ZEKÂİ ŞEN

SU VAKFI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ PROGRAMI

SU VAKFI

Su Vakfı Çalışma Takımı

Zekâi Şen - Proje Yöneticisi

Ali Uyumaz - Proje Eşgüdümcüsü Ahmet Öztopal - Meteorolog Murat Cebeci - FizikçiMehmet Küçükmehmetoğlu - Şehir planlayıcsıTarkan Erdik - HidrologSevinç Sırdaş - İklim bilimiAhmet D. Şahin - Meteoroloji ve yenilenebilir enerjiAbdurrahman Geyman - Uzaktan algılamaVolkan Ceylan - Bilgisayar yazılımcısıSelami Oğuz - Uzman su mühendisiYavuz Karsavran - Hidrolikçi

SU VAKFI

İklim Nedir?• İklim belli bir bölge üzerinde meteorolojik olayların zaman içinde karakteristik

(ortalama) bir hal almasıdır.

• Hava durumu kısa sürelerde (dakikalık, saatlik, günlük, haftalık, on günlük, aylık) gerçekleşen meteorolojik olaylar ile ilgilidir.

• İklim ise uzun yıllara dayalı ortalamalar üzerinde çalışır. Genelde bu süreç 30 yıl olarak kabul görmesine rağmen bölgenin özelliklerine göre uzayabilir veya

kısalabilir.

• İklim, Hava Durumunu kapsamaktadır, iklim değişikliği ile birlikte hava durumunun da değişmesi beklenir. Ancak tersi durum kısa süreler için doğru

değildir.SU VAKFI

TARİH BOYUNCA GÖZLENEN İKLİM DEĞİŞİMLERİ

Dünyanın yaratılışından insan tarihinin başlangıcına kadar 10 milyon,100 milyon yıl gibi süreçlerde büyük iklim değişiklikleri yaşanmıştır. Araştırmalarda 4 büyük

buzul çağı ve son iki milyon yıl içerisinde ise küçük çaplı 20 buzul çağı saptanmıştır.

Dünya tarihinde zaman zaman iklim değişimlerinin farklı bölgelerinde farklı şekillerde ortaya çıktığı görülmüştür. Tarih boyunca yaşanan iklim değişimleri doğal

olayların (geniş çaplı jeolojik olaylar, büyük volkan patlamaları, bazı atmosfer sistemlerinin baskın şekilde gözlemlenmesi vb.) etkileri ile vardı.

Dünyanın karşı karşıya kaldığı iklim değişikliği ile geçmişte yaşadığı iklim değişimi arasında çok önemli farklılıklar vardır.

Bugünkü iklim değişikliği insan faaliyetleri atmosferin kirletilmesi ile ortaya çıkmaktadır. İklimin dünya genelinde tarihteki seyri ne bakıldığında

SU VAKFI

Tarih Süreci (Yıl) Bölge İklim

M.Ö 9000-6000 Güney Arizona Sıcak ve Kurak

M.Ö 7800-6800 Avrupa Soğuk ve nemli, M.Ö. 7000’lerde buz kütleleri oluştu. Alplere doğru buzulların taşınımı

M.Ö. 6800-5600 Kuzey Amerika ve Avrupa

Soğuk ve kurak, Memeli hayvanların ölümü.

