PLANIRANJE PROIZVODNJE

Prag rentabilnosti i kapacitet proizvodnje

Prag rentabilnosti i kapacitet proizvodnje

UP

Q

4D

0

2

3

D

VT

FT

UT

UP

PTR

51

Aspekti analize praga rentabilnosti

Jedan proizvod

Više proizvoda

Niži ili viši fiksni troškovi – tehnološke alternative

Izračunavanje PTR

Izražavanje kapaciteta

1. količinom proizvoda u jedinici vremena,

2. količinom prerađenih ili utrošenih sirovina u jedinici

vremena,

3. u časovima rada mašine, i

4. analitičkim utvrđivanjem preko ciklusa rada.

Primer

Veličina kapaciteta

tehnički kapacitet, Qt

planirani kapacitet, Qpl

iskorišćeni kapacitet, Q

tpl QQQ

Određivanje broja potrebnih mašina

n·Ks

Ts

Q1

Q2

Qn

...

Potreban broj mašina n u funkciji iskorišćenja vremena

The only function of economic forecasting is to make astrology look respectable.

John Kenneth Galbraith

Potreban broj mašina koje obavljaju raznovrsne poslove

Primer

g

zi

i

pzij

nj

jm

F

TPt

N

11'

n - broj komponenti koje se obrađuju na mašini, z - broj različitih operacija koje se mogu obaviti mašinom, a izvršavaju se na svakom proizvodu, tij - vreme potrebno da se obavi i-ta operacija na j-toj komponenti P - procenjeni – planirani broj priprema odnosne vrste mašina u toku godine

Tpz - pripremno-završno vreme za jednu seriju proizvoda koji se proizvode na mašini, Fg - planirani godišnji fond časova za rad mašine.

Ranovrsni poslovi - primer

Dužina proizvodnog ciklusa cc tnT

ztkpc tttttt

Tc - dužina ciklusa izrade proizvoda, n - broj osnovnih mašina, odnosno broj radnih mesta u procesu proizvodnje, tc - srednja dužina ciklusa obrade po jednom radnom mestu proizvodnje, tp - srednje vreme pripreme po jednom radnom mestu, t - srednje vreme norme po jednom radnom mestu, tk - srednje vreme kontrole po jednoj operaciji, tt - srednje vreme transporta između radnih mesta, tz - srednje vreme gubitaka, odnosno zastoja na radnim mestima.

1pl

j

KT

dpg

plttt

K

1

js

sT

K1

Kapacitet i godišnji fond vremena

ttt TKQ

Ts

Tpl

Tt

Tg8760

dpg

plttt

K

1

Redovno održavanje i remont;

Manje smena; sezonski karakter delatnosti; radni dani u godini;

Neredviđeni zastoji ili porudžbine;

vremenajediniciukapacitetproizvodnitK ____

Rezerve u rastu kapaciteta- stepen iskorišćenja kapaciteta

Qs

Qt

0

Ks

Kt

Ts Tg

rast k

tgrast

t

sk

K

K

g

stg

T

T

IT studenti ... ? FLOW! Vreme telesnog prisustva Vreme umnog prisustva

Usklađivanja kapaciteta

Posledice neusklađenosti proizvodnje i tražnje Nedovoljni kapacitet: prostor za konkurente Preveliki kapacitet – Preveliki fiksni troškovi

Posledice neusklađenosti kapaciteta proizvodnje komponenti i gotovih proizvoda

Uska grla – dinamička uska grla – Drum Buffer Rope

Široka grla – uvođenje novih proizvoda

nqqqqQ KKKKK 321

Optimalna usklađenost kapaciteta

Primer uskog grla

Sečenje mesa

(5 kg po h)

Sečenje povrća

(25 sendviča po h)

Pravljenje somuna

(12 somuna na 2 h)

Spajanje i prodaja

(pet minuta po kupcu)

100 grama mesa po sendviču Jedan kupac kupuje jedan sendvič

Izračunajte kapacitete Utvrdite usko grlo

Šta bi povećalo kapacitete: •povećanje brzine rezanja mesa za 50%, •brzine spajanje i prodaje za 30% •Pravljenja somuna na 20 u seriji

Proizvodnja talka – primer procesa sinteze

Kontrola

Na pakovanje Na pakovanje

Kontrola Do mešača Na sušenje Doprema do drobilice

Razređivanje vodom

Sušenje Drobljenje

Doprema do mlina

Mlevenje

Doprema u silos

Brašno u silosu

Doprema do mešača

Mešanje

Konstrola

Silos

Na pakovanje

Pakovanje u vreće

Pakovanje vreća

Na skladište gotovih proiz.

KUTIJE VREĆICE KOMPONENTA B KOMPONENTA A SIROVI TALK

U rezervoar

U rezervoar

Kontrola

Do mešača

Do mlina

Mlevenje

Do spremnika

U spremniku

Do mešača

USKO GRLO ŠIROKO MESTO

EKSTRAKCIJA ZLATA – FLOTACIJA + IZDVAJANJE AKTIVNIM UGLJEM

Funkcionalna podela metoda prerade sirovina

Analitički procesi:

(frakciona destilacija nafte- tečni gas, kerozin, benzin, dizel, ulja...)

Sintetički procesi: (montaža automobila,

kompjutera, leka, košulje..)

