ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

------------ o0o -------------

VŨ TIẾN DŨNG

THIẾT KẾ TÀI LIỆU TỰ HỌC CÓ HƢỚNG DẪN HỌC

PHẦN HÓA HỌC ĐẠI CƢƠNG THEO MÔĐUN TẠI

TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP CẨM PHẢ

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM HÓA HỌC

Hà Nội – 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

------------ o0o -------------

VŨ TIẾN DŨNG

THIẾT KẾ TÀI LIỆU TỰ HỌC CÓ HƢỚNG DẪN HỌC

PHẦN HÓA HỌC ĐẠI CƢƠNG THEO MÔĐUN TẠI

TRƢỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHIỆP CẨM PHẢ

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM HÓA HỌC

Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC

(BỘ MÔN HÓA HỌC)

Mã số: 60 14 01 11

Ngƣơi hƣơng dân khoa hoc: TS. Vũ Việt Cƣờng

Hà Nội – 2015

1

MỤC LỤC

Lời cảm ơn .................................................................................................................... i

Danh mục các kí hiệu, các chữ viết tắt ......................................................................... ii

Mục lục.......................................................................................................................... iii

Danh mục bảng ............................................................................................................ vi

Danh mục hình ............................................................................................................ vii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 4

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA PHƢƠNG PHÁP TỰ

HỌC CÓ HƢỚNG DẪN THEO MÔĐUN ................................................................ 7

1.1. Đổi mới nền giáo dục đại học ................................................................................. 7

1.1.1. Xu hướng đổi mới nền giáo dục đại học ở nước ta .............................................. 7

1.1.2. Một số chủ trương đổi mới PPDH đại học .......................................................... 7

1.2. Cơ sở lý luận của quá trình tự học .......................................................................... 8

1.2.1. Các hệ thống dạy học ........................................................................................... 8

1.2.2. Các hình thức tổ chức dạy học ở bậc đại học ..................................................... 9

1.2.3. Công nghệ dạy học hiện đại .............................. Error! Bookmark not defined.

1.2.4. Cơ sở lý luận của hệ dạy học „„tự học – cá thể hoá – có hướng dẫn‟‟ ....... Error!

Bookmark not defined.

1.3. Cơ sở lý luận về năng lực và năng lực tự học ....... Error! Bookmark not defined.

1.3.1. Khái niệm năng lực và năng lực tự học ............. Error! Bookmark not defined.

1.3.2.Những biểu hiện và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực tự học ................. Error!

Bookmark not defined.

1.4. Môđun dạy học và phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun ............. Error!

Bookmark not defined.

1.4.1. Môđun dạy học ................................................... Error! Bookmark not defined.

1.4.2. Phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun Error! Bookmark not defined.

1.5. Thực trạng tự học của SV Cao đẳng về môn Hoá họcError! Bookmark not

defined.

Tiểu kết chương 1 ........................................................ Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 2: TỔ CHỨC BIÊN SOẠN TÀI LIỆU VÀ DẠY HỌC HỌC PHẦN

HOÁ ĐẠI CƢƠNG ........................................................ Error! Bookmark not defined.

2

2.1. Thiết kế nội dung học phần Hoá học đại cương theo môđunError! Bookmark

not defined.

2.1.1. Thiết kế tổng quát nội dung học phần Hoá học đại cương theo môđun .... Error!

Bookmark not defined.

2.1.2. Thiết kế một môđun của học phần Hoá học đại cươngError! Bookmark not

defined.

2.1.3. Cấu trúc của một tiểu môđun ............................. Error! Bookmark not defined.

2.1.4. Môđun phụ đạo .................................................. Error! Bookmark not defined.

2.1.5. Bộ tài liệu dạy học học phần Hoá học đại cương theo môđunError! Bookmark

not defined.

2.1.6. Bảng đánh giá tài liệu biên soạn theo môđun .... Error! Bookmark not defined.

2.1.7. Quy trình thiết kế và biên soạn môđun học phần Hoá học đại cương ....... Error!

Bookmark not defined.

2.1.8. So sánh tài liệu học phần Hoá học đại cương biên soạn theo môđun với tài liệu

truyền thống ................................................................. Error! Bookmark not defined.

2.2. Thiết kế PPDH học phần Hoá học đại cương theo môđunError! Bookmark not

defined.

