Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

121การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

บทท 5

การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

กระบวนการสำคญกระบวนการหนงในความเปนลนคอการยกเลกธรกรรม

ระบบ และการควบคมทสนบสนนกระบวนการผลตแบบเปนชด (Batch) ของบรษททไมม

ความจำเปนอกตอไป ยกตวอยางเชน ผผลตแบบดงเดมจะจดตารางกำหนดการจายใบ

สงงาน (Work Order) และตดตามแรงงานและวตถดบทจะใชในใบสงงานอยางละเอยด

ดงนน ฝายบรหารจงสามารถประเมนความคบหนาของงานไดทกงาน โดยเทยบกบงบ

ประมาณและกำหนดการ การตดตามอยางละเอยดเชนนนเปนสงทจำเปนสำหรบการ

ควบคมกระบวนการผลตทอาจใชเวลาเปนสปดาหหรอเปนเดอนในการผลตผลตภณฑ

ในทางกลบกน ผผลตแบบลนใชเวลาเพยงไมกวนหรอไมกสปดาหในการผลตผลตภณฑ

และพงพา Kanban และวธการดงรปแบบอนๆ เพอควบคมการไหลของผลตภณฑผาน

โรงงาน ตามอปสงคจากลกคา การใชระบบการตดตามแบบดงเดมตอไป ขณะทเปลยน

การผลตมาเปนรปแบบใหมแลวทำใหเกดความสญเปลา ดงนน บรษททกำลงพฒนาสลน

จำเปนตองมวธการพจารณาชวงเวลาทเหมาะสมในการยกเลกระบบ ธรกรรม และการ

ควบคมทไมจำเปนออกไป

บรษททมงสลนอาจพบดวยวามปรมาณธรกรรมเพมขนมาก บางดานทอาจม

ธรกรรมเพมขน คอ:

D ใบสงซอ รายงานการรบผลตภณฑ และใบแจงหนสำหรบการจดสง “รายวน”

จากผจดสงวตถดบ

D ระบปรมาณใบสงงานและตวสำหรบชดงาน เพอจดการจำนวนชดทมมากขน

เพราะจำนวนชดมขนาดเลกลง และการไหลของชนสวนเปนแบบทละชน

D จำนวนเอกสารการจดสงและใบแจงหนแกลกคาเพอประมวลผลการจดสง

ประจำวนใหลกคา มจำนวนเพมมากขน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

122 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

ดงนน บรษทแบบลนตองจดการและควบคมลนดวยวธการทไมใชการสราง

ธรกรรมดวยกระดาษหรอคอมพวเตอรสำหรบทกครงทมการเคลอนยายวตถดบหรอม

การแปรรประหวางกระบวนการผลต ไมเชนนน งานในการสรางและประมวลผลธรกรรม

เพอควบคมการผลตจะกลายเปน “ดอกเหด” แมวาการผลตจะกลายเปนลนแลวกตาม

นคอสาเหตทเรากลาววา สำหรบการบญชแบบลนแลว ธรกรรมทมากนเปรยบเหมอนกบ

สนคาคงคลงในการผลตแบบลน ธรกรรมเปนความสญเปลาแทๆ และโดยสวนใหญแลว

มไวเพอควบคมกระบวนการผลตทไมสามารถควบคมได

ในบทท 2 เราไดกลาวถงเสนทางการพฒนา (Maturity Path) ของการบญชแบบ

ลน โดยไดระบวาเมอลนกาวหนามากขน การควบคมธรกรรมอยางละเอยดซงเปนสง

ทจำเปนสำหรบระบบการผลตแบบดงเดม จะไมมความจำเปนอกตอไป เราไดแนบภาพ

รวมจากบทท 2 ไวดงน:

การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน

เซลลการผลตแบบลนนำรอง - มเซลลแบบลนซงประสบความสำเรจแลว- การฝกอบรมอยางเขมขนเกยวกบ หลกการลน- การไหล การดง Kanban- การปรบเปลยนเครองจกร (Changeover) อยางรวดเรวและ SMED- งานทเปนมาตรฐาน- คณภาพ ณ จดกำเนดและการตรวจสอบ ดวยตนเอง

