српско-бугарската вој-имале цел да го попречат на (1885) и Србија за-националниот и културни- почнала систематска от развиток на македон- пропаганда, така што скиот народ. По основа- во почетокот на XX век њето во 1870 година, а во Македонија имала особено по формирањето 217 српски училишта на Бугарија како зависно со вкупно 9.200 уче-кнежевство во 1878, бу- ници. До 1900 година гарската Егзархија ја пре- Бугарија во Македо-зела целокупната иници- нија отворила 1.053 јатива за ширење на голе- училишта со вкупно мобугарската пропаганда 26.000 ученици. Во во Македонија. Грција во учебната 1899/1900 Македонија до 1886 има- година, Грција, Србија ла отворено 846 училиш- и Бугарија имале отво-та, вклучувајќи три учи- рено вкупно 2.116 телски школи и една училишта со околу женска и машка гимназија 80.000 ученици.


Никулци на ослободителниот дух

1892 - Младата македонска литературна дружина во Софија почнала да го издава списанието Лоза, посветено на посебноста на македонскиот народ и јазик и борбата против освојувачките интереси на соседните држави. Бргу било забрането од бугарската власт.1898 - Во Швајцарија бил формиран Таен револуционерен комитет, кој се залагал за независност и слобода на Македонија. 1902 - Македонските студенти од Санкт Петербург во Русија го формирале Научно-литературното другарство, чии најистакнати активисти биле Димитрија Чуповски,



Востанија

1822 - Негушко востание против османлиската власт. Иако неус-пешно, ова бил прв масовен обид за ослободување од Османлиите.19 мај 1876 - Востанички акции во с. Разловци, Малешевско. Под-готовките ги раководел Димитар Поп-Георгиев Беровски. Востани-ето било брзо задушено.17 октомври 1878 - Во с. Кресна избувнало Кресненското воста-ние, чиј организатор бил пора-нешниот охридски митрополит

.

1822 - Негушко востание против османлиската власт. Иако неус-пешно, ова бил прв масовен обид за ослободување од Османлиите.19 мај 1876 - Востанички акции во с. Разловци, Малешевско. Под-готовките ги раководел Димитар Поп-Георгиев Беровски. Востани-ето било брзо задушено.

Востанија

Крсте Мисиров, Наце Димов. Се залагале за признавање на Македонските Словени во Османлиската Империја како посебен народ со литературен јазик, кој напоредно со османлискиот би бил официјален во трите македонски вилаети. За македонцките работи на Мисирков ја обработува тематиката за основање стандарден македонски јазик, правопис и азбука.


Натанаил Кучевишки, а како војводи се истакнале Димитар Поп-Георгиев Беровски, Стојан Карастоилов, Ѓорѓи Пулевски. јуни 1879 - Поради мешањето на Бу-гарија, Натанаил Кучевишки издал наредба четите да се растурат, а оружјето да се складира. мај-јуни 1880 - Формирана привре-мена влада на Македонија Единство, која во март 1881 обнародила мани-фест до сите Македонци и испратила протоколарно решение до рускиот цар. 1878 - Брсјачката буна или уште на-речена Демирхисарски заговор била уште еден обид за ослободување од османлиската власт.

17 октомври 1878 - Во с. Кресна избувнало Кресненското воста-ние, чиј организатор бил пора-нешниот охридски митрополит Натанаил Кучевишки, а како војводи се истакнале Димитар Поп-Георгиев Беровски, Стојан Карастоилов, Ѓорѓи Пулевски. јуни 1879 - Поради мешањето на Бу-гарија, Натанаил Кучевишки издал наредба четите да се растурат, а оружјето да се складира. мај-јуни 1880 - Формирана привре-мена влада на Македонија Единство, која во март 1881 обнародила мани-фест до сите Македонци и испратила протоколарно решение до рускиот цар. 1878 - Брсјачката буна или уште на-речена Демирхисарски заговор била уште еден обид за ослободување од османлиската власт.

Македонска револуционерна организација

4 ноември (23 октомври ст.ст.) 1893 - Формирање на Македонската револуцио-нерна организација (МРО) во Солун, која од 1896 била преименувана во ТМОРО. Фор-мално-правно, според уставно-статутар-ните акти, се залагала за автономија на Ма-кедонија и Одринско, иако крајната поли-тичка и револуционерната цел на македон-ските револуционери била самостојна ма-кедонска држава. Најистакнати водачи би-ле Даме Груев, Гоце Делчев, Ѓорче Петров, Пере Тошев.1895 - Создавање на Врховен комитет од македонски емигранти и печалбари во Бу-гарија под силно политичко влијание на софискиот двор, заради влијание врз маке-донското национално-револуционерно движење.1897 - Виничката афера била првата голе-


4 ноември (23 октомври ст.ст.) 1893 - Формирање на Македонската револуцио-нерна организација (МРО) во Солун, која од 1896 била преименувана во ТМОРО. Фор-мално-правно, според уставно-статутар-ните акти, се залагала за автономија на Ма-кедонија и Одринско, иако крајната поли-тичка и револуционерната цел на македон-ските револуционери била самостојна ма-кедонска држава. Најистакнати водачи би-ле Даме Груев, Гоце Делчев, Ѓорче Петров, Пере Тошев.1895 - Создавање на Врховен комитет од македонски емигранти и печалбари во Бу-гарија под силно политичко влијание на

Национално-ослободителна борба National-liberation struggleЕвангелие, револвер и кама - Со

бакнување на овие елементи и со заклетва, чиј текст бил пропишан со правилник на ТМОРО, симболично

се одбележувал приемот на нови членови во Организацијата Евангелие, револвер и кама - Со бакнување на овие елементи и со заклетва,

чиј текст бил пропишан со правилник на ТМОРО, симболично се одбележувал приемот на нови членови во Организацијата

Кубура (метал, дрво, сребро, позлата) од почетокот на XVIII век


Печат на Главниот штаб на Кресненското (Македонско) востание од 1878 во Музејот на Македонија


Знамето на Разловечкото востание од 1876


Печатот на Централниот комитет на МРО од 1896 година, со Слобода или смрт како официјално мото, што може да се сретне и на голем број документи, печати, знамиња и други симболи на македонските револуционери. Било употребувано во текот на движењето од втората половина на XIX век до средината на XX век.


Димитар Поп-Георгиев Беровски (1840-1907)


Македонски земски грб од 1741 година


Димитрија Чуповски (1878-1940)


Крсте Мисирков (1874-1926) и оригиналот на За македон-цките работи од 1903


6

M a c e d o n i a u n d e r O s m a n G o v e r n a n c e


7

М а к е д о н и ј а п о д о с м а н л и с к а в л а с т

СТРАНСКИ ПРОПАГАНДИ СТРАНСКИ ПРОПАГАНДИ







Востанија

1822 - Негушко востание против османлиската власт. Иако неус-пешно, ова бил прв масовен обид за ослободување од Османлиите.19 мај 1876 - Востанички акции во с. Разловци, Малешевско. Под-готовките ги раководел Димитар Поп-Георгиев Беровски. Востани-ето било брзо задушено.17 октомври 1878 - Во с. Кресна избувнало Кресненското воста-ние, чиј организатор бил пора-нешниот охридски митрополит

.

1822 - Негушко востание против османлиската власт. Иако неус-пешно, ова бил прв масовен обид за ослободување од Османлиите.19 мај 1876 - Востанички акции во с. Разловци, Малешевско. Под-готовките ги раководел Димитар Поп-Георгиев Беровски. Востани-ето било брзо задушено.

Востанија



Натанаил Кучевишки, а како војводи се истакнале Димитар Поп-Георгиев Беровски, Стојан Карастоилов, Ѓорѓи Пулевски. јуни 1879 - Поради мешањето на Бу-гарија, Натанаил Кучевишки издал наредба четите да се растурат, а оружјето да се складира. мај-јуни 1880 - Формирана привре-мена влада на Македонија Единство, која во март 1881 обнародила мани-фест до сите Македонци и испратила протоколарно решение до рускиот цар. 1878 - Брсјачката буна или уште на-речена Демирхисарски заговор била уште еден обид за ослободување од османлиската власт.

17 октомври 1878 - Во с. Кресна избувнало Кресненското воста-ние, чиј организатор бил пора-нешниот охридски митрополит Натанаил Кучевишки, а како војводи се истакнале Димитар Поп-Георгиев Беровски, Стојан Карастоилов, Ѓорѓи Пулевски. јуни 1879 - Поради мешањето на Бу-гарија, Натанаил Кучевишки издал наредба четите да се растурат, а оружјето да се складира. мај-јуни 1880 - Формирана привре-мена влада на Македонија Единство, која во март 1881 обнародила мани-фест до сите Македонци и испратила протоколарно решение до рускиот цар. 1878 - Брсјачката буна или уште на-речена Демирхисарски заговор била уште еден обид за ослободување од османлиската власт.


4 ноември (23 октомври ст.ст.) 1893 - Формирање на Македонската револуцио-нерна организација (МРО) во Солун, која од 1896 била преименувана во ТМОРО. Фор-мално-правно, според уставно-статутар-ните акти, се залагала за автономија на Ма-кедонија и Одринско, иако крајната поли-тичка и револуционерната цел на македон-ските револуционери била самостојна ма-кедонска држава. Најистакнати водачи би-ле Даме Груев, Гоце Делчев, Ѓорче Петров, Пере Тошев.1895 - Создавање на Врховен комитет од македонски емигранти и печалбари во Бу-гарија под силно политичко влијание на софискиот двор, заради влијание врз маке-донското национално-револуционерно движење.1897 - Виничката афера била првата голе-


4 ноември (23 октомври ст.ст.) 1893 - Формирање на Македонската револуцио-нерна организација (МРО) во Солун, која од 1896 била преименувана во ТМОРО. Фор-мално-правно, според уставно-статутар-ните акти, се залагала за автономија на Ма-кедонија и Одринско, иако крајната поли-тичка и револуционерната цел на македон-ските револуционери била самостојна ма-кедонска држава. Најистакнати водачи би-ле Даме Груев, Гоце Делчев, Ѓорче Петров, Пере Тошев.1895 - Создавање на Врховен комитет од македонски емигранти и печалбари во Бу-гарија под силно политичко влијание на

Национално-ослободителна борба National-liberation struggleЕвангелие, револвер и кама - Со

бакнување на овие елементи и со заклетва, чиј текст бил пропишан со правилник на ТМОРО, симболично

се одбележувал приемот на нови членови во Организацијата Евангелие, револвер и кама - Со бакнување на овие елементи и со заклетва,

чиј текст бил пропишан со правилник на ТМОРО, симболично се одбележувал приемот на нови членови во Организацијата

















6

M a c e d o n i a u n d e r O s m a n G o v e r n a n c e


ма провала во ТМОРО. Во текот на своето егзистирање. Организацијата се соочила со голем број провали и афери. 1902 - Аферата Мис Стон, според вре-метраењето, спектакуларноста, доби-ените финансиски средства и афир-мацијата на македонското револуци-онерно дело на меѓународен план,

софискиот двор, заради влијание врз маке-донското национално-револуционерно движење.1897 - Виничката афера била првата голе-ма провала во ТМОРО. Во текот на своето егзистирање. Организацијата се соочила со голем број провали и афери. 1902 - Аферата Мис Стон, според вре-метраењето, спектакуларноста, доби-ените финансиски средства и афир-мацијата на македонското револуци-

претставува најголемата афера во историјата на Организацијата. Ја ор-ганизирале Јане Сандански, Христо Чернопеев, Крсто Асенов. Грабнатата мис Стон била првиот американски граѓанин киднапиран надвор од те-риторијата на САД.јануари 1903 - Солунски конгрес на Организацијата, на кој било донесено решение за кревање востание.2-7 мај 1903 - Во Смилево се одржал конгрес, на кој било донесено реше-ние за кревање востание на 2 август 1903 во II Битолски револуционерен округ на ТМОРО. Конгресот избрал Главен востанички штаб и востанич-ки штабови во десетте реони на окру-гот. Членови на Главниот востанич-ки штаб биле Даме Груев, Борис Сара-фов и Анастас Лозанчев. 4 мај 1903 - Во Баница, Серско бил убиен Гоце Делчев, еден од најистак-натите раководители на ТМОРО.

онерно дело на меѓународен план, претставува најголемата афера во историјата на Организацијата. Ја ор-ганизирале Јане Сандански, Христо Чернопеев, Крсто Асенов. Грабнатата мис Стон била првиот американски граѓанин киднапиран надвор од те-риторијата на САД.јануари 1903 - Солунски конгрес на Организацијата, на кој било донесено решение за кревање востание.2-7 мај 1903 - Во Смилево се одржал конгрес, на кој било донесено реше-ние за кревање востание на 2 август 1903 во II Битолски револуционерен округ на ТМОРО. Конгресот избрал Главен востанички штаб и востанич-ки штабови во десетте реони на окру-гот. Членови на Главниот востанич-ки штаб биле Даме Груев, Борис Сара-фов и Анастас Лозанчев. 4 мај 1903 - Во Баница, Серско бил убиен Гоце Делчев, еден од најистак-натите раководители на ТМОРО.

2 август (20 јули ст.ст.) 1903 - На по-вик на Штабот, во Битолскиот рево-

Илинденско востание

луционерен округ било кренато Илинденското востание. Целосно би-ло ослободено Крушево, каде била прогласена република. Биле форми-рани Градско собрание од 60 истакнати граѓани на Крушево и Привремен совет. Илинденското востание не ги опфатило подеднакво сите краишта на Македони-ја. Најмасовен одѕив и најголема жестина имало во Битолскиот округ.12 август 1903 - Востанието било заду-шено, што било проследено со репреса-лии од страна на османлиските власти, а Крушево било претворено во пеплишта и урнатини.


2 август (20 јули ст.ст.) 1903 - На по-вик на Штабот, во Битолскиот рево-луционерен округ било кренато Илинденското востание. Целосно би-ло ослободено Крушево, каде била прогласена република. Биле форми-

СОЛУНСКИ АТЕНТАТИ СОЛУНСКИ АТЕНТАТИКРУШЕВСКИ МАНИФЕСТ КРУШЕВСКИ МАНИФЕСТ

Од 28 април до 1 мај 1903 во Со-лун биле извршени серија бом-башки напади од страна на Ге-миџиите, анархистичка револу-ционерна група. Целта била да се нападне европскиот капитал во Османлиската Империја за да се привлече вниманието на голе-мите сили врз македонското прашање. Од динамитот на Ге-миџиите настрадале францус-киот брод Гвадалкивир, Отоман-ската банка, гасоводните цевки, Гранд Хотел Солун, кафеаните Ал Xамбра и Ноја и Бошнак-ан. Бил урнат Германскиот клуб, ка-феаната Египет, како и неколку други локали, а била извршена и диверзија на телеграфската ста-ница. Гемиџиите успеале да ја извршат најголемата терорис-тичка акција на своето време.


