Vitaminler

• Vitaminler, özel hücresel fonksiyonların yerinegetirilmesinde vücudun eser miktarda gereksinimduyduğu organik bileşiklerdir

• Vita (hayat) + amin

• 1911 yılında tiaminin izole edilmiştir

• Vitaminin diğer organik besin maddelerinden farkı

Doku yapısına girmemeleri

Organizmaya enerji sağlamamaları

Genel olarak eksojen (dış) kaynaklı

Memeli hücrelerinde sentezlenemezler

Enzim aktivitesinde “koenzim” olarak (biyokatalizör) görev alırlar

Hipovitaminoz: Uzun süre ihtiyacın altında vitamin alınması durumunda

spesifik olmayan bazı belirtiler görülür

Polihipovitaminoz: Birden çok vitaminin noksanlığına

Avitaminoz: Noksanlık durumu ölüme yol açacak kadar ilerlemişse

Poliavitaminoz: Birden fazla vitamine bağlı olarak noksanlık

Hipervitaminoz: A ve D vitaminleri aşırı miktarda alındığı zaman

meydana gelen toksik tablo

C vitamini

sentezi insanda

yapılmadığı

halde, sıçanda

yapılmaktadır

Vitaminler

• Dünyada vitaminlerin dikkate alınan özellikleri

I. Biyoyararlanım (Bioavailability)

II. Dayanıklık (Stability)

III. Çözünürlük (Solubility)

IV. Zehirlilik (Toxicity)

Vitaminler - Sınıflandırma

• Vitaminler çözünürlüklerine göre iki sınıfta incelenirler

Yağda çözünenler

Vitamin A (A Vitaminleri) Akseroftol, Retinol

Vitamin D (D Vitaminleri) Kalsiferol

Vitamin E (E Vitaminleri) Tokoferol

Vitamin K (K Vitaminleri) Fillokinon

Suda çözünenler

Tiamin (B1 Vitamini, Anörin)

Riboflavin (B2 Vitamini, Laktoflavin)

Niyasin (Nikotinamid, PP Vitamini, B3)

Pantotenik asid (B5 vitamini)

Piridoksin (B6 Vitamini)

Folik asid (B9 vitamini)

Vitamin B12 (Siyanokobalamin)

Biotin (H Vitamini)

C Vitamini (Askorbik asid)

Paraaminobenzoik asid (PABA)

Lipoik asid

Vitaminler - Adlandırma

Alfabetik (VitA, VitB, VitC, VitD..)

Kimyasal (Retinol, Kalsiferol..)

Fizyolojik (Antiberiberik, antiraşitik..)

Ticari (Thiamin-HCl, Menadion..)

Vitaminler vücuda enerji sağlamadığı gibi, çok defa enerji

tüketimine neden olur

Vitaminler - Özellikler

Suda Çözünenlerin Özellikleri

Direkt kana geçerler

Vücut sıvılarında dolaşırlar

Fazlası böbrekler tarafından uzaklaştırılır

Toksik düzeylere nadiren ulaşırlar

Sık ve küçük dozlarda alınmalıdır (1-3 gün)

