Diplomacy studies

ПРЕДМЕТ:

Comparative political systems

Компаративни политички системи

ТЕМА :

Политички сиситем на Република Швајцарија

Вовед……………………………………………………………………………………

Содржина………………………………………………………………………………

ПОЛИТИЧКИ СИСТЕМ………………………………………………………………

КАНТОНИ………………………………………………………………………………

РЕФЕРЕНДУМ- полтички права на граѓаните на Швајцарија………….

Систем: Федерално собрание, Федерален совет, Федерален суд……

НАДВОРЕШНА ПОЛИТИКА……………………………………………………….

ПАРТИИ ВО ШВАЈЦАРИЈА

Заклучок:………………………………………………………………………………

Вовед :

1

Schweizerische EidgenossenschaftConfédération suisseConfederazione SvizzeraConfederziun svizraConfoederatio Helvetica

(Детално)1

Национална парола: Unus pro omnibus, omnes pro uno(Македонски: Еден за сите, сите за еден

Официјален јазик Германски, Француски, Италијански, Реторомански

Главен град Берн

1 http://mk.wikipedia.org/wiki/11.01.2011

2

Најголем град Цирих

Федерален Совет

Мориц Леунбергер (Зам. 2005)Паскал КушепинЈозеф ДајсСамјуел Шмид (Претс. 2005)Мишелин Калми-РејКристоф БлохерХанс-Рудолф Мерц

Површина - Вкупно - % вода

Рангирана 132ра41,285 km²4.2 %

Население - Вкупно(2003) - Густина

Рангирана 92ра7,399,100179/km²

БДП (2003) - Вкупно - Вкупно - БДП по жител - БДП по жител

долари233 милијарди(35та) (PPP)$309 милијарди(17та) (номинален)$30,186 (8ма) (PPP)$42,138 (3та) (номинален)

Независност - Објавена - ПризнаенаСојузна држава

Сојузна повелба1 август, 129124 октомври, 16481848

Валута Швајцарски франк (CHF)

Временска зона - во лето

CET (UTC+1)CEST (UTC+2)

Национална химна Швајцарска псалма

Интернет домен .ch

Позивен број +41

3

Содржина :

ПОЛИТИЧКИ СИСТЕМ

Швајцарија е мултинационална, верски и економски сложена заедница. Латинскиот назив Confoederatio Helvetica е службеното име на државата. Латинскиот јазик се користи за именување на земјата за да се избегне фаворизирањето на било кој од четирите службени јазици во земјата.

Во неа владее федеративна парламентарна повеќепартиска демократија.

Во 1848 година усвоен е Федералниот Устав (ратфикуван од страна на 16.5 кантони, а останатите 6.5 премолчно го прифатиле и со тоа бил прогласен за важечки на територијата на цела Швајцарија. Овој устав сеуште е во важност иако претпел со текот на годините 120 нецелосни ревизии, со што основата не била менувана. Една од последните измени е од 1999 година, каде бил изменет, дополнет на референдум и усвоен како нов Федерален устав на Швајцарија. Швајцарскиот федерален систем се смета за еден од најцврстите во Европа.

Извадок од Уставот на Швајцарија 19992

English is not an official language of the Swiss Confederation. This translation is provided for information purposes only and has no legal force.Federal Constitution of the Swiss Confederation of 18 April 1999 (Status as of 1 January 2011)Preamble

In the name of Almighty God! The Swiss People and the Cantons, mindful of their responsibility towards creation, resolved to renew their alliance so as to strengthen liberty, democracy, independence and peace in a spirit of solidarity and openness towards the world, determined to live together with mutual consideration and respect for their diversity, conscious of their common achievements and their responsibility towards future generations, and in the knowledge that only those who use their freedom remain free, and that the strength of a people is measured by the well-being of its weakest members; adopt the following Constitut

Title One: General ProvisionsArt. 1 The Swiss Confederation

2 http://www.admin.ch/dokumentation/gesetz/index.html?lang=en

4

The People and the Cantons of Zurich, Bern, Lucerne, Uri, Schwyz, Obwalden and Nidwalden, Glarus, Zug, Fribourg, Solothurn, Basel Stadt and Basel Landschaft, Schaffhausen, Appenzell Ausserrhoden and Appenzell Innerrhoden, St. Gallen,Graubünden, Aargau, Thurgau, Ticino, Vaud, Valais, Neuchâtel, Geneva, and Jura form the Swiss Confederation.