Крушевскиот манифест го обја-вила револуционерната власт во Крушево за време на Илинден-ското востание. Бил напишан на 6 август, а негов автор е Никола Киров Мајски, иако одредени из-вори го наведуваат Никола Ка-рев. Напишан на македонски ја-зик (крушевски дијалект), а по-тоа преведен на турски, бил ис-пратен во 17 примероци до околните села со муслиманско население, кое братски се пови-кувало да ја поддржи и помогне борбата. Наидува на добар при-ем, а кметот на селото Алданци возвратил со порака за разбира-ње на востаничките мотиви. Тек-стот на Манифестот првпат бил објавен во драмата Илинден на Никола Киров Мајски во 1923 година.


Никола Карев, претседателот на Крушевската Република


Христо Чернопеев (1868-1915) со Штабот, активен во Струмичко-малешевскиот округ за време на востанието


Повик за објавување на востанието со печат на Битолскиот револуционерен округ


Четата на Питу Гули, последниот бранител на Републиката, фотографирана кај селото Бирино


Питу Гули (1865-1903) со Миту Мучитанов (лево) и Петар Љавра (десно)


Фишеклак (легура на бакар, леан и гравиран) од XIX век, Музеј на Град Скопје


N a t i o n a l - l i b e r a t i o n s t r u g g l e

Гоце Делчев (1872-1903), срцето на револуционерна Македонија, организатор и водач на МРО


Даме Груев (1871-1906), основач и еден од најистакнатите членови на МРО


Н а ц и о н а л н о - о с л о б о д и т е л н а б о р б а


7


ма провала во ТМОРО. Во текот на своето егзистирање. Организацијата се соочила со голем број провали и афери. 1902 - Аферата Мис Стон, според вре-метраењето, спектакуларноста, доби-ените финансиски средства и афир-мацијата на македонското револуци-онерно дело на меѓународен план,

софискиот двор, заради влијание врз маке-донското национално-револуционерно движење.1897 - Виничката афера била првата голе-ма провала во ТМОРО. Во текот на своето егзистирање. Организацијата се соочила со голем број провали и афери. 1902 - Аферата Мис Стон, според вре-метраењето, спектакуларноста, доби-ените финансиски средства и афир-мацијата на македонското револуци-

претставува најголемата афера во историјата на Организацијата. Ја ор-ганизирале Јане Сандански, Христо Чернопеев, Крсто Асенов. Грабнатата мис Стон била првиот американски граѓанин киднапиран надвор од те-риторијата на САД.јануари 1903 - Солунски конгрес на Организацијата, на кој било донесено решение за кревање востание.2-7 мај 1903 - Во Смилево се одржал конгрес, на кој било донесено реше-ние за кревање востание на 2 август 1903 во II Битолски револуционерен округ на ТМОРО. Конгресот избрал Главен востанички штаб и востанич-ки штабови во десетте реони на окру-гот. Членови на Главниот востанич-ки штаб биле Даме Груев, Борис Сара-фов и Анастас Лозанчев. 4 мај 1903 - Во Баница, Серско бил убиен Гоце Делчев, еден од најистак-натите раководители на ТМОРО.

онерно дело на меѓународен план, претставува најголемата афера во историјата на Организацијата. Ја ор-ганизирале Јане Сандански, Христо Чернопеев, Крсто Асенов. Грабнатата мис Стон била првиот американски граѓанин киднапиран надвор од те-риторијата на САД.јануари 1903 - Солунски конгрес на Организацијата, на кој било донесено решение за кревање востание.2-7 мај 1903 - Во Смилево се одржал конгрес, на кој било донесено реше-ние за кревање востание на 2 август 1903 во II Битолски револуционерен округ на ТМОРО. Конгресот избрал Главен востанички штаб и востанич-ки штабови во десетте реони на окру-гот. Членови на Главниот востанич-ки штаб биле Даме Груев, Борис Сара-фов и Анастас Лозанчев. 4 мај 1903 - Во Баница, Серско бил убиен Гоце Делчев, еден од најистак-натите раководители на ТМОРО.

2 август (20 јули ст.ст.) 1903 - На по-вик на Штабот, во Битолскиот рево-


луционерен округ било кренато Илинденското востание. Целосно би-ло ослободено Крушево, каде била прогласена република. Биле форми-рани Градско собрание од 60 истакнати граѓани на Крушево и Привремен совет. Илинденското востание не ги опфатило подеднакво сите краишта на Македони-ја. Најмасовен одѕив и најголема жестина имало во Битолскиот округ.12 август 1903 - Востанието било заду-шено, што било проследено со репреса-лии од страна на османлиските власти, а Крушево било претворено во пеплишта и урнатини.


2 август (20 јули ст.ст.) 1903 - На по-вик на Штабот, во Битолскиот рево-луционерен округ било кренато Илинденското востание. Целосно би-ло ослободено Крушево, каде била прогласена република. Биле форми-

СОЛУНСКИ АТЕНТАТИ СОЛУНСКИ АТЕНТАТИКРУШЕВСКИ МАНИФЕСТ КРУШЕВСКИ МАНИФЕСТ

















N a t i o n a l - l i b e r a t i o n s t r u g g l e





Н а ц и о н а л н о - о с л о б о д и т е л н а б о р б а


7


7

Балкански војни и Прва светска војна

Balkan Wars and The First World War

Прво издание на Македонски глас (1913), уредуван од Димитрија Чуповски и издаван во Русија, во кој е

објавена програмската цел: „Да се запознае руската и меѓународната јавност со интересите на Македонија

(заради) поволно решавање на судбината на Македонија по Балканските војни“

Прво издание на Македонски глас (1913), уредуван од Димитрија Чуповски и издаван во Русија, во кој е објавена програмската цел: „Да се запознае руската и меѓународната јавност со интересите на Македонија (заради) поволно решавање на судбината на Македонија по Балканските војни“

рани Градско собрание од 60 истакнати граѓани на Крушево и Привремен совет. Илинденското востание не ги опфатило подеднакво сите краишта на Македони-ја. Најмасовен одѕив и најголема жестина имало во Битолскиот округ.12 август 1903 - Востанието било заду-шено, што било проследено со репреса-лии од страна на османлиските власти, а Крушево било претворено во пеплишта и урнатини.

октомври 1905 - Рилскиот конгрес бил свикан со цел да се разгледа целокупната активност на Организацијата по востани-ето, да се донесе нов Устав, да се осуди дејноста на странските пропаганди. На овој конгрес било усвоено ново име - Внатрешна македонско-одринска рево-луционерна организација (ВМОРО) и било постигнато привидно единство меѓу двете спротивставени страни, кое траело кратко време. Потоа дошло до отврен судир меѓу нив, што го означило дефинитивниот расцеп во ВМОРО и почетокот на бројните меѓусебни недоразбирања, судири и убиства.

Рилски конгрес


октомври 1905 - Рилскиот конгрес бил свикан со цел да се разгледа целокупната активност на Организацијата по востани-ето, да се донесе нов Устав, да се осуди дејноста на странските пропаганди. На овој конгрес било усвоено ново име - Внатрешна македонско-одринска рево-луционерна организација (ВМОРО) и било постигнато привидно единство меѓу двете

Балкански војни

октомври 1912 - мај 1913 - Прва балканска војна, која се водела меѓу државите на Балканскиот сојуз (Ср-бија, Бугарија, Црна Гора и Грција) против османлиската држава за неј-зините балкански владеења. Осман-лиите биле истерани од Македонија, а српската војска преку Албанија из-легла на Јадранско Море. Македон-скиот народ зел активно учество во воените операции на страна на сојуз-ниците. 30 јуни - 31 јули 1913 - Втора бал-канска војна, која се водела за подел-ба на Македонија. Започнала со бу-



гарските напади врз армиските еди-ници на Србија и Грција. Подоцна во војната влегуваат Црна Гора, Романи-ја и Турција. По претрпените порази, Бугарија била принудена да склучи мир.

10 август 1913 - Со склучениот мир на преговорите во Букурешт, Романи-ја ја добила Добруџа, а Македонија била поделена меѓу Србија, Бугарија и Грција. Наместо ослободителни,

Поделба на Македонија


10 август 1913 - Со склучениот мир на преговорите во Букурешт, Романи-ја ја добила Добруџа, а Македонија била поделена меѓу Србија, Бугарија и Грција. Наместо ослободителни, балканските војни станале освојувач-ки. Ниту една од војувачките страни не го почитувала правото на маке-донскиот народ за национално опре-делување. Тој бил поделен и подло-жен на денационализација и асими-лација.17 декември 1912 - Во Тиквешкиот округ била воспоставена српска по-лициска власт, што почнала да функ-ционира од 1 јануари 1913. Биле от-


балканските војни станале освојувач-ки. Ниту една од војувачките страни не го почитувала правото на маке-донскиот народ за национално опре-делување. Тој бил поделен и подло-жен на денационализација и асими-лација.17 декември 1912 - Во Тиквешкиот округ била воспоставена српска по-лициска власт, што почнала да функ-ционира од 1 јануари 1913. Биле от-ворани српски училишта и цркви, би-ле формирани нови општински упра-ви, а кадар се доведувал од Србија. 1 јули 1913 - Тиквешко востание, со кое биле ослободени Кавадарци,

ворани српски училишта и цркви, би-ле формирани нови општински упра-ви, а кадар се доведувал од Србија. 1 јули 1913 - Тиквешко востание, со кое биле ослободени Кавадарци, Неготино и речиси сите села во Тик-вешијата, а српската воена и админи-стративна власт била протерана. Ка-вадарци бил слободен седум дена (1-7 јули). Била избрана градска управа и извршна власт од тројца граѓани. Тиквешкото востание претставувало прва вооружена борба на македон-скиот народ против поделбата на Ма-кедонија и против српската окупа-торска власт, предводено од истакна-

Младотурска револуција

јули 1908 - Младотурците во Македо-нија кренале востание, по што султа-нот Абдул Хамид II бил принуден да го врати Уставот од 1876 година. Јане Сандански и други членови на ВМОРО активно се вклучиле во Младотур-ската Револуција и верувале дека со нејзиниот успех и македонскиот народ ќе биде ослободен.14-22 ноември 1908 - Битолски конгрес на албанските интелектуалци за унификација на азбуката. Прифа-ќајќи го латинското писмо, бил обја-вен првиот буквар на албански јазик.август 1909 - По донесувањето на но-виот Устав, во Македонија била фор-мирана Народната федеративна пар-тија, која во почетокот избрала свои членови за пратеници во Османлис-киот Парламент. Македонските прате-ници се залагале за воведување аграр-на реформа во Македонија, за давање обласна самоуправа и воведување мај-чин јазик во училиштата. Меѓутоа, от-како Младотурците се зацврстиле на власт, ги изневериле надежите и во август 1910 партијата била укината.

спротивставени страни, кое траело кратко време. Потоа дошло до отврен судир меѓу нив, што го означило дефинитивниот расцеп во ВМОРО и почетокот на бројните меѓусебни недоразбирања, судири и убиства.

јули 1908 - Младотурците во Македо-нија кренале востание, по што султа-нот Абдул Хамид II бил принуден да го врати Уставот од 1876 година. Јане Сандански и други членови на ВМОРО активно се вклучиле во Младотур-ската Револуција и верувале дека со нејзиниот успех и македонскиот народ ќе биде ослободен.14-22 ноември 1908 - Битолски конгрес на албанските интелектуалци за унификација на азбуката.


N a t i o n a l - l i b e r a t i o n s t r u g g l eН а ц и о н а л н о - о с л о б о д и т е л н а б о р б а

Дипломатскиот кор во Битола, 1906 година (фотографија на браќа Манаки)Дипломатскиот кор во Битола, 1906 година (фотографија на браќа Манаки)

Јане Сандански (1872-1915), револуционер, војвода и раководител на МРО. Соработувал со Младотурците и учествувал во Младотурскиот поход на Цариград при детронирањето на султанот Абдул Хамид во 1909 година.

Веста за Илинденското востание на насловните страници на весниците The Graphic и Le Petit, а во францускиот весник La Vie Populaire од 25 септември 1903, целата насловна страница е посветена на крвавите репресалии во Крушево



Букурешкиот договор за поделба на Македонија меѓу Србија, Грција и Бугарија, со кој судбината на поделениот македонски народ останува долго време запечатена. Делумно е анулиран со државното осамостојување и меѓународното признавање на Република Македонија.


Ѓорче Петров (1865-1921), македонски револуционер и еден од идеолозите на старата Македонска револуционерна организација, ликвидиран во Софија во пресметките меѓу двете светски војни


Прифа-ќајќи го латинското писмо, бил обја-вен првиот буквар на албански јазик.август 1909 - По донесувањето на но-виот Устав, во Македонија била фор-мирана Народната федеративна пар-тија, која во почетокот избрала свои членови за пратеници во Османлис-киот Парламент. Македонските прате-ници се залагале за воведување аграр-на реформа во Македонија, за давање обласна самоуправа и воведување мај-чин јазик во училиштата. Меѓутоа, от-како Младотурците се зацврстиле на


7

Балкански војни и Прва светска војна

Balkan Wars and The First World War

Прво издание на Македонски глас (1913), уредуван од Димитрија Чуповски и издаван во Русија, во кој е

објавена програмската цел: „Да се запознае руската и меѓународната јавност со интересите на Македонија

(заради) поволно решавање на судбината на Македонија по Балканските војни“

Прво издание на Македонски глас (1913), уредуван од Димитрија Чуповски и издаван во Русија, во кој е објавена програмската цел: „Да се запознае руската и меѓународната јавност со интересите на Македонија (заради) поволно решавање на судбината на Македонија по Балканските војни“

рани Градско собрание од 60 истакнати граѓани на Крушево и Привремен совет. Илинденското востание не ги опфатило подеднакво сите краишта на Македони-ја. Најмасовен одѕив и најголема жестина имало во Битолскиот округ.12 август 1903 - Востанието било заду-шено, што било проследено со репреса-лии од страна на османлиските власти, а Крушево било претворено во пеплишта и урнатини.

октомври 1905 - Рилскиот конгрес бил свикан со цел да се разгледа целокупната активност на Организацијата по востани-ето, да се донесе нов Устав, да се осуди дејноста на странските пропаганди. На овој конгрес било усвоено ново име - Внатрешна македонско-одринска рево-луционерна организација (ВМОРО) и било постигнато привидно единство меѓу двете спротивставени страни, кое траело кратко време. Потоа дошло до отврен судир меѓу нив, што го означило дефинитивниот расцеп во ВМОРО и почетокот на бројните меѓусебни недоразбирања, судири и убиства.



