การประยกุตแ์นวคดิการพฒันาคุณภาพการบรหิารจดัการภาครฐั (Public Sector Management Quality Award : PMQA)

ในการพฒันากจิกรรมสง่เสรมิสขุภาพช่องปากและบรกิารทนัตกรรมอ.บางกระทุ่ม จ.พษิณุโลก ปีงบประมาณ 2560

ทพ.วฒันา ทองปสัโณว์กลุม่งานทนัตกรรม รพ.บางกระทุ่ม

ความส าคัญของสุขภาพช่องปากอาหารและโภชนาการ

รู้สึกสบายความสวยงาม

การพูด การออกเสียงการเข้าสังคม

สุขภาพร่างกายและจิตใจโดยรวม

ทางเดินเชื้อโรคติดเชื้อในกระแสเลือด

ติดเชื้อที่ข้อเทียมติดเชื้อที่เยื่อบุหัวใจ ลิ้นหัวใจ หรือ ที่ลิ้นหัวใจเทียม

ติดเชื้อในปอด

Terrible truth• โรคฟนัผุเป็นโรคเรื้อรงัที่มีความชกุสูงสดุในประชากรทัว่โลก• ประชากรโลกกว่า 3 พนัลา้นคนที่ยงัทกุขท์รมาณจากโรคฟนัผุที่ยงัไม่ไดร้บัการรกัษา (Marcenes et al. 2013)• ตน้ทนุทางตรงของการรกัษาโรคในช่องปากของทัง้โลกปีละ 10.5 ลา้นลา้นบาท (Listl et al. 2014) เท่ากบั 4 เท่าของงบประมาณต่อปีท ัง้หมดของรฐับาลไทย

PMQA

(1) การน าองค์การ

- การสนับสนุนที่ชดัเจนจาก คปสอ.บางกระทุ่ม- ภารกิจทีม--ดูแลสุขภาพช่องปากภาพรวมของอ าเภอ- วิสัยทัศน์ “ประชาชนบางกระทุ่มมีสุขภาพชอ่งปากที่ดีในทุกกลุ่มวัย”

(2) การวางแผนเชิงยุทธศาสตร์

แนวคดิ

สมดุล รุก & รบั

สง่เสรมิสุขภาพช่องปาก ใหบ้รกิารทนัตกรรม

(3) การให้ความส าคัญกับผู้รับบริการและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

ดูแลในทุกกลุ่มวัย ทั้งอ าเภอANCก่อนวัยเรียน (WBC/ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก)ประถมศึกษามัธยมศึกษาวัยท างานNCDผู้สูงอายุ/ผู้พิการ

(4) การวัด การวิเคราะห์ และการจัดการความรู้

- เน้น evidence base เรียนรู้จากองค์ความรู้สากล- เน้นการเก็บขอ้มูลที่เชือ่ถือได้ ตามแนวทางที่เป็นมาตรฐานจาก WHO- เปรียบเทียบกับข้อมูลที่เป็นมาตรฐาน เช่น การส ารวจระดับประเทศ ข้อมูลระดับนานาชาติ

(5) การมุ่งเน้นทรัพยากรบุคคล

มี 9 ต ำบล 87 หมู่บ้ำน ประชำกร 47,462 คนรพ.สต. 13 แห่ง

ทมีทนัตบคุลากรทนัตแพทย ์3 / ทนัตาภบิาล 5 /

ผูช่้วยทนัตกรรม 3

ทนัตาภบิาล รพ.สต.นครป่าหมาก

(6) การจัดการกระบวนการ

เน้น Deming Cycleหรือ PDCA ในการพัฒนาระบบ

อย่างต่อเนื่อง

การเข้าถึงบริการทันตกรรม

การพัฒนาพื้นที่บริการ และครุภัณฑ์ได้แก่ การปรับปรุงห้องฟันเพ่ิมยนูิตท าฟัน

เพ่ิมผู้ช่วยทันตกรรมการพัฒนาระบบที่เอื้อต่อการเข้าถึงบริการ เช่น การไม่จ ากัดคิวในการเข้ารับบริการ

Before

After

กจิกรรมสง่เสรมิสขุภาพช่องปากในทกุกลุม่อายุ

ANCตรวจสุขภาพช่องปาก เมื่อ ANC มาฝากครรภ์ครั้งแรก ทุกวันพุธ

เข้าร่วมกับฝ่ายเวชฯ ในการจัดกิจกรรมโรงเรียนพ่อแม่ ฝึกปฏิบัติแปรงฟันแบบลงมือปฏิบัติ ร่วมกับ plaque control

การนัดบริการแบบ Complete case

ANC

WBCwell baby clinic

ตรวจสุขภาพช่องปากฝึกผู้ปกครองแปรงฟันแบบลงมือปฏิบัติกับบุตรหลาน

ขยายความครอบคลมุใน รพ.สต.