Art. 2 Aims1 The Swiss Confederation shall protect the liberty and rights of the people and safeguard the independence and security of the country. AS 2007 52252 Adopted by the popular vote of 18 April 1999 (Federal Decree of 18 Dec. 1998, Federal Council Decree of 11 Aug. 1999 - AS 1999 2556; BBl 1997 I 1, 1999 162 5986). Federal Constitution 3 It shall promote the common welfare, sustainable development, internal cohesion and cultural diversity of the country.4 It shall ensure the greatest possible equality of opportunity among its citizens. 5 It shall be committed to the long term preservation of natural resources and to a just and peaceful international order.

Art. 3 CantonsThe Cantons are sovereign except to the extent that their sovereignty is limited by the Federal Constitution. They shall exercise all rights that are not vested in the Confederation.

Art. 4 National languagesThe National Languages are German, French, Italian, and Romansh.

Art. 5 Rule of law1 All activities of the state shall be based on and limited by law.2 State activities must be conducted in the public interest and be proportionate to the ends sought.3 State institutions and private persons shall act in good faith.4 The Confederation and the Cantons shall respect international law.

Art. 5a2 SubsidiarityThe principle of subsidiarity must be observed in the allocation and performance of state tasks.

Art. 6 Individual and collective responsibilityAll individuals shall take responsibility for themselves and shall, according to their abilities, contribute to achieving the tasks of the state and society.

5

КАНТОНИ

Швајцарската федерација е составена од 26 кантони. Кантоните се равноправни иако меѓу нив постојат многу разлики. Најновиот кантон, Јура е отцепен од Бернскиот кантон во 1978 година. Традиционално 6 кантони се сметале за “полукантони“, но со изменетиот Устав од 1999 како што напоменав сите се рамноправни. Разликата меѓу овие 6 и останатите е тоа што:

- Овие кантони бираат само еден претставник во швајцарскиот Совет на кантони, додека другите бираат по два.

- За време на распишан референдум не е доволно само националното мнозинство туку е потребна согласност од мнозинството кантони.

Во основа уредувањето на Швајцарија е уредено по принцип на поделенасувереност. Кантоните имаат свои мали устави, забрането им е да договараат меѓународни сојузи или политички договор. Имаат еднодомен парламент (голем Совет) а неговите членови можат да бидат избирани и во Федералното Собрание. Главни овластувања на Конфедерацијата според Уставот се во следниве области: заштита на земјата и нејзините граѓани, транспортот, војската, царината и дипломатските односи со другите држави. Сите останати области се препуштени на кантоните и локалните органи на власта. Значи, кантоните се надлежни за одржување на јавниот ред, верските прашања, образованието, здравството, градската чистота, просторното планирање итн.

6

Систем: Федерално собрание, Федерален совет, Федерален суд 3

Швајцарија има посебен систем кој изгледа интересно за проучување но е многу сложен. Федералното собрание = Parlament=Bundeshaus е врховна законодавна власт, уставотворен орган кој дава власт на останатите органи во своја надлежност и претставува дводомно тело. Тоа тело се состои од големиот/Долен дом и малиот/Горен дом.

- The supreme authority electsParliament: the legislative authorityThe Swiss parliament consists of two chambers which, when in joint session, are known as the United Federal Assembly. It is the country’s legislative authority.

The National Council, through its 200 members, represents the population of the country as a whole – the individual cantons are represented in proportion to the number of their inhabitants.

The Council of States represents the 26 cantons – 20 cantons are represented by two members while the six former half-cantons each send one representative to the 46-strong chamber. Both chambers are directly elected by the people: the National Council, is elected in accordance with federal rules and the Council of States according to provisions differing from canton to canton. In both cases, the cantons form the constituencies. – извадок од официјалната страна на Тhe federal authorities of Swiss Federation

Долен дом- Државен Совет Nationalrat

3 http://www.admin.ch/aktuell/index.html?lang=en/11.01.2011

7

Овој дом го претставува целиот швајцарски народ и се бира по изборни единици (секој кантон е една изборна единица). Бројот на претставници на секоја изборна единица зависи од бројот на жители на тој кантон. Во советот влегува 1:28000 жители.4 Пр. Цирих за време на изборите во 2003 имал 34 делегати, Берн 26, Аргау 15 се така до вкупниот број на делегати 200.5 Мандатот им трае 4 години, а се избрани на непосредни избори по принциот на пропорционалност.