октомври 1905 - Рилскиот конгрес бил свикан со цел да се разгледа целокупната активност на Организацијата по востани-ето, да се донесе нов Устав, да се осуди дејноста на странските пропаганди. На овој конгрес било усвоено ново име - Внатрешна македонско-одринска рево-луционерна организација (ВМОРО) и било постигнато привидно единство меѓу двете






10 август 1913 - Со склучениот мир на преговорите во Букурешт, Романи-ја ја добила Добруџа, а Македонија била поделена меѓу Србија, Бугарија и Грција. Наместо ослободителни,



10 август 1913 - Со склучениот мир на преговорите во Букурешт, Романи-ја ја добила Добруџа, а Македонија била поделена меѓу Србија, Бугарија и Грција. Наместо ослободителни, балканските војни станале освојувач-ки. Ниту една од војувачките страни не го почитувала правото на маке-донскиот народ за национално опре-делување. Тој бил поделен и подло-жен на денационализација и асими-лација.17 декември 1912 - Во Тиквешкиот округ била воспоставена српска по-лициска власт, што почнала да функ-ционира од 1 јануари 1913. Биле от-


балканските војни станале освојувач-ки. Ниту една од војувачките страни не го почитувала правото на маке-донскиот народ за национално опре-делување. Тој бил поделен и подло-жен на денационализација и асими-лација.17 декември 1912 - Во Тиквешкиот округ била воспоставена српска по-лициска власт, што почнала да функ-ционира од 1 јануари 1913. Биле от-ворани српски училишта и цркви, би-ле формирани нови општински упра-ви, а кадар се доведувал од Србија. 1 јули 1913 - Тиквешко востание, со кое биле ослободени Кавадарци,

ворани српски училишта и цркви, би-ле формирани нови општински упра-ви, а кадар се доведувал од Србија. 1 јули 1913 - Тиквешко востание, со кое биле ослободени Кавадарци, Неготино и речиси сите села во Тик-вешијата, а српската воена и админи-стративна власт била протерана. Ка-вадарци бил слободен седум дена (1-7 јули). Била избрана градска управа и извршна власт од тројца граѓани. Тиквешкото востание претставувало прва вооружена борба на македон-скиот народ против поделбата на Ма-кедонија и против српската окупа-торска власт, предводено од истакна-


јули 1908 - Младотурците во Македо-нија кренале востание, по што султа-нот Абдул Хамид II бил принуден да го врати Уставот од 1876 година. Јане Сандански и други членови на ВМОРО активно се вклучиле во Младотур-ската Револуција и верувале дека со нејзиниот успех и македонскиот народ ќе биде ослободен.14-22 ноември 1908 - Битолски конгрес на албанските интелектуалци за унификација на азбуката. Прифа-ќајќи го латинското писмо, бил обја-вен првиот буквар на албански јазик.август 1909 - По донесувањето на но-виот Устав, во Македонија била фор-мирана Народната федеративна пар-тија, која во почетокот избрала свои членови за пратеници во Османлис-киот Парламент. Македонските прате-ници се залагале за воведување аграр-на реформа во Македонија, за давање обласна самоуправа и воведување мај-чин јазик во училиштата. Меѓутоа, от-како Младотурците се зацврстиле на власт, ги изневериле надежите и во август 1910 партијата била укината.

спротивставени страни, кое траело кратко време. Потоа дошло до отврен судир меѓу нив, што го означило дефинитивниот расцеп во ВМОРО и почетокот на бројните меѓусебни недоразбирања, судири и убиства.

јули 1908 - Младотурците во Македо-нија кренале востание, по што султа-нот Абдул Хамид II бил принуден да го врати Уставот од 1876 година. Јане Сандански и други членови на ВМОРО активно се вклучиле во Младотур-ската Револуција и верувале дека со нејзиниот успех и македонскиот народ ќе биде ослободен.14-22 ноември 1908 - Битолски конгрес на албанските интелектуалци за унификација на азбуката.


N a t i o n a l - l i b e r a t i o n s t r u g g l eН а ц и о н а л н о - о с л о б о д и т е л н а б о р б а

Дипломатскиот кор во Битола, 1906 година (фотографија на браќа Манаки)Дипломатскиот кор во Битола, 1906 година (фотографија на браќа Манаки)









Прифа-ќајќи го латинското писмо, бил обја-вен првиот буквар на албански јазик.август 1909 - По донесувањето на но-виот Устав, во Македонија била фор-мирана Народната федеративна пар-тија, која во почетокот избрала свои членови за пратеници во Османлис-киот Парламент. Македонските прате-ници се залагале за воведување аграр-на реформа во Македонија, за давање обласна самоуправа и воведување мај-чин јазик во училиштата. Меѓутоа, от-како Младотурците се зацврстиле на


7

Неготино и речиси сите села во Тик-вешијата, а српската воена и админи-стративна власт била протерана. Ка-вадарци бил слободен седум дена (1-7 јули). Била избрана градска управа и извршна власт од тројца граѓани. Тиквешкото востание претставувало прва вооружена борба на македон-скиот народ против поделбата на Ма-кедонија и против српската окупа-торска власт, предводено од истакна-ти членови на околискиот и на мес-ните комитети на ВМРО. Востанието било во крв задушено.

есен 1915 - Формирање на XI Маке-донска дивизија со 33.000 Македон-ци. Голем дел се нашле и во дивер-зантските чети на Тодор Алексан-дров. крај на 1915 - Отворање на Македон-скиот (јужен) фронт. Пред нападот, силите на Антантата броеле 622.000, а на Централните сили 600.000 војни-ци. 14-16 септември 1918 - Пробивање на фронтот, по што на 29 септември во Солун Бугарија потпишала при-мирје, според кое требало да ги за-држи Струмица и Пиринска Македо-нија.

1919 - По Нејскиот мировен договор од Бугарија била одземена Струмич-ката област и отстапена на Кралство-то на Србите, Хрватите и Словенците, а по Версајската мировна конферен-ција и вардарскиот дел останал во тие рамки. На македонскиот народ му била негирана националната и кул-турната посебност, македонските презимиња биле заменети со српски. Наставата се одвивала на српски ја-зик со учители од Србија. 1919 - Конвенција меѓу Бугарија и Гр-ција за „доброволна“ размена на насе-ление, со која голем број Македонци биле иселени во Бугарија. 3 октомври 1929 - Кралството СХС го променило името во Кралство Југо-славија, чија територија била поделе-на на девет бановини. Вардарската бановина опфаќала и дел од јужна Србија и речиси цела Метохија.1920 - По формирањето на КПЈ (1919), на општинските избори кому-

Прва светска војна

Бугарска, грчка и српска управа

БРАТОУБИСТВЕНИ ВОЈНИ


Во Првата светска војна Маке-донците, поделени меѓу Бугари-ја, Грција и Србија, биле доведе-ни во ситуација да се борат едни против други во армиите на нив-ните окупатори. Од територијата на Македонија српската влада регрутирала околу 53.000 регру-ти (Македонци, Турци, Албанци, Евреи). Грците мобилизирале 20.000 Македонци и друго насе-ление. Бугарија извршила најго-лема мобилизација во делот на Македонија под Бугарија, како и од големата македонска емигра-ција во Бугарија. Со Балканските војни (1912-13) и Првата светска војна (1914-18) бил ставен крај на заедничкиот општествено-политички живот на македон-скиот народ во рамките на една држава - Османлиското царство.


малцинските права, Грција отпеча-тила буквар наречен Абецедар со ла-тинско писмо на македонски јазик (леринско-битолски дијалект), но ни-когаш не бил пуштен во употреба и не се отворило ниту едно училиште на македонски јазик. 1926 - Во Грција бил донесен Указ за промена на имињата на населените места и географските топоними.

1919 - По завршувањето на Првата светска војна започнало политичко групирање на македонската емигра-ција во Бугарија, која ја формирала ВМРО со Тодор Александров, Алек-сандар Протогеров и Петар Чаулев како членови на Централниот коми-тет. Прокламирана цел на оваа орга-низација била автономна или неза-висна Македонија.декември 1923 - Преговори за обе-динување на силите во македонското национално-ослободително движење и создавање единствен македонски револуционерен фронт меѓу автоно-мистичката ВМРО и федералистичка-та револуционерна организација, што резултирало со потпишување манифест до македонскиот народ.5 мај 1924 - Мајски манифест, потпи-шан од страна на членовите на ЦК ВМРО Александар Протогеров и Пе-тар Чаулев кои, по овластување на То-дор Александров, се потпишале во не-гово име. Била подготвена и Деклара-ција за македонската парламентарна група, која требало да ја потпишат македонските пратеници во бугар-ското Народно собрание избрани на листата на ВМРО. Се потенцирало дека самостојна и обединета Македо-нија би можела да се реализира во рамките на балканска федерација со политичка помош на СССР, а дека бор-бата на Организацијата подеднакво ќе биде насочена кон грчката, српска-та и бугарската влада во соработка со балканските комунистички партии.

Национално-ослободително движење меѓу двете светски војни

B a l k a n W a r s a n d T h e F i r s t W o r l d W a rБ а л к а н с к и в о ј н и и П р в а с в е т с к а в о ј н а

ти членови на околискиот и на мес-ните комитети на ВМРО. Востанието било во крв задушено.


1919 - По Нејскиот мировен договор од Бугарија била одземена Струмич-ката област и отстапена на Кралство-то на Србите, Хрватите и Словенците, а по Версајската мировна конферен-ција и вардарскиот дел останал во тие рамки. На македонскиот народ му била негирана националната и кул-



Назад кон автономијата - брошура на Димо Хаџи-Димов од 1918 година, во која се реафирмира „автономијата на Македонија и националното самоопределување на балканските народи“ како можно решение за македонското прашање

Искра, печатниот орган на ПК на КП во Македонија, го објавува прогласот на Комитетот, а Македонско дело е печатниот орган на ВМРО (Обединета) и се издава од 1925 до 1938 година



Бели мугри од Коста Рацин, прва поетска збирка на македонски јазик објавена во Загреб 1939 година - меѓник во современата македонска литература


Коста Рацин (1908-1943)


Abecedar - буквар за македонските деца во егејскиот дел на Македонија, кој бил отпечатен во Грција во 1925 година, но никогаш не бил во употреба


турната посебност, македонските презимиња биле заменети со српски. Наставата се одвивала на српски ја-зик со учители од Србија. 1919 - Конвенција меѓу Бугарија и Гр-ција за „доброволна“ размена на насе-ление, со која голем број Македонци биле иселени во Бугарија. 3 октомври 1929 - Кралството СХС го променило името во Кралство Југо-славија, чија територија била поделе-на на девет бановини. Вардарската бановина опфаќала и дел од јужна Србија и речиси цела Метохија.1920 - По формирањето на КПЈ (1919), на општинските избори кому-нистичките кандидати победиле во Велес, Куманово, Кавадарци. Со Об-знаната (декември 1920) партијата била забранета.

1923 - Конвенција од Лозана меѓу Турција и Грција за размена на хрис-тијанското население од Турција и муслиманското од Грција. Во делот на Македонија под Грција биле населени околу 640.000 доселеници од негрчко потекло и друго христијанско насе-ление. Според пописот од 1928 годи-на, во делот на Македонија под Грци-ја имало околу 1.500.000 жители. септември 1925 - Под притисок на Друштвото на народите во однос на малцинските права, Грција отпеча-тила буквар наречен Абецедар со ла-тинско писмо на македонски јазик (леринско-битолски дијалект), но ни-когаш не бил пуштен во употреба и не се отворило ниту едно училиште на македонски јазик. 1926 - Во Грција бил донесен Указ за промена на имињата на населените места и географските топоними.

1919 - По завршувањето на Првата светска војна започнало политичко групирање на македонската емигра-ција во Бугарија, која ја формирала ВМРО со Тодор Александров, Алек-сандар Протогеров и Петар Чаулев како членови на Централниот коми-тет. Прокламирана цел на оваа орга-низација била автономна или неза-висна Македонија.декември 1923 - Преговори за обе-динување на силите во македонското национално-ослободително движење и создавање единствен македонски револуционерен фронт меѓу автоно-мистичката ВМРО и федералистичка-та револуционерна организација, што резултирало со потпишување манифест до македонскиот народ.5 мај 1924 - Мајски манифест, потпи-шан од страна на членовите на ЦК ВМРО Александар Протогеров и Пе-тар


нистичките кандидати победиле во Велес, Куманово, Кавадарци. Со Об-знаната (декември 1920) партијата била забранета. 1923 - Конвенција од Лозана меѓу Турција и Грција за размена на хрис-тијанското население од Турција и муслиманското од Грција. Во делот на Македонија под Грција биле населени околу 640.000 доселеници од негрчко потекло и друго христијанско насе-ление. Според пописот од 1928 годи-на, во делот на Македонија под Грци-ја имало околу 1.500.000 жители. септември 1925 - Под притисок на Друштвото на народите во однос на


7

Неготино и речиси сите села во Тик-вешијата, а српската воена и админи-стративна власт била протерана. Ка-вадарци бил слободен седум дена (1-7 јули). Била избрана градска управа и извршна власт од тројца граѓани. Тиквешкото востание претставувало прва вооружена борба на македон-скиот народ против поделбата на Ма-кедонија и против српската окупа-торска власт, предводено од истакна-ти членови на околискиот и на мес-ните комитети на ВМРО. Востанието било во крв задушено.


1919 - По Нејскиот мировен договор од Бугарија била одземена Струмич-ката област и отстапена на Кралство-то на Србите, Хрватите и Словенците, а по Версајската мировна конферен-ција и вардарскиот дел останал во тие рамки. На македонскиот народ му била негирана националната и кул-турната посебност, македонските презимиња биле заменети со српски. Наставата се одвивала на српски ја-зик со учители од Србија. 1919 - Конвенција меѓу Бугарија и Гр-ција за „доброволна“ размена на насе-ление, со која голем број Македонци биле иселени во Бугарија. 3 октомври 1929 - Кралството СХС го променило името во Кралство Југо-славија, чија територија била поделе-на на девет бановини. Вардарската бановина опфаќала и дел од јужна Србија и речиси цела Метохија.1920 - По формирањето на КПЈ (1919), на општинските избори кому-







малцинските права, Грција отпеча-тила буквар наречен Абецедар со ла-тинско писмо на македонски јазик (леринско-битолски дијалект), но ни-когаш не бил пуштен во употреба и не се отворило ниту едно училиште на македонски јазик. 1926 - Во Грција бил донесен Указ за промена на имињата на населените места и географските топоними.

