9/27/2012

1

ORAL DENTAL ACİLLER

Dr. DERYA YILMAZ

08.05.12

AÜTF

Acil Tıp AD

PLAN

• Anatomi

• Orafasiyal ağrı nedenleri

• Oral kavitenin yumuşak doku hastalıkları

• Orafasiyal travma

3

ORAL DENTAL ANATOMİ

• 32 diş mevcut– 8 kesici

– 4 kanin

8 premolar– 8 premolar

– 12 molar diş

4

• Normal periodontium:– Gingival komponent

• Junctional epitel

• Gingiva dokusu

Gi i l fib• Gingival fiber

– Periodontal komponent• Periodontal ligament

• Alveolar kemik

• Kök kısmın sementumu

5

Normal periodontium

6

9/27/2012

2

Dişeti dokusu keratinizedüz epitelden oluşur.

Serbest kenar 2-3 mm’likdişeti oyuğunu oluşturur.

Yapışan bölümü alveolerkemiğe sıkıca yapışır veağız içine devam eder. Bubölümde doku nonkeratinize hale gelir.

Periodontal ligament alveoler kemikten diş köküne uzanır ve semente yapışır.

Gingivit gibi durumlarda bu yapı bozulur ve dişin yerinden oynamasına ve kaybına neden olabilir.

7

ORAFASİAL AĞRI

• Diş ağrısı karşımıza– Baş

– Sinüs

– Göz

– Çene

– Boyun ağrısıyla gelebilir

8

9

ORAFASİAL AĞRI

• Dişe bağlı patolojiler– Diş çıkmasına bağlı– Diş çürükleri ve pulpa patolojileri– Periradiküler ağrı– Fasial selülit– Alveoler osteitis– Dişin aşırı duyarlılığı– İşlem sonrası ağrı

• Periodontal bozukluklar– Periodontal hastalık– Periodontal abse– Akut nekrotizan ülseratif gingivit

• Kranial nevraljiler– Trigeminal, superior laringeal

10

Diş Çıkarma

• Bebeklerde diş çıkarma döneminde olur.– Huzursuzluk

– Ağzının suyunun akması

– Oral alımda azalma

Dü ük d li t (37 9°C)– Düşük dereceli ateş (37.9°C)

– İshal

• Bulguları diş çıkarmaya bağlamadan önce diğer ateş nedenleri mutlaka düşünülmelidir.

11

Perikoronit

• Çıkan dişlerin üstündeki gingivanın inflamasyonudur.

• Yemek artığı ve çiğnemeye bağlı olur• Özellikle 3. molar dişlerin çıkımında• Enfeksiyon gelişebilir• Komşulukları nedenli önemli (masseterik,

piterigomandibular, derin ve yüzeyel temporal boşluklara invazyon )

• Trismusa neden olabilir• Parafaryngeal alana yayılım

12

9/27/2012

3

Perikoronit

• Lokal irrigasyon, debridman• Penisilin VK 4x500mg/gün veya klindamisin

4x300mg/gün PO• Ağrı palyasyonu

24 48 h i i d di h ki i• 24 - 48 h içinde diş hekimi veya maksillofasiyal cerrah tarafından değerlendirilmeli.

• Neden karşı diş travmasıysa atb ve diş çekmi sonrası 24 saatte düzelme gözlenir

13

Diş Çürükleri ve Pulpit

• Plak bakterileri tarafından üretilen asidik metabolitler sonucu mine tabakasındaki hidroksiapatitlerin çözülmesi sonucu oluşur

• Çürük dentin tabakasına ulaşırsa dentinal mikrotübüller boyunca yayılım ve pulpayamikrotübüller boyunca yayılım ve pulpaya invazyon

14

Diş Çürükleri ve Pulpit

• Pulpit reverseble veya irreverseble olabilir

• Spontan ağrıda pulpa nekrozu li i tigelişmiştir

• Tedavi :– Antibiyoterapi başla (penisilinVK 4x500mg/gün ya da

klindamisin), diş hekmine gönder– Asıl tedavi kanal tedavisi veya diş çekimi

15

Periradiküler Periodontit

• Pulpadaki enfeksiyon veya nekrozun diş kökü ve apeksi etrafındaki dokulara yayılmasıyla

• Okluziv travma ile ilişkili olabilir

• Perküsyonla etkilenen dişte ağrı

E f d li ( di i i ) l bili• Etrafında parulis ( diş eti apsesi ) olabilir

16

Periradiküler Periodontit

• Periradiküler abse

– Kemik korteksini yıkarak subperiostal yayılarak intraoral ve fasial şişlik, fluktasyon

– İntraoral İnsizyon-drenaj

A ibi i lj i• Antibiyoterapi, analjezi– Penisilin VK 4x500mg/gün veya klindamisin 4x300mg/gün PO

• Kesin tedavi kanal tedavisi veya dişin çekilmesidir.