Горен Дом/Совет на кантони Ständerat

Советот на кантоните има 46 членови.6 Секој кантон по 2, а секој полукантон по 1 (Obvalden, Nidvalden, Bazel-grad, Bazel-провинција, Apencel, Ineroden i Apencel Auseroden). Мандатот им трае 4 години. За разлика од Државниот совет овде бројот на жителите не игра никаква улога.

Двата дома имаат еднаква власт. Нивото согласување е неопходно за донесување или недонесување на некој закон. Кога двата дома заседаваат заедно, тогаш се нарекуваат Соединет Федерален Парламент. Вака соеднети го носат годишниот буџет, одлуките поврзани со војната и мирот, потврдуваат меѓународни договори, даваат амнестија, помилување. Во ваков состав се сретнуваат 4 редовни во текот на една година.

4 Во Државниот совет во 2003 година имало53 жени5 Според Швајцарскиот изборен систем, секоја партија може да има делегати во Државниот совет и тие да зависат од тоа колку гласови ќе се добијат на избори. Напомена, не се дава предност на големите партии, судејќи по сите избори6 Во 2007 година во Советот на кантони имало 11 жени

8

Носителот на извршната власт во швајцарскиот политички систем е Федералниот совет = Bundesrat кој се состои од 7 членови избрани од Федералното собрание на кои мандатот им трае 4 години. Федералниот совет е налик на парламентарна влада каква што ја има во другите системи. Во овој совет се застапени трите главни партии, радикална, социјалдемократска и конзервативна( од секоја по 2 члена и едно место резервирано за малите партии). Исто така, советот е колективен шеф на државата бидејќи избира претседател на Конфедерацијата за период од една година. Федералниот совет одговара и поднесува извештаи пред Федералното собрание после секое заседавање.

- The government: the executive authority

The government of Switzerland consists of the seven members of the Federal Council, as well as the Federal Chancellor, and is elected by the United Federal Assembly for a four-year term. The President of the Swiss Confederation is elected each year and is considered Primus inter pares or first among equals during that time. He chairs the sessions of the Federal Council and undertakes special ceremonial duties. -– извадок од официјалната страна на Тhe federal authorities of Swiss Federation

9

Судската власт е опфатена со работата на Сојузниот Врховен суд (седиште во Лозана), Сојузен кривичен суд (седиште во Белинкони) и Сојузен административен суд (седиште во Берн). Постојат и помали споредни судови односно секој кантон има своја судска власт како и свој устав. Сите три набројани судови ја сочинуваат целината Федерален суд составен од 30 судии, избрани од Федералното Собране на мандат од 6 години со право на реизбор. Судството е независно од извршната и законодавната власт.

- The legislative authority elects

The Supreme Court: the judicial authorityThe highest rulings in Switzerland are made by the Federal Supreme Court in

Lausanne, the Federal Insurance Court in Lucerne and since 2004 by the Federal Criminal Court in Bellinzona. The court in Lausanne has 30 full-time and 30 part-time judges, that in Lucerne consists of 11 full-time and 11 part-time judges and the new court of first instance in Ticino currently has 11 judges. – извадок од официјалната страна на Тhe federal authorities of Swiss Federation

РЕФЕРЕНДУМ 7 -полтички права на граѓаните на Швајцарија

Референдумот е специфичноста на Швајцарија. За било која промена во Уставот, референдумот е задолжителен, за било која промена во законите може да се побара реферндум.

Art. 141 Optional referendum1 If within 100 days of the official publication of the enactment any 50,000

personseligible to vote or any eight Cantons request it, the following shall be submitted to avote of the People:76a. federal acts;b. emergency federal acts whose term of validity exceeds one year;7 “Enciklopedija političke kulture”, Savremena administracija, Beograd, 1993. str. 794.

10

c. federal decrees, provided the Constitution or an act so requires;d. international treaties that:1. are of unlimited duration and may not be terminated;2. provide for accession to an international organisation;3.77 contain important legislative provisions or whose implementation requiresthe enactment of federal legislation. (Од Уставот)

Со помош на референдумот граѓаните може да го менуваат секој закон кој е веќе изгласан во Федералното Собрание, можат со иницијатва да предлагаат амандмани во Уставот. Вистински пример на директна демократија. На референдумите, без оглед дали се на ниво на кантона или на федерално ниво, може да се изјаснува за секое прашање од интерес. За да може да се оддржи референдум потребен е збир од 50.000 потписи и секоја одлука на влада може да се измени, бидејќи кога народот ќе каже, така мора и да биде. 100.000 потписи се поребни за измена на Уставот или некој закон од суштинско значење.