M.Ö. 5600-2500 İki yarımkürede Sıcak ve nemli

M.Ö. 2500-500 Kuzey yarımküre Genelde sıcak ve kurak iklim hakim

M.Ö. 500-M.S. 0 Avrupa Soğuk ve kurak

M.S. 330 Amerika Güneyinde kuraklık

M.S. 600 Alaska Buzullar hareket halinde

M.S. 590-645 Yakın Doğu ve İngiltere Soğuk kışların ardından şiddetli kuraklık

M.S. 673 Yakın Doğu Karadenizin donması

M.S. 673-800 Meksika Nemli peryodun başlangıcı

M.S. 800-801 Yakın Doğu Karadenizin donması

M.S. 829 Afrika Nil nehrinin donması

M.S. 900-1200 İzlanda Buzul bölgelerinde ılıman koşullar

M.S. 1000 Afrika Nil nehrinin donması

M.S. 1000-1100 Utah, Amerika Kar yüksekliği bugünkinden 3m daha fazlaydı

M.S. 1200 Alaska Buzulların hareketi

M.S. 1000-1215 Amerika Batıda yüksek nem oranları

M.S. 1220-1290 Amerika Batıda kuraklık

M.S. 1226-1290 Amerika Güneydoğuda ekstrem kuraklıklar

M.S. 1300-1330 Amerika Batıda yüksek nem oranları

M.S. 1500-1900 Avrupa Genelde soğuk ve kurak

M.S 1880-1940 Her iki yarımkürede Sıcak kışlar (ortalama sıcaklık 11°C); göl seviyelerinde 5.2m düşüş. Kutup buzullarında 40% azalma; Alplerin buzullarında 25 % azalma.

1800’lü yılların başına kadar dünya iklimi doğal değişim sürecini yaşıyordu

• “Endüsti Devrimi” ile birlikte doğal olmayan süreçler ve etkenler büyük oranlarda devreye girdi.

• Endüstri devrimi sürecinde kömür yoğun şekilde yüzlerce yıl temel enerji kaynağı olarak kullanılmıştır.

• Çevre sorunları pek düşünülmediğinden bu kaynaklar verimsiz teknolojiler ile birleşince sinsi felaket daha da büyüyordu.

• Atmosfere salınan karbon bileşiklerinin iklimi değiştirecek kadar dünyaya zarar verecekleri hayal bile edilemiyordu.

İNSANLIĞIN KARŞILAŞTIĞI EN BÜYÜK TEHLİKE DÜNYANIN GELECEĞİNİ TEHDİT EDİYOR

Küresel iklim değişimi dünyanın şu ana kadar karşılaştığı en büyük, ciddi çevresel felaket şeklinde tanımlanmaktadır.

Yapılan hesaplamalara göre “ortalama dünya sıcaklığı” 2100 yılına kadar 1-3.5 °C arasında artacaktır. Bu da son 10.000 yılın en yüksek ısınmasına karşılık gelmektedir.

Bunun sonucunda kutuplardaki buzulların erimesi ile birlikte deniz ile aynı seviyedeki bazı ada ve ülkelerin topraklarının su altında kalmasına sebep olacaktır.

Bunun sonucunda bazı bölgelerde sıklıkla şiddetli fırtınalar gözlenirken atmosferde alışık olmadığımız beklenmeyen olaylar artacaktır. Dünyanın bazı bölgelerinde (ülkemizin büyük bölümünü de dahil olduğu) ise şiddetli kuraklıkların yaşanması beklenmekte ve bununla birlikte çölleşmenin artması tahmin edilmektedir.

Sıcaklık değişimi

°CGözlemler

Model

Yıllar

Meteoroloji verileri(Gözlemler)

Yağış Sıcaklık Buharlaşma Nem Işınım Rüzgar hızı

Güvenirlik sınaması

Gidiş çözümlemesi Kuraklık çözümlemesi Risk çözümlemesi

ISTANBUL

Bulgaristan

Yunanistan

Ege Denizi

Marmara Denizi

Kara Deniz

TRAKYA (Avrupa)

ASYA Florya Göztepe

Sile

Kilyos

Sariyer Kireçburnu

Çatalca

TEKIRDAG

Yalova Çinarcik

BURSA

EDIRNA KIRKLARELI

ÇANAKKALE 40o K

25o D 30o D

Kırmızı noktalar uluslararası Küresel Dolaşım Modeli sonuçları

Siyah noktalar DMİ gözlem istasyonları

SU VAKFI

SU VAKFI

Black Sea

Marmara Sea

Kara Deniz

Marmara Denizi

Zonal ortalama yağış (mm/gün)

Demet (Ansambıl) ortalaması

SU VAKFI

Suyun Kaynağı olan YAĞIŞIN (Yağmur, Kar, Dolu v.b.) Ülkemizdeki Alansal

Dağılımı

SU KAYNAKLARINA İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ETKİLERİ VE SU YÖNETİMİ:

1) Yağışların zaman ve bölgesel dağılım dokusu değişecek ve daha yoğun yağışlı günler ortaya çıkacaktır,

2) İklim değişikliğini modelleyen Genel Dolaşım Modelleri sıcaklığın 2 ile 4 derece artmasının ortalama küresel yağışları %3 ile %15 arası artıracağını göstermektedir,

