Opština Nikšić STRATEŠKI PLAN OPŠTINE NIKŠIĆ 2009. 2014.database.uom.me/_czr-uom/repository/(Niksic)20091130_strateski_plan.pdf45. Urađen prvi dio dokumentacije za regionalnu

Opština Nikšić

STRATEŠKI PLAN OPŠTINE NIKŠIĆ 2009. ‐ 2014.

Nacrt

Novembar 2009. godine

Služba menadžera

SSTTRRAATTEEŠŠKKII PPLLAANN

OOPPŠŠTTIINNEE NNIIKKŠŠIIĆĆ

2

SADRŽAJ

UVOD ............................................................................................................................ 3

1. OPŠTI FIZIČKO – GEOGRAFSKI PODACI .................................................................. 9 1.1. Stanovništvo ................................................................................................ 10 1.2. Privreda ........................................................................................................ 10

2. ANALIZA ZAINTERESOVANIH STRANA ................................................................. 11

3. MISIJA I VRIJEDNOSTI .......................................................................................... 12 3.1. Misija opštine Nikšić .................................................................................... 12

4. SOCIO‐EKONOMSKA ANALIZA ............................................................................. 14 4.1. Uvod ............................................................................................................. 14 4.2. Profil zajednice ............................................................................................. 15 4.3. Opšti podaci ................................................................................................. 15 4.4. Statistički pregled opštih i demografskih podataka: .................................... 16 4.5. Prirodni resursi ............................................................................................. 16 4.6. Stanje ekonomije ......................................................................................... 17 4.7. Lokalna uprava ............................................................................................. 30 4.8. Infrastruktura ............................................................................................... 32 4.9. Ekologija ....................................................................................................... 35 4.10. Obrazovanje ................................................................................................. 36 4.11. Zdravstvo ..................................................................................................... 38 4.12. Socijalna zaštita ............................................................................................ 40 4.13. Kultura ......................................................................................................... 41 4.14. Sport ............................................................................................................ 44 4.15. NVO sektor ................................................................................................... 44

SWOT ANALIZA ........................................................................................................... 46

IDENTIFIKACIJA STRATEŠKIH PITANJA ......................................................................... 48

PREGLED STRATEŠKIH CILJEVA .................................................................................... 73



3

UVOD

Uspjeh lokalne zajednice sve više zavisi od njene sposobnosti da se prilagodi dinamičnim uslovima državne i međunarodne tržišne privrede. Strateško planiranje lokalnog privrednog razvoja, zajednice koriste kako bi povećale ekonomski kapacitet, poboljšale uslove za investiranje, povećale produktivnost i poboljšale konkurentnost u odnosu na druge lokalne zajednice. Sposobnost zajednice da poboljša život svojih članova, stvori nove ekonomske prilike i bori se protiv siromaštva danas zavisi od mogućnosti zajednice da shvati savremene procese i da nastupa strateški na tržištu koje se brzo mijenja i na kom raste konkurencija.

Svrha Strateškog plana Opštine je da poveća privredni kapacitet lokalnog područja kako bi se poboljšala budućnost i kvalitet života svih stanovnika. To je proces u kome se javni, poslovni i nevladin sektor udružuju da bi zajednički radili na stvaranju boljih uslova za ekonomski rast i stvaranje novih radnih mjesta. Strateško planiranje usmjereno je na ujednačavanje razvoja, angažovanje lokalnih resursa, povećanje produktivnosti, nastupa na tržištu itd.

Strateško planiranje je proces razmišljanja , analiziranja, komunikacije i učenja koji ima za cilj da nam pruži pomoć da jasno definišemo strategije razvoja. Strateško planiranje je metoda za prilagođavanje okolini, koja utvrđuje prioritete i pomaže da se sredstva pravilno usmjere i što efikasnije upotrijebe.

Novi Zakon o lokalnoj samoupravi , koji je stupio na snagu jula 2003 godine podrazumijeva aktivno učešće građana u procesu donošenja odluka. Ovdje se misli na nacrte razvojnih planova, publikacije i predstavljanje planova. U skladu sa nastojanjima da se izađe u susret novim zakonskim odredbama urađen je i strateški plan opštine Nikšić u avgustu 2004 godine.

Kao što je i u uvodu toga dokumenta navedeno svrha ovog procesa bila je da se pripremi nacrt razvojnog strateškog plana za opštinu Nikšić uz uspostavljanje prioriteta među strateškim pitanjima. Kroz proces, u koji su bili uključeni predstavnici subjekata u Opštini definisale su se neophodne akcije koje će dovesti do razvoja Opštine u narednih pet godina.

Postojeći Strateški plan poslužio je kao osnova za izradu novog Strateškog plana za period od 2009 – 2014 godine i kao takav bio korišćen za Analizu šta je je u periodu od 2004 – 2009 godine realizovano od strateški definisanih ciljeva. U ovom periodu Opštinske vlasti realizovale su sljedeća Strateška pitanja.

1. Uređenje stambenog bloka VI Crnogorske 2. Izgradnja Autobuske stanice 3. Uređenje šetne staze 4. Uređenje stambenog bloka u ulici „Jola Piletića“ 5. Transformacija JP Stambeno 6. Adaptacija Bioskopa „18 septembar“ (eksterijera) 7. Adaptacija stare zgrade Gimnazije 8. Stavljaje u funkciju objekata kulture stare gradske tvrđave ‐ Bedem 9. Obezbjeđenje dodatnih količina vode ‐ Poklonci 10. Rekonstrukcija Regionalnog puta Nikšić – Krstac 11. Racionalizacija potrošnje vode 12. Uređenje prostora oko Meandera I i II faza 13. Predkvalifikacioni tender za prečišćač otpadnih voda



4

14. Izgradnja Centra za hendikepirane 15. Rekonstrukcija trotoara 16. Rekonstrukcija bulevara „13. Jul“ 17. Lokalni ekološki akcioni plan – LEAP 18. Rekonstrukcija Zelene pijace 19. Izgradnja Škole za osnovno i srednje muzičko obrazovanje 20. Izgradnja Lovačkog doma 21. Rekonstrukcija objekta za potrebe Turističke organizacije 22. Rekonstrukcija i izgradnja rasvjete 23. Rekonstrukcija domova MZ‐a (Mrkošnica, Uzdomir, Bogetići, Straševina) 24. Rekonstrukcija škola 25. Uređenje prostora oko Filozofskog fakulteta i Osnovnog suda 26. Izgradnja objekat za raseljena lica ‐ Humci 27. Izgradnja objekata za REA populaciju – Gračanica i Brlja 28. Izgradnja objekta za potrebe penzionera i invalida rada ‐ Humci 29. Izgradnja gradske kapele i sanacija groblja 30. Izgradnja treće trake na putnom pravcu Podgorica‐Nikšić 31. Uređenje kvarta u ul. Jele Andrijašević 32. Rekonstrukcija fasada na Trgu Slobode 33. Rekonstrukcija trotoara u ul. Serdara Šćepana, Vučedolskoj, Lazara Sočice,

Radoja Dakića i Skadarskoj 34. Izgradnja terena za mali fudbal, uvođenje pilnskog grijanja i rekonstrukcija

sportske dvorane u sklopu SRC Nikšić 35. Izgradnja pomoćnog terena FK Sutjeska 36. Transfotmacija preduzeća Autoprevozno 37. Adaptacija zgrade JU Zahumlje 38. Studija izvodljivosti za objekat Dom revolucije 39. Postavljanje horizontalne, vertikalne i svjetlosne signalizacije u gradu 40. Rekonstrukcija lokalnih puteva 41. Sanacija objekata kolektivnog stanovanja (krovovi i fasade) 42. Rekonstrukcija stadiona „Sutjeske“ sa gledalištem i sa uređenim pomoćnim

terenom 43. Povećanje kapaciteta studenskog doma 44. Urađen vodovod Župa, Bogetići i Grahovo 45. Urađen prvi dio dokumentacije za regionalnu deponiju Nikšić, Plužine i Šavnik

Kako je u Strateškom planu 2004.‐2009. kao moguće vizije razvoja Opštine Nikšić navodi grad sa razvijenim urbanističkim planovima, to je i u radnoj verziji Strateškog plana 2009.‐2014. prostorno planiranje dobilo značajno mjesto u okviru ovog važnog strateškog dokumenta. U periodu 2005.‐2009. intenzivno se radilo na usvajanju novih detaljnih urbanističkih planova, izmjeni i dopuni postojećih kao i izradi urbaniostičkih projekat i lokalnih studija lokacije. U tom periodu usvojeni su sljedeći planski dokumenti:

1. DUP Stara Varoš‐ jug (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 15/06), P=6,6ha 2. DUP Rudo Polje 2 (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 43/06), P=1,17ha 3. UP za prostor između ulica Njegoševe, II dalmatinske, Baja Pivljanina i Šetne Staze‐

izmjene i dopune (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 43/06), P=2,2ha 4. DUP Centar 5 (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 16/07), P=2,06ha



5

5. DUP Rudo Polje‐ izmjene i dopune (dio) (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 16/07), P=5,92ha

6. DUP Grudska Mahala‐ izmjene i dopune (dio) (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 16/07), P=0,79ha

7. DUP Bistrica‐ izmjene i dopune (dio) (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 16/07), P=7,6ha 8. DUP Mrkošnica 1‐ izmjene i dopune (dio) (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 17/07),

P=1,75ha 9. DUP stambeno‐ urbanističkih jedinica V i 6‐ izmjene i dopune (dio) (Sl. List RCG‐ opštinski

propisi br. 23/07), P=2,14ha 10. DUP Mrkošnica 1‐ izmjene i dopune (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br. 28/07), P=38ha 11. DUP Brlja (Sl. List CG‐ opštinski propisi br. 102/07), P=12,98ha 12. DUP Stara Varoš‐ sjever (Sl. List CG‐ opštinski propisi br. 102/07), P=7,15ha 13. DUP Centar 3 (Sl. List CG‐ opštinski propisi br. 108/07), P=5,72ha 14. DUP Centar 1‐A (Sl. List CG‐ opštinski propisi br. 108/07), P=3,14ha 15. DUP Podtrebjesa –izmjene i dopune (dio) (Sl. List CG‐ opštinski propisi br. 108/07),

P=24,79ha 16. DUP urbanističke jedinice V‐1‐ izmjene i dopune (Sl. List CG‐ opštinski propisi br.108/07),

P=2,14ha 17. Lokalna studija lokacije Bogetići (Sl. List CG‐ opštinski propisi br.16/08), P=1,06ha 18. DUP Auto‐baza (Sl. List CG‐ opštinski propisi br.33/08), P=12,43ha 19. DUP Mrkošnica 2 (Sl. List CG‐ opštinski propisi br.33/08), P=39,45ha 20. DUP Centar 4‐ zapad (Sl. List CG‐ opštinski propisi br.33/08), P=1,57ha 21. DUP Stara Varoš‐ vojni kompleks(Sl. List CG‐ opštinski propisi br.08/09), P=2,01ha. 22. LSL Stubica (Sl. List RCG‐ opštinski propisi br.20/09), P=6,35ha 23. Izmjene i dopune DUP‐a Podtrebjesa‐ zapadni dio(Sl. List CG‐ opštinski propisi

br.26/09), P=3,74ha 24. Izmjene i dopune dijela PPO Nikšić za potrebe izgradnje regionalne sanitarne deponije

(Odluka o izradi Sl. List CG‐ opštinski propisi br.26/08),

U toku 2009. godine radi se na izradi nacrta planova:

1. DUP Studentsko‐fakultetski centar (Odluka o izradi Sl. List CG‐ opštinski propisi br.18/08),

2. DUP Staro Pazarište (Odluka o izradi Sl. List CG‐ opštinski propisi br.18/08), 3. DUP Rastoci 1 (Odluka o izradi Sl. List CG‐ opštinski propisi br.28/07),

dok su u ovom periodu takođe deonesene odluke o izradi planova:

1. DUP Rastoci 3‐ izmjene i dopune (Odluka o izradi Sl. List RCG‐ opštinski propisi br.30/06),

2. Izmjene i dopune UP dijela urbanističke jedince br.3 (Odluka o izradi Sl. List CG‐ opštinski propisi br.20/07),

3. Izmjene i dopune DUP‐a Stara Varoš‐ jug (Odluka o izradi Sl. List CG‐ opštinski propisi br.05/09).

Površina koja je obuhvaćena GUP‐om Nikšić iznosi 5600 ha, od čega gradsko područje sa jasnim urbanim karakteristikama obuhvata 460ha (9% teritorije), što znači da je pokrivenost GUP‐a planovima koji su na snazi od ranije i planovima koji su urađeni u prethodnom periodu oko 85%.



6

Donošenjem Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (Sl. List CG br.51/09), prestala je obaveza izrade petogodišnjeg programa planiranja i uređenja prostora, a članom 16. istog zakona je predviđeno donošenje jednogodišnjeg programa uređenja prostora.

U nacrt Programa uređenja prostora Opštine Nikšić za 2010. godinu ušlo je sedamnaest (17) DUP‐ova i LSL‐a. Nacrt Programa je rađen na osnovu potreba lokalne samouprave za planskim uređenjem, kao i na osnovu inicijativa privatnih investitora i stranih ulagača za gradnjom.

U toku 2009. godine ući će se, shodno Zakona o uređenju prostora i izgradnji objekata (Sl. List CG br.51/09), u proceduru izrade Prostorno‐urbanističkog plana Opštine Nikšić.

Strateškim planom za period od 2009.‐2014. identifikovani su kvantitativni i kvalitativni raspoloživi resursi opštine Nikšić. Prilikom prikupljanja i pripreme kvantitativnih podataka korišćeni su podaci o osnovnim prirodnim, ekonomskim, geografskim, demografskim i socijalnim faktorima na početku 2009 godine.Kvalitativnom analizom prikupljeni podaci su stavljeni u određeni kontekst na osnovu čega je utvrđena perspektiva daljeg ekonomskog razvoja opštine Nikšić.

U izradi Strateškog plana učestvovali su članovi Tima za strateško planiranje, koji su činili predstavnici javnog sektora, lokalna samouprava,predstavnici poslovne zajednice, NVO udruženja i asocijacije.

Cilj izrade Strateškog plana razvoja

Cilj projekta je izrada sveobuhvatne petogodišnje strategije lokalnog razvoja opštine Nikšić, kao i stvaranje institucionalnog okvira za njenu kvalitetnu implementaciju.

Način rada

Značaj predmetnog istraživanja za dugoročni razvoj Nikšića podrazumijevao je potrebu angažovanja svih intelektualnih potencijala lokalne zajednice, počev od organa uprave, do nevladinog sektora i istaknutih pojedinaca. Samo objektivna i sveobuhvatna analiza stanja i mogućnosti, daje priliku da se prepoznaju prednosti i mogućnosti lokalne zajednice na kojima će se bazirati budući koncept rada i razvoja opštine.

Proces izrade Strateškog plana je obuhvatio sljedeće korake. 1. Formiranje Tima za strateško planiranje 2. Analiza svih postojećih resursa (Profil zajednice i Upitnik o mišljenju poslovnog

sektora 3. razvoj Strateške vizije i definisanje Ključnih oblasti 4. SWOT analiza 5. Definisanje ciljeva i projekata 6. Prioritizacija i izrada plana implementacije 7. Javna rasprava

Na definisanju i prioritizaciji projekata izradi akcionih planova radile su sektorski i stručno izabrane radne grupe, koje su činili članovi Tima za strateško planiranje, kao i stručnjaci iz oblasti ekonomije, obrazovanja, preduzetništva, lokalni investitori.

Sprovođenje projekata iz Strateškog plana operacionalizovaće se godišnjim programima razvoja preko kojih će Skupština opštine redovno usmjeravati i pratiti stepen sprovođenja plana i predlagati dopunske mjere za poboljšanje njegovog ostvarivanja.



7

Na forumima građana koji su organizovani u toku rada Tima za strateško planiranje, građani su predstavili svoje vizije zajednice u narednih pet godina. Tim za strateško planiranje je nakon održanih Foruma pristupio definisanju koraka za izradu Strateškog plana. Zaključeno je da su faze tokom izrade Strateškog plana sljedeće:

1. Usaglasiti se o procesu strateškog planiranja 2. Definisati zainteresovane strane 3. Razviti misiju zajednice 4. definisati vrijednosti zajednice 5. Identifikovati snage i slabosti unutar zajednice, kao i mogućnosti i prijetnje

van nje (SWOT) 6. Identifikovati i formulisati strateške oblasti 7. Definisati strategije i aktivnosti u konkretnim oblastima, kao i načine njihovog

sprovođenja

Nakon svega toga Tim za strateško planiranje će: 1. Ažurirati postojeći i uraditi novi Strateški plan 2. Osmisliti viziju uspjeha 3. Definisati konačan oblik Strateškog plana i prilagoditi ga stvarnim

mogućnostima

Pripremni period sastojao se od niza sastanaka između članova tima za Strateško planiranje, na kojima je definisan model strateškog planiranja, mogućnosti i prednosti razvoja ovakvog dokumenta. Podijeljene su oblasti među svim članovima koji učestvuju u izradi dokumenta. Kroz organizovanje Foruma odgovore na pitanja građani su predstavili viziju svoje zajednice u narednih pet godina, pozicionirali sebe u njoj, dali sugestije u odnosu na to kako poboljšati rad lokalnih struktura vlasti i predstavili mogućnosti davanja sopstvenog doprinosa razvoji Opštine.

Kao moguće vizije razvoja Nikšića su se pojavile: • Ekološki zdrava opština • Opština sa razvijenim urbanističkim planovima • Opština sa razvijenim preduzetništvom • Grad sa pozorišnom salom • Grad sa podzemnim garažama i parkingom • Sa boljom i racionalnijom potrošnjom vode, posebno u ljetnim mjesecima • Grad sa zelenim oazama • Grad sa pokrenutom proizvodnjom • Grad sa stranim ulagačima, finansijski oživljen • Opština sa ukorijenjenim volonterizmom • Grad sa renoviranim i funkcionalnim Domom revolucije • Grad sa izgrađenim dječijim igralištima • Grad sa infrastrukturom prilagođenom invalidnim licima • Grad sa jaslicama • Grad sa riješenim problemom otpadnih voda • Grad sa izgrađenom deponijom • Opština sa boljim elektrosistemom • Grad sa boljom lokalnom infrastrukturom • Kompjuterizovan grad



8

• Grad sa uređenim stambenim blokovima • Grad sa naseljenim ruralnim područjem • Grad kulture • Grad sa bioskopskom salom • Grad sa bolnicom sa savremenom opremom i stručnim kadrom

Članovi Tima za strateško planiranje bili su:

1. Nebojša Radojičić – Predsjednik Opštine 2. Željko Popović – Menadžer Opštine 3. Mladen Perišić – Potpredsjednik Opštine 4. Momčilo Mićunović – Potpredsjednik Opštine 5. Ljubomir Radojičić – Glavni administrator 6. Mitar Matijašević – Sekretar Sekretarijata za privredu I finansije 7. Vlado Vasiljević – Sekretar Sekretarijata za komunalne poslove, saobraćaj I

vode 8. Nikola Janjušević – Sekretar Sekretarijata za uređenje prostora I stambene

poslove 9. Živojin Stanišić ‐ Direktor Agencije za projektovanje I planiranje 10. Vera Mirković – Načelnik Službe za zaštitu životne sredine 11. Milorad Milunović – Direktor JKP 12. Olivera Božović – Predsjednik Upravnog odbora JP”Vodovod I kanalizacija” 13. Biljana Ristić – savjetnik u Službi za razvoj mjesnih zajednica 14. Aleksandar Perović –NVO”Ozon” 15. Dragica Popović – Direktor TO 16. Mirjana Kosović – DirektorJP”Deponija“ 17. Sava Lazarević – Direktor – RTVNK 18. Milijana Kovač – Samostalni savjetnik I ‐ Služba Menadžera 19. Slobodanka Roganović – Rukovodilac Službe Predsjednika



9

1. OPŠTI FIZIČKO – GEOGRAFSKI PODACI

Nikšić se nalazi u istoimenom kraškom polju u sjeverozapadnom dijelu Crne Gore.

Nadmorska visina polja je od 600m u Slivlju do 660m na Vidrovanu. Geografske koordinate su mu 18o 57’ 28’’ igd i 42o 46’ 29’’ sgš. Po veličini je drugi crnogorski grad. Od Jadranskog mora udaljen je tridesetak kilometara vazdušne linije, pa s obzirom na izvjestan završetak puta Risan – Žabljak, predstavlja značajnu tačku u povezivanju primorja i sjevera zemlje.

U osvit civilizacije na ovom su prostoru živjeli Iliri, Rimljani, Istočni Goti, pa Sloveni od VI vijeka. Rimsko utvrđenje Anderba, nastalo u Nikšićkom polju u I – om vijeku, srušili su Istočni Goti u V – om vijeku i podigli svoje utvrđenje Anagastum, po kome je nazvano kasnije slovensko naselje Onogošt. Turci su ga osvojili sredinom XV – og vijeka, a početkom XVIII – og pretvorili su ga u utvrđenje. Današnje ime grad je dobio po plemenu Nikšići. Nakon više pokušaja kroz istoriju, crnogorska vojska ga je oslobodila septembra 1877. godine. Poslije toga uslijedio je njegov brzi razvoj.

Nikšićka opština, je najveća u Crnoj Gori, zahvata površinu od 2065 km2, što čini 14, 95 % njene teritorije. Graniči se sa 6 crnogorskih opština : Kotor, Cetinje, Danilovgrad, Kolašin, Ša‐vnik i Plužine. Na zapadu je državna granica sa Bosnom i Hercegovinom.

U geološkom sastavu i građi preovladavaju krečnjaci kredne starosti, a u Nikšićkoj Župi gornjetrijaske starosti. Pleistocene naslage akumulirane tokovima Zete i Gračanice debele su oko 17 m. Na gornjotrijaskim krečnjacima i dolomitima ima naslaga boksita, sa nekoliko aktivnih rudnika.

Reljef Nikšićkog polja, u kome je smješten grad, se odlikuje relativno ravnim dnom, jako razuđenim obodom i dosta strmim stranama. Iz njegovog dna, koje je od kvartarnog nanosa, štrče brojni krečnjačko – dolomitni brežuljci i glavice, od kojih je najviša Trebješka glavica koja je visoka 762 m nad morem. Obod Nikšićkog polja je tako razuđen da ima veliki broj rukavaca i nekoliko manjih polja koja imaju svoja lokalna imena (Gornje polje, Krupačko polje, Slansko polje i centralni dio polja). Polje kao cjelina ima trouglast oblik i okruženo je sa svih strana planinama, tako da predstavlja zatvorenu depresiju. Od doline Zete odvojeno je



10

krečnjačkom uzanom prečagom Budoš – Kunak. Na njegovoj istočnoj i sjeveroistočnoj strani su planine Prekornica, Štitovo, Maganik, Žurim i Vojnik. Na zapadu se prostire planina Njegoš, a na jugozapadu plato Stare Crne Gore, sa koga se u neposrednoj blizini polja izdižu planine Budoš i Pusti Lisac. Polje je ukliješteno između ovih planina i površina mu iznosi 66,5 km2. Njegova duža osa iznosi 18,5 km dok mu je širina u prosjeku oko 3,5 km.

Klima Nikšićkog polja je ugodna, pošto se osjećaju primorski uticaji, a uticaj kontinentalnosti najvidljiviji je u većim dnevnim i godišnjim temperaturnim amplitudama. Srednja godišnja temperatura vazduha iznosi 10,7 stepeni, a prosječna godišnja količina padavina je 1993 mm. Temperature su najvisočije u julu i avgustu, a najniže u januaru i februaru. Maksimum količine padavina je u novembru i decembru, dok je minimum u julu i av‐gustu. Prosječna relativna vlažnost vazduha je 68,6 %. Nikšić ima i visoku vrijednost insolacije, oko 2220 časova godišnje. Dominantni vjetrovi su sjeverni i južni.

Na pleistocenim vododržljivim naslagama sitnog pijeska i laporovite gline razvijena je relativno gusta mreža kraćih vodotoka koji na rubovima polja poniru. Najduža i najvažnija rijeka Nikšićkog polja je Zeta. Njene najveće pritoke su Bistrica, Mrkošnica i Gračanica. Zbog malog propusnog kapaciteta ponora dio Nikšićkog polja u vrijeme obilnih zimskih padavina povremeno je poplavljen. U polju se nalazi oko 300 vrela, 30 manjih i većih tokova i veliki broj ponora, čak 886. Na teritoriji opštine Nikšić nalaze se i vještačka jezera: Krupac, Slano, Vrtac, Liverovići, Grahovsko jezero i Bilećko jezero.

1.1. STANOVNIŠTVO

Po zadnjem popisu stanovništva iz 2003. godine , broj stanovnika u opštini Nikšić iznosio je 75282. U odnosu na prethodni iz 1991 godine (74706) to je neznatno povećanje, pa u kretanju broja stanovnika Nikšić doživljava stagnaciju. U odnosu na popis poslije drugog svjet‐skog rata iz 1948 (38359), broj stanovnika je skoro udvostručen.

1.2. PRIVREDA

Nikšić je grad sa razvijenom metalurgijom, metaloprerađivačkom, prehrambenom i drvnom industrijom. Među privrednim kolektivima ističu se: Željezara, Montavar Metalac, Mesna industrija Goranović, Pivara Trebjesa, mljekare Nika i Srna, MI RAI Javorak, hidro‐energetski kompleks Gornja Zeta, Rudnici boksita, te HTP Onogošt i dr.



11

2. ANALIZA ZAINTERESOVANIH STRANA

Nakon analize zainteresovanih strana, usmjerenim ka lokalnoj zajednici, aktivnostima na animiranju zainteresovanih strana, njihovom uticaju na zajednicu, potrebama koje oni mogu zadovoljiti, ocjenom njihove vezanosti, tim za strateško planiranje je ocijenio sljedeće unutrašnje zainteresovane strane izuzetno bitnim.

Unutrašnje zainteresovane strane: 1. Organi uprave na lokalnom nivou 2. Građani 3. Javna preduzeća I ustanove na lokalnom nivou 4. Privatna preduzeća 5. Istaknuti pojedinci 6. Lokalne NVO 7. Mjesne zajednice 8. Lokalni mediji 9. Asocijacije I udruženja (sportska, kulturna I druga) 10. Služba Predsjednika 11. Privredna preduzeća

Ista analiza je primijenjena I na spoljašnje zainteresovane strane.

Spoljašnje zainteresovane strane: 1. Vlada CG I resorna ministarstva 2. Međunarodne NVO 3. Inostrani I domaći investitori 4. naučne institucije (akademije, univerziteti..) 5. Dijaspora 6. Republička javna preduzeća 7. Republičke NVO 8. Mediji 9. Banke I donatori 10. Diplomatska predstavništva 11. Vlade zemalja u okruženju 12. Susjedne Opštine 13. Udruženja, asocijacije I pokreti na republičkom nivou



12

3. MISIJA I VRIJEDNOSTI

3.1. MISIJA OPŠTINE NIKŠIĆ

Vrijednosti opštine Nikšić

Vizija

Opstina Nikšić – moderna , razvijena lokalna zajednica, dinamičnog ekonomskog rasta, demokratskog prosperiteta, visokih kulturnih i moralnih vrijednosti, sa zavidnim životnim standardom i kvalitetom života građana, uz adekvatan obrazovni, zdravstveni i socijalni sistem i zaštitu osnovnih ljudskih vrijednosti i prava.

Misija

Opština Nikšić, u cilju sveukupnog razvoja lokalne zajednice, svoje djelovanje usmjerava i ostvaruje kroz:

• zastupanje opšteg interesa građana, • obezbjeđenje zdrave životne sredine, • podsticanje razvoja privrede i svih privrednih subjekata, • razvoj obrazovanja, zdravstva i kulture, • obezbjeđenje socijalne zaštite, • obezbjeđenje osnovnih ljudskih prava i sloboda.

Tokom sastanaka analizirane su vrijednosti koje su prepoznate, u predhodnom Strateškom planu kao zapostavljene ili pak postoje u sredini, a ocijenjene kao vrijedne njegovanja, ne bi li se održala zdrava, koherentna I prepoznatljiva zajednica. Tim za strateško planiranje je uočio I definisao sljedeće vrijednosti koje imaju uticaja na aktivnosti , stavove prema unutrašnjim I spoljašnjim zainteresovanim stranama, a time I na strateški razvoj. Te vrijednosti su:

Ekološka kultura I kultura življenja

Ova vrijednost podrazumijeva da se vodi računa o čistoći grada I okoline. Svako dijete treba edukovati još u predškolskom uzrastu da daje svoj doprinos čistoči grada I da okolinu poštuje kao svoj dom. Na taj način se razvija ekološka kultura od najranijeg djetinjstva I ostaje ukorijenjena u zajednici. Takođe pojedinci koji žive u stambenim blokovima treba da budu upućeni u to kako se odlaže smeće, kako se koriste liftovi, gdje su kontejneri…Sve ove aktivnosti se sprovode u okviru implementacije Lokalog ekološkog akcionog plana (LEAP‐ a).

Profesionalnost

Svi poslovi, u svim segmentima, treba da se vode stručno, uz poštovanje normi, efikasnosti, tačnosti uz neprestano usavršavanje, insistiranje na kvalitetu I korektnom odnosu.

Tolerancija

Ova vrijednost se treba primijeniti na razne sfere života. Treba insistirati na vjerskoj, etničkoj, polnoj I generacijskoj toleranciji. Između ostalog, treba raditi na depolitizaciji javnog života, jer ja jako ukorijenjena politizacija jedan od vrlo uočljivih problema zajednice u kojoj je antipode tolerancije vrlo izražen. Depolitizacija je, stoga preduslov za razvijanje političke tolerancije.



13

Građanska svijest

Insistiranje na ovoj vrijednosti povezano je sa svim vrijednostima koje zajednica želi da ukorijeni. Ona podrazumijeva da pojedinci u zajednici budu svjesni svojih prava, obaveza I da, u skladu sa njima usmjere svoje ponašanje. Poštovanje kodeksa, kao I razvijena svijest o zdravom životu zajednice kao cjeline preduslov je da ova vrijednost bude primijenjena.

Njegovanje sportskog I takmičarskog duha

Kako je Nikšić već prepoznatljiv kao opština sa velikim brojem sportista I sportskih talenata, a poštujući maksimu da je u zdravom tijelu zdrav duh, njegovanje ovog resursa je zapravo njegovanje vrijednosti. To znači da bi još u školama trebalo prepoznati mlade talente, raditi na njihovoj selekciji I upornim radom I nagrađivanjem odgajati nove naraštaje sportista.

Privrženost gradu

Ova vrijednost se ogleda u stavu svakog pojedinca, da radi za dobrobit svoje zajednice, da svoje ponašanje upravlja kao u porodici, da brine, da njeguje, da gaji, da se daje, da misli na njen razvoj I budućnost.

Javnost I transparentnost

Ova vrijednost se odnosi na rad svih javnih ustanova I preduzeća. Ponašanje koje proističe iz prihvatanja ove vrijednosti podrazumijeva da se poštuju propisi I procedure, da se dokumenta dostavljaju na uvid javnosti, na sugestije, korekcije ili ocjenu. Takođe, kad je rad lokalne uprave u pitanju, treba da se insistira na organizovanju javnih rasprava, na većoj informisanosti građana I njihovom uplivu u process donošenja odluka.

Zdrava porodica

Kao osnovna ćelija društva iz koje se sve vrijednosti odražavaju na zajednicu, zdrava porodica je garant zdrave zajednice. Zdrava porodica svojim pravilnim stavovima I pravilnim vaspitanjem proizvodi zdrave pojedince, a zdravi pojedinci čine zdravu zajednicu.

Optimizam

Vjera u bolje, pozitivan stav, neodustajanje su odluke koje će u svim sferama uticati na razvoj kvalitetnije komunikacije, atime I na bolje odnose među ljudima. Na taj način su problemi lakše rješivi I pristupa im se sa manje otpora.

Gostoljubivost I srdačnost

Ova vrijednost je duboko ukorijenjena I po njoj je Nikšić prepoznatljiv. Ovdje žive ljudi širokog osmijeha, zdravog duha, dobronamjerni i otvoreni.



14

4. SOCIO‐EKONOMSKA ANALIZA

4.1. UVOD

Predmet projekta

Ako je decentralizacija jedan od ključnih odrednica razvoja Crne Gore onda je sasvim jasna potreba planiranja i podsticanja razvoja u opštinama. Po Zakonu o lokalnoj samoupravi Crne Gore, opštine su dužne da donose razvojne planove i programe (član 31), kao i da se bave poslovima razvoja preduzetništva i ekonomske promocije (član 32, stav 2).

Pored zakonske regulative, građani i lokalni poslovni ljudi na teritoriji opština očekuju da se sa nivoa opština učini sve na stvaranju sto povoljnijeg privrednog ambijenta, sposobnog da generiše razvoj malog i srednjeg biznisa, što istovremeno znači povećanje nivoa zaposlenosti, kvalitetniji standard u oblasti zdravstva i obrazovanja.

Kvalitetni planovi promocije prirodnih i privrednih potencijala, uz zakonsku infrastrukturu koja nudi značajne benefite za otpočinjanje i razvoj biznisa, mogu u velikoj mjeri doprinijeti zainteresovanosti stranih investitora i njihovom dolasku na prostore ove opštine radi razvijanja biznisa.

Ostvarivanje lokalnih poreskih prihoda, ostvarenje planiranog budžeta, treba da omogući lokalnim vlastima da sistemski pristupe procesu planiranja i realizacije projekata koji će doprinijeti društveno‐ekonomskom razvoju opštine. Sa druge strane, obzirom da na teritoriji Crne Gore djeluje više međunarodnih organizacija (Svjetska banka, USAID, EAR, UNDP i mnoge druge) koje svojim donatorskim sredstvima pomažu projekte lokalnog razvoja, otvoren je prostor da se kvalitetnim projektima dođe do tih sredstava i time unaprijedi život u lokalnoj zajednici.

Da bi se svi ovi potencijali iskoristili na najbolji mogući način, potrebno je izraditi strategiju lokalnog ekonomskog razvoja. Njena izrada mora se zasnivati na objektivnom i cjelovitom sagledavanju postojećeg stanja, a sve u kontekstu prirodnih i privrednih potencijala koje treba što kvalitetnije valorizovati.

Dakle, stretegija razvoja se mora zasnivati na kvalitetnoj SWOT analizi, koja razvoj fokusira na komparativnim prednostima i mogućnostima lokalne zajednice, na postojećem ili potencijalnom tržištu, uvažavajući prepreke i slabosti unutar lokalne zajednice. Ona obično ne treba da ima uticaj samo na pojedine sektore lokalne privrede, već na cijelu ekonomiju zajednice i susjednog područja. Ona treba da svojom realizacijom podigne standard građana lokalne zajednice i njihov kvalitet života.