Art. 137 Political partiesThe political parties shall contribute to forming the opinion and will of the People. (од Уставот)

Правото на референдум, односно директната демократија создаде систем во кој политичарите се плашат да донесуваат одлуки кои подоцна ќе им бидат укинати со референдум. Оваа држава има високо ниво на политичка стабилност.

Во 2009 година беа одржани повеќе од 50 кантонални и сојузни референдуми, но само три (не случајно, предложени од крајно десната СФП) предизвикаа поларизирање на јавноста и меѓународни реакции.

На 8.февруари 2009 се одржа Референдумот за проширувањето на правото на слободно влегување и престој во ШК за државјаните на двете нови членки на ЕУ - Романија и Бугарија. Резултатот беше: 59,4% „за“ и 40,6% „против“. Со ова ШК остана на про-европскиот став, кој силно го поддржуваат најголемиот број партии, а овој резултат го израдува и Брисел.

На 31 мај 2009 се одржа Референдумот за воведување пасоши со вграден биометриски чип, со крајно тесен резултат : „за“ гласаа 50,14%, а „против“ 49,86% од граѓаните.

На 29 ноември 2009 се одржа Референдумот за забрана на градба на минариња, кој предизвика најголемо внимание и со месеци ја поларизираше јавноста, 57,9% од граѓаните гласааа „за“.

ПАРТИИ ВО ШВАЈЦАРИЈА

11

Швајцарија има повеќепартиски систем од 1959 година, кога четирите најголеми партии оформиле коалициска влада, според “магичната формула“(Zauberformel) со која водечките позиции односно 7 членови на Федералниор Совет се поделени помеѓу сите партии. По 2 места добиваат трите најголеми, а едно добива мнозински од помалите партии.

Во Швајцарија има околу 10 активни политички партии, но четири се доминантни. Тоа се SVP(Швајцарска народна партија, десничарска), CVP(Демохристијанска партија, центар), FDP.Die Liberalen(Либерали, десничарска) и SP(Социјалдемократска партија, левица). Во последен период е забележана популарноста и на партијата на зелените,т.е GPS.

ЕКОЛОШКА ПАРТИЈА- ЗЕЛЕНА ПАРТИЈА

GPS (Grüne Partei der Schweiz),основана 28 мај 1983.

Првата локална зелена партија се појавува уште во 1971 а во 1979 и на национално ниво. Во 1983 се основани две различни националени еколошки партии како Федерација на зелените партии во мај и Зелена Алтернатива во јуни. Подоцна членовите од двете партии ротираа од една во друга опција за да конечно се добие една заедничка зелена партија во 1993. Оваа партија во 1987 стана членка на Европската Асоцијација на Еколошки Партии.

Идеологијата на оваа партија е јасна, екологија и еколошки прашања. Го подржува влегувањето на Швајцарија во ЕУ, интеграцијата на емигрантите и растот на центите на енергентите. Бојана оваа партија е зелената.

12

Поделбата на партиите постои од Француската револузија (1789):

Левица- застапена од социјалистички и социјалдемократски идеи

Десница- застапена од граѓанските партии

Центар- умерени политички партии

ДЕМОХРИСТИЈАНСКА ПАРТИЈА

CVP (Christlich Demokratische Volkspartei) е најмалата партија од партиите во коалициската влада. Основана е во 1848 под името Католичка конзервативна партија на Швајцарија, претходно позаната под името Конзервативна христијанско-социјална народна партија, а денес само како Демохристијанска партија. На почетокот партијата била силна со голем број на гласачи, но уште во 80 те години и опадна популарноста, за во 90-те на претходниот век половина од нејзините гласачи да ги отстапат своите гласови на Социјалдемократската партија. Боја на оваа партија е портокаловата.ж

Во својата политичка програма CVP се опишува како либерално-совијална странка која припаѓа на центарот. Ги протажира принципот на слобода и социјалните одговорности, социјалното единство и постигнување на социјална правда. Интересно е што оваа партија се повеќе добива гласови од протестанските кантони, што не е карактеристика на демохристијанските партии воопшто

ЛИБЕРАЛНО ДЕМОКРАТСКА- СЛОБОДОУМНА ДЕМОКРАТСКА- РАДИКАЛНА ДЕМОКРАТСКА ПАРТИЈА

FDP (Freie Demokratische Partei) е нова оформена партија која постои од 28 февруари 2009 година, настаната со поврзување на FDP(Freisinnig-Demokratische Parte и i LPS-(Liberale Partei der Schweiz). Боја на оваа партија е сината, а воедно е и најбројната партија во Швајцарија. Термините либерална, радикална и слободоумна од самиот назив на партијата произлегуваат од

13

конфликтот во минатото помеѓу католичките конзервативни кантони и либералните кантони.