2.2.1. Những yêu cầu sư phạm đối với PPDH học phần Hoá học đại cương theo

phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun ........ Error! Bookmark not defined.

2.2.2. Các bước tổ chức dạy học bằng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun

...................................................................................... Error! Bookmark not defined.

2.2.3. Hướng dẫn cách tự học theo môđun ................. Error! Bookmark not defined.

2.3. Những điều kiện cần thiết để dạy học phần Hoá học đại cương bằng phương pháp

tự học có hướng dẫn theo môđun ................................. Error! Bookmark not defined.

2.3.1. Điều kiện về sinh viên ........................................ Error! Bookmark not defined.

2.3.2. Điều kiện về giảng viên ..................................... Error! Bookmark not defined.

2.3.3 . Điều kiện về vật chất và thời gian ..................... Error! Bookmark not defined.

2.4. Biên soạn tài liệu học phần Hoá học đại cương bằng phương pháp tự học có

hướng dẫn theo môđun và biên soạn môđun phụ đạo .. Error! Bookmark not defined.

2.4.1. Tầm quan trọng của bộ môn Hoá học đại cương trong công tác đào tạo SV ở

trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả ..................... Error! Bookmark not defined.

3

2.4.2. Mục tiêu và nội dung của học phần Hoá học đại cươngError! Bookmark not

defined.

Tiểu kết chương 2 ........................................................ Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ................ Error! Bookmark not defined.

3.1. Mục đích thực nghiệm .......................................... Error! Bookmark not defined.

3.2. Nhiệm vụ thực nghiệm .......................................... Error! Bookmark not defined.

3.3. Đối tượng và địa bàn thực nghiệm ........................ Error! Bookmark not defined.

3.4. Tiến hành thực nghiệm ......................................... Error! Bookmark not defined.

3.4.1. Thực nghiệm đánh giá kết quả của PP tự học có hướng dẫnError! Bookmark

not defined.

3.4.2. Thực nghiệm đánh giá năng lực tự học của SV . Error! Bookmark not defined.

3.5. Kết quả thực nghiệm. Xử lý và đánh giá số liệu thực nghiệmError! Bookmark

not defined.

3.5.1. Xử lý, đánh giá kết quả TNSP qua bài kiểm tra Error! Bookmark not defined.

3.5.2. Xử lý, đánh giá kết quả TNSP theo bảng kiểm quan sátError! Bookmark not

defined.

Tiểu kết chương 3 ........................................................ Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................ Error! Bookmark not defined.

1. Kết luận .................................................................... Error! Bookmark not defined.

2. Khuyến nghị ............................................................. Error! Bookmark not defined.

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 10

PHỤ LỤC ................................................................................................................... 11

4

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Nghị Quyết Trung ương 2 khoá VIII đã chỉ ra rằng: “Giáo dục và đào tạo là

quốc sách hàng đầu, là động cơ thúc đẩy , là điều kiện cơ bản để thực hiện các mục

tiêu kinh tế , xã hội , xây dựng và bảo vệ đất nước” . Để đạt được như vậy đòi hỏi

ngành Giáo dục phải đổi mới toàn diện về mục tiêu , nội dung , phương pháp và các

hình thức tổ chức thực hiện . Đặc biệt để nâng cao chất lượng giáo dục , đào tạo thi

đổi mới phương pháp dạy học đang là vấn đề đặt ra hàng đầu đối với hoạt động

dạy và học trong giai đoạn hiện nay, được thể hiện rõ trong Nghị Quyết Đại hội

Đảng X.

Một trong những vấn đề đổi mới PPDH ở cao đẳng, đại học là nâng cao tính tự

học, tự nghiên cứu cho sinh viên . Đây là một quá trinh được thể hiện trong từng bài

giảng, từng học phần, từng bộ môn và cả trong cả khoá học của sinh viên.

Ở trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả, học phần Hoá học đại cương gồm

các nội dung: cấu tạo chất (chương 1, chương 2, chương 3) và cơ sở lí thuyết các quá

trình hóa học (chương 4, chương 5, chương 6) với thời lượng 30 tiết đòi hỏi sinh viên

phải nỗ lực tự học rất nhiều. Tuy nhiên, việc tự học của sinh viên thường gặp nhiều

khó khăn vì không có tài liệu hướng dẫn.

Vậy làm thế nào nâng cao năng lực tự học, tự nghiên cứu học phần Hoá học

đại cương cho sinh viên trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả?