1919 - По завршувањето на Првата светска војна започнало политичко групирање на македонската емигра-ција во Бугарија, која ја формирала ВМРО со Тодор Александров, Алек-сандар Протогеров и Петар Чаулев како членови на Централниот коми-тет. Прокламирана цел на оваа орга-низација била автономна или неза-висна Македонија.декември 1923 - Преговори за обе-динување на силите во македонското национално-ослободително движење и создавање единствен македонски револуционерен фронт меѓу автоно-мистичката ВМРО и федералистичка-та револуционерна организација, што резултирало со потпишување манифест до македонскиот народ.5 мај 1924 - Мајски манифест, потпи-шан од страна на членовите на ЦК ВМРО Александар Протогеров и Пе-тар Чаулев кои, по овластување на То-дор Александров, се потпишале во не-гово име. Била подготвена и Деклара-ција за македонската парламентарна група, која требало да ја потпишат македонските пратеници во бугар-ското Народно собрание избрани на листата на ВМРО. Се потенцирало дека самостојна и обединета Македо-нија би можела да се реализира во рамките на балканска федерација со политичка помош на СССР, а дека бор-бата на Организацијата подеднакво ќе биде насочена кон грчката, српска-та и бугарската влада во соработка со балканските комунистички партии.


B a l k a n W a r s a n d T h e F i r s t W o r l d W a rБ а л к а н с к и в о ј н и и П р в а с в е т с к а в о ј н а

ти членови на околискиот и на мес-ните комитети на ВМРО. Востанието било во крв задушено.


1919 - По Нејскиот мировен договор од Бугарија била одземена Струмич-ката област и отстапена на Кралство-то на Србите, Хрватите и Словенците, а по Версајската мировна конферен-ција и вардарскиот дел останал во тие рамки. На македонскиот народ му била негирана националната и кул-













турната посебност, македонските презимиња биле заменети со српски. Наставата се одвивала на српски ја-зик со учители од Србија. 1919 - Конвенција меѓу Бугарија и Гр-ција за „доброволна“ размена на насе-ление, со која голем број Македонци биле иселени во Бугарија. 3 октомври 1929 - Кралството СХС го променило името во Кралство Југо-славија, чија територија била поделе-на на девет бановини. Вардарската бановина опфаќала и дел од јужна Србија и речиси цела Метохија.1920 - По формирањето на КПЈ (1919), на општинските избори кому-нистичките кандидати победиле во Велес, Куманово, Кавадарци. Со Об-знаната (декември 1920) партијата била забранета.

1923 - Конвенција од Лозана меѓу Турција и Грција за размена на хрис-тијанското население од Турција и муслиманското од Грција. Во делот на Македонија под Грција биле населени околу 640.000 доселеници од негрчко потекло и друго христијанско насе-ление. Според пописот од 1928 годи-на, во делот на Македонија под Грци-ја имало околу 1.500.000 жители. септември 1925 - Под притисок на Друштвото на народите во однос на малцинските права, Грција отпеча-тила буквар наречен Абецедар со ла-тинско писмо на македонски јазик (леринско-битолски дијалект), но ни-когаш не бил пуштен во употреба и не се отворило ниту едно училиште на македонски јазик. 1926 - Во Грција бил донесен Указ за промена на имињата на населените места и географските топоними.

1919 - По завршувањето на Првата светска војна започнало политичко групирање на македонската емигра-ција во Бугарија, која ја формирала ВМРО со Тодор Александров, Алек-сандар Протогеров и Петар Чаулев како членови на Централниот коми-тет. Прокламирана цел на оваа орга-низација била автономна или неза-висна Македонија.декември 1923 - Преговори за обе-динување на силите во македонското национално-ослободително движење и создавање единствен македонски револуционерен фронт меѓу автоно-мистичката ВМРО и федералистичка-та револуционерна организација, што резултирало со потпишување манифест до македонскиот народ.5 мај 1924 - Мајски манифест, потпи-шан од страна на членовите на ЦК ВМРО Александар Протогеров и Пе-тар


нистичките кандидати победиле во Велес, Куманово, Кавадарци. Со Об-знаната (декември 1920) партијата била забранета. 1923 - Конвенција од Лозана меѓу Турција и Грција за размена на хрис-тијанското население од Турција и муслиманското од Грција. Во делот на Македонија под Грција биле населени околу 640.000 доселеници од негрчко потекло и друго христијанско насе-ление. Според пописот од 1928 годи-на, во делот на Македонија под Грци-ја имало околу 1.500.000 жители. септември 1925 - Под притисок на Друштвото на народите во однос на

Набргу по објавувањето на Манифес-тот, под притисок на бугарската вла-да, Александров и Протогеров се от-кажале од потпишаниот договор.1924-34 - Периодот кога на чело на ВМРО бил Ванчо Михајлов се смета за период со најмногу меѓусебни физич-ки ликвидации во македонската ис-торија.1925 - Формирана е ВМРО (Обедине-та) во Виена, врз принципите на Мај-скиот манифест. Имала централно ра-ководно тело и три обласни комите-ти (за Бугарија, Грција и Србија), каде дејствувала со различен успех.

Почеток на војната и нова поделба

6 април 1941 - Паралелно со бомбар-дирањето на Скопје, Велес и Штип, три ударни колони на германската војска ја минале граничната линија кон Македонија. Отпорот на Крал-ската војска бил мал. 13 април 1941 - Заземање на Кичево, последен град кој паднал под герман-ска окупација. Западна Македонија била окупирана од Италија, а остана-тиот дел со делови од Јужна Србија го окупирала Бугарија. 18 април 1941 - На бугарскиот Гене-ралштаб му било одобрено бугарска-та војска да влезе во Македонија. За неколку дена Бугарија ја завршила окупацијата, заедно со дел од Егејска Македонија, со што добила излез на Егејското Море. Италија ги добила териториите на Тетовско, Гостивар-ско, Кичевско, Дебарско и Струшко и дел од јужниот дел од Охридско и Преспа.

1936 - Левоориентираните македон-ски студенти од Загреб, Белград и Скопје истакнале политичка деклара-ција потпишана од 200 лица. На сос-танок во Охрид (28 август 1936) ма-кедонските студенти ги формулирале основните цели на МАНАПО (Маке-донски народни покрет): будење на националната свест и афирмација на народниот јазик, борба за ликвидира-ње на кралската диктатура, борба против великосрпската хегемонија, демократизација на земјата. МАНАПО имал обележје на народен фронт и бил во непосредна врска со македон-ското комунистичко движење.

Ослободително востание

август 1941 - декември 1942 - Ожи-вотворување на одлуката за вооруже-но востание во Вардарска Македони-ја, изразено со формирање дивер-зантски групи и три партизански од-реди: Скопски (август 1941), Прилеп-ски и Кумановски (октомври 1941), со околу 100 борци.11 октомври 1941 - Отпочнување на востанието во Вардарска Македонија, со првите партизански акции во При-леп и Куманово.април-мај 1942 - Организирање на јадрата на пет партизански одреди: Битолски, Скопски, Велешки, Прилепски и Крушевски, а до летото биле формирани уште четири. По-стигнатите резултати во овој период најмногу се должеле работата на По-краинскиот комитет на КПЈ за Маке-донија и Покраинскиот Воен штаб,

1940-41 - На чело на Покраинскиот комитет на КПЈ за Македонија бил Методија Шаторов - Шарло, кој изгот-вил национална платформа во која била потенцирана македонската на-ционална самобитност, а во докумен-тите на комитетот бил официјализи-ран македонскиот јазик. На прагот на Втората светска војна, условите за на-ционално-револуционерна борба би-ле видоизменети. Од историската сцена ги снемало ВМРО-автономис-тичка и ВМРО (Обединета), но идеја-та за формирање самостојна, обеди-нета и суверена македонска држава ги водела и новите генерации.

кој во јуни 1942 прераснал во Главен штаб на Народно-ослободителната војска и партизанските одреди на Ма-кедонија (НОВ и ПОМ). 19 март 1943 - Во Скопје бил форми-ран Централниот комитет на КПМ, кој во Тетово ја одржал својата прва седница. Биле формирани пет опера-тивни зони и пет обласни комитети, а била донесена и одлука за префрла-ње на Комитетот и на Главниот штаб на територијата на западна Македо-нија. Во тој период, бугарските оку-паторски сили извршиле повеќе ма-совни злосторства врз цивилното на-селение во Македонија (стрелањата во прилепското село Дабница, во ка-вадаречкото Ваташа, во велешкото Пуста Кула).18 август 1943 - Формирање на прва-та покрупна воена единица на НОВ и ПОМ, баталјонот Мирче Ацев.8 септември 1943 - Капитулација на Италија, по што се проширила сло-бодната територија во западна Маке-донија на просторот на Кичево, Де-бар, Струга и Маврово. 11 ноември 1943 - Во с. Сливово би-ла формирана Првата македонско-ко-совска народно-ослободителна бри-гада.


7

B a l k a n W a r s a n d T h e F i r s t W o r l d W a rБ а л к а н с к и в о ј н и и П р в а с в е т с к а в о ј н аЧаулев кои, по овластување на То-дор Александров, се потпишале во не-гово име. Била подготвена и Деклара-ција за македонската парламентарна група, која требало да ја потпишат македонските пратеници во бугар-ското Народно собрание избрани на листата на ВМРО. Се потенцирало дека самостојна и обединета Македо-нија би можела да се реализира во рамките на балканска федерација со политичка помош на СССР, а дека бор-бата на Организацијата подеднакво ќе биде насочена кон грчката, српска-та и бугарската влада во соработка со балканските комунистички партии.

Набргу по објавувањето на Манифес-тот, под притисок на бугарската вла-да, Александров и Протогеров се от-кажале од потпишаниот договор.1924-34 - Периодот кога на чело на ВМРО бил Ванчо Михајлов се смета за период со најмногу меѓусебни физич-ки ликвидации во македонската ис-торија.1925 - Формирана е ВМРО (Обедине-та) во Виена, врз принципите на Мај-скиот манифест. Имала централно ра-ководно тело и три обласни комите-ти (за Бугарија, Грција и Србија), каде дејствувала со различен успех. 1936 - Левоориентираните македон-

ски студенти од Загреб, Белград и Скопје истакнале политичка деклара-ција потпишана од 200 лица. На сос-танок во Охрид (28 август 1936) ма-кедонските студенти ги формулирале основните цели на МАНАПО (Маке-донски народни покрет): будење на националната свест и афирмација на народниот јазик, борба за ликвидира-ње на кралската диктатура, борба против великосрпската хегемонија, демократизација на земјата. МАНАПО имал обележје на народен фронт и бил во непосредна врска со македон-ското комунистичко движење.1940-41 - На чело на Покраинскиот

Втора светска војна, АСНОМ и слободна Македонија

Second World War, ASNOM and federal Macedonia

Првиот број на дневниот весник Нова Македонија и други весници

издавани во НОВ (Млад Борец, Македонка, Наша хроника)






август 1941 - декември 1942 - Ожи-вотворување на одлуката за вооруже-но востание во Вардарска Македони-ја, изразено со формирање дивер-зантски групи и три партизански од-реди: Скопски (август 1941), Прилеп-ски и Кумановски (октомври 1941), со околу 100 борци.11 октомври 1941 - Отпочнување на востанието во Вардарска Македонија, со првите партизански акции во При-леп и Куманово.април-мај 1942 - Организирање на јадрата на пет партизански одреди: Битолски, Скопски, Велешки, Прилепски и Крушевски, а до летото биле формирани уште четири. По-стигнатите резултати во овој период најмногу се должеле работата на По-краинскиот комитет на КПЈ за Маке-донија и Покраинскиот Воен штаб, кој во јуни 1942 прераснал во Главен

штаб на Народно-ослободителната војска и партизанските одреди на Ма-кедонија (НОВ и ПОМ). 19 март 1943 - Во Скопје бил форми-ран Централниот комитет на КПМ, кој во Тетово ја одржал својата прва седница. Биле формирани пет опера-тивни зони и пет обласни комитети, а

била донесена и одлука за префрла-ње на Комитетот и на Главниот штаб на територијата на западна Македо-нија. Во тој период, бугарските оку-паторски сили извршиле повеќе ма-совни злосторства врз цивилното на-селение во Македонија (стрелањата во прилепското село Дабница, во ка-вадаречкото Ваташа, во велешкото Пуста Кула).18 август 1943 - Формирање на прва-та покрупна воена единица на НОВ и ПОМ, баталјонот Мирче Ацев.8 септември 1943 - Капитулација на Италија, по што се проширила сло-бодната територија во западна Маке-донија на просторот на Кичево, Де-бар, Струга и Маврово. 11 ноември 1943 - Во с. Сливово би-ла формирана Првата македонско-ко-совска народно-ослободителна бри-гада. октомври 1943 - Издавање на Мани-фестот на Главниот штаб за основни-те цели на Народно-ослободителната и антифашистичката борба на маке-донскиот народ, во кој иднината се гледала во југословенската федера-

Партизански печат и друга опрема (Музеј на Македонија)


Скица на нападот на бугарската полициска станица во Прилеп, предмет на првите востанички акции на македонските парти-зани на 11 октомври 1943 година


Набргу по објавувањето на Манифес-тот, под притисок на бугарската вла-да, Александров и Протогеров се от-кажале од потпишаниот договор.1924-34 - Периодот кога на чело на ВМРО бил Ванчо Михајлов се смета за период со најмногу меѓусебни физич-ки ликвидации во македонската ис-торија.1925 - Формирана е ВМРО (Обедине-та) во Виена, врз принципите на Мај-скиот манифест. Имала централно ра-ководно тело и три обласни комите-ти (за Бугарија, Грција и Србија), каде дејствувала со различен успех.



1936 - Левоориентираните македон-ски студенти од Загреб, Белград и Скопје истакнале политичка деклара-ција потпишана од 200 лица. На сос-танок во Охрид (28 август 1936) ма-кедонските студенти ги формулирале основните цели на МАНАПО (Маке-донски народни покрет): будење на националната свест и афирмација на народниот јазик, борба за ликвидира-ње на кралската диктатура, борба против великосрпската хегемонија, демократизација на земјата. МАНАПО имал обележје на народен фронт и бил во непосредна врска со македон-ското комунистичко движење.


август 1941 - декември 1942 - Ожи-вотворување на одлуката за вооруже-но востание во Вардарска Македони-ја, изразено со формирање дивер-зантски групи и три партизански од-реди: Скопски (август 1941), Прилеп-ски и Кумановски (октомври 1941), со околу 100 борци.11 октомври 1941 - Отпочнување на востанието во Вардарска Македонија, со првите партизански акции во При-леп и Куманово.април-мај 1942 - Организирање на јадрата на пет партизански одреди: Битолски, Скопски, Велешки, Прилепски и Крушевски, а до летото биле формирани уште четири. По-стигнатите резултати во овој период најмногу се должеле работата на По-краинскиот комитет на КПЈ за Маке-донија и Покраинскиот Воен штаб,

1940-41 - На чело на Покраинскиот комитет на КПЈ за Македонија бил Методија Шаторов - Шарло, кој изгот-вил национална платформа во која била потенцирана македонската на-ционална самобитност, а во докумен-тите на комитетот бил официјализи-ран македонскиот јазик. На прагот на Втората светска војна, условите за на-ционално-револуционерна борба би-ле видоизменети. Од историската сцена ги снемало ВМРО-автономис-тичка и ВМРО (Обединета), но идеја-та за формирање самостојна, обеди-нета и суверена македонска држава ги водела и новите генерации.

