TEMİZ ÜRETİM (EKO-VERİMLİLİK) ALANINDA YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR

& ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ KONUSUNDA

ÜSTLENİLEBİLECEK ROLLER

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

KALKINMA AJANSLARI VE BÖLGE PLANLARI İÇİN

ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ ÇALIŞTAYI

31.01.2013, Ankara

İLKNUR FROLET

SUNUM İÇERİĞİ

• Verimlilik Genel Müdürlüğü Görev ve Faaliyetleri

• VGM’nin Temiz Üretim / Eko-verimlilik Alanındaki Görev ve Sorumlulukları

• VGM Tarafından Gerçekleştirilen Temiz Üretim / Eko-verimlilik Faaliyetleri

• VGM’nin Önümüzdeki Döneme İlişkin Hedefleri

• Eko-verimlilik Programı Hakkında Genel Bilgi

• Endüstriyel Simbiyoz ile ilgili İşbirliği Olanakları

1. Verimlilik araştırmaları yapmak, verimlilik politika ve stratejilerini hazırlamak, uygulanmasını izlemek ve sonuçlarını değerlendirmek

2. Verimliliği artırma ve geliştirme yolunda işletmelere destekleyici teknik yardımlar sağlamak, danışmanlık ve eğitim hizmetleri vermek ve verimlilik bilincinin yaygınlaşmasını sağlamak

3. İzleme, ölçme ve değerlendirme çalışmaları yapmak

4. Verimlilik artırma program ve projelerini, teşvik ve koordine etmek

VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GÖREV VE FAALİYETLERİ

VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Verimlilik Politikaları ve

Araştırma Dairesi Bşk.

Danışmanlık ve Eğitim Dairesi

Bşk.

İzleme ve Değerlendirme

Dairesi Bşk.

Program Uygulama ve Destekler Dairesi Bşk.

•Verimlilik

araştırmaları yapmak,

•Verimlilik politika ve stratejilerini hazırlamak,

•Uygulanmasını izlemek ve sonuçlarını değerlendirmek

Verimliliği artırmak için: • İşletmelere

destekleyici teknik yardımlar sağlamak,

•Danışmanlık ve eğitim hizmetleri vermek

•Verimlilik bilincinin yaygınlaşmasını sağlamak

•Verimlilikle ve temiz üretimle ilgili göstergeler oluşturmak, ölçümler yapmak,

• Sonuçlarını belirli aralıklarla ve uygun araçlarla yayımlamak

•Verimlilik ve

temiz üretim uygulama program ve projeleri ile teşvik mekanizmaları oluşturmak,

•Ulusal ve uluslararası kuruluşlarla işbirlikleri oluşturmak

Destek Hizmetleri Şubesi

649 Sayılı KHK 4. maddesi ç. bendİ: VGM’nin Temiz Üretim konusundaki görevi “İşletmelerin temiz üretim program ve projeleri hazırlamasına ve uygulamasına yönelik faaliyetlerde bulunmak” olarak belirlemiştir. 635 Sayılı KHK 2. maddesi f. Bendi: (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Teşkilat ve Görevlerine eklenen bent) “Ekonominin verimlilik esaslarına uygun olarak gelişmesi amacıyla verimlilik politika ve stratejileri hazırlamak, sanayi işletmelerinin verimliliğini artırmak, geliştirmek ve temiz üretim projelerini desteklemek.” 2013-2017 Stratejik Planı: Kaynakların etkin kullanımı ve çevreye duyarlı üretim prensipleri doğrultusunda, eko-verimlilik programı hazırlanacak ve bu kapsamda temiz üretim merkezi kurulacaktır.