3) Yağışların bölgesel dağılımı oldukça belirsizdir, özellikle kış aylarında yüksek enlemlerde yağışın artması beklenmektedir, 4) Sıcaklığın artması ile potansiyel buharlaşma+termelenin (evapotranspirasyon) artması doğaldır. Bunun sonucunda yağışların artmasına rağmen buharlaşmat+terleme oranlarının artması yüzey akışının azalmasına sebep olacaktır. Bunun anlamı da mümkün olabilecek yenilenebilir su arzının ve özellikle de hidroelektrik enerjinin azalması söz konusudur, 5) Yüksek enlemlerde yağışının artması sonucu daha fazla olması beklenen yüzey akışının aksine, orta enlemlerde fazla buharlaşma ve az yağış sonucu akasu havzalarında daha az akış ve daha fazla su sıkıntıları baş gösterecektir, SU VAKFI

6) Birçok bölgede taşkın sıklıkları artacaktır ama bunların tepe (pik) debilerinde belirsizlikler hüküm sürecek ve etkisi değişik su havzalarında, havza özelliğine göre farklı olacaktır. Bazı bölgelerde taşkınlar daha az ortaya çıkacaktır,

7) Kuraklıkların sıklık ve şiddeti yağışların azalması nispetinde artacaktır. Böylece daha sık kurak devreler ve yüksek buharlaşma+terleme (evapotranspirasyon) olacaktır (bu ise sürekli su kaybı demektir),

8) Kurak ve yarı-kurak bölgelerde iklim değişikliğine olan hassasiyet artacaktır. Bazı bölgelerde göreceli olarak az sıcaklık ve yağış değişimleri büyük miktarda akış, taşkın ve kuraklık siddetlerinde artmaya sebep olabilecektir, 9) Mevsimlik farklılıklar ortaya çıkabilir ve bunun sonucunda özellikle dağlık bölgelerde su kaynaklarında azalmalar olabilir. Bu durum kardan fazla yağış düşmesine ve kar birikimlerindeki süre ve hacim azalmalarına bağlıdır,

10) Su kalitesi sorunları az akışların bulunması durumlarında önem kazanır, çünkü bu durumlarda doğal ve insan kaynaklı kirleticilerin etkisi fazla olur,

SU VAKFI

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KARŞISINDA SU KAYNAKLARININ PLANLANMASI, İŞLETİLMESİ VE YÖNETİMİNDE ORTAYA ÇIKABİLECEK BELİRSİZLİKLERİ EN AZA İNDİREBİLMEK İÇİN ŞU NOKTALARIN ÖNEMLE GÖZ ÖNÜNDE TUTULMASI GEREKLİDİR.

1) Küresel, bölgesel ve yerel iklim değişikliği etkileri beraberce düşünülmeli,

2) İklim, iklim değişikliği ile hidroloji arasındaki ilişki mutlaka çok iyi anlaşılmalı,

3) Yönetilen eko-sistemlere iklim değişikliğinin etkileri iyi değerlendirilmeli,

4) Eko-sistemlerdeki değişikliklerin su kaynakları nitelik ve niceliklerine olan etkiler iyi incelenmeli,

5) Artan atmosfer CO2‘nin bitki ve akışlar üzerine etkileri iyi araştırılmalıdır.

SU VAKFI

1 ) İklim değişikliğinin tatlı su kaynakları ve yönetimine en önemli etkisi sıcaklığın artması, yağışın değişmesi ve deniz seviyesinin artması dolayısı iledir. Canlıların altıda biri akışları kar erimesinden beslenen nehirlerin civarında yerleşmişlerdir. Bu sebeple akışların azalması ve zamanda ötelenmesi doğrudan etkilenecektir. Deniz suyu seviyesindeki artmalar, yeraltı suyu kaynaklarının tuzlanmasına sebebiyet verecektir. Bunu sonucunda kıyı şeritlerinde tatlı su imkanlarında azalmalar görülecektir.