17 18

9/27/2012

4

Fasiyal Selülit

• Dişteki enfeksiyonun yüze yayılması– Mandibuler dişlerden bukkinator boşluğa.

– Maksiller dişlerden infraorbital alana.

Alt 2 ve 3 molar dişten submandibuler– Alt 2. ve 3. molar dişten submandibuler alana.

– Alt ön dişlerden lingual alana.

19 20

Ludwing anjini:

•Bilateral submandibular ve sublingual selülittir

•Hızla kas dokusuna ve ağız tabanına yayılır.

•Acil müdahale gerekir

•Yatış ve IV atb gerekli

•Masseter alanı ve submandibular – sublingual alan direk parafaryngeal alanla ilişkilidir.

•Hava yolunu tehdit edicidir.

21

Fasiyal Selülit

Kavernöz Sinüs Trombozu

• İnfraorbital alandaki enfeksiyon retrograd yayılımla oftalmik venlere ulaşabilir.

• Kavernöz sinüs enfekte olursaKavernöz sinüs enfekte olursa– Peri – infraorbital selülit

– Meningeal bulgular,

– Sepsis ve koma.

• Erken tanı ve hemen IV antibiyotik tedavi

22

Diş Çekimi Sonrası Komplikasyonlar

• Ağrı

• Alveolar osteitis ( dry socket )

• Kanama

23

Diş Çekimi Sonrası Komplikasyonlar

AĞRI :

• 24 – 48 saatte sık

• Genellikle travmaya bağlı

• Postoperative ödemde – Soğuk uygulama, başın 30° elevasyonu, NSAİİ, narkotikler

24

9/27/2012

5

Diş Çekimi Sonrası Komplikasyonlar

AĞRI :• Trismus:

– Operasyon sonrası inflamasyon

– İnferior alveolar blokaj ile çiğneme kası– İnferior alveolar blokaj ile çiğneme kası

– Temporamandibular eklemde direk travma

– 24 saatte geçmezse enfeksiyona dikkat

– 1 haftadan uzun sürerse egzersiz önerilir

25

Diş Çekimi Sonrası Komplikasyonlar

Alveolar osteit (dry socket):

• Çekim yerindeki pıhtı kılıfın yerinden kalkması nedeniyle alveolar kemiğin açığa çıkmasıyla lokalize osteomyelitçıkmasıyla lokalize osteomyelit

• Operasyondan 2-3 gün sonra aşırı ağrı

• %2-5 sıklığı ( İmpakte 3. molar diş çekimlerinde risk %20-35 )

26

Diş Çekimi Sonrası Komplikasyonlar

Alveolar osteit (dry socket):• Diş çekiminden sonra topikal tetrasiklin uygulanması ve

klorheksidin gargara kullanımı ile 10 kat azalır.

• Diş kökü absesi ve yabancı cisim grafi ile ekarte edilmelidir.

• 24 saat içinde diş hekimi değerlendirmeli

27

Lokal veya topikal anestezi sonrası SF veya ılık %0,12 klorhexidin ile yıkama

Aspirasyon, mutlak temizlik,Gazlı bezle ıslaklık giderilir

Karanfil yağı veya eugenol emdirilmiş steril gazlı bez şeritlerle tampon

penisilin 4x500mg/gün veya klindamisin 4x300mg/gün başla

28

Diş Çekimi Sonrası Komplikasyonlar

Kanama :

• Temiz, kuru 2x2 inç gazlı bez katlanarak karşı diştarafından 20 dakika basınç uygulama

• Emilebilir jelatin sünger, mikrofiber kollajen, j g , j ,rejenere sellüloz (surgicel®)

• Sütür: nekroz riski çok sıkı olmamalı

• Soket etrafındaki yumuşak dokuya epinefrin veya lidokain injeksiyonu veya gümüş nitrat