Metodologija

Prilikom izrade ove analize za Strategiju razvoja opštine Nikšić, korišćena je kombinacija više metoda i to:

• Analitička metoda • Statistička metoda • Komparativna metoda • Istorijska metoda

Kao glavna informaciona osnova za potrebe ovog dokumenta korišćeni su: • Statistički godišnjak – Monstat;



15

• Podaci iz izvjestaja i informacija, planova i strateskih projekata relevantnih subjekata ‐ nosilaca razvoja u privredi, društvenim djelatnostima, infrastrukturi, lokalnoj upravi, državnim organima, javnim preduzećima i ustanovama i dr.

4.2. PROFIL ZAJEDNICE

Nikšić kroz istoriju

Stari grad Onogošt, nastao je u IV vijeku kao rimsko vojno utvrđenje, na raskrsnici važnih putnih pravaca. Smješten je u središtu Crne Gore, blizu i mora i planinskog zaleđa, Boke Kotorske i kanjona Pive, Tare i Komarnice, kraških zaravni i planinskih vrhova i jezera. Kroz vjekove biva rušen, obnavljan i dograđivan, mijenjajuci izgled i gospodare, svjedočeći o krupnim društvenim i istorijskim kretanjima i promjenama vremena. Opstajao je i kao rimski kastrum, i kao objekat u sistemu odbrane čitave oblasti u srednjem vijeku, kao centar Župe u vrijeme procvata srpskih država i napakon, kao utvrđeni turski grad. Od svog nastanka gotski Anagastum i srednjevjekovni Onogošt bio je aktivna tvrđava sve do odlaska poslednjh osvajača

Po oslobođenju od od Turaka 1877.godine Nikšić se brzo mijenja i razvija u živ privredni i kulturni centar, povecava se broj stanovnika, osjećaju se novi impulsi i novi duh.

Iz želje za novim, urbanijim i civilizovanijim naseljem nastao je prvi regulacioni plan grada kojeg je izradio 1883.god. po nalogu kralja Nikole trogirski inženjer Josip Slade.

U godinama koje slijede dolazi do intezivnog razvoja koji karkteriše izgradnja Saborne crkve, Dvorca kralja Nikole, Carevog mosta, Gradskog trga sa šest ulica koje se u njega ulivaju, stambenih blokova i td. Intezivira se i veza sa svijetom izgradnjom mostova i puteva.

Poslije oba svjetska rata obnavljane su porušene građevine i nicale nove, podizana zavjesa na pozorišnoj sceni, štampane knjige, novine i časopisi. Naročito poslije II svjetskog rata Nikšić je visestruko narastao i postao jedan od industrijskih centara Crne Gore i značajno središte umjetničkog i kulturnog stvaralaštva i brojnih prosvjetnih ustanova.

Značajni ljudski resursi i veliki prirodni i privredni potencijali čine osnovne pretpostavke budućeg uspješnog razvoja Nikšića.

Pisac bi rekao: „Sve je u njemu, a i oko njega, kao na nekoj izložbi, istaknuto i vidljivo ‐ staro i novo, malo i veliko, loše i dobro“.

4.3. OPŠTI PODACI

Položaj i veličina opštine

Opština Nikšić sa površinom od 2.065 km2 zauzima15% teritorije Crne Gore i najviša je opština u državi. Prosječna nadmorska visina je 630m. Opština se graniči sa 6 opština i to Danilovgradom, Cetinjem, Kotorom, Plužinama, Šavnikom i Kolašinom, kao i Trebinjem iz susjedne države.

Prirodne karakteristike

Klima opštine ima karakter prelaza od mediteranske, ka planinskoj i kontinentalnoj.

Osnovne karakteristike su da su ljeta topla, sa malo padavina, a zime kišovite, što uslovljava plavljenje značajnih površina u tom periodu. Snijeg prosječno pada 19 dana, sa



16

kratkim zadržavanjem u nikšićkom polju, a na okolnim planinama i više mjeseci . Dominantni vjetrovi su sjeverni 924,4% i južni (21,7%).

4.4. STATISTIČKI PREGLED OPŠTIH I DEMOGRAFSKIH PODATAKA:

Površina ( u km2) 2.065

Stanovništvo *podaci za 2007.g. 75.192

Gustina naseljenosti (st/km2) 36,45

Broj naselja 2003.g. 110

Broj domaćinstava *popis 2003.g 21.246

Broj stanova *popis 2003.g 21.935

Živorođeni 2007.g. 853

Umrli 2007.g. 748

Prirodni priraštaj 2007.g. 105

Zaključeni brakovi 2007g. 517

Razvedeni brakovi 2007.g. 44

Stanovništvo je koncetrisano u gradskom području( 58.358 stanovnika), uz napomenu da grad, osim užeg gradskog jezgra čine i područja prigradskih naselja Kličevo, Straševina, Kočani, Dragova luka, Ćemenca , Glibavac i Mokra njiva.Veličina seoskih naselja je jako neujednačena i kreće se od 2 stanovnika koliko ima Stuba i Bubrežak, do 1.511 koliko ima u Rastovcu, odn.1.952 u Ozrinićima. Administrativno, stanovništvo je organizovano u 32 mjesne zajednice.

Zbog razuđenosti područja, izražene su razlike i kod mjesnih zajednica. Najveća koncentracija stanovništva, stambenih i poslovnih jedinica je u gradu i prigradskim naseljima .U MZ Kličevo je popisano 7.065 stanovnika, 1.894 stanova i 1.973 domaćinstva, slijedi MZ Humci sa 6.826 stanovnika 1.742 stanova i 1.784 domaćinstava, MZ Rudo polje sa 6.270 stanovnika, 2.058 stanova i 1.888 domaćinstava. U MZ Crkvice je popisan najmanji broj stanovnika 241, svega 126 stanova i 82 domaćinstva.( izvor ‐Monstat)

4.5. PRIRODNI RESURSI

Sirovinska baza koja se ogleda u značajnim količinama vodnog potencijala, šuma, rudnog blaga, obradivog poljoprivrednog zemljišta i slično, uz prirodne ljepote i kulturno nasleđe predstavljaju izrazito povoljne uslove za privredni razvoj opštine Nikšić.

Struktura i obim prirodnih resursa:

Hidropotencijal:

Jezera:Vrtac ‐pov.13,42km2, Slano ‐pov.8,89km2, Liverovici‐ pov.1,0km2, Krupac –pov.5,7km2

Rijeke: Zeta ukupne dužine12 km,sa energetskim potencijalom od 168 mw, Bistrica i Gračanica



17

Rudno bogastvo:

Boksit ‐ ukupne geološke rezerve – oko 96.244.000 tona Krečnjak, breč, mermer, vulkanit– oko 5.000.000m3 Značajne količine šljunka i pijeska za koje ne postoji validna procjena

*Prostorni plan RCG 2006.god

Poljoprivredne povrsine:

Ukupne poljoprivredne površine 54.479,00 ha Obradive površine 12.695,00 ha Površine pašnjaka 41.783,00 ha Površine livada 8.518,00 ha Površine oranica i bašta 3.772,00 ha Površine voćnjaka 375,00 ha

- stabla jabuka 56.000 - stabla krušaka 31.000 - stabla šljiva 86.000

Površina vinograda 26,00 ha

Šume:

Šume 35.551,00 ha Neobraslo šumsko zemljište 12.667,00 ha

Riba i divljac:

Na teritoriji opštine Nikšić postoje i tri registrovana ribnjaka sa ukupnim kapacitetima oko 100 t ribe i to u Rastovcu , Viru i Krupcu.

Na području Nikšić postoji 216.700 ha2 lovne teritorije koja je vlasništvo opštine Nikšić

Lovačka društva u opštini su: - „ Dr Zoran Kesler“148.300ha2 - NVO „ Bratogošt“46.000ha2 - NVO „ Grahovo“ 22.400ha2

4.6. STANJE EKONOMIJE

Ukupna razvijenost jednog područja u značajnoj mjeri opredijeljena je stepenom razvjenosti njegove ekonomije. Tako je i Nikšić „izgledao bolje ili lošije“ u zavisnosti od stanja njegove ekonomije.

Nikšićku ekonomsku stvarnost poslednjih godina obilježile su privatizacije najvećih kolektiva, koje su realizovane sa manje ili više uspjeha i posebno razvoj malog i srednjeg privatnog biznisa.

Cikličnost uspona i padova crnogorske ekonomije dijelila je i ekonomija Nikšića, što se potvrdjuje i u uslovima aktuelne globalne ekonomske krize u čijem svijetlu će biti i predstavljena u ovom tekstu.

Poremećaj u američkom finansijskom sistemu, nastao je kao posledica ekspanzije hipotekarnih kredita i njihovog pretvaranja u hartije od vrijednosti. Rizik takvih kredita, prodajom ovih hartija po višestruko naduvanim cijenama prenešen je na evropsko finansijsko



18

tržište, da bi se u avgustu 2008. godine, kao ekonomsko finansijska kriza proširila na ostala tržišta i poprimila globalni karakter.

Prve procjene, kada su iz centara svjetske ekonomije dolazili signali da se kriza možda može prevazići jednom brzom intervencijom u relativno kratkom vremenskom periodu, su dovele do razmišljanja da će posljedice krize u Crnoj Gori biti minorne. Kako su iz dana u dan, inovirane procjene počele ukazivati na sve dublje uzroke krize i njen dugoročniji karakter, postalo je jasno da će i Crna Gora biti zahvaćena ovim talasom.

U crnogorskoj ekonomiji negativni efekti su se osjetili najprije u metalskom sektoru najviše u proizvodnji aluminijuma, zatim u bankarskom sektoru, građevinarstvu, a sasvim je izvjesno očekivanje da neće biti pošteđen ni turizam, kao ni ostale grane privrede.

Kako Nikšićka privreda izgleda u tom svijetlu biće pokazano u narednom tekstu.

Privreda Nikšića kroz statistiku

Broj preduzeća

U opštini Nikšić registrovano je i aktivno radi 2450 preduzeća / stanje na dan 31.12.2007.god. po podacima Monstata /od kojih su:

• velika preduzeća: 7 ( preko 250 zaposlenih) • srednja preduzeća: 23 ( 50‐250 zaposlenih) • mala preduzeća i mikro subjekti: 1691(do50 zaposlenih) • preduzetnici : 729

Prema evidenciji koja se vodi u Sekretarijatu za privredu i finansije, 30% malih preduzeća , nije izdržalo konkurenciju na tržistu, a zbog nemogućnosti da plate troškove koje iziskuje postupak stečaja, odn.likvidacije, vode se kao aktivna, a u stvari ne funkcionišu.

Učešće u bruto nacionalnom dohotku

Nikšićka privreda sa ostvarenim BDP u 2006.g.od 235,18mil.€, učestvuje sa 11,7 % u ukupnom bruto nacionalnom dohotku Crne Gore po podacima Ministarstva za finansije i Monstata. Ostvareni BDP po glavi stanovnika iznosi 3.125,5 €

Broj preduzeća po djelatnostima

Broj preduzeća po djelatnostima u Niksicu, 31.12.2007.god.

Poljoprivreda, stočarstvo, šumarstvo i vodoprivreda 49

Ribarstvo 6

Vađenje ruda i kamena 7

Proizvodnja i prerađivačka industrija 245

Proizvodnja el.energije, gasa i vode 4

Građevinarstvo 107

Trgovina na veliko, malo i opravka 909

Hoteli, restorani i barovi 105

Saobraćaj, skladištenje i veze 130

Finansijsko posredovanje 13



19

Aktivnosti u vezi sa nekretninama, iznajmljivanje i poslovne aktivnosti

Drzavna uprava i socijalno osiguranje

128

39

Obrazovanje 41

Zdravstveni i socijalni rad 26

Ostale komunalne, društvene i lične usluge 641

Ukupno 2450

Broj preduzeća po obliku svojine

Broj preduzeća po obliku svojine

PRIVATNA 1696

DRZAVNA 41

DRUSTVENA 8

MJESOVITA 55

ZADRUZNA 19

BEZ OZNAKE SVOJINE 631

Ukupno 2450

Broj preduzeća po obliku organizovanja

Broj preduzeća po obliku organizovanja

Drustvo sa ogranicenom odgovornoscu ‐ D.O.O.

Jednoclano drustvo sa ogranicenom odgovornoscu

414

978

Ortacko drustvo – O.D. 82

Akcionarsko drustvo – A.D.

Jednoclano akcionarsko drustvo

Komanditno drustvo – K.D.

55

2

190

Ostalo 729

Ukupno 2450

Ukupno 2450

Zaposlenost

Broj zaposlenih lica u opštini Nikšić iznosio je, po popisu iz 2003. godine, 20.096 ( prema podacima Monstata ). Kako je proces privatizacije sproveden u vise niksićkih firmi nakon ovog perioda , to se broj zaposlenih značajno smanjio i on je iznosio 18.684 u februaru 2009.godine.

483,00€

razvijendrvoprePrivrednkarakte

opštine

bivše dvrsta kvtradicijovisokole

transfornastavljzavršila 1992. dizvršena2005.gooko 69.gradjanpreuzeo

Broj zapos• H• R• E• P• P• H• M• Ja• M• M• N• M• R

Prosječna € za februa

Akt

Epitet eknosti prije sverade, mašini rast i raristike opšt

Sadašnje s

Željezara

MetalurgijNikšić.

Željezara ržave. Savrvalitetnih čom Željezaegiranih čel

Tokom svormacije zbojala rad kao1992. godi

do 2004. goa je privatiodine. Na d4 miliona ei ‐ oko 27o Željezaru 2

slenih po prHK ŽeljezaraRudnici boksElektroprivrePivara TrebjePlus commeHTP OnogošMehanizacijavorak DOOMontavar mMi‐rai DOO Nika DOO 10MI GoranoviRamel DOO

bruto zarr 2009.g.( p

tuelno stan

konomski vega industnske industazvoj, tehninske ekono

stanje privr

Nikšić

ja kao privr

Nikšić je biremena oprelika potrera Nikšić jika.

og postojanog čestih izo dobro orgne. Njena iodine bile izacija proddan 01. noveura, ciji vla7,52%. Sada28.02.2008

reduzećimaa 1591; sita AD 1.19eda Crne Goesa AD 262rce DOO 60t AD 199 a i programO 208 ; metalac DOO87 ; 00 ; ic DOO 114 55

ada u opstprema poda

nje privrede

razvijene trijskih kapatrije, prehrnološki razvomije.

ede Nikšića

redna grana

ila nosilac orema je obnih industje i danas

nja i rada, Žemjena zakoganizovana movine je tsu prve prdajom većivembra 200snici su biliašnji vlasni. godine.

SSTTRRAATTEEŠŠKKII PPL

OOPPŠŠTTIINNEE NNIIKK

u Nikšiću je

91; ore AD 701; 08;

mat AD 217

O 154

.

Bruto zara

tini Nikšić acima Mons

e Nikšića po

opštine Naciteta u diambene indvoj, rast z

a je značajno

Metalurgi

a je bila, a i

ove grane nomogućavaltriji tadašnjs proizvođa

eljezara je vonske regulfabrika. Prvtada procijeromjene u nskog pake06.godine v: Država Crk MNSS B

PLLAANN

KKŠŠIIĆĆ

e sledeći:

;

ada

iznosi 670,stata).

o sektorima

Nikšić je svjelu metaludustrije, te zaposlenost

o drugačije.

ija

danas je k

ne samo u la Željezarje države Sač kvalitetn

vršila dosta lative. U svvu fazu vlasenjena na okvlasničkoj eta akcijskorijednost akrna Gora i F.V. je kupo

,00 €, a p

a – djelatno

vojevremenurgije, elektrazvoja ugti i stand

.

ljučna razvo

Crnoj Gori i da bude SFRJ. Sa prenih ugljeni

česte organvim takvim sničke transko 300 miliostrukturi. og kapitala kcijskog kapondovi ‐ okovinom već

rosječna n

ostima:

no nosio ztroprivrede,gostiteljstvaarda bili s

ojna grana

nego i na proizvođač eko 50 godčnih, nisko

nizacione i uokolnostimsformacije Žona DM. U U julu 20i trajala j

pitala Željeko 71,77% i ćinskog pa

20

eto zarada

zahvaljujući, rudarstva, i trgovine.su osnovne

na teritoriji

prostorimaskoro svih

dina dugomolegiranih i

upravljačkema uvijek jeŽeljezara jeperiodu od

004. godinee do krajazare bila jezaposleni iketa akcija

0

a

i , . e

i

a h m i

e e e d e a e i a



21

Željezara je 2008. godine je proizvela 37.958 t kvalitetnog čelika 68% više nego 2007.g. dok je izlivanje 201.690 hiljada tona ovog metala najbolji posovni rezultat od 1990.godine. Trenutno je u njoj zaposlen 1.591 radnik.

Energetika

Elektroprivreda Crne Gore AD

Elektroprivreda Crne Gore AD Nikšić (EPCG) je jedina kompanija u državi koja se bavi proizvodnjom, prenosom, distribucijom kao i snabdijevanjem električnom energijom, na svim naponskim nivoima, svih potrošača u Crnoj Gori i njeno sjedište je u opštini NIKŠIĆ. Osnovna djelatnost je isporučivanje električne energije potrošačima, bilo da je riječ o domaćinstvima, malim, srednjim ili velikim preduzećima.Omogućavanje stabilno snabdijevanje potrošača električnom energijom podrazumijeva odgovarajuću infrastrukturu u vidu dalekovoda, trafostanica, podzemnih vodova, proizvodnih kapaciteta i sl. EPCG je organizovana kao akcionarsko društvo.

Elektroenergetska djelatnost koju obavlja propisana je Zakonom, licencama Regulatorne agencije za energetiku i njihovim Statutom.

Osim navedenih elektroenergetskih djelatnosti, Zakonom o energetici, licencama Regulatorne agencije za energetiku i Statutom EPCG propisane su sljedeće djelatnosti Društva: konsolidacija, kontrola, stručno‐administrativni poslovi, pružanje usluga funkcionalnim cjelinama i izgradnja elektroenergetskih objekata.

Elektroprivreda Crne Gore raspolaže kapacitetima za proizvodnju električne energije ukupne instalisane snage 868 MW, od čega 657 MW (76%) u hidroelektranama “Perućica” i “Piva” i 210 MW (24%) u termoelektrani “Pljevlja”. Početak 2009. god.je karakterističan po najvećoj proizvodnji u svim crnogorskim elektranama.U januaru 2009. god iz domaćih izvora elektroenergetskog sistema isporučeno je rekordnih 457 miliona 991 hiljada kWh električne energije, 32% više od planirane. HE Perućica je proizvela više od 180 miliona kWh, HE Piva 133 miliona kWh , TE Pljevlja premašila 140 miliona kWh. Ovako dobri rezultati poslovanju su rezultat ulaganja u sistem u poslednje 2 godine i izuzetnog zalaganja zaposlenih.

Rudarstvo

Rudnici boksita AD

Rudnici boksita AD Nikšić su osnovani 1948.god. i osnovna im je djelatnost rudarstvo , prerada boksita, kopanje tunela i konstruisanje cesta. U Rudnicima boksita AD je zaposleno 1.191 radnika.

Drvoprerada

Drvoprerada kao privredna grana oslanja se na značajnu prirodnu osnovu.U oblasti drvoprerade u Nikšiću postoji veći broj preduzeća od kojih su po veličini i obimu proizvodnje najznačajniji:

Javorak DOO

ŠIK Javorak veoma značajno i uspješno preduzeće sa velikim brojem osvojenih nagrada je usled teškoća u poslovanju i sve većih gubitaka otišlo pod stečaj 1992 .god., da bi 02.04.2004.godine renomirani proizvođač namještaja iz Nikšića, MI‐RAI potpisao ugovor o privatizaciji sa Vladom i time počinje novi razvojni put u ovom preduzeću. Osniva se kompanija Javorak DOO koja postavlja svoje temelje na novim osnovama, ali s druge strane, nastavlja



22

tradiciju dugu čitav vijek. U 2004.god. u obnovu proizvodnih kapaciteta ‐ revitalizacija postojećih kapaciteta, mašina i kupovina nove tehnologije ‐ uloženo je 1.800.800,00 EUR.

Preduzeće je dobilo od Vlade CG koncesije za sječu šuma u narednih 10 godina i to će im omogućiti da u potpunosti zaokruže proizvodni proces. U preduzeću je zaposleno 208 radnika.U svom sastavu preduzeće ima:

pilanu sa: - mjesečna obrada trupaca: 2500m3 - kapacitet sušare: 540 m3 - kapacitet parionica ‐ 100m3

furnirku sa proizvodnjom: - bukovih lajsni: 150 m3 mjesečno - običnog furnira: 250 m3 mjesečno

Mi‐rai group DOO

Poslovni sistem MI RAI GROUP je privatno preduzeće čija je glavna djelatnost: proizvodnja namještaja od drveta, izrada enterijera i inžinjering. Pravilo dugogodišnjeg uspješnog poslovanja su kvalitet, vrhunski dizajn i projektantski i proizvodni kadar na visokom nivou. Broj zaposlenih radnika u ovom preduzeću je 87.

Osim navedenih na teritoriji oštine postoji još veliki broj preduzeća koja se bave drvopreradom i koji značajno razvijaju i unapređuju ovu granu privrede, a to su: Dit Duga DOO, Ramond DOO, Gitanes les DOO, Mil –com DOO, Radović plus DOO, Loris DOO idr.

Građevinarstvo

U građevinarstvu kao i u ostalim oblastima dolazi do razvoja privatnih preduzeća koje zamjenjuje velike sisteme . Od njih su najznačajniji:

Mehanizacija i programat DOO

Privredno društvo čija je osnovna djelatnost građevinarstvo , drumski prevoz i proizvodna djelatnost iz oblasti građevinarstva. Najveći dio poslova iz oblasti niskogradnje u u opštini Nikšić se obavlja preko ovog preduzeća. Broj zaposlenih je 156 radnika na neodređeno vrijeme.

Bast DOO

Osnovne djelatnosti Bast DOO Nikšić su građevinarstvo i proizvodnja PVC i aluminijske stolarije i bravarije. U sklopu građevinarstva, tokom godina rada Bast je izgradio brojne objekte visokogradnje, niskogradnje i hidrogradnje tj.brojne poslovne, industrijske i stambene objekte u Crnoj Gori za preduzeća, međunarodne organizacije i domaćinstva, uz proizvodnju i ugradnju oko 10 do 12 hiljada m2 PVC i aluminijske stolarije godišnje. Danas je preduzeće Bast porodična kompanija, sa velikim razvojnim mogućnostima. Djelatnost je proširena i na eksploataciju drveta i drvopreradu za koje Pilana Brezna posjeduje 10‐godišnje koncesije. Broj zaposlenih radnika je 69.

Bas DOO Preduzeće BAS DOO uspješno posluje više od 10 godina i za to vrijeme steklo je

značajan poslovni ugled i svrstalo se među najuspješnijim preduzećima iz ove oblasti u Crnoj Gori.



23

U desetogodišnjem periodu ovo društvo je izvelo značajne građevinske projekte i čitav niz elitnih objekata koji sami za sebe govore o kvalitetu radova.Uspjehu ovog preduzeća najznačajnije su doprinijeli visoko stručni kadrovi iz oblasti projektovanja i gradnje , koje su svoje dugogodišnje iskustvo i uspješan rad na njbolji način ugradili u projekte čije je izvođenje povjereno ovom preduzeću. U ovom preduzeću je uposleno 19 radnika, uz angažovanje većeg broja sezonskih radnika. Dugogodišnjim iskustvom stekli su brojne poslovne partnere sa kojima su imali razne poslovne aranžmane i sklopili međusobnu poslovnu saradnju.

Osim navedenih značajnija preduzeća iz oblasti građevinarstva u Nikšić u su: Ural DOO, Mir mont DOO, idr.

Mašinska industrija

Za oblast metalne i mašinske industrije najznačajnija preduzeća su: • Montavar Metalac DOO • Progres&CO DOO i dr‐

Poljoprivreda

Razvoj poljoprivrede omogućava odgovarajuća klima, povoljan sastav tla, dosta pogodna ekspozicija terena, sa oraničnim površinama , obiljem pašnjaka, livada i voćnjaka itd. Prednost poljoprivrednog zemljišta Nikšića je što ono nije prezasićeno mineralnim đubrivima i ostalim zaštitnim sredstvima koja znaju da se koriste u nedozvoljenim količinama. Poslednjih godina je poljoprivreda pepoznata kao vrlo značajna grana i sve se više stvara društveni ekonomski ambijent koji utiče na promjenu naslijeđenog negativnog shvatanja o poljoprivredi. To se najbolje ogleda kroz interes za dobijanje kredita za investiranje u poljoprivredni sektore, i sve više prihvatanje gledišta da bavljenje poljoprivredom može biti porodični biznis od kojeg se može solidno živjeti.

Glavni proizvodni kapaciteti su mala privatna gazdinstva sa sitnim razbacanim parcelama na kojim se poljoprivrednici bave zemljoradnjom i stočarstvom i prema podacima Monstata ( 2007.g) ta proizvodnja iznosi:

Zemljoradnja

Proizvodnja žita

Kukuruza: - požnjevena površina je iznosila 61 ha - prinos 244 t

Pšenica: - požnjevena površina je iznosila 13 ha - prinos 29 t

Raž: - požnjevena površina 14 ha - prinos 15t

Ječam: - požnjevena površina 61 ha - prinos 92 t

Krompir: - požnjevena površina 1617 ha - prinos 19387 t

Pasulj:



24

- požnjevena površina 105 ha - prinos 105t

Proizvodnja krmnog bilja:

Lucerka: - požnjevena površina 233 ha - prinos 1165 t

Livade: - požnjevena površina 8657 ha - prinos 11.146 t

Pašnjaci: - požnjevena površina 41.796 ha

Stočarstvo

Stočarstvo je uvijek bila najznačajnija poljoprivredna grana u opštini Nikšić, zahvaljujući prije svega prirodnim uslovim –reljefu i klimi. Decenijama unazad stočarstvo je bilježilo uspone i padove, u početku bilo u rukama seoskih domaćinstava, a potom velikih poljoprivrednih kombinata, u obliku velikih farmi. Ono je danas organizovano kroz relativno male stočarske farme koje su uglavnom porodični biznis. Poslednjih godina na državnom i opštinskom nivou pokušava se uvesti viši nivo uzgoja stoke, omogućavanjem uvoza rasnih grla iz inostranstva, za poljoprivedna domaćinstva koja se žele baviti ovom pojoprivrednom granom, istovremeno omogućavajući povoljne poljoprivredne kredite. Olakšani su uslovi za gradnju modernih farmi, kako bi se postizali što kvalitetniji prinosi. Otvorena je prije par godina i specijalizovana Republička služba za selekciju stoke u opštini Nikšić.U odnosu na veći dio ranijeg perioda smanjen je broj grla , ali je povećan broj rasnih grla.

Brojčano gledano opština Nikšić ima: 10.000 govedi ( krava, junadi, teladi), 20.000 ovaca, 700 svinja, 34.000 živine i 2.000 košnica.

Kroz podsticajne mjere očekuje se značajniji razvoj stočarstva u opštini Nikšić, kao jednoj od razvojnih šansi.

Voćarstvo

Za ovu poljoprivrednu granu je karakteristično da nema neke značajniju proizvodnju

Jabuke: - broj rodnih stabala 5738 - prinos 574 t

Kruške: - broj rodnih stabala 31.180 - prinos 281t

Šljive: - broj rodnih stabala 60.630 - prinos 424 t

Vinogradi: - broj rodnih čokota 84.900 - prinos 170t



25

Ribarstvo

Ribarstvo je kao privredna grana zasnovana na potencijalima manje mreže potoka, rječica, rijeka, akumulacija koji predstavljaju značajan, ali nedovoljno iskorišćen potencijal za razvoj ribarstva.

AD “Aqua d'or” se bavi uzgojem pastrmke na Pivskom jezeru, gdje je poznati ribnjak „Pivsko oko“ koji pruža izvrsne prirodne uslove za uzgoj kalifornijske i potočne pastrmke.

Ribnjak obuhvata površinu od dva hektara, na kojoj je 17 kaveza. Godišnja proizvodnja iznosi 150‐200t ribe, a projektovani kapacitet je 500 tona.

Pastrmka iz "Pivskog Oka" je visoko kvalitetna riba, dobro poznata ne samo potrošačima u Crnoj Gori, već i na tržištu Srbije, Kosova i Bosne i Hercegovine. Prošle godine probna količina pastrmke izvezena je na Kipar, gde su i kvalitet ribe i pakovanja proizvoda dobili dobre ocjene.

Dio akcionarskog društva "Aqua d'or", koje se bavi proizvodnjom i prodajom ribe i riblje mlađi, jeste i mrestilište u Stabnima, na reci Vrbnici.

U sastavu mrestilišta je 12 kaveza, a godišnja proizvodnja je 1.500.000 komada mlađi.

Agroindustrija

Prepoznavanje agroindustrije od strane ljudi sa izraženim preduzetničkim duhom imalo je za rezultat osnivanje i razvoj preduzeća iz ove oblasti, koja koristite povoljnosti ovog podneblja za razvoj poljoprivrednih grana . U opštini postoji nekoliko značajnih fabrika iz oblasti prehrambene industrije i to:

Pivara Trebjesa AD

Pivara Trebjesa u Nikšiću je osnovna 1896.godine. Ona je uvijek bila poznata po Nikšićkom pivu jednom od najstarijih i najcjenjenijih brendova koji svojim kvalitetom i dugom tradicijom predstavlja simbol kako same Pivare tako i grada Nikšića. Od 1997.god.većinski vlasnik Pivare Trebjesa postaje belgijska kompanija INTERBREW. Od privatizacije Pivare, a do danas uložena su značajna sredstva tj. oko 40 miliona eura u modernizaciju proizvodnih pogona i komercijalne investicije.

Danas je u Pivari zaposleno 262 radnika. Modernizacija proizvodnih pogona i sistema rada dovela je do smanjenja broja zaposlenih u periodu od 10 godina, ali isto tako se pojavila potreba za zapošljavanje većeg broja mladih radnih ljudi sa visokim obrazovanjem.

Industrija mesa Goranović DOO

Osnovna djelatnost koju obavlja IM Goranović DOO Nikšić je otkup krupnih i sitnih grla stoke i peradi, prerada životinjskog i živinskog mesa. Poslovnom politikom, visokim kvalitetom svojih proizvoda, radom na implementaciji u svijetu priznatih standarda (HACCP), savremenim tehnološkim postupcima koje prati moderna oprema u svijetu najpriznatijih proizvođača, visoko stručnim kadrom za proizvodnju i kontrolu kvaliteta proizvoda od mesa i efikasnom organizacijom, uspjeli su steći naklonost potrošača, kako u zemlji tako i inostranstvu. Dnevni kapacitet proizvodnje je od 20.000 kg prerađevina od mesa. Osnovu za proces proizvodnje predstavlja visoko kvalitetna sirovina. Tržištu se nudi širok asortiman od preko 120 vrsta proizvoda.



26

IM „Goranović“ DOO Nikšić je u smislu prodaje na trištu Crne Gore apsolutni lider. Paraleno sa uspjesima na domaćem tržištu , aktivno su se fokusirali na tržišta zemalja u okruženju, koja su poslovni prioritet, i izazov za naredni period.

IM Goranović doo Nikšić ima 114 uposlenih radnika, odgovarajuće struke odnosno obrazovnog profila, a shodno zahtjevima, obavezama i radnim zadacima koje radno mjesto traži sa trendom povećanja potrebe za otvaranjem novih radnih mjesta.

Mir mont DOO–Monteživ

Preduzeće Mir mont DOO je privatno preduzeće koje posluje skoro dvadeset godina i čijem se sastavu nalazi sekor Monteživ za proizvodnju i preradu živinskog i ćurećeg mesa. Bave se odgojem i tovom pilića rase ross i cob i ćurića, a poseduju i farmu koka nosilja kapaciteta 10.000 koka. Klanje, obrada i pakovanje vrši se u najmodernijoj klanici za živinu, ujedno i jedinoj u Crnoj Gori tog tipa koja poseduje dozvolu za izvoz. U planu je pokretanje pogona za preradu živinskog mesa tako da će se na crnogorskom tržištu naći prerađevine od mesa sa njihovih farmi.

Mljekara NIKA DOO

Početkom 2005. godine Nikšićka mljekara je privatizovana i od tada posluje pod imenom Nika . Stalnim ulaganjem u nju daje se doprinos imidžu i kvalitetu mljekare. U sastavu mljekare, na placu površine 70.000 metara kvadratnih, nalazi se i stočna farma gdje je smješteno oko 300 grla, gdje se dnevno dobije 3.000 litara mlijeka. Nika je uvela evropske standarde u proizvodnji mlijeka, kakav je HASAP sistem koji garantuje bezbijednost proizvoda. Uvedeni su evropski standardi, posjeduje sertifikat čistih tehnologija. Mljekara Nika proizvede dnevno oko 30.000 litara mlijeka. U prvih šest mjeseci ove godine 16 % je povećana proizvodnja u odnosu na isti period prošle godine. Svih ovih godina, na sajmovima, pokazali su da proizvođači u Crnoj Gori rade kvalitetan proizvod od kvalitetne sirovine .

Broj zaposlenih radnika je 100.

Mljekara Srna DOO

Mljekara Srna je privatno preduzeće koje se bavi otkupom mlijeka i preradom istog. Proizvodni program mljekare zastupljen je na oko dvije trećine crnogorskog tržišta, od Nikšića do Podgorice i Crnogorskog primorja, gdje snabdijevaju oko 700 maloprodajnih objekata i fokusirani su isključivo na domaće tržište na koje i prodaju cjelokupnu proizvodnju.

Trenutni kapaciteti mljekare su 10 do 12.000 litara otkupljenog i prerađenog mlijeka. U prethodnom periodu jedan od prioriteta Mljekare bilo je uvođenje standarda, jer jedan od najznačajnijih aspekata u proizvodnji i distribuciji hrane je njen kvalitet , tako da je i ona prva mljekara koja je u crnogorskoj prehrambenoj industriji uvela dva standarda‐ ISO 9001 i HCCP.

Mljekara Srna sarađuje sa oko 280 do 300 kooperanata sa područja Nikšića. Planiraju da ove godine prošire tržište na sjever Crne Gore i da godinu završe sa kapacitetom proizvodnje od mjesečno 15.000 litara prerađenog mlijeka

Ugostiteljstvo i turizam

Pored povoljnih prirodnih uslova za razvoj pojedinih oblika turizma, opština Nikšić ima i značajnu društvenu osnovu za razvoj ove privredne grane koja se ogleda u velikom broju kulturno istorijskih spomenika. Razvoj turizma zavisi i od opštih prilika kako u zemlji tako i u njenom okruženju. To se naročito pokazalo u zadnjim godinama kad su se dešavanja na ovim prostorima značajno odrazila na ovu privrednu granu. Niksić ima veliki značaj i u razvoju



27

tranzitnog turizma, jer se preko njega na najposredniji način povezuje Crnogorsko primorje sa živopisnim i nadaleko poznatim ljepotama Durmitora i njegove okoline. Značajni kulturni i sakralni spomenici u opštini Nikšić su:

• Crvena stijena kod Petrovića • Stari grad Onogošt • Saborna crkva • Manastir Sv.Luke u Nikšićkoj župi • blizina manastira Ostrog • saborna crkva Sveti Vasilije Ostroški • crka Svetog Perta i Pavla

No i pored navedenog sve prirodne i društvene pogodnosti nijesu dovele do značajnijeg razvoja turizma i potrebne valorizacije.

