Upload
adrian-nika
View
340
Download
11
Embed Size (px)
Citation preview
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
1/11
PUNIM SEMINARIK
PRESIDENTI I REPUBLIKES SE KOSOVES
Mentor: Kandidatet:
Dr. Arta Rama Adrian Nika, Ardit
Dragidea
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
2/11
Hyrje
Si!temi "g#ed$or n% Ko!o&% %!$t% 'ro#ekt(ar nga )a!$k%!ia nd%rkom)%tare
me *are 'ak ro t% &endor%&e. +%im e!tar i !i!temit i!$te t% m)ro$en d$e
t% a&an-o$en t% dre#tat e kom(nitete&e, '%rme! d$%nie! !% roit t%
r%nd%!i!$%m '%r ndr!$imet k(!$tet(e! d$e &ende&e t% re"er&(ara, !i d$et% !ig(ro$et '#e!%marr#e m% e mad$e e gra&e n% 'oitik/)%r#e '%rme! *(t#e!
!% k(ot%! g#inore. Ndr!$imet 0% kan% ndod$(r n% nd%rko$% n% !i!temin
"g#ed$or k( &endor%t kan% 'a!(r ro m% t% mad$, n(k %!$t% marr% 'ara!!$
&(neti i 0tetar%&e, e '%r m% te'%r k%ta t% *(ndit n(k kan% 0en% ed$e t%
in*orm(ar '%r ndr!$imet 0% 'o )%$e!$in.
K '(nim 're"enton *ormen e "g#ed$#e! !e Pre!identit te Re'()ike! !e
Ko!o&e! !i d$e n% m%nr% kronoog#ike anai"on 'ro-e!et 'oitike d$e
'ro-ed(rat e "g#ed$#e! !% Pre!ident%&e 0% nga 'a!/(*ta n% Ko!o&%.
Re"(tatet e '(n%! !% komi!ionit '%r ndr!$imet k(!$tet(e!e '%r "g#ed$#en edre#t'%rdre#t t% Pre!identit, d$e ")%rt$en 'ro-ed(rat e 'ara'ara n% Dra*t/
ig#in '%r 1g#ed$#et Pre!iden-iae '%r*!$ir% aktg#kimin e 2#kat%!
K(!$tet(e!e.
Me 34 0er!$or t% &itit 3555, k(r *or-at !er)e ( detr(an t% argo$e!$in nga
Ko!o&a, k &end admini!tro$e# nga mi!ioni i Organi"at%! !% Kom)e&e t%
Ba!$k(ara UNMIK d$e in!tit(-ionet demokratike t% Ko!o&%!: K(&endi,
Pre!identi d$e 0e&eria. Ed$e '!e Ser)ia n(k ki!$te kontro m)i Ko!o&%n, n%
re"o(t%n 36 77 t% K%!$iit t% Sig(rimit, di!a $er% '%rmende# !e Ko!o&a %!$t%
'rotektorat i OKB/!%, 'or #(ridiki!$t '#e!% e Re'()ik%! 8ederae t%
9(go!a&i!%. M% 6 !$k(rt 6; i d%rg(ari !'e-ia '%r !tat(!in e Ko!o&%!,
Martti A$ti!aari, dor%"oi 'ro'o"imin e ti# n% Pri!$tin% d$e Beograd, '%r
'a&ar%!in% e k(!$t%"(ar t% Ko!o&%!, $a' 0%
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
3/11
organi"(ar n#% takim di!k(t(e!. P#e!emarre! ne kete di!k(tim i!$im ne d
koeget 0e kemi 'ran(ar te 'ergadi!im kete !eminar, g#ate 'er'iimit te keti#
'(nimi #emi kon!(t(ar me Pro*e!or 0e ig#ero#ne ne *ak(tetin 9(ridik ne
Koeg#in AAB.