Yağda Çözünenlerin Özellikleri

Önce lenfe sonra kana geçerler

Taşınımları için protein taşıyılara gereksinim vardır

Hücrelerde yağ ile birlikte depo edilirler

Fazla miktarda alındıklarında toksik düzeylere ulaşırlar

Periyodik dozlarda alınmalıdır

Vitaminler - Gerekesinimler

Vitamin gereksinimini

etkileyen faktörler

Yaş

Cinsiyet

Gebelik

LaktasyonVücut ağırlığı

Bez faaliyeti

Mide-bağırsak

bozuklukları

Vitaminler - Yetersizlikler

Vitamin yetersizlik nedenleri

Kusma

İshal

Sindirim bozuklukları

Diş bozuklukları

Pankreas-Karaciğer-Böbrek hastalıkları

İnfeksiyonlar

Hipertiroidizm

Gebelik

Büyüme

Beslenme

Vitamin A - Retinoidler

Vitamin A’nın 3 formu sağlık için önemlidir

– Retinal

– Retinoik asit

– Retinol

Bütün omurgalı hayvanların, A vitaminine veya onun ön

maddesi olan karotene ihtiyacı vardır

β-karoten intestinal mukoza hücrelerinde vitamin A

şekline dönüşür

Vitamin A (Retinol) besinlerle alınabilir veya bitki

karoteninden vücutta sentezlenebilir

Şilomikronlarla lenf sıvısına geçer

A vitamini en çok hayvansal besinlerde ve özellikle

balıkların karaciğer yağlarında bulunur. Süt, tereyağı,

havuç, domates, kayısı gibi besinlerde de vardır

Bitkisel yiyeceklerde karoten şeklinde, hayvansal

dokulardaki A vitamini retinol şeklinde bulunur

Vitamin A - Önemi

Dokuların büyümesi ve onarımı için gereklidir

Ağız, burun, boğaz ve akciğerlerin müköz membranlarını

koruyucudur

Hastalıklara yakalanma riskini düşürür

Havayı kirleticilerden korur

Gece körlüğü, bakarkörlük vb görme bozukluklarına karşı

korur

Kemik ve diş oluşumuna hizmet eder

Beta-karotinden zengin beslenme akciğer ve bazı ağız

kanserleri oluşma riskini azaltır

Vitamin A - Fonksiyonu

• Görme, özellikle gece

görüşü

• Hücre gelişmesi (retinoik

asit)

• Bağışıklık (Immunite)

• Üreme (Reprodüksiyon)

Vitamin A - Yetersizliği• A vitamini karaciğerde depolandığı için yetişkinlerde

yetersizlik belirtileri 1-2 yıl içinde görülmeye başlar

Gece körlüğü (Night blindness)

Bakarkörlük

Deri kuruluğu

Immun fonksiyon bozukluğu

Yoksulluk alanlarında önde gelen körlük

nedenidir

Dişlerde ve diş etlerinde gelişme

bozuklukları

Pürüzlü kuru ve kepekli deri

Vitamin A - Toksisitesi Gerekenden fazla miktarda A vitamini verildiği

zaman

anoreksiya,

uzun kemiklerde ağrılı şişmeler,

saçların dökülmesi ve kaşıntılı döküntüler,

baş ağrısı görülür

Kemiklerde anormal gelişmeler

İnsanlarda Hipervitaminöz A

Günlük dozun yaklaşık 10 misli kadar fazla alınması

sonucu gelişir

Kutup ayısı karaciğeri yenmesi

Kendi kendine ilaç ve yüksek doz kullanım

Vitamin D - Kalsiferol• D vitamini antiraşitik (raşitizm oluşmasını engelleyen )

etkisi olan bir grup maddenin ortak adıdır

• Bunlar D1, D2 ve D3’tür.

– Vitamin D1 hormon özelliğine sahiptir.

– Vitamin D2 (ergokalsiferol ) ergesterolden meydana gelir.

– Vitamin D3 ( kolekalsiferol ) derideki 7- dehidrokolestrol’ün

(provitamin D3) ultraviyole ışınlarının etkisi ile değişime

uğraması sonucu meydana gelir.

• D vitamini balık karaciğeri yağında yoğun

olarak bulunur.

• Balık, yumurta sarısı, karaciğer, süt ve tereyağı

D vitamininin doğal kaynaklarıdır.

• D vitaminini ihtiyacını karşılamanın diğer yolu

da güneş ışığından yeterince yararlanmaktır.

Vitamin D - Fonksiyonu• Kalsiyum ve fosforun kemik ve diş dokusunda

yer alabilmesi için çimento görevi gören bir

vitamindir.

• Kalsiyum ve fosforun ince bağırsaklarda

emilmesini ve kemiklerde depo edilmesini

sağlar.

• İdrarla kalsiyum ve fosfor atılımını azaltır.

