Rendgenska Anatomija Kraljeznice - II. Dio

80

Rendgenska anatomija

kralješnice

www.perpetuum-lab.com.hr

81

CCeerrvviikkaallnnaa kkrraalljjeeššnniiccaa Cervikalna kralješnica sastoji se od 7 kralješaka. C kralješci imaju mali široki ali niski korpus. Neuralni kanal je širok i ovalano oblikovan. C3 – C7 kralješci imaju kratki bifidno oblikovani spinozni nastavak. C1, C2 i C7 su atipični.

C7 kralješak Naziva se i prominentnim kralješkom IImmaa ššiirrookkee ttrraannzzvveerrssaallnnee nnaassttaavvkkee ii dduuggii spinozni nastavak koji se može lako palpirati.


82

Cervikalna kralješnica 1 - C3 2 - C5 3 - C7 4 - transverzalni nastavak C4 5 - sninozni nastavak C6 NNaa AA--PP ssnniimmccii cceerrvviikkaallnnee kkrraalljjeeššnniiccee NNaa ppoossttrraanniiččnnoojj ssnniimmccii pprriikkaazzuujjee prikazuju se korpusi, transverzalni i se svih 7 C kralješaka. Na ovoj spinalni nastavci C3-C7 kralješka. snimci vidi se samo gornji dio

C7 kralješka.

PPoossttrraanniiččnnaa ssnniimmkkaa

DDoobbrroo ssee pprriikkaazzuujjuu iinntteerrvveerrtteebbrraallnnii pprroossttoorrii.. AArrttiikkuullaarrnnii nnaassttaavvccii pprriikkaazzuujjuu ssee ppoosstteerriioorrnnoo oodd kkoorrppuussaa kkrraalljjeeššaakkaa iizznnaadd ssppiinnaallnnoogg kkaannaallaa.. SSppiinnoozznnii nnaassttaavvaakk mmoožžee bbiittii ppooddiijjeelljjeenn..


83

Na snimci C kralješnice u maksimalnoj ekstenziji najbolje se može pratiti granica korpusa kralješaka.

Linija spoja lamina je radiološki termin za tanku bijelu liniju koja se vidi na bazi svakog spinoznog nastavka a tvori ju spoj lamina. Spinalna moždina koja se na snimci nevidi prolazi u prostoru između posteriornog ruba korpusa i linije spoja lamine. 11-- CC33 2- C5 3- C7 4- Trup C4 5- Transverzalni nastavak C4 6- Gornji artikularni nastavak C6 7- Donji artikularni nastavak C5 8- Mjesto spoja lamina na C1

Na snimci C kralješnice u maksimalnoj fleksiji analizira se stanje ligamentarnog aparata. Transverzalni nastavci superponiraju se sa korpusima kralješaka i tvore pojačani denzitet.


84

KKoossaa ssnniimmkkaa kkoorriissttii ssee zzaa aannaalliizzuu nneeuurraallnniihh otvora. Prikazuju se i pedikli ipsilateralne strane kao i artikulacije. 11-- KKoorrppuuss 2- Pedikul 3- Transverzalni nastavak 4- Artikularna ploha 5- Lamina 6- Spinozni nastavak 7- Transverzalni otvor Aksijalni CT presjek C3 Na skenu je prikazana koštana potpora spinalnoj moždini. Ispred korpusa kralješka nalazi se hipofarinks.


85

1- Korpus C3 2- Korpus C5 3- Korpus C7 4- Intervertebralni disk

Na ovom sagitalnom MR presjeku prikazani su odnosi C kralješnice i spinalne moždine. Dobro su prikazani intervertebralni diskovi. Korteks kosti je crn tako da granica kralješka ima izgled crne linije. Moždina kosti je svjetla.

AAttllaass ((CC11))

Atlas je prvi C kralješak. Oblikovan je poput prstena i ima prednji i stražnji luk. Oba luka imaju tuberkule i mase lateralis kojin tvore rudimentalni transverzalni nastavak. Na svakom transverzalnom nastavku nalazi se otvor kroz koji prolaze vertebralne arterije. ZZaa rraazzlliikkuu oodd ddrruuggiihh cceerrvviikkaallnniihh kkrraalljjeeššaakkaa atlas nema korpus i spinozni nastavak. Artikulira sa lubanjom preko atlantookcipitalnog zgloba. U ovom zglobu odvija se fleksija i ekstenzija glave.

C1 kralješak oblikovan je poput prstena

koji okružuje dens C2 kralješka i spinalnu moždinu. Kranijalno artikulira sa

okcipitalnom kosti a kaudalno sa artikularnim plohama C2. Na P-A snimci

lateralne granice prstena vide se iznad lateralnih granica C2. Dens je centralno

smješten.


86

1- Prednji luk 2- Stražnji luk Na postraničnoj snimci prikazuju se prednji i stražnji luk. Prednji luk je u kontaktu sa densom Razmak između prednjeg luka i densa ne prelazi 3 mm.

NNaa ssuubbmmaannddiibbuullaarrnnoojj ssnniimmccii pprriikkaazzuujjee ssee ooddnnooss ddeennssaa ii aanntteerriioorrnnoogg lluukkaa CC11.. Posteriorni luk superponira se sa okcipitalnom kosti i ostalim dijelom C kralješnice te se na snimci ne vidi.

1- Prednji luk 2- Stražnji luk


87

UUkkoolliikkoo ssuu lliiggaammeennttii iinnttaakkttnnii nnaa ssnniimmccii UUkkoolliikkoo ssuu lliiggaammeennttii iinnttaakkttnnii nnaa

u maksimalnoj ekstenziji nema pomaka snimci u maksimalnoj fleksji nema densa u odnosu na anteriorni prsten C1. pomaka densa u odnosu na anteriorni

prsten C1. Razmak ne smije biti veći od 3 mm.

1- Masa lateralis 2- Transverzalni nastavak Snimka kroz otvorena usta koristi se za analizu densa i artikulacije C1-2. Masa lateralis prstena C1 prikazuje se lateralno. Prednji i stražnji luki teško je odrediti.

GGoorrnnjjee aarrttiikkuullaarrnnaa pplloohhaa mmaassee llaatteerraalliiss aarrttiikkuulliirraajjuu kkrraanniijjaallnnoo ssaa ookkcciippiittaallnniimm kkoonnddiilliimmaa..

Donje artikularna ploha mase lateralis artikuliraju kaudalno sa artikularnim plohama C2.


88

KKoorrtteekkss kkoossttii ddaajjee ssllaabb ssiiggnnaall ii nnaa MMRR mmjjeerreennjjuu jjee ccrrnn.. SSllaabbii ssiiggnnaall ddoobbiivvaa ssee oodd mmoožžddiinnee iizz pprreeddnnjjeegg ii ssttrraažžnnjjeegg lluukkaa.. Moždina je okružena tankim crnim prstenom – korteks.

AAxxiiss ((CC22))

AAkkssiiss jjee ddrruuggii CC kkrraalljjeeššaakk.. NNaa ttrraannssvveerrzzaallnniimm nnaassttaavvcciimmaa aakkssiissaa nnaallaazzee ssee oottvvoorrii kkrroozz kkoojjee pprroollaazzee vveerrtteebbrraallnnee aarrtteerriijjee.. IImmaa kkooššttaannuu eekksstteennzziijjuu –– ddeennss,, kkoojjaa pprroollaazzii kkrroozz pprrsstteenn CC11 kkrraalljjeešškkaa.. DDeennss pprriijjeeččii hhoorriizzoonnttaallnnii ppoommaakk ggllaavvee uu ooddnnoossuu nnaa CC kkrraalljjeeššnniiccuu C2 artikilira sa C1 atlantoaksijalnim zglobom u kojem se odvija rotacija glave. 1- dens 2- korpus

Dens je kranijalni nastavak korpusa C2 kralješka. Ulazi u prsten C1 i ligamantima je povezan sa prednjim arkusom. Na P-A snimci dens se nalazi centralno između masa lateralis C1.

LLaatteerraallnnaa ggrraanniiccaa CC22 ppoorraavvnnaattaa jjee kkrraanniijjaallnnoo ssaa llaatteerraallnnoomm ggrraanniiccoomm CC11 i kaudalno sa lateralnom granicom C3 Spinozni nastavak superponira se iznad korpusa kralješka.


89

DDeennss ssee pprriikkaazzuujjee ii nnaa ppoossttrraanniiččnnoojj ssnniimmccii kkrraanniiooggrraammaa.. UUsspprraavvnnoo jjee ppoossttaavvlljjeenn ii ddoo 33 mmmm uuddaalljjeenn oodd pprreeddnnjjeegg lluukkaa CC11 ss kkoojjiimm jjee ppoovveezzaann lliiggaammeennttiimmaa.. LLiiggaammeennttii ssee nnaa ssnniimmccii nnee vviiddee.. 1- Korpus C2 2- Dens 3- Spinozni nastavak

Dens se nalazi u prstenu C1. Anteriorni rub densa nalazi se do 3 mm od anteriornog luka C1. Dens funkcionira kao „korpus C1“. Korpus i spinozni nastava C2 su najveći od svih C kralješaka. SSnniimmkkaa uu mmaakkssiimmaallnnoojj eekksstteennzziijjii jjee oodd SSnniimmkkaa uu mmaakkssiimmaallnnoojj fflleekkssiijjii jjee oodd koristi za analizu odnosa densa i prenjeg koristi za analizu povrede ligamenata luka C1. koji povezuju dens i prednji luk C1.


