žžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžžćććććććććććććććžž

P o d g o r i c a , j u n 2 0 1 6 .

Izvještaj o utvrđivanju kvaliteta obrazovanja i

obuke JU Prva srednja stručna škola Nikšić

CRNA GORA JU Centar za stručno obrazovanje

1

Sadržaj Rješenje .................................................................................................................................................. 4 JU Prva srednja stručna škola Nikšić ................................................................................................ 6 Direktor ................................................................................................................................................. 6 Kontakti Škole....................................................................................................................................... 6 Organizacija nastave ............................................................................................................................ 7 Nivo kvaliteta utvrđen u I i II ciklusu utvrđivanja kvaliteta ......................................................... 7 Učenici ................................................................................................................................................... 7 Zaposleni ............................................................................................................................................... 7 Interna evaluacija ................................................................................................................................. 7 OPŠTI NADZOR .................................................................................................................................. 8

A. UPRAVLJANJE, RUKOVOĐENJE I ORGANIZACIJA ......................................................... 8 D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU ..................................................................................................... 9 E. USKLAĐENOST RADA SA ZAKONSKIM PROPISIMA ................................................... 10 F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA ..................................................... 11 G. UPRAVLJANJE KVALITETOM ............................................................................................. 12 I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE ....................................................................................... 13 J. PROVJERA KOMPETENCIJA .................................................................................................. 13

OBRAZOVNI PROGRAM PREHRAMBENI TEHNIČAR ........................................................... 15 B. NASTAVA / UČENJE I OBUKA – IZVOĐENJE PROGRAMA ......................................... 15 C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA ............................................... 17 D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU ................................................................................................... 20 F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA ..................................................... 20 H. MATERIJALNI RESURSI ........................................................................................................ 21 I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE ....................................................................................... 21 J. PROVJERA KOMPETENCIJA .................................................................................................. 21

OBRAZOVNI PROGRAM TEHNIČAR ZA KOMPJUTERSKO KONSTRUISANJE ............... 23 B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA – IZVOĐENJE PROGRAMA ........................................... 23 C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA ............................................... 24 D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU ................................................................................................... 25 F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA ..................................................... 25 H. MATERIJALNI RESURSI ........................................................................................................ 25 J. PROVJERA KOMPETENCIJA .................................................................................................. 26

OBRAZOVNI PROGRAM ZDRAVSTVENI TEHNIČAR ............................................................ 27 B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA-IZVOĐENJE PROGRAMA ............................................. 27 C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA ............................................... 30 D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU ................................................................................................... 33 F. KVALITET NASTAVNIKA I SARADNIKA .......................................................................... 34 H. MATERIJALNI RESURSI ........................................................................................................ 35 I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE ....................................................................................... 36 J. PROVJERA KOMPETENCIJA .................................................................................................. 36

OBRAZOVNI PROGRAM FARMACEUTSKI TEHNIČAR/KA ................................................ 38 B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA-IZVOĐENJE PROGRAMA ............................................. 38 C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA ............................................... 40

2

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU ................................................................................................... 43 F. KVALITET NASTAVNIKA I SARADNIKA .......................................................................... 44 H. MATERIJALNI RESURSI ........................................................................................................ 45 I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE ....................................................................................... 45 J. PROVJERA KOMPETENCIJA .................................................................................................. 46

OBRAZOVNI PROGRAM GRAĐEVINSKI TEHNIČAR ZA VISOKOGRADNJU .................. 48 B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA - IZVOĐENJE PROGRAMA .......................................... 48 C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA .............................................. 48 D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU ................................................................................................... 50 F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA ..................................................... 50 G. UPRAVLJANJE KVALITETOM ............................................................................................. 51 H. MATERIJALNI RESURSI ........................................................................................................ 51 I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE ....................................................................................... 51 J. PROVJERA KOMPETENCIJA .................................................................................................. 51

OBRAZOVNI PROGRAM SAOBAĆAJNI TEHNIČAR ............................................................... 53 B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA – IZVOĐENJE PROGRAMA .......................................... 53 C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA ............................................... 54 D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU ................................................................................................... 55 F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA .................................................... 55 H. MATERIJALNI RESURSI ........................................................................................................ 55 J. PROVJERA KOMPETENCIJA .................................................................................................. 55

Tabela kvaliteta .................................................................................................................................. 57 Opšta preporuka ................................................................................................................................ 59 Pravna pouka ...................................................................................................................................... 59 Dodatak: Indikatori ............................................................................................................................ 60

3

U skladu sa METODOLOGIJOM obezbjeđivanja i unapređivanja kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada u ustanovama stručnog obrazovanja i obrazovanja odraslih, a na osnovu izvještaja o kvalitetu rada, obrazovanja, obuke, podrške i saradnje JU Prva srednja stručna škola Nikšić, za programe obrazovanja koje realizuje u skladu sa licencom Ministarstva prosvjete, dobija nivo kvaliteta

USPJEŠAN U KLJUČNIM SEGMENTIMA

4

Rješenje

5

6

JU Prva srednja stručna škola Nikšić Škola učenika u privredi u Nikšiću počela je da radi krajem 1945. godine, sa 26 učenika. Broj učenika iz godine u godinu se povećavao. Školske 1967/68. godine upisano je 1.124 učenika. Radnički savjet Željezare 21. marta 1960. godine donosi odluku da se osnuje Centar za stručno obrazovanje radnika. Radnički savjet Željezare 06. decembra 1960. godine donosi konačnu odluku o konstituisanju Školskog centra. Dvije godine kasnije, radnički savjeta Željezare, 25. februara 1962. godine, donio je odluku: "Osniva se dvostepena tehnička škola Željezare Boris Kidrič u Nikšiću, sa zadatkom da školuje KV radnike, za potrebe proizvodnje, službe održavanja preduzeća i privrede uopšte.” Škola će funkcionisati u sastavu Centra za obrazovanje radnika Željezare. U sastavu Škole radili su odsijeci: metalurški, mašinski, elektro i hemijski. Školske 1978/79. dolazi do reforme školstva u srednjim opšteobrazovnim i stručnim školama. Te godine dolazi do integrisanja Školskog centra Tvrtko Bijelić, Ekonomske škole i Gimnazije Stojan Cerović u Centar srednjeg usmjerenog vaspitanja i obrazovanja. Nastava se izvodi u prostorijama Školskog centra Tvrtko Bijelić. Napravljena je nova zgrada pored navedenog Centra. Poslije dezintegracije Srednjoškolskog centra u Nikšiću, školske 1990/91. koji je obuhvatao sve srednje škole Nikšića, osamostaljuje se kao jedna od četiri samostalne škole. Javna ustanova Srednja mašinsko-metalska škola. U školskoj 2006/07. otvaraju se sljedeći smjerovi: Geodezija i građevinarstvo i zdravstvo, farmacija i socijalna zaštita. Školske 2007/2008. otvoren je smjer poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane. U školskoj 2009/10. nastava za prve razrede izvodi se po reformisanim planovima i programima. Školske 2010/11. u Školi je otvoren novi obrazovni program farmaceutski tehničar u okviru područja rada Zdravstvo, farmacija, socijalna zaštita. Škola 08. novembra 2006. dobija naziv JU Prva srednja stručna škola - NIKŠIĆ.

Direktor

Goran Davidović, dipl. maš. inž. je rođen 1959. godine u Nikšiću. Završio je Mašinski fakultet u Podgorici. Kao profesor mašinske grupe predmeta radio je u periodu 1991-1992. godine. Kao pomoćnik direktora radio je od 1992. do 2002. godine. Od 2002. godine je direktor Prve srednje stručne škole.

Kontakti Škole Nikšić

Ime škole: JU Prva srednja stručna škola

Adresa: Vuka Karadžića bb,

Tel. i fax:+382 040 212-101, +382 040 212-801 email:

7

Organizacija nastave JU Prva srednja stručna škola Nikšić radi u petodnevnoj radnoj nedjelji. Nastava se odvija u dvije smjene. Prva smjena od 8:00 do 13:55, a druga smjena od 14:00 do 19:55,časova.

Nivo kvaliteta utvrđen u I i II ciklusu utvrđivanja kvaliteta Kvalitet rada Škole je eksterno procjenjivan dva puta: u I ciklusu od 19.11. do 23.11.2007. godine, a u II ciklusu od 23.04. do 27.04.2012. godine. Tokom I ciklusa procjene kvaliteta, u skladu sa Metodologijom nadzora, nije definisan nivo kvaliteta. Izvještaj sadrži obrazloženje i preporuke. Tokom II ciklusa procjenu kvaliteta realizovali su Zavod za školstvo i Centar za stručno obrazovanje. Nivo kvaliteta nastave stručno-teorijskih grupa, odnosno predmeta: Saobraćajna grupa predmeta – uspješna; Mašinska grupa predmeta – uspješna; Medicinska grupa predmeta – uspješna; Građevinska grupa predmeta – uspješna; Hemijsko-tehnološka grupa predmeta – uspješna; Prehrambena grupa predmeta – uspješna; Elektro grupa predmeta – uspješna; Ekonomska grupa predmeta –uspješna; Saobraćajno pravo – zadovoljava; Psihologija i komunikologija – veoma uspješna; Poslovna komunikacija – uspješna; Etika – izborni predmet – uspješna; Likovna umjetnost sa estetikom – uspješna; Ekologija i zaštita životne sredine i Neorganska hemijska tehnologija – uspješne; Mašinska grupa predmeta. Praktična nastava – uspješna; Mašinstvo- praktična nastava sa tehnologijom zanimanja – zadovoljava; Građevinska grupa – praktična nastava – veoma uspješna.

Učenici Školske 2015/16. godine upisano je 685 učenika (377m, 308ž). U prvi razred je upisano 195 učenika (96m, 99ž); u drugi razred 181 (99m, 89ž), u treći razred 138 učenika (84m, 54ž), a u četvrti razred 171 učenika (105m, 66ž). U Školi se realizuju programi: Bravar (trogodišnji, 6 učenika), Zavarivač (trogodišnji, 7 učenika), Automehaničar (trogodišnji, 27 učenika), Tehničar za kompjuterko konstruisanje i upravljanje (67 učenika), Automehatroničar (50 učenika), Tehničar drumskog saobraćaja (116 učenika), Građevinski tehničar za visokogradnju (46 učenika), Građevinski tehničar (50 učenika), Zdravstveni tehničar (135 učenika), Farmaceutski tehničar (67 učenika) i Prehrambeni tehničar (114 učenika).

Zaposleni U školskoj 2015/16. godini u Školi je 86 zaposlenih (uprava 3, stručne službe 2, administrativno-finansijska služa 2, tehničko osoblje 8, nastavnici na neodređeno vrijeme 44, nastavnici na određeno vrijeme 8, nastavnici koji vrše dopunu norme 5, spoljni saradnici 12, saradnici u nastavi 2).

Interna evaluacija Škola je uradila izvjštaje o internoj evaluaciji za period 2010-2012. godina i period 2012-2014. godine. Izvještajem u II ciklusu je obuhvaćeno 14 kvalitativnih indikatora. Od septembra 2014. godine.Škola sprovodi planske aktivnosti na internoj procjeni kvaliteta u III ciklusu.

8

OPŠTI NADZOR A. UPRAVLJANJE, RUKOVOĐENJE I ORGANIZACIJA A.1. Proces obrazovanja i obuke u Školi se realizuje prema rasporedu časova za učenike i

rasporedu rada za nastavnike, druge službe i zaposlene. Raspored časova je usklađen sa obrazovnim programima koji se realizuju u Školi, stalno zaposlenom i angažovanom nastavnom kadru za određene obrazovne programe. Uprava Škole, već duže vremena, planira organizaciju rada i realizaciju obrazovnih programa na osnovu sagledavanja interesovanja učenika i roditelja. Pomoćnik direktora priprema detaljne analize kretanja broja učenika i tendencije na nivou Opštine Nikšić, o čemu postoji evidencija. Međutim, raspoloživi podaci, najčešće, nijesu osnov za planiranje aktivnosti. Saglasno kadrovskom potencijalu i mogućnostima obezbjeđivanja nastavnog kadra u Opštini, Škola je izvršila prilagođavanje ponude, što je upis učenika u velikoj mjeri uskladila sa tendencijama kretanja broja učenika i stanovnika.

No i pored uspješnih aktivnosti na prilagođavanju obrazovne ponude potrebama i interesovanjima učenika, Škola nema obezbijeđene unutrašnje mehanizme koji bi, kroz proces kontinuiranog unapređivanja kvaliteta, podržale aktivnosti Uprave na unapređivanju kvaliteta obrazovanja. Škola ima poseban tim koji se bavi profesionalnom orijentacijom. Tim radi na osnovu plana koji je sastavni dio Godišnjeg plana i programa rada škole. Tokom godine, za učenike završnih razreda se sprovode radionice, informativni razgovori, prezentacije i sl. Nastava se u Školi realizuje za tri učenika sa posebnim obrazovnim potrebama i posebnim planovima. Škola nema odgovarajući ulaz za lica sa posebnim potrebama i sanitarne prostorije.

A.2. Škola je uradila izvjštaje o internoj evaluaciji za period 2010-2012. godine i period 2012-2014. godine. Izvještajem u II ciklusu je obuhvaćeno 14 kvalitativnih indikatora. Osim toga, izvještajem je data opšta tabela procjene kvalitativnih indikatora na osnovu trendova i kvantitativnih indikatora. U okviru sagledavanja kvaliteta nastave utvrđivan je kvalitet opšteobrazovnih i stručno-teorijskih predmeta: CSBH jezik i književnost, matematika, engleski jezik, geografija, prehrambena grupa predmeta, građevinska grupa predmeta, saobraćajna grupa predmeta, praktična nastava građevinske grupe predmeta. Menadžer kvaliteta je, od početka realizacije interne procjene kvaliteta, realizovao tri obuke za interne evaluatore.

U III ciklusu procesa interne procjene kvaliteta angažovan je Odbor za kvalitet od 9 članova, od kojih su četiri nastavnika.

A.3. Uprava Škole povremeno organizuje zajednička druženja zaposlenih, samostalno i u saradnji sa Sindikalnom organizacijom. Druženje se obično realizuje jednom godišnje, izletima, na kojima, obično, učestvuje do polovine zaposlenih. Ostale aktivnosti druženja su, uglavnom povodom praznika Dana škole, 8. mart i sl.

A.4. Nastavnici su angažovani na realizaciji programa obrazovanja i obuke u skladu sa obrazovnim programom uz praćenje i podršku. Inicijative za unapređivanje organizacije i realizacije su rijetke. Povremeno angažovanje nastavnika u planiranim aktivnostima se svodi na izvršavanje zadataka.

A.5. Školski odbor na sjednicama radi prema dnevnom redu koji se priprema u skladu sa tekućim, a rjeđe, razvojnim potebama Škole. Na sjednicama se vodi zapisnik. Odjeljenjska vijeća se sastaju i realizuju osnovne poslove iz plana rada, prije svegam, razmatranjem postignuća i vaspitnih mjera na kraju klasifikacionih perioda. Ne postoje

9

inicijative u smislu unapređivanja i usklađivanja kriterijuma ocjenjivanja, posebne podrške učenicima koji zaostaju u savladavanju gradiva. Podrška se učenicima pruža, ali ona nema planski karakter i ne razmatraju se efekti realizovanih aktivnosti. Nastavničko vijeće se bavi pitanjima iz svoje nadležnosti, o čemu se vode zapisnici.

Preporuke: Upravljanje na bazi relevantnih podataka i planiranje aktivnosti treba uspostaviti kao

razvojni proces. Formiranje neformalnog koordinacionog tijela- na nivou Škole sastavljenog od

predsjednika aktiva ili odsijeka po područjima rada, koji bi vršio analize i predlagao mjere i aktivnosti za unapređivanje organizacije, stručno usavršavanje nastavnika i izvođenje programa.

Unaprijediti internu metodologiju interne evaluacije, uspostaviti interne standarde pojedinih indikatora, obezbijediti mehanizme da se preporuke iz Izvještaja prate u nivou realizacije i o tome informišu stručni i upravni organi.

Proces unapređivanja etosa u Školi, osim tradicionalnih, potrebno je dopuniti i novim aktivnostima koje će biti planirane na transparentan način i uključivanje zaposlenih.

Kako bi se nastavnici i drugi zaposleni uključili u procese razvoja i unapređivanja kvaliteta potrebno je osmisliti strategiju koja organizacijom i definisanjem timova obezbjeđuje kontinurano poboljšanje postignuća, znanja i vještina učenika.

Razmotriti unapređivanje razvojnog programa unošenjem novih strateških ciljeva, a u skladu sa tim redefinisati planove rada stručnih organa, kako bi se aktivnosti usmjerile ka ključnim izazovima.

Obezbijediti da se sve zakonske nadležnosti organa realizuju blagovremeno i kvalitetno, a da se dodatne aktivnosti usmjerene na unapređivanju kvaliteta blagovremeno planiraju i prati njihova realizacija, uz visok stepen odgovornosti i periodično izvještanje nadležnih organa.

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU D.1. Korisnici, učenici, roditelji i partneri, imaju pristup informacijama u ličnim kontaktima

sa zaposlenima ili Upravom Škole. Osim toga, Škola ,povremeno, u sredstvima javnog informisanja, objavljuje određene informacije, koje se ,prije svega, tiču uslova obrazovanja i obuke, postignućima učenika i zaposlenih, upisu i sl.

D.2. Direktor Škole promoviše Školu i čestim i direktnim susretima sa socijalnim partnerima i lokalnom sredinom. Ne postoje planske i organizovane aktivnosti u ovom smislu, ali postojeća praksa povremeno pruža podršku uslovma za realizaciju nastave i aktivnostima učenika.

Socijalni partneri u kontaktima sa Upravom imaju mogućnost direktnog pristupa relevantnim informacijama.

D.3. Saradnja sa socijalnim partnerima je usmjerena na podršci konkretnih aktivnosti i rješavanju prioritetnih potreba. Međutim, nema sistematskih i organizovanih oblika saradnje. Škola blagovremeno, komunicira sa partnerima u cilju obezbijeđivanja blagovremene podrške.

D.4. Učenici dio praktične nastave realizuju kod poslodavca. Poslodavci, kod pojedinih obrazovnih programa, medicina i građevina, uglavnom iskazuju zadovoljstvo znanjima i vještinama učenika. Međutim, ne postoje istraživanja, ankete ili relevantni pokazatelji o stavu partnera prema znanjima učenika, pa u tom smislu nema ni relevantnih aktivnosti ka unapređivanju kompetencija.

D.5. Škola planira upisnu politiku prema sopstvenim kadrovskim resursima i, djelimično, prema potrebama tržišta i lokalne sredine. Veliki broj programa koje Škola nudi pruža

10

mogućnost izbora učenicima programa na različitim nivoima i iz različitih sektora. Promocija programa je prisutna, ali i pored toga, za određeni broj programa nema ili je malo (mašinstvo) interesovanje, dok je za druge programe (medicina) interesovanje veliko.

D.6. Škola nema uređenu proceduru za vođenje podataka o destinacijama učenika. Osim toga, nijesu definisane nadležnosti u sakupljanju podataka, obradi na nivou Škole i usvajanju izvještaja na stručnim organima.

Preporuke: Formirati internet stranicu Škole koja bi unaprijedila proces informisanja korisnika i

obezbijedila određeni nivo interakcije. Potrebno je povremeno, kroz osmišljene oblike, pisma, prezentacije, organizovanje

druženja socijalnih partnera, obezbijediti blagovremeno informisanje o resursima, potrebama, programima i nivoom znanja i vještina učenika koji završavaju obrazovanje i obuku.

Obezbijediti uključivanje partnera u proces obrazovanja i obuke, kroz obuku učenika na radnom mjestu, gostovanje predstavnika socijalnih partnera na časovima ili slobodnim aktivnositma, a sve u cilju unapređivanja postignuća učenika.

Osmisliti mogućnost formiranja odbora socijalnih partnera u Školi, koji bi se bavio analizom razvojnih strategija škole i njihovom podrškom, u oblasi informatike, novih nastavnih sredstava, sredstava za obuku i sl.

Planirati i na godišnjem nivou realizovati istraživanja/anketiranja psolodavaca, ili neki drugi oblik uvida u vještine i znanja učenika, od strane partnera, kako bi se na osnovu mišljenja definisale preporuke za unapređivanje porcesa organizacije i realizacije nastave i učenja.

Unaprijediti aktivnosti na promociju pojedinih programa u pripremi upisa. Unaprijediti organizaciju, resurse, ljudske i materijalne, u realizaciji pojedinih programa

kako bi se motivisali učenici za upis. Proces profesionalne orijentacije u osnovim školama podržati kroz različite oblike saradnje sa Školom.

Definisati nadležnosti u procesu vođenja destinacija učenika, odjeljenjskih starješina, koordinatora praktične nastave, pomoćnika direktora i prezentiranje izvještaja na stručnom organu.

E. USKLAĐENOST RADA SA ZAKONSKIM PROPISIMA E.1. Prema Posjedovnom listu br. 767, Škola ima pravo sukorišćenja nad objektom i

zemljištem, ali nema rješenje o tehničkom prijemu i upotrebnu dozvolu objekta. Upućen je zahtjev nadležnoj službi lokalne zajednice za izdavanje dozvole. Škola ulaže napore za održavanje objekta, međutim, izvjesno je propadanje objekta, stolarija je u veoma lošem stanju, a kabineti su nedovoljno opremljeni. Izolacija objekta otežava uslove za grijanje objekta tokom zimskog perioda. U Školi postoje dvije računarske učionice, međutim, stanje i količina opreme nijesu u potpunosti usklađeni sa potrebama realizacije predviđenih ciljeva programa. I pored napora osoblja, na održavanju školskog objekta izostaju vidljivi rezultati. Sanitarne prostorije za učenike ne zadovoljavaju minimalne tehničke i higijenske zahtjeve.

Škola posjeduje odgovarajuće licence za izvođenje obrazovnih progama. U Školi se ne mjeri temperatura. E.2. U Školi se vodi Pravilnikom predviđena pedagoška evidencija i dokumentacija.

Međutim, postoji neusklađenost u vođenju podataka u skladu sa obrascima. Škola poštuje proceduru kontrole i usvajanja pedagoške evidencije i dokumentacije, ali prisutni su propusti u sagledavanju dokumenata.

11

E.3. Škola posjeduje pravilnike kojima se uređuju posebni aspekti rada. Pravilnici su usvojeni na organima Škole, u skladu sa Statutom, međutim, realizacija aktivnosti i sprovođenje predviđenih procedura nije u potpunosti prisutna. Osim toga, ne postoji jasno definisana nadležnost za sprovođenje ključnih aktivnosti uređenih internim pravilnicima.