Vitamin D - Önemi Kalsiyum-Fosfor emiliminde ve kullanımında,

Kemiklerin ve dişlerin oluşmasında,

Sağlam ve sürekli bir sinir sistemi ve kalp

fonksiyonunun sağlanmasında gereklidir.

Vitamin D - Yetersizlik Raştizm (genç) ve osteomalasi (yaşlı),

Diş çürümesi,

Kemiklerde yumuşama ve erime,

Kemik kırıklarında uygunsuz iyileşme,

Kas zayıflığı,

Kalsiyum emiliminde yetersizlik,

Böbreklerde fosfor birikimi.

Vitamin E - Tokoferoller• E vitamini yağda çözünen bir vitamin olarak doğada

tokoferol ve tokotrienol formunda bulunur

– Hayvansal kaynaklarda tokoferol en yüksek oranda

bulunurken

– Bitkilerde ise alfa tokoferol ve tokotrienoller antioksidan

etkiye sahiptir.

• Fiziksel ve kimyasal özellikleri

– Yağlarda ve yağ eritkenlerinde erir.

– Isı, alkali, asit ve ışığa karşı dayanıklıdır.

– Ultraviyole ışınları karşısında kolay bozulur.

– Serbest (OH) grupları içerdiğinden kuvvetli antioksidandır.

• Tohum, tohum yağları, bitkisel yağlar, koyu yeşil yapraklı

sebzeler ve çeşitli hayvansal gıdalarda yaygın oalrak

bulunur

• Sert kabuklu meyveler (fındık, ceviz ) tahıl ve kuru

baklagiller, bitkisel yağlar E vitamininden zengindir

Vitamin E - Fonksiyonları• Antioksidan

• Hücre zarlarını serbest radikallerden korur

• Akciğerleri çevre kirleticilerden korur

• DNA’yı korur

• Kalbi korur, kan pıhtılarını çözer ve pıhtı oluşumunu önler

• Kana oksijen sağlar

• Diğer dokuları korur

Vitamin E - Önemi• Antioksidant (oksijen ile bozulmayı önleyen) özelliği

olması, hücrelerin daha uzun yaşamasını ve

yenilenmesini sağlar.

• Temel görevi antioksidant etkisidir. Doymamış yağ

asitlerini oksitlenmeye karşı korur.

• Hücrelerin genel sağlığını korur.

• Vücutta normal dışı hücre üremesini durdurarak tümör

oluşumunu engeller.

• Alzheimer hastalığının ilerlemesini yavaşlatması

sebebiyle son on yılda oldukça popüler olan bir

vitamindir.

Vitamin E - Yetersizlik

• Eritrositler kolay parçalanır hal alır,

• Üreme yeteneği düşer,

• Seksüel faaliyetlerde düşüş olur,

• Kaslarda anormal yağ birikir,

• Kalp kasında ve diğer kaslarda dejeneratif değişiklikler

görülür

• Refleks kaybı, göz kaslarının felci gibi nörolojik belirtiler

görülür

• Deride kuruluk gözlenir.

E vitamini vücutta hemen hemen tüm dokularda bulunması

ve bitkisel yağların yüksek düzeyde E vitamini içermesi

nedeniyle yetersizliği seyrek görülür

Vitamin K

• Bu vitaminin K1, K2 ve K 3 formları bulunur

Yeşil bitkilerden ayrıştırılanına K1 vitamini,

Balıktan elde edilene K2 vitamini, aynı zamanda bağırsak

bakterilerinin bir metabolizma ürünüdür

K vitamini etkinliği gösteren yağda çözünen diğer bileşiğe de

K3 vitamini adı verilmiştir. K3 vitamini sentetik ( yapay )

olarak da elde edilebilmektedir

• Fiziksel ve kimyasal özellikleri

– Yağ çözeltilerinde erir.

– Işığa, ısıya, oksijene dayanıklıdır.

– Ultraviyole ışınları molekülü değiştirir.

• K vitamini bitkisel ve hayvansal besinlerde yaygındır.

– En iyi kaynakları yeşil yapraklı sebzeler ve karaciğerdir.

