OPERACJE I TECHNIKI OPERACYJNE

WARSZAWSKA SZKOŁA ZARZĄDZANIA SZKOŁA WYŻSZA

OPERACJE I TECHNIKI

OPERACYJNEdr inż. Andrzej KIJ


Temat:Temat: Operacje reagowania Operacje reagowania

kryzysowegokryzysowego


Zagadnienia:

1.Ogólne założenia operacji

reagowania kryzysowego

2.Rola i zadania Sił Zbrojnych w

operacji reagowania

kryzysowego.

3.Współczesne operacje

reagowania kryzysowego.


Pokój jest

niczym innym, jak tylko

zawieszeniem broni, które

trwać będzie tak długo, jak

rzetelni jego zwolennicy

będą w stanie bronić go w

razie potrzeby siłą...

Władysław Sikorski


Zagrożenia i wyzwania• Wojna i agresja zbrojna

• Kryzysy i konflikty lokalne

• Regiony nadmiernej koncentracji

potencjału militarnego

• Proliferacja broni masowego rażenia

• Zagrożenia ekonomiczne

• Niebezpieczeństwo nowych podziałów

w Europie

• Niekontrolowane migracje

transgraniczne

• Terroryzm i przestępczość

zorganizowana


Kryzys – identyfikacja problemu


(gr. krisis – przesilenie)

... Moment przełomowy, rozstrzygający,

punkt zwrotny. Pojęcie to powiązane jest ze

wszystkimi dziedzinami życia człowieka i

społeczeństw, np. kryzys polityczny,

rządowy, państwa, wartości, ekonomiczny,

międzynarodowy...

KryzysKryzys


Kryzys a konfliktKryzys a konfliktKonflikt społecznyKonflikt społeczny

to stosunek (stan) między grupami lub klasami społecznymi,

wynikający ze sprzeczności ich żywotnych interesów, a także ze sprzeczności wartości i celów uznawanych przez te grupy, wyrażający się w działaniach jednej lub dwóch stron, zmierzający do narzucenia swojej

woli lub zachowania swego stanu posiadania.

Kryzys społecznyKryzys społeczny

to proces subiektywnie patologiczny, polegający na naruszeniu równowagi w formach życia zbiorowego, spiętrzenie konfliktów i

sprzeczności interesów grożących otwartą walką i rozbiciem określonej organizacji.


Wypadek lub sytuacja powodująca zagrożenie dla Stanów Zjednoczonych, ich terytorium, obywateli, sił wojskowych, majątku lub istotnych interesów. Wypadki rozwijają się w szybkim tempie, wywołując problemy o takiej wadze dyplomatycznej, ekonomicznej, politycznej lub militarnej, że dla osiągnięcia celów narodowych angażowane są wojska Stanów Zjednoczonych.

JP 1-02 Department of Defence Dictionary of Military and Associated Terms, kwiecień 2001.

KryzysKryzys/perspektywa amerykańska/


... Moment przełomowy w napiętych

stosunkach między państwami. Może się

wyrazić w skrajnej formie jako konflikt

międzynarodowy lub wojna. Oznacza brak

porozumienia i współpracy w danym

momencie...

Kryzys międzynarodowyKryzys międzynarodowy


(łac. conflictus – zderzenie)

Najostrzejsza forma sporu

międzynarodowego. Może przebiegać w

postaci werbalnej – zgłaszanie protestu,

sprzeciwu, ostrzeżenia czy groźby lub w

postaci akcji o różnym natężeniu (zerwanie

stosunków dyplomatycznych, blokada,

embargo, demonstracja siły, użycie siły –

konflikt zbrojny)...

Konflikt międzynarodowyKonflikt międzynarodowy


Zjawisko społeczno-polityczne polegające

na podjęciu decyzji o walce zbrojnej przez

podmioty prawa międzynarodowego. Wojna

wiąże się z momentem zerwania stosunków

pokojowych i przejścia do stosunków

wojennych...

WojnaWojna

Użycie siły (np. represalia) nie jest zawsze tożsame

z wojną, a w czasie wojny mogą być utrzymane

stosunki dyplomatyczne (np. wojna Irak – Iran w

latach 80.)


... odwetowe środki przymusu anulujące

zwykłe normy prawa międzynarodowego,

stosowane w odpowiedzi na bezprawne

działanie innego państwa. Przy ich

stosowaniu obowiązuje zasada

proporcjonalności i humanitarności...

RepresaliaRepresalia

Do najpowszechniejszych represalii należą:

• embargo;

• blokada;

• okupacja pokojowa.