การเรมตนกบการบญชแบบลน

การผลตแบบลนแพรในวงกวาง - การผลตแบบเซลลในวงกวางทวทงโรงงาน ดวยงานทเปนมาตรฐานและการไหล แบบทละชน- การใชระบบการจดการดวยสายตา (Visual System) อยางกวางขวาง- ฝกอบรมและสรางทมการปรบปรงอยาง ตอเนอง- โครงการรบรองผจดสงวตถดบขนตน และการดงดวย Kanban จากผจดสง วตถดบบางราย- จดการการผลตตามสายธารคณคา- กระบวนการตางๆ อยภายใตการควบคม โดยปกตแลวจะมการใช SPC บางบางสวน- งานระหวางกระบวนการ (WIP) และสนคา สำเรจรปคอนขางตำและคงท

การจดการตามสายธารคณคา

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

123การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

บทนเกยวของกบคำถามทวา ควรยกเลกธรกรรมทไมมความจำเปนในชวงใด

เพ อใหไมสญเสยการควบคมธรกจ และกระบวนการพจารณาวาควรยกเลกอะไร

บาง คำถามเหลานจะไดรบคำตอบจากแตละระยะของเสนทางการพฒนา บทน

จะกลาวถงธรกรรมประเภททจะยกเลกไดในระยะการเรมตน (Getting Started Phase)

ขณะทบรษทยงอยในชวงนำรองกบเซลลยอยแบบลนอย แตยงไมมการนำลนมาใชกบ

ทงสายธารคณคาหรอทงโรงงาน ในบทท 12 “การยกเลกธรกรรมทสญเปลาเพมเตม”

เราจะไดพจารณาการเปลยนแปลงทสามารถทำไดเมอการผลตแบบลนถกนำมาใชใน

วงกวางแลวและบรษทดำเนนงานตามสายธารคณคา สดทายแลว ในบทท 17 “การ

ขยายสายธารคณคาออกไปภายนอกกำแพงขององคกร” เราจะไดพจารณาหวขอนจาก

มมของบรษททเปนลนแบบเตมตวซงไดเผยแพรลนไปเกนกวาขอบเขตโรงงาน และรวม

ไปถงฝายขายและการตลาด ผจดสงวตถดบ และลกคา

บทนจะกลาวถงประเดนของระยะการเรมตน โดยแบงออกเปน 3 สวน คอ:

D วธแบบ “จะตองมอะไรแลวบาง”

D ธรกรรมของเซลล

D การตดตามแรงงาน ตนทนวตถดบ การตดตามสนคาคงคลง

จะตองมอะไรแลวบาง

บรษทตางๆ มกถามวาจะรไดอยางไรวาไมจำเปนตองใชธรกรรมตางๆ ทสนบสนน

ระบบทพวกเขามอยแลวอกตอไป คำตอบกคอ เมอกระบวนการลนของพวกเขาทำใหธรกรรม

นนหมดความจำเปนสำหรบการควบคมกระบวนการผลต กสามารถยกเลกธรกรรมนน

ออกไปได เพอจะรองรบธรกรรมทกประเภท คำถามทเหมาะสมจงนาจะเปนดงนจาก

การผลตแบบลน คณลกษณะของการผลตแบบลน การบญชแบบลน

วธคดแบบลนนำไปประยกตใชทวทงองคกรและกบหนสวนขององคกร

- บรษทจดองคกรตามสายธารคณคา- มการรวมมอกบลกคา ผจดสงวตถดบ และหนสวนอยางกวางขวาง- การปรบปรงอยางตอเนองเปนวถ การดำเนนงานปกต- วธคดแบบลนถกนำมาประยกตใชทวทง องคกร

วสาหกจแบบลน

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

127การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

D การควบคมสนคาคงคลงและการประเมนมลคาสนคาคงคลง ซงตดตามสนคา

คงคลงทงหมดอยางละเอยด ตงแตการรบเขาจนถงการใชงานหรอการทง การ

เคลอนทของวตถดบทกครงจะเกดรายการธรกรรม ธรกรรมทงหมดจะแสดง

อยในรปตนทนมาตรฐาน

D ความถกตองแมนยำของรายการสนคาคงคลง นนคอ การนบสนคาคงคลง

ทงหมดประจำป

กระบวนการเหลานเปนกระบวนการทมธรกรรมมากทสด และเปนธรกรรมทตอง

เนนในแตละขนของลน เพอกำจดธรกรรมทไมจำเปน

การตดตามแรงงาน

กอนหนาทบรษทตางๆ จะไดนำการผลตแบบลนมาใชงาน พวกเขาจะบนทก

แรงงานทงหมดทเกดขนในแตละขนของกระบวนการผลตลงในใบสงงาน (Work Order)