– Yeşil çay, karnabahar, marul, lahana, ıspanak ve sığır

karaciğeri en iyi kaynaklarındandır

Vitamin K - Fonksiyonları

• K vitamini, vücutta kanın pıhtılaşması için gereklidir.

• Bu vitamin kanın pıhtılaşması için gerekli olan protrombin

sentezine yardım eder.

• Karaciğerde K vitamini yardımıyla protrombin sentezlendikten

sonra kalsiyum iyonlarının etkisiyle trombin oluşur. Trombin

yardımıyla fibrinojen denen protein pıhtı şeklindeki fibrine

dönüşür.

• Kan pıhtılaşmasını sağlar(II, VII, IX ve X pıhtılaşma faktörlerinin

sentezinde rol alır)

• Kemik oluşumunda ve kemik şekillenmesine katkıda bulunur

• Oksidasyon-redüksiyon reaksiyonlarında elektron taşıyıcı rolü

üstlenir

Protrombin

Ön maddesi

(Karaciğer )

Protrombin Trombin Fibrinojen Fibrin ( pıhtı )

K vitamini Kalsiyum

Vitamin K - Yetersizlik

K vitamini yetersizliğine insanlarda pek rastlanmaz

Ameliyat, doğum, yaralanmalar gibi aşırı kanamalı

durumlarda ve bağırsak florasını değiştiren antibiyotik

türü ilaçların fazla kullanılması sonucunda yetersizlik

belirtileri görülebilir

Kanın pıhtılaşma süresi uzar

Kanamalı hastalıklar meydana gelir

Dicoumarol ve warfarin (fare

zehiri) Vit K antagonistleridir

Vitamin B1 - Tiamin

Suda eriyen, sinir ve sindirim sistemi sağlığında,

karbonhidrat metabolizmasında önemli rolü olan bir

vitamindir

Bu vitamin ince bağırsak mukozasında, karaciğerde ve

başka dokularda fosfatla birleşerek “tiamin pirofosfat”

oluşur. Tiamin pirofosfat, vitaminin metabolik yönden

etkin şeklidir ve kısaca “TPP” olarak gösterilir

B1 vitamininin en zengin kaynakları;

– bira mayası, kuru baklagiller, organ etleri, tahıllar, fındık, fıstık gibi

yağlı tohumlardır

Fiziksel ve kimyasal özellikleri

Suda erir.

Asit ortama dayanıklı, alkalilere dayanıksızdır.

Yüksek sıcaklık molekülde parçalanma yapar. Bu

parçalanma sulu ısıda, alkali çözeltide yüksek, kuru ısıda

daha düşük olur.

Vitamin B1 - Fonksiyonları

• Karbonhidrat metabolizmasında görev alarak enerji

üretimine katılır.

• Beriberi hastalığına karşı koruyucudur.

• Sinir sisteminin çalışmasını düzenleyicidir.

• Damar sertliği oluşumunu önler.

• İştah açıcıdır.

• Moral gücü artırıcı etkisi vardır

Vitamin B1 - Yetersizlik

Alkol, çay kahve tüketimi, büyüme dönemi, gebelik,

emziklilik, stres, fiziksel aktivitenin fazla olması, ilaç

kullanımı vb ihtiyacı artırır

MSS’de sinir liflerinin miyelin kılıflarında dejenerasyonayol açabilir

Yetersizliğinde yorgunluk, nedeni açıklanamayan ağrı

sinir ve sindirim sistemi hastalıkları, kaslarda zayıflık,

ruhsal dengesizlikler, ödem, eklemlerde şişme ve ağrılar

görülür.

İleri derecede yetersizliğin yol açtığı bu hastalığa

“beriberi”denir.

Vitamin B2 - Riboflavin

• Riboflavin deyimi vitamin yapısında bulunan “riboz” ve “flavin”

gruplarından gelmektedir.

• Bitki ve hayvan dokularında serbest, riboflavin fosfat şeklinde ya

da flavoproteinlerin yapısında bulunur. Büyüme faktörü olarak

bilinir.