Škola je posebnim aktima, poslovnicima o radu, uredila rad Nastavničkog vijeća, savjeta roditelja, Učeničkog parlamenta. Škola ima saglasnost na Akt o sistematizaciji Statut ustanove. U skladu sa zakonom škola je donijela Plan integriteta.

E.4. Škola ne posjeduje licence i akreditacije od strane autorizovanih organizacija. E.5. Škola vodi personalnu dokumentaciju za zaposlene u skladu sa zakonom, a dosijei su

uredni i čuvaju se u prostoriji sekretara i bezbjedni su. E.6. Školska zgrada je dio jedinstvenog objekta koji je u procesu transformacija organizacije

fizički podijeljen u dvije škole, a u narednim fazama je vršena dogradnja u skladu sa potrebama realizacije programa. Škola nema posebne instalacije za električno napajanje i grijanje, već su zajedničke sa Srednjom stručnom školom Nikšić. Školski objekat nema upotrebnu dozvolu. Objekat je podijeljen na dio za učenje i radionicu. Dvorište škole je ograđeno. Školska zgrada ima nekoliko izlaza, međutim, većina su tokom radnog dana zatvoreni, a ključevi se nalaze kod osoblja za održavanje čistoće i domara. Učenici i zaposleni nijesu upoznati sa mjerama u slučaju opasnosti. Škola posjeduje protivpožarne aparate.Hidrantna mreža u Školi je razvedena i obilježena ali hidranti nijesu u funkciji. Rasvjeta u slučaju nestanka struje je u funkciji. Bezbjednost učenika kod poslodavaca se prati, uređena je odgovarajućim ugovorom.

Preporuke: Napraviti analizu potreba za savremnim nastavnim sredstvima, ICT opremom i drugim

sredstvima za realizaciju nastave u skladu sa ciljevima programa i plan aktivnosti za njihovo obezbjeđivanje uz podršku nadležnih državnih institucija, partnera, roditelja i projekata.

Sagledati interne pravilnike i poslovnike i izvršiti odgovarajuće izmjene kako bi se uskladili sa organizacijom i resursima, ljudskim i materijalnim, karakteristikama objekta, a time obezbijedilo ispunjenje ciljeva predviđenih pomenutim propisima.

Definisati nadležnosti i procedure za realizaciju aktivnosti iz internih pravilnika. Unaprijediti procedure, vođenje evidencija o realizaciji aktivnosti, uspostavljanje

sistema kvaliteta, afirmaciju poslova menadžera kvaliteta, kako bi se stekli uslovi za uvođenje sistema kvaliteta organizacije.

Unaprijediti interne propise i procedure za bezbjednost od požara i postupanja u slučaju opasnosti i proces evakuacije.

Unaprijediti ugovorni odnos sa poslodavcem u oblasti bezbjednosti učenika na praktičnoj nastavi van škole, a planirati nadležnosti u praćenju ispunjenja uslova bezbjednosti.

F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA F.1. Učenici imaju neposrednu komunikaciju sa nastavnicima i Upravom. Informacije o

planiranim aktivnostima u nastavi i obuci, uglavnom su blagovremene. Povremeno, učenici imaju mogućnost saradnje u planiranju školskih obaveza, posebno u dijelu provjeravanja i ocjenjivanja.

F.3. Iako se u Školi, u kontinuitetu vrši hospitacija nastave od strane direktora, pomoćnika i pedagoga, nijesu sistematizovane preporuke za unapređivanje. Uprava sprovodi

12

određene aktivnosti na otklanjanju uočenih nedostataka u planiranju i realizaciji nastave i organizovanja stručnog usavršavanja u skladu sa mogućnostima. Na stručnim organima se razmatraju preporuke za unapređivanje nastave i učenja na osnovu zapažanja sa hospitovanja. Nije afirmisan porces hospitovanja unutar aktiva.

F.4. Škola vodi evidenciju o realizaciji seminara. Proces upućivanja nastavnika na stručno usavršavanje je razvijen i sprovodi se.

F.5. Škola ima saznanja o stručnom usavršavanju nastavnika na sopstvenu inicijativu, pohađanju kurseva i sl.

F.6. Nastava je, uglavnom, stručno zastupljena.

Preporuke: Definisati procedure koji bi obezbijedile da se preporuke za unapređivanje kvaliteta

realizacije nastave i obuke realizuju. Planirati aktivnosti na daljem stručnom usavršavanju nastavnika u skladu sa

preporukama iz hospitacija i drugih oblika utvrđivanja kvaliteta, i osavremenjavanja nastave i komunikacije nastavnik-učenik i timskog rada nastavnika, posebno u okviru aktiva.

Pojačati aktivnosti i podršku nastavnicima da se nastava osavremeni u dijelu planiranja časa, oblika i metoda rada, korišćenja nastavnih sredstava.

Proces planiranja hospitovanja treba precizno definisati Godišnjim planom i programom rada Škole, procedure za realizaciju hospitovanja, izvještavanje i unapređivanje na osnovu akcionog plana.

Planirati i realizovati hospitovanja unutar aktiva, na osnovu posebnih protokola prilagođenih ciljevima, kao što su usklađivanje ocjenjivanja, standarda procjene kvaliteta, upoznavanje sa metodama i oblicima rada i sl.

Planiranje obuke nastavnika usmjeravati, prvenstveno, prema uočenim potrebama za unapređivanje procesa nastave i učenja, a u tom smislu i pojačati komunikaciju sa Centrom za stručno obrazovanje za fokusiranim i ciljno definisanim programima obuke.

U cilju uspostavljanja sistema optimalnog upravljanja resursima, dodatnom podrškom učenicima i unapređivanju kvaliteta procesa nastave i učenja, potrebno je voditi evidencije o ličnom stručnom usavršavanju nastavnika, i pružiti odgovarajuću podršku (materijalnu, slobodni dani, upućivanje na seminare i konferencije, istraživanja ..).

G. UPRAVLJANJE KVALITETOM G.1. U Školi nijesu razvijene procedure koje obezbjeđuju kontinuirano unapređivanje

kvaliteta nastave u skladu sa procesom praćenja i procjenjivanja. Škola nema uspostavljene mehanizme za usklađivanje kvaliteta nastave sa realizacijom. Sistem funkcioniše na bazi kontrole od strane Uprave i uočavanja nepravilnosti ili neusklađenosti. Osim toga, učenici i nastavnici imaju mogućnosti da ličnim obraćanjem Upravi ukažu na određene nepravilnosti ili potrebe.

G.2. Nastava se planira prema predmetnim programima, a realizuje u skladu sa materijalno- tehničkim mogućnostima. Za jedan broj programa nedostatak uslova u Školi se prevazilazi realizacijom dijela nastave van Škole.

G.3. Škola je izvještajima o internoj procijeni kvaliteta definisala preporuke za unapređivanje. Na osnovu izvještaja, nije urađen akcioni plan i procjena rizika. Međutim, dio preporuka koji se odnosi na nastavu delegiran je aktivima određenih predmeta ili grupa predmeta, dok se ostale preporuke realizuju od strane Uprave bez posebnog plana.

13

O aktivnostima i realizaciji ne vodi se evidencija niti se o njima izvještava Nastavničko vijeće. Uočava se da je dio preporuka iz izvještaja o internoj procjeni realizovan, uglavnom one za koje je Škola imala resurse.

G.4. U Školi od 2010. godine je formiran Odbor za kvalitet. Odbor je donio Poslovnik o radu 11.04.2012. godine. Odbor za kvalitet, u trećem sazivu je formiran odlukom direktora br. 41/1od 22.09.2015. godine. O radu Odbora se ne vodi evidencija.

Preporuke: Proces nastave i obuke treba unapređivati na bazi preporuka koje se dobijaju iz procesa

hospitovanja, interne i eksterne evaluacije, prijedloga aktiva, i drugih formalnih i neformalnih organa i pojedinaca.

Potrebno je u što kraćem roku pripremiti plan prioritetnih aktivnosti na unapređivanju nastave i učenja, kojim bi obezbijedili razvoj kompetencija, znanja i vještina učenika u skladu sa standarima programa. Na osnovu plana, sprovesti aktivnosti za njegovu implementaciju u saradnji sa partnerima.

Obezbijediti uslove da se kvalitet nastave i obuke uskladi sa nivoima i standardima programa, a učenicima pružiti dodatnu podršku za dostizanje standarda. Obezbijediti horizontalnu prohodnost u okviru programa za učenike koji ne postižu standarde na planiranom nivou programa.

Obezbijediti periodično izvještavanje o preporukama za unapređivanje procesa nastave, i realizovanje akcionih planova za unapređivanje, iz procesa hospitovanja Uprave, hospitovanja unutar aktiva, preporuka interne procjene kvaliteta ili drugih organa.

Afirmisati ulogu Odbora i menadžera za kvalitet u skladu sa ciljevima uspostavljanja sistema kvaliteta.

Evidenciju o radu Odbora za kvalitet ažurirati i periodično izvještavati stručne i upravne organe Škole o aktivnostima i preporukama za unapređivanje kvaliteta.

I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE I.1. Škola ima vodič o slobodnom pristupu informacijama. Dokumentacija škole je dostupna

nastavnicima i sekretar škole sprovodi zakonske procedure o čuvanju i izdavanju dokumenta.

I.2. Pedagog vodi evidenciju o postignućima učenika po klasifikacionim periodima na nivou godine, po obrazovnim progamima i po predmetima. Evidencija je pregledna.

Na nivou Škole uredno se vode evidencije po programima, klasifikacionim periodima i školskim godinama. Evidencija je pregledna.

Uporedne analize se, djelimično, vode. I.3. Arhiva je smještena u policama u posebnoj prostoriji Škole, složena i pregledana. I.4. Direktor i saradnici komuniciraju sa nastavnicima i drugim zaposlenima neposredno,

telefonom, imejlom. I.5. Škola je donijela Odluku o usvajanju Etičkog kodeksa za zaposlene. Komunikacija

zaposlenih je opuštena, neposredna i uspješna. I.6. Škola nema razvijene procedure. Preporuke: Unaprijediti internu komunikaciju. Uspostaviti procese koji se realizuju na usvojenim procedurama.

J. PROVJERA KOMPETENCIJA J.5. Škola u predviđenim rokovima realizuje stručne ispite, interne i eksterne. Organizacija i

realizacija procesa je veoma uspješna.

14

Eksterni evaluatori

Radoje Radunović, dipl.maš.inž.

mr Željko Raičević

15

OBRAZOVNI PROGRAM PREHRAMBENI TEHNIČAR

B. NASTAVA / UČENJE I OBUKA – IZVOĐENJE PROGRAMA B.1. Obrazovni program Prehrambeni tehničar realizuje se u četiri odjeljenja, po jedno

odjeljenje u svakom razredu ( I6- 32 učenika,II6- 28 učenika, III5- 23 učenika i IV6- 31 učenik). Prosječan broj učenika po odjeljenju je 28,5. Nastavu stručno-teorijskih predmeta realizuje 6 nastavnika koji imaju potreban profil stručne spreme, s tim što jedan profesor nema licencu za rad (položen stručni ispit mart 2016.) i jedan profesor nema stručni ispit i licencu za rad u vaspitno-obrazovnoj ustanovi, ali je određen mentor za praćenje njegovog rada (radni odnos započet novembra 2015.) U cilju utvrđivanja kvaliteta izvršen je obilazak nastave iz stručno- teorijskih predmeta: Prehrambena tehnologija, Fizička hemija- vježbe, Analitička hemija- vježbe, Tehnološke operacije, Preduzetništvo, Praktična nastava i izbornih predmeta: Dijetetika i gastronomija i Zaštita životne sredine. Obavljen je razgovor sa pedagogom, sekretarom Škole, socijalnim partnerima, roditeljima, nastavnicima i učenicima. Izvršen je uvid u pedagošku dokumentaciju (plan za unapređenje kvaliteta vaspitno-obrazovnog rada Škole, odjeljenjske knjige, sveske Aktiva, godišnje i operativne planove nastavnika, planove ličnog profesionalnog razvoja nastavnika, portfolio nastavnika). Raspored časova je vidno istaknut, teorijska nastava je usklađena sa časovima vježbi i praktične nastave, što je preduslov za efikasno odvijanje nastavnog procesa. Nastava se izvodi u dvije smjene. Godišnji planovi rada na osnovu ciljeva i programskih zahtjeva usklađeni su sa opštim načelima vaspitno-obrazovnog rada. Pripreme za čas obuhvataju nastavne jedinice i elemente operativnog plana (područje rada, operativne ciljeve, pojmove ∕ sadržaje, nastavne metode, korelacije upućene na konkretni cilj, aktivnosti učenika i nastavnika i osvrte na realizaciju). Kombinacijom nastavnih metoda (demonstrativno-ilustrativne i verbalno-tekstualne), motivacionom i saznajnom pripremom učenika putem ponavljanja i artikulacije ranije stečenog gradiva istaknuti su i obrazloženi ciljevi časa. Dobro osmišljene faze rada omogućile su kontinuiranu koordinaciju učeničkog rada i pozitivno vrednovanje učeničkih odgovora na svim posjećenim časovima.

B.2. Praktična nastava se realizuje u Školi sa 3 časa nedjeljno u prvom razredu, i sa 4 časa nedjeljno u drugom, trećem i četvrtom razredu. Praktična nastava i vježbe omogućavaju kontinuirano praćenje teorijskog dijela nastave. Opisno i brojčano ocjenjivanje, kao i osvrt na realizaciju praktične nastave, samo pojedini nastavnici evidentiraju u dodatku odjeljenjske knjige. U anketi za nastavnike, nastavnici ističu da je ocjena odraz nivoa postignuća i ovladanosti vještinama (95% anketiranih nastavnika). U anketi za učenike, većina učenika ističe da je ocjena objektivan i nepristrasan odraz njihovog znanja (88% anketiranih učenika). U prva tri klasifikaciona perioda školske 2015/16. ostvarena je saradnja sa lokalnom zajednicom-posjeta AD “Nikšićki mlin“, Mesna industrija “Goranović“, JP “Vodovod“, Pekara “Uniprom “, Pekara “Trivit“ što je i planirano Godišnjim planom rada. Cilj posjeta je bio upoznavanje učenika sa proizvodnim pogonima, laboratorijom za ispitivanje i tehnološkim postupcima proizvodnje. Saradnja nastavnika je na visokom nivou.

B.3. Nastavnici koriste preporučenu i stručnu literaturu, elektronsku podršku nastavi, kad je dostupna, u cilju bolje artikulacije nastavnih sadržaja i postizanja kvalitetnijeg nastavnog procesa. Učionični prostor je kreativno opremljen edukativnim materijalom, kako bi učionice bile saznajno-podsticajni izvor znanja van udžbenika. U anketi učenici ističu da nemaju adekvatne udžbenike iz svih stručno- teorijskih

16

predmeta, pa ih nastavnici upućuju na dodatne izvore informacija (stručne knjige, časopise, vebsajtove), kao i da nastavnici često pripremaju štampani materijal, koji im je dostupan. U anketi navode, da je preporučena literatura slabo zastupljena u školskoj biblioteci. Teorijska nastava realizuje se u učionicama koje nisu opremljene A/V sredstvima, ICT opremom, ali im je ista povremeno dostupna (Aktiv prehrambene grupe predmeta nema svoj računar i projektor, već povremeno koristi opremu koju su zadužili drugi Aktivi). Škola posjeduje dvije laboratorije, jedna, u kojoj kao osnovna laboratorijsko- eksperimentalna sredstva koja su dostupna za izvođenje nastave su digestor, vodeno kupatilo, sušnica, peć za žarenje, mikroskop školski, analitička vaga, tehnička vaga, osnovni i pomoćni pribor i posuđe za izvođenje ogleda i hemikalije i druga, koja je u fazi opremanja, gdje nastavnice ulažu veliki trud i lična sredstva za njeno opremanje. Škola ne posjeduje nastavno- proizvodne objekte, pa u cilju uspješnije realizacije planiranog programa vrše posjetu kompanijama prehrambenog profila i sarađuju sa socijalnim partnerima. Na kraju nastavne godine, nastavnici sačinjavaju plan investiranja u resurse, za sljedeću školsku godinu, u cilju unapređivanja svoga rada. U razgovoru, nastavnici ističu da škola prikuplja mišljenja nastavnika i samih učenika o dostupnosti i djelotvornosti postojeće opreme ,kao i nabavci savremene tehnologije, u cilju podrške nastavnom procesu i učenicima, ali su ulaganja mala.

B.4. Sadržaji i metode rada prilagođeni su učeniku, sa ciljem povećanja njihove motivisanosti i postizanja maksimalnih rezultata, kako kod talentovanih učenika, tako i kod onih koji imaju teškoće u savlađivanju gradiva. Dopunska nastava se planira (u pedagoškoj dokumentaciji se nalaze godišnji planovi dopunske nastave), ali se ne realizuje, gdje kao razlog, nastavnici u razgovoru ističu nezainteresovanost učenika (slaba posjećenost časova) za realizaciju iste. Dodatna nastava se planira i realizuje kroz različite aktivnosti. Postoji evidencija o radu sa nadarenim učenicima i učenicima koji brže napreduju u učenju. Podaci ankete učenika pokazuju da 85,5% smatra da se usmjeravaju i podstiču u skladu sa njihovim individualnim sposobnostima i potrebama. Približno isti procenat učenika (88,5%) smatra da nastavnici podstiču i njihovu nadarenost. Rezultati dobijeni na ova pitanja u anketi za nastavnike dostižu 100%.

B.5. Iz ankete koja je sprovedena u odjeljenjima I6, II6 i IV6 učenici su zadovoljni (82,5%) realizacijom i podrškom koju dobijaju od nastavnika pri postizanju ishoda i ciljeva obrazovanja i obuke. Pozitivna komunikacija i tolerancija između učenika i nastavnika na posjećenim časovima uticala je na stvaranje pozitivne i radne atmosfere. Inovativni potencijal časa predmeta Tehnološke operacije realizovan putem igre “lanac znanja“ (smjenjivanjem aktivnosti učenika da dođu do objašnjenja operacije destilacije i rektifikacije) za učenike je bilo motivaciono i ohrabrujuće. Objektivan i nepristrasan odnos prema učenicima karakteristike su nastavnice kod svih anketiranih učenika (IV6). Na času Fizičke hemije- vježbe, zapaženo je vrlo jasno, energično i uvjerljivo tumačenje nastavne jedinice uz računski, tabelarni i grafički prikaz rezultata spektrofotometrijskog određivanja gvožđa. Na posjećenom času Analitičke hemije zapažena je visoka stručnost nastavnice sa značajnim radnim iskustvom, osjetna energija i istrajan entuzijazam.

B.6. Vještine predviđene obrazovnim programom se stiču kroz izvođenje teorijske nastave, laboratorijskih vježbi i praktične nastave koja se obavlja u školi, poštujući standarde kvaliteta u zanimanju. Svi nastavnici koriste raspoloživa nastavna sredstva i interaktivne metode u nastavi, da bi omogućili učenicima da dostignu odgovarajući nivo znanja i vještina predviđenih

17

programom. U posljednje dvije školske godine uspjeh na kraju trećeg klasifikacionog perioda je približno isti, ali u prethodnoj školskoj godini sa nešto većim procentom prelaznosti (srednja ocjena: 2014/15-3,77; procenat prelaznosti 2014/15 -41,28% srednja ocjena: 2015/16.-3,53; procenat prelaznosti 2015/16- 30,97%;). Metodički postupak posjećenih časova u cjelini je racionalno elastičan, odmjeren prema sadržaju, nastavnim metodama i mogućnostima učenika.

Preporuke: Motivisati i usmjeravati učenike kako bi redovno pohađali dopunsku nastavu. Pratiti

postignuća učenika u odnosu na inicijalno znanje. Nakon svake obrađene tematske cjeline u okviru stručno- teorijskih predmeta praviti

osvrt na realizaciju. U dodatku odjeljenjske knjige, voditi evidenciju o postignućima učenika na časovima

praktične nastave (opisno i brojčano ocjenjivanje), kao i osvrt na realizaciju praktične nastave.

Planirati, realizovati i analizirati ogledne časove i hospitacije na nivou Aktiva. Donijeti plan profesionalne prakse i uraditi izvještaj nakon realizacije. Uraditi izvještaj nakon posjete javnim preduzećima i kompanijama prehrambenog

profila.

C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA C.1. Evidencija o postignućima učenika se uredno vodi u Odjeljenjskim knjigama, kao i u

sveskama zapisnika Nastavničkog vijeća i Stručnog Aktiva. Podaci o prosječnom broju bodova pri upisu u prvi razred: Školske 2015/16. od 48,68-

100,37; Školske 2014/15. od 30,20-70,13; Školske 2013/14. od 29,48-94,28; 2012/13. od 27,68-74, 81. Nastavnice uredno i kontinuirano prate postignuća učenika. U zapisnicima sa sjednica Aktiva nema detaljnije analize uspjeha nakon završetka svakog klasifikacionog perioda, kriterijuma ocjenjivanja i razvoja obrazovnog programa, kao ni uporednih analiza podataka uspjeha učenika ,srednjih ocjena učenika obrazovnog programa i uspjeha po predmetima za posljednje dvije godine. Uspjeh učenika obrazovnog programa Prehrambeni tehničar na kraju trećeg klasifikacionog perioda: Školske 2013/14. uspjeh učenika na kraju trećeg klasifikacionog perioda: od upisanih 113 učenika sa pozitivnim uspjehom je 46,9% ( odličnih 8, vrlo dobrih 16, dobrih 26, dovoljnih 3), a sa nedovoljnim uspjehom 53, 09% (60 učenika sa nedovoljnim ocjenama). Školske 2014/15. uspjeh učenika na kraju trećeg klasifikacionog perioda: od upisanih 109 učenika sa pozitivnim uspjehom je 41,28% ( odličnih 10, vrlo dobrih 20, dobrih 14, dovoljnih 1), a sa nedovoljnim uspjehom 58, 72% (64 učenika sa nedovoljnim ocjenama). Školske 2015/16. od upisanih 113 učenika sa pozitivnim uspjehom je 30,97%( odličnih 4, vrlo dobrih 11, dobrih 20), a sa nedovoljnim uspjehom 69,03 % (78 učenika sa nedovoljnim ocjenama). Uporednom analizom ovih podataka evidentno je da je procenat učenika sa pozitivnim uspjehom u blagom padu. U knjizi Stručnog aktiva evidentiran je uspjeh po predmetima na kraju trećeg klasifikacionog perioda školske 2015/16. Na kraju trećeg klasifikacionog perioda srednje ocjene iz stručno-teorijskih predmeta su: Tehnike rada u laboratoriji 2,28, Analitička hemija 2,37, Fizička hemija 1,72, Mikrobiologija 2,00, Biohemija 2,52, Prehrambena tehnologija 1,78 u prvom, 2,48 u drugom, 2,31 u trećem, 2,22 u četvrtom razredu, Tehnološke operacije 2,56 u trećem, 2,77 u četvrtom razredu, Analiza namirnica 2,45 , Preduzetništvo 3,97, Praktična nastava 2,04 u prvom razredu, 3,52 u drugom, 2,48 u trećem razredu, 2,71 u četvrtom razredu.