Ono što je doživjelo ekspanziju u Nikšiću je ugostiteljska djelatnost kroz privatnu inicijativu, koja se ogleda u otvaranju velikog broja kafana i kafića, tako da u opštini imamo oko 230 kafana i kafića.

Značajni objekti koju pružaju usluge smještaja i ishrane su:

Hotel Onogošt

Hotel Onogošt koji posluje u sastavu HTP Onogošt AD raspolaže sa 256 ležaja i pruža potpuni komfor. Hotel u svom sastavu ima restoran sa 210 mjesta, terasu za 60 osoba, kafanu 300 mjesta plus 450 na terasi, 2 banket sale, gdje jedna od njih može da ugosti 45, a druga 75 gostiju. Hotel takođe ima Tavernu sa 150 mjesta, Nacionalni restoran, Aperitiv bar, ABC diskoteku, Poslastičarnicu i Mliječni restoran.

Hotel Onogošt nastavlja tradiciju dobre domaće kuhinje koju njeguje i čuva već 5 decenija i koja pruža veliki izbor jela i poslastica i svih svjetskih kuhinja.

Hotel Trebjesa

Hotel Trebjesa takođe posluje u sastavu HTP Onogošt AD i raspolaže sa 16 ležaja, restoranom i kafanom sa po 120 mjesta koji imaju terase sa 40 mjesta. Hotel Trebjesa je svoj renome i imidž kao i klijentelu stekao zbog svog njegovanja domaćih crnogorskih jela i pripreme lovačkih specijaliteta

Hotel Sindčel

Hotel Sindčel se nalazi u samom centru grada. Objekat je uglavnom poslovnog tipa, ali ga posjećuju i gosti koji su u tranzitu. Raspolaže sa 13 soba, od čega su 2 apartmana, 8 dvokrevetnih i 3 jednokrevetne sobe. Sindčel ima 2 restorana otvorenog tipa sa po 30‐40 mjesta i 1 restoran zatvorenog tipa za eminentne goste sa oko 20 mjesta, posebnu salu za satanke 20‐25 mjesta, pozorišnu salu‐ SCENA 213 koja je često mjesto održavanja raznih kulturnih i umjetničkih dešavanja u gradu.

Ski centar Vučje

Ski centar Vučje udaljen je oko 20‐ak kilometara od Nikšića u pravcu Žabljaka na nadmorskoj visini većoj od 1.300 m. Nalazi se na padinama visoravni Krnova. Turističko‐rekreativni kompleks Vučje objedinjuje sljedeće sadržaje: planinarski dom, motel sa 60 ležaja, restoran i kafanu. Centar raspolaže servisom za iznajmljivanje i popravku ski opreme. Rekreativcima i spotistima skijašima na raspolaganju su: 4 smučarske staze i 3 ski lifta.



28

Hotel ‐ Vukov most

Hotel‐restoran koji posluje u sastavu preduzeća Plus commerce DOO posjeduje osam soba i jedan apartman, dok restoranska sala ima sedamdesetak mjesta. U objekat površine 990 metara kvadratnih uloženo je oko dva miliona eura. Ispred se nalazi velika terasa . Kapaciteti koje preduzeće nudi su ekskluzivni. Objekat se nalazi na vrlo atraktivnoj lokaciji, na kojoj se svojevremeno nalazio restoran „Most”, nekada jedno od najljepših mjesta za izlazak u ovom gradu.

No i pored ovih značajnih kapaciteta broj gostiju i noćenja u opštini Nikšić nije na nekom značajnijem nivou što pokazuju i podaci Monstata koji iznose:

Godina Broj gostiju Broj noćenja

2006. g. 7.769 35.826

2007.g 10.131 43.424

Trgovina

Promjene u privrednoj strukturi značajno se ogledaju i kroz razvoj trgovine. Na osnovama velikih trovačkih preduzeća, u postupku privatizacije privrede, iznikle su male privatne trgovačke firme, svih vrsta trgovačkih roba. Trgovina je u značajnoj mjeri postala grana razvoja privatnog, malog i srednjeg biznisa, segment privrede koji u mnogome doprinosi, kao razvoju opštine u smislu podizanja opšteg standarda, tako i povećanju zaposlenosti građana.

Firme iz oblasti trgovine , preko kojih se ostvari značajan obim prometa i koje raspolažu značajnim (skladišnim i maloprodajnim) kapacitetima su: Plus commerce DOO, Đurković company DOO , Dalidej DOO i Merkator mex DOO.

Bankarski sistem

Prva banka

Prva banka je osnovana 1901. god u Nikšiću. Danas je Prva banka moderna, tržišno orijentisana banka, usmjerena na prepoznavanje potreba klijenata, koja prati svijetske trendove u bankarstvu, poštujući „corporative responsible” zahtjeve poslovanja. Opremljena je najsavremenijom tehnologijom za bankarsko poslovanje i predstavlja spoj iskusnih bankarskih stručnjaka s jedne strane i mladih visoko obrazovanih ljudi s druge strane. U svom poslovanju primjenjuje standarde sistema kvaliteta ISO 9001:2000, za koji je dobila certifikat od strane BSI – British Standard Institution iz Londona.

Aktuelni bankarski sistem je reformski iekonomski sasvim zaokružen sa sa sve većim prisustvom privatnog kapitala. Sjedište je premješteno u Podgoricu, ali na području opštine Nikšić ima poslovnu jedinicu.

Osim ove banke na području Nikšića postoji veći broj filijala drugih banaka i to : Opportunity bank, Crnogorska komercijalna banka, Hypo alpe adria bank , Komercijalna banka Budva, Podgorička , NLB Montenegro banka i više filijala investicionih fondova.



29

Tržište rada

Globalizacija tržišta , uvođenje novih tehnologija i promjena vlasničke strukture dovodi do velikih promjene u broju i strukturi subjekata koji učestvuju na tržištu rada. Najviše nezaposlenih lica je kod niskokvalifikovane radne snage.

Nezaposlene osobe prema stučnoj spremi:

Ukupno VIIIS VII‐2 VII‐1 VI‐2 VI‐1 V IV III II I

2006 5220 1 3 284 2 211 31 1826 1833 278 751

2007 3879 1 6 390 1 209 28 1228 1292 201 523

2008 3272 1 8 345 2 157 34 1015 1051 174 485

Godina Ukupno Prvi put traže posao

2006 5220 1450

2007 3879 688

2008 3272 681

Kao što se da primijetiti mjere aktivne politike zapošljavanja preduzimane od strane Zavoda za zapošljavanje (odobravanje kredita za samozapošljavanje, prekvalifikacije, organizovanje obuka za deficitarna zanimanja, realizacija programa javnih radova) su imale za posledicu smanjenje ukupnog broja lica na evidenciji Zavoda .

Biznis ambijent

Kako ostvariti razvoj lokalne zajednice u cjelini?

Ovo je ključno pitanje, koje svoj odgovor mora da pronađe kroz formulisanje starategije razvoja, sopstvenog uticaja prevashodno na razvoj ekonomije, kao ključnog faktora napretka u sopstvenoj sredini, istovremeno naslanjajući se na strateška opredjeljenja države Crne Gore, njena zakonska rešenja, uvažavajući interes i komparativne prednosti sredine, njen i svoj interes, i naravno u okviru datih uslova i ovlašćenja.

Ukupni razvoj lokalne zajednice može se ostvarivati prevashodno razvojem ekonomije, kroz koju se stvara materijalna osnova kako za funkcionisanje odnosno ostvarivanje uloge lokalne samouprave, tako i podizanje životnog standarda i uslova života.

Ključne aktivnosti sa dakle, uklanjanje biznis barijera i utvrđivanje seta podsticajnih mjera za razvoj malog i srednjeg biznisa.

Biznis barijere

Iako je poslovni ambijent u Crnoj Gori značajno poboljšan i postavljen dobar institucionalni okvir za podsticanje stranih ulaganja, privrednici su još uvijek suočeni sa ograničavajućim faktorima u poslovanju koji predstavljaju biznis barijere koje se odnose na:

- Registraciju preduzeća i izdavanje odobrenja za obavljanje djelatnosti ‐ Složene procedure i mnoštvo dokumentacije potrebne za započinjanje posla, nedorečenost i neodređenost propisa, kao i primjena zastarjelih i onih koji su suprotni standardima



30

EU. Potrebno uvođenje sistema „jednog šaltera“, promjena zakonske regulative, ispunjenost minimalno‐tehničkih uslova, ukidanje tzv. „ćutanja uprave“.

- Ostale barijere na lokalnom nivou ‐ Posebnu barijeru za razvoj biznisa predstavlja veliki broj i visina komunalnih taksi i naknada. Preduzetnici imaju problem i sa umno‐žavanjem i dupliranjem opštinskih poreza, kao i uslovljavanjem jednog uslova za dobijanje dozvola ispunjavanjem drugog. Stranka je o postupku licenciranja (dobijanja dozvola za rad) manje informisana i uglavnom tek po njegovom pokretanju upoznaje se sa pregledom potrebne dokumentacije i sredstvima koje je dužna da uplati na ime vođenja ovog postupka. Proces dobijanja dozvola za rad je decentralizovan, komplikovan i daje značajan prostor za arbitrarnost. Troškovi za dobijanje odobrenja za rad, iako se zbog prethodno navedenog ne mogu precizno utvrditi, variraju u zavisnosti od vrste djelatnosti i potrebne dokumentacije za odnosnu djelatnost. Različitim propisima data su ovlašćenja brojnim inspekcijama, a rješenja koja tretiraju ovu materiju nalaze se u velikom broju zakona i podzakonskih akata, i na taj način međusobno preklapaju.

- Siva ekonomija i nelojalna konkurencija ‐ neregistrovan uvoz i distribucija roba, puštanje u promet na unutrašnjem tržišu tranzitnih i roba namjenjenih izvozu, prodaja roba i usluga za gotovinu bez evidencije, međukreditiranje građana van zakonskog okvira, bespravna gradnja, zapošljavanje radnika na „crno“ i dr.

- Sporo prilagođavanje uslovima i zahtjevima međunarodnih standarda. ISO 9001, ISO 14000, HAČP, CE znak, HASAP ‐ nedostatak međunarodno priznatih akreditacionih i sertifikacionih tijela

- Neadekvatna struktura malih preduzeća ‐ nedostatak preduzeća visoke tehnologije, prerađivačke industrije, a veliki procenat u sektorima trgovine, ugostiteljstva i saobraćaja.

- Izigravanje Zakona o javnim nabavkama – Povećati kontrolu postupaka javnih nabavki.

4.7. LOKALNA UPRAVA

Organizacija lokalne uprave

Lokalna samouprava obuhvata pravo građana i organa lokalne samouprave da u granicama utvrđenim zakonom, uređuju i upravljaju određenim javnim i drugim poslovima, na osnovu sopstvene odgovornosti i u interesu lokalnog stanovništva. U skladu sa Zakonom o lokalnoj samoupravi (Službeni list RCG 42/03, 28/04, 75/05, 13/06), uspostavljena je funkcionalna struktura lokalne samouprave za opštinu Nikšić.

Za obavljanje poslova lokalne uprave utvrđenih zakonom, Statutom opštine i drugim propisima, osnovani su organi i službe lokalne uprave. Organi lokalne uprave osnovani su kao sekretarijati, direkcije , službe i biroi.

Sekretarijati

Sekretarijati se osnivaju za vršenje stručnih poslova u jednoj ili više povezanih upravnih oblasti, zavisno od prirode, značaja i obima tih poslova. To su:

• Sekretarijat za društvene djelatnosti i opšte upravne poslove • Sekretarijat za privredu i finansije



31

• Sekretarijat za uređenje prostora i stambene poslove • Sekretarijat za komunalne poslove, saobraćaj i vode • Sekretarijat za sport

• Agencija za planiranje i projektovanje

Direkcije

Za vršenje poslova iz oblasti imovinskih prava i ovlašćenja i pravne zaštite imovinskih prava i interesa Opštine obrazovana je Direkcija za imovinu.

Službe

Za vršenje specifičnih i administrativno tehničkih poslova osnovane su službe i centri.Službe su:

• Komunalna policija • Služba zaštite i spašavanja • Služba za zajedničke poslove • Služba za zaštitu životne sredine • Služba za razvoj mjesnih zajednica • Služba za informacione tehnologije

Stručne službe

Za obavljanje stručnih, organizacionih i administrativno tehničkih poslova, za ostvarivanje funkcije predsjednika Opštine, osnovana je Služba predsjednika.

Za obavljanje određenih stručnih i drugih poslova, glavnog administratora i menađžera osnovane su stručne službe:

• Služba predsjednika Opštine • Služba glavnog administratora • Služba menadžera

Osim gore navedenih postoji i služba za skupštinske poslove.

Unutrašnja organizacija organa lokalne uprave zasniva se na načelima: • ‐ Zakonitog i blagovremenog vršenja poslova • ‐ Primjene informatičkih metoda u radu • ‐ Grupisanje srodnih i međusobno povezanih poslova • ‐ Obezbjeđenje potpune kontrole i odgovornosti u vršenju posla.

Odnos predsjednika Opštine i glavnog administratora prema organima lokalne uprave, odnos organa lokalne uprave prema građanima, kao i međusobni odnos organa lokalne uprave i javnih službi ostvaruju se u skladu sa zakonom, Statutom i Odukom o lokalnoj upravi.

Međusobni odnosi organa lokalne uprave zasnivaju se na principima zakonitosti , međusobne saradnje i koordinacije uslovljene nadležnostima organa lokalne uprave.

U cilju afirmisanja i razvoja lokalne demokratije organi lokalne uprave i službe sarađuju sa NVO iz oblasti za koje su osnovane.

Cilj opštine Nikšić je efikasna lokalna uprava , sa edukovanim i motivisanim službenicima i namještenicima, a u pravcu zadovoljavanja potreba i očekivanja građana i drugih korisnika usluga Opštine, uz primjenu svjetski prihvaćenih standarda djelovanja javne uprave.



32

Broj stalno zaposlenih u lokalnoj upravi sa martom mjesecom2009.god.je iznosio 487.

4.8. INFRASTRUKTURA

Putna infrastruktura

Stanje putne infrastrukture na teritoriji opštine Nikšić opštinskih i nekategorisanih puteva djelimično je zadovoljavajuće. Imajući u vidu da je opština Nikšić teritorijalno najveća opština u Crnoj Gori, razuđenost putne mreže je zadovoljavajuća u smislu povezanosti grada sa gradskim, prigradskim i seoskim područjima opštine. Najveći dio putne mreže je asfaltnog kolovoznog zastora, dok je manji dio sa makadamskim zastorom. Sa aspekta tehničko eksploatacionih karakteristika širina kolovoza lokalnih puteva se kreće od 3,00‐6,00m. Prema vrsti kolovoznog zastora 198,00 km lokalnih puteva je sa asfaltnim kolovoznim zastorom (84.6%), a 36,00 km je sa tucaničkim zastorom.

Na teritoriji opštine Nikšić, prema zakonskoj regulativi postoje sledeće kategorije puteva:

• magistralni putevi dužine 92.30 km asfaltnog kolovoznog zastora • regionalni putevi 164,23 km od toga 158,23 km asfaltnog kolovoznog zastora i

6,00 km makadamskog zastora, - lokalni putevi iznose 234,00 km - nekategorisani putevi 163, 00km - gradske ulice iznose 27,99 km.

Gradske saobraćajnice uglavnom su izgrađene kao moderne saobraćajnice, sa pripadajućom putnom infrastrukturom, tj.sa asfaltnim kolovoznim zastorom, ivičnjacima i trotoarima, javnom rasvjetom, uređenim zelenim površinama, urbanim mobilijarom kao i fekalnom i atmosfrskom kanalizacijom.

Ulice u naseljima su izgrađene od asfaltnog kolovoznog zastora i dijelom sa pripadajućom infrastrukturom‐ uglavnom javnom rasvijetom.

Seoska putna infrastruktura je uglavnom asfaltnog kolovoznog zastora , bez pripadajuće infrastrukture.

Prigradski i gradski saobraćaj

Sistem javnog gradskog i prigradskog putničkog saobraćaja u Nikšiću je organizovan na linijama koje su utvrđene planom linija na teritoriji opštine Nikšić, a koje se prevoznicima dodjeljuju javnim konkursom. Prevoz u prigradskom saobraćaju vrši 5 privrednih društava.

Auto taxi prevoz je drugi vid obavljanja prevoza putnika koja se obavlja u komercijalne svrhe putničkim automobilom. Na teritoriji opštine postoji 7 privrednih društava i 30 preduzetnika koji obavjaju ovu djelatnost.

Željeznićki saobraćaj

Opšte je poznato, da je željeznica svuda u svijetu, značajno doprinijela i privrednom i društvenom razvoju. To važi i za područje Nikšića.

Veliki privredni kapaciteti su nastajali na pravcima i u centrima gdje postoji željeznica. Neke od tih kapaciteta i pored postojanja drumske infrastrukture, može uspješno da opsluži samo željeznica.



33

Davne 1938. god napravljena je prva pruga na teritoriji opštine Nikšić i to Nikšić – Bileća, a 1948.god. je napravljena i pruga Nikšić‐ Titograd koja je 1965.g. rekonstruisana. Prije nekoliko godina ukinut je prevoz putnika na relaciji Podgorica ‐Nikšić , dok je teretni saobraćaj funkcionisao za potrebe nikšićke “Željezare”, “Rudnika boksita”, “Pivare”, podgoričkog “Kombinata aluminijuma. 1976.god. ukida se zbog nerentabilnosti pruga Nikšić‐ Bileća. Značajno je napomenuti da je u maju 2006. god. počeo rad na modernizaciji i elektrifikaciji pruge Nikšić ‐ Podgorica. Od tada je putnički željeznički saobraćaj u prekidu. Puštanjem u rad ove pruge vratiće se život, ne samo u ovom delu Crne Gore, nego i u selima prema Danilovgradu i Podgorici. Planirano je da rekonstrukcija ove pruge bude završena do kraja 2010.god.

Snabdijevanje električnom energijom

Isporučivanje električne energije potrošačima, bilo da je riječ o domaćinstvima, malim, srednjim ili velikim preduzećima na teritoriji opštine je stabilno, uz postojanje odgovarajuće infrastrukture u vidu dalekovoda, trafostanica, podzemnih vodova, proizvodnih kapaciteta i sl. Naravno da je nosilac snabdijevanja, kao i cijeloj Crnoj Gori Elektroprivreda Crne Gore .

Telekomunikacije

Kako na području Crne Gore , tako i na području Nikšića postoje tri operatora mobilne telefonije i to: M‐tel, Pro monte, T‐mobile ; dva operatora fiksne telefonije T‐com i M‐tel. Sim toga oni pružaju i usluge interneta, što su i ujedno i trendovi u savremenom svijetu.

Snabdijevanje vodom

Opština Nikšić se snabdijeva vodom za piće iz centralnog gradskog vodovodnog sistema kojim upravlja JP Vodovod i kanalizacija. U sistem vodosnabdijevanja uključena su izvorišta:

• Gornji Vidrovan prosječne izdašnosti oko 350l/s • Donji Vidrovan prosječne izdašnosti oko 300 l/s • Dva bunara na lokaciji Donji Vidrovan kapaciteta po 20 l/s • Poklonci (pet bunara), prosječne izdašnosti 150 do 200 l/s

Potrošnja vode fizičkih lica za periode: 2006.god. ‐3 350 000,00 m3 2007.god.‐ 3 488 583,95 m3 2008.god.‐ 3 625 449,69 m3

Potrošnja vode pravnih lica za periode: 2006. god.‐ 952 108,00 m3 2007. god.‐ 923 324,00 m3 2008. god.‐ 976 703,00 m3

Za poboljšanje vodosnabdijevanja u neophodno je posvetiti posebnu pažnju gubicima i potrošnji vode.

Gubici na vodovodnoj mreži se moraju smanjiti, kako fizički , pravovremenim otklanjanjem kvarova i rekonstrukcjama mreže tako i administrativnim eliminisanjem svake paušalne potrošnje.

Neophodno je preduzeti više aktivnosti na eliminisanju nenamjenske –prekomjerne i nelegalne potrošnje.



34

Otpadne vode

Kanalizacija za otpadne vode izgrađena je u centralnom gradskom području na prostoru površine od oko 350 ha i na njoj je priključeno oko 31 000 stanovnika. Sve otpadne vode evakuišu se glavnim kolektorom u tunelu, ka postrojenju za prečišćavanje na lokaciji Studenca.

U ovoj oblasti ima više neriješenih problema koji su identifikovani i na kojima treba raditi, kao sto su: postojeća postrojenja za prečišcavanje otpadnih voda nijesu u funkciji, kanalizaciona mreža ne zadovoljava potrebne uslove oticaja, mala veličina ukupne mreže, odnosno nedovoljna pokrivenost grada kanalizacionom mrežom, nedostatak neophodne tehničke dokumentacije za izgradnju nove kanalizacione mreže i sl.

Komunalna higijena

Poslovi skupljanja, odnošenja i deponovanja komunalnog otpada su iz nadležnosti Javnog komunalnog preduzeća.U Nikšiću se ne sprovodi potpuno upravljanje otpadom, već samo segmenti sakupljanja , transporta i odlaganja. Nerazvijen je sistem selekcije, prikupljanja i daljeg plasiranja sekundarnih sirovina iz kućnog otpada i nerazvijen sistem smanjenja otpada na izvoru nastajanja . Treba napomenuti da je prije oko godinu dana počeo pilot program selektivnog prikupljanja otpada, tako da se u 30 kontejnera u pojedinim gradskim ulicama selektuje kućni otpad.

Postojeća gradska odlagališta su neuređena bez pratećih objekata i mjera zaštite, pa kao takva predstavljaju smetlište. Sakupljanje otpada je uglavnom obezbijeđeno u centrima , odnosno u urbanim cjelinama, a u ruralnim cjelinama se ne skuplja, već odlaže na nelegalnim deponijama što ima negativnan uticaj na životnu sredinu i zdravlje stanovništva. Osim ovih problem postoji i niz problema u održavanju komunalne higijene, a to su zagađivanjem otpadom korita rijeka, neodržavanje zelenih površina, neredovno pranje ulica , a posebno na mjestima gdje su gnijezda ptica, neodržavanje higijene postojećih fontana u Nikšiću, problemi sa snijegom u zimskim mjesecima itd.

Stanovanje

Stambeni fond

Stambeni fond Opstine Nikšić čine 23.289 stanova sa ukupnom površinom 1.408.008 m2

Broj domaćinstava je nešto manji od broja stanova i iznosi 20.524. Broj stanova za odmor i rekreaciju iznosi 975. / podaci po popisu iz 2003.g.‐ Monstat/

Veliki dio stambenog fonda je star preko 20 godina i posebno u poslednjih desetak godina je neadekvatno odrzavan. Fasade i krovovi su u velikoj mjeri ruinirani, a to se odnosi naročito na objekte sa više stambenih jedinica (tzv.zgrade).

U dužem periodu stambena izgradnja je bila veoma mala , da bi u 2007. god. bila značajnije intezivirana, tako da je trenutno u postupku izgradnje 400 stanova , površine 31.669m2, a u toku 2007. god, je završeno 204 stana odnosno 15.212m2 stambenog prostora.

Kroz aktivnosti koje se realizuju iz sopstvenih sredstava vlasnika stanova u zgradama, kao i sredstvima koja opredjeljuje lokalna vlast (25% učešća u radovima) sprovodi se akcija sanacije krovova i fasada zgrada.



35

Bespravna gradnja

Opštinu Nikšić kao ni ostale opštine u Crnoj Gori nije zaobišla bespravna izgradnja, tako da na području opštine postoji evidentirano 109 bespravno podignutih objekata u I građevinskoj zoni, i 428 u II građevinskoj zoni. Ozbiljnost problema je uslovila i organizovanje akcije, od strane opštine Nikšić, na legalizaciji bespravno podignutih objekata. Tako je u 2007. i 2008 god., na području GUP‐a i Detaljnih urbanističkih planova legalizovano 245 objekata, pretežno individualnih, ali jedan dio područja nije bio pokriven Detaljnim urbanističkim planovima , ili su postojeći mijenjani, pa je postupak legalizacije bio otežan i nije realizovan u cjelosti.

Devastacija prostora je izražena na području na kom se nalaze objekti za kolektivni smještaj posebno djelovi naselja Humci gdje postoji samo GP, naselja Budo Tomović I i naselje Buda Tomovića II , Bistričko naselje koje je sada obuhvaćeno DUP‐om.

Prostorno uređenje

U navedenom periodu intenzivno se radilo na usvajanju novih planova , izmjeni I dopuni postojećih kao I izradi Lokalnih studija lokacija. Usvojeno je 11 Detaljnih urbanistickih planova I to ; DUP Stara varoš –jug ; DUP Rudo polje 2; DUP Centar 5 ; DUP Brlja ; DUP Stara varoš‐sjever; DUP Centar 3 ; DUP Centar1‐A; DUP Auto baza; DUP Mrkosnica 2 ; DUP Centar 4 zapad I DUP Stara varoš‐vojni kompleks.

Intenzivan razvoj grada je uslovio preduzimanje aktivnosti na inoviranju postojećih DUP‐ova, tako da su usvojene izmjene i dopune sljedećih 9 planova : DUP za prostor izmedju ulica Njegoseve, IIdalmatinske, Baja Pivljanina i šetne staze; DUP Rudo Polje (dio); DUP Grudska Mahala( dio); DUP Bistrica (dio) ; DUP Mrkosnica I(dio) ; DUP urbanistickih jedinica

V I(dio); DUP Mrkosnica I; DUP Podtrebjesa (dio) ; DUP urbanisticke jedinice V‐1, kao i Lokalna studija lokacije Bogetici.

Završene su i Lokalne studije Stubica i Straševina I dostavljene Ministarstvu za ekonomski razvoj za dobijanje saglasnosti.

U toku je izrada DUP Staro pazarište I DUP Studentsko‐fakultetski centar , izmjena i dopuna DUP Pod Trebjesa‐zapadni dio, a za potrebe izgradnje sanitarne deponije pripremaju se izmjene i dopune dijela PPO Nikšić. Donešene su odluke o izradi još 4 DUP‐a.

4.9. EKOLOGIJA

Stanjem životne sredine u opštini Nikšić bavi se Služba za zaštitu žiovotne sredine, a saglasno Zakonu o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu, Zakonu o procjeni uticaja na životnu sredinu i Zakonu o integrisanom sprečavanju i kontroli zagađivanja životne sredine, /primjena od 1.januara 2008.godine/ kojima je dio obaveze iz oblasti zaštite životne sredine sa nivoa ministarstva prenesen na lokalnu upravu.

1. Tokom 2007. g. kada je vršen monitoring konstatovano je da je stanje vazduha nezadovoljavajuće i da je neophodno preduzimanje mjera za sprečavanje zagađenja. To se prije svega odnosi na emisiju lebdećih čestica ( prašine i aerosola) i ograničavanje sadržaja teških metala i PAH‐s u njima kao i taložnih materija. Zapaženo je na osnovu višegodišnjih ispitivanja da postoji trend značajnog povećanja sadržaja lebdećih čestica i PAH‐s u njima.

U poređenju sa ostalim cjelinama Nikšić je jedna od najzagađenijh i zahtijeva hitno riješavanje problema zagađenja. Najviši nivo zagađenja vazduha vezani su za: industrijsku



36

proizvodnju prvenstveno iz pogona Željezare Nikšić, zatim komunalne probleme i saobraćaj, koji izduvnim gasovima značajno zagađuje atmosferu urbanih naselja.

2. Aktivnost kako prirodnih tako i dugoživećih radionuklida vještačkog porijekla u različitim vrstama uzoraka (vazduh, padavine, zemljište, riječne, jezerske, morske i pijaće vode, prehrambeni proizvodi, građevinski materijal), kretala se u niskim nivoima, odnosno daleko ispod maksimalno dozvoljenih vrijednosti, a u mnogim slučajevima i ispod granice.

3. Radiološko opterećenje stanovništva, kao posledica izlaganja radonu je na nivou evropskog prosjeka. Na osnovu urađenih i statistički obrađenih rezultata analiza, može se sa sigurnošću reći da je stanje životne sredine, sa stanovišta radiološke ispravnosti očuvano.

4. Stanja biodiverziteta /analiza iz 2007.godine/ u Nikšiću ukazuju na pojavu povećanih pritisaka koji ugrožavaju pojedine njegove komponente.

- Šumska zajednica je na više lokaliteta znatno antropogeno ugrožena pretjeranom sječom stabala za ogrijev i čestim požarima, naročito šumske zajednice: javorova i lipa (lokalitet Gradina kod Grahova), balkanske dioskoreje i bjelograbića (na lokalitetu Trebjesa i na više lokaliteta u okolini Nikšića), bora munike (na lokalitetima Orjena i Štitova) i javorova i gorskog jasena (na lokalitetu Javorak)

- Od endemično‐reliktnih, rijetkih i ugroženih šumskih biljnih vrsta ugrožena je hederolisna ciklama (na lokalitetu Trebjese, naročito uz saobraćajnicu); Pančićev prelazni makljen (na lokalitetu Broćanac kod Nikšića i Timor kod Grahova); planinski javor (na lokalitetu Vodni do između Prekornice i Štitova), balkanska dioskoreja (na lokalitetu trebjesa i drugim lokalitetima u okolini Nikšića) sječom najčešće drugih šumskih vrsta.

- Što se tiče faune značajno je smanjena brojnost populacije rakova u rijeci Zeti i akumulaciji Liverovići; kao i brojnost populacije ptica na Slanom jezeru kao posledica krivolova.

- Uredbom o klasifikaciji i kategorizaciji voda rijeka Zeta uzvodno od Brezovika je svrstana u A1,S,I kategoriju , a od Brezovika do ušća u Moraču u A2,C,II. Vodotok rijeke Zete je bio u propisanoj klasi. Izuzetak je bio sadržaj amonijaka duž čitavog toka ("za kupanje" – van klase), kao i malo povišeni mikrobiološki parametri u zoni Vidrovan (A2 klasa, a propisano A1 klasa), Duklov most (A3 klasa, a propisano A2 klasa). Što se tiče saprobioloških parametara može se konstatovati da je Zeta na profilu Vidrovan bila oligosaprobna (I klasa), dok je na ostalim profilima bila u II klasi u obje serije mjerenja.

Izrada Lokalnalnog ekološkog akcionog plana za opštinu Nikšić kao obavezujućeg pokazuje odlučnost da se stanje životne sredine unaprijedi. Planiranje zaštite okoline treba uskladiti sa ekonomskim, socijalnim , privrednim razvojnim programima, međunarodnim standardima u toj oblasti i dokumentima prostornog planiranja.

4.10. OBRAZOVANJE

Obrazovanje koje u svakom drušvu ima značajnu funkciju, utvrdđivanje društvenih normi i vrijednosti i građenje osjećanje pripadnosti svojoj zajednici, društvenoj grupi, religiji, i slično u Niksicu svoju potvrdu nalazi kroz razvoj obrazovnih ustanova.

U Niksicu je blagovremeno shvaćeno da obrazovanje znači jednakost šansi koje otvara mogućnost mijenjanja položaja koje pojedinci stiču rođenjem ili nasljedstvom; da je ono osnova emancipacije čovjeka, veoma funkcionalan instrument preko koga se ostvaruje identitet



37

pojedinca; da je veoma važno za društveni ugled, autoritet i moć; da su stečena znanja i obrazovne vještine veoma primjenljiva i upotrebljiva u privrednom i praktičnom životu; da iako se znanje individualno stiče ono postaje bogatstvo svih pripadnika zajednice, te da je to skoro jedina individualna osobenost koja u praksi postaje zajednička vrijednost i korist cijele zajednice.

U tom smislu i broj obrazovnih ustanova u Nikšiću je značajan, a obrazovanje u organizacionom smislu na zadovoljavajućem nivou. U Nikšiću djeluje 40 obrazovnih ustanova, i to: 11 vrtića, 25 osnovnih škola, 1 osnovna muzička škola, 4 srednje škole i jedna visoko‐školska ustanova ‐ Filozofski fakultet.

- Na Filozofskom fakultetu postoje studijski program za osnovne studije: - Filozofija - Sociologija - Pedagogija - Obrazovanje učitelja ( postoji istureno odjeljenje u Beranama) - Predškolsko vaspitanje - Istorija - Geografija - Psihologija - Crnogorski jezik i južnoslovenska književnost - Srpski jezik i južnoslovenska književnost - Engleski jezik i književnost (postoji istureno odjeljenje u Beranama) - Italijanski jezik i književnost - Francuski jezik i književnost - Njemački jezik i književnost - Ruski jezik i književnost - Fakultet za sport i fizičko vaspitanje sa 3 (tri) studijska programa:

Fizička kultura Sportski treneri Sportski novinari

Na Filozofskom fakultetu postoje specijalističke magistarske i doktorske studije.

U cilju što potpunijeg razvoja naučno istraživačkog rada , integracije, primjene i koriščenja znanja, naučnog usavršavanja nastavnog kadra , na fakultetu su organizovani i normativno uređeni:

• Institut za filozofiju i sociologiju • Institut za jezik i književnost • Institut za geografiju

Učenicima i studentima Filozofskog fakulteta na raspolaganju je i studentski dom „ Braća Vučinić”.

Vrijeme u kojem živimo zahtijeva veći nivo tehničke opremljenosti učionica , potrebu za prostorima za radionice , igraonice, informatiku i internet klubove, kao i sposobnog nastavnog kadra koji je sposoban da prati napredak i da ide u korak sa njim.



38

4.11. ZDRAVSTVO

U Opštini Nikšić zdravstvena zaštita je organizovana preko JZU Dom zdravlja, JZU Opšta bolnica, JZU Specijalna bolnica za plućne bolesti kao i putem specijalističkih privatnih ustanova.

JZU Dom zdravlja

Dom zdravlja Nikšić je javna zdravstvena ustanova koja obezbijeđuje primarnu zdravstvenu zaštitu gradjanima. Primarna zdravstvena zastita se ostvaruje preko izabranog tima doktora medicine ili izabranog doktora medicine, kojeg gradjani sami biraju.