Zgjedhja e Presidentit
>i!torik( I "g#ed$#e! !e Pre!idente&e
+% nga "g#ed$#et e 'ara 'aramentare t% 'a!/(*t%! ?63@ e deri m% tani,
Ko!o&a ka 'a!(r 'e!e 're!ident%. 1g#ed$#a e tre %!$t% !$o0%r(ar me kri"a
in!tit(-ionae d$e 'a"are t% !$(mta 'oitike, k(r!e '%r '%r*(ndimin e
mandatit t% d 're# tre %!$t% '%rk(#de!(r 2#kata K(!$tet(e!e.
8iimi!$t Ko!o&a ka 0en% n%n admini!trimin e '%rko$!$%m nd%rkom)%tar
d$e n% *(0i i!$te Korni"a K(!$tet(e!e d$e Kretari i Ko!o&e! ki!$t
kom'eten-a te k(!$te"(ara. Mandati i Kretarit "g#a!te &et%m tri &ite, nd%r!a
'%r&e< m(nd%!i!% !% dor%$e0#e!, '(!$imi i *(nk!ionit ka m(nd(r t% )%$et
ed$e '%rme! !$karkimit me &otat e #o m% 'ak !e 6C4 e t% g#it$% de'(tet%&e
t% K(&endit.
Pa! !$'a#e! !% 'a&ar%!i!% n% &itin 6= d$e a'ro&imit t% K(!$tet(t%! !%
Re'()ik%! !% Ko!o&%!, "g#ed$#a e Pre!identit ka &a"$d(ar t% )%$et ngaK(&endi. Se-ii !$teta! i Ko!o&%! 0% ka m)(!$(r mo!$%n 4 e
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
4/11
Ko!o&%! "g#od$i I)ra$im R(go&%n '%r Pre!ident t% Ko!o&%!, &otimi '%r t% -iin
( )% n% 'ako me Kremini!trin d$e ka)inetin 0e&eritar.
K(&endi i Ko!o&e! me 4 d$#etor 67 "g#od$i '%r $er% t% dt% I)ra$im
R(go&%n '%r Pre!ident t% Ko!o&%!. K%!a# rad$e I)ra$im R(go&a n(k i!$te
kandidat i &et%m '%r kretar, ed$e PDK ki!$te 'ro'o"(ar kandidatin e !a# /Ram% B(#%n. Me0% gara )%$e# me k(nd%r kandidat%, Kretari i at%$er!$%m i
K(&endit Ne$at Da-i 'ro'o"oi t% t$$e!$in rreg(at e "g#ed$#e! !% Kretarit
d$e 'a! &otimit t% 'ar% t% "g#id$e# kretar i &endit ai i -ii ka marr m% !$(m%
&ota.
Kretari i Ko!o&%! ( "g#od$ n% ra(ndin e tret% t% &otimit . Mandati i dt% i ".
R(go&a m)eti n% g#!m% '%r !$kak t% &dek#e! !% ti# me 63 #anar 6F.
Me 3 !$k(rt 6F, Pre!ident i ri i &endit ( "g#od$ 8atmir Se#di( nga rad$%t e
LDK/!%. Ed$e ". Se#di( ( "g#od$ 'a! ra(ndit t% tret% t% &otime&e d$e at%$er%k(r i ne&o#ite!$in F3 &ota t% de'(tet%&e t% 'rani!$%m, ai mori = &ota. Pa!
&dek#e! !e i!$ 're!identit R(go&a, n% !ean-%n e m)a#t(r m% 5 #anar 6=,
imi!$t 8atmir Se#di( #e' dor%$e0#e nga 'o!ti i Kretarit t% &endit, '%r t(
kandid(ar '%r!%ri '%r mandat t% ri. K(nd%r kandidat i 8atmir Se#di(t i!$te
de'(teti i AAK/!% Naim Maok(, !()#ekti i t% -iit ki!$te !ig(r(ar 6
n%n!$krimet e ne&o#!$me '%r t% 'ara0it(r kandidatin e tre. Kretari i
Ko!o&%! ( "g#od$ 'a! ra(ndit t% tret% t% &otimit k( mori &ot%n e F=
de'(tet%&e. Me &one 2#kata K(!$tet(te!e konrmon !e " Se#di( ki!$te
!$ke(r K(!$tet(ten !e'!e ki!$t m)a#t(r n#eko$e!i!$t d 'o!te ate te
Kretarit te Ko!o&e! d$e te kretarti te LDK/!e.