ÖNEMLİ SONUÇLAR

2) Nehir akımlarının zaman ve hacimlerinde iklim değişikliği sonucunda ortaya çıkacak olan değişmeler hali hazırda gözlenmektedir. Bunlar su kaynakların yönetimine etki etmektedir. Bazı bölgelerde, kar erimelerinde görülen zaman ve hacim değişiklikleri su kaynaklarının miktarlarında azalmalara sebep olacaktır,

3) Küresel olarak kurak alanların sayıları ve alansal büyüklüklerinde artma eğilimleri başlamıştır. Birçok bölgede doğal su çevriminin daha yoğun hale gelmesi ile taşkın ve hidrolojik kuraklıkların artma riskleri artmaya başlamıştır, SU VAKFI

4) Nehir akışlarındaki değişmelerin sayısal tahminleride ve su seviyelerinin bir su toplama havzasındaki ölçeğinde olabilecek değişmeler 2020 yılı sonrası için belirsizlik arz etmektedir. İklim değişikliği modelleri ile yağışların benzetim (simülasyon) çalışmalarında hala yüksek belirsizlikler vardır. Suyun bulunması konusundaki belirsizlikler iklim değişikliği uyum çalışmalarında düşük veya orta ölçekli güven aralıklarında hesaplamaların yapılması gereklidir. Buna ilave olarak iklim değişikliğinin su ile ilgili politikalarında salgı emisyon) miktarlarının yüksek güvenirlilikle değerlendirilmesi mümkün görülmemektedir,

5) Isınma ve uç olaylar değişik su kirleticilerinin artarak yayılmasına sebep olur (nitrat, çözülmüş organik karbon, patojen, ısı kirliliği, vb.gibi). Bunlar insan çevresine ve sağlığına zararlıdır,

6) Birçok bölgede ve özellikle de su sıkıntısı olan yerlerde insanların sebep olduğu kirleticiler, ekonomik büyüme, arazi kullanımı, ve şehirleşme iklim değişikliğine ilave olarak tatlı su kaynakları için tehlikeli etkiler arasındadır,

SU VAKFI

7) Su yönetiminde VE ÇEVRE iklim değişikliği etkilerinin göz önünde tutulması gereklidir. Mesela, durağanlık (stasyonerlik) kabulü artık geçerli değildir. Yani gelecekteki olaylar geçmiş olayların istatistik olarak aynadaki yansıması özelliklerini ihtiva etmez. Su yönetimi çalışmaları iklim değişikliği salınımlarını göz önünde tutmalı ve belirsizlikleri etkisiz hale getirmek için mutlaka RİSK yönetimi yoluna girilmelidir,

8) Dünya ölçeğide, iklim değişikliği sonucunda suya olan talep artacaktırve su sıkıntısı çekilen yerlerde yeraltı suyu beslenme imkanları da azalacaktır,

9) Suya talep özellike nüfus artışı ile ama ikinci derecede de iklim değişikliği dolayısı ile artacaktır (Burada bitki su talebininde unutulmaması gereklidir, GIDA),

10) Bitkilerden CO2 artması sonucunda terlemenin azalması ile akışlarda azalma veya çok küçük artmalar iklim değişikliği sebebiyeti ile olacaktır. Modellerden çıkan bir sonuca göre geçmiş akımlarda görülen artış bir bakıma bundan ortaya çıkmıştır. SU VAKFI

ÖYKÜLER

SENARYOLAR

MODELLER

SAYISALSÖZEL

Öykü: Geçmiş zamanlardan bilgiler, ULUSAL VE YERELSenaryo: Şimdiki zamanda sözel kurgular ULUSLARARASI, SRES

Model: Geleceğin sayısal tahmini ve mühendislik, ekonomik ve sosyal çıkarımlar ULUSLARARASI + ULUSAL

SU VAKFI

ULUSAL MODEL

ALT ÖLÇEKLEME(Yağış)

ÜST ÖLÇEKLEME(Yağış)

HARİTALAMA

HAVZALAMA(Yağış)

HİDROLOJİ (Akışlar)

KURAKLIK ve RİSK (Akışlar)

MorfolojiJeoloji

Arazi kullanımıToprak sınıfıBitki örtüsü

Yerleşim alanları

KURAKLIK ve RİSK(Yağış)

