BURSA ROTARY KULÜBÜ Rtn. Prof. Dr. Ulviye ÖZER

Rtn. Ersin KARAASLAN

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİVE

SANAL SU

• Sera gazı emisyonlarının sıfıra indirildiği bir dünya yaratmak için on sorunun aşılması gerekiyor. Bunlar sırası ile;

• 1- Uzun vadeli düşünmek,• 2- İnovasyon,• 3- Nüfus,• 4- Yaşam biçimlerinin değişmesi,• 5- Toprağı iyileştirmek,• 6- Güçlü Kuruluşlar,• 7- Eşitliliğin zorunluluğu,• 8- Ekonomik istikrar,• 9- Siyasal istikrar,• 10- Değişim için seferber olmak.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

DÜNYAMIZ; TEMİZ YEŞİLİ, SUYU ve GÖKYÜZÜ İLE

Ü Ğ

Dünya’nın İklimi Nasıl Kurtarılabilir?

• Sadece teknoloji ile dünyanın iklimi kurtarılamaz.

• Yaşam biçimini de değiştirmemiz gerekiyor.

• Yaşam biçimimizi değiştirmeyi ne kadar geciktirirsek yapmamız gereken fedakarlıklar da o kadar artacak.

•SU VARLIĞINA GÖRE ÜLKELER AŞAĞIDA Kİ ŞEKİLDE SINIFLANDIRILMAKTADIR:

1.Su Fakiri Ülkeler:Yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 1000 m3’ten daha az,2. Su sıkıntısı bulunan Ülkeler: Yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 1000–3000 m3 olan,

(Türkiye 1600 m3/kişi)3.Yeterli Suyu Olan Ülkeler: Yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 3000–10000 m3 olan,4. Su Zengini Ülkeler: Yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 10000 m3’ten fazla olan.Bursa şanslı bir ilimiz. Yılda kişi başına düşen kullanılabilir su miktarı 2500 m3.

• Dünya nüfusu hızla artmakta ancak su kaynakları azaldığı için suyun çok bilinçlikullanılmasını gerekmektedir.

`Bilinçli su kullanımı` ile yaşam kalitemizi bozmadan alacağımız basit önlemlerle:1- Su kaynaklarımızın kirlenmesini ve 2- Suyun israf edilmesini önleyebiliriz.SUYU KORUMAK, GELECEĞİ

KORUMAKTIR …!!!

SU TÜKETİM ORANLARI:

Dünya genelinde tüketilen suyun yaklaşık % 67-70’i tarımda,

% 20-23’ü endüstride,% 10-13’ü konut ve ortak

yerlerde.

Türkiye’de % 72–75`i tarımda, % 10–12`si endüstride, % 15–16`si konut ve ortak

yerlerde.kullanılmaktadır .

% 15… KONUT ve ORTAK YERLERDE KULLANDIĞIMIZ (DOĞRUDAN KULLANDIĞIMIZ ) SULAR,

•Evlerde: Çamaşır – Bulaşık yıkamak, Yemek yapmak, İçme suyu, Banyo, Tuvalet, Temizlik, Araç yıkamak, Bahçe sulama.

• İşyerinde, okullarda: Tuvalet, Bahçe sulama,Temizlik,

• Ortak Noktalarda: Tuvaletler, fıskiyeler,Park sulamaları, Sulu cevre temizlikleri vb.

KONUTLARIMIZDA ve ORTAK ORTAMLARDAne kadar DOĞRUDAN SU (görerek-dokunarak) tükettiğimize bir bakalım..!!

Konutlarda: Günde yaklaşık 3-4 litre su içeriz, Temizlik ve yıkanmak 80-100 litre su kullanırız, Tuvaletlere 15 -20 litre su dökeriz, Çamaşır-bulaşık için su harcaması ~ 30-40 litredir. Bahçe sulamaları, araç yıkamak vb. diğer evsel

kullanımlarımız ~ 40 – 50 litre

Yani konutlarımızda hergün kişi başına en az 150-250 litre su kullanıyoruz.

İşyerlerinde, Okullarda, Sinemalarda: • Tuvaletlerde, Temizlikte, Bahçe Sulamada ~ 50 lt.

Belediyelerin ve Resmi Kuruluşların bizim için harcamaları:

• Evlere su sağlama ve su arıtma kayıpları ,• Park sulamaları, sulu temizlik,yangın vb. kullanımları,• Eğlence, serinlik için su harcamaları ~ 50 lt/gün-kişi

Yani Toplamda günlük tükettiğimiz suyuhesaplarsak kişi başına enaz

250 – 350 litre.!!