เอกสารนจะเดนทางไปกบงาน ผานกระบวนการผลต และบนทกงานทไดทำตามชวงเวลา

ชวโมงการทำงานสะสมในใบสงงานจะเปนพนฐานในการพจารณาตนทนของผลตภณฑ

ตามสาเหตทไดระบในสถานการณลนแบบ “กอน” และ “หลง” ทไดนำเสนอ

ไปแลวในตอนตน ใบสงงานในฐานะทเปนวธพจารณาสถานะของคำสงซอของลกคา

มต การเรมตนใชลน นำรองดานลนแลว

ระบบทใชสายตา

(Visual System)

- ไมมระบบทใชสายตาเลย

โดยพนฐานแลว ใชเพยงกระดาษ

กระดาษ และกระดาษ

- ใชใบสงงาน MRP และรายงาน

แบบเฉพาะกจ (Ad hoc Report)

- มาตรวดทใชมความสำคญและเหนไดดวย

สายตา

- มกระดานวดผลในเซลล

- แสดงมาตรวดในเวลาจรง

- การแสดงผลเรยบงายและเขาใจไดงาย

ขอมลวศวกรรม - มบญชรายการวสด

(Bills of Material : BOM) หลายระดบ

- การจดเสนทางและบญชรายการวสด

ไมแมนยำ

- บญชรายการวสดและการจดเสนทางเรยบ-

งายและแมนยำ

- ฝายวศวกรรมมหนาทรกษาใหบญชรายการ

วสดและเสนทางงานถกตองแมนยำ

องคกรและ

การควบคม

- องคกรแบงตามหนาทแตละฝาย

- ใชทมปรบปรงอยางตอเนองประจำ

ฝายและไดผลจำกด

- ไดบงชสายธารคณคาแลว

- เรมใหความรเกยวกบสายธารคณคา

- สรางสายธารคณคาบางสาย

- ปรบปรงอยางตอเนองสการเปนองคกรใน

สายธารคณคา คอ มการระบผซอผวางแผน

ในสายธารคณคาแลว

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

128 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

จะมความสำคญนอยลงเมอมการนำลนมาใช ดวยสาเหตเดยวกน ใบสงงานในฐานะ

ของเอกสารตนทนจะมความสำคญนอยลงเมอเวลานำของการผลตสนลง สนคาคงคลง

ระหวางกระบวนการจะลดลงจนถงระดบทตำมาก และรอบเวลาในการผลตจะแนนอน

มากขน ภายใตสภาพแวดลอมแบบน ตนทนของผลตภณฑจะพจารณาไดจากการไหลของ

การผลต มากกวาจะพจารณาจากผลรวมทรพยากรทใชเขากบสนคาแตละชน ดงนน เมอ

มการนำลนมาใช เราจะเปลยนจากการตดตามแรงงานตามงานแตละขนตอนในใบสง

งานการผลต มาเปนการยกเลกใบสงงานไปทงหมด ดงนน เปาหมายหนงทสำคญสำหรบ

การบญชแบบลนคอการเลกตดตามชวโมงแรงงาน อยางไรกตาม เราไมสามารถเปลยน

แปลงเรองนไดในขนตอนเดยว โดยเฉพาะเมอเรานำลนมาใชกบเซลลในการนำรองเทานน

ระบบบญชทมอยไมสามารถปรบใหเลกตดตามแรงงานในแตละเซลลไดแบบครงๆ กลางๆ

ผลกคอ ถาไมเปลยนแปลงระบบการบญชของทงโรงงาน กตองไมเปลยนแปลงเลย ม

แนวทางหนงทสมเหตสมผลสำหรบการดำเนนการเรองน และหวใจหลกอยทการตดสนใจใน

สงทตองเตรยมเพอจะดำเนนการขนตอไป ลองพจารณาความกาวหนาในการตดตาม

แรงงานตามรายการดงตอไปน:

หมายเลข การดำเนนการ สงทจะตองมพรอมอยแลว

1 - ยกเลกการตดตามงานในแตละขน เปลยนมา

ตดตามเฉพาะจดเรมและจดสนสด

- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช

รายการวสด (BOM) ทถกตองแมนยำ

2 - ยกเลกการตดตามแรงงานอยางละเอยด

- ทำใหการจดสรรแรงงานเปนแบบอตโนมต โดย

การคดยอนกลบโดยใชตนทนแรงงาน

มาตรฐานและการผลตจรง

- เสนทางการทำงานของแรงงานและบญช

รายการวสดทถกตองแมนยำ

3 - คดคาโสหยแบบยอนกลบหรอปนคาโสหย

ตามสดสวน

- ยกเลกการตดตามอยางละเอยด และ

การรายงานผลความแตกตาง

- ใชมาตรวดสมรรถนะระดบเซลลในเซลล

นำรอง และรายงานแตละชวโมงของวน

4 - คดตนทนแรงงานและโสหยในการสรปตนทน

ทางตรงของสายธารคณคา อยานำตนทน

เหลานไปคดกบผลตภณฑแตละแบบหรอ

งานผลตแตละงาน

- การนำมาใชงานตองรอความเปนลนคบหนา

กอน ตามทกลาวถงในบทท 12

5 - ยกเลกใบสงงานและเอกสารตดตามการผลต

รปแบบอนๆ

- การยกเลกตองรอความเปนลนคบหนากอน

ตามทกลาวถงในบทท 12

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

129การยกเลกธรกรรมทสญเปลา

โปรดสงเกตความกาวหนา ขนตอนแรกคอการคงใบสงงานไว แตยกเลกการ

ตดตามงานแตละขน กลาวคอ เปลยนมาตดตามการเรมและการสนสดเทานน ความหมาย

คอจะตองสามารถควบคมแตละขนตอนระหวางจดเร มและจดสนสด ขอเรยกรอง

ทจำเปนทสดคอบญชรายการวสด (BOM) และเสนทางสำหรบผลตภณฑทแมนยำและ

ทนสมย ในโลกอดมคต เราคงตองการความแมนยำ 100% แต 80% กนาพอใจแลว

เพราะจะชวยใหแนใจไดวาชวโมงแรงงานในตนทนมาตรฐานเปนคาทถกตองแลว

ขนท 2 คอ การเปลยนแปลงวธการคดตนทนเขาใบสงงาน โปรดสงเกตวาเรายง

มใบสงงานอย แตเราไมไดตดตามตนทนของใบสงงานแตละใบสงอกตอไปแลว เราใช

ระบบตนทนทเรยกวาการคดตนทนแบบยอนกลบ (Backflush) ตรรกะคอ เมอเรารวา

เราไดผลตผลตภณฑตามใบสงงานแลว เรากรเชนกนวาเราใชเวลาเทากบเวลามาตรฐาน

ในการผลตชนสวนตามอตรามาตรฐานตอชวโมง ดงนน เมอรวาใบสงงานไดถกดำเนน-

การเสรจแลว เรากสามารถใชตนทนการคำนวณจากตนทนมาตรฐานได อยางไรกตาม

เรายงตองบนทกตนทนการทำงานลวงเวลาอย

สดทาย เราจะตองรายงานผลความแตกตางในขนตนๆ ของลนใหเรวทสดเทา

ทจะทำได ในบทท 3 เราไดแสดงแลววา การวดผลสมรรถนะของโรงงานตามความ

แตกตางระหวางตนทนจรงและตนทนมาตรฐาน ทำใหจดสนใจอยทการเพมประสทธ-

ภาพการใชงานทรพยากรแตละสวน โดยสละเปาหมายทางดานลนไป ในโรงงานแบบ

ดงเดม การวดประสทธภาพการใชงานของแรงงานและเคร องจกรไมใชเร องแปลก

ความแตกตางของประสทธภาพและปรมาณนจะเปรยบเทยบตนทนของการผลตจาก