SU VAKFI

MODELLERSözel

Sayısal

Öykü: Geçmiş zamanlardan bilgiler, ULUSAL VE YEREL

Senaryo: Şimdiki zamanda sözel kurgular ULUSLARARASI, SRES

Model: Geleceğin sayısal tahmini ve mühendislik, ekonomik ve sosyal çıkarımlarULUSLARARASI + ULUSAL

SU VAKFI

SU VAKFI

A1 ÖYKÜ ÇİZGİSİ: Bu senaryo dünyanın geleceğini çok hızlı ekonomik büyüme, çağın ortasında zirveye ulaşan ekonomik büyüme, ve sonrasında azalma ile birkaç veya fazlaca yetkin teknolojinin hızlı tanımı esaslarına dayanır. Temaların büyük bir çoğunluğu bölgeler arasında, kapasite yapımlarında ve artan kültür ve sosyal etkinliklerle yaklaşır ve bölgeler arasındaki gelir dağılımında kişi başına gelir dağılımındaki farklar azalır. A1 senaryosu ailesi üç gurupta gelişir ve enerji sistemindeki teknoloji seçeneklerinin değişimini tanımlar. Üç A1 gurubu teknolojiye verdikleri öneme göre birbirinden ayrılırlar. Bunlar A1F1 yoğunlukla fosil yakıt; A1T olarak fosil olmayan enerji kaynakları ve A1B ile temsil edilen tüm kaynaklar arasında bir dengeyi sağlayan gruplardır.

A2 ÖYKÜ ÇİZGİSİ: Bu öykü çizgisi ve aile senaryosu heterojen olmayan bir dünya tanımlar. TEmel tema kendi kendine dayanma (self-reliance) ve yerel kimliklerin muhafaza edilmesidir. Bölgelerdeki verimlilik paterni çok yavaş olarak yakınsar ve bunun sonucunda da küresel nüfus sürekli artar. Ekonomik gelişme temel olarak bölgesel yöndedir ve kişi başına ekonomik büyüme ve teknoloji değişimileri fazlaca kırılgandır ve diğer öykü çizgilerinden daha da yavaştır.

SU VAKFI

B1 ÖYKÜ ÇİZGİSİ: B1 öykü çizgisi ve senaryo ailesi A1 öykü çizgisindekine benzer olarak çağın ortasında zirveye ulaşan ve sonrasında azalan yakınsayan bir dünya tanımlar ama ekonomik yapıda hizmet ve bilgi ekonomisinde hızlı değişmeler gösterir. Aynı zamanda madde yoğunluğunda azalmalar ve temiz ve verimli kaynağı olan teknolojiler kullanılır. Burada etki ekonomik, sosyal ve çevre sürdürülebilirliği üzerine olup eşitliğin iyileştirilmesi olmasına karşılık ilave iklim özendiricilik yoktur.

B2 ÖYKÜ ÇİZGİSİ: B2 öykü çizgisi ve senaryo ailesi ekonomik, sosyal ve çevre sürdürülebilirliğine ağırlık veren bir dünya tanımlar. Bu dünyada A2’den daha az büyüme oranında artan bir nüfus, nerede ise orta seviyelerde ekonomik gelişme ama B1 ve A1 öykü çizgilerine göre daha az hızlı ve çok çeşitli teknolojik değişmeler söz konusudue. Bu senaryo çevre koruması ve sosyal eşitliğe doğru yönlendirilmiş olmasına rağmen, yerel ve bölgesel ölçeklerde odaklanır.

SU VAKFI

VERİLERİN NOKTA BAZINA İNDİRGENMESİ

(ALT ÖLÇEKLEME MODELİ)

Yaklaşık olarak 400 km'lik aralıklarla düzgün bir şebekenin düğüm noktalarında üretilmiştir (ULUSLARARASI).

Su ile ilgili çalışmalarda bu kadar kaba ölçekli verilerin kullanılması akılcı değildir.

26.0 28.0 30.0 32.0 34.0 36.0 38.0 40.0 42.0 44.0

36.0

38.0

40.0

42.0 Istanbul•

Bursa

SU VAKFI

Yukarıda Su Vakfı tarafından hali hazırda geliştirilmekte olan iklim modeli yazılımının kullanıcı ara yüzü görülmektedir. Burada bulunan üç damladan birincisi hesaplanması istenilen meteorolojik veya hidrolojik (akış, taşkın, kuraklık, yeraltı suyu beslenmesi vb.) büyüklüklerin seçilmesini sağlamaktadır. İkinci damla dünyanın kullandığı ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) tavsiye ettiği senaryo alternatifleri arasından seçim yapmayı ve nihayet üçüncü damla da dünyanın saygın 7 değişik merkezinde yapılmış olan Küresel Dolaşım Modeli’nin seçenekleri arasından istenilenin belirlenmesini sağlamaktadır.