• Oral-maksillofasyal cerrahi konsültasyonu

29

Periodontal abse

• Periodontal cepte debris ve plak birikimine bağlı oluşur, ağrılıdır

• Küçük abselerde antibiyoterapi ve ılık salin gargara yeterligargara yeterli

• Büyüklerde insizyon-drenaj

• Klorheksidin %0,1 gargara 2x1

• Analjezikler

30

9/27/2012

6

Periodontal abse

31

Akut nekrotizan ülseratif gingivit ( ANUG )

32

Akut nekrotizan ülseratif gingivit ( ANUG )

• Vincent hastalığı• Gingiva ülserinden gangrene kadar gidebilir• Gangren yanak, dudak, kemiğe yayılabilir• Tanı

– ağrılı ağrılı – ülsere – kanayan – zımba ile delinmiş görünümlü

gingiva ile konur

33

Akut nekrotizan ülseratif gingivit ( ANUG )

• İkincil bulgular– Ağız kokusu

– Psödomembranlar

Metalik tat– Metalik tat

– Dişte oynama

– LAP

– Ateş– Halsizlik

34

Akut nekrotizan ülseratif gingivit ( ANUG )

• Ayırıcı tanıda herpetik gingivostomatit.– Veziküler erüpsiyon, daha az kanama, sistemik belirtiler, – İnterdental papillayı içermez

• Anaerobik bakteriler sorumlu.• Treponema, Selenomonas, Fusobacterium, Prevotella

• Fırsatçı bir enfeksiyon olduğu düşünülüyor.

• En önemli faktör HIV

35

Akut nekrotizan ülseratif gingivit( ANUG )

Risk faktörleri– Bozuk ağız hijyeni– Aşırı emosyonel stres– Yetersiz beslenme– Yetersiz uyku– Genetik özellikler– 21 yaş altı– Sigara- alkol kullanımı– Sıtma, kızamık parazitler gibi enfeksiyonlar

36

9/27/2012

7

Akut nekrotizan ülseratif gingivit( ANUG )

Tedavi– Altta yatan nedenin saptanması

– Klorheksidinli gargara 2x1

P f l d b it– Profesyonel debritman

– Metronidazol 500 mg tid

– Destek tedavi• Vitaminler, sıvı, protein.

– 24 saatte düzelme beklenir

37

FASİAL NEVRALJİLER

• En sık kranial nevralji trigeminal nevralji

• Diğer nevraljiler– postherpetik

– glossofaringeal

vagal– vagal

– superior laringeal nevraljiler

38

FASİAL NEVRALJİLER

TRİGEMİNAL NEVRALJİ• En sık maxiller dalı

• 30 -60 yaş bayan• Tek taraflı keskin paroksismal elektrik çarpması gibi kısa• Tek taraflı, keskin, paroksismal, elektrik çarpması gibi kısa

süreli karakterde

• Tetik noktasına fiziksel stimülasyonla başlar

• tic douloureux

• Patogenezi net değil

• Tanı klinikle konur

39

FASİAL NEVRALJİLER

TRİGEMİNAL NEVRALJİ• Organik patolojiler düşünülmeli

– Akustik nörinom

– Serebral anevrizma

– Nasofarengeal karsinom

– MS dışlanmalı

40

FASİAL NEVRALJİLER

TRİGEMİNAL NEVRALJİ

Tedavi• Karbamazepin 2x100mg/gün (1200 mg/gün’e

kadar)kadar)

• Fenitoin, gabapentin, okskarbazepin ( trileptal ), baclofen

• Cerrahi

41

FASİAL NEVRALJİLER

TRİGEMİNAL NEVRALJİ• Geçmeyen sinir trasesine uyan ağrı

nedenleri– Cerrahi sonrası sinirde yaralanma

– Ağır metallere maruziyet

– Viral enfeksiyonlar

– İlaçlar

– Diyabet ve alkole bağlı nöropatiler

9/27/2012

8

Oral kavitenin yumuşak doku y şhastalıkları

43

Oral kandidiyazis

• Sağlıklı insanda da bulunur

• İmmüniteyi baskılayan durumlarda

• İleri yaş, atb kulanımı, radyoterapi

• Tedavi– Nistatin süspansiyon 500.000 ünite qid

– Klotrimazol troche 5x10 mg (canestan krem,losyon, pomad)