90

11-- KKoorrppuuss CC22 2- Spinozni nastavak 3- Dens

Na snimci kroz otvorena usta dens se projecira u sredini prstena C1. Gornje artikularne plohe C2 artikuliraju sa donjim artikularnim plohama C1. AArrttiikkuullaacciioonnaa hhrrsskkaavviiccaa jjee radiolucentna i na snimci se ne vidi. Spinozni nastavak najčešće je rascjepljen – bifidan i prikazuje se kao dva denziteta iznad korpusa C2. 1- Dens 2- Korpus C2 Na sagitalnom MR presjeku vidi se odnos C2 i spinalne moždine te C1 i farinksa.

TToorraakkaallnnaa kkrraalljjeeššnniiccaa

PPoossttoojjii 1122 TThh kkrraalljjeeššaakkaa oodd kkoojjiihh ssvvaakkii aarrttiikkuulliirraa ssaa ppaarroomm rreebbaarraa.. Kralješak se sastoji od korpusa i arkusa koji okružuje i štiti spinalnu moždinu. Obostrano na arkusima nalaze se pedunkli i lamine koje se spajaju i tvore spinozni nastavak. Lateralno iz lamina izlaze transverzalni nastavci. 11-- TThh11 2- Th3

Cervikotorakalni prijelaz uvijek se vidi na P-A snimci C kralješnice. Posteriorna rebra artikuliraju sa korpusima


91

i transverzalnim nastavcima Th kralješaka.

CCeerrvviikkoo--ttoorraakkaallnnii pprriijjeellaazz uuvviijjeekk ssee vviiddii ii nnaa kkoossppjj ssnniimmccii CC kkrraalljjeeššnniiccee.. Posteriorna rebra artikuliraju sa korpusima i transverzalnim nastavcima Th kralješaka. NNaa ddoobbrroo eekkssppoonniirraannoojj pprreegglleeddnnoojj ZZbboogg ssuuppeerrppoozziicciijjee ssaa rraammeenniimmaa nnaa snimci pluća mogu se prikazati korpusi postraničnoj snimci teško je prikazati svih Th kralješaka. Mogu se prikazati gornje Th kralješke. Korpusi Th pedikli i spinozni nastavci svih kralješaka kralješaka poredani su u laganom Transverzalni nastavci protežu se lateralno kifotičnom položaju. i aretikuliraju s rebrima.


Tranzversalni nastavci superponiraju se na korpuse. Rebra prekrivaju pedikle i djelomično spinozni nastavak. Radiolucentno podrućje između korpusa predstavlja intervertebralni disk. Na postraničnoj snimci Th kralješnica ima lagano kifotični oblik. Konture kralješaka su podjednake. Radiolucentno područje među korpusima odgovara intervertebralnom disku.


92

Korpusi Th kralješaka osificirani su već pri U novorođene djece Th korpusi rođenju te se mogu vidjeti na P-A snimci imaju pravokutni izgled ali za razliku pluća. od odraslih mogu izgledati nepravilnim poglavito na prednjoj

strani. 11-- TT1122 2- Pedikl Th6 3- Spinalni nastavak Th7 4- Transverzalni nastavak Th7 5- Intervertebralni disk

Na a-p snimci Th kralješnice na svakom kralješku vide se dva pedikla i spinozni nastavak. Pedikli imaju okrugli oblik i nalaze se ispod gornje pokrovne plohe. Spinozni nastavci imaju izgled okomite kosti koja se superponira nad srednjim dijelom korpusa.

UU ddoonnjjiihh TThh kkrraalljjeeššaakkaa ssppiinnoozznnii nnaassttaavvccii ssee ssuuppeerrppoonniirraajjuu nnaadd iinnttrraavveerrtteebbrraallnniimm ddiisskkoovviimmaa.. Rebra straga artikuliraju sa transverzalnim nastavcima. Intervertebralni diskovi građeni su od hrskavice i na snimci izgledaju kao radiolucentno podrućje. Spinalna moždina i spinalni živci se ne vide.


93

11-- TThh66 ii TThh77 2- Pedikl Th10 3- Gornji artikularni nastavak Th11 4- Donji artikularni mnastavak Th10 5- Intervertebralni disk NNaa ppoossttrraanniiččnnoojj ssnniimmccii,, uusslliijjeedd superpozicije ramenog obruća, gornji Th kralješci se ne prikazuju. Korpusi imaju oblik pravokutnika koji se prema kaudalno povećavaju. Pedikli se superponiraju. DDoonnjjii aarrttiikkuullaarrnnii nnaassttaavvaakk ggoorrnnjjeegg TThh kralješka artikulira sa gornjim artikularnim nastavkom donjeg kralješka. Intervertebralni disk kao i spinalna moždina i spinalni živci se ne razabiru.

CCeerrvviikkoo--ttoorraakkaallnnii pprreellaazz

1- Korpus 2- Pedikl 3- Transverzalni nastavak 4- Artikulacija s I. Rebrom 5- Lamina 6- Spinozni nastavak Artikulacija sa rebrom karakterizira Th kralješke. Korpus kralješka, lamina i spinozni nastavak tvore koštani kanal koji štiti leđnu moždinu.


94

TToorraakkaallnnaa kkrraalljjeeššnniiccaa 11.. KKoorrppuuss kkrraalljjeešškkaa 2. Transverzalni nastavak 3. Spinozni nastavak CT je optimalna metoda za analizu kralješnice. U koštannom prozoru analiziraju se traumatske promjene. 11-- KKoorrppuuss kkrraalljjeešškkaa 2- Transverzalni nastavak 3- Spinozni nastavak Na MR mjerenjima korteks kosti ima tamni – crni signal. Moždina kosti je svjetlija. Ovom pretragom neprikazuju se fini koštani detalji. MR daje izvanredne podatke o patološkim promjenama koštanoj

moždini te spinalnoj moždine i korjena spinalnih živaca.


95

11.. TThh 44 2. Th 12 Na koronarnoj snimci prikazuju se intravertebralni disci. I na ovoj snimci moždina kosti je svjetla a korteks kosti taman.

LLuummbbaallnnaa kkrraalljjeeššnniiccaa

Lumbalna kralješnica sastoji se iz pet kralješaka. Normalno postoji konveksna zakrivljenost.

Korpusi su veliki oblikovani poput bubrega. Medularni kanal je trokutast. Za razliku od C kralješnice u transverzalnim nastavcima nema otvore. Za razliku od Th kralješaka na transverzalnim nastavcima ne nalaze se zglobne plohe za rebra. Spinalna moždina završava u visini L2 kralješka, dok subarahnoidalni prostor završava u visini S2 segmenta. 1. L1 2. L5 3. Pedikl L4 4. Transverzalni nastavak L3 5. Spinozni nastavak L3 6. Intervertebralni disk L1-L2


96

Postoji 5 L kralješaka koji se na nativnoj snimci razlikuju od Th nedostatkom rebara. Svaki kralješak ima dva pedikla, dva transverzalna nastavka, spinozni nastavak, dvije gornje artikularne plohe i dvije donje artikularne plohe. Na A-P snimci artikularne nastavke teško je diferencirati. Između kralješaka nalazi se neopacificirana hrskavica - intervertebralni disk.

1. L1 2. L5

Korpusi kralješka osificiraju pri roženju a nastavci tijekom djetinjstva. 1. L3 2. Intervertebralni disk L1-L2 3. Pedikl L4 4. Transverzalni nastavak L5 5. Spinozni nastavak L4

Transverzalni nastavci L kralješaka veći su od onih na Th kralješcima. Korpusi kralješaka imaju izgled pravokutnika. Među njima nalazi se radiolucentno podrućje - intervertebralni disk. Svaki kralješak ima dva pedikla koj liče okrugloj kosti. Spinozni nastavak nastaje spajanjem lamina i prikazuje se kao okomito medijalno smješteno pojačeno zasjenjenje intenziteta kosti.


97

1. L2 2. Pedikl L3 3. Intervertebralni disk L2-L3 4. Gornji artikularni nastavak L5 5. Donji artikularni nastavak L4 6. Neuralni otvor za L3

Korpusi L kralješaka kao i intraveretbralni diskovi najbolje se prikazuju na postraničnoj snimci. Na postraničnoj snimci pedikli se superponiraju. Superiorne artikulacijski nastavci donjeg kralješka su anteriorno od inferiornih artikulacijskih nastavaka gornjih kralješka. Korda spinalis završava u visini L2 kralješka, međutim živci se nastavljaju kaudalnije i prolaze kroz neuralne otvore. 1. L2 2. Intervertebralni disk L2-L3 3. Transverzalni nastavak L4 4. Lamina L4 5. Gornji artikularni nastavak L5 6. Pedikl L5 7. Donji artikularni nastavak L5

Kosa snimka L kralješnice koristi se za analizu lamina i malih zglobova. U ovoj projekciji vidi se poznata slika „škotskog psa“. - Oči psa su pedikli. - Nos je transverzalni nastavak - Uši su gornji artikularni nastavci - Prednje noge su donji artikularni nastavci - „Ovratnik“ kojeg nosi „pas“ ukazuje na intraartikularnu frakturu.