TARIMDA ve ENDÜSTRİDE KULLANILAN SULARDA (% 85)

tasarruf ve kİrlİlİk Önleme :

Bir günde kişi başına yaklaşık 250 – 350 litre ``Doğrudan Su`` tüketimine sebep olduğumuzu hesaplamıştık.

Pekii… Acaba her gün, kişisel olarak tükettiğimiz su miktarı sadece görerek-dokunarak yani doğrudan kullandığımız sudan mı ibarettir ???

Tükettiğimiz su sadece bu doğrudan kullanımlardan ibaret değil...!!!

Bir yerlerde, birileri bizim için, yasayabilmemiz için -haberimiz, bilgimiz bile olmadan-

su kullanıyor, su harcıyor...

Nasıl mı ?? Yediğimiz, içtiğimiz besinlerin yetişmesi ve işlenmesi için ``Tarımda ve Endüstride `` su kullanılıyor…

Evlerimizdeki ve kullandığımız bütün eşyaların üretimi,nakliyesi için su harcanıyor…

Dolayısı ile bu ``Doğrudan kullandığımız`` sular biz insanlara hiç bir şekilde yeterli değil.

Hergün yediklerimizin soframıza gelebilmesi, kullandığımız eşya, ulaşım, eğlence araç ve malzemeleri için tabiattan su kullanmak su çekmek zorundayız. Bu suların miktarı ise doğrudan kullandıgımız suyun çok çok üstünde.!!

Doğadaki başka hiç bir varlık bu ölçüde su tüketmiyor.!!

İNSAN … Tam bİr Su Süngerİ…!!!

Çoğu yiyeceğimizin teknik değerlerini, özellikle kalorisi ile ilgili bilgileri okumaya alışkınız.Ancak; bu ürünlerin soframıza gelebilmesi içinne kadar su kullanıldığını hiç düşünmeyiz.

Mesela fırından yeni cıkmış sıcak bir ekmeğin keyfini sürerken, bu keyfimiz için 1350 litre su harcanmış olduğunu aklımıza bile getirmeyiz.

Bir besin veya ürünün kullanıma hazır hale gelmesi için tüketilen bu suya ``SANAL SU`` diyoruz…

SANAL SU

Bir ``Sanal Su`` örneğiKAHVE Üretimi1. Kahve dikimi ve Bakımı (6 yıl sonra ilk urun)

- Tropik bölge yağmurları (Yeşil Su – Yağmur)- Sulama (Mavi Su – Sulama suları)- İlaçlama (Gri Su – Kirlenen Sular)- Gübreleme (Gri Su)

2. Hasat- Toplama (Bir kaç seferde)- Taşıma

3. Ön İşlemler (Gri Su)- Yıkama- Kurutma- Kabuk soyma- Boylandırma- Ayıklama- Taşıma- Depolama

4. Son İşlemler- Isıl işlem (Kavurma)- Çuvala koyma- Öğütme- Tatma testleri- Paketleme- Dağıtım ve satış

SANAL SU``Herhangi bir BESİN veya urun için gerekli su miktarı.``

1 ELMA için …… 70 litre su

1 YUMURTA için ..…. 200 litre su

1 LİTRE SUT için .….. 1000 litre su

1 Kg. EKMEK için ……1350 litre su

1 FANİLA/TİŞÖRT için ……2000 litre su gerekli.

1 HAMBURGER için ….. 2400 litre su

1 Kg. PİRİNÇ için ……3500 litre su

1 Kg. TAVUK için …… 4000 litre su

1 Kg. PEYNİR için ….. 5000 litre su

1 Kg. ET için ……16000 litre su

1 ÇİFT AYAKKABI için …..8000 litre su gerekli.

1 kilo PATATES için …. 250 litre su

1 kg SEKER için …. 1,500 litre su

1 kg KAHVE için …. 21,000 litre su

1 kg. BUĞDAY için …. 1000 litre su gerekli…

Kırmızı et yiyen süt, ayran, kola içen bir insanın her gün vücut ağırlığının 100-200 misli kadar suyun (Sanal su şeklinde) tüketimine sebep olduğunu unutmayalım..!!

Gelin kişisel bir muhasebe yapalım… Bir yılda;

• Yaklaşık 1 ton su içiyorum,• Evimde, ortak yerlerde kendim için 75-100 ton su kullanıyorum,

• Beni besleyecek, giydirecek bitkilerin yetiştirilmesiiçin 750 – 1000 ton su (sanal su)harcanıyor.