18

Prosječna ocjena stručno- teorijskih predmeta na trećem klasifikacionom periodu je 2,48, dok je srednja ocjena obrazovnog programa na kraju trećeg klasifikacionog perioda 3,53.

C.2. U Školi se učenici kontinuirano motivišu da učestvuju u nadmetanjima. U decembru 2015. učenici su učestvovali u okviru projekta Mediteran univerziteta, na

takmičenju za srednjoškolce ”Danas srednjoškolac, sjutra preduzetnik” i zauzeli treće mjesto.

23. aprila 2016. održano je prvo državno takmičenje srednjih stručnih i mješovitih škola koje realizuju programe iz oblasti prerade hrane. Takmičenje su organizovali Ministarstvo prosvjete, Centar za stručno obrazovanje Crne Gore, Ispitni centar u saradnji sa JU Srednja stručna škola ”Spasoje Raspopović”- Podgorica, a pod pokroviteljstvom Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja. Na takmičenju su učestvovale ekipe pet srednjih stručnih i mješovitih škola. Takmičenje se sastojalo iz teorijskog i praktičnog dijela. Ekipa ove škole, koju su sačinjavali po jedan učenik drugog, trećeg i četvrtog razreda osvojili su prvo mjesto.

C.3. Raspored slobodnih i vannastavnih aktivnosti je sačinjen i čini sastavni dio Godišnjeg plana rada škole. Kroz razgovor sa nastavnicima, vannastavne aktivnosti su organizovane kroz aktivnosti učenika na izradi panoa i postera sa temama iz nastavnog sadržaja, posjetama sajmovima i festivalima. U septembru 2015. učenici su posjetili poljoprivredno-turističku manifestaciju ”Dani drenjina”- Nikšić i manifestaciju ”Septembarski dani”- Nikšić. U novembru 2015. učenici su posjetili privredno-turističku manifestaciju ”Dani maslina”u Baru, u aprilu 2016. Sajam hrane u Budvi. U martu 2016. učenici su posjetili Sajam sezonskog zapošljavanja- Ekonomski fakultet, Podgorica. Vannastavne aktivnosti su usmjerene i na stručnim predavanjima- ”Veče preduzetništva”- Nikšićko pozorište i stručnim posjetama institucijama koje podržavaju obrazovni program koji se realizuje. U sveskama Aktiva je istaknut plan posjeta ovim institucijama. U maju mjesecu se svake godine u školi organizuje Dan otvorenih vrata- ”Đački sajam”, gdje učenici četvrtog razreda prezentuju različite prehrambene proizvode.

C.4. Prema dostupnim izvještajima iz školske 2013/14. nije bilo prijavljenih vanrednih učenika na eksternoj stručnoj maturi. U školskoj 2013/14. bio je jedan vanredni učenik na internoj stručnoj maturi, u januarskom roku, koji je položio. U školskoj 2013/14. bilo je 22 redovna učenika na eksternoj stručnoj maturi, i to 21 učenik u junskom i 1 učenik u avgustovskom ispitnom roku. Svi učenici su položili. U školskoj 2013/14. bilo je 10 redovnih učenika na internoj stručnoj maturi, i to 9 učenika u junskom i 1 učenik u avgustovskom ispitnom roku. Svi učenici su položili. U školskoj 2014/15. bio je 1 vanredni učenik na eksternoj stručnoj maturi, u januarskom ispitnom roku, koji je položio. U školskoj 2014/15. bio je 1 vanredni učenik na internoj stručnoj maturi, u avgustovskom roku, koji je položio. U školskoj 2014/15. bilo je 26 redovnih učenika na eksternoj stručnoj maturi, i to 14 učenika u junskom, 9 učenika u avgustovskom i 2 učenika u januarskom ispitnom roku. Svi učenici su položili. U školskoj 2014/15. bilo je 2 redovna učenika na internoj stručnoj maturi, 1 učenik u januarskom i 1 učenik u avgustovskom ispitnom roku, koji su položili. Školske 2015/16. bio je 1 vanredni učenik na internoj stručnoj maturi, u januarskom ispitnom roku, koji je položio.

Analizirani rezultati pokazuju da je 100% prolaznost vanrednih i redovnih učenika na eksternoj i internoj stručnoj maturi za školsku 2013/14. i 2014/15.

C.5. Škola posjeduje podatke o osipanju učenika. Uvidom u odjeljenjske knjige za dati

19

obrazovni program, za generaciju učenika upisanu 2012/13., brojno stanje učenika, do aprila 2016. je isto kao i na upisu 2012/13. (31 učenik).

Ukupno osipanje učenika u periodu 2012-2015. za ovaj obrazovni program je 2 ,98%. C.6. Uvidom u odjeljenjske knjige i pregledom tabela uspjeha učenika ovog obrazovnog

programa za period 2012-2015. utvrđeno je da 96,62% učenika završavaju obrazovni program u toku redovnog školovanja.

C.7. Nema učenika sa posebnim obrazovnim potrebama koji pohađaju ovaj program. C.8. Uvidom u pedagošku dokumentaciju protekle četiri godine, evidentno je da se vodi

uredna evidencija o vaspitnim postignućima učenika na nivou Škole. Kroz razgovor koji je obavljen sa učenicima o razlozima izostajanja sa nastave, navedeni su zdravstveni problemi, sportske aktivnosti, prevoz, ali postoje učenici koji nemaju izostanaka, ni opravdanih, ni neopravdanih. Takvi učenici su obično pohvaljeni na sjednicama Nastavničkog vijeća. Način pravdanja izostanaka je putem ljekarskih opravdanja (45%) ili izostanke pravdaju roditelji (55%). Ukupan broj izostanaka za školsku 2012/13. je 7905 (6816 opravdanih i 1298 neopravdanih). Od 90 učenika na početku školske godine, na kraju školske godine je bilo 88 učenika i sa primjernim vladanjem 88. Broj neopravdanih izostanaka po učeniku je 12,38. Ukupan broj izostanaka za školsku 2013/14. je 11572 (10141 opravdanih i 1431 neopravdanih). Od 116 učenika na početku školske godine, na kraju školske godine je bilo 113 učenika i to sa primjernim vladanjem 107 i sa dobrim vladanjem 6 učenika. Broj neopravdanih izostanaka po učeniku je 12,66. Ukupan broj izostanaka za školsku 2014/15. je 9219 (7921 opravdanih i 1089 neopravdanih). Od 110 učenika na početku školske godine, na kraju školske godine je bilo 109 učenika i to sa primjernim vladanjem 100, i sa dobrim vladanjem 9 učenika. Broj neopravdanih izostanaka po učeniku je 11,91. Uporednom analizom broja izostanaka, prvenstveno neopravdanih po učeniku, i vladanja učenika zapaža se približno isti prosječan broj neopravdanih izostanaka i slično vladanje učenika. Većina učenika ima primjerno vladanje, dok nema učenika sa nezadovoljavajućim vladanjem.

C.9. Uvidom u školske izvještaje, evidentno je da se postignuća vanrednih učenika na nivou Škole kontinuirano prate. U toku 2012/13. polagalo je 7 vanrednih učenika i to 1 učenik prvi razred, tj. 14,28% , 2 učenika drugi razred, tj. 28,52%, 2 učenika treći razred, tj. 28,52% i 2 učenika četvrti razred, tj. 28,52%. Svi vanredni učenici su položili. Školske 2013/14. polagalo je 5 vanrednih učenika i to 1 učenik prvi razred, tj. 20%, 2 učenika drugi razred, tj. 40% i 2 učenika četvrti razred, tj. 40 %. Školske 2014/15. polagalo je 7 vanrednih učenika i to 2 učenika prvi razred, tj. 28,52%, 1 učenik drugi razred, tj. 14,28%, 2 učenika treći razred, tj. 28,52% i 2 učenika četvrti razred, tj. 28,52%. Svi vanredni učenici su položili. Školske 2015/16. u januarskom ispitnom roku je polagalo 5 vanrednih učenika, i to 1 učenik prvi razred, tj. 20%, 1 učenik drugi razred, tj. 20%1 učenik treći razred, tj. 20% i 2 učenika četvrti razred tj. 40 %. Svi vanredni učenici su položili.

C.10. Na nivou Škole učenici učestvuju u projektima: Program prevencije narkomanije i alkoholizma, Program prevencije pušenja, Program- reproduktivno zdravlje, Program zaštite učenika od nasilja i diskriminacije. Učenici kroz radionicu na temu zaštita planete Zemlje u saradnji sa NVO ”Alfacentar” obilježavaju Dan planete Zemlje. Program radionice je problem zagađenja životne sredine- voda, obala, biodiverziteta i moguća rješenja njene zaštite.

20

Preporuke: Unaprijediti istraživanja na temu izostajanja ućenika sa nastave uz aktivno partnerstvo

sa roditeljima. Razmatrati kriterijume ocjenjivanja na sjednicama Stručnog aktiva od načina provjere

znanja učenika do pripreme i realizacije kontrolnih zadataka. Na sjednicama Stručnog aktiva razmatrati i voditi evidenciju postignuća vanrednih

učenika. Unaprijediti vođenje evidencije o saradnji sa NVO i međunarodnim organizacijama.

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU D.1. Roditelji blagovremeno imaju pristup relevantnim informacijama preko odjeljenjskog

starješine, pedagoško- psihološke službe, fejsbuk stranice škole. D.2. Škola posjeduje urednu dokumentaciju ( ugovore) sa firmama kod kojih učenici

obavljaju profesionalnu praksu. Socijalni partneri sa kojima smo obavili razgovor Pekara “Uniprom“, Pekara “Trivit“), uglavnom ukazuju da imaju pristup relevantnim informacijama zahvaljujući nastavnicima medijatorima na zadovoljavajući način.

D.3. Socijalni partneri kod kojih učenici idu na profesionalnu praksu (Pekara “Uniprom “, Pekara “Trivit“ ), ističu da su motivisani da učestvuju u planiranju, ali da škola treba češće da ih kontaktira. Boravak učenika u proizvodnim kompanijama prati Škola posredstvom nastavnika i na profesionalan način osmišljava edukativni boravak učenika u proizvodnim pogonima kompanije.

D.4. Iz razgovora sa socijalnim partnerima došli smo do saznanja da su zadovoljni sa znanjima i vještinama koje učenici postižu tokom školovanja. Dobar primjer toga su i njihovi zaposleni, bivši učenici ovog obrazovnog programa.

D.5. Nema podataka da Škola upisnu politiku, za ovaj obrazovni program, usklađuje sa strateškim smjernicama lokalne zajednice. Istina, Škola prilikom kvantifikovanja upisnog broja učenika samoinicijativno uzima u obzir postojanje kompanija na lokalnom nivou.

D.6. Škola posjeduje evidenciju o destinaciji diplomiranih učenika za prethodnu školsku godinu. Za školsku 2014/15. od 27 učenika, 1 učenik nije završio razred, 6 učenika je na Zavodu za zapošljavanje, 6 učenika je zaposleno, 4 van struke i 2 učenika u struci, dok je 14 učenika upisalo fakultet (6 učenika Biotehnički fakultet, 1 učenik DIF, 7 učenika UDG).

Preporuke: Animirati roditelje na aktivniju saradnju sa školom i intenzivnije ih uključiti u

planiranje i organizaciju različitih aktivnosti. Unapređivati i intenzivirati saradnju sa socijalnim partnerima, a poslodavce aktivnije

uključivati u planiranje otvorenog dijela nekih segmenata plana rada u obrazovnom programu Prehrambeni tehničar/ka.

Upisnu politiku uskladiti sa strategijom lokalnih smjernica na tržištu rada za zanimanje Prehrambeni tehničar/ka.

F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA F.1. Iz razgovora sa učenicima prisutno je zadovoljstvo povratnom informacijom koju

dobijaju od nastavnika i Uprave Škole. Nastavnici motivišu učenike pohvalama, podstiču njihova postignuća i osposobljavaju ih za primjenu stečenih znanja. Nastavnici koriste inovativne metode u nastavi, i savremenu tehnologiju, kad je dostupna.

F.2. Nastavnici koriste preporučenu, stručnu literaturu i prateću dokumentaciju u skladu sa ciljevima obrazovnog programa. Učenicima su udžbenici dostupni ili se isti kopiraju.

21

Nastavnici učenicima pripremaju i obezbjeđuju nastavni materijal ukoliko isti njima nije dostupan preko udžbeničke literature, a prati programske ciljeve, a upućuju učenike i na dodatne izvore informacija. Pripremanje i planiranje nastavnog rada sadrži teorijski (analiza sadržaja i ciljeva kroz određivanje zadataka i aktivnosti koji se žele ostvariti), organizacioni (raspored nastavne materije na časove), materijalni (priprema laboratorijskog pribora i hemikalija) i administrativni (izrada planova i priprema u elektronskom obliku predstavlja sintezu uspješne metodičke pripremljenosti nastavnika) aspekt.

F.6. Uvidom u personalni dosije, nastavnici imaju potreban profil stručne spreme, s tim što jedan profesor nema licencu za rad (položen stručni ispit, mart 2016.) i jedan profesor nema stručni ispit i licencu za rad u vaspitno-obrazovnoj ustanovi, ali je određen mentor za praćenje njegovog rada ( radni odnos započet, novembar 2015.). Na uvid je dostavljen portfolio nastavnika iz kojih se vidi da su nastavnici učesnici brojnih seminara, projekata, članovi komisija i radnih grupa.

Preporuke: Koristiti elektronsku podršku u nastavnom procesu. Unaprijediti planiranje nabavke i opremljenosti nastavnim sredstvima.

H. MATERIJALNI RESURSI H.1,2,4. Učionice u kojima se izvodi stručno- teorijska nastava adekvatne su broju učenika,

učionični prostor je kreativno opremljen edukativnim materijalom, kako bi učionice bile saznajno-podsticajni izvor znanja, ali nisu opremljene ICT opremom, već im je ista dostupna samo povremeno. Laboratorije za vježbe i praktičnu nastavu nisu adekvatne veličine, i skromno su opremljene potrebnim mašinama, alatima, instrumentima, opremom i sl. Na kraju nastavne godine nastavnici sačinjavaju plan investiranja u resurse, za sljedeću školsku godinu, u cilju unapređivanja svoga rada. Nastava stručno-teorijskih predmeta, uz veliku angažovanost predmetnih nastavnika, a u uslovima skromne opremljenosti nastavnim sredstvima, odvija se na način da učenici mogu da postignu postavljene ishode učenja.

H.3. Prostor za obrazovanje i obuku nije prilagođen učenicima sa posebnim potrebama. Sekretar Škole je dao na uvid dokumentaciju o projektno- tehničkom rješenju prilagođenosti prostora učenicima sa posebnim potrebama, koji je u razvoju.

H.5. Oprema koju posjeduje Škola u racionalnoj je upotrebi od strane nastavnika i u funkciji ostvarivanja ciljeva.

Preporuke: Podići prostorno-tehničke uslove na viši nivo. Učionice opremiti sa potrebnom elektronskom opremom, laboratorije potrebnom

opremom za uspješno izvođenje vježbi i praktične nastave, a sa ciljem podrške procesu učenja.

I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE I.2. Uvidom u zapisnike Odjeljenjskog vijeća u odjeljenjskim knjigama, zapisnike Nastavničkog vijeća, elektronske dnevnike i svesku Aktiva može se konstatovati da se postignuća učenika propisno evidentiraju i dijelom analiziraju.

J. PROVJERA KOMPETENCIJA J.1. Rezultati ankete učenika pokazuju da 88,62% učenika smatra da od nastavnika dobijaju

blagovremene informacije o ispitivanjima (testovi se zakazuju minimum sedam dana ranije), i rezultatima, bilo da ocjene upisuju u odjeljenjske knjige ili u sveske u kojima prate postignuća učenika. Ocjenjivanje je redovno, uz obrazloženje ocjene u odjeljenju, praćeno primjenom različitih metoda i tehnika ocjenjivanja u cilju objektivnog

22

formiranja ocjene učenikovog znanja i zalaganja. Na Aktivu se razmatraju kriterijumi ocjenjivanja, koji su prilično ujednačeni, kao rezultat intenzivne saradnje među nastavnicima.

J.2. Ocjenjivanje je u skladu sa zakonom. Nema evidencije o prigovorima učenika ili roditelja na ocjene. Nastavnici provjeravaju i ocjenjuju znanje na osnovu usmenog odgovora, pismenog odgovora (testovi) i opservacije rada, koja obuhvata praktičan rad u laboratoriji i vođenje dnevnika rada. Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda se izvodi iz svih datih ocjena i aktivnosti, od kojih najmanje jedna mora biti sa usmene provjere znanja.

J.3. Postoje procedure koje osiguravaju jedinstven odnos i kriterijume za provjeravanje znanja.

J.4. Nastavnici koriste postupke vrednovanja vještina učenika koje su u funkciji daljeg učenja bilo u daljem školovanju ili radnom angažovanju.

Preporuke: Koristiti različite tehnike ocjenjivanja, uz izradu što više testova, koji se moraju uskladiti

i usvojiti na sjednicama Aktiva, kako bi se razvila kod učenika što kvalitetnija sposobnost pisanog komuniciranja i povezivanja nastavnih sadržaja.

Testove izraditi tako da sadrže sve taksonomske nivoe znanja, kao i bodovnu skalu vidljivu učenicima.

Sa učenicima pojedinačno analizirati odrađene testove sa ciljem utvrđivanja i ispravke načinjenih grešaka.

Eksterni evaluator Sandra Kovačević

23

OBRAZOVNI PROGRAM TEHNIČAR ZA KOMPJUTERSKO KONSTRUISANJE

B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA – IZVOĐENJE PROGRAMA B.1. Školske 2015/16. godine obrazovni program Tehničar za kompjutersko konstruisanje i

upravljanje pohađaju učenici po jednog odjeljenja drugog, trećeg i četvrtog razreda. Sa ciljem da se utvrdi kvalitet izvođenja obrazovnog programa, izvršen je obilazak nastave na stručno-teorijskim i praktičnim predmetima koje pohađaju učenici trećeg i četvrtog razreda.

B.2. Praktična nastava se realizuje u skladu sa nastavnim planom i programom. Realizacija praktične nastave se odvija u školskoj učionici koja je posebno opremljena za tu svrhu. Praktična nastava se odvija u manjim grupama, na primjer, odjeljenje IV1 koje broji 27 učenika je tokom praktične nastave podijeljeno u dvije grupe.

B.3. Za potrebe realizacije praktične nastave Škola posjeduje učionicu opremljenu sa desetak računara i videoprojektorom. Na svim računarima je instaliran program SolidWorks koji učenici koriste za sticanje praktičnih znanja iz kompjuterskog konstruisanja i upravljanja. Ostale učionice u kojima se odvija nastava nijesu opremljene savremenim nastavnim sredstvima i omogućavaju samo klasičan način izvođenja nastave.

B.4. Nastavnici planiraju i održavaju dopunsku i dodatnu nastavu, što se i vidi u evidencionoj knjizi dodatne i dopunske nastave.

B.5. Nakon obilaska nastave na stručno-teorijskim i praktičnim predmetima stiče se opšti utisak da predmetni predavači sistematski pristupaju obradi novih ili obnavljanju ranije predavanih nastavnih jedinica. Kao tipičan primjer nastave iz jednog od stručno- teorijskih predmeta može se izdvojiti čas iz predmeta Industrijska postrojenja održan u odjeljenju III1. Ovaj čas je realizovan u klasično opremljenoj učionici bez bilo kakve savremene nastavne opreme. Čas je struktuiran na taj način što je nakon obnavljanja gradiva sa prethodnog časa, obrađena nova nastavna jedinica Zaštita robe, nakon čega je pri kraju časa odrađena kratka rekapitulacija nove nastavne jedinice i definisan odgovarajući domaći zadatak. Predmetni nastavnik je pri tome pokušao da učenike postavi u centar nastavnog procesa kroz aktivnu komunikaciju na relaciji nastavnik – učenik tokom čitavog trajanja časa. U neposrednoj komunikaciji prisutni učenici su iskazali zadovoljstvo realizacijom i podrškom koju u postizanju zadatih ishoda dobijaju od predmetnih nastavnika. Kao tipičan primjer Praktične nastave može se izdvojiti čas održan u odjeljenju IV1. Ovaj čas je realizovan u učionici opremljenoj računarima i videoprojektorom. Na svim računarima je instaliran program SolidWorks koji učenici koriste za sticanje praktičnih znanja iz kompjuterskog konstruisanja i upravljanja. Tokom ovog časa učenici su izvršili snimanje mašinskog dijela korišćenjem pomičnog kljunastog mjerila, a potom na osnovu utvrđenih mjera mašinskog dijela korišćenjem programa SolidWorks uradili radionički crtež mašinskog dijela, a potom i odgovarajući 3D model. Predmetni nastavnik je tokom trajanja čitavog časa stalno održavao aktivnu komunikaciju na relaciji nastavnik – učenik. U neposrednoj komunikaciji koja je sa učenicima ostvarena nakon obilaska nastave učenici su iskazali svoje nezadovoljstvo činjenicom da je Praktična nastava zastupljena tek od trećeg razreda. Kvalitet u komunikaciji sa učenicima i primjeren odnos učenika prema nastavnicima i obavezama daje posebnu vrijednost časovima koji su bili predmet opservacije.

B.6. Nastavni planovi su u skladu sa preporučenim katalogom znanja. Ciljevi u planovima nastavnika su korektno raspoređeni po temama i sa odgovarajućim fondom časova za realizaciju. Većina nastavnika ima pripremu za realizaciju časa, kojom su obuhvaćeni ciljevi, nastavni zadaci, planirane aktivnosti učenika i osvrt na realizaciju.

24

Preporuke: Nastavnici bi trebalo da posvete potrebnu pažnju pisanim pripremama za čas, jer je

iskustvo na odslušanim časovima pokazalo da su nastavnici koji su imali kvalitetnu pisanu pripremu i držali se njene sadržine, održali kvalitetnije časove.

Opremiti učioničke prostore panoima sa prikazom reprezentativnih detalja iz gradiva koje je obuhvaćeno nastavnim jedinicama kako bi se stvorio ambijent koji bi podstakao interesovanje učenika za nastavnu materiju i njihovo aktivnije uključivanje u nastavni proces.