• Riboflavin barsakta bakteriler tarafından da yapılır

• Fiziksel ve kimyasal özellikleri

– Suda kısmen, alkali çözeltilerde çok iyi çözünür.

– Turuncu-sarı renkte kristal yapıya sahip bir maddedir.

– Isıya, nötr ve asit ortamda dayanıklı, alkali ortamda

dayanıksızdır.

– Işığa karşı hassasdır. Bu nedenle riboflavin içeren besinler

ışıkta fazla bekletilmemelidir.

Vitamin B2 - Fonksiyonları

Karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasında

dolayısıyla enerji metebolizmasında görev alır.

Göz sağlığında ve karanlıkta görmede etkilidir.

Cilt ve deri sağlığını koruyucu rolü vardır.

Sindirim kanalı mukozasının yapı ve görevinde etkilidir.

Büyümede etkilidir.

Hemoglobin sentezinde etkilidir.

• Riboflavin en çok karaciğer, böbrek, çeşitli etler, süt,

peynir, kuru baklagil, yumurta gibi proteinden zengin

besinler de bulunur

Vitamin B2 - Yetersizlik

• Riboflavin eksikliğinde ağır dermatid, kusma, diyare ve kaslarda spastisite ortaya çıkar

– deride ve gözlerde yanma duygusu

– ağız köşelerinde çatlama

– baş ağrıları

– mental depresyon ve unutkanlığa yol açabilir

Vitamin B3 - Niasin (Nikotinamid)

• Nikotinamid ve nikotinik aside verilen ortak isim

“niasin”dir.

• Bu vitaminin NAD (nikotinamid adenin dinüleotit) ve

NADP (nikotinamid adenin dinükleotid fosfat) olmak

üzere iki yardımcı enzimi vardır

– Yardımcı enzimlerin temel görevi “hidrojen” taşımaktır.

• Fiziksel ve kimyasal özellikleri

– Suda erir.

– Isıya dayanıklıdır. Asit ve alkali ortamda ısıl işleme

tutulduğunda dahi vitamin özelliğini kaybetmez.

– Işığa, oksidasyona dayanıklıdır.

• Niasinin en iyi kaynakları

– Maya, organ etleri ve diğer etlerdir.

– Kuru baklagiller, yağlı tohumlar ve tam buğday unları da iyi kaynak

sayılır.

Vitamin B3 - Fonksiyonları

• Enerji metabolizmasında görev alır.

• Mide ve bağırsak hareketlerini artırıcı etkisi vardır.

• Kan damarlarını genişletir.

• Kolesterol düşürücü rol oynar.

• Sinir sistemini sağlıklı kılar

Vitamin B3 - Yetersizlik

• Fazla mısır tüketen, yeterince protein alamayanlarda

yetersizlik belirtileri gelişebilir

• Sinir, sindirim sistemi hastalıkları,

• İştahsızlık, yorgunluk,

• İleri derecede yetersizliğinde ise deride kuruma,

sertleşme

Tedavi edilmezse Pellagra hastalığı görülür (sert ve kaba

deri anlamına gelen)

• Fazla alındığında deride yanma vb rahatsızlıklar,

karaciğer hasarı görülebilir

Vitamin B5 - Pantotenik Asit

Vitaminin metabolizmada etkin şekline Koenzim A ( CoA

) denir.

CoA parçası olarak pantotenik asit, karbonhidrat, yağ ve

proteinden enerji elde edilmesinde de çok önemli rol

oynar

• Pantotenik asit bitkiler ve bakteriler tarafından

sentezlenir.

– Pantotenik asit antipellegra faktörü olarak büyük önem taşır.

Fiziksel ve kimyasal özellikleri

Suda ve alkolde erir.

Nötr ortama dayanıklı, asit ve alkali ortama dayanıksızdır.

Işık ve oksijenden zarar görmez.

Isıya karşı duyarlıdır

Pantotenik asit tüm bitkisel ve hayvansal

kaynaklarda bulunur.

