Pregled aktivnosti za poboljšanje ambijenta za … Kovacevic...Seminar “Razvoj malih hidroelektrana u Crnoj Gori - dosadašnje iskustvo i budu ći koraci” Hotel Lipka, Kola šin

Mr Lucija Rakočević, Dr Igor Kovačević, Sektor energetike

Ministarstvo ekonomije

Pregled aktivnosti za poboljšanje ambijenta za razvoj malih hidroelektrana u Crnoj Gori

Novi regulatorni okvir

Seminar “Razvoj malih hidroelektrana u Crnoj Goridosadašnje iskustvo i budući koraci”

Hotel Lipka, Kolašin 13. oktobar 2010. godine

Seminar “Razvoj malih hidroelektrana u Crnoj Gori - dosadašnje iskustvo i budući koraci”Hotel Lipka, Kolašin, 13. oktobar 2010. godine

Pregled prezentacije

1. Zakonski i regulatorni okvir za obnovljive izvore

energije

2. Procedura davanja koncesije za izgradnju mHE

3. Učešće opština u projektu izgradnje mHE

4. Glavne prepreke i moguća rješenja

5. Zaključci

Obnovljive Izvori Energije (u nastavku prezentacije: OIE)Male hidroelektrane (u nastavku prezentacije: mHE)


Zakon o energetici (“Službeni list CG”, br.28/10) tretira OIE u skladu sa najnovijom EU Direktivom 2009/28 EC

� Pod OIE uključuje se električna i toplotna energija kao i energija korišćena za transport

� Pravo prvenstva OIE pri preuzimanju energije u elektroenergetski sistem

� Povlašćeni proizvoñač koji ima pravo na podsticaj za proizvedenu električnu energije iz obnovljivih izvora (bliže definisano Pravilnikom)

� Nacionalni cilj za udio OIE u finalnoj potrošnji sveukupne energije

� Dozvola za mjerenje i istraživanje potencijala OIE

� Program razvoja i korišćenja OIE

1. Zakonski i regulatorni okvir za OIE

1. Z

akon

ski i

reg

ulat

orni

okv

ir za

OIE


MW OIE

Feed-in tarifa ilidruge vrste podsticaja

Nacionalni Cilj ~30 % OIE

Politika

8%

12 god

Invst C FO CGOR 5.5%Politika

Energ. Bilans 2005 GDP faktor

mHE

Vjetrolektr.

Biomasa

Ostale

Planirane elektrane

Akcioni plan

Ekonomski uticaj

Rast cijene el. energije krajnjih potroša ča

Politika

Sa/bez KAPa

Sistem podsticaja OIE

1. Zakonski i regulatorni okvir

1. Z

akon

ski i

reg

ulat

orni

okv

ir za

OIE


� Elektrane instalisane snage ispod 1 MW se mogu realizovati na dva načina:

� Tenderska procedura – koncesija (Zakon o koncesijama)

� Energetska dozvola – Izdaje Ministarstvo ekonomije (u nastavku: ME) na zahtjev investitora

1. Zakonski i regulatorni okvir za OIE

1. Z

akon

ski i

reg

ulat

orni

okv

ir za

OIE

� Podsticaj za proizvoñače energije iz OIE:

� Zagarantovana otkupna cijena(Feed-in tarifa) električne energije za period od 12 godina (Uredba)

� Garancija porijekla – izdaje se proizvoñačima OIE i koja se može prodati kao zeleni sertifikat u zemljama Evropske unije (Uredba)

� Definisanje vrsta i načina posticanja razvoja OIE (Uredba)


Davanje koncesije za izgradnju mHE je moguće na osnovu:

� javnog oglasa

� energetske dozvole

� inicijative zainteresovanog lica – javni oglas

Procedura na osnovu javnog oglasa

II javno nadmetanje po Zakonu o koncesijama (sept. 2009. – sept. 2010.)

Osnovne karakteristike javnog nadmetanja: - Koncesioni akt za davanje koncesija - Predmet koncesije su hidrološki istraženi vodotoci- Dvostepeno javno nadmetanje: Pretkvalifikacija i kvalifikacija - Tehnička dokumentacija iskorišćenja vodotoka je sastavni dio ponude

2. Procedura davanja koncesija za izgradnju mHE

2. P

roce

dura

dav

anja

kon

cesi

ja z

a iz

gran

ju m

HE


Id. br.

Vodotok Sliv OpštinaBroj mHE

Instalisana snaga [MW]

Godišnja proizvodnja

[GWh]

Ukupna investicija [mil. €]

1 Bistrica – desna pritoka Lima

Lim

Bijelo Polje

2 17,00 50,00 24,5

2 ŠekularskaBerane

5 5,00 21,00 8,0

3 Bistrica 8 10,00 37,00 20,0

4 GrljaPlav

1 1,70 5,70 3,7

5 Babinopoljska 2 9,45 24,20 10,2

6 Zaslapnica Zaslapnica Nikšić 2 1,00 3,60 2,4

7 BjelojevićkaTara

Mojkovac 2 15,00 48,00 15,4

8 Crnja Kolašin 1 3,00 10,00 3,0

UKUPNO 23 62,15 ~200 87,3


Vlada Crne Gore je kroz dvije tenderske procedure dala koncesije na 13 vodotoka

� I tender – koncesije na 8 vodotoka


2. P

roce

dura

dav

anja

kon

cesi

ja z

a iz

gran

ju m

HE


Id. br.