Nastavni planovi bi trebali biti organizovani tako da praktična nastava bude što je moguće zastupljenija i da bude ravnomjerno raspoređena od prvog do četvrtog razreda. Na ovaj način bi se povećalo interesovanje učenika za nastavnu materiju što je iskazano i u komunikaciji koja je ostavarena sa učenicima tokom nadzora.

C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA C.1. Postignuća učenika na kraju svakog klasifikacionog perioda se uredno prate i

analiziraju na sastancima stručnog aktiva i planiraju mjere za poboljšanje uspjeha. Na kraju prvog klasifikacionog perioda uspjeh učenika je sljedeći: odjeljenje II1 (vrlo dobar - 3 učenika, dobar – 2 učenika, dovoljan – 1 učenik, negativan uspjeh – 13 učenika), odjeljenje III1 (dobar – 2 učenika, negativan uspjeh – 19 učenika) i odjeljenje IV1 (vrlo dobar - 1 učenik, dobar – 5 učenika, negativan uspjeh – 19 učenika).

C.2. Učenici se podstiču da učestvuju na takmičenjima u znanju. Na Državnom takmičenju iz Tehničkog crtanja, održanom u Tivtu prije dvije godine, školska ekipa je osvojila treće mjesto.

C.3. Slobodne aktivnosti su planirane u Godišnjim planovima. C.5. U toku prethodnih školskih godina broj upisanih i broj učenika koji su u školi ostali do

kraja školske godine je bio sljedeći: školske 2011/12. godine (na početku školske godine – 90 učenika, na kraju školske godine – 83 učenika), školske 2012/13. godine (na početku školske godine – 115 učenika, na kraju školske godine – 110 učenika), školske 2013/14 . godine (na početku školske godine – 103 učenika, na kraju školske godine – 98 učenika), školske 2014/15. godine (na početku školske godine – 95 učenika, na kraju školske godine – 90 učenika).

C.6. Analiza pregleda upisa i uspješnosti završetka programa pokazuje da je generacija učenika koja je školske 2011/12. godine upisala program Tehničar kompjuterskog konstruisanja i upravljanja brojala 29 učenika i da je 21 učenik ove generacije uspješno okončao svoje školovanje školske 2014/15. godine.

C.7. U odjeljenju II1 drugog razreda jedan od učenika je sa posebnim potrebama, a njegova postignuća se prate i evidentiraju kontinuirano.

C.8. Nastavnici uredno vode evidenciju o izostancima i vladanju učenika. Analiza pregleda izostanaka i vladanja tokom prethodnih školskih godina pokazuje sljedeći broj izostanaka: školske 2011/12. godine (84.53 opravdana izostanka po učeniku i 25.45 neopravdanih izostanaka po učeniku), školske 2012/13. godine (75.70 opravdana izostanka po učeniku i 14.09 neopravdanih izostanaka po učeniku), školske 2013/14. godine (86.95 opravdana izostanka po učeniku i 14.68 neopravdanih izostanaka po učeniku), školske 2014/15. godine (124.33 opravdana izostanka po učeniku i 19.09 neopravdanih izostanaka po učeniku). Tokom ovog perioda nije bilo učenika sa nezadovoljavajućim vladanjem.

Preporuka: Evidentno loš uspjeh učenika nakon prvog klasifikacionog perioda ukazuje na potrebu

za dopunskom nastavom. S obzirom da je tokom obilaska nastave u neposrednoj komunikaciji sa nastavnicima iskazano njihovo nezadovoljstvo prisustvom učenika dopunskoj nastavi bilo bi potrebno osmisliti oblike dopunske nastave koji bi privukli

25

učenike. Dopunska nastava bi mogla biti osmišljena u oblicima koji bi stimulisali takmičarski duh kod učenika kroz takmičenja u znanju, rad na školskim projektima i slično.

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU D.1. U neposrednoj komunikaciji roditelji učenika su izrazili zadovoljstvo dostupnošću svih

relevantnih informacija. JU Prva srednja stručna škola u Nikšiću ne posjeduje školski sajt, ali ima svoju fejsbuk stranicu koja omogućava pristup aktuelnim informacijama svim zainteresovanim korisnicima.

D.2. Škola nema socijalne partnere za ovaj program, jer se cjelokupna praktična nastava realizuje u školskim prostorijama opremljenim za izvođenje praktične nastave.

D.5. Školska ustanova sprovodi odgovarajuće procedure i politike upisa. D.6. Škola posjeduje tabelarne podatke o svakom diplomiranom učeniku. Preporuka: Kreirati školski sajt kako bi se dodatno unaprijedila dostupnost relevantnih informacija

svim zainteresovanim korisnicima. U ovaj proces obavezno uključiti i predstavnike učenika i njihovih roditelja koji bi trebali da budu njegovi najčešći korisnici, kako bi se dobilo user-friendly rješenje školskog sajta.

F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA F.1. U neposrednoj komunikaciji, učenici su izrazili zadovoljstvo podrškom koju dobijaju od

nastavnika i Uprave ustanove. F.2. Za svaki od predmeta postoji veći broj preporučenih udžbenika koji su u velikoj mjeri

usklađeni sa ciljevima obrazovnog progama, a koje učenici mogu da kopiraju. F.3. Uvid u evidenciju o hospitaciji časova tokom nastavne godine pokazuje da je u periodu

od školske 2011/12. godine do školske 2014/15. godine rad svakog od nastavnika praćen i procjenjivan makar jedan put u toku školske godine.

F.4. Nastavnici redovno pohađaju organizovane obuke. Ove školske godine su pohađali obuke iz Multimedija i AutoCAD-a u organizaciji Centra za stručno obrazovanje i iz Pedagoško-nastavnih metoda u organizaciji Zavoda za školstvo.

F.6. Uvidom u personalne dosijee utvrđeno je da nastavnici koji realizuju stručno-teorijsku i praktičnu nastavu za ovaj obrazovni program posjeduju odgovarajuće kvalifikacije.

Preporuka: Pripremiti nastavne materijale u elektronskom obliku koji bi učenici mogli preuzimati

sa budućeg školskog sajta čim bi se izbjeglo korišćenje, odnosno, kopiranje većeg broja preporučenih udžbenika što je aktuelna praksa.

H. MATERIJALNI RESURSI H.1., H.2. Prostorni uslovi su na zadovoljavajućem nivou u smislu raspoloživog prostora u

odnosu na broj učenika. Kad je riječ o tehničkim uslovima, odnosno, o opremljenosti učioničkog prostora stanje nije zadovoljavajuće. Učionice za stručno-teorijske predmete su opremljene samo klupama, stolicama i tablom. Stanje opremljenosti učionice za praktičnu nastavu je nešto bolje. Ova učionica je pored klupa, stolica i table, opremljena i sa desetak računara i videoprojektorom. Praktična nastava za Tehničara za kompjutersko konstruisanje i upravljanje je potpuna ukoliko omogućava da učenik uz pomoć računara konstruiše i da potom to što je konstruisao izradi na CNC mašini. U tom smislu, praktičnu nastavu za ovaj obrazovni program je moguće realizovati u prvom dijelu, dakle, moguće je konstruisati uz pomoć računara. Međutim, to što je konstruisano nije moguće izraditi, jer Škola ne posjeduje neku CNC mašinu.

26

H.3. Prilagođenost prostora učenicima sa posebnim potrebama je na dobrom nivou. Za potrebe učenika sa posebnim potrebama u odjeljenju II1 drugog razreda angažovan je i asistent u nastavi.

H.4. Savremena obrazovna tehnologija nije u dovoljnoj mjeri prisutna u procesu učenja. H.5. Upotreba postojeće opreme je optimizirana. Preporuke: Opremiti učionice za stručno-teorijske predmete računarima i videoprojektorima. Nabaviti CNC mašinu za učionicu za praktičnu nastavu. Opremiti računare u učionici za praktičnu nastavu licenciranim softverom SolidWorks.

J. PROVJERA KOMPETENCIJA J.1. Učenici su blagovremeno obaviješteni o terminima ispitivanja i rezultatima svoga rada. J.2. Provjere kompetencija su usklađene sa ishodima učenja programa. J.3. Provjere znanja se vrše usmenim i pismenim putem, kao i kroz angažovanje učenika na

času. Preporuka:

Kombinovati različite vidove provjere znanja kako bi svakom učeniku bilo omogućeno da svoje znanje iskaže na njemu prilagođen način.

Eksterni evaluator dr Janko Jovanović

27

OBRAZOVNI PROGRAM ZDRAVSTVENI TEHNIČAR

B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA-IZVOĐENJE PROGRAMA B.1. Organizacija i realizacija programa stručnog obrazovanja

Škola je verifikovana za područje rada Zdravstvo, farmacija i socijalna zaštita od školske 2006/07. godine, od kada i dobija naziv JU Prva srednja stručna škola-Nikšić. U Školi se realizuje obrazovni program Zdravstveni tehničar u sva četiri razreda sa po jednim odjeljenjem, i to: u I4 sa 34 učenika, II4 sa 33 učenika, III4 sa 30 učenika i IV5 sa 35 učenika. Nastava se odvija u dvije smjene. Iz medicinske grupe predmeta nastavu izvodi 10 nastavnika. Stručno-teorijsku nastavu realizuje šest ljekara (VII CKO), a praktičnu nastavu četiri nastavnice uglavnom sa VI stepenom stručne spreme iz područja zdravstva. Svi nastavnici su spoljni saradnici, zaposleni u JU Opšta bolnica Nikšić. Radno iskustvo nastavnika u Školi kreće se od 2 do 9 godina. Raspoloživi raspored časova ne pruža na jednostavan i brz način uvid u adekvatne podatke o organizaciji nastave i zastupljenosti pojedinih predmeta u nastavi, kao i časovima praktične nastave. Raspored daje pregled časova prema nastavnicima i odjeljenjima, bez naznačenih predmeta. Spisak nastavnika sa odjeljenjima i predmetima je dat u svesci aktiva, gdje su predmeti samo nabrojani, kao i odjeljenja. Nastava je praćena kod nastavnika medicinske grupe predmeta koji su u vrijeme nadzora imali časove. Posjećeni su časovi iz sljedećih stručno-teorijskih predmeta: Anatomija sa fiziologijom (I razred), Pedijatrija sa njegom (III razred), Infektivne bolesti sa njegom (III razred) i Interne bolesti sa njegom (IV razred). Posmatrana je realizacija praktične nastave iz sljedećih oblasti: Anatomija sa fiziologijom (I razred), Hirurgija sa njegom (III razred), Infektivne bolesti sa njegom (III razred) i Interne bolesti sa njegom (III razred). S obzirom da 100% nastavnog kadra medicinske grupe predmeta čine spoljni saradnici i da škola obavlja obrazovnu djelatnost u raznovrsnim sektorima i podsektorima, nastava je u ključnim segmentima uspješno organizovana i u najvećem dijelu se realizuje u skladu sa planom i programom. Nastava iz stručno-teorijskih predmeta organizovana je uglavnom kao blok časovi, a realizuje se u Kabinetu medicine. Praktična nastava realizuje se na bolničkim odjeljenjima, a po internom dogovoru spaja se četvoronedjeljni fond časova iz jedne predmetne oblasti koja se realizuje sedmično. Po obrazovnom programu nastava nije modularizovana. Učenici jednog školskog odjeljenja za praktičnu nastavu podijeljeni su u dvije grupe. Škola je potpisala ugovore o realizaciji praktične nastave sa socijalnim partnerima. Nastava izbornih predmeta je organizovana i realizuje se u skladu sa zakonom i postojećim uslovima u Školi. U skladu sa nastavnim planom obrazovnog programa, učenici obavljaju profesionalnu praksu poslije završenog I, II i III razreda u JU Opšta bolnica-Nikšić.

Preporuke: Unaprijediti organizaciju praktične nastave. S obzirom na značaj obrazovnog programa

Zdravstveni tehničar za društvo, iako na internoj provjeri znanja učenici ovog profila imaju najbolja postignuća unutar Škole, u okviru Tima za samoevaluaciju odrediti nosioce interne evaluacije za praktičnu nastavu medicinske grupe predmeta, pratiti kontinuirano njenu organizaciju i realizaciju i unapređivati je.

Napraviti poseban raspored časova za praktičnu nastavu po grupama, kako bi bio transparentan za interno hospitovanje časova i omogućio uspješnu samoevaluaciju.

Odjeljenje podijeliti na manje grupe: u specijalizovanom kabinetu škole grupe od 10 do 12 učenika, a na bolničkim odjeljenjima grupe od 6 do 8 učenika.

Po mogućnosti ne spajati časove praktične nastave pojedinih predmetnih oblasti iz više sedmica.

28

Po mogućnosti razdvojiti blok časove iz stručno-teorijskih predmeta, kako bi učenici postupno savladavali različite nastavne ciljeve.

B.2. Realizacija programa se odvija efektivno i efikasno (praksa i teorija)

Nastavnici imaju godišnje planove rada koji su usklađeni sa obrazovnim programom i planirane su teme sa fondom časova za realizaciju ciljeva. Operativni planovi su različiti po formi, strukturi i kvalitetu planiranja. U toku realizacije stručno-teorijske grupe predmeta većina nastavnika stvara podsticajnu atmosferu na času. Njeguje se kultura dijaloga. Dominira frontalni oblik rada, a od metoda koriste se uglavnom monološka i dijaloška. Na času Anatomije sa fiziologijom i Pedijatrije sa njegom, nastavnice jasno ističu ciljeve učenja i efikasno upravljaju procesom učenja na času: efikasno struktuiraju i povezuju djelove časa, efikasno koriste vrijeme na času i provjeravaju da li su postignuti ciljevi časa. Nastavnice koriste nastavne metode koje su efikasne u odnosu na cilj časa. Nastavnica Anatomije sa fiziologijom crta odgovarajuću shemu i uči učenike kako da gradivo povežu sa prethodno naučenim. Nastavnica na času Pedijatrije sa njegom ima razrađenu pripremu za posjećeni čas, kao podršku učenju koristi multimedijalni projektor i demonstrira rad u grupi i u paru. Na časovima Infektivne bolesti sa njegom i Hirurgija sa njegom nastavnici daju jasna uputstva i objašnjenja učenicima, te ističu ključne pojmove koje učenici trebaju da nauče. Povratna informacija je prisutna u većem dijelu procesa nastave na većini časova. Učenici III razreda pokazuju veću zainteresovanost i aktivnije učestvuju u radu na času. Na posjećenom času Hirurgije sa njegom u IV razredu bilo je prisutno 21 od 35 učenika. Ocjenjivanje se vrši u skladu sa Pravilnikom o ocjenjivanjiu učenika i pedagoškim zahtjevima provjeravanja i ocjenjivanja. U vrijeme nadzora, praktična nastava iz Anatomije je realizovana u Kabinetu medicine koji posjeduje nastavna sredstva za uspješnu realizaciju praktične nastave iz ove oblasti, a praktična nastava iz ostalih oblasti je realizovana u Opštoj bolnici-Nikšić. Ocjene praktične nastave iz pojedinih predmetnih oblasti uglavnom nisu bile evidentirane, nego samo konačna ocjena za nastavni predmet Praktična nastava.

Preporuke: Unaprijediti planiranje nastavnog procesa, naročito za praktičnu nastavu, sa jasno

definisanim operativnim ciljevima/ishodima, oblicima i metodama rada, te međupredmetnim korelacijama, kao i evidentiranje planiranog.

U toku realizacije nastave koristiti raznovrsnije oblike i metode rada, kao i nastavna sredstva. Razvijati naglašenije motivaciju za učenje primjenom metoda aktivnog učenja, posebno učenja baziranog na rješavanju problema, stavljanjem naglaska na usvajanje primjenljivog znanja i sticanja vještina bitnih za zdravstvenog radnika.

Učiti učenike različitim tehnikama učenja na času i kako da u procesu učenja povezuju sadržaje iz različitih oblasti. Individualne razlike u saznajnom potencijalu učenika i motivaciji za učenje prevazilaziti individualizacijom i diferencijacijom u nastavnom procesu.

U Odjeljenjskim knjigama evidentirati ocjene iz praktične nastave za pojedine predmetne oblasti iz kojih se izvodi konačna ocjena za nastavni predmet Praktična nastava.

Oformiti Kabinet zdravstvene njege u kome bi se mogle sticati mnoge vještine i uvježbavati različite medicinske procedure, te time rasteretiti pritisak na bolnička odjeljenja na kojima bi se sticala znanja i vještine koje se mogu steći samo u tom ambijentu.

U cilju optimizacije nastavnog procesa omogućiti usavršavanje nastavnika: didaktički kursevi i seminari na temu „Savremene obrazovne tehnologije u medicinskoj edukaciji“ i „Savremene metode nastave/učenja“.

29

Evidentirati prisustvo učenika u završnim razredima, kao i u ostalim razredima. Po mogunosti, organizovati izbornu nastavu iz Farmakologije radi efikasnijeg

ostvarivanja nastavnih ciljeva iz kliničkih predmeta.

B.3. Nastavna sredstva (materijali), oprema, udžbenici, elektronski materijali se koriste u nastavi i obuci u skladu sa zahtjevima programa

Škola raspolaže solidnim nastavnim sredstvima koja se nalaze u Kabinetima medicine. Postojeća nastavna sredstva u toku nadzora nisu dovoljno korišćena u cilju efektnije i efikasnije nastave. Većina nastavnika ne koristi elektronske materijale, te time ne podučava ni učenike za upotrebu istih. Za ovaj obrazovni program postoje adekvatni udžbenici.

Preporuke: Funkcionalnije koristiti postojeće materijalno-tehničke resurse u cilju unapređenja

kvaliteta nastave. Po mogućnosti, nabaviti kompjuterske programe za izučavanje i ponavljanje gradiva (software na CD/DVD).

Povećati interaktivnost u nastavi. B.4. Učenici se usmjeravaju i dobijaju podršku koja je usklađena specifičnim potrebama pojedinca

U Školi se organizuje dodatna, dopunska i pripremna nastava, kako za redovne učenike koji polažu stručni ispit, spremaju se za takmičenja i učešće na projektima, tako i za polaganje ispita vanrednih učenika. Ove oblike nastave izvode predmetni nastavnici u koordinaciji sa pedagoškom službom Škole i odjeljenjskim starješinama. Postoji evidencija o planiranju ovih oblika nastave, a planirana je i u Godišnjem planu i programu rada za školsku 2015/16. godinu. Pošto u ovom obrazovnom profilu ima mali broj slabih ocjena iz medicinske grupe predmeta (ukupan broj slabih ocjena na kraju prvog klasifikacionog perioda po razredima: I razred-1, II razred-3, III razred-8 i IV razred-6) na nivou Stručnog aktiva planirana je pretežno dodatna nastava. Postoje Godišnji planovi i programi dodatne nastave za gotovo sve stručne predmete. Oni se ne razmatraju i ne usvajaju na sjednicama aktiva. Dopunska nastava se, takođe, planira, ali postoji mala zainteresovanost učenika za ovaj oblik podrške. Evidencija o realizaciji nije potpuna. Povremeno se analiziraju efekti dopunske i dodatne nastave sa osvrtom na kvalitet uspješnosti. Ne postoji evidencija slobodnih aktivnosti u odjeljenjskim knjigama, kao ni u rasporedu časova. Ovaj obrazovni program pohađa jedna učenica prvog razreda sa posebnim obrazovnim potrebama, tj. lakšim tjelesnim smetnjama, koja je usmjerena u redovan obrazovni program, uz dodatnu stručnu pomoć psihologa i pedagoga. Pružanje podrške ovoj učenici prati tim, a koordinira pedagoškinja Škole. Kontinuirano se prate adaptacija, uspjeh i napredak učenice i traže najbolja rješenja.

Preporuke: U planovima dodatne nastave učiniti jasnijim ciljeve, namjenu, načine realizacije i

vrednovanja. Unaprijediti evidentiranje dopunske i dodatne nastave. Unaprijediti saradnju tima u cilju unapređenja podrške i profesionalne orijentacije

učenice sa posebnim obrazovnim potrebama. B.5. Učenici su zadovoljni sa realizacijom i podrškom koju dobijaju pri postizanju ishoda i ciljeva obrazovanja i obuke

Podrška učenicima je planirana i organizovana. Na temelju razgovora sa učenicima, kao i analize odgovora na pitanja iz Upitnika za učenike, zaključuje se da su učenici u najvećem dijelu zadovoljni sa realizacijom i podrškom koju dobijaju pri postizanju ishoda i ciljeva obrazovanja.

30

Na pitanje učenicima da li im uslovi rada u školi omogućavaju kvalitetna postignuća, dobijeni su sljedeći odgovori: da- 53,8% učenika, u velikoj mjeri -15,4% učenika, djelimično-30,8% učenika i ne-0% učenika.

Preporuka: Unaprijediti kvalitet podrške. B.6: Nastavnici realizuju obrazovanje i obuku na način da učenici dostignu vještine predviđene programom

Zahvaljujući bogatom stručnom iskustvu većine nastavnika, u realizaciji nastave stručnih predmeta, nastavnici uče učenike sticanju stručnih vještina i podstiču ih na njihov stalni razvoj. Na opserviranim časovima Praktične nastave učenici su demonstrirali solidne vještine pri izvođenju određenih medicinskih procedura.

Preporuke: U svrhu kvalitetnijeg savladavanja vještina na časovima praktične nastave, formiranjem

manjih grupa, aktivno uključiti u rad veći broj učenika u grupi. Pod nadzorom nastavnika, omogućiti učenicima veću samostalnost u radu i sticanje

samopouzdanja i sigurnosti kroz samostalni rad.

C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA C.1. Postignuća učenika se kontinuirano prate

Postignuća učenika redovno se prate kroz evidenciju Nastavničkog vijeća, odjeljenjskih knjiga, Stručnog aktiva i Uprave. U prethodnom četvorogodišnjem periodu broj odličnih učenika se značajno povećao. Uspjeh učenika na kraju školske godine, za period od školske 2011/2012. do školske 2014/2015. godine kretao se u intervalima: odličan od 23,96% do 43,43%; vrlo dobar od 40,63% do 34,34 %; dobar od 29,17% do 18,18 %; dovoljan od 4,62% do 4,04 %. Svi učenici sa negativnim uspjehom, koji su poslati na popravni ispit 3,13%-8,08% ili razredni ispit 1,04%-0,00% uspjeli su u popravnom roku da postignu pozitivan uspjeh. U pomenutom periodu izrečene su sljedeće vaspitne mjere: šk. 2011/12. godine isključena su 2 učenika, šk. 2012/13. godine isključen 1 učenik, šk. 2013/14. godine isključena 2 učenika i 2014/15. godine isključena, takođe, 2 učenika. Svi ostali učenici su imali primjerno vladanje. U pomenutom periodu broj nagrađenih, po učeniku se kretao redom: 0,06; 0,20; 0,24 i 0,06. Diplome Luča dodijeljene su 2012/13. godine za 3 učenika, a 2013/14. godine za 5 učenika.