– Flukonazol 100 mg gün PO

44

1 2

Kandidiyazis tipleri1 Psödomembranöz2 Eritematöz3 Hiperplastik

3

45

Aftöz Stomatit

• Normal populasyonda % 20 sıklık

• Tetikliyici ajan net değil

• Etyolojideİ– İmmün dengesizlik

– Mukozal bariyerin bozulması

– Alerjik cevap

46

Herpetiform aft :

1-2 mm 100 den fazla lezyon

7- 10 günde iyileşir

47

Major aft

Aftöz ülserasyon non keratinize epitelde (özellikle labil ve yanak mukozasında) eritemli makül şeklinde başlar ve ortası fibrilopürülan skarla ülserleşir

2-3 mm’ den birkaç cm’ye kadar10-14 günde kendiliğinden düzelmeMajor aftların iyileşmesi 6 haftaya kadar sürebilir

48

9/27/2012

9

Minör aft

tedaviTopikal %0,01 deksametazon gargara, fluocinonid %0,05 jelİntralezyoner veya sistemik steroid

49

Herpes simplex

• Oral kavitede HSV- 1 en sık • Herpetik gingivostomatit:

• Lezyon oluşmadan 3• Lezyon oluşmadan 3 gün içinde ateş + LAP

• 1-2 günde veziküler lezyon

• 1 – 2 haftada iyileşme

• Çocukta sık

50

•Herpetik gingivostomatite petik gingivostomatit

•Tedavi sıklıkla oral hidrasyonun sağlanması amacıyla ağrı kontrolüdür•Ciddi vakalarda asiklovir 75mg/kg/gün ( maks. 2 gr/gün); 5 eşit dozda 7 günlük tedavi

51

• Sekonden enfeksiyon dudakta sık

• 5. sinirin gasserion ganglionunda

• 1 -2 günde vezikül

• 6 – 10 günde iyileşir

Tedavi•Palyatif

•İleri vakada asiklovir 5x400 mg/gün PO 5 gün

veya 1 gün valasiklovir 2x2 gr/gün

52

Varisella zoster

• Primer enfeksiyon su çiçeği.(chickenpox)

• Önce orafarinkste vezikül olabilir

• Oral lezyonda hidrasyon önemli

• Trigeminal sinir dalları boyunca tutulum

53

• 1-4 günlük etkilenen sinir alanında keskin ağrıyla ( dişte ve başta olabilir )

• Tek taraflı vezikül

• 7 – 10 günde iyileşir• Oftalmik dal tutulumunda acil konsültasyon• Tedavi palyatif • Asiklovir 800 mg 5x1 7-10 gün verilebilir.

54

9/27/2012

10

Herpanjina

• Koksaki-A (1,6,8,10,22 tipleri )

• Yaz ve sonbaharda sık.• 24-48 saat prodromal

dönem– Ani yüksek ateş– Baş ağrısıBaş ağrısı– Boğaz ağrısı– Halsizlik

• 1-2 mm veziküller– Hızlı rütür– Çok sayıda– Ağrılı

55

Herpanjina

• Yumuşak damak, tonsil, posterior farenks sık etkilenir

• Bukkal mukoza, dil, gingiva etkilenmez

h tik i i t tit’– herpetik gingivostomatit’den ayrılır

• 7-10 günde iyileşir

56

El-Ayak-Ağız Hastalığı

• Koxaki tip A16 en sık; A4, A5, A9 A10

• Dil, gingiva, yumuşak damak, bukkal mukozada veziküller oluşur.

V iküll i d k h l l• Veziküller çevresinde kırmızı hale olan ülserlere dönüşür.

• Parmakların lateral ve dorsal yüzlerinde de lezyonlar çıkar.

57

El-Ayak-Ağız Hastalığı

•Ateş kısa sürelidir.• Hastalık 5-8 gün sürer.• Destek tedavi önerilir

58

Fibroma

Genellikle lokal iritasyon ve travmaya sekonder fibröz doku proliferasyonu.

Tedavi konservatif

59

Epulis fissuratum

Enflamatuar hiperplazi, proteze bağlı olarak oluşan fibröz hiperplazi veya protez hiperplazisi olarak da isimlendirilir.