Ogólne założenia operacji Ogólne założenia operacji

reagowania reagowania



Zdolności w zakresie podejmowania działań

wykraczających poza art. 5 Traktatu;

Włączenie problematyki operacji pokojowych i akcji

humanitarnych do obszaru współpracy w ramach PfP;

Udzielenie pomocy ONZ w realizacji mandatu

operacji pokojowej w byłej Jugosławii.

Deklaracja LondyńskaDeklaracja Londyńska (06 lipiec 1990)(06 lipiec 1990)


Cztery podstawowe obszary zadaniowe:Cztery podstawowe obszary zadaniowe:

„Nowy profil Sojuszu Północnoatlantyckiego”

Współpraca;Współpraca; Dialog;Dialog; Obrona kolektywna;Obrona kolektywna; Reagowanie Kryzysowe i Zapobieganie KonfliktomReagowanie Kryzysowe i Zapobieganie Konfliktom

Koncepcja Strategiczna Koncepcja Strategiczna (Rzym 1991)(Rzym 1991)


Wsparcie procesu pokojowego w danym regionie;

Niesienie Pomocy Humanitarnej;

Zapobieganie rozprzestrzeniania się konfliktu

na kraje sąsiadujące.

poza art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego do 1998

Cele OperacjiCele Operacji


Pojawienie się nowego obszaru

zadaniowego,

określonego mianem -

„Rozwiązywania Kryzysów”

Szczyt Waszyngtoński’ 99

Nowa Koncepcja Nowa Koncepcja Strategiczna SojuszuStrategiczna Sojuszu


1. Zachowanie zasadniczego znaczenia obrony kolektywnej i więzi transatlantyckiej - jako nieodłącznych cech Paktu Północnoatlantyckiego i podstawowego warunku jego zdolności do działania oraz realizacji całego spektrum zadań.

2. Zdolności polityczne i militarne Sojuszu stanowią zarazem bazę umożliwiającą zapobieganie konfliktom, ich przezwyciężanie, partnerstwo i współpracę – zwłaszcza

w odniesieniu do wyzwań mogących się pojawić przed Sojuszem.

Nowe zagadnienia w Nowe zagadnienia w aspekcie aspekcie

Reagowania KryzysowegoReagowania Kryzysowego


3. W porównaniu z Koncepcją Strategiczną z 1991 roku, następuje wyraźne przesunięcie wysiłku w kierunku zdolności do reagowania kryzysowego, jednakże w dalszym ciągu na bazie politycznej i militarnej zdolności obronnej.

4. Koncepcja ogranicza geograficzny zakres działania NATO do obszaru euroatlantyckiego, co wskazuje, że Sojusz nie zamierza być siłą działającą globalnie.




5. Operacje wykraczające poza artykuł 5 mają być prowadzone na podstawie mandatu RB ONZ

NATO nie wyklucza jednak możliwości prowadzenia tego rodzaju operacji również bez wyraźnego mandatu, lecz w zgodzie z prawem międzynarodowym i na zasadzie konsensusu państw członkowskich.

6. W koncepcji uwypukla się europejski wymiar NATO, włącznie z możliwością wykorzystania środków i możliwości Sojuszu do operacji europejskich.




MC 400/2 z 16 maja 2000 roku

MC 133/3 z 28 sierpnia 2000 roku

MC 327/2 z 30 maja 2001 roku

„Wdrożenie wojskowej Koncepcji Strategicznej Sojuszu” Reagowanie Kryzysowe – ocenia się jako jedno z trzech

podstawowych zadań Sojuszu

„Proces Planowania Operacyjnego NATO” – obejmuje proces planowania, zarówno dla potrzeb obrony kolektywnej, jak i CRO’s

„Wytyczne polityki wojskowej NATO do Operacji Reagowania Kryzysowego nie spełniających wymagań art. V

Podstawy CROPodstawy CRO


Zapobieganie (rozwiązywanie) Zapobieganie (rozwiązywanie)

sytuacji kryzysowych, sytuacji kryzysowych,

zagrażających bezpieczeństwu zagrażających bezpieczeństwu

członków Sojuszu lub jego członków Sojuszu lub jego

stabilności na obrzeżach obszaru stabilności na obrzeżach obszaru

traktatowegotraktatowego

Cel operacjiCel operacji


Operacje Reagowania Kryzysowego są to różnego

rodzaju działania militarne i niemilitarne,

kierowane przez NATO, przy wsparciu i akceptacji

międzynarodowych organizacji politycznych,

wojskowych, humanitarnych i gospodarczych.