C.2. Učenici se podstiču i učestvuju u nadmetanjima

Učenici se dodatno podstiču da učestvuju na raznim nadmetanjima kroz rad sekcija, dodatnih i različitih vannastavnih aktivnosti. Zdravstveni tehničari/ke su učestvovali na takmičenjima iz Prve pomoći i postigli zapažene rezultate (na Opštinskom takmičenju osvojili prvo mjesto, a na Državnom takmičenju drugo mjesto). Učestvovali su i na Državnom takmičenju za recitatore.

Preporuke: Motivisati i uključiti što veći broj učenika u različite aktivnosti prema njihovim

potrebama i mogućnostima. Po mogućnosti, organizovati školska i međuškolska takmičenja iz stručnih predmeta. C.3. Vannastavne aktivnosti se planiraju i organizuju, a učenici su podsticani da u njima

učestvuju U Školi se planira, kao dio Godišnjeg plana i programa (GPP) rada škole, veliki broj vannastavnih aktivnosti. U opštem planu nije data jasna struktura vannastavnih/slobodnih aktivnosti vezanih sa stručno-teorijske predmete. U aneksu GPP dat je posebni plan za realizaciju četiri Programa: Program zaštite učenika od

31

nasilja i diskriminacije, Reproduktivno zdravlje, Program prevencije narkomanije i alkoholizma i Program prevencije pušenja. Dostupna sekcija vezana za struku je Sekcija prve pomoći. U okviru obaveznih sadržaja slobodnih aktivnosti vezanih za stručno-teorijsko područje učenici su posjetili Bolnicu „Brezovik“ i Sajam medicine, te učestvovali u radionicama vršnjačke edukacije u saradnji sa NVO „Preporod“ i slušali više stručnih predavanja na temu „Zloupotreba psihoaktivnih supstanci“.

Preporuke: Unaprijediti rad Stručnog aktiva u planiranju vannastavnih aktivnosti. Motivisati veći broj učenika za vannastavne aktivnosti, naročito vezane za struku i

rekreaciju. C.4. Rezultati učenika na provjerama znanja

Obrazovna postignuća ovog stručnog profila analiziraju se po razredima i predmetima na kraju svakog klasifikacionog perioda na nivou Odjeljenjskih vijeća, Nastavničkog vijeća i Stručnog aktiva. Na trećem klasifikacionom periodu tekuće godine najveći procenat prolaznosti imali su učenici II razreda (100,00%), zatim učenici IV razreda (85,71%), te učenici III razreda (70,00%), dok su učenici I razreda imali najslabiji rezultat (58,82%). U odnosu na prošlu školsku godinu učenici I i II razreda su značajno popravili rezultate. Školske 2014/15. godine procenat prolaznosti na trećem klasifikacionom periodu u I razredu bio je 23, 29%, a u II razredu 74,19%. Primjećuje se iz podataka da su učenici sa najmanjim procentom prolaznosti prošle godine sada učenici sa najvećim procentom prolaznosti. Na trećem klasifikacionom periodu tekuće godine iz medicinske grupe predmeta rezultati su bili sljedeći:

I razred - Stručno-teorijski predmeti: najveći broj je odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena ima 2, a srednje ocjene po predmetima su u rasponu od 2,88 do 4,45. Praktična nastava: najveći broj je odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena ima 4, a srednja ocjena je 3,38;

II razred -- Stručno-teorijski predmeti: najviše ima vrlo dobrih ocjena, nedovoljnih ocjena nema, a srednje ocjene po predmetima su u rasponu od 3,47 do 4,06. Praktična nastava: najviše ima odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena nema, a srednja ocjena je 4,79.

III razred - Stručno-teorijski predmeti: najviše ima odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena ima 6, srednje ocjene po predmetima su u rasponu od 3,63 do 4,17. Praktična nastava: najviše ima odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena je 4, a srednja ocjena je 3,97.

IV razred - Stručno-teorijski predmeti: najveći broj je odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena nema, a srednje ocjene po predmetima su u rasponu od 4,18 do 4,71. Praktična nastava: najviše ima odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena je 4, a srednja ocjena je 4,46. U eksternoj provjeri znanja tokom nadzora, testirani su učenici završnog razreda. Testom su provjeravana integrativna znanja iz stručnih predmeta sva četiri razreda. Procenat učenika koji nije postigao zadovoljavajući rezultat bio je 0% što je u skladu sa prethodnim pokazateljima postignuća učenika na internom ocjenjivanju; zadovoljava 66,7%; uspješno 33,3%; i vrlo uspješno 0%. Dobijeni rezultati u skladu su sa rezultatima eksternih provjera znanja. Stručni ispit u junskom roku 2013/14. godine polagao je 31 kandidat (2014/15. nije bilo završnog razreda ovog obrazovnog programa). Na eksternoj provjeri znanja iz Engleskog jezika od 31 kandidata položilo je njih 27 (87,1%) sa srednjom ocjenom 2,74. U avgustovskom roku polagala su 4 kandidata i svi su položili. Rezultati iz Engleskog jezika bili su bolji nego u junskom roku 2012/13. godine. Maternji jezik i književnost položili su svi kandidati (100%), sa srednjom ocjenom 3,09 što je takođe bio bolji uspjeh nego 2012/13. godine. Stručno-teorijski predmet (Interne bolesti sa njegom -19, Pedijatrija sa njegom-8, Hirurgija sa njegom-4) polagao je 31 kandidat i svi su položili. Srednja ocjena bila je

32

4,81. Stručni rad je uspješno uradio, takođe, 31 kandidat sa srednjom ocjenom 4,9. Analizom rezultata na stručnom ispitu može se zaključiti da su učenici ostvarili prosječna postignuća na eksternom dijelu stručnog ispita i visoka postignuća na internom dijelu stručnog ispita. U ovom obrazovnom programu diploma Luča dodijeljena je: školske 2012/13. za 3 učenika i 2013/14 . za 5 učenika.

Preporuke: Raditi na ujednačavanju kriterijuma ocjenjivanja u pojedinim odjeljenjskim vijećima. Primijeniti adekvatne taksonomske kriterijume prilikom ocjenjivanja, kako stručno-

teorijskih predmeta, tako i praktične nastave. Evidentirati ocjene praktične nastave iz pojedinih nastavnih oblasti, a ne samo konačnu

ocjenu za predmet Praktična nastava. C.5. Procenat učenika koji napuštaju školu

Ustanova vodi evidenciju o broju učenika koji su napustili školu (po razredima, nastavnim godinama i upisanoj generaciji), kao i o razlozima njihovog odlaska. Praćeno po nastavnim godinama, školu je napustilo: 2012/13. godine jedan učenik (samovoljno), 2013/14. Godine, takođe, jedan učenik (prepis u Gimnaziju), 2014/15. godine nijedan učenik i 2015/16. godine jedan učenik (promjena prebivališta). U generaciji 2012/13 - 2015/16. godine napustio je školu jedan učenik ili 2,77% .

C.6. Procenat učenika koji završavaju program u okviru redovnog trajanja Procenat učenika koji završavaju program u okviru redovnog trajanja je visok, što pokazuju statistički pokazatelji uzeti iz vaspitno-pedagoške evidencije.

C.7. Postignuća učenika sa posebnim obrazovnim potrebama se kontinuirano prate i evidentiraju U obrazovnom profilu Zdravstveni tehničar/ka, prvi razred pohađa jedna učenica sa posebnim obrazovnim potrebama, tj. dijete sa lakšim tjelesnim smetnjama. Učenica je usmjerena u redovni obrazovni program, uz dodatnu stručnu pomoć. Stručna služba, član Mobilnog tima za inkluziju, nastavnici odjeljenjskog vijeća, odjeljenjski starješina i roditelj kontinuirano prate postignuća učenice, o čemu postoji evidencija u pedagoškoj službi.

Preporuke: Raditi na poboljšanju postignuća učenika sa smetnjama u razvoju. Edukovati što veći broj nastavnika za rad sa učenicima sa posebnim obrazovnim

potrebama. Edukovati što veći broj nastavnika za pisanje IROP.

C.8. Vaspitna postignuća učenika

Tabelarni prikazi, numerički i procentualni, iz odjeljenjskih knjiga i knjiga Nastavničkog vijeća ukazuju na primjerno vladanje učenika. U periodu od školske 2011/12. do školske 2014/15. godine, 100% učenika ima primjerno vladanje na kraju školske godine. U pomenutom periodu broj izostanaka po učeniku se smanjio, i to: ukupnih od 97,58 na 69,34, a neopravdanih od 11,84 na 5,06. U istom periodu broj pohvala je rastao, tako da je broj pohvaljenih po učeniku iznosio redom: 0,24; 0,35; 0,48 i 0,43.

C.9. Obrazovanje, obuka i postignuća vanrednih učenika se kontinuirano prate U Godišnjem planu rada škole i stručnog aktiva planirana je priprema i organizacija nastave za vanredne kandidate. Nije dostavljena evidencija o realizaciji ove nastave. Uvid u postignuća vanrednih učenika ostvaruje se na osnovu knjige za vanredne ispite. Prema podacima iz knjige za vanredne ispite broj vanrednih kandidata koji su polagali ispite po školskim godinama i razredima je sljedeći: Šk. 2013/14. godine 20 učenika (I razred -10, II razred -8, III razred -1 i IV razred -1);

33

Šk. 2014/15. godine 34 učenika (I razred -10, II razred -8, III razred -8 i IV razred -8); Šk. 2015/16. godine (januarski rok) 7 učenika (I razred -2, II razred -2, III razred -2 i IV razred -1). Broj vanrednih kandidata pokazuje tendenciju rasta.

Preporuke: Unaprijediti evidenciju o realizovanim aktivnostima. Uravnotežiti kriterijume pri ocjenjivanju vanrednih učenika sa kriterijumima koji važe

za redovne učenike, da bi se izbjegla pojava da učenici radije postaju vanredni, jer tako lakše završe program.

C.10. Učešće učenika u projektima

U okviru programa prekogranične saradnje Crna Gora-Bosna i Hercegovina učenici su učestvovali u projektu „Anti-Dop Ambasadori bez granica“, a koji ima za cilj borbu protiv zavisnosti od droga kroz edukaciju i podizanje svijesti mladih o ovoj problematici. Realizatori ovog projekta su NVO „Preporod“ iz Nikšića i Udruženje „PROI“ iz Sarajeva, u partnerstvu sa ustanovama za smještaj, rehabilitaciju i resocijalizaciju korisnika psihoaktivnih supstanci - Kakaricka gora. Učenici ovog profila su, takođe, učestvovali u realizaciji međunarodnog projekta „Tepih Sjerpinski“, pri čemu su se lijepo zabavili i naučili da matematika može biti jako zanimljiva i kreativna.

Preporuka: Povećati učešće učenika i nastavnika u projektima NVO sektora i međunarodnim

projektima.

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU D.1. Korisnici blagovremeno imaju pristup relevantnim informacijama

Škola poklanja značajnu pažnju informisanju učenika, roditelja i partnera o svom radu. Dokumentacija je dostupna zainteresovanima u skladu sa zakonom, a postupanje Uprave škole i nastavnog osoblja je usklađeno sa potrebama informisanja o radu Škole. Informisanje korisnika se vrši i preko oglasnih tabli, panoa i saopštenja. Roditelji se informišu o napredovanju učenika i o radu škole uglavnom kroz saradnju sa odjeljenjskim starješinom. Učenicima završnih razreda se pruža mogućnost profesionalnog informisanja i savjetovanja, kako individualnog, tako i grupnog. Realizuju se i radionice na temu profesionalne orijentacije. U cilju informisanja učenika osnovih škola o programima i mogućnostima koje Škola pruža štampa se Informator. On sadrži osnovne informacije o Školi, nastavnicima, kao i programima sa kratkim opisom mogućnosti zapošljavanja.

Preporuka: Unaprijediti informisanje javnosti o programima i aktivnostima Škole elektronskom

prezentacijom ustanove (oformiti vebsajt Škole).

D.2. Socijalni partneri i druge zainteresovane strane blagovremeno imaju pristup relevantnim informacijama Socijalni partneri su učesnici u organizaciji i realizaciji obrazovanja i obuke, te su dobro informisani o radu ustanove. Važni su naročito kao sudionici u unapređenju kvaliteta praktične nastave. Škola čini napore, takođe, na planu razvijanja saradnje sa organima Skupštine opštine, mjesnim zajednicama, ZZZCG-Biro rada Nikšić, kao i sportskim organizacijama.

D.4. Socijalni partneri su zadovoljni znanjem, vještinama i kompetencijama kojima su učenici ovladali u toku obrazovanja i obuke

34

Socijalni partneri, koji su većinom i direktni učesnici u nastavi u ovoj stručnoj školi, zadovoljni su stepenom postignuća koji se ostvari u četvorogodišnjem obrazovanju zdravstvenih tehničara. Neki od partnera iskazali su umjereno zadovoljstvo prema ponašanju učenika na bolničkom odjeljenju i ukazali na veliki broj učenika u grupama. Direktna uključenost dijela socijalnih partnera u izvođenju nastave predstavlja izvjesnu prednost, ali i barijeru u izjašnjavanju o postignutim ishodima nastave. Ne postoje sistematizovani podaci o zadovoljstvu poslodavca znanjem, vještinama i kompetencijama učenika.

Preporuka: Unaprijediti koncept planiranja i realizacije nastavnih aktivnosti i praktične nastave, u

saradnji sa socijalnim partnerima. D.6. Diplomirani učenici koji su dobili sertifikat se prate i bilježe se podaci o njima

(destinacija učenika) Podaci o diplomiranim učenicima nastoje se prikupiti i evidentirati. Prošle, školske 2014/15. godine nije bilo završnog razreda ovog obrazovnog programa.

F. KVALITET NASTAVNIKA I SARADNIKA F.1. Učenici su zadovoljni podrškom i povratnom informacijom od nastavnika i Uprave

ustanove Kroz razgovor sa učenicima i anonimnu Anketu utvrđeno je da su učenici u dobroj mjeri zadovoljni podrškom i povratnom informacijom od nastavnika i vannastavnog osoblja. Podrška učenicima je planirana, organizovana i kontinuirana. Podrška podstiče cjelokupni razvoj ličnosti. Na osnovu analize uspjeha preduzimaju se mjere podrške u učenju, a ponuda vannastavnih aktivnosti je u funkciji zadovoljenja različitih potreba i interesovanja učenika. U Školi se organizuju i programi za razvijanje socijalnih vještina (nenasilna komunikacija) i promovišu zdravi stilovi života. Kroz nastavni rad podstiče se profesionalni razvoj učenika. Učenici znaju, na osnovu informacije nastavnika, nivo znanja i gradiva, koji je potreban za koju ocjenu. Sistematski se prate učenici iz nepotpunih porodica, učenici bez oba roditelja, učenici koji imaju staratelje, te učenici koji imaju niža obrazovna i vaspitna postignuća. Sa istima se realizuju grupna ili individualna savjetovanja. Učenicima završnih razreda se pruža mogućnost profesionalnog informisanja i savjetovanja. Realizuju se i radionice na temu profesionalne orijentacije.

Preporuka: Unaprijediti kvalitet podrške. F.2. Nastavni materijal koji nastavnici pripremaju je usklađen sa ciljevima programa

Nastavni materijal koji nastavnici pripremaju uglavnom je usklađen sa ciljevima programa.

Preporuka: Podržati veći broj nastavnika u pripremi nastavnog materijala i izradi didaktičkih

sredstava. F.3. Kvalitet rada nastavnika se redovno prati i procjenjuje

Direktor, pomoćnik i pedagog hospituju časove nastavnika i vode evidenciju o posjećenim časovima. Pri hospitacijama, veća se pažnja posvećuje nastavnicima sa manjim iskustvom.

Preporuke: Unaprijediti procedure hospitovanja među nastavnicima i aktivima. Na osnovu hospitacija časova unaprijediti profesionalni razvoj na nivou Škole.

35

F.6. Nastavnici i stručni saradnici posjeduju stručne kvalifikacije Nastavnici i stručni saradnici posjeduju odgovarajuće stručne kvalifikacije. Svi nastavnici su spoljni saradnici, zaposleni u JU Opšta bolnica Nikšić. U Školi postoji tim za profesionalni razvoj koji priprema plan PRNŠ. Nastavnici imaju lični plan profesionalnog razvoja i lični potfolio. Iz portfolija zaposlenih evidentno je stalno usavršavanje u medicinskoj struci. Nema potvrda i sertifikata o usavršavanju nastavnika u oblasti pedagogije, psihologije i metodike, kao ni u primjeni ICT u nastavi. Radno iskustvo nastavnika u Školi kreće se od 2 do 9 godina.

Preporuke: Aktivnosti profesionalnog razvoja usmjeriti ka zadovoljenju potreba nastavnika za

poboljšanjem procesa nastave i učenja. Po mogućnosti, stvarati stalni kadar koji će biti zainteresovan i za usavršavanje znanja,

vještina i kompetencija u oblasti nastave.

H. MATERIJALNI RESURSI H.1. Prostorno-tehnički uslovi su u skladu sa zahtjevima programa

Prostorni resursi su uglavnom u skladu sa zahtjevima programa. Za nastavu stručnih predmeta koristi se solidno opremljen Kabinet medicine. Zbog objektivnih razloga (poplavljen prostor zbog popuštanja krovne konstrukcije), veliki prostor koji je služio, takođe, kao Kabinet medicine, sada je ispražnjen i ne koristi se za nastavu. Uprava ulaže velike napore za dobijanje sredstava za njegovu rekonstrukciju. Veliki broj modela, kao i tehničkih sredstava, premješteni su u magacin gdje se zapakovani čuvaju do rekonstrukcije pomenute prostorije. U korištenom Kabinetu medicine nema savremene tehnologije, ali postoji mogućnost korišćenja računarskih učionica sa planiranim rasporedom.

Preporuke: Raditi na unapređenju prostorno-tehničkih uslova kako za stručno-teorijsku, tako i za

praktičnu nastavu. Iznaći poseban prostor za Kabinet zdravstvene njege. Kabinet zdravstvene njege opremiti osnovnim nastavnim sredstvima. Aktualizovati već

postojeća nastavna sredstva koja su zapakovana u magacinu (kao npr. lutke za reanimaciju, te davanje intramuskularnih i intravenskih injekcija).

H.2. Prostorno-tehnički uslovi omogućavaju učenicima da postignu postavljene ishode

učenja na efektivan i efikasan način Korišćenje Kabineta medicine, bolničkih odjeljenja JU Opšte bolnice Nikšić, kao i računarskih učionica za koje je napravljen plan korišćenja po predmetima i smjenama, omogućava učenicima da postignu postavljene ishode učenja na efektivan i efikasan način.

Preporuke: U svrhu kontinuirane podrške savremenom procesu učenja i obuke, za Kabinet

medicine obezbijediti, po mogućnosti, desktop ili laptop računar, LCD projektor i projektno platno.

Istražiti mogućnosti za nabavku licenciranih didaktičkih softvera. H.3. Prostor za obrazovanje i obuku je prilagođen učenicima sa posebnim obrazovnim

potrebama H.4. U ustanovi se koristi odgovarajuća tehnologija kao podrška procesu učenja

Odgovarajuća tehnologija, propisana obrazovnim programom, postoji u računarskim učionicama, ali se rijetko koristi. Zainteresovani nastavnici imaju mogućnost i

36

povremeno donose laptop i LCD projektor u Kabinet medicine kao podršku procesu učenja.

Preporuka: U svrhu povećanja interaktivnosti u nastavi, podržati češće korišćenje odgovarajuće IC

tehnologije. H.5. Optimizirana je upotreba opreme

Upotreba opreme je nedovoljno optimizirana. Neki nastavnici funkcionalno koriste postojeću opremu.

Preporuka: Raditi na unapređenju funkcionalnog korišćenja opreme od strane preostalih

nastavnika.

I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE I.1. Podaci koji se odnose na postignuća učenika se propisno evidentiraju

U odjeljenjskim knjigama je evidentirana konačna ocjena iz nastavnog predmeta Praktična nastava, međutim u odjeljenjskim knjigama uglavnom nedostaju ocjene praktične nastave iz pojedinih predmetnih oblasti. Ostali podaci koji se odnose na postignuća učenika su propisno evidentirani.

Preporuka: Unijeti u odjeljenjske knjige ocjene praktične nastave iz pojedinih predmetnih oblasti.

J. PROVJERA KOMPETENCIJA J.1. Učenici na vrijeme (blagovremeno) dobijaju tačne informacije o ispitivanjima i

rezultatima Provjera znanja je blagovremena i podsticajna. Prilikom ispitivanja/utvrđivanja na posjećenim časovima uglavnom postoji adekvatna povratna informacija učeniku.

Preporuka: Unaprijediti povratnu informaciju učeniku prilikom vrednovanja sa obrazloženjem date

ocjene/procjene odgovora. J.2. Provjera kompetencija se temelji na ishodima učenja programa

Kod većine nastavnika, provjera kompetencija se temelji više na ciljevima i ishodima učenja programa, nego samim sadržajima programa. Iako nisu formalno definisani ishodi učenja (objektivni razlozi-još ne postoje modularizovani predmetni katalozi), nastavnici zahvaljujući stručnom iskustvu, uglavnom uspješno vrednuju ishode učenja. Nastavnici definišu pitanja i zadatke na bazi minimalnih zahtjeva programa i mogućnosti učenika za postizanje viših nivoa znanja i vještina.

Preporuka: Formalno definisati ishode učenja i preporuke za izvođenje nastave. J.3. Postoje procedure koje osiguravaju da se različite provjere sprovode na kvalitetan

način Procedure nisu formalno definisane, ali većina nastavnika zahvaljujući stručnom iskustvu, provjere, sprovodi uglavnom na uspješan način. Prilikom provjeravanja i ocjenjivanja, većina nastavnika vodi računa o razvojnom stepenu učenika, o nastavnoj temi i njenom značaju za obrazovni program. Usmena provjera znanja dominira ili je gotovo jedini način provjere znanja.

Preporuke: Kombinovati raznovrsnije metode provjere znanja i tehnike ocjenjivanja.

37

Formulisati kriterijume ocjenjivanja koji su taksonomski izdiferencirani i usklađeni sa standardima znanja datim u nastavnom programu (u skladu sa kognitivnim procesom i vrstom znanja).

