Upload
lylien
View
221
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Plan
• Pojęcie myślenia
• Struktura czynności myślenia (materiał,
operacje reguły)
• Funkcje myślenia
• Rola myślenia w rozwiązywaniu
problemów (pojęcie problemu i jego
rodzaje, fazy rozwiązywania, przeszkody)
Co to jest myślenie?
Czynność myślenia jest
łańcuchem operacji umysłowych,
za pomocą których przetwarzamy
informacje, czyli treści zawarte w
spostrzeżeniach, wyobrażeniach i
pojęciach
Struktura czynności myślenia
1. informacje o świecie, które są
materiałem myślenia: obrazy
umysłowe, wyobrażenia, pojęcia,
sądy, modele umysłowe
Materiał myślenia wyznacza
rodzaje myślenia:
• sensoryczno-motoryczne
• konkretno-wyobrażeniowe
• pojęciowe
2. operacje umysłowe, za pomocą
których przetwarzamy materiał
myślenia:
operacje podstawowe: analiza, synteza,
operacje pochodne: abstrahowanie,
uogólnianie, porównywanie
3. reguły (metody, taktyki, strategie),
czyli wszystko to, co wpływa na
uporządkowanie kolejnych
operacji umysłowych:
• algorytmiczne (algorytmy)
• heurystyczne (heurystyki)
Funkcje myślenia
• zastępuje (lub wyprzedza) jawne
zachowanie (działanie symboliczne)
(np. wyobrażanie sobie czekającej
rozmowy kwalifikacyjnej i rozważanie
„w myśli” różnych jej wariantów)
• pozwala na przewidywanie różnych
konsekwencji podejmowanych
działań, sposobów zachowania się
innych osób
• umożliwia i ułatwia inne czynności
poznawcze, takie jak rozumowanie,
podejmowanie decyzji
• umożliwia rozwiązywanie problemów
Co to jest problem?
Problem jest rodzajem zadania, którego podmiot nie może rozwiązać za pomocą posiadanych wiadomości, umiejętności i nawyków
Jest to rozbieżność między stanem
wyjściowym (aktualnym) a pożądanym
(docelowym)
Rozwiązywanie problemu to aktywność,
która zmierza do zredukowania tej
rozbieżności
Rozwiązanie problemu jest możliwe przede
wszystkim dzięki myśleniu
produktywnemu
W zależności od poziomu informacji, czyli danych początkowych zawartych w sytuacji problemowej, możemy wyróżnić problemy otwarte i problemy zamknięte
Fazy rozwiązywania
problemów
1. Dostrzeganie problemu —
podmiot dostrzega problem, czyli
odkrywa go; uświadamia sobie, że
zasób posiadanej przez niego
wiedzy nie wystarcza do
osiągnięcia planowanych celów
2. Analiza sytuacji problemowej - człowiek analizuje informacje
zawarte w sytuacji problemowej
oraz strukturę celu, który ma
osiągnąć, bada jakie są
rozbieżności, luki między tym, co
jest dane, a tym, co jest pożądane
3. Wytwarzanie pomysłów rozwiązania — w fazie tej, zwanej fazą produktywną, podmiot wytwarza nowe informacje, tj. hipotezy, metody itp. Wszelkie rezultaty myślenia produktywnego nazywa się pomysłami rozwiązania. Wytwarzanie pomysłów jest kluczową fazą rozwiązywania problemów
Zjawisko olśnienia
4. Weryfikacja pomysłów — celem tej fazy, zwanej również oceną lub kontrolą pomysłów, jest sprawdzenie ich wartości. W wyniku weryfikacji człowiek albo przyjmuje pomysł jako rozwiązanie ostateczne, albo go odrzuca
Przeszkody w rozwiązywaniu
problemów
Sztywność myślenia - pojawia się
najczęściej w wyniku wcześniejszego
utrwalenia się jakiegoś wzorca
postępowania (postawy, schematu)
Sztywność myślenia obejmuje:
• błędne nastawienie (schematyczne podejście do problemu, zgodnie z wcześniej wytworzonym sposobem jego reprezentacji lub utrwaloną procedurą poszukiwania rozwiązania)
• inercję mentalną (uporczywe stosowanie zautomatyzowanych schematów)
• fiksację funkcjonalną (niezdolność do używania obiektów inaczej niż w ich typowej funkcji)