кој во јуни 1942 прераснал во Главен штаб на Народно-ослободителната војска и партизанските одреди на Ма-кедонија (НОВ и ПОМ). 19 март 1943 - Во Скопје бил форми-ран Централниот комитет на КПМ, кој во Тетово ја одржал својата прва седница. Биле формирани пет опера-тивни зони и пет обласни комитети, а била донесена и одлука за префрла-ње на Комитетот и на Главниот штаб на територијата на западна Македо-нија. Во тој период, бугарските оку-паторски сили извршиле повеќе ма-совни злосторства врз цивилното на-селение во Македонија (стрелањата во прилепското село Дабница, во ка-вадаречкото Ваташа, во велешкото Пуста Кула).18 август 1943 - Формирање на прва-та покрупна воена единица на НОВ и ПОМ, баталјонот Мирче Ацев.8 септември 1943 - Капитулација на Италија, по што се проширила сло-бодната територија во западна Маке-донија на просторот на Кичево, Де-бар, Струга и Маврово. 11 ноември 1943 - Во с. Сливово би-ла формирана Првата македонско-ко-совска народно-ослободителна бри-гада.


7

B a l k a n W a r s a n d T h e F i r s t W o r l d W a rБ а л к а н с к и в о ј н и и П р в а с в е т с к а в о ј н аЧаулев кои, по овластување на То-дор Александров, се потпишале во не-гово име. Била подготвена и Деклара-ција за македонската парламентарна група, која требало да ја потпишат македонските пратеници во бугар-ското Народно собрание избрани на листата на ВМРО. Се потенцирало дека самостојна и обединета Македо-нија би можела да се реализира во рамките на балканска федерација со политичка помош на СССР, а дека бор-бата на Организацијата подеднакво ќе биде насочена кон грчката, српска-та и бугарската влада во соработка со балканските комунистички партии.

Набргу по објавувањето на Манифес-тот, под притисок на бугарската вла-да, Александров и Протогеров се от-кажале од потпишаниот договор.1924-34 - Периодот кога на чело на ВМРО бил Ванчо Михајлов се смета за период со најмногу меѓусебни физич-ки ликвидации во македонската ис-торија.1925 - Формирана е ВМРО (Обедине-та) во Виена, врз принципите на Мај-скиот манифест. Имала централно ра-ководно тело и три обласни комите-ти (за Бугарија, Грција и Србија), каде дејствувала со различен успех. 1936 - Левоориентираните македон-

ски студенти од Загреб, Белград и Скопје истакнале политичка деклара-ција потпишана од 200 лица. На сос-танок во Охрид (28 август 1936) ма-кедонските студенти ги формулирале основните цели на МАНАПО (Маке-донски народни покрет): будење на националната свест и афирмација на народниот јазик, борба за ликвидира-ње на кралската диктатура, борба против великосрпската хегемонија, демократизација на земјата. МАНАПО имал обележје на народен фронт и бил во непосредна врска со македон-ското комунистичко движење.1940-41 - На чело на Покраинскиот

Втора светска војна, АСНОМ и слободна Македонија

Second World War, ASNOM and federal Macedonia








август 1941 - декември 1942 - Ожи-вотворување на одлуката за вооруже-но востание во Вардарска Македони-ја, изразено со формирање дивер-зантски групи и три партизански од-реди: Скопски (август 1941), Прилеп-ски и Кумановски (октомври 1941), со околу 100 борци.11 октомври 1941 - Отпочнување на востанието во Вардарска Македонија, со првите партизански акции во При-леп и Куманово.април-мај 1942 - Организирање на јадрата на пет партизански одреди: Битолски, Скопски, Велешки, Прилепски и Крушевски, а до летото биле формирани уште четири. По-стигнатите резултати во овој период најмногу се должеле работата на По-краинскиот комитет на КПЈ за Маке-донија и Покраинскиот Воен штаб, кој во јуни 1942 прераснал во Главен

штаб на Народно-ослободителната војска и партизанските одреди на Ма-кедонија (НОВ и ПОМ). 19 март 1943 - Во Скопје бил форми-ран Централниот комитет на КПМ, кој во Тетово ја одржал својата прва седница. Биле формирани пет опера-тивни зони и пет обласни комитети, а

била донесена и одлука за префрла-ње на Комитетот и на Главниот штаб на територијата на западна Македо-нија. Во тој период, бугарските оку-паторски сили извршиле повеќе ма-совни злосторства врз цивилното на-селение во Македонија (стрелањата во прилепското село Дабница, во ка-вадаречкото Ваташа, во велешкото Пуста Кула).18 август 1943 - Формирање на прва-та покрупна воена единица на НОВ и ПОМ, баталјонот Мирче Ацев.8 септември 1943 - Капитулација на Италија, по што се проширила сло-бодната територија во западна Маке-донија на просторот на Кичево, Де-бар, Струга и Маврово. 11 ноември 1943 - Во с. Сливово би-ла формирана Првата македонско-ко-совска народно-ослободителна бри-гада. октомври 1943 - Издавање на Мани-фестот на Главниот штаб за основни-те цели на Народно-ослободителната и антифашистичката борба на маке-донскиот народ, во кој иднината се гледала во југословенската федера-






7

S e c o n d W o r l d W a r , A S N O M a n d f e d e r a l M a c e d o n i aВ т о р а с в е т с к а в о ј н а , А С Н О М и ф е д е р а л н а М а к е д о н и ј а

АСНОМ и втемелувањето на македонската држава

2 август 1944 - По обемни подготов-ки ширум Македонија, во манастирот Св. Прохор Пчињски се одржа Првото Антифашистичко собрание на народ-ното ослободување на Македонија, со делегати од трите дела на Македо-нија. Со донесените одлуки, АСНОМ се конституирал во врховно законо-давно и извршно тело, а Македонија станала државно-правен субјект и

источна Македонија, бил разработен планот за Февруарскиот поход. Ус-пешното изведување на походот (31 јануари - 22 февруари) претставувало војничка пресвртница во корист на македонските ослободителни

ција. Истакнати македонски интелек-туалци и антифашисти реагирале за делот кој се однесувал на пројугосло-венската иднина на Македонија нас-проти идејата за самостојна, независ-на и обединета Македонија или бал-канска федерација. 20 декември 1943 - Во с. Фуштани, во делот на Македонија под Грција, била формирана и Втората македон-ска народно-ослободителна бригада.јануари 1944 - Со цел пренесување на воените дејствија во централна и

октомври 1943 - Издавање на Мани-фестот на Главниот штаб за основни-те цели на Народно-ослободителната и антифашистичката борба на маке-донскиот народ, во кој иднината се гледала во југословенската федера-ција. Истакнати македонски интелек-туалци и антифашисти реагирале за делот кој се однесувал на пројугосло-венската иднина на Македонија нас-проти идејата за самостојна, независ-на и обединета Македонија или бал-канска федерација. 20 декември 1943 - Во с. Фуштани, во делот на Македонија под Грција, била формирана и Втората македон-ска народно-ослободителна бригада.јануари 1944 - Со цел пренесување на воените дејствија во централна и источна Македонија, бил разработен планот за Февруарскиот поход. Ус-пешното изведување на походот (31 јануари - 22 февруари) претставувало војничка пресвртница во корист на македонските ослободителни еди-ници.

рамноправна федерална единица на Демократска Федеративна Југосла-вија. Македонскиот јазик бил воведен за службен јазик во македонската др-жава. 9 септември 1944 - По капитулаци-јата на Бугарија и формирањето пого-леми оперативни единици (дивизии и корпуси), започнале операциите за конечно ослободување на Македо-нија. 3 ноември 1944 - Иако Македонија сеуште не била ослободена, во велеш-кото село Горно Врановци бил изда-ден првиот број на весникот Нова Ма-кедонија.19 ноември 1944 - Целата терито-рија на Вардарска Македонија била ослободена. Македонија ја завршила војната со формирани 55 бригади, де-вет дивизии и три корпуси. 6 јануари 1945 - Втор конгрес на НОМСМ во Скопје со преку 1.000 деле-гати, на кој се расправало за учество-то во обновата на земјата и посебно за учеството во конечното ослободу-вање на Југославија. Само ден потоа, еден дел од силите на НОВ на Маке-донија во Скопје, а потоа и во Штип,


2 август 1944 - По обемни подготов-ки ширум Македонија, во манастирот Св. Прохор Пчињски се одржа Првото Антифашистичко собрание на народ-

ното ослободување на Македонија, со делегати од трите дела на Македо-нија. Со донесените одлуки, АСНОМ се конституирал во врховно законо-давно и извршно тело, а Македонија станала државно-правен субјект и рамноправна федерална единица на Демократска Федеративна Југосла-вија. Македонскиот јазик бил воведен за службен јазик во македонската др-жава.

9 септември 1944 - По капитулаци-јата на Бугарија и формирањето пого-леми оперативни единици (дивизии и корпуси), започнале операциите за конечно ослободување на Македо-нија. 3 ноември 1944 - Иако Македонија сеуште не била ослободена, во велеш-кото село Горно Врановци бил изда-ден првиот број на весникот Нова Ма-кедонија.19 ноември 1944 - Целата терито-рија на Вардарска Македонија била ослободена. Македонија ја завршила војната со формирани 55 бригади, де-вет дивизии и три корпуси. 6 јануари 1945 - Втор конгрес на НОМСМ во Скопје со преку 1.000 деле-гати, на кој се расправало за учество-то во обновата на земјата и посебно за учеството во конечното ослободу-вање на Југославија. Само ден потоа, еден дел од силите на НОВ на Маке-донија во Скопје, а потоа и во Штип, се спротивставиле на учеството на Сремскиот фронт, исфрлајќи ја паро-лата За Солун и побарале продолжу-вање на воените дејствија за ослобо-дување на деловите на Македонија под Бугарија и Грција. Во тој момент, тие барања не оделе во прилог на оп-штата стратегија и политика за идни-ната на Југославија.прва половина на 1945 - Во борбите за конечно ослободување на Југосла-вија, на Сремскиот фронт од Македо-нија бил испратен XV корпус со две дивизии со над 20.000 борци. По ос-лободувањето, Македонија како фе-

ОСЛОБОДИТЕЛНА АНТИФАШИСТИЧКА БОРБА ВО ЕГЕЈСКА И ПИРИНСКА МАКЕДОНИЈА


Во делот на Македонија во рамките на Во делот на Македонија во рам-Грција македонскиот народ зел активно ките на Бугарија во 1941 била учество во борбата против фашистичката формирана првата партизанска окупација. Голем политички успех прет- чета во Разлошко. Во мај 1943 ставувало формирањето на масовниот бил формиран разлошкиот пар-Славјаномакедонски народно-ослобо- тизански одред Јане Сандански, дителен фронт (СНОФ), кој во април 1944 а во 1943 и горноџумајскиот КПГ го расформирала. Со договорот од партизански одред. Низ актив-Либан (20 мај 1944) била запечатена суд- ното учество во антифашистич-бината на македонскиот народ во Егејска ката борба, македонскиот народ Македонија, а била отворена врата за во Пиринска Македонија го из-реставрација на предвоениот режим. војувал своето право на нацио-Британската интервенција на 4 декември нално самоопределување. Но, 1944 ставила крај на надежите за извоју- по Резолуцијата на Информби-вање национални права. Во Граѓанската рото била укината дотогашните војна во Грција, која се водела меѓу Грч- културна автономија (1944-48). ката републиканска армија (ДАГ) и влади- Била забранета употребата на ните воени сили, Македонците учествува- македонскиот јазик и секаква ле на страната на ДАГ, надевајќи се на ос- културно-национална пројава на тварување на своите права. Меѓутоа, по Македонците. Официјалната бу-војната поголемиот дел од Македонците гарска политика застана на гле-беа принудени да најдат прибежиште во диштето дека македонската на-земјите од Источна Европа. ција и јазик не постојат.


Дочек на Президиумот на АСНОМ и ГШ на НОБ на Македонија во ослободено Скопје (15 ноември 1944). На чело се Методија Андонов - Ченто, Димитар Влахов и Михајло Апостолски.




Македонски партизански единици влегуваат во ослободена Битола, која била ослободена на 4 ноември 1944 годинаМакедонски партизански единици влегуваат во ослободена Битола, која била ослободена на 4 ноември 1944 година

Решение на АСНОМ за воведување на македонскиот јазик како службен, врз чија основа е извршена кодификацијата на македонскиот литературен јазик


Колаж од весници на еди-ниците на македонската војска од 1944 година

Колаж од весници на единиците на македонската војска од 1944 година


7

S e c o n d W o r l d W a r , A S N O M a n d f e d e r a l M a c e d o n i aВ т о р а с в е т с к а в о ј н а , А С Н О М и ф е д е р а л н а М а к е д о н и ј а


2 август 1944 - По обемни подготов-ки ширум Македонија, во манастирот Св. Прохор Пчињски се одржа Првото Антифашистичко собрание на народ-ното ослободување на Македонија, со делегати од трите дела на Македо-нија. Со донесените одлуки, АСНОМ се конституирал во врховно законо-давно и извршно тело, а Македонија станала државно-правен субјект и

источна Македонија, бил разработен планот за Февруарскиот поход. Ус-пешното изведување на походот (31 јануари - 22 февруари) претставувало војничка пресвртница во корист на македонските ослободителни

ција. Истакнати македонски интелек-туалци и антифашисти реагирале за делот кој се однесувал на пројугосло-венската иднина на Македонија нас-проти идејата за самостојна, независ-на и обединета Македонија или бал-канска федерација. 20 декември 1943 - Во с. Фуштани, во делот на Македонија под Грција, била формирана и Втората македон-ска народно-ослободителна бригада.јануари 1944 - Со цел пренесување на воените дејствија во централна и

октомври 1943 - Издавање на Мани-фестот на Главниот штаб за основни-те цели на Народно-ослободителната и антифашистичката борба на маке-донскиот народ, во кој иднината се гледала во југословенската федера-ција. Истакнати македонски интелек-туалци и антифашисти реагирале за делот кој се однесувал на пројугосло-венската иднина на Македонија нас-проти идејата за самостојна, независ-на и обединета Македонија или бал-канска федерација. 20 декември 1943 - Во с. Фуштани, во делот на Македонија под Грција, била формирана и Втората македон-ска народно-ослободителна бригада.јануари 1944 - Со цел пренесување на воените дејствија во централна и источна Македонија, бил разработен планот за Февруарскиот поход. Ус-пешното изведување на походот (31 јануари - 22 февруари) претставувало војничка пресвртница во корист на македонските ослободителни еди-ници.