Tedavi cerrahi

60

9/27/2012

11

Piyojenik granüloma

– Lokal travma veya iritasyona bağlı benign granülasyon doku proliferasyonudur– Gingivada olur– Gebelik döneminde sık– Postpartum 2-3. ayda gerilemezse cerrahi eksizyon 61

Hemanjiyom

Vasküler endotelyal hücrelerin benign proliferasyonu.

Kırmızı veya mor renkli lobüle yada nodüler kitle

TEDAVİ

•Periodik takip (Bir çoğu zamanla geriler)

•Steroids

•Skleroterapi

•Cerrahi eksizyon62

Lipom

Yağ dokusunun iyi sınırlı benign tümörüdür.

Tedavi cerrahi

63

Granüler hücreli tümör

Lezyon genellikle sınırları belirsiz, küçük soliter bir nodül şeklinde görülür.

İyi huylu

Geniş eksizyon ile cerrahi tedavi

64

Torus pallatinus & torus mandibularis

Oral kavite içine uzanım gösteren kemik çıkıntılardır.

Nedeni belli değil

Periost kronik fazla kanlanması?

Tedavi cerrahi65

Lökoödem

Yaygın hafif yüzeyel opasifikasyon

Normal varyasyon olarak kabul edilir

Nedeni bilinmiyor

66

9/27/2012

12

İlaç Nedenli Yumuşak Doku Anomalileri

Gingival hiperplazi• Fenitoin kullananların % 50 sinde anlamlı derecede

gingival hiperplazi mevcut• Diğer ilaçlar

– Siklosporin– Kalsiyum kanal bloker ( nifedipin )

• İnterdental papillada başlar• İnflamasyon varsa hiperemik, frajil, ödemli• Ağız hijyeniyle yakından ilişkili• Epitelyal akantozis olabilir• Cerrahi gingivektomi

67 68

İlaç Nedenli Yumuşak Doku Anomalileri

• Diğer ilaç etkileri– Allerjik mukozit

– Eritema multiforme

Ağız kuruluğu– Ağız kuruluğu ( antihistaminik, antidepresan, antikolinerjik )

69

RT/KT nin İndüklediği Oral Mukozit

• İnsidansı: KT veya RT alan hastaların %30-40’ında görülür

• KT’den 5-10 gün gsonra veya RT’den sonra 2. haftada

• Şiddetli ağrı, trismus, oral kanama

70

RT/KT nin İndüklediği Oral Mukozit

• 2-3 hafta sürerTanı: Klinik ve RT/KT öyküsüTedavi• Oral hijyenin sağlanması• Hydrojen peroksit veya sodyum

bikarbonat ve salin solusyonuyla garagara

• Yumuşak diş fırçası kullanımı• Enfeksiyonu önlemek • Anti fungal ve anti bakterial

gargara• Nemi korumak• Ağrı tedavisi• Topikal lidokain• Sükralfat – kaplar korur ve ağrıyı

azaltır• Sistemik medikasyon

71

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar

• Oral genital temasla geçiş

• HSV 1 – 2 klinik ayırdedilemez

72

9/27/2012

13

Gonore genellikle farenjit nedeniPüstül ve eksuda olabilir

73

•HPV 6,11, 45 condyloma akuminatum, venereal warts

74

•Primer şankr en sık dudakta oral yüzde

75

Granülamatöz lezyon sekonder

•Sekonder şankrda oral ve cilt lezyon birlikteliği sıktır

–Multipl oval gri kenarlı hafifçe kabarık ülser veya erozyonlar

lezyon sekonder sfiliz

76

–Sekonder sifiliz77

Dilin lezyonları

• Demir eksikliği anemisi, ciddi avitaminozlar filiform papillada silinme

• Lingual tiroid• Benin migratuvar glossit (coğrafik dil )• Benin migratuvar glossit (coğrafik dil )• Eritroplaki• Lökoplaki• Çilek dili• Saçlı dil

78

9/27/2012

14

Anemi, vitamin eksikliği

• Filiform papillalarda silinme

• Bir çok sistemik hastalığa eşlik ederğ ş

79

Lingual tiroid

• Nadir

• Ektopik tiroit dokusu

• Tedavi cerrahi

80

Coğrafik dil

%1-3 prevalans, kadınlarda 2 kat sıkFiliform papillada atrofi; demarkasyon hattı belirgin eritemlerYiyeceklere karşı hassasiyetMenstrüel siklus ve stresGenellikle tedavi gereksiz kendiliğinden geçerOral yakınmaları olan hastalara topikal steroid ( fluocinonide jel)

81

Çilek dili

• Parlak düzgün dil üzerinde hipertrofik fungiform papilla

• Kawasaki• TedaviTedavi

• Aspirin (başlangıçta yüksek doz daha sonra azaltılır)

• IV Ig

• Streptekokus pyogenes• antibiyotik

82

Saçlı dil

• Filiform papillaların uzaması ve bunların muhtemelen bakteriler veya tütün kullanımı nedeni ile renkli hal alması sonucu oluşur.