Vitamin B5 - Fonksiyonları

• Karbonhidrat, yağ ve proteinlerden enerji salınmasında

katılımcı rol oynar,

• Vücudu strese karşı dirençli kılar,

• Hücre çoğalmasında ve merkezi sinir sisteminin

gelişmesinde görev alır,

• Adrenal bezlere yardımcıdır,

• Antikorlar sayesinde infeksiyonlardan korunmada rol

oynar

Vitamin B5 - Yetersizlik

• Doğada besinlerde çok yaygın olarak bulunduğundan

yetersizliğine rastlanmaz

• Ancak gönüllüler üzerinde yapılan araştırmalarda

– bulantı,

– kusma

– yorgunluk,

– el ve ayaklarda yanma, titreme, karıncalanma görülmüştür

Vitamin B6Piridoksin, Pridoksamin, Pridoksal

• B6 vitamini, piridoksin, pridoksamin ve pridoksal olmak

üzere üç şekilde bulunur

– Bitkisel yiyeceklerde piridoksin,

– Hayvansal gıdalarda ise pridoksamin ve pridoksal bulunur.

• Aminoasit ve protein metabolizması ile ilgili bir çok

kimyasal reaksiyonlar için koenzim olarak görev yapar

• En önemli rolü, aminoasitlerin sentezinde

transaminasyon olayındaki koenzim görevidir

• Fiziksel ve kimyasal özellikleri

Suda erir.

Isıya dayanıklıdır.

Işığa karşı dayanıksızdır. Lamba ışığından bile etkilenen yapısı

vardır.

Asit ve alkali ortama dayanıklıdır.

• B6 vitamini

protein yönünden zengin besinlerde bulunur. Organ etleri,

kırmızı et, balık, tavuk, yumurta, yağlı tohumlar iyi

kaynaklarıdır

Vitamin B6 - Fonksiyonları

• Protein ve yağ metabolizmasında görev alır.

• Amino asit ve protein yıkımında ve yapımında

• Antikor oluşumunda rol oynar, enfeksiyonlara karşı direnç

oluşturur.

• B12 vitamininin emilimini sağlar.

• Sinir sistemi ve hormonların çalışmasını düzenler.

• Kan yapımında görevlidir.

Vitamin B6 - Yetersizlik

• Yetersizliğinde

– sinir sistemi rahatsızlıkları,

– baş ağrısı,

– anemi (kansızlık),

– ciltte yaralar ve enfeksiyonlara sık yakalanma görülür.

• Fazlalığı sinir sistemi hastalıklarına yol açabilir.

Vitamin B11 - Folik Asit

• Folik asit, aminoasit metabolizması ile nükleik asit

sentezinde rolü olan ve kansızlığa karşı koruyan B grubu

vitaminidir. “Folat” olarak da bilinir

– DNA ve RNA sentezi için gereklidir

• Vitamin metabolizmada etkinlik gösterebilmesi için C

vitamini ve niasin koenzimi ( NADP ) yardımı ile aktif şekli

olan tetrahidrofolik asite indirgenir

• Fiziksel ve kimyasal özellikleri

Suda erir.

Yüksek sıcaklığa, asit ortama, ışığa ve oksidasyona karşı

dayanıksızdır.

• Folik Asit

– karaciğer başta olmak üzere organ etlerinde, yeşil yapraklı

sebzelerde,mayada, kuru baklagiller ve turunçgillerde çok bulunur

Vitamin B11 - Fonksiyon

• Hücre yapımı ve çoğalmasında görev alarak büyümeyi

sağlar.

• Kan hücreleri yapımında B12 vitamini ile birlikte çalışır.

• Anne karnındaki bebeğin sinir gelişimini sağlar.

• Antikor oluşumunda büyük öneme sahiptir.

Vitamin B11 - Yetersizlik

• Yetersizliğinde “megaloblastik anemi” denilen bir tür

kansızlık görülür

– akyuvar ve alyuvar sayısı azalır.