рамноправна федерална единица на Демократска Федеративна Југосла-вија. Македонскиот јазик бил воведен за службен јазик во македонската др-жава. 9 септември 1944 - По капитулаци-јата на Бугарија и формирањето пого-леми оперативни единици (дивизии и корпуси), започнале операциите за конечно ослободување на Македо-нија. 3 ноември 1944 - Иако Македонија сеуште не била ослободена, во велеш-кото село Горно Врановци бил изда-ден првиот број на весникот Нова Ма-кедонија.19 ноември 1944 - Целата терито-рија на Вардарска Македонија била ослободена. Македонија ја завршила војната со формирани 55 бригади, де-вет дивизии и три корпуси. 6 јануари 1945 - Втор конгрес на НОМСМ во Скопје со преку 1.000 деле-гати, на кој се расправало за учество-то во обновата на земјата и посебно за учеството во конечното ослободу-вање на Југославија. Само ден потоа, еден дел од силите на НОВ на Маке-донија во Скопје, а потоа и во Штип,


2 август 1944 - По обемни подготов-ки ширум Македонија, во манастирот Св. Прохор Пчињски се одржа Првото Антифашистичко собрание на народ-

ното ослободување на Македонија, со делегати од трите дела на Македо-нија. Со донесените одлуки, АСНОМ се конституирал во врховно законо-давно и извршно тело, а Македонија станала државно-правен субјект и рамноправна федерална единица на Демократска Федеративна Југосла-вија. Македонскиот јазик бил воведен за службен јазик во македонската др-жава.

9 септември 1944 - По капитулаци-јата на Бугарија и формирањето пого-леми оперативни единици (дивизии и корпуси), започнале операциите за конечно ослободување на Македо-нија. 3 ноември 1944 - Иако Македонија сеуште не била ослободена, во велеш-кото село Горно Врановци бил изда-ден првиот број на весникот Нова Ма-кедонија.19 ноември 1944 - Целата терито-рија на Вардарска Македонија била ослободена. Македонија ја завршила војната со формирани 55 бригади, де-вет дивизии и три корпуси. 6 јануари 1945 - Втор конгрес на НОМСМ во Скопје со преку 1.000 деле-гати, на кој се расправало за учество-то во обновата на земјата и посебно за учеството во конечното ослободу-вање на Југославија. Само ден потоа, еден дел од силите на НОВ на Маке-донија во Скопје, а потоа и во Штип, се спротивставиле на учеството на Сремскиот фронт, исфрлајќи ја паро-лата За Солун и побарале продолжу-вање на воените дејствија за ослобо-дување на деловите на Македонија под Бугарија и Грција. Во тој момент, тие барања не оделе во прилог на оп-штата стратегија и политика за идни-ната на Југославија.прва половина на 1945 - Во борбите за конечно ослободување на Југосла-вија, на Сремскиот фронт од Македо-нија бил испратен XV корпус со две дивизии со над 20.000 борци. По ос-лободувањето, Македонија како фе-









Македонски партизански единици влегуваат во ослободена Битола, која била ослободена на 4 ноември 1944 годинаМакедонски партизански единици влегуваат во ослободена Битола, која била ослободена на 4 ноември 1944 година



Колаж од весници на еди-ниците на македонската војска од 1944 година

Колаж од весници на единиците на македонската војска од 1944 година

се спротивставиле на учеството на Сремскиот фронт, исфрлајќи ја паро-лата За Солун и побарале продолжу-вање на воените дејствија за ослобо-дување на деловите на Македонија под Бугарија и Грција. Во тој момент, тие барања не оделе во прилог на оп-штата стратегија и политика за идни-ната на Југославија.прва половина на 1945 - Во борбите за конечно ослободување на Југосла-вија, на Сремскиот фронт од Македо-нија бил испратен XV корпус со две дивизии со над 20.000 борци. По ос-лободувањето, Македонија како фе-дерална единица со ограничен суве-ренитет влегла во рамките на Федер-ативна Народна Република Југосла-вија.

крај на 1944 - Президиумот на АСНОМ донесе решение за отворање на првите гимназии во Скопје, Бито-ла, Прилеп, Штип, Куманово, Струми-ца, Тетово и Охрид. 23 ноември 1944 - Формирана е националната библиотека Св. Кли-мент Охридски во Скопје. 28 декември 1944 - Започна емиту-вањето на програмата на Радио Скоп-је со директен пренос од Второто за-седание на АСНОМ. 31 јануари 1945 - Основан е Маке-донскиот народен театар, а во 1946 и Драмскиот театар и Театарот на на-родностите. 4-5 март 1945 - Во Скопје е одржан првиот Македонски црковно-народен одбор, на кој покрај свештенството присуствувале и претставници на

Федерална Македонија

Президиумот на АСНОМ и Главниот штаб. Било заклучено да се обнови Охридската Архиепископија како са-мостојна црква, на што жестоко се спротивставило српското свештен-ство. 11-25 март 1945 - Одржани се први-те избори, на кои за прв пат гласале и жените и останатите граѓани кои на-полниле 18 години.14 април 1945 - Трето Заседание на АСНОМ во Скопје, на кое се донесени повеќе акти од државно-правно и ус-тавно-правно значење. Избран е Пре-зидиум на Народното собрание, кој на 16 април ја именува првата Влада на федерална Македонија на чело со Ла-зар Колишевски (1914-2000).3 мај 1945 - Објавена е првата азбука на македонскиот јазик.есен 1945 - Започнува колонизација-та на Војводина, каде од Македонија биле колонизирани околу 1.700 се-мејства со 10.350 лица.март 1946 - Донесен е Законот за промена на името на државата во На-родна Република Македонија. декември 1946 - Со основањето на Филозофскиот факултет се поставени темелите на високото образование. Со формирањето на Медицинскиот и Земјоделскиот факултет е основан Универзитетот Кирил и Методиј во Скопје. 31 декември 1946 - Президиумот на Уставотворното собрание го донесе првиот Устав на Народна Република Македонија. 28 јуни 1948 - Објавена е Резолуција-та на Информбирото, по што ФНРЈ беше изолирана од СССР и социјалис-

тичкиот блок, што придонесе за меѓу-себна идеолошка пресметка меѓу ко-мунистите. Поради тоа, веќе во први-те денови на јули 1948, без судски пресуди беа одведени и првите Маке-донци на Голи Оток. 22 јули 1948 - Формиран е Институ-тот за национална историја, со задача да ја проучува историјата на македон-скиот народ и народностите.1951 - Формиран е Државниот архив.1963 - Донесен е Сојузниот Устав со кој се променува името на државата во СФРЈ, а со Републичкиот Устав Ма-кедонија се дефинира како социјалис-тичка република. 26 јули 1963 - Скопје го погоди силен земјотрес, во кој животот го загубија 1.070, а беа повредени 3.383 граѓани. 1964 - Започна редовното емитување програма на ТВ Скопје. 7 август 1967 - Трет македонски цр-ковно-народен собир во Охрид, на кој е донесена одлука за прогласување автокефалност на Македонската пра-вославна црква на чело со г.г. Доситеј (1967-1981).18 август 1967 - Матичната комисија на МАНУ ги избра првите членови на Академијата, а на 10 октомври таа е официјално основана со првиот прет-седател Блаже Конески. 3-11 јули 1968 - Студентски протес-ти во Белград, кои имаа одѕив и во Македонија. На 4 јули е усвоена плат-форма на скопскиот универзитет, при што беше нагласена потребата за по-самостоен и независен универзитет. 1974 - Донесен е нов Устав на СФРЈ, во кој биле изразени промените во заемните односи меѓу Републиките и Федерацијата. Републиките станаа национални држави. Со Уставот на СРМ, Македонија се дефинира како национална држава на македонскиот народ и на албанската и турската на-родност во неа.


7

В т о р а с в е т с к а в о ј н а , А С Н О М и ф е д е р а л н а М а к е д о н и ј а

Првите буквари на македонски и на албански јазик

Пропаганден плакат за првиот петгоди-шен план за развој на народното стопан-ство на НР Македо-нија (1947-1951), значаен чекор во надминувањето на тогашната економска неразвиеност



г.г. Доситеј II (1906-1981), првиот поглавар на возобновена-та Охридска Ар-хиепископија во лицето на МПЦ


Методија Андонов - Ченто (1902-1957), прв претседател на Президиумот на АСНОМ


Орденот на народен херој било највисоко југословенско воено одликување. Од вкупно 1307 ордени, на лица родени во денешна Република Македонија им се доделени 66 вакви одликувања. Од нив 44 загинале за време на НОБ во Втората светска војна.


Три знамиња на современата македонска држава - Знаме на СР Македонија од 1946 до 1990 година (традиционални македонски бои - црвена позадина со златна неисполнета петокрака, модификација на знамето на НР Македонија, базирано на знамето на баталјонот Гоце Делчев), знаме на Република Македонија од 1991 до 1995 година (како симбол за знамето е ѕвездата од Кутлеш) и знамето од 5 октомври 1995 година до денес (стилизирано златно сонце со осум краци)


Михајло Апостолски (1906-1987) прв командант на НОВ и ПОМ, стратег на ослободувањето на Македонија


дерална единица со ограничен суве-ренитет влегла во рамките на Федер-ативна Народна Република Југосла-вија.

крај на 1944 - Президиумот на АСНОМ донесе решение за отворање на првите гимназии во Скопје, Бито-ла, Прилеп, Штип, Куманово, Струми-ца, Тетово и Охрид. 23 ноември 1944 - Формирана е националната библиотека Св. Кли-мент Охридски во Скопје. 28 декември 1944 - Започна емиту-вањето на програмата на Радио Скоп-је со директен пренос од Второто за-седание на АСНОМ. 31 јануари 1945 - Основан е Маке-донскиот народен театар, а во 1946 и Драмскиот театар и Театарот на на-родностите. 4-5 март 1945 - Во Скопје е одржан првиот Македонски црковно-народен одбор, на кој покрај свештенството присуствувале и претставници на Президиумот на АСНОМ и Главниот штаб. Било заклучено да се обнови Охридската Архиепископија како са-мостојна црква, на што жестоко се спротивставило српското свештен-ство. 11-25 март 1945 - Одржани се први-те избори, на кои за прв пат гласале и жените и останатите граѓани кои на-полниле 18 години.14 април 1945 - Трето Заседание на АСНОМ во Скопје, на кое се донесени повеќе акти од државно-правно и ус-тавно-правно значење. Избран е Пре-зидиум на Народното собрание, кој на


16 април ја именува првата Влада на федерална Македонија на чело со Ла-зар Колишевски (1914-2000).3 мај 1945 - Објавена е првата азбука на македонскиот јазик.есен 1945 - Започнува колонизација-та на Војводина, каде од Македонија биле колонизирани околу 1.700 се-мејства со 10.350 лица.март 1946 - Донесен е Законот за промена на името на државата во На-родна Република Македонија. декември 1946 - Со основањето на Филозофскиот факултет се поставени темелите на високото образование. Со формирањето на Медицинскиот и Земјоделскиот факултет е основан Универзитетот Кирил и Методиј во Скопје. 31 декември 1946 - Президиумот на Уставотворното собрание го донесе првиот Устав на Народна Република Македонија. 28 јуни 1948 - Објавена е Резолуција-та на Информбирото, по што ФНРЈ беше изолирана од СССР и социјалис-тичкиот блок, што придонесе за меѓу-себна идеолошка пресметка меѓу ко-мунистите. Поради тоа, веќе во први-те денови на јули 1948, без судски пресуди беа одведени и првите Маке-донци на Голи Оток. 22 јули 1948 - Формиран е Институ-тот за национална историја, со задача да ја проучува историјата на македон-скиот народ и народностите.1951 - Формиран е Државниот архив.1963 - Донесен е Сојузниот Устав со кој се променува името на државата во СФРЈ, а со Републичкиот Устав Ма-кедонија се дефинира како социјалис-тичка република. 26 јули 1963 - Скопје го погоди силен земјотрес, во кој животот го загубија 1.070, а беа повредени 3.383 граѓани. 1964 - Започна редовното емитување

програма на ТВ Скопје. 7 август 1967 - Трет македонски цр-ковно-народен собир во Охрид, на кој е донесена одлука за прогласување автокефалност на Македонската пра-вославна црква на чело со г.г. Доситеј (1967-1981).18 август 1967 - Матичната комисија на МАНУ ги избра првите членови на Академијата, а на 10 октомври таа е официјално основана со првиот прет-седател Блаже Конески. 3-11 јули 1968 - Студентски протес-ти во Белград, кои имаа одѕив и во Македонија. На 4 јули е усвоена плат-форма на скопскиот универзитет, при што беше нагласена потребата за по-самостоен и независен универзитет. 1974 - Донесен е нов Устав на СФРЈ, во кој биле изразени промените во заемните односи меѓу Републиките и Федерацијата. Републиките станаа национални држави. Со Уставот на СРМ, Македонија се дефинира како национална држава на македонскиот народ и на албанската и турската на-родност во неа.

S e c o n d W o r l d W a r , A S N O M a n d f e d e r a l M a c e d o n i a

се спротивставиле на учеството на Сремскиот фронт, исфрлајќи ја паро-лата За Солун и побарале продолжу-вање на воените дејствија за ослобо-дување на деловите на Македонија под Бугарија и Грција. Во тој момент, тие барања не оделе во прилог на оп-штата стратегија и политика за идни-ната на Југославија.прва половина на 1945 - Во борбите за конечно ослободување на Југосла-вија, на Сремскиот фронт од Македо-нија бил испратен XV корпус со две дивизии со над 20.000 борци. По ос-лободувањето, Македонија како фе-дерална единица со ограничен суве-ренитет влегла во рамките на Федер-ативна Народна Република Југосла-вија.