DefinicjaDefinicja

Mogą być prowadzone w różnej formie, obejmując swoim zasięgiem wszystkie

działania, które nie dotyczą art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego


Akcje ratownicze i ewakuacyjne;Akcje ratownicze i ewakuacyjne;

Akcje Humanitarne;Akcje Humanitarne;

Świadczenia pomocy w przypadku Świadczenia pomocy w przypadku

katastrof i klęsk żywiołowych;katastrof i klęsk żywiołowych;

Operacje wsparcia pokoju (PSO);Operacje wsparcia pokoju (PSO);

Operacje militarne.Operacje militarne.

FormyFormy


1.1. Celowość.Celowość.

2.2. Wytrwałość.Wytrwałość.

3.3. Jedność dowodzenia.Jedność dowodzenia.

4.4. Jedność wysiłku.Jedność wysiłku.

5.5. Wiarygodność.Wiarygodność.

6.6. Przejrzystość operacji.Przejrzystość operacji.

7.7. Bezpieczeństwo.Bezpieczeństwo.

ZasadyZasady


8.8. Elastyczność.Elastyczność.

9.9. Promowanie współpracy i zgody.Promowanie współpracy i zgody.

10.10.Bezstronność.Bezstronność.

11.11.Użycie siły.Użycie siły.

12.12.Wzajemny szacunek.Wzajemny szacunek.

13.13.Swoboda manewru.Swoboda manewru.

14.14.Legitymizacja.Legitymizacja.

ZasadyZasady


Wsparcie i akceptacja ze strony Wsparcie i akceptacja ze strony

międzynarodowych organizacji politycznych, międzynarodowych organizacji politycznych,

militarnych, humanitarnych, gospodarczych;militarnych, humanitarnych, gospodarczych;

Uczestnictwo jest kwestią narodową;Uczestnictwo jest kwestią narodową;

Operacją kieruje NATO.Operacją kieruje NATO.

Zachowanie zdolności do obrony kolektywnej;Zachowanie zdolności do obrony kolektywnej;

Operacje reagowania kryzysowego mogą być Operacje reagowania kryzysowego mogą być

podobne do operacji w ramach artykułu 5.podobne do operacji w ramach artykułu 5.

DeterminantyDeterminanty


• Redukowanie napięć w celu uniknięcia kryzysu;

• Rozwiązanie kryzysu zanim przerodzi sięon w konflikt;

• Zapewnienie gotowości elementów cywilnych i militarnych do odpowiedniego reagowania wzależności od sytuacji;

• Reagowanie w przypadku wybuchu konfliktu w celu zapobieżenia jego eskalacji;

• Ustanowienie normalnych warunków po rozwiązaniu konfliktu.

Zarządzanie Zarządzanie kryzysowekryzysowe


Przedsięwzięcia dyplomatyczne

Przedsięwzięcia gospodarcze

Działania wojskowe

Deeskalacja / Eskalacja

Opcje reagowania Opcje reagowania kryzysowegokryzysowego


publiczne zajęcie stanowiska przez czołowych polityków;

noty dyplomatyczne w odniesieniu do „zakłócania pokoju“

intensyfikacja działań NATO – udział w gremiach dążących do rozwiązania konfliktu, przede wszystkich w ramach ONZ i OBWE;

odwołanie ambasadorów i przedstawicielstw wojskowych;

wspólne oświadczenie w imieniu SOJUSZU.

DyplomatyczneDyplomatyczne


Stosunki/relacjehandlowe

Stosunkifinansowe

StosunkiTechnologiczne

Ulepszeniaw zakresie polityki celnej

Większość ulepszeń

Obniżenie cła

Subwencja (zapomogi)

Prawo państwowe

Rozwój pomocyGwarancja

inwestycyjnaEksport. - poręczenia

kredytoweWymagania w zakresie

przepływu kapitału

Sterowane centralnieulepszenia

Udzielanielicencji

Pomoc techniczna

Transfer technologii

- POZYTYWNE -

GospodarczeGospodarcze


Stosunkihandlowe

Stosunkifinansowe

Stosunkitechnologiczne

Embargo

Bojkot

Zwiększenie opłat celnych

Dyskryminacja celna

Kwoty

Ograniczeniepołączeń

lotniczych

Zamrożenie wierzytelności

Kontrola transferu kapitału

WywłaszczanieDodatkowe

przeciwdziałania

Wstrzymanie pomocyw zakresie rozwoju

Cofnięcie gwarancji inwestycyjnych

Odebranielicencji

Ograniczeniapomocy technicznej

Ograniczenia w zakresieTransferu

technologii

Negatywne - sankcje gospodarcze

BLOKADA

GospodarczeGospodarcze


Rola i zadania Sił Zbrojnych Rola i zadania Sił Zbrojnych

w operacji reagowania w operacji reagowania



Operacje poniżej progu wojny

Pokój

Konflikt poniżejprogu wojny

Pokój

Pokójmało stabilny

(wrażliwy)