98

1.Korpus kralješka 2.Lamina 3.Spimnozni nastavak - Korpusi L kralješka širi su od Th. - Ukoliko se skeniranje izvodi radi analize L kralješaka zbog fiziološke lordoze gentri treba nagnuti. - Lamine tvore koštani prsten oko spinalnog kanala. - Lamine se straga spajaju u spinozni nastavak. - Lamine tvore koštani prsten oko spinalnog kanala. - Lamine se straga spajaju u spinozni nastavak. 1.Korpus kralješka 2.Lamina 3.Spimnozni nastavak 4.Pedikl

Na ovom skenu pedikli se protežu posteriorno od korpusa i tvore lateralni zid medularnog kanala.

Na aksialnom MR mjerenju L kralješnice signal uglavnom emitira moždina korpusa i lamine kralješka koja čine krov medularnog kanala. Lamine se sastaju tvoreći spinozni nastavak.


99

1. L1 2. L5

Posteriorna koronarna slika pokazuje korpuse L kralješaka koji su prikazani signalom moždine oko koje se vidi tanki tamni prsten korteksa. Na MR slici vide se intervertebralni diskovi.

SSppiinnaallnnaa mmoožžddiinnaa

Spinalna moždina je duga cilindrična neuralna struktura

koja započima u foramenu magnumu iz medule oblongate. U odraslih osoba dužine je 42-45 cm.

Inferoprno završava medularnim konusom koji je u

odraslih lokaliziran u visini L1.2 vertebralnog diska. U području C i L-S dijelu, uslijed izlazišta cervikalnog i lumbosakralnog pleksusa, lagano je izdužena.

Unutrašnja struktura spinalne moždine – siva supstabca, oblikovana je poput slova „H“. Siva supstanca okružena je bijelom supstancom. Poput mozga spinalna moždina okružena je sa tri meninge:


100

1. Dura mater 2. Pia mater 3. Arahnoidea

Dura mater je jaka, vanjska membrana koja zatvara spinalnu moždinu i caudu equinu te korjene spinalnih živaca. Pia mater je vaskularni omotač koji je usko povezan sa moždinom. Na krajnejm dijelu spinalne korde pija mater se nastavlja u koskcigis tvoreći „filum terminale“. Arahnoidea je nepromočiva membrana koja se nalazi između pie idure mater. Cerebrospinalna tekučina cirkulira u subarahnoisalnom prostoru koji se nalazi između arahnoidee i pie mater

31 par spinalnih živaca izlaze iz spinalne korde. Spinalni živci spajaju sa kordom sa dorzalnim ili senzornim putem i ventralnim ili motornim putem. Na konvencionalnim radiogramima ne vide se spinalna moždina, spinalni živci i meninge. Spinalna moždina zaštićena je sa svih strana koštanim strukturama. S lateralne strane leži između korpusa i laminarnog spoja u spinozni nastavak. Pedikli i lamine štite leđnu moždinu lateralno i dorzalno.


101

Na CT presjeku moždina ima okrugli Sa prednje strane zaštičena je Izgled. Denziteta je mekog tkiva. korpusom kralješka. Sa lateralne Okružena je nižim denzitetom – likvor. strane zaštićena je pediklima. Zaštičena je koštanim dijelom koji Sa dorzalne strane zaštićena je formira spinalni kanal. laminama i spinoznim nastavkom. Sagitalni MR presjeci su od neobične važnosti u analizi spinalne moždine. Spinalna moždina predstavlja nastavak moždanog debla. Moždina ima svjetliji signal od cerebrospinalne tekućine. Koštana zaštita vidi se sa prednje i stražnje strane.


102

RReennddggeennsskkaa aannaattoommiijjaa pplluuććaa


103

PPlluuććaa,, pplleeuurraa ii bbrroonnhhii

Veliki interlobij - postranična snimka

U postraničnoj projekciji veliki

interlobij s lijeve i desne strane se uglavnom superponiraju. Može se

vidjeti kao tanka kosa linija koja ide od anteroinferiorno prema

posterosuperiorno. Smjer interlobija prikazan je na slici.

Desni veliki interlobij dijeli DGR od gornjeg segmenta DDR te DSR od bazalnih segmenata DDR. Lijevi veliki interlobij dijeli LGR od LDR.

CCTT pplluuććaa VVIIIIII

Veliki interlobij je građen od duplikature pleure koja je tako tanka

da se ne vidi na CT skenovima. Pošto krvne žile neprolaze kroz interlobij,

na CT skenovima interlobi u plućnom parenhimu ima izgled podrućja koje je

relativo bez krvnih žila.


104

CCTT pplluuććaa IIXX

Relativni nedostatak krvnih

žila omogućava demarkaciju velikog interlobija. Veliki interlobij (kosi

interlobij) posteriorno je smješten u gornjem dijelu toraksa. Kako se skenovi

spuštaju u donji dio toraksa sve više ide anteriorno.

PPlluuććaa –– MMaallii iinntteerrlloobbiijj

Na PA snimci pluća mali interlobij može se prikazati kao tanka crta koja ide

horizontalno iz desnog hilusa prema desnoj lateralnoj strani toraksa. Položaj interlobija

označen je na slici. Mali interlobi čini dupikatura pleure koju je često na rtg snimci

teško vidjeti. Dijeli DGR od DDR.


105

MMaallii iinntteerrlloobbiijj -- ppoossttrraanniiččnnaa ssnniimmkkaa

Na postraničnoj snimci mali interlobij

(horizontalna fisura) uvijek se neprikazuje. Ukoliko se prikazuje, vidi se kao tanka crta koja izlazii iz srednjeg prednjeg dijela pluća i ide do velikog interlobija. Na postraničnoj snimci dijeli DGR od DSR.

MMaallii iinntteerrlloobbiijj -- CCTT pplluuććaa VV

Na aksijalnom CT skenu mali interlobij vidi se kao podrućje plućmog parenhima bez vaskularizacije. Mali interlobij dijeli DGR od DSR. Mali interlobij sastaje se sa velikim interlobijem koji je također vidljiv kao avaskularno podrućje plućnog parenhima.

Veliki interlobije je na aksijalnom CT skenu tangencijalnije zahvaćen tako da se imponira tanjim.


106

PPlluuććaa LLoobbuuss vveennee aazziiggooss

- Lobus azigos - Fisura azigos - Vena azigos 1% populacije u desnom plućnom vršku ima lobus azigos. Vena azigos je tijekom razvoja lateralno zahvaćena plućnim parenhimom koji se nalazi između vene i medijastinuma.

Fisura azigos predstavlja pleuralni nabor koji dijeli GDR od lobusa azugosa. Vena azigos omotana je pleuralnim naborom fisure azigos.

PPlluuććaa –– LLiijjeevvii GGoorrnnjjii RReežžaannjj

Leži anteriorno od velike fisure. Predstavlja anteriorni i superiorni dio lijevog plućnog krila. Nešto je manji od LDR. Na prednjoj strani nalazi se srčano udubljenje koje je uzrokovano protruzijom srca u lijevo prsište. Prednji donji dio LGR čini lingula koja je analogna desnom srednjem plućnom režnju. LGR sastoji se od 4 bronhopulmonalna segmenata: - apikoposteriorni segment - anteriorni segment - gornji lingularni segment - donji lingularni segment

Apikalni i posterorni segment opskrbljeni su zajedničkim bronhom koji se dijeli distalno.


107

U PA projekciji prostire se od apeksa

do ošita. Lingula LGR analogna je desnom

srednjem režnju i graniči sa srcem. Veliki dio LGR superponira se nad lijevim donjim

režnjem. Iz tog razloga postranična projekcija je neophodna za točnu lokalizaciju procesa.

U AP projekciji prednja donja granica LGR projecira se ispod kupole ošita. U ovoj projekciji velika fisura se ne vidi.


Na postraničnoj snimci LGR superponira se iznad desnog srednjeg i desnog gornjeg režnja. Ukoliko se velika fisura ne vidi, a to je često, nemoguće je odrediti točna granica režnja. Približna lokalizacija LGR vidljiva je na ovoj snimci.

LLoorrddoottiiččkkaa ssnniimmkkaa Lordotička snimka koristi se za

evaluaciju plućnog vrška koji je prekriven klavikulom. Pri ovom snimanju kosa

centralna zraka prati dužu osovinu LGR. Korisna je za diferencijaciju sjena u plučnom

vršku. Ovom projekcijom može se utvrditi da li sjena vidljiva na PA snimci odgovara

patološkoj promjeni ili superpoziciji normalne strukture. Kao i na PA snimci i na ovoj snimci LGR

djelomično se superponira nad LDR i njihova točna granica nemože se sa sigurnošću odrediti.


108

CCTT pplluuććaa II

Na ovom skenu LGR obuhvaća veći

dio prikazanog lijevog plućnog krila. Velika

fisura nalazi se izrazito posteriorno. LGR graniči sa gotovo čitavim lukom aorte.

CCTT pplluuććaa IIII

Plućno tkivo koje se nalazi anteriorno od velike fisure lijevo odgovara LGR. Fisura

koja je tanki nabor pleure nije tangencijalno pogođena aksijalnom zrakom te se vidi. Krvne

žile neprolaze kroz fisuru. Ovaj znak može poslužiti za procjenu njenog položaja.

CCTT pplluuććaa IIIIII

Plućno tkivo kaoja se nalazi lijevo

anteriorno od velike fisure odgovara LGR. Položaj velike fisure može se približno odrediti manjkom krvnih žila u tom području. LGR nalazi se anteriorno od pulmonalne arterije, a retrosternalno graniči sa DGR. Pluća se odjeljena pleuralnim naborom i vezivnim tkivom.