крај на 1944 - Президиумот на АСНОМ донесе решение за отворање на првите гимназии во Скопје, Бито-ла, Прилеп, Штип, Куманово, Струми-ца, Тетово и Охрид. 23 ноември 1944 - Формирана е националната библиотека Св. Кли-мент Охридски во Скопје. 28 декември 1944 - Започна емиту-вањето на програмата на Радио Скоп-је со директен пренос од Второто за-седание на АСНОМ. 31 јануари 1945 - Основан е Маке-донскиот народен театар, а во 1946 и Драмскиот театар и Театарот на на-родностите. 4-5 март 1945 - Во Скопје е одржан првиот Македонски црковно-народен одбор, на кој покрај свештенството присуствувале и претставници на


Президиумот на АСНОМ и Главниот штаб. Било заклучено да се обнови Охридската Архиепископија како са-мостојна црква, на што жестоко се спротивставило српското свештен-ство. 11-25 март 1945 - Одржани се први-те избори, на кои за прв пат гласале и жените и останатите граѓани кои на-полниле 18 години.14 април 1945 - Трето Заседание на АСНОМ во Скопје, на кое се донесени повеќе акти од државно-правно и ус-тавно-правно значење. Избран е Пре-зидиум на Народното собрание, кој на 16 април ја именува првата Влада на федерална Македонија на чело со Ла-зар Колишевски (1914-2000).3 мај 1945 - Објавена е првата азбука на македонскиот јазик.есен 1945 - Започнува колонизација-та на Војводина, каде од Македонија биле колонизирани околу 1.700 се-мејства со 10.350 лица.март 1946 - Донесен е Законот за промена на името на државата во На-родна Република Македонија. декември 1946 - Со основањето на Филозофскиот факултет се поставени темелите на високото образование. Со формирањето на Медицинскиот и Земјоделскиот факултет е основан Универзитетот Кирил и Методиј во Скопје. 31 декември 1946 - Президиумот на Уставотворното собрание го донесе првиот Устав на Народна Република Македонија. 28 јуни 1948 - Објавена е Резолуција-та на Информбирото, по што ФНРЈ беше изолирана од СССР и социјалис-

тичкиот блок, што придонесе за меѓу-себна идеолошка пресметка меѓу ко-мунистите. Поради тоа, веќе во први-те денови на јули 1948, без судски пресуди беа одведени и првите Маке-донци на Голи Оток. 22 јули 1948 - Формиран е Институ-тот за национална историја, со задача да ја проучува историјата на македон-скиот народ и народностите.1951 - Формиран е Државниот архив.1963 - Донесен е Сојузниот Устав со кој се променува името на државата во СФРЈ, а со Републичкиот Устав Ма-кедонија се дефинира како социјалис-тичка република. 26 јули 1963 - Скопје го погоди силен земјотрес, во кој животот го загубија 1.070, а беа повредени 3.383 граѓани. 1964 - Започна редовното емитување програма на ТВ Скопје. 7 август 1967 - Трет македонски цр-ковно-народен собир во Охрид, на кој е донесена одлука за прогласување автокефалност на Македонската пра-вославна црква на чело со г.г. Доситеј (1967-1981).18 август 1967 - Матичната комисија на МАНУ ги избра првите членови на Академијата, а на 10 октомври таа е официјално основана со првиот прет-седател Блаже Конески. 3-11 јули 1968 - Студентски протес-ти во Белград, кои имаа одѕив и во Македонија. На 4 јули е усвоена плат-форма на скопскиот универзитет, при што беше нагласена потребата за по-самостоен и независен универзитет. 1974 - Донесен е нов Устав на СФРЈ, во кој биле изразени промените во заемните односи меѓу Републиките и Федерацијата. Републиките станаа национални држави. Со Уставот на СРМ, Македонија се дефинира како национална држава на македонскиот народ и на албанската и турската на-родност во неа.


7

В т о р а с в е т с к а в о ј н а , А С Н О М и ф е д е р а л н а М а к е д о н и ј а















дерална единица со ограничен суве-ренитет влегла во рамките на Федер-ативна Народна Република Југосла-вија.

крај на 1944 - Президиумот на АСНОМ донесе решение за отворање на првите гимназии во Скопје, Бито-ла, Прилеп, Штип, Куманово, Струми-ца, Тетово и Охрид. 23 ноември 1944 - Формирана е националната библиотека Св. Кли-мент Охридски во Скопје. 28 декември 1944 - Започна емиту-вањето на програмата на Радио Скоп-је со директен пренос од Второто за-седание на АСНОМ. 31 јануари 1945 - Основан е Маке-донскиот народен театар, а во 1946 и Драмскиот театар и Театарот на на-родностите. 4-5 март 1945 - Во Скопје е одржан првиот Македонски црковно-народен одбор, на кој покрај свештенството присуствувале и претставници на Президиумот на АСНОМ и Главниот штаб. Било заклучено да се обнови Охридската Архиепископија како са-мостојна црква, на што жестоко се спротивставило српското свештен-ство. 11-25 март 1945 - Одржани се први-те избори, на кои за прв пат гласале и жените и останатите граѓани кои на-полниле 18 години.14 април 1945 - Трето Заседание на АСНОМ во Скопје, на кое се донесени повеќе акти од државно-правно и ус-тавно-правно значење. Избран е Пре-зидиум на Народното собрание, кој на


16 април ја именува првата Влада на федерална Македонија на чело со Ла-зар Колишевски (1914-2000).3 мај 1945 - Објавена е првата азбука на македонскиот јазик.есен 1945 - Започнува колонизација-та на Војводина, каде од Македонија биле колонизирани околу 1.700 се-мејства со 10.350 лица.март 1946 - Донесен е Законот за промена на името на државата во На-родна Република Македонија. декември 1946 - Со основањето на Филозофскиот факултет се поставени темелите на високото образование. Со формирањето на Медицинскиот и Земјоделскиот факултет е основан Универзитетот Кирил и Методиј во Скопје. 31 декември 1946 - Президиумот на Уставотворното собрание го донесе првиот Устав на Народна Република Македонија. 28 јуни 1948 - Објавена е Резолуција-та на Информбирото, по што ФНРЈ беше изолирана од СССР и социјалис-тичкиот блок, што придонесе за меѓу-себна идеолошка пресметка меѓу ко-мунистите. Поради тоа, веќе во први-те денови на јули 1948, без судски пресуди беа одведени и првите Маке-донци на Голи Оток. 22 јули 1948 - Формиран е Институ-тот за национална историја, со задача да ја проучува историјата на македон-скиот народ и народностите.1951 - Формиран е Државниот архив.1963 - Донесен е Сојузниот Устав со кој се променува името на државата во СФРЈ, а со Републичкиот Устав Ма-кедонија се дефинира како социјалис-тичка република. 26 јули 1963 - Скопје го погоди силен земјотрес, во кој животот го загубија 1.070, а беа повредени 3.383 граѓани. 1964 - Започна редовното емитување

програма на ТВ Скопје. 7 август 1967 - Трет македонски цр-ковно-народен собир во Охрид, на кој е донесена одлука за прогласување автокефалност на Македонската пра-вославна црква на чело со г.г. Доситеј (1967-1981).18 август 1967 - Матичната комисија на МАНУ ги избра првите членови на Академијата, а на 10 октомври таа е официјално основана со првиот прет-седател Блаже Конески. 3-11 јули 1968 - Студентски протес-ти во Белград, кои имаа одѕив и во Македонија. На 4 јули е усвоена плат-форма на скопскиот универзитет, при што беше нагласена потребата за по-самостоен и независен универзитет. 1974 - Донесен е нов Устав на СФРЈ, во кој биле изразени промените во заемните односи меѓу Републиките и Федерацијата. Републиките станаа национални држави. Со Уставот на СРМ, Македонија се дефинира како национална држава на македонскиот народ и на албанската и турската на-родност во неа.

S e c o n d W o r l d W a r , A S N O M a n d f e d e r a l M a c e d o n i a


7

Република Македонија - независна и меѓународно призната држава

Republic of Macedonia- an independent and internationally recognized state

Осамостојување

ноември 1989 - XVII конгрес на ЦК СКЈ со голема подвоеност меѓу нацио-налните раководства. Почеток на процесот на распаѓање на СФРЈ. 1990 - Формирање голем број поли-тички партии и заживување на поли-тичкиот плурализам во Македонија.11-25 ноември 1990 - Први повеќе-партиски избори, преку кои беше из-бран првиот повеќепартиски законо-давен дом со 120 пратеници. Од 17 партии кои учествуваа на изборите, 11 обезбедија место во македонскиот парламент. 8 јануари 1991 - Конституирање на повеќепартиското Собрание на Маке-донија. За прв претседател е избран Стојан Андов. 25 јануари 1991 - Во Собранието ед-ногласно е усвоена Декларацијата за сувереност. 27 јануари 1991 - Собранието го из-бра Киро Глигоров за прв претседа-тел на Република Македонија.20 март 1991 - Избрана е првата вла-да на Република Македонија со прет-седател акад. Никола Кљусев.6 август 1991 - Собранието донесе одлука за распишување референдум за самостојна и суверена држава. 8 септември 1991 - Мнозинството од населението се изјасни за суверена и независна Македонија. Од вкупно за-пишаните 1.494.626 гласачи, гласале 71.85%, од кои 95.32% се изјасниле за самостојност.17 септември 1991 - Собранието ус-вои Декларација за прифаќање на ре-зултатите од референдумот. Истиот ден е усвоен новиот Устав на Репуб-


ноември 1989 - XVII конгрес на ЦК СКЈ со голема подвоеност меѓу нацио-налните раководства. Почеток на процесот на распаѓање на СФРЈ. 1990 - Формирање голем број поли-тички партии и заживување на поли-тичкиот плурализам во Македонија.11-25 ноември 1990 - Први повеќе-партиски избори, преку кои беше из-бран првиот повеќепартиски законо-давен дом со 120 пратеници. Од 17 партии кои учествуваа на изборите, 11 обезбедија место во македонскиот парламент. 8 јануари 1991 - Конституирање на повеќепартиското Собрание на Маке-донија. За прв претседател е избран Стојан Андов. 25 јануари 1991 - Во Собранието ед-ногласно е усвоена Декларацијата за сувереност. 27 јануари 1991 - Собранието го из-бра Киро Глигоров за прв претседа-тел на Република Македонија.20 март 1991 - Избрана е првата вла-да на Република Македонија со прет-седател акад. Никола Кљусев.6 август 1991 - Собранието донесе

лика Македонија, со кој таа се дефи-нира како суверена и самостојна де-мократска и социјална држава. 26 март 1992 - ЈНА конечно ја напуш-ти територијата на Македонија.

8 април 1993 - Република Македони-ја е едногласно примена во ООН. По инсистирање на Република Грција, примена е под привремената рефе-ренца Поранешна Југословенска Репуб-лика Македонија. Македонија под неј-зиното уставно име ја признаваат 133 земји, меѓу кои и постојаните членки на Советот за безбедност - САД, Кина, Русија и Обединетото Кралство, пого-лемиот број членки на ЕУ и сите по-ранешни југословенски републики.16 октомври 1994 - Први претседа-телски и втори парламентарни из-бори. 1995 - Македонија станува членка на Советот на Европа.13 септември 1995 - Потпишување на Привремената спогодба со Грција, како правна рамка за разрешување на спорот околу уставното име.16 февруари 2001 - Група албански екстремисти започнаа престрелка со Армијата. Таа мала престрелка за са-мо еден месец прерасна во конфликт со воени размери. 8 август 2001 - По долготрајни пре-говори, во Охрид е усвоен Рамковен договор, како основа на внатрешното уредување и унапредување на мал-цинските права. Потпишан е во Скоп-је на 13 август. Постепено е импле-ментиран во Уставот и законодав-ството.

Самостојна Македонија

одлука за распишување референдум за самостојна и суверена држава. 8 септември 1991 - Мнозинството од населението се изјасни за суверена и независна Македонија. Од вкупно за-пишаните 1.494.626 гласачи, гласале 71.85%, од кои 95.32% се изјасниле за самостојност.17 септември 1991 - Собранието ус-вои Декларација за прифаќање на ре-зултатите од референдумот. Истиот ден е усвоен новиот Устав на Репуб-лика Македонија, со кој таа се дефи-нира како суверена и самостојна де-мократска и социјална држава. 26 март 1992 - ЈНА конечно ја напуш-ти територијата на Македонија.

8 април 1993 - Република Македони-ја е едногласно примена во ООН. По инсистирање на Република Грција, примена е под привремената рефе-ренца Поранешна Југословенска Репуб-лика Македонија. Македонија под неј-зиното уставно име ја признаваат 133 земји, меѓу кои и постојаните членки на Советот за безбедност - САД, Кина, Русија и Обединетото Кралство, пого-лемиот број членки на ЕУ и сите по-ранешни југословенски републики.16 октомври 1994 - Први претседа-телски и втори парламентарни из-бори. 1995 - Македонија станува членка на Советот на Европа.13 септември 1995 - Потпишување на Привремената спогодба со Грција, како правна рамка за разрешување на спорот околу уставното име.16 февруари 2001 - Група албански


Евроатлански интеграции

октомври 1992 - Република Македо-нија назначува свој претставник во Брисел.23 декември 1993 - Собранието до-несе одлука за зачленување на Репуб-лика Македонија во НАТО. 15 ноември 1995 - Македонија е 27-ма членка на програмата Партнер-ство за мир.22 декември 1995 - Воспоставување дипломатски односи меѓу Македони-ја и ЕУ и отворање на преговорите за соработка во трговијата, финансиски-те операции и транспортот.10 март 1996 - Република Македони-ја станува полноправен партнер во Програмата PHARE.14 јуни 1996 - Отворање македонска канцеларија за врски во Брисел, се-диштето на НАТО.12-16 мај 1997 - На воениот полигон Пепелиште кај Неготино е одржана мултинационална воена вежба, прва од ваков вид на територијата на Ма-кедонија.февруари 1998 - Во Охрид се одржу-ва првиот политички дијалог на министерско ниво со ЕУ.23-25 април 1999 - На Самитот на НАТО во Вашингтон Македонија е вклучена во Акциониот план за член-ство.

екстремисти започнаа престрелка со Армијата. Таа мала престрелка за са-мо еден месец прерасна во конфликт со воени размери. 8 август 2001 - По долготрајни пре-говори, во Охрид е усвоен Рамковен договор, како основа на внатрешното уредување и унапредување на мал-цинските права. Потпишан е во Скоп-је на 13 август. Постепено е импле-ментиран во Уставот и законодав-ството.

октомври 1992 - Република Македо-нија назначува свој претставник во Брисел.23 декември 1993 - Собранието до-несе одлука за зачленување на Репуб-лика Македонија во НАТО. 15 ноември 1995 - Македонија е 27-ма членка на програмата Партнер-ство за мир.22 декември 1995 - Воспоставување дипломатски односи меѓу Македони-ја и ЕУ и отворање на преговорите за соработка во трговијата, финансиски-те операции и транспортот.10 март 1996 - Република Македони-

ја станува полноправен партнер во Програмата PHARE.14 јуни 1996 - Отворање македонска канцеларија за врски во


Монетарното осамостојување и замената на југословенскиот динар со денар се случи на 26 април 1992 година

Киро Глигоров (1917-2012), прв претседател на самостојна Македонија, избран во јануари 1991 од Собранието и во октомври 1994 на непосредни претседателски избори. Учесник во НОВ, член на Иницијативниот одбор за свикување на АСНОМ и делегат на АСНОМ и АВНОЈ. По војната извршувал високи државни функции во Македонија и Југославија. Креатор на политиката и главен протагонист во изградбата на суверена, независна и меѓународно призната Република Македонија.