• Özellikle gebelik döneminde yetersiz alınması ciddi

sorunlara yol açar. – Erken doğum görülür.

– Bebekte beyin-omurilik hasarları oluşur

Vitamin B12 - Siyanokobalamin

• B grubu vitaminleri içinde en kompleks yapıya sahip olan

B12 vitaminidir.

• Yapısında kobalt da bulunduğundan bu vitamine

kobalamin de denir.

• Fiziksel ve kimyasal özellikleri

– Suda ve alkolde erir.

– Yüksek sıcaklığa, alkali ortama ve aside karşı dayanıksızdır.

• B12 vitamini bitkisel besinlerde bulunmaz.

• Karaciğer, böbrek, yürek, kabuklu deniz ürünlerinde bol

bulunur.

• Kırmızı et, balık, yağsız süt tozu, yumurta da iyi kaynaklarından

sayılır.

Vitamin B12 - Fonksiyonları

• Nükleik asitlerin sentezindeki etkisi nedeniyle kemik

iliğinde alyuvarların yapımında folik asitle birlikte görev

alır.

• Karbonhidrat, yağ ve protein metabolizmasında etkilidir.

• Sinir ve sindirim sisteminin epitel dokusunun sağlığında

önemlidir.

• Büyümede önemli rolü vardır.

Vitamin B12 - Yetersizlik

• Diyette yeterince hayvansal besin bulunursa sağlıklı

kişilerin vitamin ihtiyacı karşılanmış olur. Ancak emilim

bozukluğu olanlar ve vejetaryenlerde yetersizlik belirtileri

görülür.

• B12 vitamini eksikliğinde “Pernisiyöz Anemi” denilen bir

tür kansızlık oluşur.

– Bu anemide alyuvar, akyuvar ve kan pulcuklarının sayıları azalır,

şekilleri bozulur

• Fazla alınması zararlı değildir.

Vitamin C - Askorbik Asit

• C vitamininin kimyasal adı “askorbik asit”tir. L-Askorbik

asit yüksek çözünürlük özelliği gösteren hem asidik hem

de indirgen karakter taşıyan bir vitamindir

• Bitki ve bazı hayvanlar tarafından sentezlenebildiği halde

insan vücudunda sentezlenemeyen, besinlerle alınması

zorunlu olan en dayanıksız vitamindir

• Fiziksel ve kimyasal özellikleri

– Suda çok, alkolde az erir.

– Alkali ortama karşı çok hassastır, çabuk okside olur.

– Isı, ışık, havanın oksijeni, bakır, demir gibi metaller oksidasyonu

hızlandırır.

– Asit ortama dayanıklıdır.

• Yeşil ve kırmızı biber, koyu yeşil yapraklı sebzeler,

domates,portakal, limon gibi turunçgiller, çilek, şeftali,

kuşburnu, böğürtlen en iyi kaynaklarıdır

Vitamin C - Fonksiyonları

• Vücudun savunma sistemini güçlendirir.

• Aminoasitlerin metabolizmasında rol alır.

• Kollejen sentezi için gereklidir.

• Kemik ve dişlerin dayanıklı olmasını sağlar.

• Kan damarları duvarlarının sağlıklı ve dayanıklı olmasını

sağlar.

• Alerjik olayların şiddetini azaltır.

• Yara ve yanıkların kolay iyileşmesini sağlar.

• İnsulin, kortizon gibi ilaçlarla, cıva, kurşun gibi ağır

metallerin olumsuz etkilerini giderir.

• Demir ve folik asidin vücutta kullanılmasında rol oynar.

Vitamin C - Yetersizlik

• C vitamininin ileri derecede yetersizliğinde; “skorbüt”

hastalığı görülür

– Hastalık kıl diplerinde kanamalar, kemik,diş ve dişetlerinde

bozukluklar, büyümede duraklama şeklinde başlar

– İlerlediğinde enfeksiyonlara karşı dayanıksızlık, deride

küçük kanamalar, depresyon görülür. Kişi tedavi edilmezse

ölümle sonuçlanır.