48

VGM’NİN TEMİZ ÜRETİM/EKO-VERİMLİLİK ALANINDAKİ GÖREV VE SORUMLULUKLARI

VGM TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN TEMİZ ÜRETİM/EKO-VERİMLİLİK FAALİYETLERİ

• “Endüstriyel Verimlilik ve Çevresel Performansın KOBİ’ler Düzeyinde Paralel Olarak Geliştirilmesi” isimli TÜBİTAK (1001) destekli proje (2007-2009, koordinatör-Rio+20 En iyi Uygulama Ödülü)

• Avrupa Birliği, Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programının (CIP) ve Girişimcilik ve Yenilik Programı (EIP) kapsamında desteklenen Eko- Endüstriyel Parklar Çevre Destek Sistemi (EPESUS) Projesi (2009-2012, proje ortağı)

• Kurumsal kapasitenin geliştirilmesi amacıyla düzenlenen eğitim vb. faaliyetler

• TÜ/EV faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasına yönelik bilinçlendirme ve eğitim çalışmaları

• Türkiye’deki mevcut durumun tespit edilmesine yönelik çalışmalar

VGM TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLEN TEMİZ ÜRETİM/EKO-VERİMLİLİK FAALİYETLERİ

• İlgili kurum ve kuruluşlarla olası işbirliği fırsatlarının ve mevcut kapasitenin belirlenmesine yönelik paydaş görüşmeleri

• Ulusal TÜM’ün hukuki yapısı ve işlevlerinin belirlenmesi amacıyla, mevcut TÜM’lerin yapılarına ilişkin gerçekleştirilen araştırmalar

• TÜ/EV Merkezi kurulması ve faaliyetlerinin planlanması kapsamında yürütülen kapasite ve ihtiyaç değerlendirmeleri ile sektörel önceliklendirme ve analiz çalışmaları

• TÜM faaliyetlerinde kullanılacak finansman modellerinin incelenmesi

• TÜ/EV ile ilgili ulusal ve uluslararası işbirliği olanaklarının araştırılması

• UNIDO-UNEP Kaynak Verimli ve Temiz Üretim Küresel Ağı’na (RECPnet) üyelik başvurusu

TEMİZ ÜRETİM/EKO-VERİMLİLİK İLE İLGİLİ YAYINLAR

• Sanayide Daha Etkili Bir Çevre Yönetimi İçin Temiz Üretim: Metal Kaplama Sektörü (2011)

• KOBİ’lerde Eko-verimlilik Kılavuzu (2009)

• Entegre Kirlilik Önleme ve Kontrol (EKÖK) Direktifi’nin Gıda ve Demir Çelik Sektörü Üzerine Olası Etkileri (2008)

• Yeşil Verimlilik (2008)

• Sanayide Çevreye Duyarlı Yaklaşımlar: Temiz Üretim ve Eko-Verimlilik (2007),

DEVAM ETMEKTE OLAN TEMİZ ÜRETİM/EKO-VERİMLİLİK FAALİYETLERİ

• Ulusal Eko-Verimlilik Programı hazırlık çalışmaları

• “İmalat Sanayinde Temiz Üretim Açısından Mevcut Durum ve İhtiyaç Analizi” araştırma çalışması

• “Verimlilik ve sürdürülebilir Endüstriyel Gelişim için Politika Planlama” isimli Güney Kore Strateji ve Maliye Bakanlığı Bilgi Değişimi Programı (KSP) Projesi (Temmuz 2012- Ocak 2013)

• Verimlilikle ve temiz üretimle ilgili göstergelerin oluşturulmasına yönelik yürütülen faaliyetler

• Kurumsal kapasitenin geliştirilmesine yönelik eğitim faaliyetleri (SEI, UNEP)

• Temiz Üretim portalının geliştirilmesi (www.temizuretim.gov.tr) (24.12.2012)

http://www.temizuretim.gov.tr

ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEME İLİŞKİN HEDEFLER

2013 Yılı Ulusal Programı (Öncelik 62)

• Tedbir 140. Ulusal Temiz Üretim/Eko-Verimlilik Programı hazırlanacaktır.

• Tedbir 141. Sanayide temiz üretim/eko-verimlilik çalışmalarının uygulanmasını sağlamak amacıyla bir Temiz Üretim/Eko-Verimlilik Merkezi kurulacaktır.