DFP се декларира како партија на слобода и одговорност на поединците и економски просперитет. Се залагаат за намалување на давачките, намалување на буџетскиот дефицит и намалување на националниот долг, бараат интегрирање на емиграните во општеството и не кршење на нивните права. Подржуваат неутралност, федерализам и директна демократија.

СОЦИЈАЛДЕМОКРАТСКА ПАРТИЈА

SP (Sozialdemokratische Partei der Schweiz) е основана на 21 октомври 1888 година. Втора партија по големина. Оваа партија најмногу од сите партии во Швајцарија го подржува нејзиното зачленување во ЕУ. Официјална боја на партијата е црвената.

SP e против намалување на давачките за богатите граѓани и за зголемување на старосната граница за заминување во пензија. Скептични се во поглед на приватизацијата на државните фирми. Бараат владата да троши повеќе области меѓу кои се породилното отсуство, здравственото осигурување и да бидат пофлексибилни кога стаува збор за одењето во пензија.

ШВАЈЦАРСКА НАРОДНА ПАРТИЈА

SVP (Schweizerische Volkspartei), позната уште како и Демократска унија на центарот(UDC) е конзервативна ултрадесничарска партија, настаната во 1971 со поврзување на партијата ма фармерите, трговците и независните и партијата на Швајцарската демкратска партија. Новото движење на партијата кон десно створи раздор во партијата, многу членови преминаа во останатите блиски по идеи партии, со што новата форма на партијата е добиена во 2008 год. Идеологијата која сега ја промовираат почива врз конзерватизмот но потенцира и економски либерализам. Боја на партијата е темно зелената.

14

НАДВОРЕШНА ПОЛИТИКА

Клучни принципи на надворешната политика на Швајцарската Конфедерација се следниве:

- неутралноста и хуманитарната традиција;

- мирољубивата коегзистенција на народите;

- почитувањето на човековите права;

- активната и конструктивна еколошка политика;

- заштитата на швајцарската економија;

- намалувањето на сиромаштијата во светот ;

- унапредување на односите со ЕУ

Основа на надворешната политика на Швајцарија е нејзиниот неутрален статус, кој често доаѓа во "искушение" и на проба имајќи ги во предвид современите динамични меѓународни односи и кризи во светот, а особено во Европа, кои на соодветен начин ја засегаат и Швајцарија и нејзините интереси од различен вид.

Од друга страна, Швајцарија има многу интензивни и развиени контакти на економски план со целиот свет. И покрај неутралниот статус, Швајцарија на воен план многу интензивно соработува со западноевропските земји и САД.

Во надворешно-политичките односи, Швајцарија приоритет им придава на ЕУ и билатералните односи со нејзините членки. Односите со Унијата се мошне развиени, меѓутоа Швајцарија и натаму останува надвор од неа. По ова прашање,

15

Швајцарците негативно се изјаснија на референдумот во 1992 година и од тогаш пристапот на Швајцарската влада е мошне внимателен.

На референдумот одржан на 4 март 2001 година, за пристапување на Швајцарската Конфедерација кон Европската Унија, Швајцарците со 76, 7 % гласови се изјазнија против предлогот за пристапување кон ЕУ. Уште еднаш беше отфрлена иницијативата "Да кон Европа".

Односите на Швајцарија со ЕУ се регулирани со Спогодбата за европски стопански простор, што е во сила од 01.01.1994 година. Со неа се опфатени само некои стопански активности и е поставена правна рамка за наредни билатерални спогодби и за други сектори.

Во 1999год и 2004год., Швајцарија и Европската Унија склучија две рунди билатерални договори и тоа „Билатерални спогодби I“ и „Билатерални спогодби II“. Првите ги покриваат областите: слободно движење на луѓе, технички пречки во трговија, пазари за јавни набавки, земјоделство, копнен сообраќај, воздушен сообраќај и истражување, кои стапија на сила на 1 јуни 2002год. Вторите со однесуваат на: Шенген договорот (соработка во областа на правда, полиција, азил и миграција), оданочувањето на заштеди, процесираните земјоделски производи, животната средина, статистиката, медиумите и пензискиот систем.