Pa! "g#ed$#e&e 'aramentare t% &itit 63, K(&endi me F7 &ota '%r, 7 k(nd%r
d$e 3 a)!tenim "g#od$i '%r Pre!ident Be$$et Pa-oin; . Pa! &et%m 4;
dit%!$ n% 'o"it%n e Pre!identit, ". Pa-oi ( detr(a t% #a' dor%$e0#e 'a!i
2#kata K(!$tet(e!e kon!tato# !e m%nra e "g#ed$#e! !% ti# 'a k(nd%r
kandidat i!$te n% k(nd%r!$tim me kriteret e '%r-akt(ara n% K(!$tet(t%
K(&endi do t% d($e# t% !$'%rnda$e# d$e &endi t% !$ko# n% "g#ed$#e t%
#a!$t%"akon!$me. Me F 'ri 633, tre ider%t 'oitik, >a!$im T$a
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
5/11
Po'(i 'er*a0e!o$et nga te "g#ed$(rit e tre ?de'(tetet@ te -iet 'er&e0
t#era!$ 'oa!$t( &oto#ne 'er "g#ed$#en e Pre!identit te Re'()ike! 'erme!
&otimit te *!$e$te. Per!oni 0e nomino$et !i kandidat 'er Pre!ident d($et te
#ete !$teta! i Re'()ike! !e Ko!o&e!, 'oa!$t( d($et te kete m)(!$(r mo!$en
4 e0are.
Zgjedhja e Presidentit te Republikes se Kosoves
Pre!identi e!$te kre( I !$tetit, ai a'o a#o 'er*a0e!on (nitetin e 'o'(it te
Re'()ike! !e Ko!o&e!, ai 'a!i te #ete "g#ed$(r Pre!identi i Re'()ik%! !%
Ko!o&%! on mandatin 'a!i t% ket% d$%n% )etimin 'ara K(&endit t% Ko!o&%!.
Mandati I Pre!identit te Re'()ike! !e Ko!o&e! e!$te e0ar, 'a! keti#
mandati 're!identi akt(a ka te dre#te te ri"g#ed$et ed$e 'er et t#era.
Pre!identi g#ate mandatit n(k m(nd te (!$tro# a!n#e *(nk!ion t#eter, d$e'oa!$t( n(k m(nd te #ete anetar I ndon#e 'artie 'oitike.
1g#ed$#a e Pre!identin )e$et me d te tretat e &ota&e te te g#it$e de'(tete&e
te K(&endit.
Ne!e a!n#eri kandidat n(k merr !$(mi-en 're# d te treta&e ne d &otimet e
'ara, organi"o$et &otimi i trete ne me! te d kandidate&e te -iet
1g#ed$#a e Pre!idnetit / kra$a!imi me &ende t#era kane marre n(mrin me te
arte te &ota&e ne &otimin e dte d$e kandidati 0e merr !$(mi-en e &ota&e
te te g#it$e de'(tete&e, "g#ed$et Pre!ident i Re'()ike! !e Ko!o&e!.
Ne!e ne &otimin e trete, a!n#eri kandidat n(k "g#id$et Pre!ident i Re'()ike!
!e Ko!o&e!, !$'ernda$et K(&endi d$e !$'aen "g#ed$#et e re#a, te -iat d($et
te m)a$en )renda d"et e 'e!e dite!$.