Dom zdravlja je organizaciono podijeljen u organizacione cjeline i to: I. Ambulanta izabranog doktora

- izabrani doktor za djecu do 15 godina‐pedijatar - izabrani doktor za odrasle - izabrani doktor za žene

II. Jedinice za podršku - centar za plućne bolesti i tuberkulozu - centar za dijagnostiku - centar za mentalno zdravlje - centar za djecu sa posebnim potrebama - centar za prevenciju koga čine: populaciono savjetovalište, savjetovalište za

mlade savjetovalište za reproduktivno zdravlje i higijensko epidemiološka služba

III. Ostale djelatnosti Doma zdravlja - jedinice za sanitetski prevoz - jedinice za patronažu - jedinica za fizikalnu terapiju primarnog nivoa

Prema broju osiguranika JZU Dom zdravlja treba da ima : 9 timova izabranih doktora za djecu – pedijatara, 30 timova izabranih doktora za odrasle, 4 tima izabranih doktora za žene –ginekologa

Jedan od izraženih problema je i nedostatak ljekarskog kadra u organizacionim cjelinama –izabrani doktor , pa se iz tog razloga angažuju ili penzionisani doktori ili doktori iz drugih ustanova. Ali i pored tog problema zdravstvenu zaštitu dobijaju svi koji za tim imaju potrebu.

JZU Opšta bolnica

Opšta bolnica je javna zdravstvena ustanova u kojoj je zastupljen visi nivo zdravstvene zastite, a u okviru koje postoje četiri specijalističke službe i to:

• opšta hirurgija • interna medicina • ginekologija sa akušerstvom • pedijatarska služba

Navedene sluzbe su organizovane kroz rad bolničkih odjeljenja , odsjeka, specijalističkih ambulanti i dijagnostike, kabineta za transfuziju krvi , službe za radiološku i ultrazvučnu dijagnostiku, laboratorije i apoteke za potrebe bolničkih odjeljenja.



39

U bolnici radi 49 ljekara specijalista , 9 ljekara je na specijalizaciji, 235 medicinskih sestara. Osoblje bolnice se permanentno usavršava da bi moglo pratiti uvođenje novih dijagnostičkih i terapeutskih procedura i dodatno poboljšavati uslove liječenja u ovoj ustanovi.

Objekti bolnice su u poslednje tri godine u znacajnoj mjeri rekonstruisani i adaptirani, pa u tom smislu treba izdvojiti: službu za radiološku i ultrazvučnu dijagnostiku, otvoren je moderan kabinet za endoskopsku dijagnostiku sa savremenim aparatima za gastroskopiju i kolonoskopiju, djelimično rekonstruisan i adaptiran operacioni blok, adaptitan prostor Urgentnog bloka, izvršen je generalni remont kotlarnice, izvršena je potpuna ili djelimična klimatizacija pojedinih odjeljenja.

Veoma je značajno za opštinu Nikšić da je nabavljen veliki broj veoma značajne opreme za dijagnostiku, pa bolnica sada posjeduje pored ostalog od nove opreme: prvi multislajsni skener u Crnoj Gori, digitalni duo dijagnostik Philipsov RTG aparat, aparat za anesteziju, monitoring sistem za operacioni blok i intezivnu njegu opšte hirurgije, monitoring system za koronarnu jedinicu internog odjeljenja, operacioni sto, operaciona lampa, elektronski mikroskop za operacionu salu, aparat za gasne analize za intezivnu njegu, aparat za fototerapiju, aparat za dojenje, inkubator za bebe, aparat za neinvazivno određivanje bilirubina kod novorođenčadi i sl

Bolnica svim ovim aktivnostima potvrđuje da ide u korak sa savremenim standardima u lijećenju pacijenata.

JZU Specijalizovana bolnica za plućne bolesti „ Dr Jovan Bulajić“

Specijalna bolnica za plućne bolesti Brezovik je osnovana 1951.godine. Ona je organizovana i registrovana kao jedinstvene zdravstvene ustanova sa poliklinikom i paviljonima u svom sastavu kao organizacionim cjelinama i obavlja specijalizovanu i polikliničku i bolničko zdravstvenu djelatnost iz oblasti pulmologije. Pored zdravstvene u ovij ustanovi se vrši i obrazovni i naučno istraživački rad. Ustanova je nastavna baza Medicinskog fakulteta u Podgorici.

Bolnički kompleks danas čine 6 organizacionih jeinica i to: I. paviljon –Onkološko odjeljenje sa dnevnom bolnicom II. paviljon – Odjeljenje za netipične plućne bolesti i druge granulomatozne , sa

odsjekom za inhalacionu terapiju III. paviljon – Odjeljenje za TB i sarkadiozu IV. paviljon ‐ Odjeljenje za obstruktivni sindrom sa intezivnom i poluintezivnom

jedinicom V. paviljon – Poliklinika u kojoj se vrši dijagnostička obrada bolesnika sa RTG

kabinetom , biološkim kabinetom, ultrazvučnom ambulantom i apotekom

Upravna zgrada sa laboratorijom ( biohemijska, mikrobiološka i imnološka)

U bolnici je zaposleno 140 radnika od kojih je 18 ljekara. Godišnje se u bolnici hospitalizuje 2200 bolesnika, a ambulantno pregleda 8000 pacijenata. Goidšnje se u bolnci napravi 12.000 rendgenskih snimaka, 1.500 ultrazvučnih pregleda, kroz dijagnostiku pređe 10.000 ispitanika za ispitivanje disajne funkcije.

Registrovane privatne ordinacije

Poslednjih godina u Nikšiću je otvoren značajan broj privatnih zdravstvenih ustanova koje umnogome dopunjuju dijagnostički tretman bolesnika. Na području opštine registrovano je



40

16 zdravstvenih privatnih ustanova iz oblasti stomatologije i 9 privatnih ustanova iz drugih oblasti( internističke, ultrazvučne dijagnostike, pedijatrije, ginekologije itd.)

4.12. SOCIJALNA ZAŠTITA

Socijalna politika na teritoriji opstine Niksic sprovodi se putem Centra za socijalni rad, u saradnji sa organima lokalne uprave, a sve u cilju zadovoljavanja potreba neposrednog i zajedničkog interesa lokalnog stanovništva u skladu sa Zakonom.

Nadležnost Centra za socijalni rad u socijalnoj i dječjoj zaštiti ogleda se kroz razilčite vidove novčanog davanja, vidove prava i primijenjenih mjera . Najznačajniji vidovi novčane pomoći su kako navodimo:

1. matrijalno obezbjeđenje porodice 2. dječji dodatak 3. nakande za tudju pomoć i njegu 4. lične invalidne 5. jednokratne novčane pomoći

Materijalno obezbijeđenje porodice

Godina Broj porodica ukupan god.iznos

2006.god. 1501 1261.079,80€

2007.god. 1394 1.427.984,60€

2008.god. 1391 1.375.946,40€

Dječji dodatak

Godina Broj porodica korisnika Broj djece Ukupan god.iznos

2006. 1239 2335 445.725,00€

2007.. 1111 2075 445.725,00€

2008. 1116 2058 447.451,50€

Naknada za tuđu pomoć i njegu

Godina Broj korisnika Ukupan godi.iznos

2006. 477 289.750,00€

2007. 591 414.049,12€

2008. 654 426.901,26€

Lične invalidnine

Godina Broj korisnika Ukupan god.iznos

2006. 105 63.905,00€

2007. 120 73.315,20€

2008. 134 82.247,00€



41

Jednokratne novčane pomoći

Godina Broj isplaćene pomoći Ukupan iznos

2006. 1116 57.010,40€

2007. 1737 89.341,00€

2008. 1046 48.282,50€

Djelatnost Centra za socijalni rad obuhvata i druge aktivnosti iz domena socijalne zaštite , a koje su veoma značajne za socijalno ugroženu populaciju stanovništva a to su: porodični i domski smještaj; usvojenje i starateljstvo; zaštita djece od zlostavljanja i zanemarivanja; regulišu poremećene porodične odnose; angažuju se kod maloljetničke delikvencije. Takođe značajno je njihovo učešće u refundiranju boravka djece u predškolskim ustanovama; naknadama za porodiljska odsustva, povlasticama za prevoz invalidnih lica, troškovima za odmor i rekreaciju učenika; nabavku udžbenika i školskog pribora i ostalim vrstama pomoći.

4.13. KULTURA

Kultura se odnosi na cjelokupno društveno nasleđe neke grupe ljudi, na naučene obrasce mišljenja osjećanja i djelovanja neke, zajednice ili društva, kao i na izraze tih obrazaca u materijalnim objektima.

Poslednjih godina kultura su marginalni događaji prvenstveno zbog nedostatka materijalnih sredstava, adekvatnih prostora za kulturna dešavanja, nedostatak kvalitetnih udruženja koje se bave ovom djelatnošću, nedostatk kadrova. No i pored navedenih ograničavajućih faktora kulturni, zabavni i sportski programi su imali solidan udio u svakodnevnom životu građana opštine Nikšić.

Centar za kulturu

U sklopu Centra za kulturu se nalazi:

Narodna biblioteka „Njegoš“koja ima 50.000 bibliotečkih jedinicaim, dva odjeljenja: za djecu i za odrasle i čitaonicu. Knjižni fond se nalazi u neadekvatnim uslovima, pa je potrebna obnova magacinskog prostora.

Muzej koji sadrži sledeće zbirke: • arheološka • istorijsko umjetnička • etnografska • istorijska

Broj posjetilaca u 2008.g. je bio 2.200. Galerije : „Nikola I“ i „Ilija Šobajić“

Bioskop 18.septembar koji od 2003.g ne vrši prikazivanje filmova, ali je u maju 2008. počela rekonstrukcija zgrade, uporedo je najavljena od strane lokalne uprave i adaptacija enterijera što bi stvorilo uslove za kino prikazivačku i scensko‐pozorišnu djelatnost..



42

Nikšićko pozorište

Nikšičko pozorište je obnovljeno 1999.god nakon skoro poluvjekovne pauze . U poslednje četiri godine Nikšićko pozorište je imalo pet premijera i šestu obnovljenu predstavu. Posebno zapaženi projekat Nikšićkog pozorišta je „ Međunarodni festival glumca.“ Pozorična manifestacija koja je po svojoj programskoj koncepciji u osnovi posvećena glumi i glumcu“ kao osnovama dramske umjetnosti i pozorišta uopšte“.

Pozorište se bavi i zdavačkom djelatnošću u okviru koje je do sada objavilo knjigu monodrama Obrada Nenezića, monografiju nikšićke pozorišne istorije „ Magija traje“ i četrnaest brojeva časopisa „Pozorište“.

Kulturno umjetnička društva

JU Zahumlje

Kulturno‐umjetničko društvo "Zahumlje"‐Nikšić, danas Javna ustanova "Zahumlje",osnovano je 1898.godine kao pjevačko društvo, koje odmah nakon osnivanja aktivira i rad Pozorišnog ansambla (Dramskog studija), po kome kasnije biti prepoznatljivo na širim jugoslovenskim prostorima. Za više od 110 godina postojanja,u kulturno zdanje "Zahumlja", svoj trud i energiju ugradilo je i ugrađuje preko 8.000 stvaralaca, ispisujući tako i svojevrsnu istoriju Nikšića.

Pozorište "Zahumlje"je u dugoj istoriji ove Ustanove jedan od najznačajnijih stvaralačkih segmenata. . Dobitnik je najznačajnijih crnogorskih i jugoslovenskih pozorišnih priznanja.

Jedan od najaktivnijih i svakako najznačajnijih stvaralačkih segmenata današnjeg "Zahumlja" je Folklorni ansambl koji je osnovan 1975.godine. Zahvaljujući izuzetnom kvalitetu i veoma visokom umjetničkom nivou svojih programa ovaj Ansambl je već godinama član CIOFF‐a (Svjetske organizacije folklora i tradicionalnih umjetnosti).

Dugoročna programska politika "Zahumlja"je da stvaraocima svih umjetničkih načina iskazivanja omogući kreativno ispoljavanje, sa posebnim akcentom na mlađu populaciju. Poseban akcenat je na revitalizaciji pozorišne umjetnosti.

Tehnički razvoj RT Nikšić

Opština Nikšić je teritorijalno najveća opština u Crnoj Gori i u proteklom periodu ima dinamičan društveno‐ekonomski razvoj, kao i u oblasti infrastrukture i prostorno‐planske dokumentacije. Posebnu ulogu u tome ima lokalna uprava koja po svom ustrojstvu i glavnim ciljevima jeste i mora biti u funkciji razvoja opštine. O ostvarivanju te uloge i konkretnim aktivnostima lokalne vlasti gradjani jesu informisani, ali ne u onoj mjeru u kojoj je to potrebno.To je posledica nedostataka planske aktivnosti u oblasti odnosa sa javnošću, pa samim tim i neriješenih pitanja internog i eksternog informisanja u opštini.Opština Nikšić nije zadovoljavajuće, izuzev lokalnih, pozicionirana u privatnim i elektronskim medijima. Podaci o nedovoljnoj posećenosti javnih rasprava, u principu govore o nedovoljnioj upoznatosti gradjana o aktivnostima Opštine i mehanizmima putem kojih mogu uticati na rad organa uprave, ali i slabom interesu koji za to vlada u javnosti , što ima i svoje druge razloge.

Lokalni javni servis u velikoj mjeri prati aktivnosti i izvještava gradjane o radu lokalne uprave,iako su njihovi kapaciteti pokrivenosti neadekvatni prostornoj razudjenosti opštine.Takodje,ovi mediji nijesu izvršili digitalizaciju,za šta je kao krajnji rok predvidjena 2013.godina.Neadekvatna oprema sa koje se sada emituje program ne zadovoljava u



43

potpunosti zahtjeve i potrebe gradjana za kvalitetnim radio‐televizijskim signalom,a zbog tehničke ograničenosti,u ovom trenutku, nije moguće sa svih lokacija u našoj opštini i šire, vršiti direktne prenose pojedinih dogadjaja.

Studijska priprema za predstojeću digitalizaciju:

U prethodnom periodu mnogo je urađeno na osavremenjavanje studijske opreme Radija i Televizije. Kao što je poznato medijski prostor Crne Gore mora da se digitalizuje do 2013. godine (TV signal), a RT Nikšić je već preduzela prve korake. U velikoj mjeri digitalizovani su I i II kanal (Radio 92) Radio Nikšića, kao i studijska tehnika Televizije.

Šta je ostalo ne završeno, a da bi se imali 100% digitalizovane studija Radija i Televizije?

• Digitalna mikseta za emitovanje radijskog programa • Digitalna mikseta za montazu radijskog programa • Digitalna mikseta za emitovanje televizijskog programa

Dopunsko pokrivanje teritorije opštine Nikšić programima Radija i Televizije

Opština Nikšić, kao najrazuđenija u Crnoj Gori, ima obavezu informisanja svih građana na cjeloj teritoriji, a time RT Nikšić obavezu da ispuni ulogu javnog servisa.

‐ Lokacije koje nemaju nikakav signal RT Niksica su: Vilusi, Vraćenovići (neophodna izgradnja nove lokacije), Petrovići (neophodna izgradnja nove lokacije), Morakovo, Kuta, Zagrad, Lukovo, Dragovoljići (neophodna izgradnja nove lokacije), Bršno (neophodna izgradnja nove lokacije), Trubjela – Trepča (neophodna izgradnja nove lokacije), Somina, Krstac, Nudo‐Zaslap (neophodna izgradnja nove lokacije), Crkvice, Velimlje‐Crni Kuk, Šavnik‐Košice.

‐ Lokacije koje imaju signal RT Nikšić, a koje se moraju digitalizovati do 2013. godine su: Nikšić‐Tović, Plužine‐Zavorovi, Jugovići, Kunak, Ozrinići, Bogetići, Glava Zete‐Ostroška greda.

Preduslov za realizaciju čitave mreže je kupovina MPEG‐2 over IP kodera u Studiju RT Nikšić.

U skladu sa tehničkim razvojem veliki su planovi i kada je u pitanju program ove medijske kuće. Iako je RT Niksic i do sada u velikoj mjeri pratila i bilježila događaje i razvoj svih mjesnih zajednica u Nikšiću sa izgradnjom novih lokacija – prijemom našeg signala upotpunili bismo programske sadržaje u skaldu sa zahtjevima tih mještana. Planovi su i da se naš program emituje putem satelita, pa bi u skladu sa tim uveli emisije koje izlaze iz okvira lokalnog.

CILJEVI

• U cilju efikasnije i interne i eksterne komunikacije neophodno je što hitnije uraditi strategiju komunikacije,kao i protokol o informisanju. Nosilac pomenute aktivnosti biće Služba predsjednika, a rok izrade IV kvartal 2009.godine.

• Digitalizacija lokalnog javnog servisa‐prilagodjavanje prostora i nabavka adekvatne opreme. Nosilac aktivnosti Radio‐televizija Nikšić,lokalna uprava i Vlada Crne Gore.Rok je 2013.godina.

• Pokrivanje radio i tv signalom cijele teritorije opštine Nikšić ‐nabavka više repetitora i digitalizacija postojećih.Rok je 2013.godina, a nosilac posla RTNK, lokalna uprava i Vlada Crne Gore.



44

• Kupovina MPEG‐2 OVER IP kodera.Rok je 2013.godina.Nosilac aktivnosti RTNK. • Nabavka emisione tehnike za povezivanje reportažnih kola ,repetitora i studija.

Rok je 2010.godina.Nosilac aktivnosti RTNK.

4.14. SPORT

Sportsko rekreativni centar „Nikšić“je višenamjenski sportski objekat i mjesto gdje se održavaju razne sportske manifestacije. Lociran je u širem gradskom centru. Zauzima površinu od 18.500m2 pokrivenog prostora i 700m2 otvorenog prostora sa sportskim terenima na otvorenom. U sklopu centra se nalazi:

• hala sportova sa 2.700 sjedišta, sa pomoćnom salom; • olimpijski bazen sa 500 sjedišta; • automatsku streljanu sa 25 mjesta; • teren za mali fudbal; • 2 teniska terena; • teretanu sa salom za aerobik; • dispanzer sportske medicine; • restoran sa 150 sjedišta;

Na području opštine Nikšič postoji još jedan određeni broj objekata namijenjenih za sport, međutim po vrsti i kvalitetu ne mogu se zadovoljiti potrebe za raznovrsnim sportskim aktivnostima. I pored toga pokušavaju se stvoriti uslovi za razvoj i unapređenje sporta i fizičke kulture.

Od značajnijih sportskih infrastrukturnih objekata u opštini izdvajamo: • ‐kompleks od 4 fudbalska terena površine 22.000m2, sa glavnim stadionom

kapaciteta od 8.000 gledalaca i šestostaznom atletskom stazom od rupkora sa jamama za skokove i bacališta;

• kompleks od 5 teniskih terena pod Trebjesom; • ski centar „Vučje“sa tri uspinjače i objektom za smještaj oko 60 gostiju; • sportski centar pod Trebjesom(Trim centar); • balon sala, • kuglana sa dvije staze; • sala za Džudo sport; • staza za „Maunti bajk“ dužine 5.740m na Trebjesi; • lovački dom „Dr.Zoran Kesler“; • ribolovni klub; • fudbalski teren pod Trebjesom; idr

Nikšiću postoji i 26 sportskih organizacija iz raznih oblasti sporta i 4 sportska saveza i društva.

4.15. NVO SEKTOR

U protekle četiri godine lokalna uprava je intezivirala saradnju sa NVO sektorom, kako kroz izradu i realizaciju zajedničkih projekata i strateških dokumenata, tako i kroz instituciju "prazna stolica"u lokalnom parlamentu, aktivno učešće u javnim raspravama, sudjelovanje u



45

Komisiji za raspodjelu sredstava NVO sektoru. Kao potvrda dobre saradnje opštine Nikšić i NVO, naša Opština je dobitnik nagrade za najbolju saradnju sa NVO u 2006.godini, koju dodjeljuju Centar za razvoj NVO Crne Gore i Zajednice opština CG.

Dva najveća projekta koja se realizuju u saradnji sa NVO sektorom su izgradnja zgrade za srednje i osnovno muzičko obrazovanje i izgradnja Dnevnog centra za djecu ometenu u razvoju.

Predstavnici NVO sektora učestvovali su u izradi sledećih dokumenata: Lokalni ekološki akcioni plan, Lokalni plan akcije za djecu, Progran i Akcioni plan za borbu protiv korupcije u lokalnoj samoupravi, Lokalni plan uključenja REA populacije u opštini Nikšić, a u toku je izrada Strateškog plana razvoja opštine Nikšić i Lokalnog akcionog plana iz oblasti i invalidnosti.

U skladu sa Statutom i Odlukom o kriterijumima i načelima raspodjele sredstava NVO sektoru iz Budžeta Opštine, ustanovljena je institucija "Dan otvorenih vrata" u okviru kojeg članovi Komisije upoznaju predstavnike NVO sektora sa uslovima konkursa.

Nevladinim organizacijama koje obavljaju djelatnost od opšteg interesa za lokalnu zajednicu, opština Nikšić obezbijedila je prostor za rad i pruža nematerijalnu podršku.

I pored velikog broja registrovanih nevladinih organizacija (oko 400), aktivnu saradnju sa Opštinom ima njih desetak, koje svojim radom doprinose razvoju uslova za kvalitetniji život u našoj opštini.

U skladu sa Statutom opštine i opštinskom odlukom, svake godine Budžetom se opredjeljuju sredstva za finansiranje projekata NVO, koji se biraju na osnovu konkursa.

Za 2007.god.za ovu namjenu bilo je opredijeljeno 50.000,00€, dok je za 2008.god taj

iznos bio 70.000,00 € , a koji je opredijeljen i za 2009.god



46

SWOT ANALIZA

SWOT analiza predstavlja presjek svih faktora koji utiču na stanje i razvoj privrede. Prednosti i nedostaci su unutrašnji pozitivni i negativni elementi na koje se može uticati, dok su šanse i prijetnje spoljašnji pozitivni i negativni elementi na koje se ne može uticati, ali se mogu predvidjeti i usaglašavati.

*S: PREDNOSTI - Povoljan geografski položaj - Prirodni resursi ( šume, vode, rude,

minerali, odradivo poljoprivredno zemljište...)

- Visok procenat radno sposobnog stanovništva

- Veliki broj privrednih subjekata - Opredijeljenost lokalne uprave na

građane i njihove potrebe - Nacionalne i lokalne inicijative za

rekonsrtukciju i izgradnju puteva i željeznice

- Prepoznavanje problema u oblasti ekologije rezultiralo je izradom LEAP‐a

- Nikšić univerzitetski centar - Bogata kulturno istorijska baština - Opština Nikšić kao baza talenata iz ‐

oblasti sporta

*W: NEDOSTACI- Nedovojna iskorišćenost prirodnih

resursa neadekvatna zaštita istih - Tendencija odlaska mladih i

obrazovanih ljudi van opštine Nikšić - Prisustvo nezaposlenosti radno

sposobnog stanovništva - Neusklađenost ponude i tražnje na

tržištu radne snage - Manje prisustvo proizvodnih

preduzeća, veća zastupljenost uslužnih djelatnosti

- Još uvijek komplikovane administrativne procedure prilikom prijave djelatnosti

- Nepostojanje adekvatne putne infrastrukture,

- Neriješen sobraćaj u mirovanju - Problemi vodosnabdijevanju i

otpadne vode - Stanje komunalne higijene na

nezadovoljavajućem nivou - Nepostojanje gradske deponije - Loše stanje stambenog fonda - Veliki broj nelegalno izgađenih

objekata - Neuređenost i neodržavanje

parkova, i zelenih površina - Problemi u tehničkoj i drugoj

opremljenosti obrazovnih institucija - Odliv kvalitetnog zdravstvenog

kadra zbog neriješenih stambenih potreba

- Nepostojanje kvalitetnih objekata iz oblasti kulture



47

*O: ŠANSE - Prekvalifikacija kadrova i

prilagođavanje tražnji - Dosledna primjena pravne

procedure - Mogućnost korišćenja

poljoprivrednih kapaciteta - Realizacija državnih projekata na

izgradnji , rekonstrukciji i modernizaciji putne i željezničke infrastrukture

- Izgradnja turističke infrastrukture i promocija istog

- Informatička povezanost unutar organa opštine

- Unaprijeđenje saradnje sa NVO sektorom

- Sprovođenje LEAP‐a , edukacija stanovništva u stvaranju ekološke kulture

- Izgradnja i obnavljanje postojećih sportskih terena

- EU IPA Fondovi.

*T: PRIJETNJE- Nekontrolisana eksploatacija

prirodnih - resursa sa teritorije opštine - Ekonomske promene na

međunarodnom, - nacionalnom i lokalnom nivou - Preraspodjela materijalnih bogastava

u korist - države - Veliki broj radnika koji ostaju bez

posla kao - tehnološki višak usled recesije - Nepovoljni izvori eksternog

finansiranja - Nedovoljna zainteresovanost

državnih organa - za potrebe lokalne uprave - Bespravna izgradnja koj se reflektuje

na - stanje infrastrukture - Neusklađenost sistema obrazovanja

sa - potrebama tržišta rada - Nepostojanje ekološke svijesti , velika - zagađenost životne sredine i

nepoštovanje - standarda za uređenje životnog

prostora - Prisustvo delikvencije kao posledica - nedostatka sportskih i kulturnih

sadržaja



48

IDENTIFIKACIJA STRATEŠKIH PITANJA



49

Tim za Strateško planiranje opštine Nikšić identifikovao je niz strateških pitanja, kao osnovnih problema koje treba riješiti unutar zajednice. Uočavanjem problema zajednice i njegovog uzroka, kao i njegove veze sa misijom, obavezama, unutrašnjim snagama i slabostima, spoljašnjim mogućnostima i preprekama, tim je definisao strateška pitanja koje se odnose na:

• Revitalizaciju postojeće i izgradnju nove infrastrukture, • Unapređenje javnog i kulturnog života u zajednici, • Razvoj privrede zajednice, • Očuvanje i unapređenje zdrave životne sredine • Efikasniji rad lokalne uprave

Ciljevi koji se žele ostvariti su: 1. Riješiti problem otpadnih voda 2. Racionalnija potrošnja vode 3. Riješiti problem čvrstog otpada 4. Izgraditi i poboljšati saobraćajnu strukturu 5. Izgraditi i rekonstruisati elektrodistributivnu mrežu 6. Urediti javne površine 7. Stimulisati razvoj malih i srednjih preduzeća 8. Stvarati povoljan ambijent za investiranje 9. Transformisati javna preduzeća 10. .Revitalizovati poljoprivredu i zaštititi interese poljoprivrednih proizvođača 11. Racionalno koristiti ljudske potencijale i resurse 12. Očuvati i unaprijediti kulturno nasljeđe 13. Unaprijediti i razviti fizičku kulturu 14. Briga zajednice o djeci 15. Učešće zajednice u povećanju standarda u obrazovanju 16. Povećanje stepena ekološke kulture 17. Donošenje i primjena opštinskih propisa 18. Zaštita i unapređenje biosistema 19. Usvojiti sistem kvaliteta rada 20. Efikasan servis građana 21. Unaprijediti saradnju sa svim relevantnim subjektima 22. Povećanje učešća građana u vršenju vlasti

Određivanje strateških pitanja po prioritetu

Nakon određivanja prioriteta lista strateških pitanja opštine izgleda ovako:

Kategorija A

*Kako revitalizovati postojeću i razviti novu infrastrukturu? Kategorija B

*Kako razviti privredu zajednice? Kategorija C *Kako unaprijediti javni i kulturni život zajednice? *Kako očuvati i unaprijediti zdravu životnu sredinu? *Kako učiniti efikasnijim rad lokalne uprave?



50

Izrada strategija

Kategorija A Kako revitalizovati postojeću i izgraditi novu infrastrukturu ‐ strateško

pitanje koje ima sljedeće ciljeve: • Riješiti problem otpadnih voda • Racionalnija potrošnja vode • Riješiti problem čvrstog otpada • Izgraditi i poboljšati saobraćajnu infrastrukturu • Izgraditi i rekonstruisati elektrodistributivnu mrežu

Postojeća infrastruktura zajednice predstavlja dobar osnov za sanaciju, nadgradnju, proširenje, unapređenje i dalji razvoj.

Proces planiranja polazi od sadašnjeg stanja i usmjeravanja na viziju. Traženje strateških puteva kroz strateške prioritete, mjere sprovođenja i aktivnosti, rezultira u ostvarivanju dugoročnih ciljeva iz vizije. Stoga je vizija prvi sadržaj od kojeg se polazi i kod kojeg završava proces strateškog planiranja i strateškog djelovanja u implementaciji Strateškog plana.

Planiranje razvoja Opštine Nikšić vršeno je uz prethodnu analizu postojećeg stanja, definisanja budućih ciljeva i pronalaženja aktivnosti koje će dovesti do zadanih ciljeva, tj. ostvarenje vizije.

U prilogu Strateškog plana dat je pregled strateških prioriteta i mjere za sprovođenje.

Odabrana strateška pitanja osnova su daljoj razradi Strateškog prioriteta i razradi mjera sprovođenja u planske aktivnosti.

Infrastrukturni projekti‐oblast visokogradnja, su navedeni u okviru strateškog pitanja: Kako unaprijediti razvoj društvenih djelatnosti, ciljeve za pojedinače oblasti, odnosno planiranje izgradnje kao podciljevi, kroz direktne investicije.

Vizija opštine se zasniva na realizaciji sledećih vrijednosti (pretpostavki): 1. ekološki uređen grad (specifičnog prepoznatljivog ambijenta) 2. urbanistički uređena Opština, 3. razvijena društvena djelatnost, 4. unaprijeđena zdravstvena zaštita, 5. unaprijeđenje sportsko‐rekreativnih aktivnosti i fizičke kulture 6. očuvanje i zaštita spomenika kulture 7. unapređenje socijalne zaštite 8. unapeđenje kulturnih programa i sadržaja

Nakon analize postojećeg stanja objekta "BIOPSKOP 18 SEPTEMBAR", a u skladu sa obezbjeđivanjem sredstava za realizaciju, izvođenje radova je vršeno fazno.

Kako je navedeno Projektnim zadatkom rekonstrukcije objekta Bioskop 18. septembar, izrada projekta rekonstrukcije i adaptacije –faza III, predviđeno je da objekat bude namijenjen za aktivnosti "Gradskog pozorišta" manjeg kapaciteta sa multimedijalnim karakterom, tako da će grad dobiti sadržaj koji će nadomjestiti manjkavosti postojeće "sale 213", kada su u pitanju zahtjevnije predstave, posebno u slučaju već tradicionalnih kulturnih dešavanja u ovom gradu kao što je naprimjer festival glumca.



51

Predvidjeno je da se rekonstrukcija odvija u više faza:

faza I ‐ obnavljanje hidroizolacije krovne površine I faza II‐rekonstrukcija fasade objekta. kao logičan slijed aktivnosti predviđeni su radovi koji se odnose na enterijer, i to bioskopska sala i prateći sadržaji.

Radovima koji su izvršeni u okviru faza I i II, kao i fazom III, kojom je predviđena rekonstrukcija i adaptacija enrterijera, bila bi izvršena revitalizacija postojećeg objekta, odnosno njegovo stavljanje u funkciju. Zahtjev Investitora –opštine Nikšić, definisan kroz projektni zadatak je rekonstrukcija i adaptacija postojećeg objekta u objekat namijenjen za aktivnosti "Gradskog pozorišta" manjeg kapaciteta sa multimedijalnim karakterom. Kada se postavlja zahtjev "Gradsko pozorište", cilj je da kroz svoju aktivnost realizuje programe tipa drama, lutkarska drama i kratka umjetnička forma, odnosno multimedijalni sadržaji uključuju razne kulturne programe: od tribina, raznih vrsta skupova u obimu koji pruža postojeća sala.

U toku je izrada Glavnog projekta enterijera, gdje će se nakon završetka i utvrđivanja ukupne vrijednosti koštanja, sagledati obezbjeđivanje sredstava, odnosno realizacija.

Nakon sticanja uslova o pravu svojine nad objektom Doma vojske, tj. Dopisom br. 01.11026/1, od 30.10.2007.g., od Ministarstva finansija, a koji se odnosi na zaključke vezane za ustupanje Doma Vojske u svojinu Opštine Nikšić, stekli su se uslovi o sagledavanju i mogućnostima dalje namjene ovog objekta. Način rekonstrukcije, nakon detaljnog uvida u postojeće stanje, a u skladu sa zahtjevima koji se postavljaju pred opštinu Nikšić, o stvaranju bioskopske sale, su obrađeni kroz prijedlog rješenja rekonstrukcije i nadogradnje.

Na osnovu projektnog zadatka i usvojenog Idejnog rješenja od strane Investitora, za potrebe formiranja dokumentacije za dobijanje građevinske dozvole i izvođenja radova urađen je Glavni projekat objekta Doma vojske u Nikšiću. Projektom rekonstrukcije i nadogradnje se dao novi sadržaj, koji ga definiše Kulturnim centrom sa akcentom na Sali, koja će biti multifunkcionalna i u kojoj će se vršiti prikazivanje filmova.

Glavni projekat je završen i zasniva se na razradi prijedloga rješenja, kojim je data namjena prostora, kako po postojećim etažnim osnovama (suteren, prizemlje i sprat), tako i nadograđenog II sprata.

Postojeći suterenski prostor, neto površine, Pn=262.20 m², ostao bi u funkciji. U okviru prizemlja, ukupne površine Pn=1011.61 m², prostor za bioskopsku salu sa pozornicom obuhvata P=300.84 m², otvorena scena sa ljetnom pozornicom Pn=143.00 m², kafe knjižara Pn =187.60 ² , galerija Pn =95,00 m² i ostali prateći sadržaji 472.42 m².

Objekat ‐ dvorac Nikole I Petrovića, je djelo Josipa Sladea, izgrađen krajem 19. vijeka, imao je funkciju ljetnikovca (ljetneg dvorca porodice Petrovića). U 20‐om vijeku, objekat je bio u funkciji više namjena , kao što su: osnovna škola, gimnazija i u službi razvoja kulture što je ostao i do danas u opštem smislu.

Usled evidentnih oštećenja, kako krovnog pokrivača, tako i fasadnih površina, Centar za kulturu Nikšić, je pokrenuo postupak 13.03.2008.g. adaptacije objekta.Rješenjem Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture‐Cetinje, se dozvoljva sanacija fasade,a kojim je navedeno kako uraditi površinsku obradu i sanirati fasadu,tj.njene djelove.

Ukupna površina objekta koji ima tri etaže je oko 3000 m².

Sadržaji kojim raspolaže su : muzej, galerija, biblioteka, gradski arhiv, čitaonice, restauratorske radionice i prateći sadržaji.



52

Takođe je potrebno izvršiti revitalizaciju‐adaptaciju prostorija za potrebe dosadašnje funkcije sa sadržajima kojim danas raspolaže, uvažavajući period nastanka i današnje potrebe, kao prvo u vizuelnom smislu, a potom i u tehnološkom, poštujući predočene potrebe i buduće namjene, što je i tema projektnog zadatka.

Rješavanja problema funkcionisanja objekta Doma revolucije Opština Nikšič, je u skladu sa Zakonom o javnim nabavkama o izradi Studije izvodljivosti, povjerila Građevinskom fakultetu u Podgorici, kao izvršiocu.