• Tedbir 142. Verimlilik ve temiz üretim/eko-verimlilik konusunda bilimsel kapasitenin güçlendirilmesi için bilimsel etkinlikler düzenlenecektir.

Bu programın genel amacı; “Türk Sanayisinin Sürdürülebilir Büyümesine ve Uluslararası Rekabet Gücünün Artırılmasına Katkı Sağlayacak Temiz Üretim Uygulamalarının Yaygınlaştırılması”dır.

Programın Öncelik Eksenleri:

Temiz üretim/eko-verimlilik alanında ülke genelinde;

Bilinç ve İşbirliği Düzeyini Artırmak

İnsan Kaynağını ve Kurumsal Kapasiteyi Geliştirmek

İşletmelere Teknik Destek Sağlamak

İşletmelere Finansal Destek ve Teşvikler Sağlamak

Hedef gruplar:

İşletmeler OSB Müdürlükleri Araştırma Merkezleri

Kamu Kurumları Sektör Dernekleri Meslek Kuruluşları

Sanayi Odaları Girişimciler

EKO-VERİMLİLİK PROGRAMI TASARIMI

Öncelik Ekseni Faaliyet Çıktı

Bilinç ve İşbirliği Düzeyini Artırmak

OSB'lere ve sektörel örgütlere yönelik bilinçlendirme

faaliyetleri düzenlenmesi

Temiz Üretim konulu konferans ve seminerler/ Verimlilik Haftası etkinlikleri

Temiz üretim/eko-verimlilik portalı/web sitesi

geliştirilmesi http://www.temizuretim.gov.tr

Yayınlar, basılı ve görsel tanıtım ve iletişim araçlarının

hazırlanması ve yaygınlaştırılması Broşür, kitapçık, tanıtım filmi

İnsan Kaynağını ve Kurumsal Kapasiteyi Geliştirmek

Eğitim paketi tasarlanması Temiz Üretim eğitim programı ve eğitim içerikleri

Ulusal ve uluslararası alanda TÜ konularında eğitim ve

danışmanlık sunun kurum, kuruluş ve kişilerle ortak bir

iletişim ve işbirliği ağı oluşturulması

Ulusal uzman havuzu RECPnet üyeliği

Eğitim, konferans, panel, sempozyum vb. düzenlenmesi Çeşitli etkinlikler

İşletmelere Teknik Destek Sağlamak

TÜ ile ilgili gösterge ve istatistiklerin oluşturulması, uygun

analizlerin yapılması ve oluşturulan gösterge ve

istatistiklerin ilgililerle paylaşılması

TÜ Göstergeleri

Eğitim programları yürütülmesi Eğitim faaliyetleri

Sektörel önceliklendirmeler doğrultusunda kılavuzların

hazırlanması Sektörel kılavuzlar

İşletmelere Finansal Destek ve Teşvikler Sağlamak

İşletmelere yönelik temiz üretim/eko-verimlilik destek

programı tasarlanması

İkincil mevzuat / program metni

EKO-VERİMLİLİK PROGRAMI TASARIMI

Temiz Üretim/Eko-Verimlilik Merkezinin yapısına ilişkin hukuki ve mali altyapının hazırlanması

Diğer ülkelerdeki benzer merkezlerin incelenmesi (G.Kore, UNIDO Recpnet)

Paydaş görüşmeleri

Kurumsal kapasitenin geliştirilmesi

Alternatif yapıların geliştirilmesi ve değerlendirilmesi

TEMİZ ÜRETİM MERKEZİ KURULMASI HAZIRLIKLARI

2012 yılı sonunda hazırlanan Ulusal Temiz Üretim Merkezi’nin yapılandırılmasına ilişkin alternatifler raporu hazırlanmıştır. Söz konusu alternatifler:

Bakanlığımıza bağlı, özel bütçeli bir ilgili kuruluş (Enstitü veya Merkez) kurulması;

Bakanlık merkez teşkilatı bünyesinde bir Daire Başkanlığı veya Merkez olarak yapılanması;

Seçilecek bir STK veya TÜBİTAK ev sahipliğinde kurulması

Söz konusu alternatifler arasından uygun bulunacak model doğrultusunda çalışmalar sürdürülecektir.