109

CCTT pplluuććaa IIVV

Što se nivo skeniranja sve više spušta velika fisura, koja se približno može odrediti

manjkom krvnih žila, sve više prelazi anteriorno. Bronh za LGR prikazuje se kao

okruglo lucentno područje uz hilus.

CCTT pplluuććaa VV

Velika fisura sve više se pomiče anteriorno. U ovoj visini vidi se dijeljenje

glavnog bronha za LGR.

CCTT pplluuććaa VVII NNaa oovvoomm sskkeennuu LLGGRR pprreeddssttaavvlljjaa lingula koja omata srce. Bronh za LGR polazi iz glavnog bronha anteriorno.


110

CCTT pplluuććaa VVIIII

Dio LGR koji se poput usana nalazi oko srca odgovara linguli koja je analogna DSR.


Dio LGR koji se na ovom skenu nalazi anteriorno i poput ogrtača obavija

srce odgovara linguli. To je dio pluća koji na PA snimci definira granicu srca.

PPlluuććaa –– LLiijjeevvii DDoonnjjii RReežžaannjj

LLDDRR nnaallaazzii ssee ppoosstteerriioorrnnoo oodd vveelliikkee fisure. LDR predstavlja inferiorni i posteriorni dio lijevog plućnog krila i nešto je veći od LGR.

Sastoji se od 5. bronhopulmonalnih segmenata:

- superiorni - anteriomedijalni bazalni


111

- lateralni bazalni - posteriorni bazalni Segmenti su opskrbljeni sa 4 bronhijalne grane. NNaa PPAA ssnniimmccii pplluuććaa LLDDRR ssee ssuuppeerrppoonniirraa preko donjeg dijela LGR. Dio nedijalnog dijela LDR superponira se iznad srca. Rtg zrake tangencijalno prolaze kroz kosi interlobij, koji dijeli LDR od LGR, te ga se u ovoj projekciji ne vidi. Važno je imati na umu da se superiorni segment LDR nalazi iznad srednjeg dijela plućnog krila, tako da patološka promjena u srednjem dijelu plućnog krila može biti u LDR. Za točnu detekciju potrebna je postranična snimka. U PA projekciji posteriorni segment LDR projecira se ispod kupole ošita i teško ga je vidjeti.


Na postraničnoj projekciji LDR superponira se iznad DDR. Velika fisura

koja dijeli LGR od LDR teško se diferencira. Približni položaj LDR označen je na snimci.

CCTT pplluuććaa II AAppiikkooppoosstteerriioorrnnii sseeggmmeenntt LLDDRR ddoossiižžee u gornju polovinu toraksa. U tom dijelu LDR zauzima samo mali diuo lijevog hemitoraksa. Nalazi se posteriorno od velike fisure čija se lokalizacija određuje prema manjku vaskularizacije.


112


Kako se aksijalni skenovi spuštaju

LDR postaje veći. Smješten je posteriorno od velike fisure.

CCTT pplluuććaa IIIIII KKaakkoo ssee sskkeennoovvii uu ttoorraakkssuu ssppuuššttaajjuu tako i velika fisura ide sve anteriornije. LDR, koji je smješten posteriorno od velike fisure, postaje sve veći.


U ovoj visini LGR, koji se nalazi anteriorno od velike fisure, još uvijek je

veći od LDR. LDR graniči sa descendentnom aortom.


113

CCTT pplluuććaa VV

Velika fisura se ne vidi, međutim, njezin približni položaj može se odrediti. Bronh za superiorni segment prikazan je u poprečnom presijeku i ima izgled

okruglog lucentnog područja.

CCTT pplluuććaa VVII

Gornji segment LDR nalazi se visoko u gornjem dijelu toraksa. U toj visini on je malen. Kako se velika fisura pomiče anteriorno on postaje sve veći. Bronh za gornji režanj nalazi se posteriornije od glavnog lijevog bronha.


Na ovom CT skenu plućno tkivo posteriorno od velike fisure predstavlja LDR.


114


Bronh za donje segmente LDR prikazani su kao male okrugle strukture ispunjene zrakom.

PPlluuććaa –– DDeessnnii GGoorrnnjjii RReežžaannjj

DGR nalazi se iznad male (horizontalne) i anteriorno od velike fisure. Predstavlja gornji prednji dio desnog plućnog krila. Dijeli se u tri bronhopulmonalna segmenta: 1. apikalni segment 2. posteriorni segment 3. anteriorni segment


115

Položaj DGR u PA projekciji prikazan je na ovoj slici. Proteže se od vrška pluća do male fisure. U PA projekciji njegov donji dio superponira se iznad gornjeg dijela DDR.


Položaj DGR u postraničnoj projekciji prikazan je na ovoj slici. Na postraničnoj projekciji DGR superponira se preko LGR. Prema kaudalno ograničen je malim interlobijem, a prema straga velikim interlobijem. Interlobiji se uvijek ne prikazuju.

LLoorrddoottiiččkkaa ssnniimmkkaa

Apeks DGR neprekriven klavikulom može se prikazati lordotičkom snimkom. Na ovoj snimci neprikazuju se mali i veliki interlobij tako da se nemože odrediti točna granica režnja.


116

CCTT pplluuććaa II

Za analizu plućnog parenhima

najoptimalniji je «plućni prozor». Za analizu medijastinuma koriste se drugi «prozori». U ovoj visini DGR zauzima gotovo cijeli plućni parenhim. Velik interlobi nalazi se posteriorno.


Plućni parenhim anteriorno od velikog interlobija odgovara DGR. Mada se velika fisura nemože razabrati, njen položaj moženo odrediti manjkom krvnih žila. DGR definira lateralnu desnu granicu medijastinuma.

CCTT pplluuććaa IIIIII

Na ovom skenu vidi se ogranak glavnog bronha za DGR.


117


Na ovom skenu DGR ide anteriorno od medijastinum i retrosternalno se sastaje sa LGR. Kako se skenovi spuštaju veliki interlobij pomiće se više anteriorno.

PPlluuććaa –– DDeessnnii SSrreeddnnjjii RReežžaannjj

DSR je mali, poput klina

oblikovani, režanj. Nalazi se ispod malog interlobija te poviše i anteriorno od velikog interlobija. Analogan je linguli s lijeve strane. Sastoji se od dva bronhopulmonalna segmenta: 1.medijalni segment 2.lateralni segment


118

Položaj DSR u AP projekciji vidljiv je na slici. DSR prileže uz srce i označava njegovu desnu granicu. U AP projekciji superponira se nad DDR. Od DGR odvojen je malim interlobijem koja se ponekad vidi kao tanka linija. Od DDR dijeli ga velika fisura koja se ne vidi na AP snimci.


Položaj DSR u postraničnoj projekciji vidljiv je na slici. DSR smješten je anteriorno i superponira se na lingulu s lijeve strane. Njegova točna lokalizacija može se odrediti samo ako se vide veliki i mali interlobij.


119

CCTT pplluuććaa VVII

Ovaj aksijalni sken napravljen je ispod malog interlobija. Anteriorno smješteno plućno tkivo odgovara DSR


Plućno tkivo koje se nalazi anteriorno od velikog interlobija i desno od srca odgovara DSR. DSR definira desnu granicu srca. Bronh za DSR ima izgled zrakom ispunjene duguljaste strukture.


Anteriorno od velikog interlobija

i ispod malog interlobija nalazi se DSR. Plućno tkivo koje prileže srcu pomaže u definiranju njegovu desnu granicu.


120

PPlluuććaa –– DDeessnnii DDoonnjjii RReežžaannjj

DDR smjedšten je poteriorno od velikog interlobija. Zauzima inferiorni i posteriorni dio desnog plućnog krila. Sastoji se od pet bronhopulmonalnih segmenta: 1. superiorni 2. medijalni bazalni 3. lateralni bazalni 4. anteriorni bazalni 5. posteriorni bazalni

PPlluuććaa -- KKoossttooffrreenniiččnnii kkuutt

F.c. sinus je prostor između dva lista parijetalne pleure. Pluća su

presvučena visceralnom plurom. Ovisno o dubini respiracije uvlaće se u F.c. sinus.

U normalnim uvjetima F.c. sinus je oštar kut. Tupi kut govori u prilog patoloških promjena pleuralnog prostora (nakupljanje tekućine, krvi, tumor ili ožiljak).


121

PPoossttrraanniiččnnaa ssnniimmkkaa 1- L ošit 2- D ošit

Na postraničnoj snimci F.c, sinus naziva se i «posteriorni kostofrenični recesus». On predstavlja posteriorno mjesto hvatanja pleure za ošit. To je najdublji dio pleuralnog prostora.

Na PA snimci posteriorni

kostofrenični ugao nalazi se duboko ispod kupole ošita. Ima izgled oštrog kuta.

Tupi kut ukazuje na patologiju pleuralnog prostora. Na postraničnoj snimci posteriorni

kostofrenični kutevi se superponiraju.

NNoovvoorroođđeennččee KKoossttooffrreenniiččnnii kkuutt nnaassttaajjee rreefflleekkssiijjoomm pleure pri hvatanju na ošit i dijelom pluća koji protrudira u tu inserciju. Oštro je ocrtan i ima izgled oštrog kuta.


