informatički inženjering

1

Šta je iGEO? iGEO predstavlja skup Inovinih web servisa/usluga sa područja geoprostorne informatike. To su prije svega Inovinim partnerima i korisnicima lako dostupne i lako upotrebljive digitalne geoprostorne osnove (kartografski i geodetski materijali). Materijali su nastali kao rezultat 12 godina zajedničkih projekata sa opštinskim odjeljenjima za prostorno uređenje, urbanističkim kućama i infrastrukturnim organizacijama sa područja BiH. Kome su namijenjeni ovi servisi/usluge? Svima koji svoj posao ne mogu obaviti bez geo-podloga. Inžinjerima u infrastrukturnim i arhitektonskim preduzećima, urbanistima, prostornim planerima... ukratko svima onima koji već godinama muku muče sa neažurnim, teško dostupnim i teško upotrebljivim kartografsko-geodetskim osnovama za svoje projekte. Besplatno je, za vlastitu upotrebu, iGEO dostupan svim korisnicima Inovinih programskih rješenja sa područja geoinformatike, odnosno svima koji sa Inovom imaju ugovoreno godišnje održavanje aplikacija i obrada. Zašto iGEO? Zato što su obrade državnih koncesionara sa ovog područja (entitetske geodetske uprave) u većini slučajeva: § javno nedostupne u upotrbljivoj formi (iako je njihova izrada plaćena iz javnih

sredstava – budžeta), a kad su dostupne onda njihova cijena najčešće prevazilazi budžet korisnika za taj projekat,

§ neažurne i nestandardizovane, § "preteške" za normalnu računarsku opremu, tako da su malo zahtjevnije obrade

dugotrajne i moguće samo u kancelarijama, § upotrebljivi samo u određenim projekcijama (geodetski material u Gauss-Krüger, a

kartografski u WGS84), § i sve ono sa čime se susretnu korisnici koji žele preklopiti dva CAD projekta urađena

za isto područje. Šta može iGEO? Inova nema pretenzija da u poslovima razvoja nacionalne infrastrukture prostornih podataka preuzima posao državnih koncesionara. Ali tog razvoja faktički nema, što doprinosi sve većim teškoćama pri izradi Evropi prihvatljivih projekata a time i ograničenim mogućnostima pridobijanja investicionih sredstava. Inova sa iGEO pokušava prije svega svojim partnerima omogućiti : § Uvjek i svuda dostupne, on-line geoprostorne podloge i obrade, koje uprkos visokom

grafičkom kvalitetu mogu da se prenose I dorađuju po ograničenim komunikacionim i računarskim kapacitetima (softversko tehnološko rješenje iGEO omogućava da na

informatički inženjering

2

običnom prenosnom računaru učitate, prikažete i dorađujete ortofoto planove čitave Banja Luke bez zastoja).

§ Servisno orijentisana arhitektura (SaaS) putem HTTP-a. § Upotreba servisa se štiti korisničkim imenom i lozinkom. § Obrade usklađene sa evropskom direktivom za razvoj infrastructure prostornih

podataka – INSPIRE. Podržani servisi § Web Map Service (WMS) v1.1.1, v1.3.0 § Web Feature Service (WFS) v1.0.0, v1.1.0, v2.0.0 § Web Coverage Service (WCS) v 1.0.0, v1.1.0, v1.1.1 § Tiled Map Service (TMS) v1.0.0 § Web Map Tiled Service (WMTS) v1.0.0 § Cached Web Map Service (WMS-C) v1.1.1

Navedeni web servisi su već aktivni i može im se pristupiti sa bilo kog računara koji je povezan na Internet. Pravo dostupa do određenih servisa zavisi od sigurnosnog nivoa dodjeljenog korisniku. Na primjer, za povezivanje na WMS servis koristite sljedeću web adresu: WMS URL: http://92.241.142.29/geoserver/inova/wms Svi navedeni web servisi predstavljaju zvanični OpenGIS Consortium standard i nose meta-podatke o pripadajućim temama, a prema ISO/TS 19139-2:2012 Geographic information – Metadata standardu. Rasterske teme Planovi i karte: § Topografske karte 1:25.000 (TK-25) § Ortofoto planovi područja iz 2004. i 2007.god. § Geodetski planovi 1:500, 1:1000, 1:2500 i 1:5000 § Stari geodetski planovi 1:1440 i 1:2880 (u pripremi) § Osnovna državna karta 1:10.000 (u pripremi) § Digitalni model terena (DTM/DEM) sa izohipsama (u pripremi)

Rasterski planovi i karte su prošle proces skeniranja, uplanjenja (georeferenciranja) i kalibracije (otklanjanja deformacija nastalih usuhom). Dostupni formati: § AtomPub § GIF § GeoRSS § GeoTIFF (8/24-bit) § JPG

informatički inženjering

3

§ KML (plain/compressed/network link) § OpenLayers § PDF § PNG (8/24-bit) § SVG § TIFF (1/8/16/24/32-bit)

Banja Luka: ortofoto preklopljen geodetskim planom 1:1000

Prijedor: topografska karta 1:25.000 (TK 25)

informatički inženjering

4

Vektorske teme § Listovi geodetskog plana sa nomenklaturom (1:1000-1:5.000) § Administrativne granice (država, entitet, kanton, opština) § Trigonometarske tačke (3D) § Elementi nadzemnog katastra: katastarske opštine, parcele, građevinski objekti § Saobraćajnice (u pripremi) § Vodotokovi (u pripremi) § Sjedišta gradova i naselja (2D) (u pripremi)