Krahasimi me vendet tjera
N% !i!temet 'aramentare !i 2#ermania a'o n% monarki k(!$tet(e!e !i
M)ret%ria e Ba!$k(ar, '%r !$em)(, 're!identi d$e monark( n#i$en !i krer%
t% !$tetit deri!a kan-eari d$e kremini!tri n#i$en !i krer% t% 0e&eri!%.
1akoni!$t n%!e kremini!tri ka m% !$(m% '(!$tet ek"ek(ti&, at%$er% roi i
're!identit %!$t% kre!i!$t -eremonia. Meg#it$at%, n% re'()ikat me !i!tem
're!iden-ia, !i n% S$tetet e Ba!$k(ara t% Amerik%! d$e Bra"i 're!ident%t e
tre n#i$en ed$e !i krer% t% !$tetit ed$e t% 0e&eri!%. K(r k(!$tet(ta garanton
'(!$tet m% t% mad$ ek"ek(ti& '%r 're!iden-%n, at%$er% 're!identi g%"on n#%
ro m% t% mad$ n% 0e&eri d$e roi i kremini!trit %!$t% !$(m% m% i ")e$t%.
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
6/11
Kompetencat e Presidentit
Me0en%!e Ko!o&a %!$t% re'()ik% 'aramentare, !i'a! 'arimit t% ndar#e! !%
'(!$tetit, Pre!identi %!$t% kre( i !$tetit d$e '%r*a0%!on (nitetin e 'o'(it,k(r!e kremini!tri %!$t% kre( i 0e&eri!%. Akt(ai!$t k(!$tet(ta '%r-akton 4
kom'eten-a '%r Pre!identin, '%r !$(mi-%n nga t% -iat d($et t% "$&io#
kon!(time t% detr(e!$me me kremini!trin a'o in!tit(-ionet t#era. N%
t$e), kom'eten-at e Pre!identit '%r em%rime #an% kre!i!$t t% k("(ara n%
miratimin e em%rime&e t% 'ro'o"(ara 0% )%$en nga organet t#era.
Ndon%!e Pre!identi ka '(!$tetin '%r t% (d$%$e0(r 'oitik%n e #a!$tme, ai
meg#it$at% d($et ta )%#% k%t% n% )a!$k%'(nim me Mini!trin e P(n%&e t%
9a!$tme. P%rderi!a Pre!identi %!$t% Komandant S('rem i 8or-a&e t%
Armato!(ra, kremini!tri kre!on K%!$iin e Sig(ri!% t% Ko!o&%! 0% ka'%rg#eg#%!in% '%r $artimin e 'oitika&e.
Kom'eten-at e Pre!idnetit te Re'()ike! !e Ko!o&e! !i'a! ig#it 'er
Pre!identin e Ko!o&e! 6=4/L/57:
?3@ '%r*a0%!on Re'()ik%n e Ko!o&%! )renda d$e #a!$t%J
?6@ garanton *(nk!ionimin k(!$tet(e! t% in!tit(-ione&e t% '%r-akt(ara me
k%t% K(!$tet(t%J
?4@ !$'a "g#ed$#et '%r K(&endin e Ko!o&%! d$e t$%rret m)ed$#en e 'ar% te
ti#J
?7@ n#err dekrete n% 'a#tim me k%t% K(!$tet(t%J?@ !$'a ig#et e mirat(ara nga K(&endi i Re'()ik%! !% Ko!o&%!J
?F@ ka t% dre#t%n e kt$imit '%r ri!$0rtim t% ig#e&e t% mirat(ara, n%!e
kon!ideron !e #an% t% d%m!$me '%r intere!at eg#itime t% Re'()ik%! !%
Ko!o&%! o!e t% n#% a m% !$(m% kom(nitete&e t% !a#. T% dre#t%n e rikt$imit t%
n#% ig#i m(nd ta !$*rt%"o#% &et%m n#% $er%J
?;@ n%n!$kr(an marr%&e!$#et nd%rkom)%tare n% 'a#tim me k%t% K(!$tet(t%J