WBC

ศูนยพ์ฒันาเด็กเลก็

มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากในเด็กก่อนวัยเรียนในศูนย์พัฒนาเด็กเลก็ ครอบคลุมทั้ง 17 แห่ง

ประถมศึกษาเด็ก 12 ปี

เวทีแลกเปลี่ยนเรยีนรู.้..ครูอนามยั

เวทปีระจ าปีเพือ่ สรา้งความสมัพนัธ ์คนืขอ้มูล แลกเปลีย่นเรยีนรู ้และเชิดชูเกยีรติ

เสรมิทกัษะการดูแลสขุภาพช่องปาก

เสรมิทกัษะการดูแลสขุภาพช่องปาก

รณรงคก์ารแปรงฟนัหลงัอาหารกลางวนัดว้ยยาสฟีันผสมฟลูออไรด์

พฒันาเกณฑโ์รงเรยีนตดิดาวตามค่าความครอบคลมุของกจิกรรมการแปรงฟัน

2558รณรงคก์ารแปรงฟันกอ่นนอน

ผ่านแบบบนัทึกการแปรงฟนักอ่นนอนในเด็กประถมศึกษา

2560ขยายผลในเด็กศูนยพ์ฒันาเด็กเลก็

นักเรียนมัธยมศึกษาโครงการฟันสะอาด เหงือกแข็งแรงใน ม.1 มาต้ังแต่ปี 2550

เก็บข้อมูลอย่างเป็นระบบในปี 2558และขยายครอบคลุม ม.2 ในปี 2560

โดยจัดกิจกรรมให้ความรู้ด้านสุขภาพช่องปาก ฝึกปฏิบัติแปรงฟันแบบแห้งโดยลงมือปฏิบัติ

ร่วมกับ plaque controlตรวจสุขภาพช่องปาก

และนัดไปรับบริการทันตกรรมที่โรงพยาบาล

นักเรียนมัธยมศึกษา

ผูสู้งอายุกลุม่ตดิสงัคม

ผูสู้งอายุมีการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพช่องปากในกลุ่ม

ผู้สูงอายุของชมรมผู้สูงอายุในรพ.สต.ต่างๆ โดยเพิ่มความครอบคลุมในการออกจัดกิจกรรมส่งเสริม

สุขภาพผู้สูงอายุจาก 7 แห่ง ในปี 2559เป็นการออกครบทั้ง 14 แห่ง ในปี 2560

มีการจัดกิจกรรมอบรม แลกเปลี่ยนเรียนรู้และสร้างทัศนคติที่ดีในการดูแลสุขภาพช่องปาก พร้อมทั้งเก็บข้อมูลพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก

ผูสู้งอายุ

การเยี่ยมบา้นเพื่อส่งเสริมสุขภาพช่องปากผูสู้งอายุภาวะพึ่งพิง

(7) ผลลัพธ์การด าเนินการ

การเขา้ถงึบรกิารทนัตกรรม

อตัราการไดร้บับรกิารทนัตกรรมรวมทกุสทิธิ

52

49

56.3

44

46

48

50

52

54

56

58

2557 2557 2559

ร้อยละหญิงมีครรภ์ได้รับบริการทันตกรรม

74.5

92.299.4

0

20

40

60

80

100

120

57 58 59

รอ้ยละนกัเรียนฟันผไุดอุ้ดฟันแท้

53.5

57.5

53.5

50

52

54

56

58

2557 2557 2559

ร้อยละเด็ก 3 ปีปราศจากฟันผุ

"Oral health promotion for pre-school children through the empowerment of the caregivers, Bangkrathum, Thailand" poster presentation ในงาน The 8th Asian Conference of Oral Health Promotion For School Children (ACOHPSC) ครัง้ที ่8ระหวา่ง วนัที ่18-20 กนัยายน 2558 ณ เมอืงไทเป ประเทศไตห้วนั

91.6 92.495

81.9 80.7 79.4

70

75

80

85

90

95

100

2557 2558 2559

มีอุปกรณแ์ปรงฟัน

แปรงฟันทุกวนั

รอ้ยละนักเรียนมีอุปกรณแ์ปรงฟันและแปรงฟันหลงัอาหารกลางวนัท่ีโรงเรียนทุกวนั

เด็ก 12 ปี บางกระทุ่ม แปรงฟันทุกวันที่ รร. ร้อยละ 57-73.4 เทียบกับข้อมูลส ารวจระดับประเทศที่แปรงทุกวันเพียง ร้อยละ 17.8

78.08

81.5

87.72

72

74

76

78

80

82

84

86

88

90

2557 2558 2559

รอ้ยละของเด็กอายุ 12 ปี มีฟันดีไม่มีผุ

(Cavity Free)

ฐานขอ้มูลกระทรวงสาธารณสุข 2559 = 53.89 / 2560 = 70.33

49.7 49 50.9

61.7

0

10

20

30

40

50

60

70

2557 2557 2559 2560

ร้อยละผู้ปราศจากฟันผุ

R2R ระดบัดีเยี่ยม โรงพยาบาล /สสจ./สสจ. งานประชมุวชิาการสาธารณสขุ เขตสขุภาพที่ 2

เผื่อ

1.64

1.74

1.65

1.581.61.621.641.661.681.71.721.741.76

2557 2557 2559

จ านวนซ่ีฟันผเุฉลี่ยตอ่คนของนร.ม . 1

80.1

75.2

82.3

70

72

74

76

78

80

82

84

2557 2557 2559

รอ้ยละนร.ม 1 ฟันดีไม่มีผ ุ(cavity free)

68.7

70.2

67.56868.56969.57070.5

2557 2559

รอ้ยละผูสู้งอายุมีฟันใชง้านมากกว่า 20 ซ่ี

ขอบคุณครบั

การศึกษาน ารอ่งเพื่อพฒันาเครือ่งมือประเมินสุขภาพช่องปากผูสู้งอายุภาวะพึ่งพิง ฉบบัภาษาไทยส าหรบัเจา้พนกังานทนัตสาธารณสุข

ผลการด าเนินงาน

ขอบคุณครบั