• Çeşitli eşya ve nesnelerin kullanımıma hazır olabilmesi için 500 ton su (sanal su) gerekli…Öyleyse kişi olarak bir yılda ortalama 1200 - 1500 ton su harcıyorum….!!!Bu miktara kişisel ``Su ayak izi``deniyor.

``Su Ayak izi ``Bir kişinin veya kurulusun kullandığı ve kendisi için kullanılan su (sanal su) miktarı toplamına o kişinin veya kurulusun ``Su ayak izi`` diyoruz.

Ülkelerin ``Su ayak izi`` ise biraz daha farklı tanımlanıyor.

•Bir ülkenin ``Su ayak izi`` = (Kullandığı Yerel Su Miktarı – İhraç ettiği Sanal Su + İthal ettiği Sanal Su)olarak formüle edilebilir.

Türkiye`nın ``Su ayak izi``= 1615 m3/kişi-yıl (Ayak izinin % 15`i yurtdışında)

Japonya`nın ``Su ayak izi``= 1100 m3/kişi-yıl(Ayak izinin % 60`i yurtdışında)

Dünya ortalaması ``Su ayak izi`` = 1243 m3/kişi-yıl.

Amerika, Brezilya,Arjantin,:in gibi ülkelerin ihraçürünlerine baktığınızda adeta su ihracatcısı.

AB ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri, Japonya gibi ülkeler ise adeta su ithalatcısı…

SANAL SU TİCARETİ

• Bir limana boşaltılan her ton buğday beraberinde buğdayın yetiştirilmesi sırasında harcanan bin ton suyu da taşıyor.

• Küresel sanal su ticaretinin yılda 986 milyar m3 veya diğer bir ifade ile 20 Nil Nehri büyüklüğünde olduğu hesaplanıyor.

• İhraç edilen sanal suyun 2/3’ü tahıllarda, bitkisel yağlarda, şekerden, pamuğa çeşitli ürünlerde, ¼’ü kırmızı et ve süt ürünlerinde 1/10’u endüstriyel ürünlerde bulunuyor.

•Pakistan pamuğundan üretilen tişörtü aldığımızda,•Tayland pirinci pilav yaptığımızda,•Orta Amerika kahvesi ve cikita muz yediğinizdebu ülkelerin sularını –Sanal Su - kullanıyoruz...

En büyük sanal su ihracatcısı ABD’dir.Dünya çapında ticareti yapılan ürünlerin yetişmesi ve üretilmesi sırasında kullanılan ``Sanal Su`` yun en büyük alıcıları AB ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri ve Japonya. Yani; ülke dışında en büyük ``Su ayak izi``ne bu ülkeler sahip. Son yıllarda, konunun önemini anlayan ülkeler üretim ve ihracat politikalarını belirlerken``Sanal su`` miktarlarını göz önüne almaktalar…

Bazı ülkeler ise bu sanal suyu muhakkak ithal etmek zorunda.!! İran, Mısır ve Cezayir ``Sanal Su`` ithal etmezlerse açlık tehlikesi ile karşı karşıya kalabilirler.

Suyu bir kaç yıl önce adeta tamamen bitmiş olan Ortadoğu`da özellikle Ürdün, su ihtiyacının % 80 -90`ini ``Sanal Su`` olarak ithal etmek mecburiyetinde. Yani Yurtdışına düşen ``Su ayak izi``çok büyük…

Ortadoğu ülkeleri her yıl Nil nehrindeakan sudan daha fazla ``Sanal su``yu gıda-sanayi ürünü şeklinde ithal etmekteler.

SANAL SU TASARRUFU İÇİN NE YAPABİLİRİZ..??

( Kişisel ``Su ayak izi``mizi küçültmek için ne yapmalıyız ??)

• EKMEKLERİ ATMAYALIM…!!!

• GIDALARIMIZI TÜKETECEĞİMİZ KADAR PİŞİRELİM…!!!

• TABAKLARIMIZA YİYECEĞİMİZ KADAR KOYALIM…!!!

• GEREKEN KADAR SATIN ALALIM…!!!

EKMEKLERİ ATMAYALIM…!!!GÜNDE ÜÇ ÖĞÜN YEDİĞİMİZ, ANA BESİN KAYNAĞIMIZ OLAN EKMEK, ÜLKEMİZDE % 10 ORANINDA ÇÖPE GİDİYOR.

1 kg. ekmek için 1350 litre su harcanıyor..!!

•TÜRKİYE` de GÜNDE ORTALAMA 125 MİLYONEKMEK ÜRETİLİYOR.

• Kişi başına günde ortalama 300 – 350 gram ekmekyediğimiz kabul ediliyor.

• Buna göre her birimiz günde 30 – 35 gram ekmek çöpe atıyoruz,

•Yani günde 45-50 litre suyu (sanal su)boşa harcıyoruz…(yılda 15 - 17 ton su)

YEMEKLERİMİZİ YETERLİ OLACAK MİKTARLARDA PİŞİRELİM…!!!

EVLERDE ve TOPLANTILARDAFAZLA YEMEK PİŞİRME NEDENİYLE BAYATLAMA-BOZULMA SONUCU ÇÖPE ATILAN BESİN ORANI YÜKSEK.

TABAKLARIMIZA YİYEBİLECEĞİMİZ KADAR EKMEK – YEMEK – TATLI ALALIM…!!!

EN GÖZE ÇARPAN YİYECEK İSRAFI TABAKLARA FAZLA YEMEK KOYMAK ve BİTİRMEYİP ÇÖPE

ATMAK ŞEKLİNDE GÖRÜLÜYOR… !!!

BESLENME - KULLANMA TERCİHLERİMİZİBİLİNÇLİ YAPALIM…

• ET YERİNE SEBZE – MEYVE – DENİZ BALIĞI AĞIRLIKLI BESLENELİM… (5-10 misli sanal su farkı var)

1 kg. dana etinin sanal su ihtiyacının 16000-22000 litre olduğunu unutmayalım…

• İŞLENMİŞ GIDALARDAN UZAK DURALIM…

Çünkü işlenmiş gıdalardaki SANAL SU oranı çok daha yüksek

• SANAL SU MİKTARI DÜŞÜK BESİN ve ÜRÜNLERİ KULLANALIM, KULLANDIRALIM…!!!

Kahve yerine çay, Kola – Gazoz yerine, Su içelim…

*DERİ GİYSİ - EŞYA YERİNE TEKSTİL –KUMAŞ TERCİH EDELİM…

•DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR ÜRÜNLERİ KULLANALIM…

YETERİ KADAR VE DOĞRU ALIŞVERİŞ YAPALIM..!!

• KAMPANYALARA KAPILIP FAZLA ve GEREKSİZ BESİN MADDESİ ALMAYALIM

• ALIŞVERİŞİ BESİNLERİ TANIYAN ve İHTİYACI BİLENE YAPTIRIN

• ZAMAN GEÇİRMEK İÇİNÖZELLİKLE GIDA ALIŞVERİŞİ YAPMAYIN

• AÇ OLDUĞUNUZDA ALIŞVERİŞ YAPMAYIN..!!

• SAKİN OLDUĞUNUZDA ALIŞVERİŞ YAPIN..!!

• ALIŞVERİŞ LİSTESİ YAPIN VE LİSTE DIŞI BİRŞEY ALMAYIN..!!

• TAZE MEYVE VE SEBZELERİ MEVSİMİNDE ALIN..!!

• SON KULLANMA TARİHLERİNE MUTLAKA DİKKAT EDİN ..!!

• UZUN SÜRE SAKLAMAK İÇİNALIŞVERİŞ YAPMAYIN..!!

•HER GIDAYI ve HER ÜRÜNÜİSRAF ETMEDEN YİYELİM, ÖZENLİ KULLANALIM…!!!

Dünya Nüfusunun % 60`i…!!

Su tasarrufu konusunda insanları bilgilendirmenin, hatta öğüt vermenin zamanı gerçekten geldi…

BESİN ve ÜRÜN İSRAFINI ÖNLERSEK SU SIKINTISINI DA ÖNLERİZ…!!!

1

BESİN ATIKLAR I 1 MİLYAR İNSANI DOYURUR..!!

Gıda Etiği Konseyi dergisi; dünya genelinde neredeyse bir milyar insanın yeterli beslenemediğini ve bu insanların açlığına sadece Avrupa ve Kuzey Amerika’da çöpe giden yiyeceklerin üçte birinin azaltılması sayesinde çözüm bulunabileceğini söylüyor.

“Hepimizin yiyeceklerini uluslararası pazarlardan aldığı bir küresel gıda sisteminde, bir bakıma fakirin ağzındaki lokmayı çalmış oluyoruz…!!!”

DÜNYADA TÜKETİLMEDEN ÇÖPE GİDEN GIDALARDA KULLANILAN SUYUN(Sanal Suyun), DOKUZ MİLYAR İNSANIN İHTİYACINI KARŞILAYABİLECEK MİKTARDA OLDUĞUNU BİLİYORMUSUNUZ…???.

CEHENNEMDİR…!!!

GELECEĞE, KENDİ GELECEĞİNİZE

YAPACAĞINIZ KATKILARINIZ İÇİN

ŞİMDİDEN

TEŞEKKÜRLER…