Vodotok Sliv OpštinaBrojmHE

InstalisanaSnaga [MW]

Godišnja proizvodnja

[GWh]

Visinainvesticije [mil. €]

1 Vrbnica Pivsko jezero

Plužine 2 12,00 27.36 19,7

2 Tušina Komarnica Šavnik 4 6,02 16.46 12,7

3 Trepačka rijeka

Lim

Andrijevica 1 8,30 33.18 8,2

4 Murinska rijeka Plav 2 2,36 9.45 5,1

5 Komarača Plav 1 4,00 10.60 6,1

UKUPNO 10 ~33 ~ 97 51,8

� II tender - koncesije na 5 vodotoka



� III tender - pismo namjere, izbor vodotoka, defnisanje priključka na elektroenergetski sistem…

2. P

roce

dura

dav

anja

kon

cesi

ja z

a iz

gran

ju m

HE


� Pravilnik o kriterijumima za izdavanje energetske dozvole, sadržaju zahtjeva i registru energetskih dozvola (“Sl. List CG”, br. 49/10)

� Energestka dozvola se može izdati:� za mHE instalisane snage do 1 MW (mini hidroelektrane) i

� na vodotocima godišnjeg bruto energetskog potencijala do 15 GWh

Osnovne karakteristike procedure:

- Zahtjev za izdavanje energestke dozvole- Tehnička dokumentacija (jednostavnija za mikro elektrane);- Izvještaj o mjerenjima i istraživanjima potencijala OIE (mikro elektrane?);- Mišljenje operatora distributivnog sistema;- Mišljenje organa lokalne samouprave o uklapanju odnosno mogućnosti

uklapanja u prostor;- Izjava banke da će pratiti projekat;


Procedura na osnovu energetske dozvole

2. P

roce

dura

dav

anja

kon

cesi

ja z

a iz

gran

ju m

HE


Osnovne karakteristike procedure (nastavak):

- Primjenje su načela davanja koncesije: transparentnosti , nediskriminacije i konkurentnosti

- Javna rasprava o pristiglim zahtjevima

- Mini hidroelektrane do 1 MW na vodotocima do 15 GWh godišnjeg bruto potencijala

- Izdavanje energetske dozvole od strane ME

- Odluka o davanju koncesije Vlade Crne Gore i

- Ugovor o koncesiji za izgradnju mHE


Procedura na osnovu energetske dozvole

Procedura na osnovu inicijative zainteresovanog lica – javni oglas (u pripremi)

2. P

roce

dura

dav

anja

kon

cesi

ja z

a iz

gran

ju m

HE


3. Učešće opština u projektu izgradnje mHE

3. Učešće

opšt

ina

u pr

ojek

tu iz

grad

nje

mH

E

� Lokalni energetski plan jedna od osnova za Programom razvoja i korišćenja OIE

� Lokalni energetski plan prepoznaje lokacije na kojima potencijali od lokalnog značaja mogu biti iskorišćeni za izgradnju mikro ili malih hidroelektrana

� Prostorno-urbanistički planovi, takoñe, moraju prepoznati male elektrane do 1 MW, sjeverne opštine - Generalne smjernice za koncesiona područja za korišćenje vodotoka za izgradnju mHE (povezanost prostornih planova i lokalnih energetskih planova)

� Opština Kolašin je najdalje odmakla u pripremi lokalnog energetskog plana

� EBRD je spremna da finansira izradu katastra vodotoka za izgradnju mHE

� Mikro hidroelektrane na postojećoj lokalnoj infrastrukturi – feasibility studije –lokalni vodovod


Trenutno glavne prepreke za realizaciju projekata mHE u Crnoj Gori:

1. Nepostojanje lokalnih planskih dokumenata

2. Procedura priključenja na elektroenergetski sistem Crne Gore

3. Mjerenje i istraživanje vodotoka

4. Finansiranje projekata mHE


4. G

lavn

e pr

epre

ke i

mog

uća

rješe

nja


Id. br. Vodotok KoncesionarStatus prostorno

planske dokumentacije

Opština

1 VrbnicamHidroCG, Slovenija

i Crna GoraPUP Plužine

(Nacrt)Plužine

2 Tušina Kroling, Crna Gora LAMP projekat Šavnik

3 Trepačka rijekaElektrotehna-

Radius, Crne GoraPPPN »Bjelasica i

Komovi«Andrijevica

4 Murinska rijeka Elektrotehna-Radius, Crne Gora

LAMP projekat Plav

5 Komarača Kroling, Crna Gora LAMP projekat Plav

� II tender

Nepostojanje lokalnih planskih dokumenata

Nepostojanje lokalnih planskih dokumenata na osnovu kojih se mogu izdati urbanističko-tehnički (UT) uslovi za izradu tehničke dokumentacije mHE