Cilj i svrha izrade Studije izvodljivosti je rješavanje daljeg statusa objekta Doma Revolucije. Razmatranje niže navedenih opcija je utvrđivanje kako finansijske i tržišne, tako i ekonomske i društvene opravdanosti, odnosno neopravdanosti za predložena rješenja.

U Studiji je u skladu sa projektnim zadatkom, koji se zasniva na odredbama Pravilnika o sadržini i obimu prethodne studije i studije opravdanosti (Službeni list Republike Crne Gore br. 54/2001), Izvršilac razradio tri varijante:

• varijanta A – Završetak objekta po postojećoj tehničkoj dokumentaciji, • varijanta B ‐ Rušenje komletnog objekta, • varijanta C ‐ Rušenje dijela sa izgradnjom ostatka objekta,

Svaka od navedenih varijanti sadrži: ekonomsko‐finansijski dio i tehnički dio. Studija je dostavljena Opštini Nikšić u skladu sa rokom predviđenim Ugovorom, nakon čega je opština Nikšić rješenjem Predsjednika opštine, broj 01‐5664/1 od 12.06.2008.god.,formirala komisiju o stručnoj kontroli Studije izvodljivosti za Dom revolucije u Nikšiću.

Izvještaj komisije o stručnoj kontroli Studije izvodljivosti za Dom revolucije u Nikšiću je dostavljen Opštini Nikšić u oktobru 2008. god, tako da je tim dokumentom završena Studija izvodljivosti za predmetni objekat.

Nakon završetka, Studija je predata nadležnim institucijama Vlade Crne Gore (Direkciji javnih radova) na razmatranje daljih aktivnosti.

Lokalni plan akcije za djecu za period 2007.g.‐2012.g, koji je usvojen odlukom br. 01‐7130 i ima težinu strateškog dokumenta, a u okviru aktivnosti vezanih za unapređeno vaspitanje i obrazovanje za svu djecu predškolskog uzrasta, navedena je i izgradnja jaslica. Nakon faza izrade procesa i izvršene situacione analize, potreba za izgradnjom predmetnog objekta je neminovna. Zavisno od potrebnog kapaciteta i definisanjem projektnog zadatka, zavisiće i trajanje procesa.

Proširenjem, odnosno povećanjem broja studijskih programa u okviru filozofskog fakulteta u Nikšiću, javila se potreba i stvaranja prostora za rad i organizovanja nastave, u skladu sa programskim aktivnostima. Zahtjev od strane relevantnih subjekata, za Izgradnjom objekta Učiteljskog fakulteta je uvažen, tako da je lokalna uprava, a u skladu sa Zakonom o uređenju prostora i izgradnji objekata u fazi pripreme planske dokumentacije, nakon donošenja odluke o izradi Detaljnog urbanističkog plana fakultetsko‐studentskog centra od strane opštine Nikšić, kao i programskog zadatka. U toku je izrada planske dokumentacije .

S obzirom da je Nikšić grad koji njeguje sportska društva u svim oblastima sporta, to je za ostvarivanje kontinuiteta u radu, a samim tim i postizanje rezultata rada, neophodno stvoriti uslove za rad, Za grane sporta koji se odvijaju u dvoranama rekonstrukcija i sanacija sportskog centra je prioritet, s obzirom da je funkcionisanje objekta zbog oštećenja pojedinih faza objekta, otežano.



53

Projektom rekonstrukcije bazena za izradu tehničke dokumentacije, a na osnovu projektnog zadatka obuhvaćene su sledeće faze:

• Arhitektonsko‐građevinski dio; • Mašinski dio; • Elektroinstalacije jake struje; • Elektroinstalacije slabe struje; • Instalaclje vodovoda i kanalizacije • Protivpožarna zaštita‐elaborat i elaborat mjera zaštite na radu.

Cilj rekonstrukcije bazena je privođenja bazenskog kompleksa SRC ‐ Nikšić do faze upotrebljivosti u svemu prema važećim propisima u CG za ovu vrstu objekata i djelatnosti.

Kako Crna Gora spada u Evropske zemlje sa visokim indeksom starosti, sa procentom osoba starih od 65 g. u iznosu 11,9 %, što je slučaj i sa opštinom Nikšić, postojanje, trenutno jednog objekta Dom starih "Grabovac" Risan, nije dovoljan, bez obzira na najavu za izgradnjom, odnosno otvaranjem objekata navedene namjene u drugim gradovima, kako je navedeno dopisom br. 02‐461/2 od 03.03.2008.g., od strane JU Centar za socijalni rad za Opštine Nikšić, Plužine i Šavnik.

Pored pomoći koja se starim licima pruža, počev od 2007.g., primjenjujući projekat "Njega starih lica", pokazalo se da je sve veći broj onih kojima je pored tuđe pomoći i njege potreban i domski smještaj. Broj starih lica iz opština Nikšić,Plužine i Šavnik smještenih u Domu starih "Grabovac" u Risnu je 56, dok se na čekanju nalazi 12.

Na osnovu navedenog, a sagledavajući i druge aspekte, neophodno je detaljnije analizirati potrebu, odnosno predlog za izgradnju objekta doma starih.

Gradski vodovodni sistem

Najveći dio stanovništva i privrede opštine Nikšić snabdijeva se vodom putem javnog vodovodnog sistema. Javni vodovodni sistem vodu dobija sa izvorišta Gornji i Donji Vidrovan i ( u sušnom periodu ) sa novog izvorišta Poklonci. Izvorišta Gornji i Donji Vidrovan mogu u potpunosti da zadovolje potrebe svih potrošača u gradu i prigradskim naseljima oko 10 mjeseci u toku godine, dok izvorište Poklonci obezbeđuje oko 150 l/s u sušnom periodu 1‐2 mjeseca.

Osim javnog vodovodnog sistema, na području opštine postoji i niz seockih ‐lokalnih vodovodnih sistema. Pokrivenost stanovništva i privrede sa javnog vodovodnog sistema iznosi 90 %. Lokalni vodovodni sistemi pokrivaju 10 % stanovnika.

Gradskim vodovodnim sistemom upravlja preduzeće JP “Vodovod Ii kanalizacija’’. Ovaj sistem bazira se na zahvatanju podzemnih voda sa izvora rijeke Zete na lokalitetima Gornji i Donji Vidrovan promenljivog ukupnog kapaciteta od maksimom preko 1500 l/s do minimuma, u sušnom periodu, od oko 300 l/sec. Zbog nemogućnosti da se raspoloživim kolicinama vode redovno snabdijevaju svi potrošaci, u sušnom periodu (avgust – septembar), obezbijeđene su dodatne količine vode sa izvorišta Poklonci u obalnom području jezera Krupac.

Gravitacioni čelični cjevovod profila 1000 mm ima propusnu moć od oko 1200 l/s. Ovim cjevovodom se voda transportuje do pumpne stanice Duklo, a dalje distributivnom mrežom do potrošača i rezervoara na Trebjesi koji su kapaciteta 3 x 2500 m3.

Distributivna mreža sastoji se od cijevi različitih materijala i profila 50‐700 mm prečnika, ukupne dužine preko 400 km. Najveci dio mreže star je 20‐40 godina.



54

Gubici u sistemu su, prema provedenim analizama 30‐35%. Najveći gubici su identifikovani na kućnim priključcima i starim pocinčanim i drugim cijevima manjih profila, u distributivnoj mreži. Evidentirani su i gubici u šahtovima. Na glavnim transportnim cijevima većih prečnika nema značajnijih gubitaka.

Strateški ciljevi

1. OSIGURANJE UREDNOG SNABDIJEVANJA SVIH KORISNIKA OPŠTINE NIKŠIĆ DOVOLJNOM KOLIČINOM VODE ZA PIĆE UZ ZNAČAJNO SMANJENJE GUBITAKA U VODOVODNOM SISTEMU

2. OBEZBJEĐENJE STALNOG KVALITETA VODE ZA PIĆE RAČUNAJU‐ ĆI NA PERSPEKTIVNI RAZVOJ OPŠTINE NIKŠIĆ

3. USPOSTAVLJANJE JEDINSTVENOG UPRAVLJANJA I KONTROLE NAD SVIM VODOVODNIM SISTEMIMA OPŠTINE NIKŠIĆ

4. UKLJUČIVANJE JAVNOSTI I INFORMIRANJE

OSIGURANJE UREDNOG SNABDIJEVANJA SVIH KORISNIKA OPŠTINE NIKŠIĆ DOVOLJNOM KOLIČINOM VODE ZA PIĆE UZ ZNAČAJNO SMANJENJE GUBITAKA U VODOVODNOM SISTEMU

U proteklih pet godina, a u skladu sa strateškim planom Opštine Nikšić, izvedeni su značajni radovi na sanaciji, rekonstrukciji i proširenju vodovodne mreže kako u gradu i prigradskim naseljima tako i na seockim – vangradskim vodovodnim sistemima. Na gradskom vodovodnom sistemu izgrađeno je preko 17.000 m nove vodovodne mreže, a na vangradskim vodovodnim sistemima Župa, Bogetići i Šipačno 18.500 m. Izvršena je rekonstrukcija stare vodovodne mreže u smislu povećanja profila tj. eliminisanja ,,uskih grla’’ i stavljanja van upotrebe azbest cementnih cijevi na gradskoj vodovodnoj mreži u dužini od preko 9.000 m, a na vangradskoj oko 22.000 m ( vodovod Župa ). Realizacijom ovih projekata dobijeno je više od 60 km nove vodovodne mreže što je doprinijelo povećanju broja potrošača za oko 1.300 i značajnom smanjenju gubitaka. Potvrda za to je skoro prepolovljen rad agregata na CS Duklo jer umjesto stalnog rada dva pumpna agregata sada oko 9 mjeseci u toku godine radi jedan agregat.

Realizovan je projekat obezbeđenje dodatnih količina vode za sušni period, izgradnjom bunara i cjevovoda profila 500 mm, sa izvorišta Poklonci, čime će biti obezbijeđeno oko 150 l/s. Ova količina će, uz racionalniju potrošnju, biti dovoljna da se obezbijedi kontinuiran rad pumpne stanice Duklo, izbjegnu restrikcije i obezbijedi uredno vodosnabdijevanje i u sušnom periodu.

Strateški cilj osiguranje stalnog urednog vodosnabdijevanja i dalje smanjenje gubitaka na vodovodnoj mreži treba nastaviti kroz:

1. Nastavak radova na sanaciji i rekonstrukciji vodovodne mreže ( ulice Trebješka, Stojana Kovačevića, Milice Vučinić i koje joj gravitiraju, Krsta Kostića, Bulevar 13 jul, cjevovod za Miločane i dr. ),

2. Nastavak radova na proširenju mreže izgradnjom novih cjevovoda, 3. Pojačana kontrola potrošnje vode ( eliminisanje ’’divljih priključaka’’, redovno

baždarenje i zamjena vodomjera, odnosno ugradnja vodomjera sa mogućnošću daljinskog očitavanja i kontrolisanja potrošnje do isključenja ), radi postizanja što racionalnije potrošnje vode,

4. Uspostavljanje zona potrošnje ( uspostaviti kontinuirano mjerenje protoka i pritisaka, kontinualno mjerenje nivoa vode u rezervoaru i kontinualno mjerenje



55

protoka i pritiska na karakteristicnim mjestima u mreži ) u cilju kontrole i upravljanja odnosno smanjenja nenamjenske potrošnje na najmanju moguću mjeru,

5. Rekonstrukcija pumpne stanice Duklo – zamjena pumpnih agregata novim sa frekfentnom regulacijom i automatizacijom rada, obzirom da postojeći agregati rade od puštanja u rad 1983. godine bez značajnijih intervencija na njima. Cilj je povećanje pogonske sigurnosti i smanjenje potrošnje električne energije,

6. Pravilna i racionalna eksploatacija novog izvorišta Poklonci, 7. Preventivno i redovno održavanje vodovodne mreže i svih vodovodnih objekata. 8. Uvodenje automatske kontrole, nadzora i upravljanja svim sistemima

vodosnabdjevanja, 9. Tehničko opremanje od alata i opreme do specijalnih vozila, 10. Nastavak rada na uspostavljanje GIS‐a i baze podataka; 11. Priprema neophodne projektne dokumentacije, planova i studija izvo‐ dljivost

sanacije i unapređenja sistema vodosnabdijevanja; 12. Prihodi po osnovu usluga za isporučenu vodu nedovoljni su za značajnija

unapređenja vodosnabdijevanja, zato je neophodno obezbeđenje značajnijih sredstava u budžetu opštine za ovu oblast, uključujući i osiguranje sredstava sa viših nivoa po osnovu prikupljenih vodnih naknada za korištenje voda;

13. Sa ostalim Javnim Preduzećima, iz oblasti vodosnabdijevanja, izboriti se za poboljšanje zakonske regulative u smislu zaštite vodovodnih sistema i pronalaženju modela za efikasniju naplatu, koja u poslednje vrijeme ima tendenciju pada.

OBEZBJEĐENJE STALNOG KVALITETA VODE ZA PIĆE RAČUNAJUĆI NA PERSPEKTIVNI RAZVOJ OPŠTINE NIKŠIĆ

Dosadašnja kontinuirano praćenje i ispitivanja kvaliteta vode pokazala su da je kvalitet na izvorištima Donji i Gornji Vidrovan zadovoljavajući i da, osim hlorisanja iz preventivnih razloga, nije potreban nikakav dodatni tretman. Na gradskom vodovodnom sistemu vrši se redovno doziranje hlora u zakonom predviđenoj koncetraciji. Hemijske i bakteriološke analize kvaliteta vode vrše se, u skladu sa zakonom, petnaestodnevno sa deset lokacija po ugovoru sa Institutom za javno zdravlje. U slučaju da voda za pice nije u redu ( do sada bila u pitanju samo povećana mutnoća u periodu povećanih atmosverskih padavina ), javnost se o tome informiše putem lokalnih medija.

Strateški cilj je zadržati veoma dobar kvalitet vode sa izvorišta, a da bi se to postiglo neophodno je:

1. Uredno održavanje zona sanitarne zaštite izvorišta, 2. Očuvanje kvaliteta vode na izvorištima, 3. Kontinuirani tretman vode – hlorisanje, 4. Kontinuirano praćenje kvaliteta vode u priručnoj laboratoriji, 5. Kontinuirano praćenje kvaliteta vode kroz redovnu izradu hemijskih i

bakterioloških analiza od strane ovlašćenih institucija,

USPOSTAVLJANJE JEDINSTVENOG UPRAVLJANJA I KONTROLE NAD SVIM VODOVODNIM SISTEMIMA OPŠTINE NIKŠIĆ

Pored gradskog vodovoda na teritoriji opštine Nikšić postoje vangradski – seocki vodovodi u mjesnim zajednicama Župa Nikšićka, Grahovo, Bogetići, Krstac, Petrovići, i vodovodi



56

koji će biti u perspektivi, priključeni na gradski vodovod u mjesnoj zajednici Vidrovan Šipačno i Šume. Svi ovi vodovodni sistemi treba tehnički da budu dovedeni do potpune ispravnosti kako bi dobili vodne dozvole, što je uslov da se mogu dati na upravljanje i gazdovanje Javnom Preduzeću, odnosno da se uspostavi jedinstveno upravljanje i kontrola nad svim vodovodnim sistemima na teritoriji opštine.

Na vodovodnom sistemu u mjesnoj zajednici Župa Nikšićka urađena je kompletna rekonstrukcija primarnog cjevovoda i proširenje primarne mreže ( Vasiljevići i Glušje selo ), izvršeno zacjevljenje dva bunara na lokaciji Blaca Morakovska i izgrađena sabirnica i prostorija za hlornu stanicu.

Vodovodni sistem Grahovo je u potpunosti osposobljen i tehnički primljen čime su stečeni uslovi za dobijanje vodne dozvole.

Vodovodni sistem Bogetići je priključen na gradsku mrežu izgradnjom 8,9 km cjevovoda profila 110 mm.

Na vodovodnom sistemu u Krscu je zamijenjen pumpni agregat.

Urađena je primarna mreža budućeg vodovodnog sistema za selo Šipačno u dužini oko 5,1 km.

Izvedeno je priključenje i početnih 750 m cjevovoda za budući vodovod za selo Šume.

Na svim ovim vodovodnim sistemima je neophodno: 1. završiti započete investicione radove (Župa nikšićka, šipačno i Šume), 2. otkloniti sve nedostatke na vodovodnim sistemima (kvarovi, armature, ,,uska

grla’’, sanirati kaptaže itd.), 3. svi potrošači su dužni ugraditi – zamijeniti vodomjere, 4. odrediti zaštitne zone izvorišta izvršiti označavanje i uređenje istih, 5. izvršiti fizičku zaštitu izvorišta, 6. obezbijediti kontinuirani hlorisanje vode, 7. uraditi projekte izvedenog stanja, 8. prikupiti potrebnu dokumentaciju za tehnički prijem, 9. izvršiti tehnički prijem, 10. dobiti vodnu dozvolu, 11. predati vangradske‐seoske vodovode na upravljanje i gazdovanje JP.

UKLJUČIVANJE JAVNOSTI I INFORMISANJE

Pošto većina potrošača nije u potpunosti upoznata sa teškoćama u procesu obezbeđenja dovoljnih količina ispravne vode za piće, neophodno je preduzeti sve mjere na edukaciji kako bi se više cijenilo bogatstvo koje nam daje priroda. Neophodno je stvoriti bolji odnos prema vodi naročito u smislu smanjenja neracionalne i nenamjenske potrošnje, isključenje svakog ataka na vodne objekte ( kaptaže, armature, cjevovod ) i redovnog izmirenje računa za utrošenu vodu. Ako se u najskorije vrijeme ne učini značajniji korak u ovom pravcu doći ćemo u situaciju da nemamo uredno vodosnabdijevanje, što naravno nikom ne odgovara.

U cilju što boljeg informiranja javnosti i podsticanja na stvaranje boljeg odnosa prema ovom prirodnom bogatstvu neophodno je organizovati medijske aktivnosti:

1. radio i TV emisije kontakt tipa, 2. radio i TV spotovi, 3. prilozi u informativnim radio i TV emisijama,



57

4. članci u pisanim medijima, 5. press konferencije, 6. distribucija štampanog informativnog materijala – plakati, leci i brošure.

ODVOĐENJE I PREČIŠĆAVANJE OTPADNIH VODA

U cilju rješavanja problema otpadnih voda u Crnoj Gori urađen je Strateški Master plan za sjeverni I centralni dio Crne Gore.

U skladu sa strateškim planom iz 2004‐te godine u oblasti rješavanja problema otpadnih voda urađeno je sledeće:

• Vlada Republike Crne Gore i Evropska agencija za rekonstrukciju (EAR) su uradile Master‐plan za rješavanje problema otpadnih voda za sjeverni i centralni region Crne Gore (2004. godine). Master planom su date smjernice za rješavanje problema otpadnih voda kako svih opština u navedenom regionu tako i opštine Nikšić.

• Po smjernicama datim u Master planu završeno je snimanje kanalizacione mreže grada, tj. izrada GIS‐a kanalizacione mreže sa kompletnom bazom podataka i svim karakterističnim podacima koji se nalaze na kanalizacionoj mreži.

• Izvršena su sva neophodna prikupljanja podataka o količinama otpadnih voda koje se evakuišu postojećim sistemom gradske kanalizacije.

• U cilju dobijanja vjerodostojnih podataka o količini otpadne vode ugrađen je mjerač protoka na sabirnom kolektoru na lokaciji Studenci.

• Preko ovlašćenih laboratorija vršena su uzorkovanja i izrada analiza kvaliteta otpadnih voda iz centralne gradske kanalizacije.

• Uporedo sa izradom analiza otpadne vode iz centralne gradske kanalizacije rađene su i analize uzoraka otpadnih voda iz privrednih subjekata ( Pivara, Željezara, Neksan, bolnica)

• Shodno zakonskoj regulativi, upoznati su svi privredni subjekti o obavezama prečišćavanja sopstvenih otpadnih voda do postizanja kvaliteta propisanim za ispuštanje u gradsku kanalizaciju. U tom smislu su postignuti dogovori sa Pivarom i Neksanom.

• Za dalja priključenja industrijskih objekata definisana je procedura shodno propisima, pod kojim uslovima se pojedini privredni subjekti mogu priključivatina kanalizacionu mrežu grada ( klanica Goranović je dobila uslove kojima se definiše da je neophodno da urade predtretman sopstvenih otpadnih voda sve do kvaliteta zakonom predviđenim)

• Na osnovu svega gore navedenog stvoreni su uslovi za izradu Studije izvodljivosti za projekat otpadnih voda grada Nikšića.

• Uporedom sa izradom Studije urađena je i analiza ocjene uticaja na životnu sredinu za projekat otpadnih voda grada Nikšića na koju je nadležno ministarstvo dalo saglasnost.

• Studijom izvodljivosti data su idejna rješenja za dalju izradu kanalizacione mreže grada, rekonstrukciju postojeće kanalizacione mreže i izgradnju Postrojenja za obradu otpadnih voda. Projekcioni period za rješavanje ovog problema je do 2029. godine.

• U periodu od 2004. godine do danas urađeno je proširenje kanalizacione mreže u dužini od 16 km, profila Ǿ 200 mm i Ǿ 250 mm.



58

• Za rješavanje problema otpadnih voda dobijen je kredit od Evropske investicione banke (EIB) u iznosu od 5.000.000,00 €. Sve aktivnosti oko izrade Studije izvodljivosti, tenderske dokumentacije za konsultanta rađene su po preporukama i uz saglasnost EIB.

• Nakon pozitivne ocjene Studije izvodljivosti krenulo se u dalju realizaciju rješavanja problema otpadnih voda grada. U tom smislu raspisan je tender za izbor konsultanta čiji će zadatak biti da uradi Idejni projekat za Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV), rekonstrukciju glavnog kolektora i tunela na lokaciji Studenci, izradu trnderske dokumentacije po Fidic procedurama za izbor najpoviljnijeg izvođača za izgradnju PPOV, nadzor na izvođenju radova na PPOV, puštanje u rad i dokazivanje parametara kvaliteta kako za prečišćenu vodu tako i za mulj dobijen na postrojenju.

• Po Master planu otpadne vode iz specijalne bolnice za plućne bolesti „Dr. Jovan Bulajić“ u Brezoviku su definisane kao najveći ekološki problem opštine Nikšić, prvenstveno zbog zaštite rijeke Zete. U tom smislu urađeno je PPOV specijalne bolnice za plućne bolesti „Dr. Jovan Bulajić“, koje je završeno 2007. godine. Uporedo sa izgradnjom PPOV urađena je rekonstrukcija i proširenje kanalizacione mreže izgradnjom novog kolektora fekalne kanalizacije kojim se na PPOV dovode vode iz svih objekata bolnice i okolnih stanbenih zgrada. U toku su aktivnosti na dokazivanju parametara kvaliteta i dobijanju vodne odnosno upotrebne dozvole.

Plan aktivnosti za rješavanje problema otpadnih voda za period od 2009‐2014 godine

Po usvojenoj Studiji izvodljivosti i rješenjima koja su u njoj data u sledećem periodu neophodno je uraditi sledeće:

• Izbor konsultanta koji ima zadatak da uradi Idejni projekat za Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV), rekonstrukciju glavnog kolektora i tunela na lokaciji Studenci, izradu trnderske dokumentacije po Fidic procedurama za izbor najpoviljnijeg izvođača za izgradnju PPOV, nadzor na izvođenju radova na PPOV, puštanje u rad i dokazivanje parametara kvaliteta kako za prečišćenu vodu tako i za mulj dobijen na postrojenju. Potpisivanje ugovora sa izabranim konsultantom (jul mjesec 2009. godine)

• Izrada Idejnog projekta od strane konsultanta za Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV), rekonstrukciju glavnog kolektora i tunela na lokaciji Studenci, izradu trnderske dokumentacije po Fidic procedurama za izbor najpoviljnijeg izvođača za izgradnju PPOV, nadzor na izvođenju radova na PPOV, puštanje u rad i dokazivanje parametara kvaliteta kako za prečišćenu vodu tako i za mulj dobijen na postrojenju. (rok novembar 2009. godine).

• Revizija Idejnog projekta od starane nezavisne revizorske kuće. (rok novembar 2009. godine)

• Izrada tenderske dokumentacije po Fidic procedurama i raspisivanje tendera za izradu Glavnog projekta i izvođenje radova na PPOV. (rok januar 2009. godine)

• Izbor najpovoljnijeg ponuđača i izvođenje radova na PPOV (rok mart‐april 2010 godine)

• Izvođenje radova na PPOV (rok april 2012 godine) • Dokazivanje parametara kvaliteta prečišćene otpadne vode i mulja (rok april

2012. godine)



59

• Uporedo sa aktivnostima oko izgradnje PPOV, formiranje službe u okviru JP Vodovod i Kanalizacija koja će raditi na budućem PPOV.

• Praćenje realizacije objekata za predtretman otpadnih voda kod industrijskih subjekata koji su to obavezni uraditi.

Rekonstrukcija kanalizacione mreže

• Na osnovu urađenog matematičkog modela u Studiji izvodljivosti za projekat otpadnih voda grada definisane su „kritične tačke“ na kanalizacionoj mreži za otpadne vode grada. Ukupna dužina kanalizacione mreže grada koju treba rekonstruisati je 4.560,00 m, a profili novih cjevovoda koje treba ugraditi su 300‐500 mm (ulice Vuka Karađžića, Nikole Tesle, Njegoševa i Serdara Šćepana )

• Takođe su Studijom izvodljivosti definisane dužine i profili cjevovoda kanalizacione mreže za otpadne vode na užem dijelu grada gdje ona još nije urađena. Dužina kanalizacione mreže koju treba izgraditi je 9.700,00 m, a profili cjevovoda su od 200 mm do 250 mm. ( ulice u Rastocima : Krsta Kostića, Druge Dalmatinske, Stojana Kovačevića, Mušovina, ulice pod Trebjesom i Humcima). Za rekonstrukciju i izgradnju nove kanalizacione mreže za otpadne vode grada dobijena su sredstva u iznosu od 3.500.000,00 € iz prve komponente IPA. Dinamika realizacije ovih aktivnosti je:

• Raspisan je tender za projektovanje i izgradnju za predviđene rekonstrukcije i novu kanalizacionu mrežu . (završetak tendera 2009.godine)

• Izbor najpovoljnijeg ponuđača za projektovanje i izgradnju za predviđene rekonstrukcije i novu kanalizacionu mrežu (rok avgust 2009. godine)

• Projektovanje kanalizacione mreže (rok decembar 2009. godine) • Revizija projekta kanalizacione mreže (rok decembar 2009. godine) • Rekonstrukcija i izgradnja kanalizacione mreže (rok decembar 2010. godine) • Izgradnja Crpnih stanica Duklo i Mrkošnica

Osim gore navedenog na PPOV na lokaciji Studenci treba da se evakuišu i otpadne vode iz naselja Rubeža, Oštrovac, Dragova Luka i Ćemenca. Po usvojenom rješenju iz Studije izvodljivosti sve otpadne vode treba da se evakuišu iz ovih naselja treba da se evakuišu sabirnim kolektorom duž desne obale rijeke Bistrice do crpne stanice Duklo odakle će se potisnim cjevovodom potiskivati do sanirnog kolektora grada.

Dužina ove kanalizacione mreže je oko 24 500 m profila od 250 mm 300 mm. Predviđena sredstva za ovu investiciju iznose oko 5 000 000, 00. Iako je po Master planu i Studiji izvodljivosti predviđeno da se ova kanalizaciona mreža radi u periodu do 2019. godine treba tražiti mogućnosti dobijanja granta kao što je to u prethodnom slučaju urađeno. Ovaj projekat treba kandidovati po sistemu „projektuj i izgradi“kod raznih donatorskih fondacija ( IPA Jadranski fond, predpristupni fondovi i sl.)

ODVOĐENJE ATMOSFERSKIH VODA

Analogno kanalizacionoj mreži za prikupljanje i evakuaciju otpadnih voda, kanalizacioni sistem za prikupljanje i evakuaciju atmosferskih voda takođe se razvio na sjevernom slivu.

Organizovani sistem za prikupljanje i evakuaciju atmosferskih voda izgrađeni su i pokrivaju skoro cjelokupnu teritoriju centralnog područja grada. Postojeći sistem za prikupljanje



60

i evakuaciju atmosferskih voda funkcioniše preko deset nezavisnih podslivova sa sopstvenim izlivima u rijeke: Gračanicu, Bistricu, Zetu i Mrkošnicu.

Sistem za atmosferske vode će se proširiti u budućem periodu izgradnjom zatvorenih cijevnih kanala u onim djelovima grada i prigradskih naselja gdje ona još nije izgrađena.

Razvijena je mreža lokalnih nekategorisanih puteva i ulica sa potrebom za sanacijom i rekonstrukcijom, kao i izgradnjom novih putnih pravaca i postojećih sadržaja.

Postojeća elektrodistributivna mreža se modernizuje i povećava kapacitet za prostor Opštine.

Odlaganje čvrstog otpada Konačno rješavanje odlaganja čvrstog otpada će zadovoljiti potrebe, kriterijume i

standarde za ovu vrstu objekata, pa će izgradnja sanitarne deponije dugoročno riješiti problem.

Vlada je donijela Odluka o donošenju prostornog plana Crne Gore do 2020 godine, kojom je predvidjeno da se u Nikšiću gradi medjuopštinska deponija za opštine Nikšić, Šavnik i Plužine ("Sl.CG" br. 24/08). Aktivnosti na donošenju izmjena prostornog plana opštine Nikšić koji treba da potvrdi predvi‐djenu lokaciju su u završnoj fazi.

Izrada projektne dokumentacije za novu sanitarnu deponiju je u toku.

Vezano za rješavanje imovinsko‐pravnih odnosa Skupština opštine je donijela Odluku o utvrdjivanju javnog interesa za eksproprijaciju nepokretnosti za potrebe izgradnje deponije čvrstog otpada u Nikšiću ("Sl.CG" ‐opštinski propisi br. 33/08).

Donijeta je Odluka o zajedničkom organizovanju poslova odlaganja komunalnog otpada za opštine Nikšić, Šavnik i Plužine ("Sl.RCG"‐opštinski propisi br. 8/07).

Donijeta je Odluka o izmjenama i dopunama Odluke o zajedničkom organizovanju poslova odlaganja komunalnog otpada za opštine Nikšić, Šavnik i Plužine ("Sl.CG"‐opštinski propisi br. 40/08.

Donijeta je Odluka o usvajanju plana upravljanja otpadom u opštini Nikšić za period 2009‐2013 godina ("Sl.CG"‐opšt.propisi br.40/08), kojim je:

1. dat institucionalni i zakonodavni okvir za izradu plana, 2. obradjena analiza stanja upravljanja otpadom, 3. data ocjena stanja i strateški pravci upravljanja otpadom, 4. uradjeni planovi upravljanja otpadom po vrstama otpada, 5. predvidjeni potrebni kapaciteti za upravljanje otpadom, 6. obradjen način razvijanja javne svijesti.

Uradjena je Studija izvodljivosti ( fizibiliti studija) za regionalnu sanitarnu deponiju u Nikšiću.

Uradjen je Elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu regionalne sanitarne deponije komunalnog otpada u opštinama Nikšić, Šavnik i Plužine.

Donijeta je Odluka o zajedničkom organizovanju poslova odlaganja komunalnog otpada u opštinama Nikšić, Šavnik i Plužine od strane Skupštine opštine Plužine‐("Sl.CG"‐ opštinski propisi 12/08).

Donijeta je Odluka o izmjenama i dopunama Odluke o zajedničkom organizovanju poslova odlaganja komunalnog otpada u opštinama



61

Nikšić, Šavnik i Plužine od strane Skupštine opštine Plužine ("Sl.CG" ‐opštinski propisi 8/09).

Donijeta je Odluka o zajedničkom organizovanju poslova odlaganja komunalnog otpada za opštine Nikšić, Šavnik i Plužine od strane Skupštine opštine Šavnik ‐ ("Sl.CG"‐opštinski propisi br. 1/09).

Potpisivanjem Ugovora izmedju opština Nikšić, Šavnik i Plužine osnovano je Društvo sa ograničenom odgovornošću za upravljanje sanitarnom deponijom "Budoš" Nikšić i imenovan V.D. izvršnog direktora (5.03.2009 godine).

D.O.O. "Budoš" registrovano je u Privrenom sudu u Podgorici 27.03.2009 godine, a u toku je izbor članova odbora direktora iz opština Nikšić, Plužine i Šavnik.

Donijeta je Odluka o izradi Lokalne studije lokacije Regionalne sanitarne deponije u Nikšiću ("Sl.CG"‐opštinski propisi br.13/09).Izrada je u toku.

Donijeta je Odluka o izradi Strateške procjene uticaja na životnu sredinu Lokalne studije lokacije Regionalne sanitarne deponije u Nikšiću ("Sl.CG" ‐ opštinski propisi br. 13/09). Počelo se sa izradom Strateške procjene uticaja na životnu sredinu. Izrada je u toku.

Predstoji izrada medjuopštinskog sporazuma o upravljanju čvrstim otpadom, finansiranju i izgradnji regionalne deponije za opštine Nikšić, Plužine i Šavnik.

Potrebne aktivnosti u opštini Nikšić u cilju uspostavljanja sistema potpunog upravljanja otpadom:

• plan upravljanja otpadom , • izgradnja nove sanitarne deponije, • izgradnja reciklažnog centra, • proširenje obima sakupljanja na sva naselja u opštini, • uvodjenje raznih koncepata redukcije otpada, • uvodjenje ekonomskih parametara za sakupljanje otpada, • čišćenje divljih deponija, • uvodjenje kontrole kroz komunalnu policiju, • izrada Programa za upravljanja životinjskim otpadom, • izrada Programa za upravljanje medicinskim otpadom, • izrada Programa za upravljanje opasnim otpadom, • sprovodjenje edukacije stanovništva i opštinskih subjekata koji učestvuju u

procesu upravljanja čvrstim otpadom.

Direktive Evropske Unije su da se otpad sakuplja na selektivan način u posebnim posudama za sve vrste otpada. Shodno istim direktivama treba obezbijediti i mjesta, odnosno deponije za opasni otpad, inertni i neopasni otpad.

edan od najvažnih instrumenata za planiranje održive i dugoročne inplemetacije sistema upravljanja čvrstim otpadom je dobra baza podataka o trenutnoj situaciji u oblasti proizvodnje otpada i njen kvalitet.Za sada ne postoje podaci o količinama, sastavu i karakteristikama otpada.

Uvodjenje upravljanja otpadom doprinosi privrednom razvoju na području malih i srednjih preduzeća pa Crna Gora time postaje atraktivna u ekonomskom pogledu.Cilj je da se smanji negativan uticaj otpada na zdravlje ljudi i kvalitet stanja životne sredine, sanirajući negativne efekte upravljanja otpadom iz prethodnog perioda, te da se kroz razvoj novog



62

sistema upravljanja otpadom doprinese održivom razvoju opštine Nikšić, stimulisanju investicija i iskorišćavanju ekonomskih mogućnosti koje nastaju iz otpada i poboljšanju efikasnosti korišćenja resursa. Uspješno rješavanje pitanja upravljanja otpadom podrazumijeva usaglašenost odnosa, sinhronizovano funkcionisanje i kontinuiranu saradnju svih subjekata na lokalnom nivou.