Wojna

Pokójmało stabilny

(wrażliwy)

Operacje pokojowe

Operacje wymuszaniapokoju, działania

prewencyjne

Operacje wojenne


• cel• sposób osiągnięcia celu• przynależność sił • zaangażowane rodzaje Sił

Zbrojnych• środowisko• inne

Kryteria klasyfikowaniaKryteria klasyfikowania operacjioperacji

WojennePoniżej progu wojnyOpóźniające

ObronneZaczepne

NarodoweSojuszniczeWielonarodowe

Wojsk LądowychSił PowietrznychSił MorskichPołączone

…lądowe…w terenie górzystym…w warunkach pustynnych

PrzeciwterrorystyczneAntynarkotykoweWymuszania pokoju…


Zapobiegawczy efekt polityczny (zerwanie Zapobiegawczy efekt polityczny (zerwanie współpracy wojskowej);współpracy wojskowej);

Zmniejszenie ryzyka w większym znaczeniu Zmniejszenie ryzyka w większym znaczeniu (współpraca wojskowa ze stroną (współpraca wojskowa ze stroną zagrożoną);zagrożoną);

Opcje wynikające z umów o redukcji i Opcje wynikające z umów o redukcji i kontroli zbrojeń (kontrole, sankcje);kontroli zbrojeń (kontrole, sankcje);

Monitorowanie rozwoju sytuacji w rejonie potencjalnego konfliktu (loty rozpoznawcze, dozorowanie granic, działania wywiadu);

Wzrost gotowości do reakcji na rozwijający się konflikt (wzrost gotowości bojowej wojsk, ćwiczenia wojskowe);

MilitarneMilitarne


Odstraszanie i demonstracja woli Sojuszu do działania (utworzenie sił zadaniowych, wysłanie wojsk w rejon konfliktu);

Opanowanie konfliktu z użyciem ograniczonych środków militarnych (obserwatorzy wojskowi, kontrola przestrzegania embarga);

Opcje w przypadku dużego prawdopodobieństwa wybuchu walk lub ich zaistnienia (prze-prowadzenie operacji wojskowej);

Deeskalacja kryzysu (wycofanie wojsk).

MilitarneMilitarne


Operacje Reagowania Kryzysowego

Operacje Reagowania Kryzysowego

Operacje Wsparcia Pokoju

Operacje Wsparcia Pokoju

Inne operacje reagowania kryzysowego

i zadania spoza art.. V

Inne operacje reagowania kryzysowego

i zadania spoza art.. V

TypologiaTypologia


Utrzymanie pokoju.

Ustanowienie pokoju.

Zapobieganie konfliktom.

Budowanie pokoju.

Wymuszenie pokoju.

Pomoc humanitarna.

Operacje wsparcia pokoju Operacje wsparcia pokoju - NATO- NATO


Poszukiwanie i ratunek personelu będącego w niebezpieczeństwie

Pomoc w usuwania klęsk i katastrof

Wsparcie operacji humanitarnych

Operacje ewakuacji osób nieuzbrojonych

Pomoc wojskowa/wsparcie władz cywilnych

Inne OInne Operacje peracje ReagowaniaReagowaniaKryzysowegoKryzysowego


Wnioski i konkluzje Wnioski i konkluzje


PrognozaPrognoza


CechyCechy

Asymetria

Wojna nie z państwem ale np. organizacją terrorystyczną

Religijne lub ideologiczne podłoże konfliktu


NiebezpieczeństwaNiebezpieczeństwa

Siły Zbrojne są przygotowane do walki przeciwko innemu państwu (przeciwko siłom zbrojnym)

Wojna i terroryzm przenikają się wzajemnie - trudność w identyfikacji przeciwnika

Wyrafinowane technologie mogą okazać się mało przydatne


• Dworecki S., Od konfliktu do wojny, Warszawa 1997.

• FM 3-07 (100-20) Stablility Operations and Suport Operations, Department of the Army, luty 2003.

• Gearty C., Terroryzm, Warszawa 1998.

• Heisbourg F., Wojny, Warszawa 1998.

• Huntington S., Zderzenie cywilizacji, Warszawa 1997.

• Kaczmarek W. [red. nauk.], Identyfikacja i charakterystyka sytuacji kryzysowych, W-wa 2004.

• Kitler W., Wiśniewski B., Prońko J., Problemy zarządzania kryzysowego w państwie, Warszawa 2000.

Literatura


DZIĘKUJĘ ZA DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘUWAGĘ

Documents

OPERACJE I TECHNIKI OPERACYJNE