122

NNoovvoorroođđeennččee –– ppoossttrraanniiččnnaa ssnniimmkkaa

NNaa ppoossttrraanniiččnnoojj ssnniimmccii nnoovvoorroođđeennččeettaa vviiddee ssee pprreeddnnii ii ssttrraažžnnjjii kkoossttooffrreenniiččnnii uugglloovvii koji imaju izgled oštrog kuta.

TTrraahheejjaa ii bbrroonnhhii

Traheja se prikazuje kao okomita traka intenziteta zraka

smještena medijalno u gornjem dijelu toraka. Inferiorno završava

na karini koja se dijeli u dva glavna bronha. Stijenka traheje vidi se kao

sjena omeđena sa obje strane zrakom i debljine je do 4 mm. Lukom aorte

može biti lagano potisnuta u desno.


123


U postraničnoj projekciji vidi se kao okomiti stup u gornjem medijastinumu.

Završava karinom koja se dijeli na glavne bronhe za desno i lijevo plućno krilo. U pravilu na postraničnoj snimci vidi se desni glavni bronh kao okrugla zračna sjena u sredini pluća.

PPoossttrraanniiččnnaa ssnniimmkkaa -- nnoovvoorroođđeennččee

TTrraahheejjaa jjee pprriikkaazzaannaa kkaaoo ookkoommiittaa lucentna traka u gornjem dijelu pluća. U sredini pluća završava karinom.

LLoorrddoottiiččkkaa ssnniimmkkaa UU lloorrddoottiiččkkoomm ppoolloožžaajjuu ttrraahheejjaa se nalazi u medijalnoj liniji. Zbog kosog položaja bolesnika traheja i medijastinum imaju nepravilni izgled.


124

TTrraahheejjaa –– CCTT ttoorraakkssaa II NNaa oovvoomm sskkeennuu ttrraahheejjaa ssee vviiddii kkaaoo ovalna struktura ispunjena zrakom smještena lijevo tik uz meijalnu liniju. Anteriorno i lateralno graniči sa velikim krvnim žilama. Posteriorno se nalazi jednjak i Th kralježnica.

CCTT ttoorraakkssaa IIII TTrraahheejjaa jjee ookkrruuggllaa iissppuunnjjeennaa zrakom (crna na CT skenu). Anteriorno graniči sa velikim krvnim žilama, a posteriorno sa jednjakom.

CCTT ttoorraakkssaa IIIIII NNaa oovvoomm sskkeennuu ttrraahheejjaa oossttaajjee u medijalnoj liniji. Nalazi se posteriorno od velikih krvnih žila i anteriorno o Th kralješnice.


125

TTrraahheejjaa –– CCTT pplluuććaa II

U gornjem ijelu toraksa traheja se nalazi u medijalnoj liniji. Ima oblik obrnutog slova «U» koji je uzrokovan anteriornom hrskavičnom potporom. Posteriorno se nalaze samo mišići tako da ima ravnu granicu. Ispunjena je zrakom tako da je na CT skenovima crna.

TTrraahheejjaa –– MMRR aakkssiijjaallnnii ttoorraakkssaa II

Kao i na CT skenovima zrak je na MR crn. Traheja je crna, zrakom

ispunjena struktura koja je smještena u medijalnoj liniji anteriorno od Th

kralješnice. Smještena je desno od jednjaka.

MMRR aakkssiijjaallnnii ttoorraakkssaa IIII UU vviissiinnii aarrkkuussaa aaoorrttee ttrraahheejjaa jjee uu mmeeddiijjaallnnoojj lliinniijjii,, mmaaddaa mmoožžee arkusom aorte biti lagano potisnuta u desno. Oblikovana je poput obrnutog slova «U» što je uzrokovano potporom hrskavice koja se nalazi sa anteriuorne strane traheje.


126

MMRR kkoorroonnaarrnnii ttoorraakkssaa IIII

Traheja je okomita, zrakom ispunjena

(crna), struktura koja se nalazi u medijalonoj liniji. Smještena je desno od luka aorte koji je

potiskuje lagano u desno.

TTrraahheejjaa -- CCaarriinnaa -- PPAA ssnniimmkkaa

Karina je bifurkacija traheje koja se dijeli u dva glavna bronha.

Najčešće je smještena u visini korpusa Th VI ili VII kralješka. Karina je latinski naziv za «hrbat» što dolazi od nabora sluznice na bifurkaciji. «Kut karine» odgovara kutu koijeg

tvore dva glavna bronha i obično iznosi 60°- 70°. Kut veći od 90°

suspektan je na patploški proces ispod karine.

Najčešći uzrok su: - uvećanje lijevog atrija, - limfoaenopatija ispod karine - tumorozne mase u medijastinumu.


127

BBrroonnhhii

PPAA ssnniimmkkaa 1- Desni glavni bronh 2- Lijevi glavni bronh

Desni glavni dug je 1-2 cm. Započima na carini a završava dijeljenjem bronha za DGR. Širi je i okomitije postavljen od lijevog glavnog bronha, tako da strana tijela češće ulaze u desni glavni bronh. Lijevi glavni bronh nešto je duži. Mjeri do 4 cm. Započima na carini a završava dijeljenjem grana za LGR. Lijeva pulmonalna arterija prolazi preko lijevog glavnog bronha.


Na postraničnoj snimci lijevi glavni bronh često se vidi kao okrugla

zračna sjena u srednjem dijelu toraksa tik ispod završetka traheje. Lijevi

glavni bronh nalazi se iznad lijevog atrija. Važan je znak za određivanje

lokalizacije lijeve i desne pulmonalne arterije. Anteriorno nalazi se desna

pulmonalna arterija a superiorno lijeva pulmonalna arterija. Često se iznad

lijevog glavnog bronha vidi mala okrugla zračna sjena koja odgovara bronhu za DGR.


128

CCTT ttoorraakkssaa VV 1. Desni glavni bronh.

Desni glavni bronh je odmah iza gornje šuplje vene i anteriorno od Th kralješnice. On je kratak i u ovoj visini se dijeli u bronh za DGR. 2. Lijevi glavni bronh

Lijevi glavni bronh je iza ascendentne aorte i ispred descendentne aorte. Duži je od desnog glavnog bronha Lijeva pulmonalna arterija lućno prelazi preko lijevog glavnog bronha.

CCTT ttoorraakkssaa VVII

Lijevi glavni bronh, koji je duži od desnog, ima kosi silazni tijek. Završava dijeljenjem u bronh za LGR.

CCTT pplluuććaa IIIIII 1. Desni glavni bronh 2. Lijevi glavni bronh

Desni glavni bronh dug je 1-2 cm i završava djeljenjem za bronh za DGR. Nakon toga naziva se intermedijalnim bronhom. Ima okomitiji tijek i šire polazište tako da strano tijelo češće ulazi u njega. Lijevi glavni bronh je duži i ima kosi smjer prema kaudalno.


129

CCTT pplluuććaa IIVV LLiijjeevvii ggllaavvnnii bbrroohh nnaassttaavvlljjaa ssee lijevo od medijalne linije i završava dijeljenjem u bronh za LGR.

BBrroonnhh zzaa DDeessnnii GGoorrnnjjii RReežžaannjj -- CCTT pplluuććaa IIIIII

Posteriorno od gornje šuplje vene i inferiorno od utoka vene azigos u gornju šuplju venu desni glavni bronh daje granu za DGR. Na ovom skenu dobro je vidljiv ogranak za anteriorni segment DGR.

BBrroonnhh zzaa LLiijjeevvii GGoorrnnjjii RReežžaannjj -- CCTT pplluuććaa VV

Bronhi za LGR izlazi iz glavnog bronha anteriorno. U toj visini izlazi i grana za gornje segmente LDR koja ide posteriorno.


130

BBrroonnhh zzaa DDeessnnii SSrreeddnnjjii RReežžaannjj -- CCTT pplluuććaa VVIIII

U visini srca bronh se dijeli anteriorno dajući bronh za DSR. Na

ovom skenu vide se i bazilarne bronhalne grane.

BBrroonnhh zzaa LLiijjeevvii DDoonnjjii RReežžaannjj -- CCTT pplluuććaa VVII BBrroonnhhii zzaa ssuuppeerriioorrnnii sseeggmmeenntt LDR dijele se posteriorno. Na ovom skenu vidi se i ostatak bronha ua LGR koji se dijeli anteriorno.


131

BBrroonnhh zzaa DDeessnnii DDoonnjjii RReežžaannjj -- CCTT pplluuććaa VVII

Bronhi za superiorni segment DDR dijele se posteriorno. Ogranci za bazalne segmente DDR nalaze se inferiornije i ne vide se na ovom skenu.

BBrroonnhhiijjaallnnii ooggrraannccii –– CCTT pplluuććaa

Uz medijalnu liniju obsotrano vide se bronhi za bazalne segmente donjih režnjeva. Pošto su ovi bronhi okomiti na aksijalnu liniju prikazuju se kao mali kružići intenziteta zraka. Bronhi za bazalne segmente donjih režnjeva vide se kao male okrugle tvorbe ispunjene zrakom.