?=@ 'ro'o"on amendamente '%r k%t% K(!$tet(t%J
?5@ m(nd t% re*ero#%
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
7/11
Funksionet e Presidentit
+e nga momenti I "g#ed$#e! e deri ne 'er*(ndimin e mandatit e0ar
Pre!identi (!$tron keto *(n!kione:
'%r*a0%!on Re'()ik%n e Ko!o&%! )renda d$e #a!$t%J?6@ garanton *(nk!ionimin k(!$tet(e! t% in!tit(-ione&e t% '%r-akt(ara me
k%t% K(!$tet(t%J
?4@ !$'a "g#ed$#et '%r K(&endin e Ko!o&%! d$e t$%rret m)ed$#en e 'ar%
te ti#J
?7@ n#err dekrete n% 'a#tim me k%t% K(!$tet(t%J
?@ !$'a ig#et e mirat(ara nga K(&endi i Re'()ik%! !% Ko!o&%!J
?F@ ka t% dre#t%n e kt$imit '%r ri!$0rtim t% ig#e&e t% mirat(ara, n%!e
kon!ideron !e #an% t% d%m!$me '%r intere!at eg#itime t% Re'()ik%! !%
Ko!o&%! o!e t% n#% a m% !$(m% kom(nitete&e t% !a#. T% dre#t%n e rikt$imit
t% n#% ig#i m(nd ta !$*rt%"o#% &et%m n#% $er%J?;@ n%n!$kr(an marr%&e!$#et nd%rkom)%tare n% 'a#tim me k%t%
K(!$tet(t%J
?=@ 'ro'o"on amendamente '%r k%t% K(!$tet(t%J
?5@ m(nd t% re*ero#%
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
8/11
?66@ &endo! '%r !$'a#en e 2#end#e! !% 9a!$t%"akon!$me, n% kon!(tim
me Kremini!trinJ ?64@ m(nd t% k%rko#% m)ed$#e t% K%!$iit t% Sig(ri!% t%
Ko!o&%! d$e i kre!on ato n% ko$%n e 2#end#e! !% 9a!$t%"akon!$meJ
?67@ &endo! '%r *ormimin e mi!ione&e di'omatike e kon!(are t%
Re'()ik%! !% Ko!o&%!, n% )a"% t% kon!(timit me Kremini!trinJ
?6@ em%ron d$e !$karkon !$e*at e mi!ione&e di'omatike t% Re'()ik%!
!% Ko!o&%!, me 'ro'o"imin e +e&eri!%J
?6F@ em%ron Kretarin e Komi!ionit +endror t% 1g#ed$#e&eJ
?6;@ em%ron 2(&ernatorin e Bank%! +endrore t% Re'()ik%! !% Ko!o&%! i
-ii !$%r)en ed$e !i Dre#tor Mena$(e! d$e em%ron an%tar%t e t#er% t%
Bordit t% Bank%!J
?6=@ #e' meda#e, mir%n#o$#e d$e
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
9/11
?6=@ #e' meda#e, mir%n#o$#e d$e
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
10/11
detrat e 'o!tit t% ti#C!a#, Kretarit t% K(&endit, i -ii do t% #et% (!$tr(e! i
detr%! !% Pre!identit t% Re'()ik%! !% Ko!o&%!. Urd$ri i Pre!identit '%r
kaimin e '%rg#eg#%!i&e d($et t% '%rm)a#% &e
7/26/2019 Punim Seminarik - Presidenti i Republikes Se Kosoves
11/11
K(!$tet(e!e kon!taton !e a#oCai ka )%r% !$ke#e t% r%nd% t% K(!$tet(t%!,
K(&endi m(nd t% !$karko#% Pre!identin me d t% tretat ?6C4@ e &ota&e t% t%
g#it$% de'(tet%&e t% ti#.