Predlog novih strateških ciljeva

Nacionalna strategija za otpad predstavlja okvir za promjene u načinu na koji Crna Gora tretira otpad u smislu zakonskih i političkih olakšica vezanih za otpad.

Strategija se odnosi na: • postojanje mreže objekata za upravljanje otpadom, • odatke o proizvodnji otpada, • karakteristike u tretiranju i odlaganju otpada

Sistem za upravljanje otpadom mora biti organizovan na način da bude lako primjenjiv sa visokim stepenom bezbjednosti za životnu sredinu. Treba poboljšati postojeći sistem kroz implementaciju direktiva Evropske Unije.

Strategija upravljanja otpadom u Crnoj Gori postavljena je u okviru nacionalne politike upravljanja otpadom i Strateškog Master plana za upravljanjem otpadom na republičkom nivou.

Predloženi sistem upravljanja otpadom nadovezuje se na postojeći način prikupljanja i transporta otpada, uz obezbjedjivanje nove složenije infrastrukture koja će garantovati efikasnije vršenje poslova u ovoj oblasti koja je od posebnog javnog interesa. Potrebna infrastruktura na nivou opštine Nikšić, kao jednog velikog prostora, a na koju su upućene i dvije susjedne opštine Plužine i Šavnik mora obezbijediti sledeće elemente:

• Proširenje postojećeg područja prikupljanja otpada • Sistem selektivnog prikupljanja i transporta otpada sa mogućnošću recikliranja,

što podrazumijeva osnivanje održive mreže sabirnih centara (zelenih ostrva) u cilju preuzimanja početnih aktivnosti sistematičnog recikliranja i sticanja neophodnog iskustva;

• Osnivanje reciklažnih dvorišta kako bi se olakšalo prikupljanje materijala koji se može reciklirati i proširila mreža sabirnih centara. Sakupljanje specijalnog komunalnog otpada i opasnog komunalnog otpada promoviše se kroz postrojenja reciklažnih dvorišta;

• Mreža transfer (pretovarnih ) stanica • Mreža Postrojenja za kompostiranje zelenog (organskog) otpada koja bi bila dio

sistema recikliranja; • Mreža postrojenja za recikliranje gradjevinskog otpada i šuta; • Medjuopštinske deponije izgradjene u skladu sa EU standardima.

Reciklaža je proces kojim se materijali, koji bi inače bili namijenjeni za deponovanje, prikupljaju, obradjuju ili ponovo upotrebljavaju. Bilo da se obavlja u javnom ili privatnom sektoru, dobro osmišljena strategija reciklaže može "sačuvati" komunalni otpad od deponovanja i pomoći uspostavljanju kontrole nad sistemom upravljanja otpadom, stvarajući prihode od prodaje materijala koji su pogodni za recikliranje.Komunalni otpad sadrži značajnu količinu komponenti koji mogu biti ponovo iskorišćene, reciklirane ili popravljene.

Strategija reciklaže podrazumijeva:



63

• recikliranje komunalnog otpada nastalog u opštinskoj infrastrukturi, domaćinstvima, administrativnim i obrazovnim institucijama, trgovačkim i turističkim strukturama,

• recikliranje ambalaže i ambalažnog otpada iz trgovina i domaćinstava, • recikliranje gradjevinskog otpada.

Reciklažom se mogu ostvariti izuzetno značajni tehnički, ekološki i ekonomski efekti.Najznačajniji su svakako : smanjenje količina industijskog i komunalnog otpada koje bi se morale trajno zbrinuti odlaganjem na deponiju (čime se vijek deponije produžava) i značajno usporavanje procesa iscrpljivanja prirodnih sirovinskih resursa. Kreiranje efikasnog programa reciklaže zahtijeva prilagodjavanje u skladu sa lokalnim okolnostima, pošto svaka opština ili zajednica predstavlja jedinstven slučaj.

Kreator politike koja treba da rezultira redukcijom proizvedenih količina otpada treba da bude Vlada. Potrošači takodje treba aktivno da učestvuju u redukciji otpada kupovinom proizvoda koji daju minimalan otpad.

Neki proizvodi su dizajnirani da bi se mogli koristiti više puta. Ponovnim korišćenjem proizvoda štedi se energija, smanjuju se troškovi odlaganja, kao i troškovi trgovaca i potrošača. Iskustva zemalja EU jasno ukazuju da je izdvajanje reciklabilnog materijala, na mjestu nastanka, u velikoj prednosti u odnosu na izdvajanje reciklabilnih komponenti iz ukupne mase otpada.

Reciklažna dvorišta kao mjesta namijenjena razvrstavanju i privremenom skladištenju posebnih vrsta otpada, imaju značajnu ulogu u ukupnom sistemu upravljanja otpadom jer služe kao spona kojom jedinice lokalne samouprave ostvaruju vezu izmedju gradjana, ovlašćenih sakupljača i ovlašćenih obradjivača otpada.

Smisao reciklažnog dvorišta jeste da se gradjanima omogući odlaganje: • otpada pogodnog za recikliranje, • kabastog otpada: namještaja, tepiha, dušeka, • opasnog otpada iz domaćinstva.

Prilikom izbora mikrolokacije naročito je važno da reciklažno dvorište bude smješteno tako da gradjani mogu što jednostavnije doći do njega. Polazeći od proizvedenih i planiranih količina otpada i standarda u ovoj oblasti u Nikšiću se planiraju dva reciklažna dvorišta. Jedno na istočnoj strani grada blizu industrijske zone, a drugo na zapadnoj strani grada, uz prethodnu izmjenu prostorno planskih dokumenata.

U okviru sanitarne deponije potrebno je instalirati i postrojenje za kompostiranje. Kompostiranje predstavlja ubrzano, djelimično razlaganje vlažne, čvrste organske materije, prvenstveno otpadaka od hrane, pomoću aerobnih mikroorganizama i pod kontrolisanim uslovima. Kao proizvod dobija se koristan materijal ‐ kompost, sličan humusu, koji se može koristiti kao sredstvo za poboljšanje kvaliteta zemljišta ili kao djubrivo. Prednost kompostiranja je ta što krajnji proizvod ima izvjesnu tržišnu vrijednost, prostor potreban za lokaciju postrojenja relativno je mali, a cijene transporta nijesu mnogo velike. Nedostaci su ti, što su potrebna velika ulaganja u postrojenje, tržište nije uvijek osigurano, kompost je često potrebno dodatno tretirati ( proces sterilizacije). Medjutim, prije nego što se donese odluka o tome da li da se gradi objekat za kompostiranje ili ne, mora se sprovesti detaljno ispitivanje kojim bi se pokazalo da li postoji potencijalno tržište za kompost. Mnogi objekti te vrste su propali u svijetu zato što nijesu bili u mogućnosti da prodaju proizvod.



64

Prema Strateškom Master planu za upravljanje čvrstim otpadom na republičkom nivou, Nikšić će odvodnjeni otpad, nakon tretmana otpadnih voda, transportovati na centralnu deponiju u Nikšiću u cilju daljeg tretmana u vidu kompostiranja.

Opština Nikšić raspolaže sa 30 kontejnera za papir i karton, plastiku i metal, opština Plužine sa 12 kontejnera, a opština Šavnik sa 4 kontejnera namijenjenih za plastiku i papir ‐ karton.

Količine otpada u procentima, za period od 2009 ‐ 2014 g., koji može biti recikliran u Nikšiću:

papir i karton 17 % ‐ 18 %

Plastika 10 % ‐ 11 %

Metal 4 % ‐ 4,5 %

Staklo 7 % ‐ 8 %

Finansiranje sanitarne deponije

Uvodjenjem potpunog sistema upravljanja otpadom iziskuje velika finansijska sredstva, koja opština Nikšić ne može sama obezbijediti: U tom cilju treba se uključivati u akcije kojima se mogu nabaviti sredstva putem donatorstva i treba obezbijediti sve preduslove da se uvede učešće privatnog sektora, koji se u savremenom svijetu pokazao kao nezamjenjiv partner.

Prema Planu upravljanja otpadom u opštini Nikšić, sredstva potrebna za njegovu realizaciju i izgradnju deponije obezbijediće se iz:

• Budžeta opštine, • kredita medjunarodnih finansijskih institucija, • fondova Evropske Unije, • privatnih ulaganja ( javno privatno partnerstvo) i • donacija.

Prelaz sa postojećeg uredjenja sakupljanja i odlaganja na sofisticiranije sisteme za odvojeno sakupljanje i objekte za recikliranje podrazumijeva veće tranzicione troškove. Povećanja troškova odlaganja koji proizilaze iz visokih standarda za deponiju, taksi za deponiju i potrebe da se smanji odloženi biorazgradivi otpad na deponiju, usmjerava pažnju na pitanje sadašnjeg investiranja radi uštede u budućnosti.

Trenutna deponija čvrstog komunalnog otpada u opštini Nikšić smještena je na lokaciji Mislov Do i počela je sa radom krajem 2003 godine. Ovo kontrolisano smetlište nalazi se iznajmljenom privatnom zemljištu. Ima struju i mogućnost komunikacije, a nije snadbjeveno vodom.Svojim trenutnim tehničkim uslovima predstavlja potencijalnu opasnost u smislu zagadjenja površinskih i podzemnih vodenih tokova, tla i vazduha.

Izvršenje obaveze sanacije postojećih odlagališta opština Nikšić će obaviti nakon izrade studije sanacije.Studija treba da obuhvati sve lokacije na kojima se odlaže otpad u urbanim i ruralnim naseljima.Nakon izrade studije sanacije potrebno je uraditi plan sanacije odlagališta. Plan treba da definiše trajno zatvaranje i način sanacije odlagališta koji mora biti u skladu sa direktivom Evropske Unije.Plan mora u potpunosti da da odgovore o strukturi, lokaciji, stanju i količini čvrstog komunalnog otpada, kao i da predloži tehničke mjere sanacije, način i vrijeme



65

zatvaranja odlagališta i procjenu potrebnih sredstava. Važno je utvrditi pravilan metod sanacije za odredjenu kategoriju deponije.

Razvijanje javne svijesti vezano za uspostavljanje sistema upravljanja otpadom

Sistem upravljanja otpadom nije moguće realizovati bez kvalitetne i stalne ekološke edukacije. Vaspitanje i obrazovanje u životnoj sredini je nezaobilazan segment sistema upravljanja otpadom. Ekološkom edukacijom omogućava se sticanje ekoloških znanja i vještina s ciljem povećanja nivoa svijesti svakog pojedinca za efikasno učešće u sprovodjenju sistema upravljanja otpadom. Ekološka edukacija kod ljudi razvija nova saznanja i stvara nove vrijednosti koje će ih uputiti na promjene u ponašanju. Stoga su, za ostvarivanje postavljenih razvojnih ciljeva i zadataka, potrebne bitne promjene u socijalnom, privrednom obrazovnom i kulturnom smislu. Vaspitanje i obrazovanje o životnoj sredini je nezaobilazan segment sistema upravljanja otpadom.

Preduzeća koja se bave problematikom otpada na nivou opštine moraju se potpuno uključiti u sprovodjenje kampanja za razvijanje javne svijesti o kvalitetnom upravljanju otpadom (sakupljanje, reciklaža i odlaganje otpada). Mora postojati i jasna informacija za javnost, kakva je korist od novog načina upravljanja otpadom kao i to šta je pravilno, a šta pogrešno vezano za odlaganje, selektiranje i upravljanje otpadom., kao i ukazivanje na negativan uticaj pogrešnog odlaganja otpada na životnu sredinu i zdravlje ljudi. Potrebna je i promjena ponašanja ljudi u smislu prepoznavanja troškova za životnu sredinu koje oni prave svojim aktivnostima i njihove spremnosti da ih plate.

Posebnu pažnju treba posvetiti ilegalnom odlaganju otpada koje je kod nas veoma rasprostanjeno. Ovaj problem dostiže značajne razmjere kada je u pitanju bezbjednost, imovinska vrijednost i kvalitet života društva. Ilegalno odlaganje je glavni ekonomski problem za lokalnu vlast koja je odgovorna za čišćenje odlagališta.

Veoma bitan mehanizam za jačanje javne svijesti je adekvatno sprovodjenje zakona, odnosno njihovih kaznenih odredbi za počinjene prekršaje. U slučajevima kada se edukacijom ne postignu željeni rezultati, biće potrebno na javnu svijest uticati primjenom zakona.

Dijalog i dostupnost informacijama ključni su faktori u svakoj aktivnosti vezanoj za jačanje javne svijesti, budući da je to jedini način uključivanja javnosti u sagledavanje problema o otpadu i način za iznalaženje trajnih rješenja prihvatljivih za sve zainteresovane strane. U zadnje vrijeme je povećan pristup javnosti informacijama i to se shvata kao integralni dio demokratskog razvoja. Potrebno je izraditi komunikacijsku strategiju koja treba da obuhvati:

• promotivne poruke, slogane; • edukativne i promotivne aktivnosti; • predškolski uzrast, osnovne škole, srednje pkole, eko‐škole, fakultete; • privredna društva; • domaćinstva; • lokalnu i državnu upravu; • program odvijanja aktivnosti.

Veoma je bitno da sva predložena nova poboljšanja upravljanja otpadom koja treba da se primjene budu uz učešće javnosti. Takodje je bitno upoznati javnost, da će sva poboljšanja koja se urade u upravljanju otpadom u praksi donijeti odredjeni povraćaj sredstava kroz princip "zagadjivač plaća", a to će uticati na smanjenje troškova sakupljanja, transporta, reciklaže i deponovanja otpada.



66

U postupku donošenja odluka i propisa, kao i u postupku izrade i primjene plana i vršenje nadzora nad njegovom realizacijom, neophodno je angažovanje svih subjekata na nivou lokalne samoupravne kako bi se doprinijelo razvijanju javne svijesti o ovom veoma značajnom pitanju.

Evidentan problem grada, neuređenost javnih površina je zadnjih godina umanjen ali se i dalje mora raditi na tome kako bi se podigao standard življenja svih građana zajednice.

Postojeća infrastruktura zajednice predstavlja dobar osnov za sanaciju, rekonstrukciju,nadgradnju,proširenje,unapređenje i dalji razvoj svih navedenih ciljeva u okviru ovog strateškog pitanja. Želja zajednice je da se prepoznavanjem prioriteta što prije pristupi rješavanju ovih problema.

Mogućnosti u okviru zajednice da se strateško pitanje ostvari su: • efikasna naplata obaveza svih korisnika • izdvajanjem i namjenskim usmjeravanjem sredstava u okviru budžeta • kroz cijene usluga i raznih vidova naknada i sl.

Nedostatak sredstava, mali procenat naplate, zastarjela oprema u javnim preduzećima, loša organizacija, kadrovska osposobljenost, visoki investicioni pragovi su prepreke za realizaciju ovog pitanja.

Rješenja leže u sljedećem:

• iskoristiti sopstvene mogućnosti prilagođavanja tržišnim uslovima privređivanja • iskoristiti vlasničko prestrukturiranje i transformaciju JP • stvoriti zakonske uslove za kandidovanje projekata kod stranih i domaćih

investitora, donatora • obezbijediti povoljne kredite kod poslovnih banaka

Kategorija B

Kako razviti privredu zajednice ‐ strateško pitanje koje ima sljedeće ciljeve:

• Stimulisanje i razvoj malih i srednjih preduzeća • Stvoriti povoljan ambijent za investiranje • Transformacija javnih preduzeća • Revitalizacija poljoprivrede i zaštita interesa poljoprivrednih proizvođača • Racionalno iskorišćavanje ljudskih potencijala i prirodnih resursa •

Mogućnosti za razvoj pojedinih ciljeva u okviru ovog strateškog pitanja su:

• pojednostaviti administrativnu proceduru prilikom osnivanja i registracije firmi • uvesti poreske olakšice (firmarine, lokalne takse, porez na imovinu...) • kreditiranje obaveza prema lokalnoj upravi • plansko usmjeravanje djelatnosti (raznovrsna djelatnost u okviru zajednice) • stimulisanje deficitarnih djelatnosti • podsticati privatizaciju i definisati vlasničke odnose • jasni socijalni programi nakon transformacije preduzeća • medijsko – markentiška podrška domaćem proizvodu • obezbjeđenje infrastrukture za razvoj poljoprivrede (struja, voda,put...)



67

• povoljni klimatski uslovi za razvoj poljoprivrede • povećati broj malih i srednjih poljoprivrednih gazdinstava na kojima se ne bi

pojavljivala uska grla u sezoni • mini farme, mljekare, voćnjaci i oranice • stručna pomoć i edukativni materijal • pomoć u nabavci sadnog i sjemenskog materijala • otkup • zaštita domaćeg proizvoda • kontrola kvaliteta • zakonska regulative • inteziviranje poljoprivredne proizvodnje kultivacijom zemljišta i korišćenjem

prostora, tuneli, plastenici, staklenici • angažovanje lokalnih agronoma

Prepreke za realizaciju su:

• Zastarjelost tehnologija • Loša organizacija posla • Netransparentan proces privatizacije • Slaba motivisanost radne snage • Loša infrastruktura • Nepostojanje strategije razvoja • Nestručnost • Nenamjensko korišćenje kreditnih sredstava • Nedostatak sredstava za investicije • Nezaštićen plasman proizvoda • Loša informisanost

Rješenja ovih problema leže u formiranju udruženja i komora radi zaštite interesa i bolje informisanosti. Između ostalog, rješenja leže u:

• lobiranju domaćih i stranih investitora i donatora • prezentiranju proizvoda

Kategorija C

Kako unaprijediti kulturni i javni život zajednice‐ strateško pitanje koje ima sledeće ciljeve:

• Očuvanje i unapređenje kulturnog nasljeđa • Unapređenje i razvoj fizičke kulture • Briga zajednice o djeci • Učešće zajednice u poboljšanju uslova u obrazovanju • Afirmacija turizma kao mogući pravac razvoja

Bitan segment našeg života je kultura i zadovoljenje kulturnih potreba. Jer, materijalno siromaštvo nije sramota , dok duhovno jeste. Kultura na pravi način odslikava jednu sredinu, ona je najbolji ambasador sa okruženjem, najlakše briše razlike i prepreke.

Kultura je bitna i za pravilan razvoj mlade populacije, koja će se učiti na pravim vrijednostima. Naša zajednica ima dugu kulturnu tradiciju – 120 godina pozorišnog života. 110 godina KUD – a „Zahumlje“, tradicija Muzičke škole, ovo je grad pjesnika, slikara, reditelja,



68

glumaca, muzičara. Na nama je da poštujući takvu sjajnu tradiciju unaprijedimo kulturni život grada.

Prioritet ove zajednice je izgradnja pozorišne sale,koja bi značajno podigla kvalitet kulturnog sadržaja grada.

Barijere ka ostvarivanju ovoga cilja su: • nedostatak novca‐ siromaštvo zajednice i pojedinaca • nedovoljno shvatanje značaja kulture na mjestima odlučivanja

Prevazilaženje barijera može se ostvariti pokretanjem inicijative da se ovaj problem riješi uz pomoć stranih donatora, donacija privatnog sektora i investicije lokalne uprave.

Mogućnosti za razvoj sportske kulture su.

• stavljanje u funkciju postojećih sportskih objekata – Sportskog centra, koji je nedovršen u dijelu bazena, kuglane, teniski terena i spoljnjeg uređena oko objekta

• rekonstrukcija stadiona za male sportove • izgradnja trim staze lroz Trebjesu • iskoristiti mogućnost jezera Krupac za razvoj sportova na vodi • proširenje kapaciteta Ski centra „Vučje“ novim stazama i ski liftovima • zajedničko ulaganje sa drugim opštinama u nove turističko‐ sportske objekte • veće učešće u sportskim takmičenjima • kvalitetnija selekcija sportista • kvalitetnija selekcija kadra • sponzorstvo istaknutih sportista i ekipa od strane privatnih preduzetnika i

preduzeća

Barijere za realizaciju se mogu naći u :

• transformacija vlasništva i privatizacija • segmentacija objekata i prodaja • privatizacija sportskih klubovorganizacija jakih međunarodnih turnira • osnivanje centra za sportsku medicinu • iskoristiti mogućnosti date novim Zakonom o sportu

Kako očuvati i unaprijediti zdravu životnu sredinu? U sebi sadrži sljedeće ciljeve: • Povećanje stepena ekološke kulture • Donošenje i primjena opštinskih propisa • Zaštita i unapređenje biosistema • Implementacija LEAP ‐a

Nikšić je grad sa brojnim jezerima, rijekama, izletištima, prirodnim fenomenima, lijepim predjelima, hidrogeološki i morfološki jedno je od najinteresantnijih kraških područja sa povoljnom klimom, bogatom florom i faunom i značajnim brojem biljnih i životinjskih vrsta, čak endema.

Upravo zato, ovakav predio ima potrebu i težnju da se ekološki razvija i sačuva. Želja ili vizija nam je da na ovim osnovama imamo čistu zajednicu sa uređenim koritima i obalama rijeka, bez divljih deponija, sa uređenim zelenim površinama i zajednicu u kojoj će privredni



69

subjekti poslovati po utvrđenim ekološkim standardima (filteri, uređaji za prečišćavanje i sl.), kao i zajednicu sa očuvanim biljnim i životinjskim fondom.

Zaštita i unapređenje ukupnog stanja životne sredine u opštini Nikšić

›Izrada integralnog katastra zagađivača na teritoriji opštine Nikšić

Kako je Lokalni ekološki akcioni plan (LEAP) identifikovao najveće izvore zagađenja, potrebno je napraviti integralni katastar zagađivača na teritoriji opštine kako bi se donijeli akcioni planovi i za npr. pravilno uklanjanje i prevoz radioaktivnih gromobrana (izvori jonizujućeg zračenja), pravilno upravljanje otpadnim motornim uljima (oko 28.000 automobila je registrovano u Nikšiću, što znači da se godišnje generiše preko 140.000 litara otpadnog motornog ulja sa kojim se najčešće nepravilno postupa. 1l otpadnog motornog ulja može zagaditi 1.000.000 l vode), pravilno upravljanje elektronskim otpadom (postavka namjenske stanice) i dr. ekoloških problema koji mogu izazvati ozbiljne posledice.

Stoga je potrebno uraditi dobro osmišljenu kampanju koja bi imala višestruki karakter.

Akcenat je neophodno staviti na edukaciju stanovništva o važnosti očuvanih vodotoka i njihovom značaju, kao i opasnostima koje eventualno mogu nastati kao posledica neodgovornog odnosa prema rijekama. Neophodno je povećati efikasnost inspekcijskih službi, pogotovo onih u nadležnosti lokalne samouprave kako bi se i kaznenom politikom uticalo na odgovorniji odnos prema rijekama. Za ovakvu kampanju neophodna je medijska podrška pogotovo lokalnog javnog servisa RTNK.

›Ekološka edukacija građana (namjenske kampanje, Škola urbane ekologije)

Jedan od najvećih prepreka unapređenju ukupnog stanja životne sredine je niska ekološka svijest samih građana. Dobro osmišljenim namjenskim kampanjama (npr. obilježavanje važnih međunarodnih datuma) potrebno je uticati na povećanje interesovanja za ekološke teme, što bi rezultiralo i odgovornijim odnosom građana prema sopstvenom okruženju.

Realizacijom jednog dugoročnog projekta kao što je ,,Škola urbane ekologije” dao bi se doprinos stvaranju ekološki svjesnih građana koji bi u budućnosti na različite načine radili na unapređenju stanja životne sredine u Nikšiću i Crnoj Gori.

Organizovanjem tradicionalnog Konkursa za učenike osnovnih škola povodom obilježavanja Dana planete Zemlje uticalo bi se na formiranje ekološke svijesti kod najmlađih sugrađana. Nagradnim izletima u nacionalne parkove i poznate eko lokacije dodatno bi se pojačao taj edukativni momenat. Uz mala finansijska izdvajanja moguće je ostvarititi veliki uticaj na djecu u tom uzrastu. Služba menadžera Opštine Nikšić i Udruženje građana ,,OZON”

Nikšić su ovogodišnjim konkursom pod nazivom ,,Sačuvajmo našu planetu”, na koji je pristiglo 180 likovnih i literarnih radova i organizovanjem posjete nagrađenih učenika NP,,Skadarsko jezero”, dali primjer kako bi ovakva aktivnost mogla postati i tradicionalna i prepoznatljiva.

›Unapređenje saradnje lokalne samouprave i NVO koje se bave zaštitom životne sredine (potpisivanje Sporazuma o saradnji)

Potpisivanjem Sporazuma o saradnji koji bi jačao međusobnu saradnju lokalne samouprave i nevladinih organizacija koje se bave zaštitom i unapređenjem životne sredine stvorili bi se preduslovi za osmišljavanje zajedničkih projekata kojima bi se konkurisalo za dobijanje sredstava od donatora koji podržavaju ekološke aktivnosti.



70

Ovim dokumentom bi se ostvarila strateška saradnja, precizirale obaveze, uticalo na bolju koordinisanost aktivnosti, jačali sopstveni kapaciteti, uspostavljali prioriteti i poslala jasna slika građanima da postoji volja za unapređenjem trenutnog stanja u ovojh oblasti.

›Izgradnja prihvatilišta za pse lutalice

Kao jedan od zajedničkih projekata lokalne samouprave i ekoloških NVO može biti i projekat ,,Izgradnja prihvatilišta za pse lutalice”. Dobro osmišljenim predlogom projekta mogla bi dobiti sredstva za njegovu realizaciju i tako riješiti ovaj veliki problem.

Poljoprivreda

›Razvoj organske proizvodnje (regionalni marketing i ruralni razvoj)

Proces ulaska u Evropsku Uniju za poljoprivredne proizvođače, posebno organske hrane, omogućava ostvarivanje povoljnijih uslova i otvara mogućnost proširivanja proizvodnje i nova tržišta. Isto tako otvara se mogućnost novih radnih mjesta i okretanju organskoj proizvodnji cijelih porodica. Stoga je neophodno informisati i edukovati zainteresovane građana o načinu na koji mogu povećati konkurentnost svojih proizvoda i upoznati ih sa zakonskom legistlativom EU u ovoj oblasti.

Problemi koji se javljaju u ovoj sferi su: • Niska ekološka svijest • Neprimjenjivanje propisa i nesankcionisanje • Nedovoljan nivo izgrađenosti infrastrukturnih objekata u zajednici što često

dovodi ekološka pitanja u drugi plan • Nizak standard

Kako je Skupština Opština Nikšić krajem 2007. Godine usvojila konačan dokumenta Lokalnog ekološkog akcionog plana(LEAP), neophodno je na svim nivoima lokalne zajednice aktivno raditi na edukaciji zajednice, aposebno radom u obrazovnim ustanovama i uključivanjem medija na marketinškoj podršci.Tokom saradnje sa NVO sektorom zajednica može da pokrene akcije čišćenja i uređenja ekološki devastiranog prostora, kao i da izradi, realizuje ili kandiduje projekte kod donatora, investitora i partnera. Neophodno je stalno insistirati kod nadležnih organa na sankcionisanju ekoloških devastatora, kao i njihovo javno imenovanje.Treba zaustaviti nekontrolisanu sječu šuma, nastaviti sa pošumljavanjem goleti nastalih sječom, povećati efikasnost nadležnih organa na prevenciji neželjenih pojava.

Država Crna Gora svoj budući razvoj u najvećem dijelu zasnivaće na razvoju turističke privrede i poljoprivrede. Usvajanjem Strategije za održivi razvoj turizma do 2020 godine, kao i rad na implementaciji tog dokumenta, a sve u okviru Zakona o turizmu i Zakona o turističkim organizacijama, doprinijelo je da i Opština Nikšić na sjednici Skupštine 07.11.2005. donese Odluku o osnivanju Turističke organizacije opštine Nikšić. Poslije konstitutivne sjednice, formiranja organa Turističke organizacije ( Skupštine, Izvršnog odbora i Nadzornog odbora) i usvajanja Statuta, Turistička organizacija opštine Nikšić počela je sa radom u julu mjesecu 2006.godine. Članom 6 Statuta Turističke organizacije definisane su i djelatnosti Turističke organizacije kako slijedi:

• unapređenje i promocija izvornih vrijednosti Opštine u cilju razvoja turizma, • stvaranje uslova za aktiviranje turistčkih resursa, • saradnja sa pravnim i fizičkim licima koji za predmet poslovanja imaju

turističko‐ugostiteljsku ili komplementarnu djelatnosti u cilju sprovođenja politike za razvoj turizma na teritoriji Opštine,



71

• podsticanje, koordiniranje i organizovanje kulturnih, umjetničkih, zabavnih, privrednih, sportskih i drugih manifestacija koje doprinose obogaćivanju turističke ponude,

• podsticanje i organizovanje akcija usmjerenih na zaštiti i očuvanju životne sredine i kulturnog nasleđa,

• pružanje servisnih usluga i informacija gostima, • registrovanje i praćenje turističkog prometa na teritoriji Opštine, • saradnja sa organima i tijelima Opštine u cilju donošenja i sprovođenja lokalnih

mjera za poboljšanje uslova boravka turista na teritoriji Opštine, • saradnja sa lokalnim udruženjima i NVO, • izrada i izdavanje turističko‐propagandnog materijala u cilju promocije Opštine, • sprovođenje anketa i sličnih istraživanja u cilju poboljšanja ponude, • saradnja sa Ministarstvom turizma i Nacionalnom turističkom organizacijom,

kao i saradnja sa sličnim organizacijama van Republike i sl.

Sve gore navedeno govori o kompleksnosti djelatnosti Turističke organizacije, kao i o velikoj odgovornosti zaposlenih, da u skladu sa nadležnostima i državnim strateškim dokumentima, učine sve, da se u budžet Opštine procentualno poveća dohodak ostvaren kroz planiran održiv razvoj turističke privrede.

Rezultati koje je svojim radom, za ovaj kratak period od osnivanja, ostvarila Turistička organizacija na promociji potencijala Opštine, kao i na ostvarenoj saradnji sa svim relevantnim subjektima značajnim za razvoj turizma u Opštini i šire, doprinijeli su da se do skoro prvenstveno industrijski razvijena Opština, počinje prepoznavati kao Opština sa značajnim potencijalima za razvoj selektivnih oblika turizma u okviru integralne turističke ponude Crne Gore.

Vizija izrade Strateškog plana opštine Nikšić, kao i cilj kojem će poslužiti, doprinio je da Turistička organizacija da svoj doprinos, na način što je realno sagledala i odredila prioritete kad je u pitanju planski razvoj turizma u Opštini. U okviru pripreme predloga za diskusiju potrebnih za izradu Strateškog plana opštine Nikšić, Turistička organizacija je realizovala niz susreta sa institucijama i pojedincima, kao i Forum uz učešće renomiranih stručnjaka iz oblasti geografije, ekonomije, obrazovanja, opštinskih službi, NVO i građana. Zaključci doneseni na Forumu:

• definisanje granica opština Nikšić i Danilovgrad, • definisanje granica Bilećkog jezera, • pitanje vlasništva vodenih resursa, • zaštita prirodnih rariteta i područja od značaja, • glavni zagađivači i divlje deponije, • devastacija šuma, zaštita šuma i pošumljavanje, • zaštita spomenika kulture, • asfaltiranje lokalnih puteva kao preduslov za valorizaciju turističkih motiva, • rješavanje problema HTP „ Onogošt“, • proširenje smještajnih kapaciteta i sl. dio su predloga koje treba uvrstiti u

Strateški plan opštine Nikšić 2009‐2014god.

Kategorija D

Kako učiniti efikasnijim rad lokalne uprave’ Sadrži sljedeće ciljeve:



72

• Usvajanje sistema kvaliteta rad • Efikasan servis građana • Unapređenje saradnje sa svim relevantnim subjektima • Povećanje učešća građana u vršenju lokalne vlasti

Mogućnosti za rješavanje ovog pitanja su što postoje zakonska rješenja koja čine set reformskih zakina, kao i stručni kadar zaposlen u organima lokalne uprave..

Želja nam je da lokalna uprava postane javni servis svih građana, da efikasno i ažurno obavlja svoje poslove i bude tehnički opremljena. Takođe, vidimo lokalnu samoupravu funkcionalno povezanu sa centralnom vlašću radi boljeg zadovoljenja interesa građana, te da u domenu svojih nadležnosti napravi povoljniju klimu za privredni razvoj zajednice.

Prepreke: • Nedostatak sredstava (slaba uplata doprinosa, poreza, naknada) • Centralizovana vlast na nivou države • Veliki broj uposlenih • Nedovoljna zainteresovanost građana za učešće u lokalnoj vlasti

Inicijativa.