Để tăng cường khả năng nâng cao chất lượng học tập học phần này và tăng cường

khả năng tự học, tự nghiên cứu của sinh viên, chúng tôi đã lựa chọn và tiến hành nghiên

cứu đề tài "Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn học phần Hóa học đại cương theo

môđun tại trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả ”.

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

Đi theo hướng này đã có một số công trinh nghiên cứu là các luận văn thạc sĩ ,

các khóa luận tốt nghiệp nghiên cứu theo hướng vận dụng tiếp cận môđun trong việc

xây dựng tài liệu tự học có hướng dẫn cho sinh viên các khối trường sư phạm, các

khối trường không chuyên sư phạm, HS các trường phổ thông. Cụ thể là:

Hoàng Thị Bắc. Nâng cao chất lượng thực hành thí nghiệm phương pháp dạy

học hoá học ở trường ĐHSP bằng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun.

Luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, 2002;

Hoàng Kiều Trang. Tăng cường năng lực tự học học phần hoá vô cơ I

(chuyên môn I) cho sinh viên trường cao đẳng sư phạm bằng phương pháp tự học có

hướng dẫn theo môđun. Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục, 2004.

5

Trần Thị Thanh Hà. Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun nhằm

tăng cường năng lực tự học cho học sinh giỏi hóa học lớp 12 trung học phổ thông.

Luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, 2010;

Nguyễn Hƣơng Thảo. Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun tăng

cường năng lực tự học, tự nghiên cứu cho học viên ở trường Sĩ quan Lục quân 1 môn

học hoá đại cương phần nhiệt động hóa học và dung dịch. Luận văn Thạc sĩ Khoa

học Giáo dục, 2011

Trần Thị Minh Huệ. Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun nhằm

tăng cường năng lực tự học, tự nghiên cứu cho sinh viên ở trường Cao đẳng Nông

Lâm. Luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, 2010

Tuy nhiên, đây là những tài liệu nội bộ của từng trường, không được công bố.

Ngoài ra, mỗi trường lại có những đặc điểm khác nhau về mặt lịch sử, chương trình đào

tạo, trình độ người học... Vì vậy tôi đã chọn đề tài này áp dụng cho khối trường không

chuyên sư phạm: Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả.

3. Mục đích nghiên cứu.

Góp phần tăng cường năng lực tự học học phần Hoá học đại cương nói riêng và

năng lực tự học bộ môn hoá học nói chung ở Trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

* Áp dụng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun đối với lĩnh vực hoá

học đại cương.

* Thiết kế nội dung và PPDH theo môđun học phần Hoá học đại cương ở

trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả.

* Hướng dẫn sinh viên tự học theo tài liệu đã được xây dựng.

* Thực nghiệm sư phạm.

- Tổ chức thực nghiệm sư phạm.

- Xử lý thống kê các số liệu và rút ra kết luận.

5. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

5.1. Đối tượng nghiên cứu

Mối quan hệ giữa phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun với chất lượng

giảng dạy học phần Hoá học đại cương ở trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả.

5.2. Khách thể nghiên cứu

Quá trinh dạy và học học phần Hoá hoc đại cương ở trường Cao đẳng Công

nghiệp Cẩm Phả.

6. Phạm vi nghiên cứu

Quá trinh dạy học hoá học ở trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả –Học phần

Hoá học đại cương

6

7. Giả thuyết khoa học

Nếu thiết kế được bộ tài liệu và tổ chức được phương pháp tự học có hướng

dẫn theo môđun cho sinh viên trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả học tập qua

học phần Hoá học đại cương thi sẽ nâng cao được chất lượng dạy học và tăng cường

năng lực tự học, tự nghiên cứu của sinh viên, đồng thời cung cấp kiến thức cho hoạt

động nghề nghiệp của sinh viên sau này.

8. Phƣơng pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu lý luận: áp dụng lý luận dạy học vào việc thiết kế tài

liệu theo môđun cho sự tự học của sinh viên.

- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: đánh giá khả năng tự học của sinh viên

trước và sau khi áp dụng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun trên cùng một

đối tượng SV.

- Phương pháp xử lý thống kê toán học kết quả thực nghiệm, đưa ra những kết

quả phân tích định tính, định lượng từ đó rút ra kết luận cho đề tài.