4. G

lavn

e pr

epre

ke i

mog

uća

rješe

nja


� I tender

Id. br. Vodotok KoncesionarStatus prostorno

planske dokumentacije

Opština

1Bistrica – desna

pritoka LimaHaider Extrem Energy,

Austrija i BiHLAMP projekat Bijelo Polje

2 Šekularska

Hidroenergija, Crne Gora

PUP (prednacrt)

Berane3 Bistrica

PUP (prednacrt) PPPN B&K

4 Grlja Energie Zotter, AustrijaLAMP projekat Plav

5 Babinopoljska Kroling, Crna Gora

6 Zaslapnica BAST, Crna Gora LAMP projekat Nikšić

7 BjelojevićkaHaider Extrem

Energy, Austrija i BiH

PUP (nacrt)

PPPN »Bjelasica i Komovi«

Mojkovac

8 Crnja Dekar, Crna Gora

PUP (predstoji)

PPPN »Bjelasica i Komovi«

Kolašin

Nepostojanje lokalnih planskih dokumenata


4. G

lavn

e pr

epre

ke i

mog

uća

rješe

nja


� Na inicijativu Ministarstva ekonomije i Ministarstva ureñenja prostora i zaštite životne sredine, Vlada Crne Gore je 22. jula 2010. godine usvojila Zaključke na osnovu kojih bi se UT uslovi za projektovanje mHE sa I tendera izdali na osnovu Prostornog plana Crne Gore.

� Ministarstva su dobila pozitivna mišljenja relevantnih opština

� 4. oktobra 2010. godine izdati UT uslovi za vodotok Bjelojevićka, Opština Mojkovac, ostali u izradi.

� Izdavanjem UT uslova počinje II faza Ugovora o koncesiji potpisanih 2008. godine, odnosno koncesionari ulaze u fazu izrade tehničke dokumentacije, a koja završava izdavanjem grañevinske dozvole

Rješenje za nepostojanje lokalnih planskih dokumenata


4. G

lavn

e pr

epre

ke i

mog

uća

rješe

nja


Procedura priključenja na elektroenergetski sistem

� Izrañena je Procedura priključenja malih elektrana na distributivnu mrežu (EPCG, 2009. godine)

� Radna grupa sastavljena od predstavnika EPCG i ME i A.D. Prenosa radila na odreñivanju priključaka za mHE, januar-februar 2010. godine –pojedinačni sastanci sa koncesionarima

� ME iniciralo, UNDP finansira, EPCG izradila Projektni zadatak za Studiju priključenja i pogona distribuiranih izvora na mreže elektroenergetskog sistema Crne Gore

� Razvoj FC Distribucije EPCG izdaje pozitivna mišljenja za priključenje mikro, mini ili mHE na elektroenergetski sistem (4 pozitivna mišljenja, 2 projekta OIE su priključena na elektroenergetski sistem)

� Projekti OIE, svakako i mHE, su ulazni parametri za plan razvoja prenosne i distributivnih mreža u Crnoj Gori


4. G

lavn

e pr

epre

ke i

mog

uća

rješe

nja


Mjerenje i istraživanje vodotoka

� Izvršena su jednogodišnja hidrološka mjerena i istraživanja u okviru saradnje HMZCG i Norveškog direktorata na približno 30 lokacija odnosno vodotoka

� U toku su mjerneja i istraživanja na još 15 lokacija koje finansira UNDP

� Podzakonski akt koji definiše dozvolu za mjerenje i istraživanje potencijala OIE

� Za definisanje katastra mikro, mini HE u okviru lokalnih energetskih planova, neophodno je definisati sadržaj i način istraživanja i mjerenja vodotoka

� Mikro HE, int. snage do 100 kW, potrebno je vršiti jednogodnišnja mjerenja?


4. G

lavn

e pr

epre

ke i

mog

uća

rješe

nja


5. Zaključci

5. Z

aključci

� Crna Gora je prepoznala interes u iskorišćenju hidropotencijala i krenula u stvaranje pozitivnog ambijenta za realizaciju OIE projekata donošenjem novog Zakona i regulative

� Skraćena procedura za realizaciju proizvodnih energetskih projekata instalisane snage do 1 MW

� Intenzivna saradnja sa opštinama pri realizaciji lokalnih energetskih planova – moguća pomoć pri finansiranju

� Izrada prostornih planova tako da uključuju generalne smjernice za male hidroelektrane i otvaraju mogućnosti za izradu malih hidroelektrana

� Povećati broj institucija koje rade na projektu izgradnje mHE u cilju bržeg uklanjanje prepreka i rješavanje sistemskih problema


Igor Kova čević, Lucija Rako čevićMinistarstvo ekonomijeSektor energetike+38220482186www.oie-cg.me

Documents

Pregled aktivnosti za poboljšanje ambijenta za … Kovacevic...Seminar “Razvoj malih hidroelektrana u Crnoj Gori - dosadašnje iskustvo i budu ći koraci” Hotel Lipka, Kola šin