• Primjena donesenih zakona koji se tiču organa lokalne uprave • Uvođenje sistema kvaliteta • Poboljšati priliv sredstava u budžet primjenom zakonskih normi i kontrole istih • Bolja saradnja sa mjesnom zajednicama • Rekonstrukcija organa lokalne uprave



73

PREGLED STRATEŠKIH CILJEVA



74

KLJUČNO PITANJE:Revitalizacija postojeće i izgradnja nove infrastrukture

Cilj Prostorno‐ urbanistički plan Nikšića ( PUP)

Zadatak (projekat) Izrada PUP‐a Nikšić

Opis

Priprema Odluke o izradi sa programskim zadatkomOdabir obrađivača Prikupljanje polaznih podataka i baznih studija Izrada nacrta Plana Prikupljanje potrebnih saglasnosti Organizovanje i praćenje javne rasprave Izrada predloga Plana Dobijanje mišljenja od resornog Ministarstva Usvajanje Plana od stane opštinskog parlamenta

Rezultati projekta Usklađivanje planske dokumentacije u skladu sa zakonskom obavezom i stvaranje bolje osnove za izradu planova nižeg reda s obzirom na tranziciona dešavanja u našem društvu u prethodnom periodu

Ekonomski rezultat (predvidjeti broj radnih mjesta,investicije, PJP, koji če se stvoriti zahvaljujući implementaciji ovog projekta)

Broj radnih mjesta Količina investicija 800.000,00€ Privatno Javno Partnerstvo

Indirektni rezultat Stvaranje preduslova za dalji urbanistički razvoj grada i poboljšanje planske osnove za izradu planova nižeg reda

Kontakt sa potencijalnim investitorima (broj kontakata godišnje)

Realizacija Organizacija Osoba

Nadležni Služba PredsjednikaSekretarijat za uređenje prostora i stambene poslove

Sekretar Sekretarijata

Partneri u saradnji Ministarstvo uređenja prostoraJedinica za implementaciju LAMP projekta Agencija za projektovanje i planiranje

Direktor Agencije za projektovanje i planiranje

Budžet (total) 1 000 000.000€ ‐procijenjena vrijednost poslova

Finansiranje Svjetska banka‐ LAMP projekat

Opština Nikšić

PLAN RADA ‐ AKTIVNOST

Aktivnost Opis Nadležnost Rok

1 Pripremni poslovi Služba PredsjednikaSekretarijat za uređenje prostora i stambene poslove

18 mjeseci

2 Raspisivanje tendera za izbor obrađivača Služba Predsjednika – Službenik za javne nabavke

3 mjeseca

3 Izrada Plana Odabrani obrađivač 12 mjeseci

4 Dobijanje saglasnosti Vlada Crne Gore 2 mjeseca

5 Usvajanje plana Skupština Opštine 1 mjesec



75

KLJUČNO PITANJE: Revitalizacija postojeće i izgradnja nove infrastrukture

Cilj

Izvjestaj o strateskoj procjeni uticaja na zivotnu sredinu za Prostorno‐ urbanistički plan Nikšića

Zakonska obaveza, smanjenje troškova za izradu pojedinačnih Izvjestaja o strateskoj procjeni uticaja na zivotnu sredinu planova nižeg reda

Zadatak (projekat) Izrada Izvjestaj o strateskoj procjeni uticaja na zivotnu sredinu za Prostorno‐ urbanistički plan Nikšića PUP‐a Nikšić

Opis

Priprema Odluke sa predmetom I obimom izvještaja Dobijanje mišljenja na odluku Odabir obrađivača Izrada nacrta Izvještaja Prikupljanje potrebnih saglasnosti Organizovanje i praćenje javne rasprave Izrada predloga Izvještaja Dobijanje saglasnosti

Rezultati projekta Smanjenje troškova za izradu pojedinačnih Izvjestaja o strateskoj procjeni uticaja na zivotnu sredinu planova nižeg reda


Broj radnih mjestaKoličina investicija 200.000,00€ Privatno Javno Partnerstvo

Indirektni rezultat Stvaranje preduslova za dalji urbanistički razvoj grada



Nadležni

Služba PredsjednikaSekretarijat za uređenje prostora i stambene poslove Služba zaštite životne sredine

Sekretar Sekretarijata

Partneri u saradnji Vlada CG Agencija za zaštitu životne sredine Obrađivač PUPa

Budžet (total) 200.000,00€ ‐procijenjena vrijednost poslova

Finansiranje Svjetska banka‐ LAMP projekat

Opština Nikšić



1 Pripremni poslovi Sekretarijat za uređenje prostora i

stambene poslove Služba zaštite životne sredine

10 mjeseci

2 Raspisivanje tendera za izbor obrađivača Služba Predsjednika – Službenik za javne

nabavke 3 mjeseca

3 Izrada Izvještaja Odabrani obrađivač 6 mjeseci

4 Dobijanje saglasnosti Vlada Crne Gore 1 mjesec



76

KLJUČNO PITANJE Revitalizacija postojeće I izgradnja nove infrastrukture

Cilj Unapređiva‐nje iskorišćenja vodnih resursa u cilju održivosti

Osiguranje urednog snadbijevanja svih korisnika opštine Nikšić dovoljnom količinom vode za piće uz značajno smanjenje gubitaka u vodovodnom sistemu

Zadatak (projekat) Sanacija, rekonstrukcija i izgradnja vodovodne mreže.

Opis Projektom je obuhvaćen nastavak radova na sanaciji i rekonstrukciji vodovodne mreže ulice Trebješke, Stojana Kovačevića, Milice Vučinić i koje joj gravitiraju, Krsta Kostića, Bulevar 13 jul, cjevovod za Miločane.

Rezultati projekta Optimalizacija vodosnadbijevanja


Broj radnih mjesta

Količina investicija

Privatno Javno Partnerstvo Moguće

Indirektni rezultat Smanjivanje gubitaka vode u mreži.


5


Nadležni Javno preduzeće Vodovod i kanalizacija Nikšić

Partneri u saradnji Opština Nikšić, Ministarstva Vlade Crne Gore

Budžet (total) 125 000 €

Finansiranje Javno preduzeće Vodovod i kanalizacija Nikšić



1 Rekonstrukcija ulica Trebješka i Stojana Kovačevića JP vodovod i kanalizacija Nikšić

2014

2 Rekonstrukcija ulice Milice Vučinić, Krsta Kostića i Bulevar 13. jul

3



77


Cilj

Unapređivanje iskorišćenja vodnih resursa u cilju održivosti


Zadatak (projekat) Rekonstrukcija Crpne stanice Duklo.

Opis

Rekonstrukcija Crpne stanice Duklo obuhvata zamjenu pumpnih agregarta novim sa frekfentnom regulacijom i automatizacijom rada, obzirom da postojeći agregati rade od puštanja u rad 1983. godine bez značajnih intzervencija na njima. Cilj je povećanje pogonske sigurnosti i smanjenje potrošnje električne energije.

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat Unapređenje vodosnadbijevanja




Partneri u saradnji Ministarstva Vlade Crne Gore Budžet (total)

Finansiranje

Opština Nikšić



1 Ugradnja pumpnih agregata sa frekfentnom regulacijom

2014

2 Automatizacija procesa

3



78


Cilj



Zadatak (projekat) Preventivno održavanje mreže i uvođenje pojačane kontrole gubitaka.

Opis

Pojačana kontrola potrošnje vode (eliminisanje divljih priključaka) redovno baždarenje i zamjena vodomjera, odnosno ugradnja vodomjera sa mogućnošću daljinskog očitavanja i kontrolisanja potrošnje do isključenja radi postizanja što racionalnije potrošnje. Uspostavljanje zona potrošnje (uspostavljanje kontinuiranog mjerenja protoka i pritiska, nivoa vode u rezervoaru) u cilju kontrole, upravljanja i smanjenja gubitaka. Zatim i pravilna eksploatacija izvorišta Poklonci, kao i tehničko opremanje od alata do specijalnih vozila.

Rezultati projekta Svođenje gubitaka na ekonomsko prihvatljiv nivo.


Broj radnih mjesta







Partneri u saradnji Ministarstva Vlade Crne Gore

Budžet (total)

Finansiranje Javno preduzeće Vodovod i kanalizacija Nikšić



1 Zamjena neispravnih i ugradnja elektronskih vodomjera

2014

2 Uspostavljanje zona potrošnje, mjerenje i analizaparametara

3 Nabavka navedene opreme



79


Cilj



Zadatak (projekat) Uvođenje automatske kontrole na svim objektima vodosnadbijevanja, nastavak rada na GIS‐u i bazama podataka. Kao i priprema neophodne projektne dokumentacije.

Opis Uvođenje automatske kontrole u cilju optimalizacije sistema vodosnadbijevanja zahtijeva automatizaciju svih objekata sistema, a izrada kompletnog GIS‐a je preduslov za kvalitetno vodosnadbijevanje.

Rezultati projekta Olakšano upravljanje i kontrola sistema.


Broj radnih mjesta








Budžet (total)

Finansiranje

Javno preduzeće Vodovod i kanalizacija Nikšić



1 Uvođenje automatskog upravljanja 2014

2 Nastavak izrade GIS‐a i baza podataka

3 Priprema neophodne projektne dokumentacije.



80


Cilj Očuvanje zadovoljavajućeg kvaliteta vode.

Zadatak (projekat) Održavanje zona sanitarne zaštite i očuvanje kvaliteta vode na izvorištima.

Opis Održavanje zona sanitarne zaštite obuhvata stalni nadzor i vršenje neophodnih sanacija.

Rezultati projekta Zadovoljavajući kvalitet vode za piće


Broj radnih mjesta








Budžet (total)

Finansiranje

Javno preduzeće Vodovod i kanalizacija Nikšić



1 Održavanje zona sanitarne zaštite i očuvanje kvaliteta vode na izvorištima.

2014

2

3



81


Cilj Zaštita životne sredine

Rješavanje problema otpadnih voda u Crnoj Gori

Zadatak (projekat) Rekonstrukcija i izgradnja kanalizacione mreže

Opis

Na osnovu urađenog matematičkog modela u studiji Izvodljivosti za projekat otpadnih voda grada definisane su „kritične tačke„ na kanalizacionoj mreži. Ukupna dužina kanalizacione mreže grada koju treba rekonstruisati je 4 560m, a profili koje treba ugraditi su 300‐500mm. Definisane su i dužine i profili kanalizacione mreže za otpadne vode na užem dijelu grada gdje ona još nije urađena. Dužina mreže koju treba izgraditi iznosi 9 700m a profili cjevovoda su 200‐250 mm

Rezultati projekta Rješavanje problematike otpadnih voda


Broj radnih mjesta


Privatno Javno Partnerstvo

Indirektni rezultat Očuvanje životne sredine



Nadležni .JP Vodovod i kanalizacija Nikšić i Opština Nikšić.

Partneri u saradnji Opština Nikšić, Ministarstva Vlade Crne Gore

Budžet (total)

Finansiranje Opština Nikšić



1 Rekonstrukcija Decembar 2010.

2 Izgradnja

3



82

KLJUČNO PITANJE: Revitalizacija postojeće I izgradnja nove infrastrukture

Cilj

Lokalni put Bogetići‐Krst‐Povija –Manastir Ostrog

Poboljšanje i proširenje vangradske putne mreže kao i ostvarivanje bolje veze grada sa izuzetno posjećenom vjerskom destinacijom

Zadatak (projekat) Izgradnja lokalnog puta Bogetići‐Krst‐Povija‐Manastir Ostrog (8 km)

Opis

Analiza postojećeg stanja i izrada projektnog zadatkaIzrada projektne dokumentacije Rješavanje imovinsko pravnih odnosa Raspisivanje tendera i odabir izvođača Izvođenje radova Tehnički prijem

Rezultati projekta Proširenje pune mreže i stvaranje bezbjednijih saobraćajnhi uslova


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat Stvaranje preduslova za razvoj vjerskog turizma



Nadležni Vlada Crne Gore(Direkcija za saobraćaj) Direktor direkcije za saobraćaj

Partneri u saradnji SO Nikšić i SO Danilovgrad u oblasti eksproprijacije

Predsjednici opština

Budžet (total) 5 000 000.000€ ‐procijenjena vrijednost građevinskih radova

Finansiranje

Vlada Crne Gore

Opština Nikšić i Opština Danilovgrad



1 Izrada projektne dokumentacije Vlada Crne Gore 12 mjeseci

60 dana 2 Raspisivanje tendera za izbor izvođača Vlada Crne Gore

3 Izvođenje radova Vlada Crne Gore 3 godine

4 Organizovanje tehničkog prijema Vlada Crne Gore 60 dana



83

KLJUČNO PITANJE : Revitalizacija postojeće I izgradnja nove infrastrukture

Cilj Bulevar 13.jul

Proširenje profila saobraćajnice zbog povećanog saobraćajnog opterećenja i eliminisanja tzv.“uskih grla“od semafora na ulasku u grad do skvera

Zadatak (projekat) Rekonstrukcija postojeće saobraćajnice od skvera do malog mosta

Opis

Po revidovanom projektu predviđeno je proširenje postojećeg profila saobraćajnice umetanjem ostrva radi fizičkog razdvajanja smjerova. Širina kolovoza 2x(2x2.35)=13m.Širina trotoara je 2x4m i širina razdelnog ostrva 1.5m.Trotoar širine 4m uključuje biciklističku stazu,pješačku stazu i površine između drvoreda.

Rezultati projekta Konfornija i bezbjednija saobraćajnica,manja „zagušenja“ u skveru i brže manevrisanje magistralnom saobraćajnicom


Broj radnih mjesta

Količina investicija 1560 000.00€


Indirektni rezultat



Nadležni Direkcija javnih radova Direktor direkcije javnih radova

Partneri u saradnji Opština Nikšić Predsjednik opštine

Budžet (total) 1560 000.00€ + 20 000.00 preostali troškovi eksproprijacije

Finansiranje

Direkcija javnih radova

Eksproprijaciju sprovodi opština Nikšić



1 Izrada projekta Direkcija javnih radova 6 mjeseci

2 Revizija projekta Direkcija javnih radova

3 Realizacija projekta u cjelosti Izvođač radova‐AD Mehanizacija i programat

4 Organizovanje tehničkog prijema Direkcija javnih radova 30 dana



84


Cilj

Rješenje problema čvrstog otpadaDeponija čvrstog otpada za opštine Nikšić, Šavnik i Plužine Sveobuhvatni cilj ovog projekta je predviđanje mogućnosti prikupljanja, tretmana i odlaganja otpada u opštinama Nikšić, Plužine i Šavnik. Opšti cilj je stvaranje pretpostavki za primjenu Zakona o upravljanju otpadom, odnosno poboljšanje standarda usluge, funkcionalne efikasnosti i usklađenosti sistema upravljanja čvrstim otpadom sa zaštitom životne sredine na osnovu Strateškog master plana za upravljanje otpadom na državnom nivou.

Zadatak (projekat) Izgradnja deponije čvrstog otpada za opštine Nikšić, Šavnik i Žabljak

Opis

Na osnovu Strateškog master plana za upravljanje otpadom na republičkom nivou i nakon donošenja odluke o izgradnji regionalne sanitarne deponije za opštine Nikšić, Šavnik i Plužine, lokacija deponije je predviđena na teritoriji opštine Nikšić. Aktivnosti koje su sprovedene po pitanju predmetnog projekta su sledeće: *urađena je Studija izvodljivosti i analiza uticaja na životnu sredinu. Navedeni dikumenti su bili na javnoj raspravi i nakon izvještaja revizione, dokumenti će biti usvojeni. Nakon konačnog usvajanja ovog dokumenta Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine će raspisati tender za izradu Glavnoh projekta. Odlukom o pribavljanju nepokretnosti za potrebe izgradnje deponije čvrstog otpada u skladu sa Strateškim master planom za upravljanje otpadom koja je donešena od strane Skupštine opštine Nikšić, navedene su katastarske parcele za koje je neophodno pribaviti nepokretnosti za potrebe izgradnje deponije čvrstog otpada. Parcela se nalazi na 4.50 km do postojeće raskrsnice za gradsku deponijui puta koji prolazi podnožjem planine Budoš, prema jezeru Slano. Rastojanje od postojećeg puta do centra lokacije iznosi 550 m. Neophodno je izgraditi novu pristupnu saobraćajnicu kojom će se omogućiti pristup lokaciji, dužine 2,0‐2,5 km i širine 6,0 m. Postojeći lokalni put čija je dužina 3,5 km, a koji vodi do podnožja brda, mora biti rekonstruisan.

Rezultati projekta Rješavanje ekoloških problema u Nikšiću, odnosno Crnoj Gori


Broj radnih mjesta

Količina investicija 1.485.324,00 €/godini


Indirektni rezultat * ekonomska korist *


* u zavisnosti od toka realizacije


Nadležni Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine I Opština Nikšić

Predstavnik ministarstva Predsjednik Opštine

Partneri u saradnji Kraljevina Vlade Španije ovlašćeni predstavnik

Budžet (total) 12.389.783,00 €

Finansiranje * donacija

* opština Nikšić

PLAN RADA ‐ AKTIVNOST Aktivnost Opis Nadležnost Rok

1 pripremni radovi

opština Nikšić

2

2 izrada Glavnog projekta i revizija 4

3 realizaja 24

4 teh. pregled i prijem radova 2



85


Cilj

Rješenje problema otpadnih voda Postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda grada Nikšića 1. Sveukupno rješavanje problematike evakuacije otpadnih voda, 2. prečišćavanje otpadnih voda i 3. zaštita životne sredine na području grada Nikšića i države Crne Gore

Zadatak (projekat) Izrada Glavnog projekta i izgradnja postrojenja za prečišćavanje otp. Voda, sistem "PROJEKTUJ I IZGRADI"

Opis

U svim analizama koje su prethodile definisanju koncepta tehnologije prečišćavanja i određivanja kapaciteta postrojenja, obrađenim u Studiji izvodljivosti naročito se vodilo računa o određivanju realnog opterećenja postrojenja, kako za sadašnji period, tako i za budući period. Opština Nikšić je u procesu unapređenja i proširenja procesa sakupljanja i tretmana otpadnih voda iz grada. U tu svrhu neophodno je izgraditi novo postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda sa prosječnim protokom od 15,422 m³/d i maksimalnim BOD ekvivalentom opterećenja od 2 x 55,000 E.S. (ekvivalent stanovništva). Očekuje se da maksimalni protok bude 18,864 m³/d za najvece BOD opterecenje od 6,233.5 kg/dan. Radovi i usluge su sljedeći: 1. Izrada Glavnog projekta; 2. Izgradnja i rekonstrukcija; 3. Nabavka i instalacija opreme (hidraulične, mehaničke, elektromehaničke, itd) 4. Izgradnja pomoćne infrastrukture kao sto su: ‐ kancelarije, ‐ radionice, ‐ laboratorije i sve druge neophodne prostorije; 5. Pejzažno uređenje prostora i izgradnja zaštitne ograde, kapija, puteva, staza i spoljašnje rasvjete.

Rezultati projekta Rješavanje ekoloških problema u Nikšiću, odnosno Crnoj Gori


Broj radnih mjesta 10 Količina investicija


Indirektni rezultat

‐ kvalitet površinskih i podzemnih voda, ‐ akvatična staništa u vodotocima Zete i Gračanice ‐ ima dugoročan pozitivan uticaj kao mjera zaštićenih područja Skadarskog jezera


zavisno od realizaje‐permanentan kontakt

Realizacija Organizacija Osoba Nadležni Opština Nikšić Predsjednik Opštine

Partneri u saradnji

* Konsultantska kuća "TYPSA/TECNOMA" *Jedinica za implementaciju "PROCON" DOO

* Izvršni direktor PROCON‐a , * project direktor JV Typsa /Tecnoma

Budžet (total) 15.000.000,00 €

Finansiranje *kredit EIB‐a *opština Nikšić



1 Izrada Glavnog projekta i izgradnja opština Nikšić

36

2 Period kontrole rada 4

3 Tehnički pregled i prijem radova 2



86


Cilj

Gradski i prigradski prevoz putnika na teritoriji opštine Nikšić

Obezbjeđenje boljih uslova prevoza putnika na relaciji grad‐prigradska naselja

Uspostavljanje sinhronizovanog prevoza putnika i kontrole prevoznika

Zadatak (projekat) Izrada studije Javnog gradskog i prigradskog prevoza putnika na teritoriji opštine Nikšić

Opis

Do sada nije rađena studija javnog prevoza kroz grad i prigradska naselja.Potrebno je izraditi novi plan linija i predvidjeti mjesta za nova autobuska stajališta.Izrada studije treba da se bazira na podacima dobijenim snimanjem postojećeg saobraćajnog opterećenja,anketom građana i iskustvima prevoznika iz ranijih perioda. U cilju bezbjednog prijema putnika neophodno je izvršiti proširenja na odgovarajućim mjestima u profilu saobraćajnica,na kojima se planiraju autobuska stajališta. Nakon izrade studije neophodno je raspisati tender za izbor najpovoljnijeg ponuđača ,nakon čega treba pristupiti implementaciji projekta.

Rezultati projekta Većim korišćenjem sredstava javnog prevoza smanjuje se učešće putničkih vozila u ukupnom sobraćajnom opterećenju


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat Izgradnjom većeg broja stajališta povećava se bezbjednost putnika



Nadležni Opština Nikšić Predsjednik opštine

Partneri u saradnji Privatni prevoznici

Budžet (total) 30 000.00€

Finansiranje

Opština Nikšić

PLAN RADA - AKTIVNOST


1 Izrada reda vožnje za prigradska naselja Opština Nikšić 60 dana 30 dana permanentno

2 Raspisivanje tendera za izbor najpovoljnijeg ponuđača Opština Nikšić

3 Kontrola poštovanja reda vožnje Komunalna policija u okviru opštine Nikšić



87


Cilj Obilaznica Hercegovački put‐Duklo(dio magistralnog puta M‐18)

Mini obilaznica Nikšića poslužiće da se saobraćaj iz pravca Podgorice i Trebinja u pravcu Plužina izmesti iz gradskog jezgra,

Zadatak (projekat) Izgradnja obilaznice Hercegovački put‐Duklo

Opis

Mini obilaznica oko Nikšića: Brlja‐Petlja ''2''‐Grebice‐Duklo je dio magistralnog puta M18(E762). Predmetna saobraćajnica sastoji se iz tri dijela: 1. Deo magistralnog puta M18 Brlja‐Petlja ''2'' na kome su izvedeni radovi 1991 god. bez habajućeg sloja d=4 cm. Postojeća kolovozna konstrukcija, usled dugotrajne upotrebe i neadekvatnog tekućeg održavanja, veoma je u lošem stanju.Projektom je predviđena rekonstrukcija dionice. 2. Na drugom dijelu magistralnog puta od Petlje ''2'' do naselja Grebice djelimično su ranije bili izvedeni radovi na denivelisanom ukrštaju magistralnih puteva M18 i M6 i nadvožnjak u okviru denivelisanog ukrštaja (bez pešačke ograde i asfaltnog zastora). Radovi su izvedeni prema glavnom projektu petlje koji je izradio Republički zavod za urbanizam i projektovanje 1990 god. Takođe postojeći železnički lućni kameni most proširen je i rekonstruisan za potrebe drumskog sobraćaja. 3. Treći dio obilaznice Grebice‐Duklo je saobraćajnica sa uličnim profilom. Nakon kompletnog završetka radova potrebno je organizovati tehnički prijem.

Rezultati projekta Radovi na dijelu Brlja‐Petlja 2 su završeni i dionicom saobraćaju motorna vozila.Veći dio radova izveden je na dionici Petlja 2‐Grebice dok radovi na potezu Grebice‐Duklo nijesu još ni započeli.


Broj radnih mjesta

Količina investicija 3 900 000.00€


Indirektni rezultat Rasterećenje grada i izmještanje teretnog saobraćaja



Nadležni Direkcija za saobraćaj Direktor direkcije za saobraćaj

Partneri u saradnji Opština Nikšić Predsjednik opštine

Budžet (total) Ugovorena vrijednost radova je 3 900 000.00€,za eksproprijaciju 500 000.00 €.Do sada je situirano 2 000 000.00€,a eksproprijacija je isplaćena u vrijednosti od 438 000.00€.

Finansiranje Direkcija za saobraćajEksproprijaciju sprovodi opština Nikšić



1 Izrada projekta Direkcija za saobraćaj 1 godina

2 Revizija projekta Direkcija za saobraćaj

3 Realizacija projekta u cjelosti Izvođač radova

4 Tehnički prijem objekta Direkcija za saobraćaj 30 dana



88


Cilj Horizontalna ,vertikalna I svjetlosna signalizacija

Povećanje bezbjednosti učesnika u saobraćaju

Zadatak (projekat) Izrada projekta rekonstrukcije postojeće i nove horizontalne,vertikalne i svjetlosne signalizacije na osnovu koje treba izraditi katastar signalizacije

Opis

Analiza postojećeg stanja(brojanje vozila,ankete,obrada podataka CB)‐(25000€)Izrada projektne dokumentacije u skladu sa planskom dokumentacijom Raspisivanje tendera Izvođenje radova Tehnički prijem Izrada katastra signalizacije

Rezultati projekta Manja zagušenja u saobraćaju usklađivanjem zelenog talasa na susjednim raskrsnicama,bolja rješenja kritičnih raskrsnica koje se sučeljavaju pod nepovoljnim uglom


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat Bolja saobraćajna protočnost u gradu




Partneri u saradnji

Direkcija za saobraćaj(za magistralne saobraćajnice koje su u njihovoj nadležnosti,a prolaze kroz grad),CB Nikšić,auto škole,osiguravajuća društva

Budžet (total) 150 000.00€

Finansiranje

Opština Nikšić



1 Snimanje postojećeg stanja i izrada projekta Opština Nikšić 3 mjeseca60 dana 150 dana

2 Revizija projekta Opština Nikšić

3 Implementacija Opština Nikšić(izvođač radova koji će biti izabran na tenderu)



89


Cilj

Trebješka ulica

Povezivanje industrijske zone (Željezara, rampa Boksita...) na magistralni sistem, a time i rasterećenje gradskog jezgra

Stvaranje uslova za bezbjedniji saobraćaj na najopterećenijem pravcu kroz gradsko jezgro

Zadatak (projekat)

Rekonstrukcija postojeće Trebješke ulice povećanjem profila saobraćajnice,dimenzionisanjem kolovozne konstrukcije za teški teretni saobraćaj i razdvajanje pješačkih tokova. Nakon završene rekonstrukcije ulice u čitavoj dužini (faza II i III) potrebno je organizovati tehnički prijem)

Opis

Realizacija projekta vodila se fazno.U prvoj fazi izvedeni su radovi na dionici od 680m od parkinga novog groblja do prvog pružnog prelaza. U II fazi predviđa se realizacija dijela projekta od parkinga novog groblja do priključka na rekonstruisani bulevar 13.jul. U cilju potpunog izmještanja teretnog saobraćaja neophodno je pristupiti i realizaciji III faze od prvog pružnog prelaza do uključivanja predmetne saobraćajnice na put pored Gračanice.

Rezultati projekta Izmještanje teretnog saobraćaja iz užeg gradskog jezra


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat




Partneri u saradnji

Budžet (total) 900 000.000€ investicija + 85 000,00 € eksproprijacija

Finansiranje Opština Nikšić



1 Izrada projekta III faze Opština Nikšić 3 mjeseca 30 dana 2

Raspisivanje tendera za izbor najpovoljnijeg izvođača

Opština Nikšić

3 Realizacija projekta do kraja Izvođač: 6 mjeseci

4 Organizovanje tehničkog prijema Opština Nikšić 30 dana



90


Cilj Revitalizacija postojećih i izgradnja i uredjenje novih javnih površina

Zadatak (projekat) Plansko uredjivanje javnih površina(trotoara,ulica i zelenih površina).

Opis

Prva faza uredjenja trotoara obuhvata završetak započete rekonstrukcije trotoara predvidjene važećim strateškim planom.Prilazne staze za invalidna lica na svim važnim javnim objektima(ustanove i institucije).Zaštita i uredjenje zelenih površina,biosistema i terena za rekreaciju.Rekonstrukcija rekreativnih staza i terena i postavljanje dječijih igrališta.

Rezultati projekta Veći stepen urbanizacije gradskog jezgra i poboljšanje uslova življenja naročito za pojedine kategorije stanovništva( invalidna lica, sportisti, djeca )


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava i Javna Preduzeća

Partneri u saradnji NVO‐ sektor, sportska društva i prosvetne ustanove.

Budžet (total)

Finansiranje

Lokalna uprava i JP Komunalno‐ Nikšić.



1

2

3



91


Cilj

Kvalitetnija regulacija saobraćaja i povećanje nivoa bezbijednosti saobraćaja

Zadatak (projekat) Izrada projekata i rekonstrukcija horizontalne,vertikalne i svjetlosne signalizacije na osnovu čega bi se napravio Katastar signalizacije.

Opis

‐Analiza postojećeg stanja i izrada projektnog zadatka ‐Izrada projektne dokumentacije u skladu sa novom planskom dokumentacijom ‐Kandidovanje projekata i obezbjeđenje sredstava ‐Raspisivanje tendera i odabir izvođača ‐Ugovaranje i izvođenje radova ‐Tehnički prijem radova

Rezultati projekta Povećanje nivoa bezbijednosti saobraćaja


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Opština Nikšić JKP Komunalno Nikšić

Ovlašćena osoba

Partneri u saradnji Privredna Društva,Građani i NVO sektor

Budžet (total)

Finansiranje



1

2

3



92


Cilj

Kvalitetnija organizacija javnog gradskog i prigradskog prevoza putnika

Zadatak (projekat) Izrada studije javnog gradskog i prigradskog prevoza putnika na teritoriji Opštine Nikšić

Opis

‐Analiza postojećeg stanja i izrada projektnog zadatka‐Izrada projektne dokumentacije na osnovu podataka dobijenih snimanjem,brojanjem saobraćaja i anketom građana ‐Kandidovanje projekata i obezbjeđivanje sredstava ‐Raspisivanje tendera i odabir izvođača ‐Ugovaranje i izvođenje radova na uređenju autobuskih stajališta na cijeloj mreži puteva i ulica na kojima se obavlja Javni gradski i prigradski prevoz putnika ‐Tehnički prijem radova

Rezultati projekta Poboljšanje uslova življenja građana naročito prigradskih i seoskih mjesnih zajednica


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat Povezivanje sela sa gradom



Nadležni Opština Nikšić JKP Komunalno Nikšić

Ovlašćena osoba

Partneri u saradnji Građani,privredna društva,preduzetnici i NVO sektor

Budžet (total)

Finansiranje

Opština Nikšić



1

2

3



93

KLJUČNO PITANJE:Kako unaprijediti i očuvati zdravu životnu sredinu

Cilj Očuvati zdravu životnu sredinu

Zadatak (projekat) Implementacija Lokalnog Ekološkog Akcionog Plana-LEAP-a

Opis

Lokalni ekološki akcioni plan je usvojen krajem 2007.godine i u njemu su po prvi put definisani svi najveći problemi u oblasti zaštite životne sredine u Opštini Nikšić.U periodu nakon usvajanja dokumenta neophodno je raditi na njegovoj što boljoj implementaciji i upoznavanju, što je moguće više gradjana i privrednih subjekata ,sa obavezama i zaključcima iz samog dokumenta

Rezultati projekta Zaštita životne sredine i poboljšanje uslova života


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat Bolji uslovi života i rada na teritoriji opštine Nikšić

Kontakt sa potencijalnim investitorima (broj kontakata godišnje) 12


Nadležni Opština Nikšić Služba Menadžera Služba za zaštitu životne sredine

Ovlašćene osobe

Partneri u saradnji

Vlada Crne Gore Javna Preduzeća NVO sektor Privredni subjekti

Ovlašćeni predstavnici

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Opštine Donacije IPA fondovi



1 Organizivanje Tima za implementaciju LEAP-a Opština 4 god 2 Edukacija gradjana putem medija Opština

3 Izvještaj o postignutim rezultatima opština



94

KLJUČNO PITANJE Kako očuvati zdravu životnu stedinu

Cilj

Čista zajednica sa uređenim koritima i obalama rijeka sa težnjom da se ekološki razvija i sačuva zdrava životna sredina.

Zadatak (projekat) Uređenje korita rijeka i oplemenjivanje priobalnog prostora zelenilom.

Opis

‐ Analiza postojećeg stanja i izrada projektnog zadatka. ‐ Izrada projektne dokumentacije. ‐ Kandidovanje projekta i obezbjeđivanje sredstava. ‐ Raspisivanje tendera i odabir izvođača. ‐ Izvođenje radova. ‐ Tehnički prijem radova.

Rezultati projekta Očuvanje prirodnih bogatstava i vodnih resursa i urđena kupališta i izletišta na obalama rijeka.


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava, Javna Preduzeća.

Partneri u saradnji Privredna društva i NVO – sektor, vaspitno obrazovne ustanove.

Budžet (total)

Finansiranje

Privredna društva, Lokalna uprava, Međunarodne organizacije – donatori.



1

2

3



95


Cilj Podizanje na veći nivo kulture življenja i zaštita životne sredine i javnog reda i mira, kao i zaštita dobrobiti životinja.

Zadatak (projekat) Izgradnja skloništa za napuštene pse.

Opis

- Donošenje opštinskih propisa iz ove oblasti.- Analiza postojećeg stanja i osnivanje službe za pružanje kafilerijskih usluga. - Određivanje lokacije. - Izrada projektne dokumentacije za sklonište. - Kandidovanje projekata i obezbjeđivanje sredstava. - Raspisivanje tendera i odabir izvođača. - Izvođenje radova. - Tehnički prijem radova.

Rezultati projekta Odgovorniji odnos zajednice prema životinjama.


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava i JP Komunalno

Partneri u saradnji NVO – sektor, Privredna društva.

Budžet (total)

Finansiranje

Lokalna uprava, NVO – sektor i ostali donatori.



1

2

3



96


Cilj

Očuvanje i unapređenje kulturnog nasleđa.

Zadatak (projekat) Utvrditi status zaštićenih objekata prirode: Zabran kralja Nikole i vrela rijeke Gračanice u Morakovu; Gornjepoljski vir; Stanište malog mrmoljka na Osječenici kod Grahova.

Opis Valorizovati ove lokalitete u izletničke i turističke svrhe. Analiza postojećeg stanja i izrada stručnog nalaza. Odrediti organ za realizaciju.

Rezultati projekta Veći stepen odgovornosti građana prema svom kulturnom, istorijskom i prirodnom nasleđu.


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni

Ministarstvo za kulturu, sport i medije; Lokalna uprava, TO – Nikšić, JKP i JP Vodovod – Nikšić; Privredna društva; MZ ( Morakovo, Gornje polje, Grahovo)

Partneri u saradnji Zavod za zaštitu spomenika kulture, NVO – sektor, Ministarstvo za turizam.

Budžet (total)

Finansiranje

Nadležna Ministarstva, Lokalna uprava, NVO – sektor i ostali donatori.



1

2

3



97

KLJUČNO PITANJE Kako razviti privredu zajednice

Cilj

Tržišno poslovanje i postizanje efikasnosti u komunalnoj djelatnosti i viši nivo komunalnog reda na teritoriji Opštine Nikšić

Zadatak (projekat) Transformacija JP Komunalno‐NikšićTransformacija JP Vodovod i kanalizacija Nikšić Transformacija JP Sportski centar ‐Nikšić

Opis

‐ Donošenje propisa o transformaciji. ‐ Definisanje vlasničkih odnosa i socijalnog programa. ‐ Studija izvodljivosti u cilju prilagodjavanja tržišnim uslovima poslovanja. ‐ Raspisivanje tendera. ‐ Potpisivanje ugovora.

Rezultati projekta Efikasnije i racionalnije poslovanje.


Broj radnih mjesta


Privatno Javno Partnerstvo Mmoguće

Indirektni rezultat


12


Nadležni Lokalna uprava. Ovlašžene osobe iz nadležnih institucija

Partneri u saradnji Vlada Međunarodne organizacije

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Opštine, javna preduzeća



1 Definisanje vlasničkih odnosa i socijalnih programa Opština

1 godina 2 Studija izvodljivosti u cilju prilagođavanja tržišnim uslovima poslovanja Opština

3 Traženje strateškog partnera (raspisivanje tendera) Potpisivanje ugovora



98

KLJUČNO PITANJE:K ako razviti privredu zajednice?

Cilj Revitalizacija poljoprivrede i zaštita interesa poljoprivrednih proizvođača

Zadatak (projekat) Unapređivanje postojećih službi za poljoprivredu u zajednici

Opis

Aktivirati lokalne agronome Organizovanje edukativnih skupova po mjesnim zajednicama Identifikacija direktnih korisnika (domaćina) Stimulisanje korisnika Kontrola kvaliteta rada i proizvoda Logistička podrška (plasman, tržište,marketing, mediji) Analiza rezultata

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Opština i Vlada CG

Partneri u saradnji

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Opštine



1 Analiza poljoprivrednih resursa kao uslov za razvoj poljoprivrede Opština 2godine

2 Hemijske analize zemljišta i klimatskih uslova Opština

3 Poboljšanje zakonske regulative Opština, VladaCG



99

KLJUČNO PITANJE:K ako razviti privredu zajednice?