132

RRaannddggeennsskkaa aannaattoommiijjaa ssrrccaa ii vveelliikkiihh kkrrvvnniihh

žžiillaa


133

Rendgenska anatomija srca

PA - snimka

1- Gornja šuplja vena 2- Desni atrij 3- Desni ventrikl 4- Pulmonalni konus 6- Lijevi ventrikl 7- Lijeva aurikula 8- Donja šuplja vena 9- Luk aorte 10- Aortalna valvula 11- Mitralna valvula

Postranična snimka 3. Desni ventrikl 4. Izlazište pulmonalke 5. Lijevi atrij 6. Lijevi ventrikl 8. Donja šuplja vena 10. Aortalna valvula 11. Mitralna valvula

Desna kosa snimka Lijeva kosa snimka


134

Desni atrij

Desni atrij sastoji se iz glavne šupljine i aurikule. Šupljina ima glatki posteriornu površinu. Na anteriornoj površini nalaze se muskularni nabori. Od lijevog atrija odvojen je septimom na kojem se nalazi fosa ovalis. Tijekom intrauterinog života fosa ovalis je otvorena. Desni atrij nalazi se anteriorno od lijevog atrija i lateralno od lijevog ventrikula. Na PA snimci čini desnu granicu srca.

PPAA ssnniimmkkaa

Na PA snimci desni atrij čini desnu konturu srca. Prema kranijalno nastavlja se u gornju šuplju venu, a prema kaudalno u donju šuplju venu. Medijalni dio desnog atrija superponira se sa sjenom ostalog srca i medijastinuma te se ne može odrediti.


135


Na postraničnoj snimci desni atrij ne učestvuje u oblikovanju granice srca. U ovoj projekciji superponira se sa drugim srčanim komorama. Položaj mu se određuje indirektno po tamnijoj sjeni. Gornja i donja šuplja vena utlaze u desni atrij.

CT toraksa – desni atrij

Gornja šuplja vena dovodi krv

u desni atrij. Lateralna granica desnog atrija određuje desnu granicu srca. Nalazi se anteriorno od lijevog atrija. Lijevo graniči sa ascendentnom aortom.

Donji dio desnog atrija određuje desnu konturu srca. U toj visini nalazi se trikuspidalna valvula koja povezije desni atrij sa desnim ventrikulom. Valvula ima isti denzitet kao i okolno tkivo te se na skenu ne vidi.


136

Na ovom MR najbolje se vidi kako desni atri određuje desnu granicu srca. Desni atri leži na ošitu. Gornja šuplja vena utječe u desni atrij.

Desni ventrikul

Desni ventrikl tvori 2/3 anteriorne površine srca. Širi se prema ošitu.

Na gornjem infudibularnom dijelu nalazi se mjesto polazišta pulmonalnog trunkusa. Stjenka mu je svega 1/3 debljine stijenke lijevog ventrikula. Od lijevog ventrikula odvojen je interventrikularnim septumom. Desni ventrikul ima dva otvora. Kroz jedan prima krv iz desnog atrija - atrioventrikularno ušće na kojem se nalazi trikuspidalna valvula. Krv iz desnog ventrikula izlazi u pulmonalni trunkus kroz pulmonalno ušće na kojem se nalazi pulmonalna valvula.

PA snimka DDeessnnii vveennttrriikkll lleežžii pprreemmaa nnaapprriijjeedd ii uu PPAA pprroojjeekkcciijjii nnee uuttjjeeččee nnaa ssttvvaarraannjjee ssjjeennee ssrrccaa.. UUsslliijjeedd ssuuppeerrppoozziicciijjee ssaa ookkoollnniimm ssttrruukkttuurraammaa nnjjeeggoovv ppoolloožžaajj mmoožžee ssee ooddrreeddiittii indirektno tamnijim denzitetom.


137

Postranična snimka

Na postraničnoj snimci anteriorni

zid desnog ventrikla određuje donju anteriornu granicu srčane sjene.

CT toraksa – desni ventrikul Septum između desnog i

lijevog ventrikla vidi se kao siva linija manjeg denziteta od kontrastne krvi u ventriklima.

MR toraksa - aksijalni - desni ventrikl

Desni ventrikl odjeljen je od lijevog debelim septumom koji se na MR dobro vidi. MR ukazuje i na trabekularnu građu stijenke desnog ventrikla te odnos sa ostalim srčanim komorama.


138

Lijevi atrij

Sastoji se od primarne šupljine i aurikule. Posteriorno je od desnog atrija i čini gornju posteriornu granicu srca. Leži nasuprot V i VII Th kralješka. U njega ulaze 4 pulmonalne vene – po dvije sa svake strane. Na venoznim ulazima nema valvula.

Lijevi atrij komunicira sa lijevim ventrikulom kroz atrioventrikularno ušće na kojem se nalazi mitralna valvula.

PA snimka LLiijjeevvii aattrriijj nnaallaazzii ssee mmeeddiijjaallnnoo i posteriorno. Uslijed superpozicija okolnih struktura jasno se ne vidi. Nalazi se točno ispod karine tako da njegovo uvećanje širi kut karine.

Postranična snimka

Na postraničnoj snimci posteriorni zid lijevog atrija ocrtava gornju stražnju konturu sjene srca. Lociran je točno na mjestu gdje završava traheja. Često se vidi sjena pulmonalne vene koja ulazi u lijevi atrij.


139

CT toraksa - lijevi atrij

U zdravih osoba lijevi atrij je najposternija srčana komora. On prima oksigeniranu krv preko plućnih vena. Nalazi se anteriorno od Th kralješnice. Njegov posteriorni zid određuje gornju posteriornu granicu sjene srca na postraničnoj snimci. Desni atrij i ascendentna aorta nalaze se anteriorno od lijevog atrija. LLiijjeevvii aattrriijj pprriimmaa kkrrvv iizz pplluuččnniihh vena. Najposteriornija je srčana komora koja se nalazi anteriorno od Th kralješnice, descendentne aorte i jednjaka.

MR najbolje prikazuje

posteriornu lokaciju lijevog atrija koji prima krv iz pulmonalnih vena

i prosljeđuje je u lijeve ventrikl kroz mitralnu valvulu. Tanki zid

dijeli lijevi od anteriorno smještenog desnog atrija.

MR toraksa – koronarni presjek - lijevi atrij

Lijevi atrij prima krv iz pulmonalnih vena. Na ovom skenu jasno se vidi položaj lijevog atrija ispod karine. Kod uvećanja lijevog atrija dolazi do širenja kuta karine.


140

Lijevi ventrikul Lijevi ventrikl tvori gotovo cijelu lijevu granicu srca. Koničnog je oblika.

Mišićna stijenka tri puta mu je deblja od stijenke desnog ventrikla. Apeks konusa odgovara apeksu srca. Na bazi konusa nalaze se atrioventrikularno i aortalno ušće.

Aortalno ušće leži anteriornije i desno od atriventrikularnog ušća. Na aortalnom ušću nalaze se aortalni zalisci. Na atroventrikularnom ušču nalaze se mitralni zalisci.

PPAA ssnniimmkkaa

Na P-A snimci pluća lijevi

ventrikul čini donju lijevu granicu srca. Granica srca jasno je vidljiva.

Veći dio ventrikla superponira se iznad desnog ventrikla i drugih struktura medijastinuma.


Na postraničnoj snimci posteriorni zid lijevog ventrikla čini donju posteriornu granicu srčane sjene. Često se superponira nad sjenom donje šuplje vene koja utječe u desni atrij.


141

CT toraksa – lijevi ventrikul

U ovoj visini lijevi ventrikl

prima krv kroz mitralnu valvulu iz lijevog atrija. Njegov anterolateralni

zid određuje lijevu granicu srca. Posterolateralni zid određuje posteriornu donju granicu. Na ovom skenu krv u ventrikulu koja je obojana kontrastnim sredstvom nešto je svjetlija od denziteta mišića srćanog zida, dok je septum nešto tamniji.

Na MR mjerenjima srčane

komore jasno se prikazuju. Tekuća

krv daje crni signal. Mišići imaju sivi signal. Perikardijalna mast je

bijela. Za razliku od desnog ventrikla, mišićni zid lijevog ventrikla znatno je

deblji. To je posljediva večeg tlaka potrebnog za potiskivanje krvi u arterijalni bazen.


142

Rendgenska anatomija torakalne aorte

TToorraakkaallnnaa aaoorrttaa 1. Ascendentna aorta 2. Luk aorte 3. Descendentna aorta

AAsscceennddeennttnnaa aaoorrttaa iizzllaazzii iizz lliijjeevvoogg vveennttrriikkllaa nnaa mmjjeessttuu aaoorrttaallnnee vvaallvvuullee.. DDeessnnaa ii lliijjeevvaa kkoorroonnaarrnnaa aarrtteerriijjaa kkoojjee ooppsskkrrbblljjuujjuu mmiiššiićć ssrrccaa iizzllaazzee iizz aaoorrttaallnnee bbaazzee.. UU vviissiinnii sstteerrnnaallnnoogg uuggllaa aaoorrttaa zzaavviijjaa uu lliijjeevvoo ii ttvvoorrii aarrkkuuss aaoorrttee.. IIzz ttoogg ddiijjeellaa aaoorrttee iizzllaazzii bbaarrhhiioocceeffaalliiččkkii ttrruunnkkuuss,, lliijjeevvaa zzaajjeeddnniiččkkaa kkaarroottiiddnnaa aarrtteerriijjaa ii lliijjeevvaa aarrtteerriijjaa ssuubbkkllaavviijjaa.. DDeesscceennddeennttnnaa aaoorrttaa zzaappooččiimmaa iissppoodd mmjjeessttaa ppoollaazziiššttaa lliijjeevvee aarrtteerriijjee ssuubbkkllaavviijjee.. IIddee kkrroozz ssttrraažžnnjjii mmeeddiijjaassttiinnuumm ss lliijjeevvee ssttrraannee kkrraalljjeežžnniiccee.. DDaajjee bbrroonnhhiijjaallnnee iinntteerrkkoossttaallnnee ii eezzooffaaggeeaallnnee ooggrraannkkee.. KKrroozz aaoorrttaallnnii hhiijjaattuuss nnaa ooššiittuu ppffrroollaazzii uu aabbddoommeenn.... 1- Luk aorte 2- Descendentna aorta NNaa PPAA ssnniimmccii aasscceennddeennttnnaa aaoorrttaa superponira se sa sjenom medijastinuma i Th kralješnicom te se obićno ne vidi. Aortalni luk vidi se lijevo od medijalne linije u visini Th4 kralješka kao mekotkivna sjena. U nekih bolesnika može lagano potiskivati traheju u desno. Lijeva granica descendentne aorte vidi se lijevo od medijalne linije. Prati se do ošita. Desna granica prekrivena je medijastinumom i kralješnicom te se obično ne vidi. S godinama aorta postaje tortuozna i može sadržavati vapno. 1- Ascendentna aorta 2- Luk aorte 3- Descendentna aorta