Prikaz nomenklature listova geodetskog plana u razmjeri 1:5.000

Trigonometrijske tačke I, II, III i IV reda preklopljene topografskom kartom 1:25.000

informatički inženjering

5

Građevinski objekti Prijedora unutar Google Earth aplikacije

Topografska karta TK 25 prevučena preko TIN Banja Luke unutar Google Earth aplikacije

Podržane kartografske projekcije Kompletna digitalna kartografska osnova je preuzeta sa izvornih koordinata, odn. Gauss-Krüger projekcije. Na taj način se u potputnosti otklanja greška nastala prilikom koordinatne reprojekcije ukoliko se koristi državni koordinatni sistem. Podržani koordinatni sistemi i projekcije: Gauss-Krüger 5. zona / 6. zona / 7. zona, WGS 84, ETRS 89, te još stotine drugih.

informatički inženjering

6

Podržane klijentske GIS platforme Komercijalne platforme: § Autodesk AutoCAD Map 3D § Autodesk AutoCAD Civil 3D § ESRI ArcGIS Desktop § MapInfo Professional § Bentley MicroStation § Intergraph GeoMedia

Open source platforme: § MapWindow GIS § GRASS GIS § Quantum GIS § gvSIG, SAGA GIS, JUMP GIS, i drugi...

Podržane serverske GIS platforme Komercijalne platforme: § Autodesk MapGuide Enterprise Server § Autodesk Topobase Server § ESRI ArcGIS Server

Open source platforme: § MapGuide Server Open Source § GeoServer § MapServer, i drugi...

informatički inženjering

7

Učitavanje rasterskih slojeva i upotreba WMS servisa AutoCAD Map 3D / AutoCAD Civil 3D

1. Najprije otvorite Task Pane (bilo iz menija, bilo upotrebom komande MAPWSPACE):

2. Kliknite na opciju Data à Connect to Data...

3. Kada se otvori Data Connect dijalog, izaberite "Add WMS Connection" sa liste:

informatički inženjering

8

4. U polje "Server name or URL" unesite http://92.241.142.29/geoserver/inova/wms, a u polje "Version" zadajte 1.1.1. Potom kliknite na dugme Connect:

5. Nakon što se otvori User Name & Password dijalog, u polje "User Name" unesite korisničko ime, a u polje "Password" unesite lozinku za pristup servisu. Potom kliknite na dugme Login:

6. Potom se prikazuje dijalog Connecting koji je otvoren sve dok se računar ne poveže sa Inovinim WMS serverom:

informatički inženjering

9

7. Nakon uspješnog povezivanja sa WMS serverom, u Data Connect dijalogu se prikazuje lista dostupnih tema (layer-a) koje je moguće uvući u DWG crtež:

8. Na primjer, ukoliko želite u crtež kao podlogu podvući Topografsku kartu 1:25.000 (TK 25), kliknite na checkbox lijevo od naziva teme, potom u koloni "Image Format" izaberite JPEG (pošto je najoptimalniji za ovu vrstu rastera), a u koloni "Server CS Code" izaberite EPSG:31276 (to je kod za Gauss-Krüger projekciju, 6. zona). Nakon što ste izabrali jednu ili više tema koje se učitavaju, kliknite na dugme Add to Map:

informatički inženjering

10

9. Tema se potom učitava i prikazuje na crtežu:

10. Ukoliko učitana podloga prekriva postojeći sadržaj DWG crteža, u Task Pane dijalogu postavite sloj "Map Base" iznad novokreiranog sloja topografske karte, i zadajte AutoCAD komandu REGENALL koja osvježava sadržaj crteža:

informatički inženjering

11

11. Na taj način je moguće odrediti šta se nalazi "na dnu" DWG crteža, a šta "na vrhu" (slično kao DRAWORDER AutoCAD komanda):

12. Važno je napomenuti da se nakon snimanja crteža (komanda SAVE) snimaju i uvučene teme, odn. linkovi na izabrane WMS servise. Prilikom ponovnog otvaranja tako snimljenih crteža AutoCAD Map 3D će pitati za korisničko ime i lozinku, kao u koraku 5.

Primjeri rada sa rasterskim WMS temama Rasterske teme je moguće i preklapati, odn. neke od tema poput Geodetskog plana su transparentne. Na primjer, ukoliko želite u crtež uvući listove plana u razmjeri 1:1000, u

informatički inženjering

12

Data Connect dijalogu izaberite temu "Geodetski plan 1:1000", potom u koloni "Image Format" izaberite GIF (pošto je raster transparentan), a u koloni "Server CS Code" izaberite EPSG:31276. Zatim kliknite na dugme Add to Map:

Rezultat operacija izgleda ovako:

Takođe, moguće je učitati i kombinovati više rasterskih tema, imajući u vidu da su neke od njih prozirne (eng. transparent). Na primjer, ukoliko želite u crtež uvući digitalni ortofoto

informatički inženjering

13

plan, u Data Connect dijalogu izaberite temu "Ortofoto plan (2007)", potom u koloni "Image Format" izaberite JPEG (ovaj sloj nije transparentan), a u koloni "Server CS Code" izaberite EPSG:31276. Zatim kliknite na dugme Add to Map:

U kombinaciji sa prethodno otvorenim geodetskim planom u razmjeri 1:1000, i ukoliko je ortofoto plan postavljen "na dno" crteža, situacija izgleda ovako: