SƠ ĐỒ VÀ CHUỖI PHẢN ỨNG HÓA HỌC HỮU CƠ DÙNG CHO HS 10-11-12 - HUỲNH VĂN ÚT

8/9/2019 SƠ ĐỒ VÀ CHUỖI PHẢN ỨNG HÓA HỌC HỮU CƠ DÙNG CHO HS 10-11-12 - HUỲNH VĂN ÚT

1/177

WWW.FACEBOOK.COM/DAYKEM.QU

WWW.FACEBOOK.COM/BOIDUONGHOAHOCQU

B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N

W.DAYKEMQUYNHON.UCOZ.COM

ng góp PDF bởi GV. Nguyễn Thanh Tú


2/177

HUỲNH VĂN ÚT (Chủ biên)

NGUYỄN THANH NGA - PHẠM THỊ TƯƠI

GV. Bồi dưỡng học sinh giỏi

ơ Đ & Ỗ Ả Ứ

HÓA HỌCHỮU Cơ

Dùng cho h ọc sinh kh ối 10, 11, 12

• Luỹện th i tốt nghiệp THPT và luyện th ỉ Đại học

• Bồi dưỡng học sinh giỏi

NHẰ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC Q ư ố c GIA HÀ NỘI



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




3/177

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

16 HÀNG CHUỐI - HAI BÀ TRƯNG- HÀ NỘI

Điên thoai: Biên táp - Chế bản: (04V39714896

Hành chính: (04) 39714899. Tổng biên tâp: (04) 39714897

Fax: (04) 39714899

Chịu trách nhiệm xuất bản:

Giám đốc - Tổng biên tập: PHẠM THỊ TRÂM

Biên tập: QUỐC THẮNG

Chế bản & trình bày bìa: TƯỜNG VY

Đối tác liên kết xuất bản: Nhà sách SAO MAI

SÁCH LIÊN KẾT

Sơ ĐỒ VÀ CHUỖI PHẢN ỨNG HÓA HỌC - HỮU cơ ______________________

Mã số: 1L-309 ĐH2012.

In 1000 cuốn, khổ 16 X 24cm. Tại CTY TNHH MTV in Đường sắt Sài Gòn.

ĐC: 136/1A Trần Phú - Q.5 - TP. Hồ Chí Minh.Số xuất bản: 1235-2012/CXB/03-202/ĐHQGHN.

Quyết định xụất bản số: 300LK-XH/XB-NXBĐHQGHN.

In xong và nộp lưu chiểu quý I năm 2013.



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




4/177

t ờ i NÓI ĐẦU

Hiện nay việc dạy và học Hóa học ở trường trung học cơ sở cần được đổi mới nhằm góp phần thực hỉệrt tốt mục tiêu của nhà trường.

Một trong những nhiệm vụ ưu tiến là cần coi trọng việc hình thành và phát triển tiềm lực tr í tuệ cho học sinh, cần bồi dưỡng và tạo điều kiện cho học sinh được rèn luyện năng lực tư duy độc lập sáng tạo, có ý thức và biết vận dụng tổng hợp kiến thức đã học vào cuộc sống thực tiễn.

Người thầy giáo cần còi trọng hơn việc chỉ dẫn cho học sinh con đường tìm ra kiến thửc mới mà không chỉ dừng lại ở việc cung cấp những kiến thức có sẵn, chú ý rèn luyện kĩ năng cho học sinh, chú ý đánh giá

kiểm tra năng lực vận dụng tổng hợp kiến thức, đó cũng là một biện ph áp dạy cho học sinh cách học và cách tự học.

Để thực hiện những mong muốn vừa nêu, chúng tôi biên soạn quyển sách “S ơ Đ ồ & C H U ỗI PHẢN ỨNG H ÓA HỌC HỮU c ơ

Nội dung được biên soạn theo chương trình mới của Bộ Giáo dục-Đào tạo ban hành.

Trong mỗi bài toán chuỗi đều có lời giải chi tiết để các em tiện theo dõi. Trong mỗi chuỗi đều có phản ứng cơ bản và nâng cao giúp

các em hệ thống hóa kiến thức một cách sậu sắc.Thông qua các chuỗi phản ứng nếu trong sách này, chúng tôi cố

gắng hệ thống hóa toàn bộ kiến thức Hóa học H ỮU c ơ , giúp các em củng cố, kiểm tra kiến thức một cácli nhanh chóng, thuận lợi và đạt kết quả cao trong các kỳ thi.

Chúng tôi mong rằng cuốn sách sẽ giúp ích được phần nào cho các em học sinh, quý thầy cô giáo THCS, THPT, các bạn sinh viên trường sư phạm, học sinh các trường chuyên nghiệp,...

Phụ huynh có th ể sử dụng quyển sách này để hướng dẫn con em mình tự luyện tập ở nhà một cách có hiệu quả.

Tuy có gắng nhiều trong quá trình biên soạn, song quyển sách khổng tránh khỏi những thiếu xót ngoài ý muốn. Rất mong nhận được

ý kiến đóng góp chân thành từ phía các bạn đồng nghiệp và độc giả để cuốn sách ngày càng hoàn thiện hơn!

Các tác giả



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




5/177



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




6/177

CHƯƠNG I

ANKAN VÀ XICLOANKAN

A. TM TẮT L THUYẾT§1. ANKAN

% Tính chất hoá học

1) Ph ản ứng th ế

+) Thế với hâlogen

CH4 + ĨĨ1CI2— — — >CH^rnClm + mHCl

- Với các đồng đẳng từ c 2 trỏ' kên: Clo thường ưu tiên thế vào nguyên tử H của cacbon bậc cao.

CH3-CH2-CH3 + Cl2----►CH3-CH(C1)-CH3 + HC1

sản phẩm chính

__ ^ CH3-C H2-CH2C1 + HC1sản phẩm phụ

+) Tác dụng với axit nitric

RH + HO - N 0 2(ioảng) — “9r:p00c RN02 + H20

2) Tác dụ ng của nh iệt

+) Phẫn ứng huỷ: C„h „+2 - >nG + (n + 1 )H2 t

Ví du: CH4 — ■000°c -> c + 2H2 ĩ • 4 ' 5ÕÕ°C 2

Đun nóng khan vởi clo: CnH2h+2 + (n + l)Cl2 — -—»nC + 2(n + 1)HC1

Ví dụ: CH4 + 2CI2 — -— >c + 4HC1

Đặc biệt: 2 CH4 >CHbCH + 3H2

3) Phản ứng tách hiđro (đềhiđro hoả)

CH3 -C H 3 Jggfc >c h 2 = CH2 + h 2 t

4) Phản ứng crackinh (bẻ găy mạch ẹacbon)

- Khỉ đun nóng, mạch cacbon của các đồng đẳng từ c3trở lên có thể bị bẻ gãy tạo thành một phân tử hiđrocacbon no và hiđrocacbon chưa no.

t° *.CH2=CH-CH3 +CH4 CH3-CH2-CH2-CH3 -----

L * C H 2=CH2 + C2H6- Mạch cacbon bị bẻ gãy ỗ bất kì chỗ nào.

Sơ đồ & chuỗi phản ứng Ha học HQU cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




7/177

5) T ác dụn g với oxi

a) Phản ứng đốt cháy

CH, 9 +n 2n+2 >nC02 +(n + l)H20

Chú ỷ: +) Khi đốt một hiđrocachon (X) nếu tìm thấy nHo > nco thì (X)

thuộc dãy đồng đẳng của ankan.' _+) Khi các ankan chá y không hoàn toàn (thiếu O ) tạo thành muội

than và hơi nước.

b) Phẫn ứng oxi hoá không hoàn toàn (oxi hoá hữu hạn)

Ví dụ: CH, + 0 2 — oxit:ito -> HCHO + H20* andehitfomic

Lưu ýỉ Có thể dùng xúc tác là các-oxií nitơ ồ 600°c - 800°c

2 CH3 - CH2 - CH2 - CH3 + 502 — - —>4CH3COOH + 2H20

^ Đ iều chế

+) Từ nhôm cacbua (AI4C3)

A14C3 + 12H20 -> 4Al(OH)g ị +3CH4 t

A14C3 + 12HC1 -> 4 AICI3 + 3CH4 t

+) Từ muối natrỉ axetat

CHgCOONa + NaOH(rắn)— >CH4 t + Na2C03

+) Từ n-butan: C4H10 crackinh > CH4 + C3H6

2) Điều c hế cảc đồng đ ẳng của metan

a) Phương pháp giữ nguyên mạch cácbon

+) Từ rượu no đơn chất

C4H10 + 50 2 t0 ->8 C + 10H20

1) Điều ch ế metan

+) Từ khí thiên nhiên.

+) Tổng hợp từ cacbon và hiđrò

ROH + 2HI 20-— —>RH + H20 + 12

ROH + HI RH + H20

+) Từ anken: CnH2n + H2 — CnH2n+2' 2n+2

+) Từ ankin: C„H2„_2 + 2H2 Ni.o“c n

6 Sơ đồ & chuỗi phản ứng Ha học Hữu cờ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




8/177

b) Phương pháp tăng mạch cacbon

+) Tổng hợp Vuy-êc: 2 CnH2n+1X + 2Na------- >(CnH2n+i )̂2 + 2NaX

Nếu hai loại ankyl có gốc hiđrocacbon khác nhau thu được kỗn hợp ankan khác nhau

R - X + 2 Na + R '-X ^ (R -R ,;R-R;R'-R') + 2NaX '

+) Tổng hợp Côn- bơ

2RCOONa + 2H20 — >R - R + 2C02 t +2NaOH + H2 f

c) Phương pháp cắt mạch cacbon

+) Phương pháp Đuma

RCOONa + NaOH— ^ ot° >RH + Na2C03

Ca + 2 NaOH -> 2 RH + CaC0o + NaoC0o2+) Phương pháp craekinh

C H — crackiuh c H + C H (trong đó m = n + n’)m 2m+2 11 2n n 2n+2 v ° '

§2. XICLOANKAN

^ Tính chất hóa học

- Xicloankan có tính chất hoá học tương tự ankan (phản ứng thế, phản ứng cháy,...)

C H , t - o , — -—>nCO, t +nH, 0 AH < 0 .n 2n 2 2 2 2

- Đặc biệt xiclopropan và xiclobutan cho phản ứng cộng mở vòng.A I 2 3 . .

+ Br2 -> CH2- CH2- CH2 :1,3 -.đibrompropan

Br Br1 __ I __ 3 __ 4

+ Br2 -> CH2 - CH2 - CH2 - CH2 :1,4 - đibrombutan

Br Br

Chú ỷ ỉ - Các xicloankan vònh nhỏ (C —>C ) khi tham gia phản ứng thế thường

cộng mở vòng - Các xicloánkan từ 5C trở lên cho phản ứng thế như ankan.ic xicloankan từ 5C trở lên cho phản ứr

Q + CI2 — c x + HCỊxicìohexan monoclo xiclohexan

^ Đ iều chế

Điều chế trực tiếp từ ankan.

CH, - (CH2 ) 4 CII, >0 + H2

Sơ đồ & chuỗi phản ứng Ha học Hữu cơ 7



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




9/177

B. BI TẬP c LỜI GIẢI

Bài 1. Hoàn thành sơ đồ-phản ứng sau:

Natri axetat Khí cacbonic -ỊHi* Xôđa

Cacbon Metan — » Metyl clorua- — >Metyien clor.ua » Clorofom

(4 N ì 2)'

Nhômií^Nhôm cacbua HCHO Cacbon tetrclorua «——^ ---- Lời g iả i

(1) CH3COONa CH4T + Na2C03

(2 ) c + 2 H2 w,5°°°c > CHít

(3) CH4 ã i ^ - > C + 2H2t

(4) 4A1 + 3C AI4

C3

(5) AI4C3 + I2 H2O —> 4 A1(0 H)3 '1' + 3 CH4t

(hav A14C3 + 12HG1 -> 4 AICI3 + 3CH4t)

(6 ) CH4 + Cl2 > CH3CI + HC1

(7) CH3CI + Cl2 g ; > CH2C12 + HC1

(8 ) CH2C12 + Cl2 g 1, > CHCI3 + HC1

(9) CHCI3 + Cl2 — CCI4 + HC1

(10) CH4 + 2 O2 C02t + 2I120

(11) 2 NaOH + C02 l?:" > Na2C03

(12) CH4 + 0 2 •> HCHO + H20

(hay CH4 + O2 — —> HCHO + H2O )

Bài 2 . Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:

Propan Me tan (3) >Axetylen — Etylen--- -» Etan- ^ » Etylclorua

Y ' 1 ʹ Ancol metylic Đá vôi


10/177

Lời g iả i

(Ị) C3H8 » CH^ + CH2=CH2t

(Giải thích : Nếu t > 500°c thì CH4 sẽ chuyển thành c :

CIU - iig S r > 0 + 2H ./)

(2) CH3OH + 2HI - ■200°c > CH4t + H20 + I2

(3) 2CH4 ,- d g f i * > CH-CH1- + 3H2t

(4 ) CH=CH + H2 ■ n -'" > eH 2=CH2T

(5) CH2=CH2 + H2 s ư - ị . CH3-C H 3t

(6 ) CaHe + Cl2 g ; > C2H5C1 + HC1

(7) 2 C2H5CI + 2Na CH3-CH 2-C H 2-CH 3 + 2NaCl

(8 ) n-C 4Ha„ 4” ^°gc > CH2=CH-CH3T + CH4t

(9) CH2=CH-CH3 + H2 Ni''“ > CH.3-C H 2-C H 3T

(1 0 ) C2H6 + - O > 2C02t + 3H20v ỵ * 0 2» Cháy hoàn toàn * *

(11) Ca(OH) 2 + C 02 — CaC03ị + H20

(12) Q + h 2 Ni’120°c >CH3-CH2-CH2-CH3

Bài 3. Hoàn thành sờ đồ phản ứng sau:

1,3 - đibrompropan

Xicloprpan

------------►

(9) ^

(10)1 - brompropan Xiclobutan

Propane-----Propen


11/177

Lời g iả i Ni ‘Sflf P C .

(1 ) c + 2 H2 > 0 1 1 ,

(2)2CH4 ,.15,TC|, h ) CH=CH t + 3H2tv . . sau Jam lạnh nha nh £tt

(3) CH 5 CH + 2H2 — >C2H6

(4) C2H6 + Cl2 - ^ >C2H6C1 + HC1(5) 2C2H5C1 + 2Na -> CHs-CHz-CHa-CHs + 2NaCl

(6 ) n-C 4H10 > CH2=CH-CH3t + CH4t

(7) CH2=CH-CH3 + H2 Ni''° > CH3-C H 2-CH3T

CH./ V

( ) H C— CH + B r dd -— ►Br-CH-C H -CH2-Br

CH,

, , . / \ T(9)-H2C— CH2 + HBr -----►CH3-CH 2-CH2-BrCH,

/ V * Ni,".(10) H2C—CH2 + H2 CH3-CH2-CH3t

(11) □ + H2 Ni ■120°c >CH3-CH2-CH2-CH 3

(1 2 ) 3CHgCH — > C C6H12)

o T ầ Ể r 0 + 3H = -

(!5) Ị ^ Ị + Cl2 — > ( ^ j f + HC1

(16) C6H6 + CH3C1 . > C6H5-CH3 + HC1

( , 7 , 0 - C H i + 3HJ - ^ Q - C H ,

(18) Q - C H 3 ^ g £ r 0 - C H 3 + 3H2Bài 4. Hoàn thàrih sơ đồ phản ứng sau:

Axit axetỉc — » Natri áxetat — Met an — » Metyl clorua

— >Etan — >Etyl clorua .(ỏ'••>n - butan- '7) ' > Metan

— > Metyl iotua — > Metan2 0 Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




12/177

Lời g iả i

(1 ) CHsCOOH + NaOH CH3COONa + H20

(2) CHaCOONa + NaOH - ( l—> CH.|t + Na2C03

(3) CH4 + Cl2 - f g - > CH3CI + HC1

(4) 2 CH3CI + 2N a—» C2H6 + 2NaCl

(5) C2H6 + Cl2 > C2H5C1 -I- HC1

(6 ) 2 C2H5CI + 2Na -> CH3-C H 2-GH2-CH 3 + 2NaCl

(7) 11-C4H10 > CH2=CH-CH3 + CH4T

t>100°c v(8 ) CH4 +I2 CH4f + I2

Bài 5. Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:

n-pentan (l' > Etan- Etyl clọrua——^ n-butan— >

Pío pen ^2—>Propan—— > Metan— > cacbonic ———>■Đá vói

Lời g iả i

(1)n-C 5Hi2 CH2=CH2-C H3t + CH3-C H 3T

(2) CH3-C H 3 + Cl2 ■*') > C2HfjCl + HC1

(3) 2 C2H5CI + 2Na—» CH3-C H 2-C H 2-C H 3 + ;2 NaCl

(4) 11-C4H10 - 4̂ ;5k°°;c > c h 2= c h - c h 3 + CH4Í

(5) CH2=CH-CH3+ h 2 c h 3- c h 2- c h 3

(6 ) n-C :iH, > CH2=CH2 + CH4t

(7) CH4 + 2 0 2 C0 2t + 2 H20

(8 ) Ca(OH) 2 + C02 ,l; l) > CaC03ị + H20

Bài 6 . Viết các phản ứng theo sơ đồ sau:

AI -!! !-»AI4C3 >0.11* - Í ^ C 2H6 —^ C 2H5C1

— 11-C4H10 —^ CHị — CHsBr — CH3OH — CH4

HC1 ■■— ■■■>AgCl

Sơ đồỊ .& chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ 1 1



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




13/177

(1 ) 4AI + 3C —!°caữ > AI4C3

(2) AI4C3 + I2 H2O -> 4Al(OH)3ị + 3CH4t

(hay AI4C3 + 12HC1 -> 4A1C13 + 3CH4T)

(3) 2 CH4 ------Fif Sirr-r- > CH=CH + 3H2Tx ' ■ * sau làm lạnh nhanh • z

(4) CH=CH + 2H2 - NÌ-‘° > C2H6f (5) C2II0 + Cl2 > C2II5C1+ 1IC1

(6 ) 2 C2H5CI + 2Na-> CH3-C H2-CH 2-C H3 + 2 NaGl

(7) 11-C 4H10 > CH2=CH-GH3 + CH4t

t>100°c v(8 ) CH4 + Br2 + = = ..> CH3Br + HBr

xt

(9) CH3Br + NaOH —! CH3OH + NaBr

(10) CH3OH + 2HI 200°c > CH4Ĩ + H20 + I2

(1 1 ) CH4 + 2 C12 ) c + 4 HC1 -

(1 2 ) HC1 + AgNOa -> AgCll + HNOa


CH2(COONa) 2 - ^ -> C H 4 — C2H2 — CH3CHO —ííỉ->

C2H5OH — C4H6 —^ C4H10 —^ CH4 — CH3N0 2

hời g iả i

(1 ) CH2(COONa) 2 + 2 NaOHrẩn c"° > CH4t + 2Na2C03

(2 ) 2 CH4 Bmy nu > C H .C H + S l f r f

(3) CH 3 CH + H 20 - Hĝ > CH3-C H =0oư L

(4) CHs-CH =0 + H2 —^ > CII3-CH2-OH

(5) 2 C2H5OH — CH2=CH-CH=CH2 + H2 + H20

(hay 2 C2H5OH Mys; f ° > CH2=CH-CH=CH2 + H2 + H20)

(6 ) CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 nu" > CH3-C H 2-C H 2-C H 3

(7) 11-C 4H10 ‐;Cracki8 > CH2=CH-CH3 + CH4t

(8) CH4 + HONO2 200-400°c. > CH3NO2 + H20

(CH3NO2 dùng để điềụ chế amin)12 Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ

Lời g iải



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




14/177

Bài 8 . Viết các phản ứng theo sơ đồ biến đổi hóa học sau:

CH4 -^ -> -C 2H2 —!̂ - » c 2H4 —Í2-»C2H6C1 - ^ - > c 4h 10 —

C3H6 —^->C 3H8 - ; -g -gj > 2 sản phẩm

Lời g iả i

(1) 2CH4 ,am̂ > CH=CHt + 3H2t

(2) CH = CH + ÍỈ2 —E ^ - C H 2=CH2t

(3) CH2=CH2 + HC1 ->CHb-CH2C1

(4) 2C2H5C1 + 2N a -» CHS-C H 2-C H 2-C H3 + 2NaCl

(5) n-C 4H10 > CH2=CH-CH3 + CH4T

(6) CH2=CH-CH3 + 2H2 rc''1" > CH3-CH2-C H3

(7a) CH3-C H 2-C H 3 + Cl2 2lỉc > CH3-CHCI-CH 3 + HCl

(sản phẩm chính)

(7b) CH3-C H 2-C H 3 + Cl2 2"c > CH3-C H 2-C H 2C1 + HC1

r) (sản phẩm phụ)

(•8 a) CH3-CH 2-G H3 + Br2 ...25a0sc-> CH3-CHBr-CH 3 + HBr

(sản phẩm chính)

(8 b) CH3-CH 2-C H 3 + Br2 — eH 3-CH 2-CH2Br + HC1

(sản phẩm phụ)

Bài 9. Hoàn thạnh các phản ứng sau:CH2

(a) H2C— CH2 + H2 ?

CH,/ V

b) H2C— CH2 + ? -----►CH3-CH2-CH2-Br

CH,/ V

c) H2C— CH2 + ? — -*• Br-CH2-CH2~CH2-Br

d) □ + H2 ^ -120°c > ?

e) ( ^ ) + Br2 — ----- * ? + HBr

0 o ? + 3 H 2

Sơ đồ & chuỗi phả n ứng Hóa học Hữu cơ 13



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




15/177

CH2, / V TT

a) H2C— CH2 + H2 CH3-CH2-CH3tCH2

/ V b) H2C— CH2 + HBr — -* CH3-CH 2-CH2-Br

CH2/ V

c) H2C— CH2 + Br2dd-----Br-CH2-CH2-CH2-Brd) o + h 2 » CH3-CH2-CH2-CH3

e) Q + Br2 - ^ — Q ' + HBr

Q * » ,

Lời g iải

» oxt ,t°

đehiđro


(X) + NaOH—»(Xi) + (X2) (1)

(Xi) + NaOH — »(Y)t + (Yi) (2)

(Y) + ỡ 2 —^-H CH O + (X2) ' (3)(Y) + 0 2 _cháyhoàn_toàn ) + (Xa) (4 )

(Y) + (Y3W 1,8,11'ử, > (Y4)rín + (Ys)t (5)

'(Y4) + (Y6) - 2 -» (Y)t (6 )

...... w - d ẩ 3 £ * T > CH4t + Na2C03

(Xj) HCHO + H20

(Y) (X2)

(4) CH4 + 2 0 2 chá>h°ầ-°àn > c ọ 2t + 2H20(Y) (Ya) (X2)

(5 ) CH4 + 2 C12 > c + 4 HC1Ỹ(Y) (Y3) (Y4) (Ys)

2 4 Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




16/177

(6 ) c + 2 H2 CH4T(Y4) (Ye) (Y)

(7) 2CH4 ĩ50”**: . > CH=CH + 3H2

m r (Ye)(8 )C 2H2 + 2H2 ni,'° > G2H6t

(Z) (Y6) (Z ()

(9) CáHs + Cl2 —fgp > C2H5C1 + HC1

(Zi) (T) (Y5)Bài II. Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:

(X) khêìngcóKK > (X) + (X2)t (1 )

(Xt) rắ m -(X 2) 5 »ic > (X)t. (2)

.00 - J f f L b >(Xs)t + (X2) t (3)

(Xa) + (X2) -..^ >(X4)t (4) _NÌ

(X4) + C12 ^ - > ( X 5) + H20 (5)

(Xs) + Q ỹrắn —^->(X7)t + NaCl (6 )

O M - s g g p - í- O M + ọ o (7)

Lời g iả i ....... inno°r . ..... ■(DCH4 ^ ■ > C t 2Hif

(X) (X,) (X2)

(2) c + 2H 2 CH4t(X0 (X2) (X)

(3) 2CH4 > CH 3 CH + 3H2

(X) (X3) (X2)

6

(X3) (X2) (X4)

(4) C2H2 + 2H2 C2H,

(5) C2H6 + Cl2 C2H5C1 + HC1

(X4) (X5)(6 ) 2 G2H5CI + 2Na -> CH3-C H 2-C H 2-CH3t + 2NaCl

(X5) (Xe) (X7)

(7) 11-C4H10 4g ;c5̂ --> c h 2= c h - c h 3 + CH4t

(X7) (Xs) (X)Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hốa học Hữu cơ 15



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




17/177

Bài 12. Thực hiện chuỗi phản ứng sau:

[—»X2 (khí ) ‐ ‐ '(? 2 >x4 (khí)■ 1500°c (4)rXl( 1nhanh + o

X - ^ C H 3CO ON a-£f^ ' (3) ^ x 3 (khí ) - -^>x 5 (khí)

(2) -\r f ~ \ + X4 ir , ẻ \ + X4 \1—►Y1(rắn) ^ >Y2(rắn) y ---- J

L(ờỉ £Íảí

(1) CH3COOH + NaOH -> CH3COONa + H20

X

(2) CH3COONa + NaOH — CH4T + Na2C0 3

X, y,

(3) 2 CH4 ------,.l5,°°°c . . > CH=GH + 3H2tv * sau là m lạnh n han h . • z

Xx x 3 x 2

(4) H2 + Cl2 —2-> HC1

2 4

(5) C2H2 + - 0 2 —^ 2C02t + H20 ' 2

X3 x 5

(6 ) Na2C03 + HC1 -> NaHC03 + NaClYi Y2

(7) NaHC03 + HC1 -> NaGl + C02t + H20

Y2 x 5


(X) + NaOH -»(X i) + (X2)t + (X3) (1 )

(Xi) + NaOH — » (Xi)t + (X5) (2)

g j + Q.-. ^ S w r ^ HCHO + g , ) (3)

' ;w (. ^ - >CH3OH (4)

(X2) + HC1 -» (Xe) (khối trắng) (5)

ị g Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




18/177

Lời g iả i

(1) CH3COONH4 + NaOH -> CH3COONa + NH3t + H20

(X) (Xi) (X2) (X3)

(2 ) CHgCOONa + NaOH ctf > CH4T + Na2C03

(XO (X4) (Xs)

(3) CH* + 0 2 - 00 N1..C > HCHO + IỊ,0

CH3OH .

(5) NH3 + HC1 -> NH4Cl(khói trắng)(X2) (Xe)

Bài 14-. Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:

Al(OH)3 —ỉ* —> (X) + H20 * (1)

(X) + cacbon ■300°c >(Xj) + (X2)t (2)

(X!) + H20 -> Al(OH)34-+ (Y)t (3)

(Y) + C12- ^ . (Yl) + (Y2)t (4)

(Y i ) + (Y3) -> 021161 +(Y4) (5)

Lời g iả i

(1 ) 2A1(0H) 3 — > A120 3 + 3H20

(X)

(2 ) 2 AI2O3 + 9G ^ >AĨ4C3 + 6C0f

(X) (X,) 4Al(OH)3ị + 3CH4t(Xề) (Y)

(4) CH4 + Cl2 — CH3CI + HC1

(Y) (Y,)


19/177

CHƯƠNG II

ANKEN (OLEFIN)

A. TM TẮT THUYẾT

^ Tính chất hóa học

1) Phản ứng cộng

a) Cộng với hiđro:

CH2=CH2 + H2 Ni’to » CH3-CH3

Tổng quát: CnH2n + H2 — — —> CnH2n+2

b) Cộng halogen

Các anken (tiêu biểu là etilen) dễ dàng làm mất màu dung dịch

brom, phản ứng này dùng để nhận biết anken.CH2=CH2 + Br2 -» Br-CH2-C H 2-Br (1,2-đibrometan)

Tổng quát: CnH2n + Br2 ----- > CnH2nBr2

Chú ý: Cỉo củng tham gia phản ứng thế với anken khi ở nhiệt độ cao.

CH2=CH-CH3 + Cl2 — .> CH2=CH-CH2-C1 + HC1

CH2=CH + Cl2 ---5-0̂ -c--> CH2=CH-C1 + HC1

c) Cộng axit Đa sô" axit mạnh như H2SO4, HBr, HC1, HI... có thể cộng vào nối đôi

của anken tương tự brom, clo:

CH2=CH2 + H-A -►H-CH2-CH2-A

Với A là gốc axit như: -C1, —Br, -S O 4H,...

Tổng quát: CnH2n + HX -> CnH2n+1X

d) Cộng nước

CH2=CH2 + HOH . . . CH3-C H 2-OH

Tổng quát: CnH2n + HOH — ——> CnH2n+iOH

Phản ứng này dùng để điều chế rượu etylic trong công nghiệp.Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




20/177

e) Quy tắc định hướng trong phản ứng cộng vào ankeiì (quy tắc Maccopnhicốp)

- Khi một tác nhân bất đối xứng (HX, HOH...) cộng với một anken bất đối xứng, nguyên tử H (phần mang điện tích dương) cộng vào

nguyên tử cacbon cọ nhiều H hơn còn nguyên tử X (phần mang điện tích âm) cộng vào nguyên tử cacbon ít H hơn.

Ví dụ:

f> CH3-CH(C1)-CH3 (isopropyl clorua)sản phẩm chính

CH3-C H = C H 2 + HC1 —IẠ;......... j

1>CH 3-CH2-CH2C1 (n-propyl clorua)sản phẩm phụ

2) Ph ản ứng oxi hóa

a) Phản ứng đốt cháy (phản ứng oxi hóa hoàn toàn)

Tổng quát: CnH2n + — 0 2 — -—» nC0 2 + nH20 (nco = Ĩ1H0)2 2 2

Ví dụ: C2H4 + 3 Ơ 2 —— > 2 CỜ 2 + 2H20 + 1423kJ

b) Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn

+) Các anken làm mất màu dung dịch thuốc tím (dùng để nhận biết)

Tổng quảt:

3CnH2n + 2KMn04 + 4H20 -> 3CnH2n (OH)^ + 2Mn02 + 2 KOH

hoặc CnH2n + [O] + H20 CnH2n(OH) 2

Ví dụ:3CH2 = CH2 + 2KMn04 + 4H20 3CH2-CH2+ 2MnOa + 2KOH

OH OH

+) Đung dịch KMnƠ 4 đậm đặc ỗ nhiệt độ cao, nối đôi c= c bị bẻ gãy cho xeton, axit hay C0 2 tùy theo công thức cấu tạo của anken.

Tổng quát:

R1-C = C H -R + 3[Ol — jaiBO* ->^ - 0 = 0 + RCOOH ■.I I

r 2 r 2.Ví dụ: CH3-CH=CH2 + 5[0] ■■ CH3COOH + C02t + H20

CH3 - CH = c - CH3 + 3[0i — > CHgCOOH + CH3 - c - CH3ỉ IIc h 3 0

+) Trong công nghiệp, người ta oxi hóa nhẹ etilen để sản xuất CH3CH0 (anđehit axetic).

2CH2=CH2 + 0 2 - PđCl2/^g-- > 2 GH3-CHOSơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




21/177

3) Phản ứng trùng hợp

— Do cản trở về mặt không gian, nên không phải anken nào cũng có

thể tham gia phản ứng trùng hợp, chỉ riêng etiỉen và những đồng

đẳng có một nhóm ankyl hoặc hai nhóm ankyl ở một đầu của nối

đôi mới dễ dàng tham gia phản ứng này.

nCH2=CH2 — *££-> ( -CH2-CH2-)n

etilen polietilen (PE)- Trùng hợp là quá trình cộng hợp liên tiếp nhiều phân tử nhỏ

giống nhau hay tương tự nhau tạo thành cao phân tử (polime).

% Đ ỉều chế

a) Tách nước từ một phân tử rượu

Tổng quát:

CnH2n+1OH Hf 7° f c..> GnH2n + H20

Axit sunfuric giữ vai trò làm xúc tác và hút nước sinh rá trong phản ứng.

b) Đềhiđro hóa ankan

CnH2„ 2 ^ > C„H2„ + H2t

c) Từ dẫn xuất đihalogen

CH2 -C H 2 + Z „ . C H ^ C H 2 + ZnB ,

Br Br

d) Tách hiđro halogen từ dẫn xuất monohalogenCH2- CH2 + KOH^, — -> CH2 = GH2 + H20 + KXI IH X

Tổng quát: CnH2n+iX + KOHđặe . S 3 s£ ..> CnH2n + KX + H20

e) Phản ứng’ cracking

CnH2n+2 --- — --> CxH2x+2 + CyIÍ2y

Ví dụ: C4H 10 G Á * C A

f) Hiđro hóa ankin

CnH2n_2 + H2 CnH2n



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




22/177

B. BI TẬP C LỜI GIẢIBài 1. Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:

A14C3- ^ C(2

CaO (3)

í 4 C2H4Br2

(4)-^ C 2 H2------ ^ 2

(?) n , T n , . (8) I

( 11) *(-CH2-C H 2- ) n

ỉ 4+ =± C2U50 ll

10 C2H4(OH) 2C4H10^ - c 2H5C1^

Lời g iả i

(1 ) AI4C3 + 12HC1 -> 4A1C13 + 3CH4t

(hay AI4C3 + 12H20 -> 4A1(0H)3>1+ 3CH4t)1500°c

-> CH=CHt+ 3H2T( 2 ) 2 C H 4 - ]àni lạn h nhanh 7 I - f 0 X 1 2

(3) ỐaC2 + 2H20 -> Ca(ỌH) 2 + CH^CHt

(4) C2H2 + H2 - > C2H4

(5) C2H4 + H20

(6) C2H5OH

( 1:1)

H+ ,t°

H 2S0 4đ -> C2H4 + h 20

(7) CH2=CH2 + Br2 CH2Br-CH2Br

(8 ) CH2=CH2 + HC1 ->CH3-C H2-C1

(9) C2H5C1 + 2 Na -> CH3-C H 2-C H 2-C H 3 + 2 NàCl

(1 0 ) 3 CH2=CH2 + 2KMn04 + 4H20 3C2H4(OH) 2 + 2Mn02

+ 2K0H

(11) nCH2=CH2 — ( - CH2-CH 2- )n


Propanol — » Propen — > Propan— > Etilen — > Etanol

— > Etilen — > Etilen glicol

Lời g iả i

(1 ) c 3h 7ò h 7 ^ ^ » c h 2= c h - c h 3 + h 2 0

Ni ,200° c v n TT---- — ----> U3.H.8

t S 17 0°C

(2 ) CH2=CH-CH3 + H2

(3) C3H8 4 50 -500°cCracking

->ch 2= c h 2 + CH4

(4) C2H4 + H20

(5) C2H5OH

H+,t° -> C2H5OHH2SQ4đ ,

> C2H4 + h 20t >170°c

(6 ) 3CH2=CH2 + 2KMn04 + 4 H20 ^ 3 C2H4(0 H ) 2 + 2Mn02 +2K0H

Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ 21



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




23/177


24/177


n-butan —— > Propen — » Rượu iso - propylic — » Propylen

—— >Propỵlen glicol

Lời g iả i (1 ) n-C 4H10 > CH2=CH-CH3 + CH4

(2) CH2=CH-CH3 + h2o H2so4loáng. . CH3-CH-CH3

Ổh

(3) CH3-CH-CH3 CH2=CH-CH3 +H20OH

(4) 3CH=CH-CH3 + 2KMn04 + 4H20 -►

3CH2-CH-CH3 + 2Mnơ 2 + 2KOHÓh Óh


CaC03 CaO —íỉU .C a C 2 —2 ^ C2H2—^ G2H4—^

C2H4Br2 — C2H4 —!'2-+ C2H6OH—^ C2H4 —! PE

Lời g iả i

(1) CaC03 — CaO + CÕ2f

(2) CaO + c J ò2̂ c > CaC2 + c o t

(3) CaCỉ + 2H20 -> Ca(OH)2 + CH=CHf

(4) C2H2 + II2 —TT— > C2tt,A

(5) CH2=CH2 + Br2 -> CH2Br-CH2Br

(6 ) CH2Br-CH2Br + Zn -> CH2=CH2t + ZnBr2

(7) C2Il4 + H20 - C2H6OH ;

(8) C2H5OH ,Ĥ dc > C2H4T + H20

(9) nCH2=CH2 ^ - X - C H s - C H H a

Bài 7. Hoàn thành sơ đơ phản ứng sau:. ' (8)

X1i i ^ C 2H2^ X 2- ^ G 2H5O H i ^ ^ X 2 - i ^ U . X 3- ^ p - - X 4

+ 1 . (7)

Sơ đồ & chuỗi phản ứng Ha học Hữu cơ 23



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




25/177

(1) 2 CH4 ------,.15.00°c . . > CH=CHt + 3H2Tv * sau làm lạnh nhanh *

(Xi)

(2 ) C2H2 + H2 > C2H4

(X2)

(3) c 2h 4 + h 20 - . » :/ > c 2h 5o h

(X2)

(4) C2H5OH — %§*■■> C2H4 + H20

(X2)

(5) CH2=CH2 + H2 —Ni^ - > CH3-CH3

(Xs)

(6 ) CH3-C H 3 + Cl2 - - g ^ > C2H5C1 + HC1

(X4)

(7) CH2=CH2 + HC1 -> CH3-CH2-CI

(X2) (X4)

(8 ) C2H5C1 + NaOH —^ C2H5OH + NaCl

(X4)

Bài 8 . Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:450 -500°(Cracking

Lời g iả i

(X) > (XOt + (X2)t (1 )

. (Xj) + (Y) 2™c > (X3)t (2)

(X3) - > Q Q t + (X2)t (3)

w - S C T T >ro t + not (4)

(Z) + (Y) - H á p ■> (X jt (5)

(X4) + (Z1)-> (Z2) (6 )

(Z2) + Na -» (X)t + (T) (7)

(Z) - -f- > PE (Polietilen) (8 )2 4 Sơ đồ & chuỗi- phả n ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




26/177

(1) Ĩ1-C4H10 - cETnr > c h 2=c h - c h 3 + c h 4T

(X) (Xi) (X2)

(2 ) CH2=CH-CH3 + H2 - G3H8

(Xi) (Y) (X3)

(3) CaHs - M ^ CH2=CH2 + CH4 ”

(X3) (X4) (X2)

(4) 2CH4 - s- ^ anh > C H =C H t + 3H2t

(X2) (Z) (Y)

(5) C2H2 + H2 - . g y > C2H4t .

(Z) (Y) (X4)

(6) C2H4 + HC1 ■-» CH3-CH2-CI

(X4) (Zx) (Z2)

(7) 2 C2H5CI + 2Na CH3-C H 2-C H 2-CH3t + 2NaCl

Lời g iả i

(Z2) (X) (T).

(8 ) nCH2=CH2 (-CH2-CH2-)n

(Z)


® - = 5 r o s - » 0 W t + (x2)t ()

(XO + (X2) — (Xg)t (2 )

(X3) + (X2) - ^ !- ‐(4) (3)

(X4) + C12 - ^ - > ( X 5) + (X6) . ; (4)

(X5) + (X7j —^ (Y) + (Yj) ■ . ‘ (5)

,(Y) -"‘iTc >(X3)t' + (Y2) : (6 )

Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu Cơ 2 5



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




27/177

(X3) + HBr -> (Y3) (7)

(Ys) + (Y4) - ■^ ■>(X3)t + (Y5) + (Y2) (8 )

(X3) + (Y6) + (Y2) -> (Y7) + (Y8) + (Y4) (9)

(X3) — (Y9) (1 0 )

(Xe) + (Y4) -> CYio) + (Y2) (1 1 )

Lời g iả i

(1 ) 2 CH4 ------ ,.15°°Phc h . > CH=CHT + 3H2Tv 7 * sau lam lạnh nhanh ^

(X) (Xx) (X2)

(2) C2H2 + H2 > C2H4t

(Xx) (X2) (X3)

(3) CH2=GH2 + H2 —N-̂ —> CH3-CH3

(X3) (X2) (X4)(4) C2H6 + Cl2 > C2H5C1 + HC1

(X4) (X5) (Xe)

(5) C2H5C1 + NaOH —£-> C2H5OH + NaCl

(X5) (X7) (Y) (Yi)

(6) C2H5OH ^ > C2H4 + H20

(Y) (X3) (Y2)

(7) CH2=CH2 + HBr C2H5Br

(Xg) (Ys)

(8 ) C2H5Br + KOH y >C2H4t + KBr + HăO

(Ys) (Y4) (X3) (Ys) (Y2)

(9) 3 C2H4 + 2KMn04 + 4 H20 -» 3 C2H4(0 H)2 + 2Mn02 + 2 KOH

(X3) (Y6) (Y2) (Y7) (Y8) (Y4)

(10) ỊiCH2=CH2 (-C H 2-C H 2- ) n(X3) (Y9)

(11).HCl + KOH —»KCL+ H20

(Xe) (Y4) (Y10) (Y2)2 6 Sơ đồ & chuỗi phả n ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




28/177

Bài 1 0 . Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:

(X) »-;s°y c > g . ) t + (X2) t (1)

(XO + (X3) ...> (Y)T (2)

(Y) •> (Y ,)t + (Z )t ‘ (3)

n(Yt) — (YOn (4)

(Yt) + (X2) ...HV » (T) * ' (5)

(T) » ( Y j t + (X2) (6)

Kali + (X2) -> (Ti) + (Y)T (7)

(Xi) + (T2) + (X2) —>Propilen glicoi + (Z i) ị + (Z2) (8)

Lời g iả i

(1) C3H7OH tĤ 4 > CH2-CH-CH3T + H20 t

(X) (Xi) (X2)

(2) CH2=GH-CH3 + H2 - - ■Ni’200°c > C3H8

(Xx) (X3) (Y)

C3H8 >CH2=CH2t + CH4t

(Y) (Yx) (Z)

(4) nC H2=CH2 (-CH 2-C H 2-)n

(Yi) (Yx)*

(5) C2H4 + H20 hV > C2H5OH

(Yx) (X2) (T)

(6) C2H5OH > C2H4 + n 20(T) (Yi) (X2)

(7) 2K + H20 —> 2K 0 H + H2t "-

(X2) ' (Ti) (Y)

(8) 3CH=CH-CH3 + 2KMn04 + 4H20

3 CH2-CH-CH3 + 2Mn02 + 2K0H OH 0H

Sơ đồ & chuỗi phả n ứng Hóa học Hữu cơ 2 7



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




29/177


30/177

Điều ch ế

a) Đềhiđro hóa các n-butan và n-buten

CH -C H -C H -C H — CH=CH-CH=CH + 2H2t

CH - C H = C H - C H — 1 ^ - > CH=CH-CH=CH + Hat

b) Đi từ axetỉlen

2CH=CH - > CH =CH-C=CH

CH2=CH-OCH + H2 — ĨH Ệ 921-..> CH2=CH-CH=CH2

c) Đi từ rượu

2C2H5OH > CH2=CH-CH=CH2 + 2H20 + H2t

c ạ , - CH CH - CH3 — ?g° fc-..> CH2=CH-CH=CH2 + 2 H20

OH OH

d) Điện phân dung dịch muối

2 CH2=CH-COONa + 2H20 — CH2=CH-CH=CH2 + 2C02t

+ 2NaOH + H2t

*í>Cao su

- Cao su là chất có tính đàn hồi cao, dễ biến dạng dưới tác dụng của

ngoại lực, khi thôi tác dụng thì irở về trạng thái ban đầu. _

- Cao su không thấm nước, không thấm khi. Cao su ở thể lỏng làm mất

màu dung dịch brom.

+) Các lo ại cao su tổn g hợp thường gặp

- Cao su buna (cao su butađien)

nCH2=CH-CH=CH2 .;■> (-CH2-CH=CH-CH2-)n

- Cao su isopren

nCH2=C(CH3)-CH=CH2 Na-^ ^ -> (-CH2-C(CH3)=CH-CH2-)n

- Cao su clopren ■ _

nCH =C(Cl)-CH=CH Na’^ —> ( -C H -C(Cl)=CH-CH2-)n

- Cao su buna-N

nCH2=CH-CH=CH2 + nCH(CN)=CH2 Na t°’p >

(-CH2-CH=CH-CH2-CH(CN)-CH2-)nSơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ -2 9



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




31/177

etylic

B. BI TẬP C LỜI GIẢI


Khí cacbonic ———I

1(2) GlucozớỀtanol——- >Etilen———►AncoTinh bột---- — -----í 1(7)

Cao su Buna « Í10L Bu ta -1,3-đien (Đivinyl)«-(-̂ - Butan< (8) -Etyl clorùa

[, ] 1,2,3,4 - tetrabrombutan

I ________________________ (14) _____________ t

Lời g iả i

(1) 6C0 2 + 6H20 >C6Hi20 6 + 602T

(2 ) 6nC02 + 5nH2ờ — (CbHịoOịì).

(3) (C6H10O5)„ + nH20 — nC6H120 6

(4) c 6h 12o 6 M;0me;2̂ " > 2C2H50 H + 2C0 2t

(5) C2H5OH ...C2H4f + H20

(6) C2H4 + H20 ĥ '° > C2H5OH

(7) C2H5OH + HC1 < H;SO,đ > C,H5CI + H20t°

(8 ) 2C2H6C1 + 2Na -> CH3-C H 2-C H 2-C H 3 + 2NaCl

(9) CH3-CH2-CH2-CH3 ^ > CH2=CH-CH=CH2 + 2H2

(10) nCH2=CH-CH=CH2 (-CH2-CH=CH-CH2-)„

(11) CH2=CH-CH=CH2 + Br2 — > CH2-CH=CH-CH2Br Br

( ) CH =CH-CH=CH + Br2 — * CH -CH-CH=CH

Br Br

(13) CH2-CH=CH-CH2 + Br2 — ►CH2-CH-CH-CH2 Br Br Br Br Br Br

(14) CH2-CH-CH=CH2 + Br2 — *■CH2-(:H-CH-CH2 Br Br Br Br Br Br

2 Q Sơ đồ & chuỗi phản ứiíg Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




32/177

Bàl 2 . Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:bu ta-1,3-đi in

$ ) / etanol— — ►etvlcn‐ ^ 1 ^ (7Ì — *-'1 —'(8Xetylen-í̂ -> 1,2 -đibrommetan .....(7L» axetyl en

tv *r^ n /% r»i» ũ i i M n 0 2 ) í> 1ìto 1 ^ /4 i . (11)(5)

(10)

Cao su Buna CH2=CH2t + CH4t

C6 ) CH2=CH2 + Br2 -> BrCH2-CH2Br

(7) CH2Br-CH2Br + 2KOH *7 ' » C2H2t ’+ 2KBr + 2H20

(8 ) 2CHsCH Q|i‘'°- ) CHsC-C=C H + H20(9) 2CH=CH CuCI NHjC' > CH^C-CH=CH2

(10) CHsC-CsCH + H2 ■> CHsC-CH=CH2

(11) CHsC-CH= CH2 + H2 2™c -> CH2=CH-CH=CH2

Na

Ias

(1 2 ) nCH2=CH-CH=CH2 .(-CH 2-CH=CH-CH2-)n

(13) CH -C H -C H + Cl CH-CH-CH 4- HC1

C1

(14) CH-CH -CH + 2Na Wurtz...» CH-CH -CH -CH + 2NaClCl CH CH

C1 C1(15) CH-CH-CJ!H-CH + 2C1 — > CH- C - Ộ - C H + 2HC1

CH CH (1:?) CH CH

C1 C1(16) CH- C - Ỹ -C H + K O H ^ p i C H2=C - C=CH + 2KC1 + 2H20

CH CH - CH CH

Sơ đồ & chuỗi phả n ứng Hóa học Hữu cơ 3 1



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




33/177


Metan Canxi cacbua ơoropen —-■■■>■Cao su cloropen 3,4 -đimetylhexan

{ì) ỵ /® ) |( 4) |(9)Axetilen .-Í2L», Vinyl axetilen (6)...»buten ML+ n-butan - (8) >2 -clobutan

1(10)

(13) ^ nĩl T _ Y11-V ▼Cao su isopren i-Isopren - metýlbutan

(14) (14) Natri axetilua ■ > Đi me ty 1axetilen >n-butan

Lời g iả i

(1) 2CH4 ----- ,.l5,°°!c , . ) CH=CHÌ + 3H2Ív ' * sau làm lạnh nhanh *

(2 ) CaC2 + 2 H2Ọ -> Ga(OH) 2 + CH=CHt

(3) 2CH=CH CuC,' „N”jC' > CH2=CH-C=CH450 c 2

(4) CH=C-CH=CH2 + HC1----* CH2=C-CH=CH2

C1

(5) nCH2=C—CH=CH2 ~ —£ ■'-»f-CH2-C=CH-CH22 r 2 trùng hợp \ .Tj

(6 ) CH2=CH-C=CH + H2 CH2=CH-CH=CH2

(7) CH2=CH-CH=CH2 + H2—T—> CH3-CH2-CH2-C H 3

(8 ) CH3-CH2-CH2-CH3 + Cl2 CH3-CH-CH2-CH3 + HC1C1

(9) CH-C H-C H -C H + 2Na >

C! CH-C H -CH-CH-CH -C H + 2NaClCH3 CH3

(10) 'CH3-CH-CH2-CH3 + CH3CI + 2Na

C1 CH3-CH-CH2-GH3 + 2NaClCH3

(11) CH3-CH-CH2-CH3 -S g L . c h 2=9-ch=ch 2 + 2H2CH, CH,

(12) nCH =C-CH=CH f -C H -C=CH-CH2-\

CH 8 p ' CH3 )n

(13) CH=CH + 2Na ls0’c > N a-C =C -N a + H2

(14) Na -C =C -N a + 2CH3C1 -> CH3-C=C-CH 3 + 2NaCl

(15) CH3-C=C-CIỈ3 + 2 H2 —Joor- * CH3-CH 2-CH 2-C H 3



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




34/177

Bài 4. Hoàn thành* sơ đồ phản ứng sau:

CaC - ^ C H

» ■c4h 4-2 U c 4h 6-^h-c4h 10-2 U c h 4

(6)

C2H4-ÍS—►C2H5OH-^—*• C4Hệ-ỈỈ2Ì-*. Cao su Buna

Lời g iả i

(1 ) CaC2 + 2H20 -> Ca(OH)2i + CH =CHt

(2) 2 CH=CH CUCI NH CH2=CH-e = CH

(4) CH2=CH-CH=CH2 + H2 — CH3-C H 2-C H 2-GH3

(5) n-C4Hio 450 -500°cCracking -> c h 2= c h - c h 3 + c h 4

(6 ) 2 CH4 1500°csau làm lạnh nhanh

■» CH= CHÍ + 3 H ,t

(7) C2H2 + H2 Pd ,t°( 1:1)

-> c 2h 4

(8) C2H4 + H20H+,t°

-> C2H5OH

(9) 2 C2H5OH CH2=CH-CH=CH2 + H2t + 2H20

(hay 2C2H5OH ° > CH2=CH-CH=CH2 + H2 + 2H20 )

(1 0 ) nCH2=CH-CH=CH2 Natrùng hợp -» (-CH2-CH=CH-CH 2- ) n


+ Br2, (1:1)■►3sản phẩm() —

Isopentạn-^u Isopren...» Cao su tự nhiên

(6)C5Hg (1) >Penten -̂ -►Pentan-̂ -+ Propen (4) >Poll propilen (P.P)

Sơ đồ & chuỗi phản ứng Ha học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




35/177

Lời g iả i

( 1 ) C s H s + H 2 — C 5H 10

( 2 ) C 5H 10 + H 2 - ệ r - > C 5H 12

(3) 11-C5H12 > CH2=C H-CH3 + C2H6

(4) nCH = CH - CH x,t ’t° ;p . /- C H - C H - \trùng hợp [ v ; - j n

(5) CH - 9 H - C H -C H CH =C-CH=CH + 2H

c h 3 c u ,

( ) CH =ỹ -C H=C H + 2H CH-CH=CH -G H

c h 3 CH3

Ợ) nCH2=C-CH=CH2 X't,t_°;P »/-CH2-C=CH-CH2-\CH3 trùng hợp i , l

Br. Br(8 a) CH2=C-CH=CH2 + Brỉ iiiil* cH2=G-CH-CH2

c h 3 c h ,

Br Br(8 b) CH2=C-CH=CH2 + Br2 ilili* CH2-C-CH=CH2

c h 3 c h ,

Br Br(8c) CH2=C-CH=CH2 + Br2 iiiỉl* CH2-C=CH-CH2

c h 3 c h 3


( X ) - C U C 1 .NH4C 1 ) ( X i ) ( 1 )

(Xi) + H2 (X2) (2 )

(X2) + H2 (Y) (3)


(15) CH3-G = C-CH 3 + ĩm 2 200oc" > u n 3- ^ a 2- u i i2— ,




B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




36/177

(Y>)T + (Y*)T (4)

(Y) + H20 h '' > (Z) (5)(Z) ^ > (X2) + (Zi)t + H20 (6 )

(X2) .ri^ha. » Cao su Buna (7)

(X2) + C6H5CH=CH2 —*Lil£ >Cao su buna—s (8 )

Lời g iả i

(1 ) 2 CH=CH C“CI NHJC1 > CH2=CH-C=CH

(X) (X,)

(2) CH2=CH-C a c h + h 2 — CH2=CH-CH=CH2

(Xề) (X2)

(3) CH2=GH-CH=CH2 + H2 — CH3-C H 2-C H 2-C H 3

(X2) (Y)

(4) n-C 4H10 - > CH2=CH2 + C2H6

(Y) (Yt) (Y2)

(5) C2H4 + H20 ■> C2H5()H

(Y) (Z)

(6 ) 2 C2H5OH > CH2=CH-CH=CH2 + H2t + 2H20

(Z) (X2) (Z,)

(7) nCH?=CH-CH=CH2 > (-C H2-CH=CH-CH2 - ) n

(X2) Cạo su Buna

(8 ) nCH2=CH-CH=GH2 + nrf^)-CH=CH2--x-̂ -P->(-CH2-CH-CH2-CH=CH-CH2

(X2) Cao su buna - đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




37/177

CHƯƠNG (ự

ANKINA. TM TẮT L THUYẾT

^ Ankin là những hiđrocacbon không no mạch hở có liên kết ba c=c

trong phân tử. Công thức chung: CnH2n‐2 (n > 2 ).Tính chất hóa ỈỌC

1) Phản ứng cộng

a) Cộng với hỉđro

CnH2n-2 + 2H2 - ..^ > CnH2n+2

b) Cộng với halogen

Brom và clo tác dụng với ankin cũng theo hai giai đoạn riêng rẽ.

T ổ n g q u á t : C„H > C„Hll_ X > CnH ll_ X

Ví du: CHsCH + Cl2 — /-•-*— > C1-CH=CH-C1: 1,2-đicloeten^ dung môi 9

C1-GH=CH-C1 + Cl2 -> C12CH-CHC12: 1 ,1 ,2 ,2 -tatracloetan

c) Cộng với axit (HCl, HCN, ...)

Khi có mật chất xúc tác, một số axit tác dụng với axetilen thu được

những dẫn xuất vinyl: CIĨ2=CHX (X: F, Cl, OCOCH3...) dùng làm monome

trong tổng hợp cao phân tử.

Ví dụ: CH=CH + HC1 -> CH2=CH-C1: vinyl clorua

CH=CH + HCN -> CH2=CH-CN: vinyl xianua hay acrilon nitrin

CH^CH + CH3COOH -> CH2=CH-OCOCH3: vinyl axetat

d) Cộng ướị nước

CHsGH + HOH — ‘g o , > CH=CH-OH -> CỊĨ-CH O

rượu vinylic anđehit axetic

2) Phản ứng trùng hợp

a) Trùng hợp mạch cacbon

2HOCH NH*aCuC1. -> CH2=CH-OCH (vinyl axetilen) .

nCH=CH 280°c~ >


38/177


39/177


40/177

Bài I. Hoàn thành sơ đồ phản ứng sau:( 1)

(2)

c h 4 -

CaC ■

AgCECAg^^

(5)^ỉCuC=CCu+~{(sC

CHBr ----- Í2L

(8)•c h 6- (9) ■CHC1

P.V.A

( 10) HOOC-COOH -^-►NaOOC-COONa

CH-il2L_* CHCHO- ^ ~ >CHaCOOH(17)

(18)

>CHCOOCH=CH(14)-C2H4^ C 2H4Br2^ C 2H2(-^ C H 2=CH-Cl

(23) ' (24)

■ ^ C H- ^ C H6- ^ C a o s ụ B u n a P.V.C __________ (25)________________Iị

C4H1o-í2a*C3H6-Sỉi*C3H6Br2-eỉl-GHEC-CH3-SL*H2C - 3C2H20 4 + 8Mn02 + 8KOH

(hay CH = CH + 4[0] ddKMn 4..> HOOC-COOH )

(11) HOOG -COOH + 2NaOH ->NaOOC-COONa + 2H20Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ 3 9



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




41/177

(12) CH=CH + H20 - H8S° ^ S0< > CHaCHO

(13) CH3CHO + i o 2 - M"’ > CH3COOH

(14) C2H2 + H2 > C2H4

(15) CH2=CH2 + Br2 -> CH2Br-CH2Br

(16) CalLjBr, + 2KOHd,c > C2H2t + 2KBr + 2H20(17) CH=CH + CH3COOH — H3COO-CH=CH2

(18) nCH COO-CH=CH » / -C H - C H - \

\CH3COO /„

(19) CH=CH + HC1 -> CH2=CH-C1

(20) 2CH=CH -C“CINH'CI > CHsC-CH=CH2

(21) CH = C-CH= CH2 + H2 — CH2=CH-CH=CH2

(2 2 ) nCH2=CH-CH=CH2 — ^ » (-CH2-CH=CH-CH2-)„

(23) 2CH2=CH-C1 + 2 Na -> CH2=CH-CH=CH2 + 2 NaCl

(24) nCH2= CH-C1 xt,t°’P > /-CH2-CH-\V Cl /n

(25) CH2=CH-C=CH + 3H2 — C H s-C H z-C H z-C H }

(26) 11-C 4H10 — ^ c- > C2H6t + C2H4t

(27) CH2=CH-CHs + Br2 CaHeBra

(28) C3H6Br2 + 2KOHđặc - ~y ~> CHsC-CHi) + 2KBr + 2H20

_ . C H 3

(29) 3CHhC-CH3 1 s^ H 2C - Qc h 3

(30) 2CH=CH - > CH sC-CsC H ( + H20)

(31) CHh C-C=CH + Ag20 > AgC!=C-CaCAgv + H20

(hay CH=C-C=CH + 2[Ag(NH3)2]OH

AgC =C-C =CA gị + 2H20 + 4NH3t)

(32) AgC sC -C sC A g + 2HC1 -» CH =C-C=C H + 2AgCl4-4 0 Sơ đồ & chuỗi phả n ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




42/177


Đivinyl < — etanol ^ — etyl clorua < ^ etan butan

Axit axetic ■> Natri axetat (2) »Metan (3) > Axetilen-^u* Vinyl axetilen

_ (4) ________í

Canxi cacbua Cao su cloropren «--- { — — - Clo ropre n*-^ —

--------- —— >buta-l,3-điin ..:t Điaxetiluabac(15)

(l6) »Natri axetilua — » Đimetyl axetilen » n -butan

Lời g iả i

(1) CH3COOH + NaOH -> CHgCOONa + H20

(2) CH3COONa + NaOH Ca O -> CHdt + Na,CO.<

1500°c CH = CH + 3Hot(3) 2 CH4 - r . . . ,v * « s au là nì l ạn h n ha nh

(4) CaC2 + H20 -> Ca(OH) 2 + CH=CHt

(5) 2CH ã CH ° £ liS£i-» CH= C-CH=CH2

(6) CH2=C H-G =C H + 3H2 — » CH3-CH2-CH2-CH3

0 2H6t + C2H4ỹ

(8 ) C2H6 + Cl2 "* > C2H5CI + HC1

(9 ) G2H5C1 + NaOH — C2H5OH + NaCl

(10) 2 C2H5OH ^ - > CH2=CH-CH=CH2 + Hat- + 2H20

(hay 2 C2H5OH > CH2=CH-CH=CH2 + H2t + 2H20)

(11) CH=C-CH=CH2 + HC1-------►CH2=C-CH=CH2

CI

(12) nCH2=C—CH=CHo f-CH2-C=CH-CH2-\trùng hợp \ ^ /n

(13) 2CH=CH Cu''-0- > CH=C -C=C H + H20

Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu CỜ 4 1



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




43/177

(14) CH=C -C=C H + Ag20 > AgC = C-C=CAgị + H2G

(hay C H sC -C = CH + 2 [Ag(NH|)2]OH ->

AgC = C-C =C Agị + 2H20 + 4NH3T)

(15) AgC= C-C 3 CAg + 2HC1 -> CH= C-C 3 CH + 2AgClị

(16) CHsC H + 2Na ■■ 150 0 -> Na-C=C-Na + H2

(17) Na -C sC -N a + 2CH3C1 -> CH3-C = C-CH 3 + 2NaCl

(18) CH3

-C SC-CH3

+2

H2

- > c > CH3

-C H2

-C H2

-C H3


Cacbon —— > Metan — > Axetilen ■ (3) >Axit oxalic

— > Natri oxalat — » Natri cacbonat — » Canxi cacbonat

— > Canxi oxit — » Canxí cacbua — > Axetilen —— >

Etylen —° 1' > Etylen glicol —-■- ■■-> Axit oxalic

■(13) > Natri oxalat

Lời g iả i

(1) c + 2H2 ^ > CH4t(2) 2CH4 > CH=CH + 3H2ỉ

(3) 3C2H2 + 8KMn04 + 4H20 -> 3C2H20 4 + 8Mn02 + 8 KOH

(hay CH=CH + 4[0] d HOOC-COOH)

(4) HQOC -CÒOH + 2NaOH ->NaOOC-COONa + 2H20

(5) NaOOC - COONa + 2NaOH cy > 2Na2C03 + H2t

(6 ) Na2C03 + CaCl2--> CaCOsi + 2 NaCl

(7) CaCOa CaO + C 02t(8) CaO + c 4 g c > CaCs + COt

(9) CaC2 + 2H20 Ca(OH)2ị + CH= CHt

(10) c 2h 2 + h 2 - | f - > c 2 H4

(11) 3CH2=CH2 + 2KMn0 4 + 4H20

® 3C2H4(OH)2 + 2MnOỉ + 2KOH

(12) f - OH + 4 [0] dd KMnG COOH + 2HCH2-OH COOH

Bài 4. Hoàn thành sơ đồ phản ứríg sau:Nhôm Nhôm cacbua — Met an — > Axetilen

— » Vinyl clorua —— > Butađien — » Butan — > Etilen

— Ẹtanol — > Butađien (1Q) >Cao su Buna4 2 Sợ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ '



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




44/177

(D4A1 + 3C ■800Oc > AJ4C3

(2) ÀI4C3 + 12HC1 -4- 4 AICI3 + 3 CH4Í

hay ALA •+ 12H20 -> 4A1(0H)34- + 3CH4t

(3) 2CH4 J ^ > CH=CH + 3H2t

(4) CH=CH + HC1 l̂ fc » CH2=CH-C1

(5) 2 CH2=CH-C1 + 2 Na -> CH2=CH-CH=CH2 + 2 NaCl

(6 ) CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 —f-4- CH3-C H 2-C H 2-C H 3

(7)n-C 4H10 > CsHsf+ C2H4t

(8) C2H4 + HaO —h--;J > C2H5OH

(9) 2 C2H5OH ^ > CH2=CH-CH=CH2 + H2t + 2H20

hay 2 C2H5OH — > CH2=CH-CH=CH2 + H2t + 2 H20

(1 0 ) nCH2=CH-CH=CH2 > (-C H2-CH=CH-CH2-)n


CH4«- (6- - CH3COONa CHBr^ - > C H2- ^ CHCOOCH=CH2— ị(7) • (9)

CHC H O -^G H 3COOH p .v .a

Lời g iả i

(1) C2H5OH C2H4 + h 20

(2 ) CH2=CH2 + Br2 -> CH2Br-CH2Br

(3) C2H4Br2 + 2KOHđịc > C2H2t + 2KBr + 2H20

(4) CH = CH + CH3COOH ——íí—> GH3COO-GH=CH2

(5) CH3COO-CH=CH2 + NaOH — CHs’cOONa + CH3CHO

(6 ) CHsCOONa + NaOH — 1y ~> CH4T + Na2C03

(7) CH=CH + HsO CH3ÓỊỈO

(8) CII3CII0 + - 0 2 — CIIsCOOH2

(9) nCH3COO-CH=CH2 /-CH 2- C H - \\CH3COO /„

Sơ đồ & chuỗi phản ứng Ha học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




45/177


(X) > (Xt)t + (X2)t , (1 )

(Xx) + Ag2o J & m b .■> (Xs)t + (X4) (2)

(Xs) + (X,,) ->(Xi)t + (X«)ị (3)

(X,) + (Xs) - >ÍY)t (4)

CO irimThạp >P-E ( Polí etilen) - (5)

(Y) + (Yj) ->■ (Y2) (6)

(Y2) + (Y3) >(Xi)t + (Z) + (X4) (7)

(XO + (Zi) CuCI/NHĩ > (T)ị + (X4) (8 )

(T) + (X5) ^ (X i)t+(T i) (9)

(Xj) + (X5) -> (Tá) - (1 0 )

(T2) Poli vinyl clorua (P.V.C) (11)

Lời g iả i

(1) 2CH4 -— ,. l5|00!c . . > CH =CHt + 3H2tv ' * sau làm lạnh nhanh ^

(X) (Xi) AgC=c A gị + H20

(Xj) (Xa) (X,)

(3) AgC=CAg + 2HC1 -> CHoCHt + 2AgClị

(Xs) (X,) (XO (Xe) •

(4) C2H2 + H2 > C2H4

(Xi

) (X2) (Y)(5) nCH2=CH2 - > (-CH2-CH2-)„

(Y) P.E




B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




46/177

(6 ) CH2=CH2 + Br2 -> CH2Br-CH2Br

(Y) (Y,) (Y2)

(7) C2H4Br2 + 2K0Hdac *•£*■■> C2H2t + 2 KBr + 2H20

(Y2) (Y3) (X j) (Z) (X4)

(8 ) CH = CH + Cu20 —gg gg i > CuC=CCuị + H20

(X,) (Z,) (T) (X4)

(9) CuC = CCu + 2HC1 -> CH=CHt + 2CuCl

(T) (X5) (X.) (Ti)

(10) CH =CH + HC1 150H82ĉ c > CH2=CH-C1

(11) nCH2=CH-Cl .-xl£ ’p » /-CH 2-CH-'\' Cl ' n

(Xi) (X5) (T2)

xt ,t° ,p

C1

(T2) ..


() + , (1) + (2) (1) ,

(Xj).+ H2O -> (X3) + (Y)t (2)

(Y) + H20 > (Yi) (3)

CYO + (Y2) - ì!£-KZ) (4)

(Y) + (Z) -^ -X Z O ■ (5)

(Zi) (P.V.A) (6)

(Z) + (Z2) -> (T) + H20 (7)

(T) + (Z2) — + (T2) ị (8 )

> CY)t + (T3)t (9)




B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




47/177

Lời g iả i

(DCaO + C -..t̂ g c > CaC2 + COt

(X) (Xi) (X2)

(2 ) CaC2 + 2H20 -> Ca(OH)2 + CH = CHĨ

(Xi) ' (X3> (Y)

(3) CH,= CH + H20 - > CH3CHO

(Y) (Yx)

(4) CH3CH0 + - O2 — > CH3COOH

(Yx) (Y2) (Z)

(5) CH = CH + CH3COOH CH3COO-CH=CH2

(Y) (Z) (Zi)

(6) nCH3COO-CH=CH2 W-CH2-CH- \ \CH COC) /fi

(Zx) (P.V.A)

(7) CH3COOH + Ba(OH) 2 -» (CH3COO)2Ba + 2H20

(Z) (Z2) (T)(8 ) (CH3COỌ)2Ba + Ba(OH)2 - ệ - > 2 CH4T + 2BaC03ị

(T) (Z2) (Tị) (T2)

(9) 2 CH4 - — r 15°°°hc h . > CH=C Ht + 3H2tv • ' * sau làm lạnh nhanh *

(Ti) (Y) (T3)


® < X i ) t + GWt (!)

(Xi) CuCI NH4CI ^ (Xs) (2)

(Xi) + Ag20 > C M -+ (X5) (3)

4 0 Sơ đồ & chuỗi phả n ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




48/177

. (Xs> + (X2) — (Y) (4)

no - T O - > Cao su Buna (5)

(Y) + (X2) — 7 —> (Yi) (6 )

OTi) > (Y Jt + (X)t (7)

(Y2) + (Z) -» (T) (8 )

(T) + (TO y > (T2) + (T3) + (X5) (9)

Lời g iả i

(1) 2 CH4 -----,.l5,°0°c h h > CH=CHT + 3H2tv ' * sau làm lạnh nhanh ^

(X) (Xx)(X2)

(2 ) 2 CH = CH — > CH = C-CH=CM2

(Xx) (X3)

(3) CH=CH +Ag20 — > AgC = CAgị + H20

(Xj) (X4) (X5) '

(4) CH = OCH =CH2 + H2 — p u C H2=CH-CH=CH2

(X3) (X2) (Y)

(5) nCH2=CH-CH=CH2 -> (-CH2-CH=CH -CH2- )n

(Y) Cao su Bu na

(6) CH2=CH-CH=CH2 + 2H2 — CH3-CH2-CH2-C H3

(Y) (X2) (Yx)

(7)n-C 4H10 - % % £ • - > C3H6t + CH4t

(Yi) (Y2) (X)

(8 ) CH2=CH-CH3 + Br2 -> C3H6Br2

(Y2) (Z) (T)

(9) C3H6Br2+ 2KOHđạc — CH3 C-CH3 + 2KBr + 2H20 r

(T) (T,) (T2) (Ts) (X5)

Sơ đồ &chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ 4 7



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




49/177

CHƯƠNGự

BENZEN VÀ ANKYLBENZENA. TM TẮT L THUYẾT

Tính ch ất hóa học của benzen1) Phả n ứng th ế

a) Tác dụng với brom- Benzen không phản ứng với nước brom, nhưng dễ dàng phản ứng với brom khan khi có bột sắt làm xúc tác.

C6H6 + Br2 Fe' t0 > C6H5Br + HBr- Do ảnh hưởng của nhân thơm đôi với mạch nhánh, nên khi chiếu sáng toluen tham gia phản ứng thế nguyên tử hiđro ở nhóm CH3 dễ dàng hơn CH4.

c 6h 5- c h 3 + Cl2 ^ >C6H5-CH2C1 + HC1- Toluen tham già phản ứng brom ồ vòng dễ dàng hơn và tạo thànhhỗn hợp hai đồng phân. ■

c h 3

[O.

b) Phản ứng nitro hóaKhi lắc benzen với hỗn hợp hai axit đậm đặc HNO3 và H2SO4, nhóm

nitro (-NO2) sẽ thay thế nguyên tử hiđro của benzen cho nitrobenzen. Vai trò chủ yếu của H2SO4 là chất xúc tác.

c 6h 6 + HNO3 d(c > c 6h 5- n o 2 + h 2 0

Khi đưa nhóm -NO2 thứ hai vào nhân cần phải dùng hỗn hợp hai axit đậm đặc hơn, và tiến hành ở nhiệt độ cũng cao hơn, sản phẩm thu được là dẫn xuất l,2-đinitrobenzen (meta-đinitrobenzen). Toluen cũng tham gia phản ứng nitro hóa d ễ dàng hơn benzen tạo thành hỗn hợp hai đồng phân.

CIỈ31 H2SO,jđ

[ O ] + HO NO , — 2-

NO 2 (p-nitrot.oluen)

4 g Sơ đồ & chuỗi phản ứng Hóa học Hữu cơ



B

Ồ

I

D

Ư

Ỡ

N

G T

O

Á

N

-

L

Í

-

H

Ó

A

CẤ

P

2

3

1

0

0

0

B

T

R

Ầ

N

H

Ư

N

G

Đ

Ạ

O

T

P

.

Q

U

Y

N

H

Ơ

N




50/177

2) Cộng cloC6H6 + 3C12 —^->C6H6C16

hexaclo xiclohexan (thuốc trừ sâu 6,6,6)

3) Phản ứng oxi hóa . a) Phản ứng cháy

Benzen và các đồng đẳng của nó cháy trong không khí sinh ra CƠ 2, H2O và nhiều muội than ( nco > Iijj 0 ). .

CnH2n_6 + ̂ z l o 2 -> nC02 + (n-3)H20 &

b) Tác dụng với dung dịch KMnOị Benzen không tác dụng với dung dịch KMn04 nhưng toluen lại bị oxi hóa ở gốc -CH3 khi đun nóng với dung dịch KMn0 4 tạo thành sản

phẩm axit benzoic - C6H5COOH.c 6h 6- c h 3 + 3[0 ] — dd™n0< ■> C6H5COOH + h 20

hay C6H5-GHa + 2KMn04 C6H5COOK + 2Mn02 + KOH + H20

Điều ch ế benzen

1) Chưng cất nhựa than đá trong công nghiệp

2) Phương ph áp đềh ỉđro hỏaa) Đềhiđro hóa xiclohexan X

o Pt3ho7cP đ > o +3IĨ2Í

b) Đềhiđro hóa n-hexan đồng thời khép vòng c h - c h - c h - c h - c h - c h > CH -t-4H

3) Phương p há p tổng hợpPhương pháp này để điều chế các chất đồng đẳng của benzen.a) Tổng hợp Vuyec - Fittic

Ankyl halogen + dẫn xuất halogen thơm + Na -» aren

Ví dụ: C6H5Br + 2 Na + Br - CH3 C6H5 - CH3 + 2NaBrb) Tổng h�

Documents

SƠ ĐỒ VÀ CHUỖI PHẢN ỨNG HÓA HỌC HỮU CƠ DÙNG CHO HS 10-11-12 - HUỲNH VĂN ÚT