J.4. Postoje procedure da se različite provjere vještina učenika vrše na različite načine

Provjera vještina učenika uglavnom se realizuje u radnim uslovima na bolničkim odjeljenjima. Na posjećenim časovima praktične nastave elementi za provjeru vještina vrednovani su od strane nastavnika sa različitim kvalitetom. Negdje se provjeravalo i vrednovalo samo usmeno obrazloženje učenika, negdje samo aktivnost, a negdje je bio optimalan odnos između ova dva elementa. Ne postoje formalno definisani zahtjevi za vještinama po razredima i predmetnim programima, ali učenici dobijaju od nastavnika blagovremeno informacije o minimalnim uslovima za završetak programa.

Preporuke: Na nivou stručnog aktiva, u dijelu praktične nastave formulisati procedure za provjere

različitih vještina. Odrediti hronološki slijed sadržaja i aktivnosti u postupnom sticanju vještina, unutar kojih treba unaprijed definisati kriterijume za provjeru, vrednovati kriterijume, što omogućava vrednovanje nivoa postignuća po pojedinom kriterijumu, odnosno ocjenu konačnog ishoda učenja.

Formalno definisati zahtjeve za vještinama po razredima i predmetnim programima.

Eksterna evaluatorka Mr sci. med. dr Dragana Šćepanović

38

OBRAZOVNI PROGRAM FARMACEUTSKI TEHNIČAR/KA

B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA-IZVOĐENJE PROGRAMA B.1. Organizacija i realizacija programa stručnog obrazovanja

Školske 2010/11. u Školi je otvoren obrazovni program Farmaceutski tehničar/ka u okviru područja rada Zdravstvo, farmacija i socijalna zaštita. U vrijeme nadzora, u Školi se realizuje ovaj obrazovni program u dva razreda sa po jednim odjeljenjem, i to: u I5 sa 34 učenika i II5 sa 33 učenika. Nastava se odvija u dvije smjene. Iz medicinsko-farmaceutske grupe predmeta nastavu izvode 3 nastavnika, i to: 2 doktora medicine i 1 diplomirani farmaceut. Svi nastavnici su spoljni saradnici. S obzirom da se obrazovni program u toku školske 2015/16. godine ne realizuje u III i IV razredu kada počinju uže-stručni nastavni predmeti, nije moguća sveobuhvatna analiza ovog obrazovnog programa. Raspoloživi raspored časova ne pruža na jednostavan i brz način uvid u adekvatne podatke o organizaciji nastave i zastupljenosti pojedinih predmeta u nastavi, kao i časovima praktične nastave. Raspored daje pregled časova prema nastavnicima i odjeljenjima, bez naznačenih predmeta. Iz Godišnjeg plana rada Škole i pregleda po stručnim aktivima, mogu se pronaći imena nastavnika, te navedeni predmeti i odjeljenja u kojima se realizuje nastava. Nastava je praćena kod nastavnika koji su u vrijeme nadzora imali časove. Posjećeni su časovi iz sljedećih stručno-teorijskih predmeta: medicinsko-farmaceutske grupe predmeta- Anatomija sa fiziologijom (I razred) i Farmaceutska tehnologija (II razred), te iz prirodne grupe predmeta- Hemija (II5), Mikrobiologija (II5) i Botanika (II5). Pošto se praktična nastava nije po rasporedu časova odvijala u danima obilaska, utisak o praktičnoj nastavi se procjenjivao na osnovu obilaska prostora za izvođenje praktične nastave (za nastavni predmet Hemija, Botanika i Farmaceutska tehnologija), kao i razgovora sa nastavnicima i učenicima. S obzirom da 100% nastavnog kadra medicinsko-farmaceutske grupe predmeta čine spoljni saradnici i da Škola obavlja obrazovnu djelatnost u raznovrsnim sektorima i podsektorima, nastava je u ključnim segmentima uspješno organizovana i u najvećem dijelu se realizuje u skladu sa planom i programom. Nastava ovih predmeta se odvija u Kabinetu medicine, solidno opremljenim za medicinke, ali ne i nastavne predmete farmaceutske grupe. Kabineti biologije i hemije su solidno opremljeni. Uz trud nastavnika i Uprave škole pravovremeno se nabavljaju laboratorijski pribor i hemikalije. Praktična nastava iz Farmaceutske tehnologije, za sada (I i II razred) jedinog uže-stručnog predmeta, realizuje se u apoteci Montefarma „Gojko Darić“. Učenici jednog odjeljenja za praktičnu nastavu podijeljeni su u dvije grupe. Laboratorija apoteke je mala, ali ima sve potrebno za malu galensku laboratoriju (sterilizator, autoklav, aparat za destilaciju, mješalicu i vodeno kupatilo). U Apoteci, s obzirom na mali prostor (3 radna mjesta) nije lako rasporediti učenike, te se nastavnica dogovara sa djecom za rad i subotom. Nastava izbornih predmeta je organizovana i realizije se u skladu sa zakonom i postojećim uslovima u Školi. U skladu sa nastavnim planom obrazovnog programa, učenici obavljaju profesionalnu praksu poslije završenog I, II i III razreda u apotekama Montefarma ( apoteka „Gojko Darić“ i „Onogošt“).

Preporuke: Unaprijediti organizaciju praktične nastave. Odjeljenje podijeliti u manje grupe, kako se zahtijeva obrazovnim programom. Za realizaciju praktične nastave iznaći prostor za Kabinet farmacije, odnosno

Laboratoriju sa 15 radnih mjesta i opremiti je osnovnom aparaturom i laboratorijskim

39

priborom za realizaciju nastave iz Farmaceutske tehnologije, Farmaceutske hemije i Farmakognozije (naročito bitno za realizaciju nastave u višim razredima-III i IV).

B.2. Realizacija programa se odvija efektivno i efikasno (praksa i teorija) Nastavnici imaju godišnje planove rada koji su usklađeni sa obrazovnim programom i planirane su teme sa fondom časova za realizaciju ciljeva. Operativni planovi su različiti po formi, strukturi i kvalitetu planiranja. Operativni plan iz nastavnog predmeta Hemija je detaljno razrađen, kao i priprema za posjećeni čas sa svim potrebnim elementima. Plan iz praktične nastave, oblast Botanika sadrži samo pobrojane teme i nije operativno razrađen. U toku realizacije stručno-teorijske grupe predmeta većina nastavnika stvara podsticajnu atmosferu na času. Njeguje se kultura dijaloga. Dominira frontalni oblik rada, a od metoda koriste se uglavnom monološka i dijaloška. Na času Hemije nastavnik uz podsticajnu i opuštenu atmosferu, jasno ističe ciljeve učenja i sistematično vodi učenike kroz prezentovanu problematiku. Efikasno struktuira i povezuje djelove časa, efikasno koristi vrijeme na času i provjerava da li su postignuti ciljevi časa. Na času Mikrobiologije učenici su ukratko prezentovali svoje seminarske radove, a potom je nastavnik efektno uključio i ostale učenike u diskusiju. Nastavnik je na času Botanike koristio nastavne metode koje su efikasne u odnosu na cilj časa, te istakao na inspirativan način ključne pojmove koje učenici trebaju da nauče. Takođe, nastavnik uči učenike da povezuju znanja iz različitih nastavnih predmeta, te kako da povežu sadržaje sa primjerima iz svakodnevnog života. Nastavnica Anatomije daje jasna uputstva i objašnjenja učenicima, te koristi adekvatne metode i nastavna sredstva za efikasno postizanje cilja časa. Na času Farmaceutske tehnologije utvrđivano je gradivo sa nekoliko učenika u Kabinetu medicine, gdje nema nastavnih sredstava koji bi podržali nastavu/učenje iz ove predmetne oblasti. Povratna informacija je prisutna u većem dijelu procesa nastave na nekim časovima. Ocjenjivanje se vrši u skladu sa Pravilnikom o ocjenjivanju učenika i pedagoškim zahtjevima provjeravanja i ocjenjivanja. Ocjene praktične nastave iz pojedinih predmetnih oblasti nisu bile evidentirane u odjeljenskoj knjizi, nego samo konačna ocjena za nastavni predmet Praktična nastava. Specijalizovani kabineti (hemije, biologije i medicine) omogućavaju efikasno realizovanje programa u I i II razredu za većinu stručnih predmeta. Izuzetak je farmaceutska tehnologija za čiju realizaciju ne postoje optimalni prostorno-tehnički uslovi. Efektivno izvođenje nastave umanjeno je nepostojanjem savremene tehnologije u kabinetima.

Preporuke: Unaprijediti planiranje nastavnog procesa, naročito za praktičnu nastavu, sa jasno

definisanim operativnim ciljevima/ishodima, oblicima i metodama rada, te međupredmetnim korelacijama.

Unaprijediti organizaciju i realizaciju nastave (naročito praktične nastave) iz farmaceutske grupe predmeta.

U Odjeljenjskim knjigama evidentirati ocjene iz praktične nastave za pojedine predmetne oblasti iz kojih se izvodi konačna ocjena za nastavni predmet Praktična nastava.

U toku realizacije nastave koristiti raznovrsnije oblike i metode rada, kao i nastavna sredstva. Razvijati naglašenije motivaciju za učenje primjenom metoda aktivnog učenja, posebno učenja baziranog na rješavanju problema, stavljanjem naglaska na usvajanje primjenljivog znanja i sticanja vještina bitnih za ovaj obrazovni program.

Aktivirati veći broj učenika u toku procesa nastave/učenja. Učiti učenike različitim tehnikama učenja na času i kako da u procesu učenja povezuju sadržaje iz različitih oblasti.

U cilju optimizacije nastavnog procesa omogućiti usavršavanje nastavnika: didaktički kursevi i seminari na temu „Savremene obrazovne tehnologije u medicinskoj edukaciji“

40

i „Savremene metode nastave/učenja“ (za nastavnike medicinsko-farmaceutske grupe predmeta).

B.3. Nastavna sredstva (materijali), oprema, udžbenici, elektronski materijali se koriste u nastavi i obuci u skladu sa zahtjevima programa

Postoje solidna nastavna sredstva u specijalizovanim kabinetima (hemije, biologije i medicine) i Montefarmovoj apoteci koji mogu odgovoriti osnovnim zahtjevima programa. Postojeća nastavna sredstva u toku nadzora nisu dovoljno korišćena u cilju efektnije i efikasnije nastave. Većina nastavnika ne koristi elektronske materijale, te time ne podučava ni učenike za upotrebu istih. Postoji adekvatna literatura za ovaj obrazovni program.

Preporuke: Funkcionalnije koristiti postojeće materijalno-tehničke resurse u cilju unapređenja

kvaliteta nastave. Po mogućnosti nabaviti kompjuterske programe za izučavanje i ponavljanje gradiva (software na CD/DVD).

Povećati interaktivnost u nastavi. B.4. Učenici se usmjeravaju i dobijaju podršku koja je usklađena specifičnim potrebama

pojedinca Na prvom klasifikacionom periodu učenici nisu imali nedovoljnih ocjena iz medicinsko-farmaceutske grupe predmeta u I razredu, a u II razredu imali su samo dvije nedovoljne ocjene. Stoga, na Stručnom aktivu medicinsko-farmaceutske grupe nije planirana dopunska nastava. U I razredu srednje ocjene bile su: Anatomija sa fiziologijom 3,35; Zdravstvena zaštita sa higijenom 4,41; i Praktična nastava 4,82. U II razredu srednje ocjene su bile: Farmaceutska tehnologija 4,57 i Praktična nastava 4,57. Dodatna nastava je planirana, ali je evidencija o njenoj realizaciji nepotpuna.

Preporuka: Unaprijediti organizaciju dodatne nastave i pripremu učenika za takmičenja na raznim

nivoima. B.5. Učenici su zadovoljni sa realizacijom i podrškom koju dobijaju pri postizanju ishoda

i ciljeva obrazovanja i obuke Na temelju razgovora sa učenicima, kao i analize odgovora na pitanja iz Upitnika za učenike, zaključuje se da su učenici u najvećem dijelu zadovoljni sa realizacijom i podrškom koju dobijaju pri postizanju ishoda i ciljeva obrazovanja.

Preporuka: Unaprijediti kvalitet podrške. B.6. Nastavnici realizuju obrazovanje i obuku na način da učenici dostignu vještine

predviđene programom Zahvaljujući iskustvu u struci u realizaciji nastave stručnih predmeta nastavnici uče učenike sticanju stručnih vještina i podstiču ih na njihov stalni razvoj.

Preporuke: U svrhu kvalitetnijeg savladavanja vještina na časovima praktične nastave formiranjem

manjih grupa aktivno uključiti u rad veći broj učenika u grupi. Pod nadzorom nastavnika, omogućiti učenicima veću samostalnost u radu i sticanje

samopouzdanja i sigurnosti kroz samostalni rad.

C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA C.1. Postignuća učenika se kontinuirano prate

41

Postignuća učenika redovno se prate kroz evidenciju Nastavničkog vijeća, odjeljenjskih knjiga, Stručnog aktiva i Uprave. U zadnjem četvorogodišnjem periodu broj odličnih učenika se udvostručio. Uspjeh učenika na kraju školske godine, za period od školske 2011/2012. do školske 2014/2015, se kretao u intervalima: odličan 31,94%-63,38%, vrlo dobar 52,78%-25,35% i dobar 15,28%-11,27%. Svi učenici sa negativnim uspjehom, koji su poslati na popravni ispit 0,03%-7,04% u popravnom roku, postigli su pozitivan uspjeh. Jednom učeniku je izrečena vaspitna mjera isključenje, a nije bilo učenika koji su polagali razredni ispit. U pomenutom periodu svi učenici na kraju školske godine imali su primjerno vladanje. U istom periodu broj nagrađenih po učeniku se kontinuirano povećavao, i to: 0,08; 0,08; 0,40 i 0,64. Školske 2011/12. i 2012/13. godine nije bilo učenika sa diplomom Luča, dok je 2013/14. godine ona dodijeljena za 7 učenika i 2014/15. godine za 12 učenika.

C.2. Učenici se podstiču i učestvuju u nadmetanjima S obzirom na postignuća u nastavi, učenici se nedovoljno podstiču da učestvuju na raznim nadmetanjima. Farmaceutski tehničari/ke učestvovali su na Opštinskom takmičenju za recitatore i osvojili prvo mjesto.

Preporuke: Motivisati i uključiti što veći broj učenika u različite aktivnosti prema njihovim

potrebama i mogućnostima. Po mogućnosti organizovati školska i međuškolska takmičenja iz stručnih predmeta. S obzirom na veliki broj učenika sa odličnim uspjehom motivisati učenike za više nivoe

takmičenja. C.3. Vannastavne aktivnosti se planiraju i organizuju, a učenici su podsticani da u njima učestvuju

U aneksu Godišnjeg plana rada Škole dat je posebni plan za realizaciju četiri Programa: Program zaštite učenika od nasilja i diskriminacije, Reproduktivno zdravlje, Program prevencije narkomanije i alkoholizma i Program prevencije pušenja. Neki učenici su uključeni u Sekciju prve pomoći i Matematičku sekciju. Učenici su, takođe, učestvovali u snimanju spota vezanog za deceniju nezavisnosti Crne Gore. U okviru obaveznih sadržaja slobodnih aktivnosti vezanih za stručno-teorijsko područje učenici su posjetili Bolnicu „Brezovik“, uredništvo časopisa „Medical“, Sajam medicine, te učestvovali u radionicama vršnjačke edukacije u saradnji sa NVO „Preporod“ i slušali više stručnih predavanja na temu „Zloupotreba psihoaktivnih supstanci“.

Preporuke: Unaprijediti rad Stručnog aktiva u planiranju vannastavnih aktivnosti. Motivisati veći broj učenika za vannastavne aktivnosti, naročito vezane za struku i

rekreaciju. C.4. Rezultati učenika na provjerama znanja

Obrazovna postignuća analiziraju se po razredima i predmetima na kraju svakog klasifikacionog perioda na nivou Odjeljenjskih vijeća, Nastavničkog vijeća i Stručnog aktiva. Na trećem klasifikacionom periodu tekuće godine nešto veći procenat prolaznosti imali su učenici I razreda, tj. 76,47%, u odnosu na II razred čiji je procenat prolaznosti bio 75,75%. U odnosu na prošlu školsku godinu učenici I razreda su značajno popravili prolaznost (šk. 2014/15. godine procenat prolaznosti na trećem klasifikacionom periodu bio je 45,45%). Na trećem klasifikacionom periodu tekuće godine iz medicinsko-farmaceutske grupe predmeta rezultati su bili sljedeći:

42

I razred - Stručno-teorijski predmeti: najveći broj je vrlo dobrih ocjena, nedovoljnih ocjena nema, a srednje ocjene po predmetima su u rasponu od 3,56 do 4,35. Praktična nastava: svi učenici imaju ocjenu odličan, tj. srednja ocjena je 5.00;

II razred -- Stručno-teorijski predmet-farmaceutska tehnologija: najviše ima odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena nema, a srednja ocjena je 4,27. Praktična nastava: najviše ima odličnih ocjena, nedovoljnih ocjena nema, a srednja ocjena je 4,36. Stručni ispit u junskom roku šk. 2014/15. godine polagalo je 38 kandidata. Stručno-teorijski predmet (Farmaceutska tehnologija-31 i Farmakognozija-7) položili su svi kandidati. Srednja ocjena bila je 4,89. Stručni rad (Farmaceutska tehnologija-16 i Farmaceutska hemija-22) je uspješno uradilo, takođe, 38 kandidata sa srednjom ocjenom 4,92. Rezultati su bolji nego školske 2013/14. godine, kada je srednja ocjena za stručno-teorijski predmet bila 4,35, a za praktični rad 4.3.

Preporuke: Primijeniti adekvatne taksonomske kriterijume prilikom ocjenjivanja, kako stručno-

teorijskih predmeta, tako i praktične nastave. Evidentirati ocjene praktične nastave iz pojedinih nastavnih oblasti, a ne samo konačnu

ocjenu za predmet Praktična nastava. C.5. Procenat učenika koji napuštaju školu

Ustanova vodi evidenciju o broju učenika koji su napustili školu, i to: po razredima, nastavnim godinama i upisanoj generaciji. Praćeno po nastavnim godinama, školu je napustilo: 2011/12. godine 0 učenika; 2012/13. godine 1 učenik (isključenje); 2013/14. godine i 2014/15. godine 0 učenika. U generaciji 2011/12 - 2014/15. godine niko od učenika nije napustio školu, odnosno osipanje učenika iznosi 0%.

C.6. Procenat učenika koji završavaju program u okviru redovnog trajanja Procenat učenika koji završavaju program u okviru redovnog trajanja je visok, što pokazuju statistički pokazatelji uzeti iz vaspitno-pedagoške evidencije.

C.7. Postignuća učenika sa posebnim obrazovnim potrebama se kontinuirano prate i evidentiraju U obrazovnom profilu Farmaceutski tehničar/ka nema učenika sa posebnim obrazovnim potrebama.

C.8. Vaspitna postignuća učenika Tabelarni prikazi, numerički i procentualni, iz odjeljenjskih knjiga i knjiga Nastavničkog vijeća ukazuju na primjerno vladanje učenika. U periodu od školske 2011/12. do školske 2014/15. godine 100% učenika ima primjerno vladanje na kraju školske godine. U pomenutom periodu ukupni broj izostanaka po učeniku se povećao od 52,08 do 81,91, a broj neopravdanih izostanaka po učeniku se malo smanjio, od 5,86 do 5,80. U istom periodu broj pohvala je rastao, tako da je broj pohvaljenih po učeniku iznosio redom: 0,32; 0,46; 0,75 i 0,64.

C.9. Obrazovanje, obuka i postignuća vanrednih učenika se kontinuirano prate U Godišnjem planu rada Škole i stručnog aktiva planirana je priprema i organizacija nastave za vanredne kandidate. Nije dostavljena evidencija o realizaciji ove nastave. Uvid u postignuća vanrednih učenika ostvaruje se na osnovu knjige za vanredne ispite. Prema podacima iz knjige za vanredne ispite broj vanrednih kandidata koji su polagali ispite po školskim godinama i razredima je sljedeći: Šk. 2013/14. godine 7 učenika (I razred -3, II razred -2, III razred -1 i IV razred -1); Šk. 2014/15. godine 14 učenika (I razred -5, II razred -4, III razred -3 i IV razred -2); Šk. 2015/16. godine (januarski rok) 8 učenika (I razred -3, II razred -1, III razred -2 i IV razred -2). Broj vanrednih kandidata pokazuje tendenciju rasta.

43

Preporuka: Unaprijediti evidenciju o realizaciji obrazovanja i obuke vanrednih učenika. C.10. Učešće učenika u projektima

U okviru programa prekogranične saradnje Crna Gora-Bosna i Hercegovina učenici su učestvovali u projektu „Anti-Dop Ambasadori bez granica“, a koji ima za cilj borbu protiv zavisnosti od droga kroz edukaciju i podizanje svijesti mladih o ovoj problematici. Realizatori ovog projekta su NVO „Preporod“ iz Nikšića i Udruženje „PROI“ iz Sarajeva, u partnerstvu sa ustanovom za smještaj, rehabilitaciju i resocijalizaciju korisnika psihoaktivnih supstanci - Kakaricka gora. Učenici ovog profila su, takođe, učestvovali u realizaciji međunarodnog projekta „Tepih Sjerpinski“, pri čemu su se lijepo zabavili i naučili da matematika može biti jako zanimljiva i kreativna.

Preporuka: Povećati učešće učenika i nastavnika u projektima NVO sektora i međunarodnim

projektima.

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU D.1. Korisnici blagovremeno imaju pristup relevantnim informacijama

Škola poklanja značajnu pažnju informisanju učenika, roditelja i partnera o svom radu. Dokumentacija je dostupna zainteresovanima u skladu sa zakonom, a postupanje Uprave škole i nastavnog osoblja je usklađeno sa potrebama informisanja o radu Škole. Informisanje korisnika se vrši i preko oglasnih tabli, panoa i saopštenja. Roditelji se informišu o napredovanju učenika i o radu Škole uglavnom kroz saradnju sa odjeljenjskim starješinom. Učenicima završnih razreda se pruža mogućnost profesionalnog informisanja i savjetovanja, kako individualnog, tako i grupnog. Realizuju se i radionice na temu profesionalne orijentacije. U cilju informisanja učenika osnovih škola o programima i mogućnostima koje Škola pruža štampa se Informator. On sadrži osnovne informacije o Školi, nastavnicima, kao i programima sa kratkim opisom mogućnosti zapošljavanja.

Preporuka: Unaprijediti informisanje javnosti o programima i aktivnostima Škole elektronskom

prezentacijom ustanove (oformiti vebsajt Škole).

D.2. Socijalni partneri i druge zainteresovane strane blagovremeno imaju pristup relevantnim informacijama Socijalni partneri su učesnici u organizaciji i realizaciji obrazovanja i obuke, te su dobro informisani o radu ustanove. Važni su naročito kao sudionici u unapređenju kvaliteta praktične nastave. Škola čini napore, takođe, na planu razvijanja saradnje sa organima Skupštine opštine, mjesnim zajednicama i ZZZCG-Biro rada Nikšić.