Bu yazılım vasıtası ile Türkiye’de istenen bir şehrin gösterilen pencereden seçilmesi ile 2100 yılına kadar aylık olarak tüm meteoroloji ve hidroloji bilgilerine ulaşmak mümkündür. Ayrıca her hangi bir ilçenin (veya köyün veya merak edilen noktanın) enlem ve boylamı girilerek aynı meteorolojik ve hidrolojik değişkenlerin bu nokta için değerlerini 2100 yılına kadar aylık olarak üretmek mümkündür.

Yukarıdaki şekilde Su Vakfı tarafından geliştirilen ulusal iklim değişikliği modeline göre, 2100 yılına kadar olan aylık yağış değişimlerinden, sadece 20 yıl (240 ay) süresince ortaya çıkabilecek yağış miktarları gösterilmektedir. Burada ilk aşırı yağışların 2009 yılında olacağı kırmızı çizgi ile gösterilmiştir. Ancak 2014 yılında da şimdikinden daha büyük yağışların ortaya çıkacağı ikinci kırmızı çizgiden anlaşılmaktadır. Buna göre gerekli tedbirlerin şimdiden alınmasında yarar vardır. Su Vakfı tavsiyesi olarak taşkın potansiyeli olan her derede TAŞKIN RİSK HARİTAlarının şimdiden çıkarılarak hangi risk seviyelerinde hangi su seviyelerine erişileceğinin belirlenmesi gereklidir. Böyle bir çalışma sadece yerel yöneticilerin işini kolaylaştırmakla kalmayacak, sigorta şirketleri ve birçok kamu kuruluşunun geleceğe yönelik yapacağı stratejik planlamalarına bir esas teşkil edecektir.

Yağış (mm)

20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 2400

50

100

150

200

250

300

350

Aylar

Yag

ýs (m

m)

NCARPCM-SRES-A2Istasyon No: 17636

SU VAKFIULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ MODEL VE YAZILIM SONUÇLARI

2000 2005 2010 2015 2020

Aylar

Yıllar

FLORYA-AYAMAMA DERESİ-İKİTELLİ CIVARI

Yağı

ş (m

m)

0 20 40 60 80 100 120 140 160 1800

50

100

150

200

250

Ayar

Yag

is (m

m)

FLORYA - GOZLEMIstasyon No: 17636

SU VAKFI

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 2400

50

100

150

200

250

300

350Ya

gis

(mm

)

EH40PYC-SRES- B2Istasyon No: 17636

ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ MODEL VE YAZILIM SONUÇLARI

2000 2005 2010 2015 2020

Aylar

Yıllar

FLORYA-AYAMAMA DERESİ-İKİTELLİ CIVARI

SU VAKFI

Max Plank Küresel Model

Yağı

ş (m

m)

Yukarıdaki şekilde Su Vakfı tarafından geliştirilen ulusal iklim değişikliği modeline göre Türkiye genelinde 2008 yılı civarında büyük bir kuraklığın ortaya çıkmış olduğu görülmektedir. Ayrıca 2013-14 yıllarında büyük bir su fazlalığı yani yağışların Türkiye genelinde ortalamadan daha fazla olması beklenmektedir. Esas iklim değişikliğinin kendisini göstermesi 2040 yıllarından sonra olacak ve Türkiye genelinde yağışların şekilde görüldüğü üzere bir azalışa geçeceği anlaşılmaktadır. Azalış miktarının % 10-15 civarında olması beklenmektedir. Bunun anlamı Türkiye genelinde uluslararası modellere göre % 25 civarında olacağı söylenen azalışın ulusal modele göre ancak % 10-15 miktarında olacağıdır.