Uslijed superpozicije okolnih struktura čitava Th aorta na postraničnoj snimci nemora biti vidljiva. Djelovi aorte vide se kada se superponiraju sa tkivima različitih denziteta (pluća). Od anteriorne prednje granice srca prema gore projecira se ascendentna aorta. U visini Th 4 kralješka arkus aorte zavija posteriorno. Descendentna aorta je posteriorno. Može lagano prekrivati Th kralješnicu. Kroz aortalni hijatus prolazi u abdomen.


143

CCTT ttoorraakkaallnnee aaoorrttee 11-- AAsscceennddeennttnnaa aaoorrttaa 2- Descendentna aorta

Na ovom skenu ascendentna aorta je anteriorno od lijevog glavnog

bronha. Desno graniči sa gornjom šupljom venom. Descendentna aorta

nalazi se posteriorno uz Th kralješnicu. Zbog datog kontrastnog sredstva aorta se dobro prikazuje.

Ovaj sken napravljen je u

visini kupola ošita. U ovoj visini aorta prolazi kroz aortalni otvor

na ošitu u abdomen. Na ovom skenu vidi se da aorta prolazi

iznad tankih diafragmalnih krura koji se nalaze između aorte i

jednjaka. Ostale strukture koje prolaze kroz aortalni hijatus su

toliko male da se ne vide.

MR toraksa - aksijalni - Torakalna aorta 11-- AAsscceennddeennttnnaa aaoorrttaa 2- Descendentna aorta MMjjeerreennjjee jjee nnaapprraavvlljjeennoo uu visini lijeve pulmonalne arterije. U ovoj visini ascendentna aorta desno graniči sa gornjom šupljom venom i lijevo sa glavnom pulmonalnom arterijom. Descendentna aorta je posteriorno. Leži lijevo od Th kralješnice i posteriorno od jednjaka i lijeve pulmonalne arterije.


144

MR toraksa -koronarni - Torakalna aorta

Na koronarnim presjecima

descendentna aorta je posteriorno. Kroz toraks prolazi lijevo od Th kralježnice. Ovaj MR koronarni presjek napravljen je kroz sredinu tijela. Arkus aorte nalazi se lijevo od traheje i superiorno od lijevog glavnog bronha i lijeve pulmonalne arterije. Na ovoj snimci vidi se i dio abdominalne aorte.

Koronarni rez kroz sredinu pluća. Ascendentna aorta izlazi iz lijevog ventrikla kroz aortalnu valvulu. Leži između gornje šuplje vene desno i pulmonalne arterije lijevo. Katkada se mogu vidjeti polazišta koronarnih arterija.


145

AAnnggiiooggrraaffiijjaa ttoorraakkaallnnaa aaoorrttee

11-- AAsscceennddeennttnnaa aaoorrttaa 2- Arkus aorte 3- Descendentna aorta Kako bi se izbjegla superpozicija struktura bolesnik se nalazi u

laganom kosom položaju. Kontrastom su obojene: - lijeva koronarna arterija - trunkus brahiocefalikus - lijeva zajednička karotidna arterija - lijeva arterija subklavija

Koronarne arterije

KKoorroonnaarrooggrraaffiijjaa

Selektivna je angiografska metoda koja se izvodi uvođenjem katetera u lijevu i desnu koronarnu arteriju. Indikacija: - otkrivanje stenoze ili okluzije koronarnih arterija (pektoralna angine i infarkt miokarda).


146

Brahiocefalički trunkus Prva je od velikih grana luka aorte. Polazi iza srednjeg dijela manubrijuma

sternuma. Normalno je dug 4-5 cm. Ide desno od naprijed prema natrag. U visini sternoklavikularnog zgloba dijeli se na desnu arteriju subklaviju i desnu zajedničku karotidnu arteriju.

Angiografija arkusa aorte

Prva velika grana luka aorte. Jasno je prikazano dijeljenje

brahiocefaličke arterije na desnu arteriju subklaviju i desnu zajedničku karotidnu arteriju.

Desna zajednička karotidna arterije

Grana je brahiocefaličkog trunkusa iz kojeg izlazi iza desnog sternoklavikularnog

zgloba. Ide od sternoklavikularnog zgloba do gornje granice tiroidne hrskavice. U toj visini dijeli se na vanjsku i unutrašnju karotidnu arteriju.

Koronarni MR toraksa VViiddii ssee kkaakkoo iizzllaazzii iizz bbrraahhiioocceeffaalliiččkkoogg ttrruunnkkuussaa ii ide u desni dio vrata. Lijeva subklavija jedna se nazire.


147

Desna zajednička karotidna arterija Angiografija luka aorte IIzzllaazzii iizz bbrraahhiioocceeffaalliiččkkoogg ttrruunnkkuussaa i krvlju opskrbljuje desni dio vrata i glavu.

Desna arterija subklavija Angiografija luka aorte

GGrraannaa jjee bbrraahhiioocceeffaalliiččkkoogg trunkusa koja opskrbljuje desnu ruku.


148

Lijeva zajednička karotidna arterija

Druga je velika grana luka aorte. Izlazi nešto iza i lijevo od brahiocefaličkog trunkusa. U lijevi dio vrata ulazi iza lijevog sternoklavikularnog zgloba i ide do gornje granice tiroidne hrskavice. U toj visini dijeli se na unutrašnju i vanjsku karotidnu arteriju.

CT toraksa

Druga je velika grana luka aorte. Krvlju opskrbljava lijevi dio vrata i glave. Nalazi se između brahiocefaličke arterije i lijeve arterije subklavije. Obično je lijevo od medijalne linije.

Koronarni MR toraksa

Na ovom presjeku ne vidi se izlaz lijeve karotidne arterije iz arkusa aorte. Arterija prolazi kroz lijevi dio vrata.


149

LLiijjeevvaa aarrtteerriijjaa ssuubbkkllaavviijjaa

Polazi iz arkusa aorte posteriorno od lijeve zajedničke karotidne arterije. Ide prema gore i posteriorno. Napušta vrat iza lijevog sternoklavikularnog zgloba. Prema odnosu sa m. skalenusom dijeli se u tri segmenta:

1.Prvi segment je dio od polazišta do medijalne strane skalenusa u tom dijelu

polazište je vertebralne arterije, tireocervikalnog trunkusa i unutrašnje torakalne arterije, 2.Drugi segment leži iza m. skalenusa i daje samo kostocervikalni trunkus,

3.Treći segment je dio od lateralnog ruba m. skalenusa anteriora do lateralnog ruba prvog rebra. Taj dio arterije obično nema ogranaka.

Na lateralnoj granici prvog rebra lijeva arterija subklavija postaje arterija aksilaris..

LLiijjeevvaa aarrtteerriijjaa ssuubbkkllaavviijjaa –– CCTT ttoorraakkssaa

Lijeva arterija subklavija opskrbljuje krvlju lijevi gornji ekstremitet. Zadnja je velika grana luka aorte. Nalazi se posteriorno od lijeve zajedničke karotidne arterije. Okružena je plućima. S medijalne strane nalazi se jednjak.


150

Lijeva arterija subklavija – aksijalni MR toraksa

Lijeva arterija subklavija leži lijevo od medijalne linije. Medijalno graniči sa jednjakom a lateralno sa plućnim tkivom. Signal je crn.

TTrruunnkkuuss ppuullmmoonnaallnnee aarrtteerriijjee

Pulmonalni trunkus izlazi iz desnog ventrikla na mjestu pulmonalne valvule. Nalazi se anteriorno i lijevo od aorte. Završava anteriorno od lijevog glavnog bronha dijeleći se u desnu i lijevu plućnu arteriju.

GGoorrnnjjaa ššuupplljjaa vveennaa –– CCTT ttoorraakkssaa

Pulmonalni trunkus nalazi se nešto anteriornije i lijevo od ascendentne aorte.Iz lijevog ventrikla izlazi na mjestu pulmonalne valvule. Ide prema gore i straga gdje se dijeli na lijevu i desnu pulmonalnu arteriju. Lijeva pulmonalna arterija je superiornija od desne. Na ovom skenu vidi se pulmonalni trunkus i desna pulmonalna arterija.