Никола Кљусев (1927-2008), прв премиер на самостојна Македонија. Економист, универзитетски професор, научен истражувач, општественик и член на МАНУ. Одигра значајна улога во воспоставувањето на независноста и сувереноста на македонската држава.



Факсимил од Декларацијата за сувереност донесена од Собранието на Македонија

Воведувањето на плуралната демократија на насловната страна на Нова Македонија на 13 април 1990




Собранието на Република Македонија



7

Република Македонија - независна и меѓународно призната држава

Republic of Macedonia- an independent and internationally recognized state


ноември 1989 - XVII конгрес на ЦК СКЈ со голема подвоеност меѓу нацио-налните раководства. Почеток на процесот на распаѓање на СФРЈ. 1990 - Формирање голем број поли-тички партии и заживување на поли-тичкиот плурализам во Македонија.11-25 ноември 1990 - Први повеќе-партиски избори, преку кои беше из-бран првиот повеќепартиски законо-давен дом со 120 пратеници. Од 17 партии кои учествуваа на изборите, 11 обезбедија место во македонскиот парламент. 8 јануари 1991 - Конституирање на повеќепартиското Собрание на Маке-донија. За прв претседател е избран Стојан Андов. 25 јануари 1991 - Во Собранието ед-ногласно е усвоена Декларацијата за сувереност. 27 јануари 1991 - Собранието го из-бра Киро Глигоров за прв претседа-тел на Република Македонија.20 март 1991 - Избрана е првата вла-да на Република Македонија со прет-седател акад. Никола Кљусев.6 август 1991 - Собранието донесе одлука за распишување референдум за самостојна и суверена држава. 8 септември 1991 - Мнозинството од населението се изјасни за суверена и независна Македонија. Од вкупно за-пишаните 1.494.626 гласачи, гласале 71.85%, од кои 95.32% се изјасниле за самостојност.17 септември 1991 - Собранието ус-вои Декларација за прифаќање на ре-зултатите од референдумот. Истиот ден е усвоен новиот Устав на Репуб-


ноември 1989 - XVII конгрес на ЦК СКЈ со голема подвоеност меѓу нацио-налните раководства. Почеток на процесот на распаѓање на СФРЈ. 1990 - Формирање голем број поли-тички партии и заживување на поли-тичкиот плурализам во Македонија.11-25 ноември 1990 - Први повеќе-партиски избори, преку кои беше из-бран првиот повеќепартиски законо-давен дом со 120 пратеници. Од 17 партии кои учествуваа на изборите, 11 обезбедија место во македонскиот парламент. 8 јануари 1991 - Конституирање на повеќепартиското Собрание на Маке-донија. За прв претседател е избран Стојан Андов. 25 јануари 1991 - Во Собранието ед-ногласно е усвоена Декларацијата за сувереност. 27 јануари 1991 - Собранието го из-бра Киро Глигоров за прв претседа-тел на Република Македонија.20 март 1991 - Избрана е првата вла-да на Република Македонија со прет-седател акад. Никола Кљусев.6 август 1991 - Собранието донесе

лика Македонија, со кој таа се дефи-нира како суверена и самостојна де-мократска и социјална држава. 26 март 1992 - ЈНА конечно ја напуш-ти територијата на Македонија.

8 април 1993 - Република Македони-ја е едногласно примена во ООН. По инсистирање на Република Грција, примена е под привремената рефе-ренца Поранешна Југословенска Репуб-лика Македонија. Македонија под неј-зиното уставно име ја признаваат 133 земји, меѓу кои и постојаните членки на Советот за безбедност - САД, Кина, Русија и Обединетото Кралство, пого-лемиот број членки на ЕУ и сите по-ранешни југословенски републики.16 октомври 1994 - Први претседа-телски и втори парламентарни из-бори. 1995 - Македонија станува членка на Советот на Европа.13 септември 1995 - Потпишување на Привремената спогодба со Грција, како правна рамка за разрешување на спорот околу уставното име.16 февруари 2001 - Група албански екстремисти започнаа престрелка со Армијата. Таа мала престрелка за са-мо еден месец прерасна во конфликт со воени размери. 8 август 2001 - По долготрајни пре-говори, во Охрид е усвоен Рамковен договор, како основа на внатрешното уредување и унапредување на мал-цинските права. Потпишан е во Скоп-је на 13 август. Постепено е импле-ментиран во Уставот и законодав-ството.


одлука за распишување референдум за самостојна и суверена држава. 8 септември 1991 - Мнозинството од населението се изјасни за суверена и независна Македонија. Од вкупно за-пишаните 1.494.626 гласачи, гласале 71.85%, од кои 95.32% се изјасниле за самостојност.17 септември 1991 - Собранието ус-вои Декларација за прифаќање на ре-зултатите од референдумот. Истиот ден е усвоен новиот Устав на Репуб-лика Македонија, со кој таа се дефи-нира како суверена и самостојна де-мократска и социјална држава. 26 март 1992 - ЈНА конечно ја напуш-ти територијата на Македонија.

8 април 1993 - Република Македони-ја е едногласно примена во ООН. По инсистирање на Република Грција, примена е под привремената рефе-ренца Поранешна Југословенска Репуб-лика Македонија. Македонија под неј-зиното уставно име ја признаваат 133 земји, меѓу кои и постојаните членки на Советот за безбедност - САД, Кина, Русија и Обединетото Кралство, пого-лемиот број членки на ЕУ и сите по-ранешни југословенски републики.16 октомври 1994 - Први претседа-телски и втори парламентарни из-бори. 1995 - Македонија станува членка на Советот на Европа.13 септември 1995 - Потпишување на Привремената спогодба со Грција, како правна рамка за разрешување на спорот околу уставното име.16 февруари 2001 - Група албански



октомври 1992 - Република Македо-нија назначува свој претставник во Брисел.23 декември 1993 - Собранието до-несе одлука за зачленување на Репуб-лика Македонија во НАТО. 15 ноември 1995 - Македонија е 27-ма членка на програмата Партнер-ство за мир.22 декември 1995 - Воспоставување дипломатски односи меѓу Македони-ја и ЕУ и отворање на преговорите за соработка во трговијата, финансиски-те операции и транспортот.10 март 1996 - Република Македони-ја станува полноправен партнер во Програмата PHARE.14 јуни 1996 - Отворање македонска канцеларија за врски во Брисел, се-диштето на НАТО.12-16 мај 1997 - На воениот полигон Пепелиште кај Неготино е одржана мултинационална воена вежба, прва од ваков вид на територијата на Ма-кедонија.февруари 1998 - Во Охрид се одржу-ва првиот политички дијалог на министерско ниво со ЕУ.23-25 април 1999 - На Самитот на НАТО во Вашингтон Македонија е вклучена во Акциониот план за член-ство.

екстремисти започнаа престрелка со Армијата. Таа мала престрелка за са-мо еден месец прерасна во конфликт со воени размери. 8 август 2001 - По долготрајни пре-говори, во Охрид е усвоен Рамковен договор, како основа на внатрешното уредување и унапредување на мал-цинските права. Потпишан е во Скоп-је на 13 август. Постепено е импле-ментиран во Уставот и законодав-ството.

октомври 1992 - Република Македо-нија назначува свој претставник во Брисел.23 декември 1993 - Собранието до-несе одлука за зачленување на Репуб-лика Македонија во НАТО. 15 ноември 1995 - Македонија е 27-ма членка на програмата Партнер-ство за мир.22 декември 1995 - Воспоставување дипломатски односи меѓу Македони-ја и ЕУ и отворање на преговорите за соработка во трговијата, финансиски-те операции и транспортот.10 март 1996 - Република Македони-

ја станува полноправен партнер во Програмата PHARE.14 јуни 1996 - Отворање македонска канцеларија за врски во















7

март-јуни 1999 - Македонија е клу-чен партнер на НАТО во кризата на Косово, помагајќи ги операциите и обезбедувајќи прибежиште за 300.000 косовски бегалци.март 2000 - Отворање на Делегаци-јата на ЕУ и подигање на односите на амбасадорско ниво.9 април 2001 - Потпишување на Спо-годба за стабилизација и асоцијација меѓу ЕУ и Македонија, која стапи во сила на 1 април 2004.2002-2005 - Македонија учествува како дел од меѓународните сили на НАТО во Авганистан.22 март 2004 - Поднесено е барање за членство на Македонија во ЕУ.

Брисел, се-диштето на НАТО.12-16 мај 1997 - На воениот полигон Пепелиште кај Неготино е одржана мултинационална воена вежба, прва од ваков вид на територијата на Ма-кедонија.февруари 1998 - Во Охрид се одржу-ва првиот политички дијалог на министерско ниво со ЕУ.23-25 април 1999 - На Самитот на НАТО во Вашингтон Македонија е вклучена во Акциониот план за член-ство.март-јуни 1999 - Македонија е клу-чен партнер на НАТО во кризата на Косово, помагајќи ги операциите и обезбедувајќи прибежиште за

14 февруари 2005 - Предавање на одговорите на Прашалникот од Европската Комисија во Брисел.17 декември 2005 - Македонија до-бива статус на кандидат за членство во Европската Унија од страна на Претседателството на Европскиот Совет во Брисел.3 април 2008 - На Самитот на НАТО во Букурешт, Грција ја блокира пока-ната за Македонија за членство.15 јули 2009 - Европската Комисија препорачува укинување на визите за граѓаните на Македонија, Србија и Црна Гора од 1 јануари 2010 година.14 октомври 2009 - Европската Ко-мисија препорачува почеток на пре-

300.000 косовски бегалци.март 2000 - Отворање на Делегаци-јата на ЕУ и подигање на односите на амбасадорско ниво.9 април 2001 - Потпишување на Спо-годба за стабилизација и асоцијација меѓу ЕУ и Македонија, која стапи во сила на 1 април 2004.2002-2005 - Македонија учествува како дел од меѓународните сили на НАТО во Авганистан.22 март 2004 - Поднесено е барање за членство на Македонија во ЕУ. 14 февруари 2005 - Предавање на одговорите на Прашалникот од Европската Комисија во Брисел.17 декември 2005 - Македонија до-

говорите за членство на Македонија во ЕУ.Република Македонија продолжува да живее посветена на европската и трансатлантската интеграција - член-ство во НАТО и во Европската унија, како витален интерес за долгорочна-та стабилност, безбедност и благосос-тојба.

бива статус на кандидат за членство во Европската Унија од страна на Претседателството на Европскиот Совет во Брисел.3 април 2008 - На Самитот на НАТО во Букурешт, Грција ја блокира пока-ната за Македонија за членство.15 јули 2009 - Европската Комисија препорачува укинување на визите за граѓаните на Македонија, Србија и Црна Гора од 1 јануари 2010 година.14 октомври 2009 - Европската Ко-мисија препорачува почеток на пре-говорите за членство на Македонија во ЕУ.Република Македонија продолжува да живее посветена на европската и

R e p u b l i c o f M a c e d o n i a - a n i n d e p e n d e n t a n d i n t e r n a t i o n a l l y r e c o g n i z e d s t a t eР е п у б л и к а М а к е д о н и ј а - н е з а в и с н а и м е ѓ у н а р о д н о п р и з н а т а д р ж а в а


7

март-јуни 1999 - Македонија е клу-чен партнер на НАТО во кризата на Косово, помагајќи ги операциите и обезбедувајќи прибежиште за 300.000 косовски бегалци.март 2000 - Отворање на Делегаци-јата на ЕУ и подигање на односите на амбасадорско ниво.9 април 2001 - Потпишување на Спо-годба за стабилизација и асоцијација меѓу ЕУ и Македонија, која стапи во сила на 1 април 2004.2002-2005 - Македонија учествува како дел од меѓународните сили на НАТО во Авганистан.22 март 2004 - Поднесено е барање за членство на Македонија во ЕУ.

Брисел, се-диштето на НАТО.12-16 мај 1997 - На воениот полигон Пепелиште кај Неготино е одржана мултинационална воена вежба, прва од ваков вид на територијата на Ма-кедонија.февруари 1998 - Во Охрид се одржу-ва првиот политички дијалог на министерско ниво со ЕУ.23-25 април 1999 - На Самитот на НАТО во Вашингтон Македонија е вклучена во Акциониот план за член-ство.март-јуни 1999 - Македонија е клу-чен партнер на НАТО во кризата на Косово, помагајќи ги операциите и обезбедувајќи прибежиште за

14 февруари 2005 - Предавање на одговорите на Прашалникот од Европската Комисија во Брисел.17 декември 2005 - Македонија до-бива статус на кандидат за членство во Европската Унија од страна на Претседателството на Европскиот Совет во Брисел.3 април 2008 - На Самитот на НАТО во Букурешт, Грција ја блокира пока-ната за Македонија за членство.15 јули 2009 - Европската Комисија препорачува укинување на визите за граѓаните на Македонија, Србија и Црна Гора од 1 јануари 2010 година.14 октомври 2009 - Европската Ко-мисија препорачува почеток на пре-

300.000 косовски бегалци.март 2000 - Отворање на Делегаци-јата на ЕУ и подигање на односите на амбасадорско ниво.9 април 2001 - Потпишување на Спо-годба за стабилизација и асоцијација меѓу ЕУ и Македонија, која стапи во сила на 1 април 2004.2002-2005 - Македонија учествува како дел од меѓународните сили на НАТО во Авганистан.22 март 2004 - Поднесено е барање за членство на Македонија во ЕУ. 14 февруари 2005 - Предавање на одговорите на Прашалникот од Европската Комисија во Брисел.17 декември 2005 - Македонија до-

говорите за членство на Македонија во ЕУ.Република Македонија продолжува да живее посветена на европската и трансатлантската интеграција - член-ство во НАТО и во Европската унија, како витален интерес за долгорочна-та стабилност, безбедност и благосос-тојба.

бива статус на кандидат за членство во Европската Унија од страна на Претседателството на Европскиот Совет во Брисел.3 април 2008 - На Самитот на НАТО во Букурешт, Грција ја блокира пока-ната за Македонија за членство.15 јули 2009 - Европската Комисија препорачува укинување на визите за граѓаните на Македонија, Србија и Црна Гора од 1 јануари 2010 година.14 октомври 2009 - Европската Ко-мисија препорачува почеток на пре-говорите за членство на Македонија во ЕУ.Република Македонија продолжува да живее посветена на европската и

R e p u b l i c o f M a c e d o n i a - a n i n d e p e n d e n t a n d i n t e r n a t i o n a l l y r e c o g n i z e d s t a t eР е п у б л и к а М а к е д о н и ј а - н е з а в и с н а и м е ѓ у н а р о д н о п р и з н а т а д р ж а в а

Documents

_Voveden del 3 (so istorija) - 10.06.2012