TEMİZ ÜRETİM MERKEZİ KURULMASI HAZIRLIKLARI

SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE VE KALKINMA EKSENLERİNDE ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ:

VGM TARAFINDAN ÜSTLENİLEBİLECEK ROLLER

• Endüstriyel Simbiyoz ve Eko-Endüstriyel Parklar konusunda, hazırlıkları devam eden Eko-Verimlilik Programı kapsamında kapasite ve bilinç oluşturma eylemlerine yer vermek ve Bakanlığın Temiz Üretim Portalı’nda ilgili proje ve yayınları duyurmak;

• Endüstriyel Simbiyoz yaklaşımının sanayide ulusal ve bölgesel sürdürülebilir üretim politikaları düzeyinde ele alınması konusunda kurumsal bazda farkındalık yaratmak, bu çerçevede oluşturulan ulusal çalışma komisyonlarına destek vermek;

• TTGV-ODTÜ işbirliğinde yürütülen İskenderun Körfezi’nde Endüstriyel Simbiyoz Projesi pilot proje çıktılarının ulusal ölçekte yaygınlaştırılması ve ES yaklaşımının ulusal programlar çerçevesinde ele alınması amacıyla yürütülecek model geliştirme çalışmalarına katkı sağlamak;

SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE VE KALKINMA EKSENLERİNDE ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ:

VGM TARAFINDAN ÜSTLENİLEBİLECEK ROLLER

• Zonguldak ili Çaycuma ilçesinde yer alan Filyos Endüstri Bölgesi’nde, yatırımların en başından itibaren enerji ve kaynak kullanımını minimize edecek entegre bir yapıda kurgulanmasına yönelik olarak Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA), TTGV ve Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda hazırlıkları süren Eko-Endüstriyel Park Projesi çerçevesinde yürütülecek çalışmalara teknik destek sağlamak;

• Önümüzdeki dönemde tasarlanacak “temiz üretim destek programı” kapsamında endüstriyel simbiyoz projelerini desteklemek;

• VGM’nin ortak olarak yer aldığı Avrupa Birliği, Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programının (CIP) ve Girişimcilik ve Yenilik Programı (EIP) kapsamında 2012 yılında tamamlanan Eko- Endüstriyel Parklar Çevre Destek Sistemi (EPESUS) Projesi çıktılarının ulusal ES programları çerçevesinde değerlendirilmesi.

– Proje kapsamında endüstriyel bölgelerde sanayiciye üretim girdi çıktı hesapları aracılığıyla çevresel politikalar ve temiz teknoloji uygulamalarının artırılmasına katkı sağlayacak çalışmalar yürütülmüştür. Bu çalışmalar için web tabanlı EPESUS yazılımı geliştirilmiştir. Bu yazılım kullanılarak; sektöre ilişkin proseslerin karşılaştırmalı analizlerinin yapılması ve farkların gösterilmesi, sanayicinin mevcut en iyi tekniklere (BATs) ve bunların referans belgelerine (BREFs) yönlendirilerek yenilikçilik konusunda desteklenmesi, çevre yasalarına uyum sağlanması ile ürünlerin ihracatının desteklenmesi, sanayiciye üretim verimliliğini artıracak ve üretim maliyetini düşürecek, atık yönetimini geliştiren, sürdürülebilir ürün ve üretim süreçleri konusunda bilgi sağlanması ve ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücünün geliştirilmesi, sanayilerin atık yönetimi, kaynak kullanımı ve enerji verimliliklerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR ÇEVRE VE KALKINMA EKSENLERİNDE ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ:

VGM TARAFINDAN ÜSTLENİLEBİLECEK ROLLER

Teşekkürler…

T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