9. Những đóng góp của đề tài

Với mong muốn đổi mới PPDH nhằm phát huy tính tích cực, chủ động cho

sinh viên trường Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả trong quá trình học tập học

phần Hóa học đại cương, luận văn đã thể hiện được một số điểm sau:

- Luận văn đã vận dụng tiếp cận môđun trong việc biên soạn tài liệu dạy và học

3 chương (Chương 1: Cấu tạo nguyên tử, Chương 2: HTTH các nguyên tố hoá học và

Chương 3: Liên kết hoá học) của học phần Hóa học đại cương cho sinh viên trường

Cao đẳng Công nghiệp Cẩm Phả, góp phần tăng cường năng lực tự học tự nghiên cứu

của sinh viên.

- Thiết kế môđun phụ đạo bổ trợ cho môđun chính.

- Biên soạn các câu hỏi kiểm tra.

- Tổ chức cho SV tham gia vào quá trinh tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau.

10. Cấu trúc của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, nội dung

chính của luận văn được trinh bày trong 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn của phƣơng pháp tự học có hƣớng

dẫn theo môđun.

Chương 2: Tổ chức biên soạn tài liệu và dạy học học phần Hoá đại cƣơng

Chương 3: Thực nghiệm sƣ phạm.

7

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA PHƢƠNG PHÁP TỰ HỌC

CÓ HƢỚNG DẪN THEO MÔĐUN

1.1. Đổi mới nền giáo dục đại học

1.1.1. Xu hướng đổi mới nền giáo dục đại học ở nước ta

Theo chiến lược phát triển giáo dục "Tự học, tự đào tạo là một con đường phát

triển suốt đời của mỗi con người trong điều kiện kinh tế, x ã hội nước ta hiện nay và

cả mai sau”; đó cũng là giáo dục được nâng cao khi tạo ra được năng lực sáng tạo của

người học, khi biến được quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo dục. Ngày nay,

giáo dục đại học đang có bước phát triển vượt bậc cả về chất lượng và số lượng. Để

đảm bảo chất lượng đào tạo, giáo dục đại học đang đổi mới theo xu hướng:

- Hiện đại hoá nội dung, chương trình và phương pháp giảng dạy để nâng cao

chất lượng và hiệu quả đào tạo, chú trọng nâng cao năng lực thực hành cho sinh viên

để họ thích ứng nhanh chóng với thị trường lao động.

- Hệ thống đại học với hai chức năng đào tạo quan trọng như nhau là đào tạo ban

đầu và đào tạo thường xuyên nhằm đảm bảo cho người lao động sau khi có học vấn đại

học ban đầu luôn có nhu cầu và điều kiện cập nhật được với sự tiến bộ của khoa học và

công nghệ, từ đó đứng vững và phát triển được trong nền sản xuất hiện đại.

- Thực hiện cuộc cách mạng về PPDH, chuyển hoá những thành tựu mới nhất

của khoa học và công nghệ vào thực tiễn dạy học. Trong đó có sử dụng công nghệ

môđun hoá nội dung dạy học, sử dụng những phương tiện kỹ thuật dạy học và tài liệu

giáo khoa biên soạn theo môđun, chuyển sang hệ thống dạy học mới, hệ dạy học " tự

học - cá thể hoá - có hướng dẫn”

Như vậy khi thực hiện đổi mới đào tạo đại học chúng ta chuyển sang đào tạo

với những nội dung, phương pháp, phương tiện mà nền kinh tế thị trường đòi hỏi.

Trong điều kiện nền kinh tế nước ta còn kém phát triển, nguồn lực đầu tư cho giáo

dục nói chung, cho giáo dục đại học nói riêng còn rất hạn hẹp muốn đáp ứng được

yêu cầu của đất nước trong giai đoạn trước mắt và những năm tiếp theo cần có những

chủ trương đúng đắn ở cấp quản lý vĩ mô, đồng thời phải tổ chức và thực hiện các

nhiệm vụ và biện pháp tương ứng ở các trường một cách sâu sắc và cụ thể.

1.1.2. Một số chủ trương đổi mới PPDH đại học

* Đổi mới PPDH thực chất là một quá trình nâng cao hiệu quả của công việc dạy

học, làm cho công tác này gắn bó, phục vụ tốt hơn và ngày càng cao hơn cho việc hình

thành và phát triển các phẩm chất nhân cách của con người Việt Nam hiện đại và tương lai.