Швајцарската Влада и понатаму се заложува да ги изврши сите уставни подготовки во однос на евентуалното пристаппување кон ЕУ.За контрадикторноста на членството на Швајцарија во ЕУ со уставно прокламинираната неутралност на земјата, МНР Мишлин Калми – Реј (инаку, поборник на членството во ЕУ) постојано одговора дека ЕУ не е воен сојуз, (што навистина би претставувало пречка за зачленување) и дека нема пречки ШК некогаш да почне преговори со ЕУ, но дека „условите за тоа се уште не се созреани“. Генерален став на јавноста во ШК, која смета дека постојат повеќе негативности, отколку предности од зачленувањето. Освен Социјалдемократската партија и Зелените (околу 30% од гласачкото тело), ниту една друга партија не го поддржува членството во ЕУ.

Главен проблем кој се уште ги обременува односите Швајцарија – ЕУ е даночната политика.

На последната анкета на Isopublic спроведена за перидот април-јуни 2010 година се покажало дека две третини или 63% од граѓаните на ШК би одбиле членство на Швајцарија во ЕУ. Од нив 25% биле “за“ влез во Унијата, додека 12% се изјасниле како неопределени.

Во однос на САД, се уште е отворено прашањето со запленетото богатство во швајцарските банки од жртвите на холокаустот во втората светска војна. Во однос на ова барање, американската страна е и понатаму остра, иако Националната швајцарска банка изврши обештетување на жртвите во висина од 270 мил ШФР, со која висина официјален Вашингтон не се согласува.

16

Во однос на членството во ОН, на 03.03.2002 г. , по низа неуспешни, се одржа сојузен референдум, за изјаснување на граѓаните со право на глас за владината иницијатива "За пристапување на Швајцарија во ОН. Со просто мнозинство на потребните дванаесет кантони "за" и со одлуката на 54,6% од излезените гласачи, таа стана 190-иот член на светското семејство. Пристапувањето се случи во септември 2002 г. И покрај негативниот став на Комисијата за надворешна политика на Националниот совет, Швајцарија објави кандидатура за непостојана членка на СБ на ОН, за 2019 година.

Како членка на ОН, Швајцарија и понатаму ја развива стратегијата на активен актер во меѓународните односи, цврсто застапувајќи го ставот дека сите горливи светски прашања треба да се решаваат во рамките на ОН, или со изнаоѓање можни решенија преку превентивна политика и дипломатија. Главна аксиома на швајцарската надворешна политика е „консолидирање и усовршување на меѓунардониот правен систем, водење на разговори и превентивно ангажирање во интерес на мирот“.

Швајцарија е мала држава, но нејзината дипломатија се обидува да „промовира дијалог“ и да ги убеди страните во меѓународните конфликти да седнат на преговарачката маса, во што со години има успех. Неутралноста, федерализмот, мултикултурализмот (засенет од резултатите од референдумот за забрана на минарињата), почит кон малцинствата, се карактеристиките кои и понатаму ја означуваат присутноста на државатана меѓународната сцена.

Битен момент на швајцарската дипломатија во изминатата година беше потпишувањето на договорот за нормализирање на односите меѓу Турција и Ерменија, на 10 октомври во Цирих. Швајцарија беше „тивкиот медијатор“ којa во рок од две години успеа, целосно тајните преговори меѓу двете држави со крајно спротивставени ставови, да ги доведе до успешна завршница.

Дежавата и понатаму ги застапува интересите на РФ во Грузија и обратно, како што тоа со години го прави со интересите на Иран и Куба во САД и обратно.

Политиката на неутралност се смета за појдовна основа во утврдувањето на безбедносната политика на Швајцарија. Тоа значи дека Швајцарија и натаму ќе ги гради односите со НАТО во рамките на програмата "Партнерство за мир" и во догледен период не треба да се очекува никаква промена на овој план. Според нив, максимум кој е пожелен е партнерството, бидејќи Швајцарија е традиционално неутрална држава и нема потреба да го смени тој статус.