• Asemptomatik olabilecekleri gibi, ağız içinde ve boğazda i it d l bili liritasyona neden olabilirler.

• Tanı : klinik• Tedavi

– Ağız-diş hijyenine dikkat etmek– Antibiyotik kullanıyorsa kesmek– Mantar saptanması halinde

antimikotik– Günde 2 kez bikarbonatlı veya

oksijenli suyla dilin fırçalanması

83

Lökoplaki

• Plak tarzında beyaz lezyonlar

• Etyoloji : – Tütün, tekrarlayan travma, kronik

güneş maruziyeti

• %17-25 displazi

• En sık bukkal mukozada

84

9/27/2012

15

Lökoplaki

• Ağız tabanında, dilde, vermilyon sınırında daha çok malignite riski

85

Eritroplaki

• Malignite riski daha fazla

• Biyopsi sonucuna göre takip veya eksizyon

• 10-14 günde geçmeyen löko-eritroplazilerde biyopsi ihtiyac

86

Oral kanserler

• %90’dan fazlası skuamoz hücreli karsinom– Lenfomalar, kaposi sarkom, melanom

• Dış etkenler– Tütün çiğneme, enfiye çekme, alkol kullanımıç ğ , y ç ,

• İç etkenler– Malnutrisyon, demir eksikliği, plummer-vilson

sendromu.

– Hiperplastik kandidiyasis

– HPV, HSV, adenovirüs, retrovirüs.

87

Oral kanserler

• Oral kanserlerin %50’ dilin posterolaterali• Bulgular

– İyileşmeyen yara– Kanama– LAP– Zemine sıkıca yapışan ülser– Endürasyon– Fonksiyon bozukluğu

• Şikayetler– Ağrı ülsere bağlı– Parestezi– Ağız suyunun akması

88

Squamous cell carcinoma

89

Orofasiyal travma

90

9/27/2012

16

Yumuşak doku travması

Oral kavite mukoza kesisi• Yabancı cisim, diş fragmanlarına dikkat !

• XRAY kullanılabilir

• 1 cm den geniş lezyon– Ülser

– İkincil enfeksiyonlar

– Fibrotik kitle gelişmesi riski fazla

• Nekrotik dokular debride edilmeli

91

Yumuşak doku travması

Oral kavite mukoza kesisi:• 4-0 absorbe edilebilir materyal

• Drenaj açısından sıkı sütürden kaçın

• Küçük lezyonlarda profilaktik antibiyotik gereksiz

• 48 saat sonra kontrol gerekli

92

Yumuşak doku travması

Dil laserasyonu:

• Dil sırtı onarımında yara dudaklarına dikkat!

Y d d kl bi l• Yara dudakları birleşmezse – Epitel doku çöker

• Tabakalanma

• Fonksiyonel kayıp

• Kozmetik kayıp

93

Yumuşak doku travması

Dil laserasyonu:

• Çocuklarda küçük laserasyonunu yara dudakları birbirine yakınsa sütüre etmeye gerek yokgerek yok.

• Baskılı pansuman ile kanama kontrolü

• Büyük kesilerde sedoanaljezi ile suturasyon

94

Yumuşak doku travması

Dudak laserasyonu :• Kozmetik probleme dikkat

• Vermillion hattı ilk olarak sütüre edilir

• Dudağın ekstra oral kısmından ıslak-kuru çizgisine ğ ç gkadarki kısım ve cilt 6-0 abzorbe olayan monofilamen sütür ile sütüre edilir.

• İntraoral kısmı herhangi bir oral laserasyon gibi dikilir.