D.4. Socijalni partneri su zadovoljni znanjem, vještinama i kompetencijama kojima su učenici ovladali u toku obrazovanja i obuke Ne postoje sistematizovani podaci o zadovoljstvu poslodavca znanjem, vještinama i kompetencijama učenika. Socijalni partneri, koji su većinom i direktni učesnici u nastavi u ovoj stručnoj školi, zadovoljni su znanjem, vještinama i kompetencijama kojima su učenici ovladali u toku obrazovanja i obuke. Međutim, smatraju da bi se moglo postići dodatno unapređenje istih unapređenjem prostorno-tehničkih uslova za rad.

Preporuka: Unaprijediti koncept planiranja i realizacije nastavnih aktivnosti i praktične nastave, u

saradnji sa socijalnim partnerima.

44

D.6. Diplomirani učenici koji su dobili sertifikat se prate i bilježe se podaci o njima (destinacija učenika) Podaci o diplomiranim učenicima se prikupljaju i evidentiraju. Od 38 učenika koji su diplomirali školske 2014/15. godine, njih 28 se upisalo na fakultet, 7 odrađuje pripravnički staž, a 3 učenika ne rade.

F. KVALITET NASTAVNIKA I SARADNIKA F.1. Učenici su zadovoljni podrškom i povratnom informacijom od nastavnika i Uprave

ustanove Kroz razgovor sa učenicima i anonimnu Anketu utvrđeno je da su učenici u dobroj mjeri zadovoljni podrškom i povratnom informacijom od nastavnika i vannastavnog osoblja. Podrška učenicima je planirana, organizovana i kontinuirana. Podrška podstiče cjelokupni razvoj ličnosti. Na osnovu analize uspjeha poduzimaju se mjere podrške u učenju, a ponuda vannastavnih aktivnosti je u funkciji zadovoljenja različitih potreba i interesovanja učenika. U Školi se organizuju i programi za razvijanje socijalnih vještina (nenasilna komunikacija) i promovišu zdravi stilovi života. Kroz nastavni rad podstiče se profesionalni razvoj učenika. Učenici znaju, na osnovu informacije nastavnika, nivo znanja i gradiva, koji je potreban za koju ocjenu. Savjetodavna podrška učenicima obavlja se u saradnji sa roditeljima, što putem organizovanih roditeljskih sastanaka, što putem individualnih konsultacija. Učenicima završnih razreda se pruža mogućnost profesionalnog informisanja i savjetovanja. Realizuju se i radionice na temu profesionalne orijentacije.

Preporuka: Unaprijediti kvalitet podrške. F.2. Nastavni materijal koji nastavnici pripremaju je usklađen sa ciljevima programa

Nastavni materijal koji nastavnici pripremaju uglavnom je usklađen sa ciljevima programa.

Preporuka: Podržati veći broj nastavnika u pripremi nastavnog materijala i izradi didaktičkih

sredstava.

F.3. Kvalitet rada nastavnika se redovno prati i procjenjuje Direktor, pomoćnik i pedagog hospituju časove nastavnika i vode evidenciju o posjećenim časovima.

Preporuke: Unaprijediti procedure hospitovanja među nastavnicima i aktivima. Na osnovu hospitacija časova unaprijediti profesionalni razvoj na nivou Škole. F.6. Nastavnici i stručni saradnici posjeduju stručne kvalifikacije

Nastavnici i stručni saradnici posjeduju odgovarajuće stručne kvalifikacije. Svi nastavnici medicinsko-farmaceutske grupe predmeta su spoljni saradnici, zaposleni u JU Opšta bolnica Nikšić i apotekama „Montefarma“. U Školi postoji tim za profesionalni razvoj koji priprema plan PRNŠ. Iz portfolija zaposlenih evidentno je stalno usavršavanje u medicinskoj/farmaceutskoj struci. Nema potvrda i sertifikata o usavršavanju nastavnika u oblasti pedagogije, psihologije i metodike, kao ni u primjeni ICT u nastavi.

Preporuke: Motivisati nastavnike za pisanje LPPR-a. Aktivnosti profesionalnog razvoja usmjeriti ka zadovoljenju potreba nastavnika za

poboljšanjem procesa nastave i učenja.

45

Po mogućnosti stvarati stalni kadar koji će biti zainteresovan i za usavršavanje znanja, vještina i kompetencija u oblasti nastave.

H. MATERIJALNI RESURSI H.1. Prostorno-tehnički uslovi su u skladu sa zahtjevima programa

Prostorno-tehnički uslovi zadovoljavaju osnovne zahtjeve za realizaciju programa, ali nisu optimalni za farmaceutsku grupu predmeta. Teorijska nastava iz Farmaceutske tehnologije izvodi se u Kabinetu medicine, koji nije adekvatno opremljen za postizanje ciljeva/ishoda učenja farmaceutske grupe predmeta. U Kabinetu, takođe, nema savremene tehnologije, ali postoji mogućnost korišćenja računarskih učionica sa planiranim rasporedom po predmetima. Praktična nastava odvija se u skučenom prostoru Montefarmove apoteke, gdje su učenici podijeljeni u dvije velike grupe. Iako prostorno mala, laboratorija Apoteke ima sve potrebno za malu galensku laboratoriju (sterilizator, autoklav, aparat za destilaciju, mješalicu i vodeno kupatilo).

Preporuke: Raditi na unapređenju prostorno-tehničkih uslova kako za stručno-teorijsku, tako i za

praktičnu nastavu. Iznaći poseban prostor za Kabinet farmacije i opremiti ga osnovnom aparaturom i

laboratorijskim priborom za realizaciju ovog obrazovnog programa. H.2. Prostorno-tehnički uslovi omogućavaju učenicima da postignu postavljene ishode

učenja na efektivan i efikasan način Gore pomenuti (H1) prostorno-tehnički uslovi uz veliko zalaganje nastavnice Farmaceutske tehnologije omogućavaju učenicima da postignu postavljene ishode učenja na efektivan i efikasan način.

Preporuka: U svrhu kontinuirane podrške savremenom procesu učenja i obuke, za kabinete

obezbijediti po mogućnosti desk-top ili laptop računar, LCD projektor i projektno platno.

H.3. Prostor za obrazovanje i obuku je prilagođen učenicima sa posebnim obrazovnim

potrebama U obrazovnom programu Farmaceutski tehničar/ka nema učenika sa posebnim potrebama.

H.4. U ustanovi se koristi odgovarajuća tehnologija kao podrška procesu učenja Odgovarajuća tehnologija, propisana obrazovnim programom, postoji u računarskim učionicama, ali se rijetko koristi. Zainteresovani nastavnici imaju mogućnost i povremeno donose laptop i LCD projektor u kabinete kao podršku procesu učenja.

Preporuka: U svrhu povećanja interaktivnosti u nastavi, podržati učestalije korišćenje odgovarajuće

IC tehnologije. H.5. Optimizirana je upotreba opreme

Upotreba opreme je nedovoljno optimizirana. Neki nastavnici funkcionalno koriste postojeću opremu.

Preporuka: Raditi na unapređenju funkcionalnog korišćenja opreme od strane preostalih

nastavnika.

I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE I.1. Podaci koji se odnose na postignuća učenika se propisno evidentiraju

46

U odjeljenjskim knjigama nedostaju ocjene praktične nastave iz pojedinih predmetnih oblasti, a evidentirana je konačna ocjena iz nastavnog predmeta Praktična nastava. Ostali podaci koji se odnose na postignuća učenika su propisno evidentirani.

Preporuka: Unijeti u odjeljenjske knjige ocjene praktične nastave iz pojedinih predmetnih oblasti.

J. PROVJERA KOMPETENCIJA J.1. Učenici na vrijeme (blagovremeno) dobijaju tačne informacije o ispitivanjima i

rezultatima Provjere znanja se vrše usmeno i pismeno. Prilikom ispitivanja/utvrđivanja na posjećenim časovima uglavnom postoji adekvatna povratna informacija učeniku. Usmene provjere znanja su podsticajne. Termini provjere znanja se planiraju i učenici se na vrijeme obavještavaju o pismenim provjerama znanja. Rezultati se prezentuju učenicima, uz analizu rezultata i ispravljanje grešaka. Osim za ocjenjivanje, testovi se koriste i za sistematizaciju znanja iz određenih nastavnih tema, te sticanje vještina za ovakve provjere znanja u budućem školovanju (prijemni ispiti, takmičenja, djelovi ispita na višem stepenu obrazovanja). Kriterijumi za ocjenjivanje su poznati učenicima, mada ne uvijek i dovoljno detaljno.

Preporuka: Unaprijediti povratnu informaciju učeniku prilikom vrednovanja sa obrazloženjem date

ocjene/procjene odgovora J.2. Provjera kompetencija se temelji na ishodima učenja programa

Na usmenim provjerama i testovima nastavnici formiraju pitanja tako da mogu poslužiti kao osnova za procjenu ishoda učenja. Kod većine nastavnika provjera kompetencija se temelji više na ciljevima i ishodima učenja programa, nego samim sadržajima programa. Iako nisu formalno definisani ishodi učenja (objektivni razlozi-još ne postoje modularizovani predmetni katalozi), nastavnici medicinsko-farmaceutske grupe zahvaljujući stručnom iskustvu uglavnom uspješno vrednuju ishode učenja. Prilikom ispitivanja/utvrđivanja na posjećenim časovima učenici se prilikom formiranja odgovora vezuju za određene lekcije i nastavne predmete, ne povezujući dovoljno znanja iz prethodnih lekcija i opšta znanja stečena iz drugih predmeta.

Preporuka: Formalno definisati ishode učenja i preporuke za izvođenje nastave.

J.3. Postoje procedure koje osiguravaju da se različite provjere sprovode na kvalitetan

način Procedure nisu formalno definisane, ali većina nastavnika zahvaljujući stručnom iskustvu provjere sprovodi uglavnom na uspješan način.

Preporuke: Formulisati kriterijume ocjenjivanja koji su taksonomski izdiferencirani i usklađeni sa

standardima znanja datim u nastavnom programu (u skladu sa kognitivnim procesom i vrstom znanja).

Kombinovati raznovrsnije metode provjere znanja i tehnike ocjenjivanja.

J.4. Postoje procedure da se različite provjere vještina učenika vrše na različite načine Nisu formalno definisane posebne procedure koje obezbjeđuju adekvatnu provjeru usklađenu sa vještinom koja se provjerava. Ne postoje formalno definisani zahtjevi za vještinama po razredima i predmetnim programima, ali učenici dobijaju od nastavnika blagovremeno informacije o minimalnim uslovima za završetak programa.

47

Preporuke: Na nivou stručnog aktiva formulisati procedure za provjere različitih vještina. Definisati

načine provjere prilagođene karakteru provjeravane vještine i kriterijume za procjenu stepena usvojenog znanja i vještina, te ujednačiti kvalitet provjere.

Formalno definisati zahtjeve za vještinama po razredima i predmetnim programima.

Eksterna evaluatorka Mr sci. med. dr Dragana Šćepanović

48

OBRAZOVNI PROGRAM GRAĐEVINSKI TEHNIČAR ZA VISOKOGRADNJU

B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA - IZVOĐENJE PROGRAMA B.1. ORGANIZACIJA I REALIZACIJA PROGRAMA STRUČNOG OBRAZOVANJA

Organizacija nastave je dobra, izuzev praktične nastave gdje nijesu obezbijeđene adekvatne prostorije, a samim tim i odgovarajući pribor, alat i materijal.

B.2. REALIZACIJA PROGRAMA SE ODVIJA EFEKTIVNO I EFIKASNO Nastavnik praktične nastave pokazuje angažovanost u okviru, kako praktične nastave, tako i stručno-teorijske, jer ne postoji adekvatna radionica za građevinskog tehničara, te se ista izvodi u 85% teorijski. Obilazak gradilišta se vrši u vremenu sezone građevinskih radova za područje Nikšića. Zaključak je da se realizacija programa za Praktičnu nastavu u većem obimu ne obavlja sa obrazovnim programom. Napominje se da se raspoloživa sredstva, materijal, alat i prostor u potpunosti koriste u skladu sa obrazovnim programom.

B.3. NASTAVNA SREDSTVA (MATERIJALI), OPREMA, UDŽBENICI, ELEKTRONSKI MATERIJALI SE KORISTE U NASTAVI I OBUCI U SKLADU SA ZAHTJEVIMA PROGRAMA Nastavnici koriste preporučenu literaturu i ona je dostupna učenicima u vidu kopiranih knjiga. Nastavnici su, takođe, izjavili da u nastavi koriste elektronsku podršku, a neki su je i koristili prilikom hospitalizacije časa. Iz razgovora sa učenicima evidentno je da se učenici upućuju na dodatne izvore-literaturu, časopise, vebsajtove. Ipak, nastavnici pokazuju angažovanje i donose odgovarajuće prospekte i uzorke gradilišne dokumentacije, kako bi se nadoknadili nedostatak opreme i materijala u nastavi.

B.4 UČENICI SE USMJERAVAJU I DOBIJAJU PODRŠKU KOJA JE USKLAĐENA SPECIFIČNIM POTREBAMA POJEDINCA U godišnjim planovima su predviđene Slobodne aktivnosti za stručno-teorijsku grupu predmeta, kao i dopunska nastava. I nastavnici i učenici su tvrdili da su u vrijeme izvođenja radova na objektima visoko i niskogradnje posjećivali iste i upoznavali se sa načinom gradnje i uvođenjem novih tehnologija kojih nema u udžbenicima.

B.5. UČENICI SU ZADOVOLJNI SA REALIZACIJOM I PODRŠKOM KOJU DOBIJAJU PRI POSTIZANJU ISHODA I CILJEVA OBRAZOVANJA I OBUKE Učenici su u razgovoru izjavili da su zadovoljni realizacijom i podrškom od strane nastavnika i voljeli bi da časovi budu zastupljeni sa više elektronske opreme, naročito veće zastupljenosti praktične nastave. U razgovoru sa roditeljima potvrdilo se isto, tj. da se kod roditelja reflektuje zadovoljstvo učenika u smislu podrške koju dobijaju od nastavnika, kao i želju da kroz realizaciju praktične nastave njihova djeca steknu i praktično primjenljiva znanja.

B.6. NASTAVNICI I TRENERI REALIZUJU OBRAZOVANJE I OBUKU NA NAČIN DA UČENICI DOSTIGNU VJEŠTINE PREDVIĐENE PROGRAMOM Vještine predviđene ovim obrazovnim programom stiču se kroz praksu, kroz obilazak preduzeća kao i vježbe što se u Školi primjenjuju na mogući način. Imajući u vidu da je radionica za praktičnu nastavu neadekvatna, to se i Predmet praktične nastave izvodi u skladu sa uslovima , uz veliki trud i umijeće nastavnika.

C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA C.1. POSTIGNUĆA UČENIIKA SE KONTINUIRANO PRATE

Postignuća učenika se kontinuairano prate. Koordinator je dostavio podatke o odjeljenju III-3 i IV-3.

49

Srednja ocjena stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave na I-om klasifikacinom periodu za III-3 je: na I-om klasifikacinom periodu je 2,57, na II-om je 2,54 a na III-em je 2,63 a za IV-3 je: I-om klasifikacinom periodu 2,76, na II-om je 2,67 a na III-em je 3,04. Evaluator se odlučio na ovaj prosjek iz razloga same struke, kako bi se dobio što realniji procenat postignuća u stručno-teorijskom i praktičnom dijelu. Odjeljenjska knjiga se uredno i blagovremeno vodi. Vladanje učenika, se takođe, uredno prati i izriču odgovarajuće mjere prema važećem zakonu.

C.2. UČESNICI SE PODSTIČU I UČESTVUJU U NADMETANJIMA Kroz razgovor sa nastavnicima i učenicima smo došli do podataka da se u Školi organizuju razni vidovi nadmetanja, učestvovanja na raznim takmičenjima, posjetama gradilištima, kulturno-istorijskim spomenicima i izletima, ali ne i dovoljno. Njih 75% imaju želju za saznanjima i istraživanjima.

C.3. VANNASTAVNE AKTIVNOSTI SE PLANIRAJU I ORGANIZUJU A UČENICI SE PODSTIČU DA U NJIMA UČESTVUJU Vannastavne aktivnosti su planirane u Godišnjem planu Škole. Učenici imaju mogućnost izbora i učešća u vannastavnim aktivnostima, a što je vidljivo u okviru školskog prostora.

C.4. REZULTATI UČENIKA NA PROVJERAMA ZNANJA Eksterni i interni stručni ispiti se posebno evidentiraju tako da postoje podaci o provjerama znanja.

C.5. PROCENAT UČENIKA KOJI NAPUSTE ŠKOLU Škola evidentira podatke o napuštanju učenika, kako na nivou obrazovnih programa, tako i na nivou škole.

C.6. PROCENAT UČENIKA KOJI ZAVRŠAVAJU PROGRAM U OKVIRU REDOVNOG TRAJANJA Procenat prolaznosti u okviru obrazovnog programa građevinski tehničar, na kraju trećeg klasifikacionog perioda je: za III-3 bio 42, 86%, sa jednim neocijenjenim učenikom usljed bolesti, a ne uzimajući u obzir osipanje učenika. Na kraju trećeg klasifikacionog perioda bilo je 2 odlična, 3 vrlo dobra, 4 dobra , 5 sa jednom, 1 sa 3 i 6 sa 4 i više nedovoljne ocjene, a za IV-3 je bio 53,57%, sa jednim neocijenjenim učenikom usljed bolesti, a ne uzimajući u obzir osipanje učenika. Na kraju trećeg klasifikacionog perioda bilo je 2 odlična, 7 vrlo dobra, 6 dobra, 3 sa jednom, 1 sa dvije 1, 2 sa 3 i 6 sa 4 i više nedovoljne ocjene. Postignuća učenika /polaznika sa posebnim obrazovnim programima/. Učenika Građevinskih tehničara nema sa posebnim obrazovnim potrebama.

C.7. POSTIGNUĆA UČENIKA SA POSEBNIM OBRAZOVNIM POTREBAMA SE KONTINUIRANO PRATE I EVIDENTIRAJU. Nema učenika sa posebnim obrazovnim potrebama.

C.8. VASPITNA POSTIGNUĆA UČENIKA Vaspitna postignuća učenika se kontinuirano prate. Podatke na uvid je dala Sekretarka škole, kao i uvid u Odjeljenjskoj knjizi. Odjeljenje III-3 školske 2015/16. god. na kraju III klasifikacionog perioda imalo je 12 učenika sa primjernim i 9 učenika sa dobrim vladanjem. Odjeljenje IV-3 školske 2015/16 god. na kraju III klasifikacionog perioda imalo je 22 učenika sa primjernim i 6 učenika sa dobrim vladanjem.

C.9. OBRAZOVANJE, OBUKA I POSTIGNUĆA VANREDNIH UČENIKA SE KONTINUIRANO PRATE Podaci o vanrednim učenicima se prate. Nije bilo vanrednih kandidata u ovom klasifikacionom periodu.

C.10. UČEŠĆE UČENIKA U PROJEKTIMA Učenici II-3 razreda, za sada ne učestvuju u projektima, osim pojedinim sekcijama.

50

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU D.1. KORISNICI BLAGOVREMENO IMAJU PRISTUP RELEVANTNIM

INFORMACIJAMA Roditelji i učenici, imaju isti stav da su u najvećoj mjeri zadovoljni mogućnošću pristupa informacijama o upisu u obrazovni program, uslovima za nastavak školovanja i mogućnosti zaposlenja nakon završetka školovanja. Problem predstavlja obavljanje profesionalne prakse učenika kod socijalnih partnera, jer u opštini ne postoji građevinska firma ili građevinska organizacija.

D.2. SOCIJALNI PARTNERI I DRUGE ZAINTERESOVANE STRANE BLAGOVREMENO IMAJU PRISTUP RELEVANTNIM INFORMACIJAMA Iz razgovora sa socijalnim partnerom Građevinsko-zanatskom firmom ,,LD GROUP“ D.O.O. NIKŠIĆ, zaključak je da socijalni partneri imaju blagovremen pristup relevantnim informacijama.

D.3. SOCIJALNI PARTNERI SU ZADOVOLJNI ZNANJEM, VJEŠTINAMA I KOMPETENCIJAMA KOJIMA SU UČENICI OVLADALI U TOKU OBRAZOVANJA I OBUKE Učenici obavljaju predviđenu profesionalnu praksu kod socijalnih partnera na teritoriji opštine Nikšić. Socijalni partneri su zadovoljni sa ponašanjem i pokazanim znanjima i vještinama.

D.4. DIPLOMIRANI UČENICI KOJI SU DOBILI SERTIFIKAT /POTVRDU SE PRATE I BILJEŽE SE PODACI O NJIMA ( DESTINACIJE UČENIKA) Sekretarka škole je dostavila podatke o destinacijama učenika za generaciju građevinskih tehničara-niskogradnja, upisanih 2011. godine/29 učenika/, a 2014. godine završilo 20, od kojih je 9 učenika nastavilo sa školovanjem na odgovarajućim fakultetima, 7 radi, 8 ne radi, a 1 nije završio. Odliv učenika je izgledao: 2012/13 – 1 učenik, 2013/14 – 1 učenik, 2014/15 – 1 učenik, 2015/16 – 2 učenika/do sada/.

F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA F.1. UČENICI SU ZADOVOLJNI PODRŠKOM I POVRATNOM INFORMACIJOM OD

NASTAVNIKA/TRENERA I UPRAVE USTANOVE Na osnovu Upitnika i Ankete, kao i iz razgovora sa učenicima, učenici su zadovoljni povratnom informacijom koju imaju od nastavnika. Učenici smatraju da nastavnici, uglavnom, pohvaljuju odlične učenike, ali se posticajno odnose i prema učenicima koji pokazuju lošija postignuća, sa primjedbom da to mora biti u većoj mjeri.

F.2. NASTAVNI MATERIJAL KOJI NASTAVNICI I TRENERI PRIPREMAJU JE USKLAĐEN SA CILJEVIMA PROGRAMA Nastavnici koriste preporučene udžbenike koji učenicima uglavnom nisu dostupni, pa se isti kopiraju, a istovremeno diktiraju iz svoje pripreme. Nastavnici povremeno koriste računar, pa samim tim i prezentacije novih tehnologija i dostignuća vezanih za obrazovni program. Takođe, nastavnici koriste i prospekte sa sajmova građevinarstva i sa stovarišta građevinskih materijala, kao i preuzetih sa Interneta. Imajući u vidu da je radionica za praktičnu nastavu neadekvatna, to se i Predmet praktične nastave izvodi u skladu sa uslovima, uz veliki trud i umijeće nastavnika.