Во политиката на одредување на земјите кои ќе влезат во кругот на корисниците на швајцарската техничка и финансиска помош (тнр."тежишни земји"), дирекцијата која се бави со помошта на земјите во развој и земјите во транзиција при SECO (Државен секретаријат за економска соработка), најнепосредно соработува со Дирекцијата за развој и соработка при МНР на Швајцарија. Во наредниот период, помошта (финансиска и техничка) во најголем дел ќе биде

17

насочена кон одделни региони, а особено на Балканот (Македонија, Албанија, Бугарија и Романија).

Во однос на мултилатералните активности на Швајцарија за 2009 година, врвен приоритет беше претседателството со Советот на Европа од ноември 2009 до мај 2010. Швајцарија се фокусираше на три области: човековите права, демократијата и владеењето на правото.

Инаку, на 15.12.2009 година, Швајцарија го презеде двегодишното претседателствување со Организацијата на Франкофонијата, а во октомври, во Монтро, ќе се организира самит на шефовите на 65-те членкии 5-те набљудувачи на оваа Организација.

Заклучок

Значи, од горенаведеното може да ги сумираме најбитните карактеристики на Швајцарскиот политички систем. Главната карактеристика е дека земјата егзистира сојузнички а елементите на системот се кантоните и граѓаните. Тоа е потенцирано уште во членот 1 од Уставот. Создавањето систем каде кантоните и граѓаните се предводници и одобрувачи на сите одлуки, од нив за нив придонесува неопходност од единство поради ефикасно функционирање и управување со целината на заедницата. Друга битна карактеристика е што и покрај сојузното односно федерално дејствување развиени се механизми кои успешно ја зачувуваат автономијата и на кантоните и на граѓаните. Референдумот беше анализиран како алатка по која е најпрепознатлива оваа држава, јасно согледувајќи го балансот помеѓу федералното и демократското начело, а не секоја федерација може да го постигне тоа.

Во поглед на вертикалната организација на власта, може да се забележи децентрализација која ја спушта надлежноста од сојузно на пониско ниво, преку кантоните па се до најмалите заедници, општините. Најмногу ова може да се забележи од 2/3 приход кој од федералниот буџет се доделува како сопствен на кантоните и општините. Кантоните сами ја дефинираатт внатрешната политика донесувајќи сопствен устав и можност да реализира конкордат со друга кантона.Ваквиот политички систем е рекација на различниот етнички состав кој живее на територијата на Швајцарија. Организирањето на соживот на културните, религиските и политчките групи е одговорност на сите врз основа на следните принципи: неетнички концепт на нацијата, пропорционално начело во изборот на претставници во основните органи на власт.

Швајцарија денес важи за успешна политичка заедница на мултиетнички, мултикултурен и мултифункционален простор. Тоа мислење се заснова на непостоењето на спорови во функционирањето. Исто така, развојот на уставните институции кои се складни со потребите на сложениот систем, кој не влијае од

18

геостратешките интереси и овозможи на Швајцарија неутрална позиција во меѓународните односи. Историјата, Првата Светска војна и Втората Светска војна потврдуваат дека земјата е вооружена само со неутралност.Земјата денес се наоѓа пред големи предизвици поради можноста да пристапи кон ЕУ. Порано беше дел од Лигата на народите, во ОН имаше статус посматрач и учество само во техничките активности долги години се додека формално не зема учество. Од време на време учествува во одредени меѓународни економски конференции. Од 1959 е членка на EFTA а и ма потпишано договор со ЕУ за слободна трговија.

Членството во ЕУ, ќе бара од Швајцарија да го редефинира концептот на неутралност, а со тоа земјата полека ќе почне да го губи уникатниоте политички систем . Времето ќе покаже на каде ќе се движи политиката во оваа територијално секако европска држава.

ЛИТЕРАТУРА

1. http://www.admin.ch/ch/sr/100/a1/.html/11.01.2011

2.“Enciklopedija političke kulture”, Savremena administracija, Beograd,1974

3. “Историски вовед во Западно Уставно право“, Р.Ш. Ван Кенгем, Табернакул, 2010

4. Устав на Швајцарија, 1999 год.

5.http://www.cia.gov/11.01.2011

19

6. Шкариќ С: “Уставно право(книга втора)“, Унион траде, Скопје 1995

7. Саво Климовски : “Уставно право и политички систем“, ПРОСВЕТНО ДЕЛО, Скопје 2004

8. „Административно право“, Наум Гризо, Борче Давитковски, Симеон Гелевски, Ана Павловска – Даневска, Скопје 2008 година

20