• Dudaktaki derin tabakalar 4-0 / 5-0 abzorbe olan sütür ile dikilir

95

Yumuşak doku travması

Dudak laserasyonu :• Günlük temizlik, 3’ lü antibiyotikli krem uygulaması

– Sutur alımını kolaylaştırır

– Estetik sonucu iyileştiriry ş

• Yüzdeki sütürler 5 gün içinde alınmalıdır

– İatrojenik skarı azaltır

96

9/27/2012

17

Yumuşak doku travması

Dudak laserasyonu :• Tam kat dudak kesilerinde farklı görüşler

– İntraoral kısmı olduğu gibi bırak– > 1 cm mukozal yaralanmaların kapatılması önerilmiş

Ö likl ğ l j– Öncelikle yoğun lavaj, – İntraoral ve derin kesiler öncelikle kapatılmalı

• Penisilin VK 4x500 mg/gün, eritromisin 4x250 mg/gün; 5 gün

97

Yumuşak doku travması

Frenulum laserasyonu:

• Maxillar frenulum kesisi çok büyük olmadıkça suture gerek yok

Ç k ğ l– Çok ağrılı

• Lingual frenulum suture edilmeli– Kanama fazla olduğundan

– 4-0 emilebilen sutur materyali

98

Dentoalveolar travma

• Yaralanmanın boyutu

• Alveolar tutulum

• Diş apeksinde oluşan açılanma

• Hastanın yaşı önemli– 12 yaş altı pulpa yaralanması daha fazla

99

Dentoalveolar travma

Dental fraktür :

• Ellis sınıflaması

• Pulpanın yaralanması önemliönemli

• Komplike olmayan dental fraktür % 1- 2 pulpa nekrozu

100

Dentoalveolar travma

Ellis tip I

• Mine tabakası etkilenir

• Acil tedaviAcil tedavi gerektirmez

• Diş keskinse yumuşak dokuda kesiye dikkat

101

Dentoalveolar travma

tip2 Tip3

102

9/27/2012

18

Dentoalveolar travma

Ellis tip II :• Dentin tabakası tutulur• Kırıkların % 70’ini oluştururTanı:

– Sıcak-soğuğa duyarlı– Krem rengi dentinin görülmesi

• Dentin 2 mm’ den kalınsa pulpa korunur.• Pulpanın mikroorganizma ile kontamine olup

nekrozu önlemek için dentin örtülmelidir.• 24 saatte diş hekimi görüşü

103

Dentoalveolar travma

Glass ionomer dentini örtmek için uygun

104

Dentoalveolar travma

Ellis tip III: • Pulpa görülür (kırmızı renk; kanama)• Pulpal kanama steril gazlı bezle kontrol altına

alındıktan sonra kalsiyum hidroksid bazıyla k l ki l kl 2 ‘ d ki ibidikaplanır sonraki aşamalar klas 2 ‘ deki gibidir

• Endodontik veya kanal terapisi gereklidir• Küçük açılmalar uygun kaplamayla 24 saate

kadar dental değerlendirilmeye uygundur• Oral analjezik verilebilir• Topikallerden kaçınılmalıdır

105

Dentoalveolar travma

106

Dentoalveolar travma

Kök fraktür :• Koronal segment deplase olabilir yada

hafif sallanabilir• Perküsyonda hassasiyet sıkPerküsyonda hassasiyet sık• XRAY gerekebilir• Stabilize kırıklarda iyileşme bildirilmiş

– Koronal segmentin repozisyonu– Grafiyle doğrulamanın yapılması – Esnek splintleme gerekir

107

Dentoalveolar travma

Kök fraktür :

• 24 saatte ortodentiste yönlendirilmeli

• En az 4 haftalık kalıcı splint gereklidir.

• Dental cerrahi konsültasyonu yoksa koronal• Dental cerrahi konsültasyonu yoksa koronal segmentin aşırı mobil olduğu durumlarda aspirasyon riskine karşı diş çekimi gerekebilir

• Diş kökünün 1/3’ ünden azını içeriyorsa kanal terapisi ve sonrasında restorasyon gerekebilir

108

9/27/2012

19

Dentoalveolar travma

Konküzyon, Luksasyon, Avülsiyon• Hassasiyet, malpozisyon, mobilizasyon iyi

değelendirilmelidir

• Diş yaralanmalarının %50’ sinde luksasyon görülmekteDiş yaralanmalarının %50 sinde luksasyon görülmekte