Cilj Racionalno korišćenje ljudskih potencijala i prirodnih resursa

Zadatak (projekat)

Opis

Definisanje motivacionih i kaznenih mjera Definisanje prirodnih resursa Izrada elaboratao mogućnostima korišćenja Plan valorizacije prirodnih resursa Medijska prezentacija u cilju bolje realizacije Održavanje i zaštita prirodnih resursa

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat




Partneri u saradnji

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Opštine



1 Sistematizacija kadrovskog potencijala Opština 1godine

2 Efikasnija kontrola rada i odgovornosti Opština

3



100

KLJUČNO PITANJE:Kako razviti privredu zajednice?

Cilj Stvoriti povoljan ambijent za investiranje

Zadatak (projekat) Eormiranje industrijske zone u oblasti rijeke Gračanice

Opis Izrada i poboljšanje infrastrukture u tom području (voda, struja, put)

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat




Partneri u saradnji

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Opštine



1 Regulacija korita rijeke Gračanice Vlada CG 2 godine

2 Izgradnja infrastrukture Opština

3



101


Cilj

Podizati svijest gradjana na viši nivo i razvijati što veći stepen individualne odgovornosti prema životnoj sredini.

Zadatak (projekat) Ekološka edukacija i kultura življenja

Opis

Organizovanje kvizova i različitih vidova takmičenja. Namjenske kampanje. Izrada brošura, kataloga, postera. Inicijativa za formiranje ekoloških sekcija u obrazovnim ustanovama i osnivanje eko patrola u saradnji sa organima lokalne uprave koji se bave zaštitom životne sredine.

Rezultati projekta Razvijenija svijest pojedinca a samim tim i zajednice o zaštiti životne sredine i čuvanju za buduće generacije.


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava i Javni servis.

Partneri u saradnji NVO – sektor, Vaspitno obrazovne ustanove.

Budžet (total)

Finansiranje

Lokalna uprava, NVO – sektor i ostali donatori.



1

2

3



102

KLJUČNO PITANJE Kako unaprijediti i očuvati zdravu životnu sredinu

Cilj

Razvijena mreža kvalitetnih vaspitno‐obrazovnih i modernih institucija

Stvoriti uslove za poboljšanje stanja u oblasti značaja voda

Zadatak (projekat) EDUKACIJA GRAĐANA IZ OBLASTI ZNAČAJA VODA

Opis Projekat podrazumijeva edukaciju određenog sloja građana:službenici koji prate vodnu oblast u svim institucijama,učenici osnovnih i srednjih škola,djeca u predškolsklskim ustanovama

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava.

Partneri u saradnji

Radna grupa sastavljena od kompetentnih ljudi iz oblasti pravne i ekonomske struke sa zadatkom pripremanja studije o efikasnoj reorganizaciji i transformaciji preduzeća.

Budžet (total)

Finansiranje

Lokalna uprava.



1 1.Određivanje prioriteta i kriterijuma Opština

2009‐2014 2 2.Izbor edukatora Opstina

3 3.Slanje obavještenja i poziva Opština

4 4.Realizacija i praćenje efekta Opština



103

KLJUČNO PITANJE: Kako očuvati zdravu životnu stedinu

Cilj Ostvarivanje naučno istraživačke, obrazovne, kulturne,estetske I druge funkcije

Zadatak (projekat) Osnivanje botaničke bašte I speleo centra

Opis

Botanička bašta bi se nalazila na lokaciji sa jugoistočne strane Trebjese, preko puta vojnih zgrada u sklopu zaštićenog objekta prirode, gdje se nalazi I Trebješka pećina. U okviru botaničke bašte nalazio bi se I plastenik JP Komunalno koji bi se izmjestio sa sadašnje lokacije.

Rezultati projekta Uredjenje jugoistočnog dijela Trebjese, edukacija, očuvanje biljnog geofonda, proizvodne aktivnosti plastenika.

Ekonomski rezltat (predvidjeti broj radnih mjesta, investicije, PJP, koji će se stvoriti zahvaljujući implementaciji ovog projekta)

Broj radnih mjesta Količina investicija Privatno Javno Partnerstvo Indirektni rezultat Kontakt sa potencijalnim investitiorima (broj kontakata godišnje)


Nadležni Služba za zaštitu životne sredine

Vera Mirković

Partneri u saradnji

Opština Nikšić JP Komunalno

Budžet (total)

Finansiranje

PLAN RADA-AKTIVNOST


1. Analiza postojećeg stanja

2. Izrada projektne dokumentacije

3. Kandidovanje projekta I obezbedjivanje sredstava

4. Izvodjenje radova



104

KLJUČNO PITANJE: Kako očuvati zdravu životnu stedinu Cilj Razvijanje I jačanje ekološke svijesti

Zadatak (projekat) Ekološka edukacija

Opis Organizovanje kvizova, raznih takmičenja, tematskih okruglih stolova, tribina, eko časova u prirodi, izrada brošura, kataloga, postera itd.

Rezultati projekta Smanjenje neodgovornog odnosa prema prirodi.


Broj radnih mjesta


Privatno Javno Partnerstvo Indirektni rezultat Kontakt sa potencijalnim investitiorima (broj kontakata godišnje)

Realizacija Organizacija Osoba Nadležni

Služba za zaštitu životne sredine Vera Mirković

Partneri u saradnji Prosvjetne ustanove NVO sektor

Budžet (total)

Finansiranje

PLAN RADA-AKTIVNOST Aktivnost Opis Nadležnost Rok

1.

2.

3.



105


Cilj

Stavljanje pod zaštitu objekata prirode I nihova turistička

valorizacija

Zadatak (projekat) Stavljanje pod zaštitu objekata prirode

Opis

Objekti planirani za stavljanje pod zaštitu su:1. Zabran Kralja Nikole i vrela Gračanice u Morakovu; 2. Gornjepoljski vir; 3. Vidov potok i Zaslapnica ( interminentna vrela ); 4. Stanište Malog mrmoljka na Osječenici kod Grahova; 5. Studenačke glavice.

Rezultati projekta Povećanje procenta zaštićenih objekata u Nikšiću.



Realizacija

Organizacija Osoba

Nadležni Služba za zaštitu životne sredine Vera Mirković

Partneri u saradnji Opština NikšićRepublički zavod za zaštitu prirode

Budžet (total)

Finansiranje

PLAN RADA-AKTIVNOST

Aktivnost Opis Nadležnost Rok 1. Analiza postojećeg stanja 2. Izrada stručnog nalaza

3. Izrada projekltne dokumentacije za upis u Cemntralni regidtar zaštićenih objekata prirode



106


Cilj

Zdrava životna sredina kroz uspostavljanje biološke ravnoteže I

Očuvanje postojećeg ekosistema

Zadatak (projekat) Uredjenje korita I priobalnog dijela rijeka u Nikšiću.

Opis

‐ uredjenje korita I priobalnog dijela: Bistrice, Moštanice, Zete, Mrkošnice I Gračanice;

‐ uklanjanje smeća i šiblja; ‐ kanalisanje pojedinih riječnih tokova; ‐ plansko uredjenje priobalnog pojasa rijeka; ‐ uspostavljanje prirodne dinamike funkcionisanja riječnog toka.

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta


Privatno Javno Partnerstvo Indirektni rezultat Kontakt sa potencijalnim investitiorima (broj kontakata godišnje)

Realizacija Organizacija Osoba Nadležni Opština Nikšić

Partneri u saradnji Resorno Ministarstvo JP Komunalno Vodovod I kanalizacija NVO sektor

Budžet (total)

Finansiranje

PLAN RADA-AKTIVNOST


1. Analiza postojećeg stanje i izrada projektne dokumentacije

2. Kandidovanje projekata i obezbjedjivanje sredstava

3. Izvodjene radova



107

KLJUČNO PITANJE: Kako unaprijediti kulturni i javni život

Cilj

Uredjenje gradskog parka

Zadatak (projekat) Revitalizacija gradskog parka

Opis

Revitalizacija gradskog parka obuhvata:‐ oporavak I obnavljanje biljnog fonda; ‐ saniranje i dopuna parkovskog mobilijara; ‐ održavanje normalnog funkcionisanja fontane i česme u parku.

Rezultati projekta Uredjen park u službi svih gradjana.




Nadležni JP Komunalno

Partneri u saradnji

Opština Nikšić

Budžet (total)

Finansiranje

PLAN RADA‐AKTIVNOST


1. Analiza postojećeg stanja, izrada projektne dokumentacije

2. Kandidovanje projekta, obezbedjivanje sredstava

3. Izvodjenje radova



108

KLJUČNO PITANJE: Kako unaprijediti kulturni i javni život

Cilj Očuvanje prirodnog ambijenta u skladu sa ogrživim razvojem

Zadatak (projekat) Uredjenje kompleksa jezera Krupac I Slano

Opis

Kreiranje sportsko rekreativnih sadržaja ( trim staze, biciklističke staze, sportski tereni ), u skladu sa održivim razvojem.

Rezultati projekta Pravilno korišćenje prirodnih dobara


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat

Kontakt sa potencijalnim investitiorima (broj kontakata godišnje)


Nadležni Opština Nikšić

Partneri u saradnji

Organizacije koje se bave turističkom djelatnošću, EPCG

Budžet (total)

Finansiranje

PLAN RADA-AKTIVNOST


1. Analiza postojećeg stanja


3. Kandidovanje projekta i obezbedjivanje sredstava

4. Izrada projekta



109

KLJUČNO PITANJE: Kako unaprijediti kulturni i javni život Cilj Javne površine sa više zelenila i sistematsko kontrolisano pošumljavanje

Zadatak (projekat) Uređenje javnih površina i opšte pošumljavanje

Opis

Uređenje javnih površina u smislu ozelenjavanja. Pošumljavanje autohtohim vrstama naročito onih regiona koji su u prethodnmom peridu uništeni sječom ili drugim negativnim pojavama.

Rezultati projekta Uređene javne površine sa više zelenila i očuvanost značajnijih predstavnika biodiverziteta prilikom pošumljavanja.


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat

Kontakt sa potencijalnim investitiorima (broj kontakata godišnje)


Nadležni JP Komunalno, Crna Gora šume- Šumska uprava Nikšić

Partneri u saradnji Opština Nikšić

Budžet (total)

Finansiranje

PLAN RADA-AKTIVNOST


1. Analiza postojećeh stanja


3. Kandidovanje projekta i obezbedjivanje sredstava

4. Izrada projekta



110

KLJUČNO PITANJE : Kako unaprijediti kulturni i javni život

Cilj Rekonstrukcija I adaptacija bioskopa 18. septembar

unaprijeđenje kulturnih programa i sadržaja

Zadatak (projekat) Rekonstrukcija i adaptacija bioskopa 18. septembar

Opis

Zahtjev Investitora ‐ Opštine Nikšić, definisan kroz projektni zadatak, kada je u pitanju enterijer objekta, je adaptacija postojećeg objekta u objekat namijenjen za akrivnosti "Gradskog pozorišta" manjeg kapaciteta sa multimedijalnim karakterom. Kada se postavlja zahtjev gradsko pozorište, cilj je da kroz svoju aktivnost realizuje programe tipa : drama, lutkarskih drama i kratke umjetničke forme, odnosno multimedijalni sadržaji uključuju razne kulturne programe: od tribina, raznih vrsta skupovau obimu koji pruža postojeća sala.

Rezultati projekta stvaranje kulturnog centra u gradu


Broj radnih mjesta oko (6‐8)



razmotriće se pri planiranju investicionog budžeta za konkretnu godinu

Indirektni rezultat viši nivo kulturnog obrazovanja


*u f‐ji od organizacije programa u toku eksploatacije


Nadležni Opština Nikšić Predsjednik Opštine, direktor JU Centra za kulturu

Partneri u saradnji moguća

Budžet (total) 2.000.000,00 €

Finansiranje *opština Nikšić



1 Izrada Glavnog projekta i revizija opština Nikšić 2

2 Izgradnja 6 3 teh. pregled i prijem radova 1



111

KLJUČNO PITANJE Unapređivanje kulturnog i javnog života

Cilj

Efikasnija interna i eksterna komunikacija i razvoj lokalnog javnog servisa

Zadatak (projekat) ‐Digitalizacija RTNK ‐Izrada komunikacijske strategije

Opis

‐Donošenje strateškog dokumenta koji će detaljno opisati razvoj komunikacija na lokalnom nivou. ‐Izrda projektne dokumentacije za digitalizaciju studija i emisione tehnike i njena implementacija ‐Pokrivanje radio i tv signalom teritorije opštine Nikšić/nabavka više repetitora i digitalizacija postojećih, kupovina MPEG‐2 OVER IP kodera,kao i nabavka emisione tehnike za povezivanje reportažnih kola,repetitora i studija.

Rezultati projekta Bolja komunikacija izmedju lokalne uprave i gradjana, veća informisanost gradjana,pobiljšan kvalitet eminovanog programa RT Nikšić i bolja pokrivenost opštine signalom lokalnog javnog servisa


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Loklana uprava i RTNK Direktor RTNK

Partneri u saradnji Ministarstvo kulture,medija i sporta

Budžet (total)

Finansiranje



1 Izrada strategije komunikacije Služba predsjednika

Kraj 2009.godine

2 Digitalizacija RTNK Kraj 2011.godine 3 Pokrivanje radio i tv signalom RTNK



112

KLJUČNO PITANJE:Kako unaprijediti kulturni i javni život

Cilj Očuvati i unaprijediti kulturno nasljeđe

Zadatak (projekat) Prezentacija kulturnog nasljeđa

Opis Očuvanje i zaštita objekata kulture Izgradnja pozorišne sale

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat




Partneri u saradnji

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Opštine



1 Donošenje propisa kojima se isti stavljaju pod posebnu zaštitu Opština 1godine

2 Popularizacija kulture kod građana Opština

3



113


Cilj

Kako unaprijediti zdravstvenu zaštitu Analiza stanja i rekonstrukcija bloka internog i dječijeg odjeljenja

unapređenje zdravstvene zaštite

Zadatak (projekat) Rekonstrukcija i adaptacija bioskopa 18. septembar

Opis

Analiza postojeće stanja objekta i rekonstrukcija bloka internog i dječijeg odjeljenja, podrazumijava sagledavanje postojećeg stanja objekta u pogledu građevinsko‐zanatskih i instalaterskih radova, kao i zahtjeva Naručioca za potrebama za funkcionisanjem navedenih odjeljenja.

Rezultati projekta stvaranje kvalitetnih uslova za pružanje zdravstvenih usluga


Broj radnih mjesta *utvrđuje JU Opšta bolnica i JU Dom zdravlja Nikšić



Indirektni rezultat PRUŽANJE KVALITETNIJIH USLUGE U ZDRAVSTVU , ZA NAVEDENE OBLASTI



Nadležni Ministarstvo zdravlja i Opština Nikšić

Ministar zdravlja

Partneri u saradnji

Budžet (total) utvrdiće se nakon izvršene analize postojećeg stanja

Finansiranje Vlada Crne Gore ‐Ministarstvo zdravlja

PLAN RADA – AKTIVNOST


1 Analiza postojećeg stanja

Ministarstvo zdravlja

1

2 Izrada tehničke dokumentacije i revizija 2

3 Realizacija 6

4 tehnički pregled i prijem radova 1



114


Cilj

Izgradnja objekta za visoko obrazovanje ‐u okviru filozofskog fakulteta‐učiteljski fakultet

unapređenje obrazovanja

Zadatak (projekat) Izgradnja objekta za visoko obrazovanje ‐u okviru filozofskog fakulteta‐učiteljski fakultet

Opis

Nakon sagledavanja zahtjeva od strane relevantnih subjekata za izgradnjom objekta Učiteljskog fakulteta i uvažavanja istog, lokalna uprava je u fazi pripreme planske dokumentacije. Nakon primjene zakonske procedure koja se odnosi na plansku dokumentaciju, će se pristupiti izradi Idejnog, odnosno Glavnog projekta.

Rezultati projekta KVALIETNIJA PROSVETNO‐PEDAGOŠKA NASTAVA


Broj radnih mjesta

Količina investicija Privatno Javno Partnerstvo

Indirektni rezultat



Nadležni Opština Nikšić

Partneri u saradnji moguća

Budžet (total) *nakon formiranja tehničke dokumentacije




1 faza izrade i usvajanja planskog dokumenta

Ministarstvo prosvjete i opština Nikšić

2

2 Izrada Glavnog projekta i revizija 2

3 Izgradnja 6




115


Cilj Izgradnja objekata predškolskog razvoja‐jaslica

Briga i rad sa malom djecom djecom prije uzrasta za obdaništa

Zadatak (projekat) Izgradnja objekata predškolskog razvoja‐jaslica

Opis Tehnički pokazatelji koji bi se odnosili na arhitektonsko‐građevinski objekat, zavisiće dijelom od kapaciteta objekta, što će se definisati nakon formiranja projektnog zadatka

Rezultati projekta stvaranje uslova za prihvatanje djece starosti do 3 godine.

Ekonomski rezultat (predvidjeti broj radnih mjesta, investicije, PJP, koji če se stvoriti zahvaljujući implementaciji ovog projekta)

Broj radnih mjesta utvrđuju nadležni iz oblasti školstva

Količina investicija utvrđivanje nakon izrade tehničke dokumentacije


Indirektni rezultat pomoć i uključivanje žena u radne obaveze



Nadležni Ministarstvo prosvjete i Opština Nikšić

Ministar prosvjete i predsjednik Opštine

Partneri u saradnji

Budžet (total) utvrdiće se nakon izrade tehničke dokumentacije

Finansiranje Vlada Crne Gore ‐Ministarstvo prosvjete



1 Izrada tehničke dokumentacije i revizija

2

2 Realizacija 8

3 tehnički prijem 1



116


Cilj Rekonstrukcija I adaptacija objekta Doma Vojske

unaprijeđenje kulturnih programa i sadržaja

Zadatak (projekat) Rekonstrukcija i adaptacija objekta Doma Vojske

Opis

Objekat Doma vojske u ranijem periodu (do 2007.g.), s o bzirom na namjenu koju je imao , je bio u vlasništvu države. Pravo svojine nad objektom od 30.10.2007.g. dokumentom koji se odnosi na ustupanje Doma vojske u svojinu Opštine Nikšić, stekli su se uslovi o sagledavanju i mogućnostima dalje eksplatacijepredmetnog objekta.Sagledavanjem načina kako unaprijediti razvoj društvene djelatnosti i ostvarenje cilja unapređenje kulturnog programa i sadržaja, opština Nikšić je vidjela u rekonstrukciji i nadgradnji objekta Doma vojske, odnosno osmišljavanjem sadržaja u okviru objekta, dati gradu jedan mali "kulturni centar". Na osnovu projektnog zadatka i usvojenog Idejnog rješenja od strane Investitora, za potrebe formiranja dokumentacije za dobijanje građevinske dozvole i izvođenje radova urađen je Glavni projekat objekta Doma vojske. Predmetnim projektom se dao novi sadržaj , koji će objekat svrstati u kulturni centar ukupne površine P=2054 m².

Rezultati projekta grad dobija objekat kulture


Broj radnih mjesta oko 15



postoji mogućnost, sagledaće se pri planiranju investicionog budžeta za konkretnu godinu

Indirektni rezultat viši nivo kulturnog obrazovanja i otvaranje novih radnih mjesta


*u f‐ji od organizacije programa u toku eksploatacije

Realizacija Organizacija Osoba Nadležni Opština Nikšić Predsjednik Opštine, direktor JU Centra za kulturu Partneri u saradnji moguća

Budžet (total) 2.500.000,00 €




1 revizija Glavnog projekta

opština Nikšić

1

2 Realizacija 6




117

KLJUČNO PITANJE : Kako unaprijediti kulturni i javni život zajednice

Cilj

Rješavanje problema funkcionisanja Doma revolucije 1. da se dragocjeni i veoma atraktivni gradski prostor stavi što prije u funkciju

2.ukoliko je moguće, valorizuju već uložena sredstva 3. usvojenim rješenjima omogući stavljanje objekta ili dijela objekta u f‐ju prema realnim potrebama grada, sa namjenama koje mogu naći korisnike koji će biti u stanju da racionalno koriste izgrađeni prostor 4.u slučaju rušenja, a u skladu sa urbanističkim i prostornim namjenama, izgrade objekti za koje postoje realne potrebe i mogućnosti grada(privrede i vodoprivrede) i njegovih stanovnika. 5. zaustave evidentni nesrećni slučajevi stradanja građana 6. eliminiše potreba za stalnim i povremenim obavezama u pogledu održavanja i čuvanja izvršenih radova i dokumentacije

7. eliminiše ružna slika o zapuštenom objektu i prostoru u centru grada.

Zadatak (projekat)

Projektni zadatak za izradu Studije izvodljivosti sastoji se od : ‐ ekonomsko ‐finansijski dijela i tehničkog dijela. U okviru tehničkog dijela zadatak je bio da se razmotre tri varujante: ‐ završetak objekta po postojećoj tehničkoj dokumentaciji, ‐ rušenje kompletnog objekta, ‐rušenje dijela sa izgradnjom ostatka objekta

Opis

Nakon izrade Studije izvodljivosti Doma revolucije Nikšić, koji je obradio Građevinski fakultet, izvršena je stručna kontrola Studije izvodljivosti za Dom revolucije u oktobru 2008.god. Nakon završetka, Studija je predata nadležnim institucijama Vlade Crne Gore ( Direkciji javnih radova) na razmatranje daljih aktivnosti.

Rezultati projekta Nakon sagledavanja i opredjeljenja za jednu od navedenih varijanti, nastaviće se aktivnosti vezane za predmetni projekat.


Broj radnih mjesta Količina investicija Privatno Javno Partnerstvo

Indirektni rezultat



Nadležni

Partneri u saradnji

Budžet (total)

Finansiranje

PLAN RADA ‐ AKTIVNOST Aktivnost Opis Nadležnost Rok

1

2

3



118

KLJUČNO PITANJE: Kako unaprijediti kulturni i javni život zajednice

Cilj

STRATEGIJA RAZVOJA TURIZMA OPŠTINE NIKŠIĆ

Turistička valorizacija Opštine Nikšić

Zadatak (projekat) Formirati radnu grupu za izradu Strategije sastavljenu od predstavnika stručne i naučne javnosti iz oblasti turizmologije, georgafije, ekonomije, planiranja, zaštite životne sredine, istorije...

Opis

U cilju objektivnog sagledavanja, stručne i naučne procjene turističkih motiva i mogućnosti za razvoj selektivnih vrsta turizma koje je, obzirom na raznolikost motiva, moguće razviti u Nikšiću potrebno je uraditi Strategiju za razvoj održivog turizma koja će se naslanjati na već usvojenu Strategiju za razvoj turizma Crne Gore do 2020. godine i koja će u okviru integralne crnogorske turističke ponude pozicionirati Nikšić na turističkoj mapi Crne Gore

Rezultati projekta Kvalitetan i stručan dokumenat za održivi razvoj turizma, formirana turistička ponuda Nikšića, mogućnost za generisanje prihoda od turizma, mogućnost za zapošljavanje...


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Turistička organizacija Nikšić, Lokalna uprava, nadležno ministarstvo

Partneri u saradnji

Nosioci turističke ponude grada, privatni sektor, NVO sektor, Međunarodne institucije za tehničku pomoć i saradnju, pojedinci i društvene organizacije

Budžet (total)

Finansiranje

Lokalna uprava, Ministarstvo turizma, Međunarodne institucije



1 Formiranje radne grupe

2 Razrada planskih dokumenata

3 Javna rasprava‐ usvajanje Strategije



119


Cilj

IDENTIFIKACIJA TURISTIČKOG PROIZVODA OPŠTINE NIKŠIĆ/ KULTURNO‐ ISTORIJSKO NASLEĐE

Nikšić, grad bogate istorije i tradicije, sa uređenim spomenicima kulture koji će biti značajan segment turističke ponude grada

Zadatak (projekat)

Zavisno od kategorizacije, istorijske vrijednosti i značaja za predstavljanje tradicije života i običaja na ovom prostoru, odrediti spomenike koji će biti dio ukupne turističke ponude

Opis Kontinuirano raditi na unapređenju kulturno‐ istorijskih spomenika i etno nasleđa

Rezultati projekta Uređeni spomenici kulture, veći broj posjetilaca i veći ekonomski efekti


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava, nadležna ministarstva, Centar za kulturu

Partneri u saradnji Turistička organizacija Nikšić, Institucije kulture, NVO sektor, pojedinci

Budžet (total)

Finansiranje

Lokalna uprava, Ministarstvo kulture i medija



1 Napraviti plan aktivnosti 2014.

2 Odrediti prioritetne istorijske vrijednosti

3



120


Cilj

TURISTIČKI PROIZVOD OPŠTINE NIKŠIĆ

Objediniti prirodne, kulturne, društvene i privredne turističke motive u formiranju turističkog proizvoda opštine Nikšić

Zadatak (projekat) Uraditi procjenu odabranih motiva koji će činiti turistički proizvod Nikšića

Opis Identifikacijom turističkog proizvoda Nikšića stekli bi se uslovi za adekvatnu promociju turističkih potencijala grada.

Rezultati projekta Kvalitetna turistička ponuda, veći broj posjetilaca i prihodi od turizma


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Turisticka organizacija Nikšić, turistička privreda Nikšića, Lokalna uprava

Partneri u saradnji NTO, nadležne institucije, NVO, društvene organizacije i pojedinci

Budžet (total)

Finansiranje

Lokalna uprava, PJP ...



1 Uraditi info brošure 2014.

2 Promovisati proizvod

3 U saradnji sa privatnim sektorom ponuditi ga tržištu



121


Cilj

IDENTIFIKACIJA TURISTIČKOG PROIZVODA OPŠTINE NIKŠIĆ/ PROŠIRENJE SMJEŠTAJNIH KAPACITETA

Veći broj kvalitetnih smještajnih kapaciteta u Nikšiću

Zadatak (projekat) Otvaranje hotela i ostalih vrsta (eko sela, privatnih pansiona...) smještajnih jedinica i registracija postojećeg privatnog smještaja

Opis Uspostaviti saradnju i stimulisati privatne preduzetnike u cilju sagledavanja realnih mogućnosti za ulaganja i otvaranje nedostajućih smještajnih kapaciteta različitih vrsta.

Rezultati projekta Bolja i kvalitetnija turistička ponuda, veći prihodi od turističkog prometa i veći broj radnih mjesta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Privatni sektor, Lokala uprava, Ministarstvo turizma

Partneri u saradnji Ministarstvo finansija i bankarski sektor

Budžet (total)

Finansiranje

Privatni sektor, pojedinci



1 Plan aktivnosti 2014.

2 Izrada planske dokumentacije

3 Realizovan početni cilj



122


Cilj

IDENTIFIKACIJA TURISTIČKOG PROIZVODA OPŠTINE NIKŠIĆ/ TURISTIČKA SIGNALIZACIJA

Grad sa riješenom turističkom signalizacijom

Zadatak (projekat) Obilježavanje turističkih objekata, saobraćajnih pravaca i ostalih relevantnih institucija

Opis Uspostavljanje standardizovane saobraćajne i turističke signalizacije

Rezultati projekta Jednostavnija orijentacija i informisanost posjetilaca i građana


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava, nadležna ministarstva

Partneri u saradnji Turistička organizacija Nikšić, Međunarodne institucije za pomoć i saradnju

Budžet (total)

Finansiranje Lokalna uprava, bankarski sektor



1 2014.

2

3



123


Cilj

IDENTIFIKACIJA TURISTIČKOG PROIZVODA OPŠTINE NIKŠIĆ/ USTANOVLJAVANJE KARAKTERISTIČNE MANIFESTACIJE

Manifestacija sa kvalitetnim sadržajem koja će privući veliki broj gostiju iz okruženja i šire

Zadatak (projekat)

Ustanovljavanje karakteristične manifestacije (npr. Dani piva) koja bi svojim sadržajima privukla što veći broj posjetilaca. Uz to je potrebno raditi na unapređenju već postojećih tradicionalnih manifestacija (Festival glumca, Guitar festival, Montenegro Trophy Jeep Rally, Septembarski dani, Festival kamerne muzike, Krompirijada, Dani drenjina...)

Opis Karakteristična manifestacija, pored animiranja posjetilaca atraktivnim sadržajima, omogućava i promociju svih privrednih i turističkih subjekata, kao i cjelokupne turističke ponude grada

Rezultati projekta Promocija grada i ostvarivanje ekonomskih efekata


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava, Turistička organizacija Nikšić, NTO, privredne kompanije

Partneri u saradnji Privatni sektor, NVO, institucije kulture, pojedinci

Budžet (total)

Finansiranje

Privredne kompanije, Lokalna uprava, sponzori



1 Plan aktivnosti 2014.

2 Izrada planske dokumentacije

3 Realizovan početni cilj



124


Cilj

IDENTIFIKACIJA TURISTIČKOG PROIZVODA OPŠTINE NIKŠIĆ/ IDEJNO RJEŠENJE I IZRADA LOKALNIH SUVENIRA

Autentičan suvenir

Zadatak (projekat) Izbor i izrada suvenira koji bi na pravi način istakli ono po čemu je Nikšić karakterističan

Opis Javnim pozivom omogućiti zainteresovanim subjektima učešće u realizaciji idejnog rješenja i izradi karakterističnih suvenira

Rezultati projekta Ekonomski efekti i dodatna promocija turističkih potencijala grada i dodatno zapošljavanje


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat



Nadležni Lokalna uprava, Turistička organizacija Nikšić

Partneri u saradnji NVO sektor, ZZZ Nikšić, umjetnička udruženja i pojedinci

Budžet (total)

Finansiranje Lokalna uprava i privatni sektor



1 2014.

2

3



125

KLJUČNO PITANJE:Kako učiniti efikasnijim rad lokalne uprave?

Cilj

Usvajanje sistema kvaliteta rada

Zadatak (projekat)

Opis Donošenje pravilnika o unutrašnjoj reorganizaciji i sistematizaciji rada

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat




Partneri u saradnji

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Opštine



1 Formiranje tima lokalne uprave koja bi uspostavila saradnju sa institucijama nadležnim za uvođenje sistema kvaliteta rada

Opština 2godine

2 Nabavka i umrežavanje informatičkih sistema Opština

3



126

KLJUČNO PITANJE:K ako učiniti efikasnijim rad lokalne uprave?

Cilj

Efikasan servis građana

Zadatak (projekat) Edukacija postojećeg kadra kroz razmjenu iskustava i sa domaćim i ino partnerima

Opis Upoznati se sa pozitivnim iskustvima iz okruženja i po mogućnosti iste primijeniti Uspostaviti bolju koordinaciju organa lokalne uprave međusobno i sa građanskim biroom Uvesti sistem nagrađivanja i stimulisanja službenika za ažurno obavljen posao

Rezultati projekta


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat




Partneri u saradnji

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Opštine



1 Uspostaviti kontakt telefon za primjedbe građana Opština 2godina

2 Putem lokalnih medija upoznati građane sa pravima i obavezama

3 Održavanje redovnih konferencija za novinare u kontakt emisijama u kojima bi se ostvarila bolja komunikacija građana i lokalne uprave



127

KLJUČNO PITANJE:Kako revitalizovati postojeću i izgraditi novu infrastrukturu

Cilj Unaprijediti saobraćajnu povezanost Niksića sa ostalim oblastima u regionu

Poboljšati ponudu za bavljenje avio sportom i omogućiti lakše intervencije u akcidentnim situacijama

Zadatak (projekat) Rekonstrukcija aerodroma Kapino Polje sa izgradnjom novih sadržaja

Opis

Izgradnjom Aerodroma poboljsalo bi se mjesto Nikšića u saobraćajnoj karti regiona,omogućio brži razvoj turizma,stvorili uslovi za ponovnim bavljenjem avio sportovima,kao i mogućnosti za obuku budućih pilota,po čemu je ovaj Aerodrom bio poznat od ranije.U prvoj fazi bi se pristupilo sanaciji postojećih objekata,izgradnji ograde i poletno rulne staze.U drugoj fazi bi se nastavili radovi na izgradnji pristanišne zgrade,kontrolnog tornja,heliodroma,hangara ielektronske opreme aerodroma.

Rezultati projekta Unaprijedjena infrastruktura i poboljšana ponuda grada u saobraćajnom,turističkom i bezbjednosnom smislu


Broj radnih mjesta I faza:8 II faza:10

Količina investicija I faza:1.257.000,00 € II faza:1.624.300,00 €

Privatno Javno Partnerstvo Zavisno od iskazanog interesovanja je moguće

Indirektni rezultat



Nadležni Vlada Opština

Ovlašćene osobe iz ovih institucija

Partneri u saradnji Vlada Opština Aero klub

Ovlašćene osobe iz ovih institucija

Budžet (total) 2.881.300,00 €

Finansiranje Budžeti Opštine Vlade Crne Gore

IPA Fond,Međunarodne organizacije,Donacije



1 Izrada projektne dokumentacije I faze Opština I faza:6 mjes. II faza:18 mjes.

2 Izgradnja ograde,hangara,poletno rulne staze Opština,Vlada

3 Izgradnja elektronske opreme aerodroma Opština , Vlada



128

KLJUČNO PITANJE:Kako revitalizovati postojeću i izgraditi novu infrastrukturu

Cilj Grad sa boljim sistemom elektrosnabdijevanja

Zadatak (projekat) Sigurnije i kvalitetnije napajanje potošača u Opštini sa električnom energijom

Opis

Radi boljeg elektrosnabdijevanja neophodno je uraditi sledeće: 1.Realizovati koridor kabla 110kv TS 110/35kv Kličevo na način kako je predvidjeno DUP-om 2.Izmjestiti dalekovod 110kv Nikšić-Bileća iz reona Dragove Luke 3.Izgradnja TS 110/35kv Nikšić(Kličevo) sa priključnim dalekovodom 110kv(alternativa kabal) 4.Definisati trasu budućeg dalekovoda za potrebe predvidjene vetroelektrane na Krnovu

Rezultati projekta Kvalitetnije snadbijevanje svih potrošača Opštine Nikšić


Broj radnih mjesta



Indirektni rezultat Stabilniji režim rada elektrosnadbijevanja



Nadležni Opština Nikšić Vlada Crne Gore Elektroprivreda Crne gore

Ovlašćene osobe

Partneri u saradnji Elektroprivreda Crne Gore Vlada Crne Gore

Ovlašćene osobe Resorna ministarstva

Budžet (total)

Finansiranje

Budžet Vlade Crne Gore Ulaganja Elektroprivrede Crne Gore Budžet Opštine Nikšić



Izrada Prostorno-planske dokumentacije Opština Nikšić Vlada Crne Gore

4 godine Izrada Projektne dokumentacije Elektroprivreda Crne Gore

3

Documents

Opština Nikšić STRATEŠKI PLAN OPŠTINE NIKŠIĆ 2009. 2014.database.uom.me/_czr-uom/repository/(Niksic)20091130_strateski_plan.pdf45. Urađen prvi dio dokumentacije za regionalnu