Từ năm 1988 đến nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề ra và tổ chức thực hiện

một loạt chủ trương về đổi mới PPDH đại học.

8

Tập trung xây dựng hệ thống sách giáo khoa cho các trường đại học nhằm hiện

đại hoá nội dung và phương pháp đào tạo. Làm sao cho sách giáo khoa là "người

thầy" giúp đỡ SV tự học, tự nghiên cứu để chiếm lĩnh nội dung dạy học.

Cải tiến PPDH, dùng các phương pháp sư phạm tích cực để tăng tính tích cực,

chủ động của SV. Đây là nét nhân cách rất cần thiết của SV khi đang học tập ở trường

đại học cũng như khi họ bước vào đời sống sản xuất.

* Các chủ trương trên đây đã được nhiều trường đại học hưởng ứng và thực

hiện. Nhiều trường đã xây dựng lại chương trình đào tạo theo hướng môđun hoá

kiến thức và đã viết được một số tài liệu giáo khoa mới phục vụ đào tạo. Nhưng đó

mới chỉ là những chuyển biến bước đầu, thực hiện đổi mới PPDH ở đại học trong

những năm gần đây cho thấy: nếu thiết kế được những mô hình tốt về phương pháp

và tổ chức huấn luyện chu đáo cho đội ngũ giảng viên, đảm bảo những điều kiện vật

chất cần thiết thì những PPDH mới theo tiếp cận hướng vào người học (Leamer

Centered Approach) sẽ sớm trở thành phổ biến.

Hoà nhập với hệ thống đại học, cao đẳng cả nước. Trường CĐCNCP cũng đang

tiến hành những cải cách về nội dung và phương pháp đào tạo SV. Phương hướng đổi mới

là: Khuyến khích và tạo điều kiện phát triển tư duy độc lập, sáng tạo của người học.

Luận văn với nội dung ứng dụng tiếp cận môđun để thiết kế lại nội dung dạy

học học phần HĐC và tổ chức dạy học học phần này theo phương pháp tự học có

hướng dẫn theo môđun cho SV trường CĐCN Cẩm Phả là góp phần thực hiện các chủ

trương và biện pháp đổi mới PPDH đã nêu trên đây ở một lĩnh vực cụ thể.

1.2. Cơ sở lý luận của quá trình tự học

1.2.1. Các hệ thống dạy học

Ngày nay với sự phát triển của khoa học và công nghệ, sự tăng trưởng mạnh

mẽ về kinh tế, sự biến đổi nhanh chóng của nền kinh tế thị trường, sự giao lưu quốc tế

rộng rãi đòi hỏi phải thiết kế được một hệ dạy học mềm dẻo, linh hoạt cho phép người

học dễ thích nghi với cơ chế thị trường và có tính hiệu quả cao.

Bản chất của hệ dạy học này là "tự học - cá thể hoá - có hướng dẫn". Vai trò

hướng dẫn chính ở đây là do tài liệu giáo khoa biên soạn theo môđun, các loại tài liệu

tham khảo khác và các phương tiện kỹ thuật dạy học đảm nhiệm. Việc kiểm tra đánh

giá kết quả học tập được tiến hành cuối mỗi học phần. Mỗi SV sẽ học theo tốc độ và

nhịp độ riêng của cá nhân mình. GV là người tổ chức chính quá trình học tập của SV

thông qua hoạt động thiết kế nội dung học tập, biên soạn tài liệu, kiểm tra đánh giá

khi cần thiết.

Hệ dạy học cá thể hoá này tương ứng với nền giáo dục có qui mô lớn và có trình

độ phát triển rất cao, với hệ thống ngành, chuyên ngành đào tạo phong phú, đa dạng và

9

luôn biến động, với những hình thức tổ chức đào tạo đa dạng và linh hoạt đáp ứng nhu

cầu học tập của số đông người trong đào tạo ban đầu và đào tạo thường xuyên.