109

Dentoalveolar travma

Konküzyon :• Sadece destek dokunun hasarına bağlı klinik hassasiyet

vardır

Subluksasyon:• Klinik veya radyografik diş kökünde ayrılma

gözlenmeksizin dişte mobilizasyon vardır

• Splintleme gerekmez

• Pulpal nekroz riski vardır

• Her iki durumda da NSAİİ, yumuşak diyet, diş hekimine yönlendirilme

110

Dentoalveolar travma

• Diş luksasyonları 3 ayrılır

•Ekstruzif

•İntruzifİntruzif

•Lateral

111 112

Dentoalveolar travma

Ekstruzif Luksasyon:• Parsiyel avulsiyon• Alveolar kemikten ayrılma mevcut• Repozisyon ve splintleme gerekli• Lokal anestezi ile hafif bası ile diş yerleştirilir• Lokal anestezi ile hafif bası ile diş yerleştirilir• AS’te noneugenol çinko oksit periodontal kaplayıcı ile

splintleme• Oklüzal yüzeylere aşırı materyel koyulmamalı• 24 saatte diş hekimi veya maksillofasyal cerrah

tarafından değerlendirilmeli• Tel sabitleme, yapışkan destekli bant, fotoaktif composit

113 114

9/27/2012

20

115

Dentoalveolar travma

Lateral luksasyon:• Dişin kökünden yanlamasına ayrılmasıdır• Alveolar fraktür veya fissür ile birliktelik• Repozisyon zor• Baş ve işaret parmakla manipülasyon• Apeksin, yerinden labial ayrılmışsa direkt aksiyal

basınçla repozisyon sağlanabilir• Stabilizasyon en az 4 hafta gerekli• AS’ te oro-maksillofasiyal cerrah veya diş hekimi

tarafından değerlendirilmelidir • Minimal alveolar fraktür varsa AS hekimi tarafından

periodontiumu kapsayan geçici splintleme yapılabilir

116

117

Dentoalveolar travma

İntruzif luksasyon:• En ciddi yaralanmadır

• Alveolar soket ve periodontal ligaman yaralanması vardır

• Perodontal ligaman yaralanmasına bağlı diş kökü g y ğ şrezorpsiyonu sıktır

• Önerilen tedavi dişin kendiliğinden çıkması veya 3 hafta içinde çıkmıyorsa çekilmesi

• Diş hekimi tarafından değerlendirilmeli

118

119

Dentoalveolar travma

Avülsiyonlar :

• Sıklığı %16 ‘sı

• En kısa zamanda reimplantasyon gerekir (2-3 saat)

• Avulsiye diş steril SF veya musluk suyu ile• Avulsiye diş steril SF veya musluk suyu ile yıkanır

• Taç kısmından tutularak reimplante edilebilir

• AS de uygun olmayan reimplantasyon bile başarı olasılığını arttırır.

120

9/27/2012

21

Dentoalveolar travma

Avülsiyonlar :• Acil reimplantasyon uygun değilse (çocuk veya bilinci

kapalı hasta gibi), avulsiye diş izotonik sıvılarda transport edilmeli– Hank’s dengeli solüsyon (pH dengeli hücre kültür solusyonu)

– steril salin – süt (osmolaritesi, barındırdığı kalsiyum ve magnezyum iyonu )

– tükürük

• Peridontal ligamantin canlılığı reimplantasyon için önemli• Diş apeksinin kuru kalma süresi reimplantasyon

başarısıyla ters orantılıdır• Avulsiye diş görünmüyorsa radyografiler …aspirasyon

121

Dentoalveolar travma

Avülsiyonlar :

• Dental yuva temizlenir

• Lokal anestezi kullanılır

• Kemik fraktürü varmı bakılır

• Fraktür varsa redükte edilir

• Diş yerleştirilir ve gazlı bez diş stabilizasyonu sağlanana kadar ısırtılır

122

Dentoalveolar travma

Avülsiyonlar :• Her hastaya doksisiklin 2x100 mg/gün• <12 yaŞ çocuklarda penisilin VK 25-50 mg/kg/gün q.i.d• Tetanoz proflaksisi• 2 hafta yumusak diyety y• Klorheksidin %0,1 gargara 2x1

123

Dentoalveolar travma

Avülsiyonlar :

• Geçici dişler reimplante edilmez– Alttan gelen dişe zarar verebilir

• Şiddetli luksasyon olan dişler çekilir.

124

Kaynak

• Tintinalli 7 th

125