151

GGoorrnnjjaa ššuupplljjaa vveennaa –– aakkssiijjaallnnii MMRR ttoorraakkssaa

Pulmonalni trunkus izlazi iz desnog ventrikla na mjestu pulmonalne valvule. Nalazi se anteriorno i lijevo od ascendentne aorte. U ovoj visini iz pulmonalnog trunkusa izlazi lijeva pulmonalna arterija. Kao i sve druge žile i pulmonalna arterija ima crni signal.

GGoorrnnjjaa ššuupplljjaa vveennaa –– kkoorroonnaarrnnii MMRR ttoorraakkssaa

Na ovoj slici vidi se kako se pulmonalni trunkus počima dijeliti na lijevu i desnu pulmonalnu arteriju. Nalazi se lijevo od ascendentne aorte.


152

GGoorrnnjjaa ššuupplljjaa vveennaa –– kkoorroonnaarrnnaa MMRR aannggiiooggrraaffiijjaa

Glavna pulmonalna arterija smještena je lijevo od ascendentne aorte. Izlazi iz desnog ventrikla. Na ovoj slici vidi se točno na mjestu dijeljenja u desnu i lijevu plućnu arteriju.

LLiijjeevvaa ppuullmmoonnaallnnaa aarrtteerriijjaa

Izlazi iz pulmonalnog trunkusa anteriorno od lijevog glavnog bronha i ispod luka aorte. Ide preko lijevog glavnog bronha. Preko korjena lijevog plućnog krila dijeli se u segmentalne arterije. Segmentalne arterije slijede bronhe.

Najveća je žila lijevog hilusa.

Vodi neoksegeniranu krv iz srca u lijevo plućno krilo. Ide iz pulmonalnog trunkusa preko lijevog glavnog bronha. Dijeli se u lobarne i segmentalne grane. U 95% bolesnika lijevi hilus veći je od desnog.


153


Na postraničnoj snimci nije

jasno prikazana. Najlakše je locirati prema lijevom glavnom bronhu (mala okrugla lucentna sjena u centru pluća na bazi traheje). Lijeva pulmonalna arterija prije nego li uđe u pluća prolazi preko lijevog glavnog bronha.

Lijeva pulmonalna arterija

Lijeva pulmonalna arterija je

mekotkivna sjena koja ide preko lijevog glavnog bronha. To je najveća žila lijevog

hilusa koji je u pravilu veći od desnog.

Lijeva pulmonalna arterija – CT toraksa

Lijeva plućna arterija grana je

pulmonalnog trunkusa i ide preko lijevog glavnog bronha. Postavljena je

više od desne plućne arterije tako da se prikazuje na višim skenovima.


154

Lijeva pulmonalna arterija – aksijalni MR toraksa

Grana je pulmonalnog trunkusa i prolazi preko lijevog glavnog bronha. Pošto je viša položena od desne plućme arterije vidimo je na višim snimkama.

Lijeva pulmonalna arterija – koronarni MR toraksa

Na koronarnom presjeku vidi se iznad lijevog glavnog bronha. Između luka aorte i lijeve plućne arterije vidi se mali svjetli signal.

Lijeva pulmonalna arterija – selektivna angiografija

U arteriju se dolazi preko

vene, desnog atrija, desnog ventrikula i pulmonalnog trunkusa. Lijeva plućna

arterija locirana je iznad lijevog glavnog bronha. Pretraga se radi u bolesnika sa

plućnom embolijom.


155

DDeessnnaa ppuullmmoonnaallnnaa aarrtteerriijjaa

Izlazi iz pulmonalnog trunkusa koji se dijeli anteriorno od lijevog glavnog bronha. Ima horizontalni smjer i ostaje anteriorno od glavnog i intermedijalnog bronha. U hilusu desnog plućnog krila dijeli se u lobarne arterije.

Desna plućna arterija vodi

neoksigeniranu krv iz desnog ventrikla u desno plućno krilo. Najveća je krvna

žila desnog hilusa. Dijeli se u lobarne i segmentalne arterije. Nalazi se u

srednjoj trećini plućnog krila. Niže je smještena od lijeve.


Na postraničnoj snimci može se vidjeti anteriorno od lijevog glavnog bronha (mala lucentna zona u centru pluća). Ima izgled ovalne mekotkivne sjene dužine 2-3 cm. Njezine granice ne moraju se uvijek vidjeti. Desna pulmonalna arterija anteriorno je od lijevog bronha.


156

Desna pulmonalna arterija

Desna plućna arterija je mekotkivna sjena u desnom hilusu. Dijeli se u lobarne i segmentalne arterije. Desni hilus u pravilu je manji od lijevog.

Desna pulmonalna arterija – CT toraksa

Grana je pulmonalnog trunkusa. Ima horizontalni smjer.

Prolazi anteriorno od kralješnice i intermedijalnog bronha. Nalazi se

posteriorno od ascendentne aorte i gornje šuplje vene.

Desna pulmonalna arterija – aksijalni MR toraksa

Desna plućna arterija koja

izlazi iz pulmonalnog trunkusa ima transverzalni smjer u desno. Prolazi

anteriorno od lijevog glavnog bronha i desnog intermedijalnog bronha.

Nalazi se posteriorno od aorte i donje šuplje vene.


157

Desna pulmonalna arterija – koronarni MR toraksa

Desna plućna arterija ima transverzalni smjer koji se jasno vidi na koronarnim presjecima. U većini slučajeva vidljiv je cijeli tijek arterije.

Desna pulmonalna arterija – selektivna angiografija

I ova pretraga pokazuje horizontalni tijek desne pulmonalne arterije.


158

BBrraahhiioocceeffaalliiččkkee vveennee

DDeessnnaa BBrraahhiioocceeffaalliiččkkaa vveennaa Počima lijevo od sternoklaviklularnog zgloba spajanjem lijeve unutrašnje jugularne

vene i lijeve vene subklavije. Uz to prima internu torakalnu venu, vertebralnu venu i donju tiroidnu venu s lijeve strane. U nju se ulijeva lijevi limfatički torakalni duktus. Brahiocefalička vena ide prema dole i desno, anteriorno od velikih grana luka aorte i posteriorno od manubrijuma sternuma. Spaja se iza desnog sternalnog ruba i hrskavice prvog rebra sa desnom brahiocefaličkom venom u gornju šuplju venu. Usmjerena je prema dolje posteriorno od manubrijuma i lateralno od brahiocefaličke arterije. Zajedno sa lijevom brahiocefaličkom venom posteriorno od desne sternalne granice i hrskavice prvog rebra tvori gornju šuplju venu.

Desna brahiocefalička vena – CT toraksa

Desna brahiocefalička vena dovodi krv iz desnog gornjeg

ekstremiteta i vrata u gornju šuplju venu.

Lijeva brahiocefalička vena

Započima ispod desnog sternoklavikularnog zgloba spajanjem desne unutrašnje jugularne vene i desne vene subklavije. Uz to prima internu torakalnu venu, vertebralnu venu i donju tiroidnu venu. U nju se ulijeva desni limfatički duktus.


159

Lijeva brahiocefalička vena – CT toraksa

LLiijjeevvaa bbrraahhiioocceeffaalliiččkkaa vveennaa nnaallaazzii ssee ooddmmaahh iizzaa sstteerrnnuummaa ii aanntteerriioorrnnoo oodd ggrraannee lluukkaa aaoorrttee.. Lijeva brahiocefalička vena spaja se sa desnom u gornju šuplju venu.

GGoorrnnjjaa ššuupplljjaa vveennaa

Gornja šuplja vena nastaje spajanjem desne i lijeve brahiocefaličke vene ispod

hrskavice prvog rebra desno. Prolazi ispod ascendentne aorte u desno. Vena azigos, nakon što prođe preko desnog pluća drenira se u superiorni dio gornje šuplje vene. Završava u gornji dio desnog atrija. NNaa PPAA ssnniimmccii ddeessnnaa ggrraanniiccaa gornje šupje vene daje mekotkivnu sjenu uz desnu granici Th kralješnice. Medijalna granica ne može se izdiferencirati iz medijastinalnih mekotkivnih sjena.


160

Postranična snimka

Na profilnoj snimci vidi se

kao vertikalna mekotkivna sjena koja je smještena anteriorno od traheje. U desni atri ulazi tik iznad karine.

Uslijed superpozicije plučnog tkiva anteriorna sjena gornje šuplje vene ne mora se dobro vidjeti.

Gornja šuplja vena – CT toraksa IV

Gornja šuplja vena nastaje spajanjem dviju brahiocefaličkih vena. Vodi venoznu krv iz gornjeg dijela tijela u desni atrij. Na ovom skenu uz gornju šuplju venu vidljiva je i lijeva brahiocefalička vena. Desna lateralna granica gornje šupllje vene čini gornju desnu lateralnu granicu medijastinuma.

Gornja šuplja vena – CT toraksa V

U srce dolazi desno uz medijalnu liniju. Lateralna granica

čini desnu granicu medijastinuma. U visini karine ona je anteriorno od desnog glavnog bronha.


161

Gornja šuplja vena – koronarni MR toraksa GGoorrnnjjaa ššuupplljjaa vveennaa zzaappooččiimmaa na mjestu spajanja brahiocefaličkih vena i završava u desnom atriju. Desni zid medijastinuma tvori lateralna granica donje šuplje vene. Unutar vene vide se artefakti protoka. Njena medijalna granica graniči sa ascendentnom aortom.


Documents

Rendgenska Anatomija Kraljeznice - II. Dio