Các phương tiện dạy học được sử dụng trong hệ thống dạy học này rất phong

phú và hiện đại. Chúng tiếp nhận được những tiến bộ của khoa học và công nghệ

thời đại. Nhưng điểm khác biệt căn bản giữa hai hệ thống dạy học cá thể hoá là ở

chỗ: trong hệ thống cũ người học tập cá thể hoá theo nhịp độ riêng dưới sự dạy dỗ

trực tiếp của thầy giáo, còn trong hệ thống dạy học mới người học tự học, theo

chương trình riêng, với nhịp độ cá nhân phù hợp dưới sự giúp đỡ hướng dẫn trực

tiếp của tài liệu là chủ yếu và của hệ thống người hướng dẫn khi cần thiết. Cũng

chính nhờ áp dụng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun mà chất lượng và

hiệu quả dạy học học phần HĐC được nâng cao.

1.2.2. Các hình thức tổ chức dạy học ở bậc đại học

Việc dạy học ở bậc đại học khác căn bản với dạy học ở trường phổ thông. Sự

khác nhau này thể hiện ở cả mục tiêu, nội dung, phương pháp và phương tiện dạy

học. Nội dung trí dục ở phổ thông là những kiến thức chung nhất cần thiết của người

lao động. Nội dung dạy học ở đại học là những kiến thức và kỹ năng tương ứng với

những thành tựu hiện đại của khoa học và công nghệ. PPDH ở đại học khác căn bản

và ở trình độ cao hơn nhiều so với PPDH ở phổ thông. Ở đại học SV phải lấy tự học,

tự nghiên cứu là chính để đạt được mục tiêu đào tạo. Vì thế mọi ý đồ sử dụng những

PPDH sẵn có ở trường phổ thông cho trường đại học nói chung là không hợp lý.

Những năm qua ở nước ta, người ta đã xây dựng và sử dụng một số hình thức

tổ chức dạy học ở đại học như sau:

- Bài giảng

- Xêmina

- Bài thực hành, bài tập lớn, luận văn tốt nghiệp

- Tự học và phụ đạo.

Ngày nay, chúng ta đã bước đầu triển khai đào tạo đại học theo hình thức tự học có

hướng dẫn. Ở đây quá trình đào tạo được tiến hành rất mềm dẻo, linh hoạt. SV lấy tự học

là chính, với sự hướng dẫn của GV và tài liệu họ có thể chiếm lĩnh được nội dung dạy học.

Với hình thức tự học có hướng dẫn thì phương pháp xêmina (còn gọi là thảo luận tổ) là

phương pháp phù hợp và hiệu quả. Xêmina có một số đặc trưng cơ bản sau:

- Phải có chủ đề khoa học nhất định để SV căn cứ vào đó mà trình bày báo cáo,

thảo luận, tranh luận.

- Phải có thầy hướng dẫn, điều khiển.

Các nghiên cứu về tâm lí nhận thức đã phát hiện ra rằng trí nhớ bị tác động bởi

việc chúng ta xử lí kiến thức mới đến mức độ nào. Nếu đơn giản chỉ là nghe hoặc nhắc

10

TÀI LIỆU THAM KHẢO

* Tiếng việt:

1. Nguyễn Duy Ái, Nguyễn Tinh Dung, Trần Thành Huế, Trần Quốc Sơn,

Nguyễn Văn Tòng. Một số vấn đề chọn lọc của hoá học. Tập II, Nxb Giáo dục, 1999.

2. Hoàng Thị Bắc. Nâng cao chất lượng thực hành thí nghiệm phương pháp dạy

học hoá học ở trường ĐHSP bằng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun.

Luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, 2002.

3. Nguyễn Cƣơng, Nguyễn Mạnh Dung. Phương pháp dạy học hoá học. Tập III,

Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2001.

4. Nguyễn Cƣơng, Nguyễn Mạnh Dung, Nguyễn Thị Sửu. Phương pháp dạy học

hoá học. Tập I, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 2000.

5. Hoàng Chúng. Phương pháp thống kê toán học trong khoa học giáo dục. Nxb

Giáo dục, Hà Nội, 1983.

6. Phạm Tất Giá, “Thí điểm một hinh thức đào tạo mới “tự học có hướng dẫn” ở

bậc đại học” , Thông tin KHGD và CN, số tháng 4/1992.

7. Đặng Thị Châu Giang. Lựa chọn, xây dựng hệ thống câu hỏi trắc

nghiệm khách quan trong kiểm tra đánh giá môn hoá học đại cương hệ cao đẳng.

Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục, 2009.

8. Lê Hoàng Hà. Nâng cao chất lượng dạy học học phần Hoá Hữu cơ I (chuyên

môn I) ở trường CĐSP bằng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun. Luận

văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, 2003.