ปรมาณจรงเทยบกบปรมาณทไดวางแผนไว เม อปรมาณจรงมคาตำกวา ความ

แตกตางเหลานจะแสดงผลวาสมรรถนะไมนาพงพอใจ ดวยคาความแตกตางเหลาน

ฝายจดการสามารถพจารณาไดวาโรงงานมประสทธภาพมากเพยงใดระหวางชวงเวลา

หนงๆ (ซงโดยปกตเทากบ 1 เดอน) แลวจงสำรวจสาเหตททำใหมสมรรถนะตำกวา

มาตรฐาน และดำเนนการแกไขตามทเหมาะสม คาความแตกตางเหลานมประโยชน

สำหรบการควบคมโรงงานการผลตแบบดงเดมทผลตแบบครงละมากๆ และชวยให

แนใจไดวาเครองจกรราคาแพงถกนำมาใชงานมากทสดแลว อยางไรกตาม เมอนำมา

ใชกบโรงงานแบบลน สงนบนทอนความสำเรจของลนเพราะมนสรางแรงจงใจใหผลต

สนคาคงคลงสวนเกน ซงขดแยงกบเปาหมายของลน ซงกคอ การกำจดสนคาคงคลง

ดงนน สำหรบบรษทแบบลน การเลกวดผลสมรรถนะของโรงงานโดยใชคาความแตกตาง

Copyri

ghted

Mate

rial o

f E.I.S

QUARE PUBLIS

HING

132 เมอลนไมทำกำไร! แลวควรจดการอยางไรดวย Lean Accounting

และสนคาสำเรจรป จะมการปอนขอมลธรกรรมของการรบเขา การสงจาย การปรบ

เปลยน และการใชงานวตถดบในรปแบบอนๆ ความสญเปลาทแทจรงเชนนสามารถ

กำจดออกไปไดในระหวางขนแรกๆ ของลน โดยการใชวธการคดตนทนแบบยอนกลบ

(Backflush) ดงทไดอธบายในหวขอเรอง “การตดตามแรงงาน” ขางตน

อยางไรกตาม ยงเหลอปญหาเร องความมนใจในความถกตองแมนยำของ

ยอดคงเหลอในบญชสนคาคงคลง เมอมหลกประกนมากขน เพราะบญชรายการวสด

(BOM) และเสนทางทจะใชคดยอนกลบมความแมนยำด เรากสามารถใช “ตวอยาง”

(Sample) ความแมนยำของกระบวนการน ได แทนท จะนบสนคาคงคลงท งหมด

แนวทางนเปนทร จกในชอของการนบแบบวนรอบ (Cycle Counting) และมวตถ-

ประสงคคอการทดสอบความแมนยำของกระบวนการผลตทกอใหเกดยอดคงเหลอ

สนคาคงคลง เนองจากวา เราเพยงแคใช “ตวอยาง” มาพจารณา จงไมใชวธทดสำหรบ

การแกไขสนคาคงคลงซงเกดขนจากกระบวนการทบกพรอง อยางไรกตามการนบแบบ

วนรอบผสมผสานเขากบโครงการปรบปรงอยางตอเนองทมประสทธผลจะเปนวธท

มประสทธผลในการเผยสาเหตของปญหาเหลาน และทำการแกไข มหลายบรษทท

นบชนสวนชนเดยวกนในรอบแตละรอบ เพอใหสามารถวดความมประสทธผลของ

การปรบปรงทไดกระทำไป

บทสรป

ในบทนเราไดกลาวถงยทธศาสตรการยกเลกธรกรรมทเหมาะสมในชวงระหวาง

ขนแรกๆ ของลน ระหวางทกำลงนำเซลลนำรองมาใชงาน จากการคดแรงงานและวตถดบ

แบบยอนกลบ (Backflush) ทำใหสามารถลดจำนวนธรกรรมไดมาก สงทตองมคอบญช

รายการวสด (BOM) และเสนทางงานทถกตองแมนยำ รวมถงบนทกการทงชนงานเปน

ของเสย การแกไขงาน และการทำงานลวงเวลา ในบทท 12 และ 17 เราจะอธบายเกยวกบ

การยกเลกธรกรรมเพมมากขนอก ซงสามารถทำไดเมอถงลนขนทกาวหนาแลว