Kondišining procesi: (fizičko, hemijsko ili mehaničko

menjanje osobina materijala)

Ekstraktivni procesi: (izdvajanje nečega iz čvrste ili

tečne materije-flotacija, )

Podela metoda prerada sirovina po toku Kontinualnu proizvodnju, tipičnu za hemijsku i procesnu

industriju, proizvodnju sumporne kiseline, proizvodnju papira, proizvodnju šećera itd.

Repetitivnu, ponavljajuću proizvodnju, u kojoj je rukovanje materijalom fiksirano, sposobno za kretanje i protok velikih količina materijala. Ovde spadaju velikoserijska i masovna proizvodnja u kojima se tehnološki ciklusi obrade stalno obnavljaju (ponavljaju), samo uvek na drugom predmetu rada, kao što je proizvodnja nameštaja, automobila, mašina itd.

Prekidnu proizvodnju, koja je zapravo pojedinačna i heterogena. Tako se, na primer, nakon izrade mostovske konstrukcije prelazi na izradu čelične konstrukcije neke zgrade, i tako ponovo dalje.

Primer

Analitički procesi

Faze prerade sirovina – primer proizvodnje hleda PROIZVODNE FAZE TEHNOLOŠKE FAZE

Prva faza Pšenica

1. obrada zemlje

2. sejanje kulture

3. gajenje kulture

4. ubiranje ploda

5. čišćenje i skladištenje

Druga faza Brašno

1. mlevenje pšenice

2. selekcija po kvalitetu

3. pakovanje

Treća faza Hleb

1. mešanje testa i oblikovanje

2. pečenje testa

3. pakovanje proizvoda

Model proizvodnog sistema redno-paralelne složene strukture

LIVNICA A MOTORI G TRAKTORI I

LIVNICA B AGREGATI E

AGREGATI D

AGREGATI F

LIVNICA C

TRAKTORI J

MOTORI H

MAŠINE K

IT

U

U

U

U

U

U

IT

U UIT

U

IT

IT

IT

IT

IT

IT

IT

U

U

IT

FAZA 1 FAZA 2 FAZA 3 FAZA 4

Organizacija tehnoloških faza PROIZVODNE FAZE

Vrste proizvoda

PF1 PF2 PF3 ... PFn

Tehnološke faze

Tehnološke faze

Tehnološke faze

Tehnološke

faze

1 2 3 ... n 1 2 3 ... n 1 2 3 ... n 1 2 3 ... n

1. 1,2,5,7 4,5,7,8 1,3,,5 ...

2. 3,4,6,7 5,6,8

... 1,3,7 3,4,5

n

USKO GRLO ?????

Organizacija tehnoloških faza PROIZVODNE FAZE

Vrste proizvoda

PF1 PF2 PF3 ... PFn

Tehnološke faze

Tehnološke faze

Tehnološke faze

Tehnološke

faze

1 2 3 ... n 1 2 3 ... n 1 2 3 ... n 1 2 3 ... n

1. 1,2,5,7 4,5,7,8 1,3,,5 ...

2. 3,4,6,7 5,6,8

... 1,3,7 3,4,5

n

Matrica integrisanosti sistema

FAZA

F1 F2 F3 F4 ΣKi

A B C D E F G H I J K

A 1 1 1 1 4

B 1 1 1 1 1 1 1 1 8

C 1 1 1 1 1 1 6

D 1 1 1 1 1 5

E 1 1

F 1 1 1 3

G 1 1 1 1 1 1 1 7

H 1 1 1 3

I 1 1 1 1 1 5

J 1 1 1 1 1 5

K 1 1 1 1 1 5

Stepen integrisanosti proizvodnih sistema

Materijalni tokovi Određuju osnovu organizacije procesa proizvodnje

Razmeštaj proizvodne opreme Predmetni, tehnološki, kombinovani, ...

Karakter tehnologije pojedinačna, prekidna, repetitivna, masovna

Dužinu proizvodnih ciklusa Količinu nedovršene proizvodnje

Potrebe i mesta skladištenja Proizvodno, međufazno, finalno

Obim i vrste zaliha Sirovine, nedovršena proizvodnja, sredstva za rad, gotovi

proizvodi

Obim i strukturu izlaza

Materijalni tokovi Proizvodnja je proces transformacije fizičkih i hemijskih osobina

ulaznih materija u izlazne proizvode.

Tokovi materijala povezuju tehnološke faze proizvodnje

tokovi sirovina i poluproizvoda iz okoline u preduzeće, i obrnuto – LOGISTIKA (spoljašnji transport)

tok sirovina u procesu prerade - UNUTRAŠNJI TRANSPORT

tok gotovih proizvoda iz preduzeća ka potrošačima - LOGISTIKA

tok sredstava za rad (alati, mašine i dr.) – UNUTRAŠNJI TRANSPORT

tokovi novčanih sredstava u okviru preduzeća i izvan njega – CASH FLOW

https://www.youtube.com/watch?v=EJJB0JlczVg https://www.youtube.com/watch?v=XZG9ABV4CPI

Šema materijalnih tokova u proizvodnji

S

S

S

S

SS

PRIPREMA

NA

BA

VK

A I

SKLA

DIŠ

TE

PU

ŠTA

NJE

U

PR

OIZ

VO

DN

JU

PROIZVODNJA

CIKLUS REPRODUKCIJE

STRUKTURA PROIZVODA

PR

OD

AJA

ISP

OR

UK

A

NO

VA

C

SINTEZA (MONTAŽA)

Primer materijalnog toka – industrija nameštaja Primer materijalnog toka – industrija veštačkog đubriva