9. Trần Thị Thanh Hà. Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun nhằm

tăng cường năng lực tự học cho học sinh giỏi hóa học lớp 12 trung học phổ thông.

Luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, 2010;

10. Đỗ Huân, “Vài nét về đào tạo nghề theo môđun trên thế giới ”, Thông tin KHGD

và CN, số tháng 2/1992.

11. Trần Thị Minh Huệ. Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun nhằm

tăng cường năng lực tự học, tự nghiên cứu cho sinh viên ở trường Cao đẳng Nông

Lâm. Luận văn Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, 2010

12. Phạm Văn Lâm. Nâng cao chất lượng thực tập Vật lý đại cương ở trường đại

học kỹ thuật bằng phương pháp tự học có hướng dẫn theo môđun. Luận án PTS khoa

học sư phạm - tâm lý, Viện Khoa học Giáo dục, 1995.

13. Lê Thị Xuân Liên , “Nâng cao tính tự học tự nghiên cứu cho sinh viên qua

việc tổ chức seminar và hướng dẫn ôn tập, tổng kết chương”, Tạp chí Giáo dục,

số 82, 4/2004.

11

14. Đặng Thị Oanh. Dùng bài toán tình huống mô phỏng rèn luyện kĩ năng thiết kế

công nghệ bài nghiên cứu tài liệu mới cho sinh viên khoa Hoá ĐHSP. Luận án phó

tiến sĩ khoa học Sư phạm - Tâm lý.

15. Nguyễn Ngọc Quang. Lý luận dạy học hoá học. Tập I, Nxb Giáo dục, Hà Nội, 1994.

16. Nguyễn Ngọc Quang, Đặng Thị Oanh. Vận dụng tiếp cận môđun vào việc đào

tạo sinh viên sư phạm, ĐHSP Hà Nội. Đại học Giáo dục chuyên nghiệp, 7/1993..

17. Lê Mậu Quyền . Hoá đại cương. Nxb giáo dục, Hà Nội, 2005.

18. Nguyễn Hƣơng Thảo. Thiết kế tài liệu tự học có hướng dẫn theo môđun tăng

cường năng lực tự học, tự nghiên cứu cho học viên ở trường Sĩ quan Lục quân 1 môn

học hoá đại cương phần nhiệt động hóa học và dung dịch. Luận văn Thạc sĩ Khoa

học Giáo dục, 2011

19. Lâm Ngọc Thiềm, Bùi Duy Cam. Hoá đại cương. Nxb Đại học Quốc Gia, Hà

Nội, 2008.

20. Lâm Ngọc Thiềm, Trần Hiệp Hải. Bài tập hoá đại cương. Nxb Đại học Quốc

Gia Hà Nội, 2002.

21. Đào Đình Thức. Cấu tạo và liên kết hoá học. Nxb Giáo dục, 2005.

22. Hoàng Kiều Trang. Tăng cường năng lực tự học học phần hoá vô cơ I (chuyên

môn I) cho sinh viên trường cao đẳng sư phạm bằng phương pháp tự học có hướng

dẫn theo môđun. Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục, 2004.

23. Nguyễn Thị Tuyết - Xây dựng hệ thống câu hỏi trắc nghiệm khách quan để

kiểm tra kiến thức hoá vô cơ I (chuyên môn I) của sinh viên trường CĐSP. Luận văn

Thạc sĩ Khoa học Giáo dục, 2003.

24. Phạm Viết Vƣợng. Phương pháp luận nghiên cứu khoa học. NXB Đại học

Quốc gia Hà Nội, 2001.

* Tiếng anh:

25. Arthur Levine. Handbook on Undergraduate Curriculum. Jossey – Bass

Publishers, 1985.

26. I. F. Khalamôp. Phát huy tính tích cực học tập của học sinh như thế nào.

NXBGD, Hà Nội, 1987.

27. Karl Marx, Friederich Engels, Vladimir Ilish. Bàn về Giáo dục.

NXBGD, Hà Nội, 1984.

28. Prof. MeJer. Bài giảng: Phương pháp giảng dạy đại học (tài liệu dùng cho học

viên cao học), Hà Nội, 2003.

29 .Rubakin N. A. Tự học như thế nào. Nxb Thanh niên, Hà Nội, 1973