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 21001.2

1.4

1.6

1.8

2

2.2

2.4x 105 NCARPCM - A2

Yillar

Akis

(m3 )

SU VAKFI

ULUSAL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ MODEL VE YAZILIM SONUÇLARI

TÜRKİYE YILLIK AKIŞLARI

Akış (

Milyar m3)

Yıllar

2040 sonrası azalış gidişi

(trendi)

Kuraklık

Su fazlalığı

Akı

ş (M

ilyar

m3 )

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100400

500

600

700

800

900

1000

1100

Yillar

Yag

is (m

m)

HADCM3A2B Senaryosu Istasyon No: 17062

GOZTPE

2009 yılına göre Avrupa yakasındaki Florya (İkitelli) konumuna göre Göztepe cıvarında yağışlar daha az olmuştur ancak 2012 ve 2015-2016 yıllarında Burada daha fazla yağışlar ortaya çıkabilecek. Politikacı ve yerel yöneticiler SuVakfı tarafından uyarışlmaktadır.

SU VAKFI

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

Yillar

Yagi

s (m

m)

HADCM3A2B Senaryosu Istasyon No:17059 KILYOS

SU VAKFI

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 20003.5

4

4.5

5

5.5

6

6.5x 104

NCARPCM B2 MARMARA BOLGESI

Yillar

Yıllı

k or

tala

ma

düşe

n ya

ış

Marmara bölgesinde genel olarak 2010 yılından 2020-2023 yıllarına kadar su sıkıntısının olması beklenmektedir. Bu nedenle şimdiden stratejik planlamaların yapılması gereklidir.

SU VAKFI

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2000550

600

650

700

750

800

850

900

950

Yillar

Yill

ik to

plam

yag

is (m

m)

NCARPCM B2 MARMARA BOLGESI

SU VAKFI

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 20001.3

1.4

1.5

1.6

1.7

1.8

1.9

2

2.1

2.2x 104

Yillar

Yill

ik to

plam

aki

s (m

3 )

NCARPCM B2MARMARA BOLGESI

SU VAKFI

SU VAKFI

Ortalama yıllık akışlar2001-2100

Akdeniz18%

İç Anadolu13%

Karadeniz

DA19%

GDA7%

Ege10%

Marmara9%

Ortalama yıllık yağış2001-2100

Akdeniz17%

Karadeniz18%

DA

GDA14%

Ege15%

Marmara15%

İç Anadolu9%

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 21003.5

4

4.5

5

5.5

6

6.5x 105 HADCM3 - A2B

Yillar

Dus

en S

u (M

m3 )

TURKIYE ortalamasi

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 21001.3

1.4

1.5

1.6

1.7

1.8

1.9

2

2.1

2.2x 105 NCARPCM - B2

Yillar

Aki

s (M

m3 )

TURKIYE ortalamasi

SU VAKFI

0 50 100 150 2000

5

10

15

20

25

Aylar

Orta

lam

a de

bi (m

3 /s)

BUYUKCEKMECE

SU VAKFI

Anahtar

Buyukdere su toplama havzası arazi sınıflandırılması SU VAKFI

0 50 100 150 200 250 3000

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

0.8

0.9

1

Yagis (mm)

RIS

K (%

)

FLORYA Aylik yagislar

182.9 mm (Kaynak: AKOM)

0.018 Tekerrur suresi = 56 yil

GOZLEMLER

GAMMA MODELIα = 1.4625; β = 36.879

Not: Buradaki hesaplamalar aya göre yapılmıştr. Bu ay sonunda aylık toplam ile tekrarlanmasında yarar vardır.

SU VAKFI

0 50 100 150 200 250 3000

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Yagis

Frek

ans

FLORYA aylik yagislari

GAMMA MODELIα = 1.4625; β = 36.879

GOZLEMLER

SU VAKFI

2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

Yillar

Yag

is (m

m

BURSA NCARPCM A2Istasyon No: 17116

0 50 100 150 2000

50

100

150

200

250

300

350

400

Aylar

Yag

is (m

m)

BURSA- NCARPCM A2Istasyon No: 17116

2000 2010 2020

KARADENİZ

MARMARA DENİZİ

Darlık

Ömerli

Durusu

KüçükÇekmece

BüyükÇekmece

Su ayırım çizgisi

Su basman çizgileriÇıkış

Esas mecra

% 99%

95

% 90