F.3. NASTAVNICI, TRENERI I STRUČNI SARADNICI POSJEDUJU ODGOVARAJUĆE KVALIFIKACIJE Svi nastavnici imaju odgovarajuće kvalifikacije tako da imamo stručnu zastupljenost nastave u okviru obrazovnog programa. Nastavnici se, takođe,stručno usavršavaju kroz učestvovanje u seminarima i projektima.

51

G. UPRAVLJANJE KVALITETOM G.1. KVALITET REALIZACIJE STRUČNOG OBRAZOVANJA I OBUKE JE U SKLADU

SA PROGRAMOM Na časovima je rađen odgovarajući test na uzorku od 50% učenika i to trećina odličnih, trećina dobrih i trećina sa najlošijim ocjenama. Test je u 20% dao lošije/niže/ rezultate od ocjena nastavnika, što govori o korektnom i profesionalnom odnosu nastavnika prema postignućima učenika.

H. MATERIJALNI RESURSI H.1. PROSTORNO - TEHNIČKI USLOVI SU U SKLADU SA ZAHTJEVIMA

PROGRAMA Učionice u kojima se izvodi stručno-teorijska nastava su skromno opremljene bez elektronske podrške procesu učenja. Školski namještaj je prilično dotrajao. Škola ima Informatički kabinet koji je opremljen sa kompjuterima i u njemu se odvija nastava iz Informatike.

H.2. PROSTORNO - TEHNIČKI USLOVI OMOGUCAVAJU UČENICIMA DA POSTIGNU POSTAVLJENE ISHODE UČENJA NA EFEKTIVAN I EFIKASAN NAČIN Iako u skromnim uslovima, nastava stručno teorijskih predmeta uz veliko angažovanje predmetnih nastavnika odvija se na način da učenici mogu da postignu postavljene ishode učenja. Ipak, teorijski i praktični dio nastave nisu adekvatno povezani iz razloga što prostorno-tehnički uslovi ne omogućavaju da se praktična nastava odvija na način koji je predviđen obrazovnim programom.

H.3. PROSTOR ZA OBRAZOVANJE I OBUKU JE PRILAGOĐEN UČENICIMA SA POSEBNIM OBRAZOVNIMM POTREBAMA Ne postoje učenici sa posebnim potrebama za ovaj obrazovni program, te nijesu ni razmatrani prostori koji bi bili prilagođeni takvim učenicima.

H.4. U USTANOVI SE KORISTI ODGOVARAJUĆA TEHNOLOGIJA KAO PODRŠKA PROCESU UČENJA U okviru obrazovnog programa Građevinski tehničar ne koristi se odgovarajuća tehnologija kao podrška procesu učenja.

H.5. OPTIMIZIRANA JE UPOTREBA OPREME Informatički kabinet se koristi, kako za nastavu iz tog predmeta, tako i za aktivnosti učenika opredijeljenih i angažovanih na određenim projektima, kao i slobodnih aktivnosti.

I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE I.1. PODACI KOJI SE ODNOSE NA POSTIGNUĆA UČENIKA SE PROPISNO

EVIDENTIRAJU Podaci koji se odnose na postignuća učenika evidentiraju se u zapisnicima Nastavničkog vijeća i knjizi aktiva. Postoji Pravilnik o unapređivanju, kao i Kriterijum o izboru učenika Prve srednje stručne škole u Nikšiću. Dodijeljene su i po dvije Luče 2 Tehničarima niskogradnje, za školske 2013/14. i 2014/15.

J. PROVJERA KOMPETENCIJA J.1. UČENICI NA VRIJEME DOBIJAJU (BLAGOVREMENO) TAČNE INFORMACIJE O

ISPITIVANJIMA I REZULTATIMA Učenici su na vrijeme informisani o terminima, načinima ispitivanja i rezultatima istih.

52

Nastavnici tvrde da učesnici dobijaju blagovremeno informacije o usmenom i pismenom obliku provjera znanja, kao i o rezultatima tih provjera. Učenici su u 80% slučajeva potvrdili da su na vrijeme obaviješteni o vremenu i načinima provjera znanja i da znaju rezultate tih provjera.

J.2. PROVJERA KOMPENTENCIJA SE TEMELJI NA ISHODIMA UČENJA PROGRAMA Nastavnici provjeravaju kompentencije učenika putem usmenog ispitivanja i na taj način procjenjuju ishode učenja (šta učenici znaju/mogu). Testove nastavnika u okviru ovog obrazovnog programa nijesam imao na uvid, tako da se nije mogao steći uvid u strukturu postavljenih pitanja. Pismeni zadaci se uredno sprovode sa prilagođenim zahtjevima koji se temelje na vrednovanju ishoda učenja.

J.3. POSTOJE PROCEDURE KOJE OSIGURAVAJU DA SE RAZLIČITE PROVJERE SPROVODE NA KVALITETAN NAČIN Postoje procedure koje osiguravaju da se različite provjere sprovode na kvalitetan način u okviru aktiva i u saradnji sa pedagoško-psihološkom službom.

J.4. POSTOJE PROCEDURE DA SE RAZLIČITE PROVJERE VJEŠTINA UČENIKA VRŠE NA RAZLIČITE NAČINE Postoje procedure koje osiguravaju da se različite provjere vještina sprovode na kvalitetan način.

Preporuke : Profesionalnu praksu obavljati kod socijalnih partnera koji omogućavaju sticanje

vještina predviđenih obrazovnim programom. Iznaći rješenje za obavljanje predmeta Praktične nastave u prostorijama škole, što

podrazumijeva nabavku odgovarajućeg pribora, alata i potrebnog materijala. Postojeće stanje ne omogućava adekvatnu primjenu važećeg Obrazovnog programa.

Klasične oblike i metode izvođenja nastave zamijeniti metodama aktivne nastave sa učenikom u centru, uključujući i kreativno rješavanje problema-problemsko učenje, koje omogućavaju postizanje ishoda učenja kroz aktivnost učenika na času.

Podsticati i „trenirati“ Emocionalnu inteligenciju u cilju dostizanja većeg vaspitnog nivoa, što dovodi do jednostavnijeg prevazilaženja i rješavanja problema.

Testove izraditi tako da sadrže sve taksonomske nivoe znanja, kao i bodovnu skalu vidljivu učenicima.

Obavezno uspostaviti saradnju sa školama u Crnoj Gori sa istim i srodnim obrazovnim programima, zasnovanoj na konkretnim aktivnostima vezanim za razmjenu iskustva, zajedničkim nastupima i sl., a sve u cilju većeg postignuća, kako u stručno-teorijsko, tako i praktičnom dijelu, a putem raznih i različitih metoda i oblika rada.

Grupna posjeta gradilišta koja koriste nove tehnologije, sa pojedinačnom izradom kratkog opisa zapaženog, fotografija i skica. Postavljena pitanja na gradilištu, kao i odgovore, zapisati u kraćoj formi. Ovo obavezno evidentirati-upisati u Dodatku odjeljenjske knjige za Praktičnu nastavu.

Osim uključivanja roditelja u rješavanju vaspitnih mjera i unapređivanju istih, potrebno bi bilo i jednodnevno/najmanje dva dana u školskoj godini/ održavanje radionica i seminara-savjetovanje za roditelje.

Posebnu pažnju posvetiti uređenju i održavanju radnog mjesta, kao i podizanju lične i kolektivne svijesti o istom. Održavanje pribora, alata i mašina, mora biti stalni zadatak, kao i racionalno korišćenje materijala.

Mjere zaštite na radu, kao i mjere lične zaštite,pojedinačno i u grupi, obavezno predočiti i stalno isticati na svakom času Praktične nastave.

Eksterni evaluator,

Branislav B. Pavićević

53

OBRAZOVNI PROGRAM SAOBAĆAJNI TEHNIČAR

B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA – IZVOĐENJE PROGRAMA B.1. Utvrđivanje kvaliteta obrazovnog programa Tehničar drumskog saobraćaja izvršeno je

obilaskom nastave na I , II , III i IV godini u granicama onoga što je dozvoljavao raspored časova, uvidom u odjeljenjske knjige, knjigu aktiva profesora saobraćajne grupe predmeta, personalni dosije nastavnika, knjigu učeničkog parlamenta, kao i sveske i udžbenike koje učenici imaju na časovima i evidenciju koju vodi Uprava Škole. U Školi se realizuje program Tehničar drumskog saobraćaja, na I , II , III i IV godini po jedno odjeljenje. U ovim odjeljenjima ima ukupno 108 učenika. Uvid u postojeći kvalitet izvođenja obrazovnog programa izvršen je na osnovu neposrednog prisustva časovima nastave iz predmeta: Unutrašnji transport, Organizacija prevoza, Osnovi puteva i ulica i Osnovi saobraćaja i transporta, kao i obavljenog razgovora sa nastavnicima, učenicima, socijalnim partnerima i roditeljima. Raspored časova obuhvata sve predmete nastavnog plana. Plan rada stručnog aktiva uglavnom sadrži potrebne elemente (podjelu časova na nastavnike, usaglašavanje metoda i oblika rada). Poslije klasifikacionih perioda analizira se uspjeh učenika, ali se ne predlažu mjere za njegovo poboljšanje. Sveska aktiva ne ukazuje na razvojne aktivnosti: unapređivanje ocjenjivanja, postignuća, nastavna sredstva, literaturu, hospitaciju. Unutar aktiva se povremeno organizuju ogledni časovi. Dodatna i dopunska nastava se ne planiraju i ne realizuju.

B.2. Realizacija programa se odvija u Školi. Kabinetska nastava nije zastupljena kada su u pitanju stručno-teorijski predmeti. Nastava se, uglavnom, realizuje u potpunosti, a časovi održavaju redovno. Praktična nastava se održava u školskim radionicama. Radionice su opremljene nephodnim učilima sa jasnim skicama i šemama koje se nalaze na zidovima kabineta praktične nastave. Za sticanje vještina i znanja nastavnici upućuju na korišćenje novih tehnologija. Primjena računara i prateće opreme u nastavi je zanemarena.

B.3. Nastavna sredstva, oprema, udžbenici, elektronski materijali se djelimično i povremeno koriste u nastavi i obuci. Primjena računara i prateće opreme u nastavi nije prisutna. Učenici se usmjeravaju na korišćenje udžbenika, priručnika i ostalih izvora informacija (internet, časopisi i sl.).

B.4. Učenici se usmjeravaju i dobijaju podršku koja je usklađena njihovim potrebama. Dopunska nastava nije planirana i ne realizuje se. Dodatna nastava je planirana, a ne postoji evidencija o radu sa nadarenim učenicima i učenicima koji brže napreduju u učenju, već nastavnici u posebnoj svesci evidentiraju seminare na kojima su učenici angažovani i spremanje učenika za državna i opštinska takmičenja. Slobodne i vannastavne aktivnosti su planirane i izvode se kao posjete relevantnim preduzećima na teritoriji opštine ili države o čemu se ne vodi evidencija.

B.5. Učenici su uglavnom zadovoljni, realizacijom i podrškom koju dobijaju pri postizanju ishoda i ciljeva obrazovanja i obuke (razgovor sa učenicima i ankete). Povratna informacija nije dovoljno prisutna u procesu nastave.

B.6. Nastavnici uglavnom realizuju obrazovanje, na način, koji bi omogućio, učenicima da dostignu znanja i vještine predviđene programom. Nastavnici, uglavnom, rade pisane pripreme za nastavu. U urađenim pripremama su korektno navedeni ciljevi, nastavni zadaci i planirane relevantne aktivnosti učenika.

54

Ocjene date u odjeljenjskoj knjizi su, uglavnom, u skladu sa pokazanim znanjem učenika. Učenici se usmjeravaju na korišćenje udžbenika i priručnika. U nastavi dominira frontalni oblik rada, dok se ostali oblici primjenjuju na završnim djelovima časa. Koriste se većinom monološka i dijaloška metoda, kao i njihova kombinacija. Primjena inovativnih rješenja u nastavnom radu je zastupljena na završnim djelovima časa prilikom obrade pređenog gradiva.

C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA C.1. Postignuća učenika se kontinuirano evidentiraju i prikazana su u sveskama zapisnika,

Nastavničkog vijeća i aktiva. Postignuća učenika su u sveskama aktiva tabelarno prikazana po predmetima. Poslije klasifikacionog perioda razmatra se uspjeh učenika i predlažu se mjere za njegovo poboljšanje o čemu nema evidencije u knjigama aktiva.

C.2. U Školi postoji priprema učenika za takmičenja iz saobraćaja. Ove godine prijavljena je ekipa za državno takmičenje iz saobraćaja koje će se održati u Danilovgradu. Školske 2014/15. na drugom državnom takmičenju iz saobraćaja učenici su ušestvovali i ostvarili zapažene rezultate.

C.3. Planovima Škole ponuđene vannastavne aktivnosti usklađene su sa ciljevima obrazovnih programa.

C.4. Rezultati učenika na eksternim i internim provjerama znanja se evidentiraju u posebnim sveskama i dostupni su kod Uprave.

C.5. Škola posebno evidentira podatke o osipanju učenika. U periodu od 2011.do 2016.godine je bilo osipanja učenika. Razlog osipanja učenika su neopravdani izostanci i problemi zdravstvene prirode.

C.6. Što se tiče „drop out“ tabele za obrazovni program Tehničar drumskog saobraćaja, ona izgleda ovako: Za školsku godinu 2011/12. prvi razred je upisalo 30 učenika, a završilo 30 učenika, drugi razred je upisalo 36 učenika, a završilo 30, treći razred upisalo je 58 učenika, a završilo 54 učenika i četvrti razred upisalo je 32 učenika, a završilo 29 učenika. Ukupno na nivou obrazovnog programa je upisalo 156 učenika, a završilo je njih 143. Za školsku godinu 2012/13. prvi razred je upisalo 29 učenika, a završilo 29 učenika, drugi razred je upisalo 30 učenika a završilo 30, treći razred je upisalo 35 učenika a završilo 30 učenika i četvrti razred upisalo je 57 učenika, a završilo 55 učenika. Ukupno na nivou obrazovnog programa je upisalo 151 učenik a završilo je njih 144. Za školsku godinu 2013/14 prvi razred je upisalo 30 učenika, a završilo 26 učenika, drugi razred je upisalo 33 učenika, a završilo 32, treći razred je upisalo 23 učenika, a završilo 23, četvrti razred je upisalo 31 učenika, a završilo 30 učenika. Ukupno na nivou obrazovnog programa je upisalo 117 učenika, a završilo je njih 111. Za školsku godinu 2014/15. prvi razred je upisalo 30 učenika, a završilo 29 učenika, drugi razred je upisalo 26 učenika, a završilo 22, treći razred je upisalo 33 učenika, a završilo 25, četvrti razred je upisalo 27 učenika, a završilo 26 učenika. Ukupno na nivou obrazovnog programa je upisalo 116 učenika, a završilo je njih 102.

C.7. Škola nema učenika sa posebnim obrazovnim potrebama. C.8. Škola prati vaspitna postignuća učenika, a ti podaci se nalaze i u izvještaju o internoj

evaluaciji, a mogu se vidjeti podaci o vaspitnim postignućima učenika na kraju prvog polugodišta i na kraju školske godine.

C.9. Obrazovanje, obuka i postignuća vanrednih učenika se prate. C.10. Učenici koji pohađaju obrazovni program Tehničar drumskog saobraćaja nijesu

uključeni u projekte, jer Škola ne realizuje i ne planira projekte koji bi podržali učešće ovih učenika, već se oni uključuju kroz školsko takmičenje i učešće na državnom

55

takmičenju, kao i kolektivni obilazak postrojenja bitnih za struku na teritoriji naše države.

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU D.1. Korisnici blagovremeno imaju pristup relevantnim informacijama kada je u pitanju

profesionalna orijentacija, zatim uslovi za nastavak školovanja, zapošljavanje. Učenici imaju informaciju kada je u pitanju profesionalna praksa koja bi trebala da se realizuje u ovoj školskoj godini. Za školsku 2014/15. godinu oraganizovana je promocija zanimanja u osnovnim školama, za školsku 2015/16. godinu promocija zanimanja nije organizovana.

D,2,3,4 Tokom nastavne godine Škola sarađuje sa socijalnim partnerima kada je u pitanju obrazovni program Tehničar drumskog saobraćaja. Saradnja sa socijalnim partnerima se realizuje po završetku nastavne godine u trajanju od 10 radnih dana prilikom obavljanja profesionalne prakse i prilikom izvođenja stručnih posjeta socijalnim partnerima u toku nastavne godine. Iz anketa koje su popunjavali socijalni partneri može se vidjeti da su uglavnom zadovoljni sa znanjem, vještinama i kompetencijama kojima su učenici ovladali u toku obrazovanja i obuke.

D.6. Učenici koji su završili četvorogodišnje školovanje za obrazovni program Tehničar drumskog saobraćaja se prate i bilježe se podaci o njima (destinacije učenika).

F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA F1. Učenici su u razgovoru iskazali zadovoljstvo podrškom i povratnom informacijom od

nastavnika. Direktor/pomoćnik, psiholog imaju vrijeme u koje primaju učenike, koji se najavljuju ili ne najavljuju, i o tome se vodi evidencija. Direktor, povremeno, obilazi nastavu o čemu ne postoji evidencija u dnevnicima rada. Na stručnim organima, aktivima i Nastavničkom vijeću, nijesu razmatrani izvještaji o hospitovanju pedagoško-psihološke službe i preporuke za unapređivanje kvaliteta nastave i obuke. Rijetki su primjeri međusobnih hospitacija, što bi pomoglo primjeni nastavnih sredstava i pomagala, ali i primjeni interaktivnih metoda nastave/učenja.

F2. Na osnovu hospitovanih časova, može se uočiti da nastavni materijal, koji nastavnici pripremaju, je usklađen sa ciljevima programa. Inovativna rješenja u nastavnom radu se malo primjenjuju. Učenici se usmjeravaju na korišćenje udžbenika, priručnika i ostalih izvora informacija (internet, časopisi i sl.).

F6. Uvidom u personalne dosijee utvrđeno je da, uglavnom, svi nastavnici posjeduju odgovarajuće stručne kvalifikacije predviđene obrazovnim programom, kada je teorijska i praktična nastava u pitanju, takođe i uvjerenje o položenom stručnom ispitu, licencu za rad u nastavi.

H. MATERIJALNI RESURSI H 1,2,4 Prostorno-tehnički uslovi u kojima se obavlja teorijska nastava za obrazovni program

Tehničar drumskog saobraćaja klasične učionice sa panoima, skicama i šemama na zidovima.

H3. Prostor u kojem se vrši obrazovanje i obuka nije prilagođen učenicima/polaznicima sa posebnim potrebama.

J. PROVJERA KOMPETENCIJA J 1,2,3,4 Učenici dobijaju na vrijeme tačne informacije o ispitivanjima i rezultatima.

56

Ocjenjivanje je, uglavnom, redovno i blagovremeno čime je obezbijeđen kontinuitet u informisanju učenika o njihovom napredovanju u sticanju znanja, a nastavniku povratna informacija o njegovom nastavnom radu. Rijetko se koriste različite tehnike ocjenjivanja u cilju što jasnijeg i objektivnijeg provjeravanja učenikovog znanja. Ocjene su, uglavnom, u skladu sa pokazanim znanjem učenika na časovima.

Preporuke: Uticati da aktiv obavlja dužnosti predviđene zakonom i Statutom Škole. Povećati savjetodavni uticaj pedagoške službe na sam proces izvođenja časa. Organizovati dopunsku nastavu. Organizovato dodatnu nastavu. Unaprijediti planiranje na operativnom nivou, usklađivanjem metoda i oblika rada

nastavnih sredstava sa ciljevima. Inovativna rješenja u nastavnom radu primjenjivati za vrijeme cijelog časa. Obezbijediti učenicima pristup preporučenoj stručnoj literature. Poboljšati praćenje destinacije učenika koji su završili obrazovanje. Uključiti socijalne partnere u rad Škole. Praćenje postignuća učenika, osim po predmetima, analizirati i po nastavnicima.

Eksterni evlauator, Srećko Kljajić

57

Tabela kvaliteta Indikator I UuKS Z PP

A. UPRAVLJANJE, RUKOVOĐENJE I ORGANIZACIJA

A.1. ☆

A.2. ☆

A.3. ☆

A.4. ☆

A.5. ☆

B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA - IZVOĐENJE PROGRAMA

B.1. ★○●□■●□○ ◇◇

B.2. ★○●◇□■◇□○ ●

B.3. □■ ★○●◇●◇□○

B.4. ★○●□■□○ ◇●◇

B.5. ★○●□■●□○ ◇◇

B.6. ★○●◇□■●◇□○

C. POSTIGNUĆA UČENIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA

C.1. ★○□■ ●■ ◇●◇□○

C.2. ● ○●□■●□○ ★◇◇

C.3. ★○●□■●□○ ◇◇

C.4. □■ ★○●◇●◇

C.5. ★○□■ ●●□○ ◇◇

C.6. ★○●■ ●□○ ◇◇

C.7. □○ ○◇

C.8. ★○□○ ●◇□■●◇

C.9. □■ ★○●● ◇◇

C.10. ★○●● □■ ◇◇

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU

D.1. ★○●■●□○ ☆◇◇

D.2. ★○□○ ☆●■ ◇●

D.3. ★○■ ☆●◇●

D.4. ■ ★○●◇● ☆

D.5. ★○◇●◇□○ ☆●

D.6. ★ ○●◇●◇□○ ☆

E. USKLAĐENOST RADA SA ZAKONSKIM PROPISIMA

E.1. ☆

E.2. ☆

E.3. ☆

E.4. ☆

E.5. ☆

E.6. ☆

F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA

F.1. ● ☆○◇□■●◇□○★

F.2. ○●◇□■●◇□○★

F.3. □○ ☆

F.4. □○ ☆

58

Indikator I UuKS Z PP

F.5. ☆

F.6. □○ ☆○●◇●★ ◇

G. UPRAVLJANJE KVALITETOM

G.1. ☆

G.2. ☆

G.3. ☆

G.4. ☆

H. MATERIJALNI RESURSI

H.1. ○●◇◇ ★□■● □○

H.2. ★○●◇◇ □■● □○

H.3. □○ ●● ◇◇

H.4. □■ ★●◇●◇□○

H.5. ◇□■●◇□○ ★●○

I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE

I.1. ■ ☆□ ●

I.2. ☆

I.3. ☆

I.4. ☆

I.5. ☆s

I.6. ☆

J. PROVJERA KOMPETENCIJA

J.1. ★○●◇□■●◇□○

J.2. ★○●◇□■●◇□○

J.3. ★○●□■ ◇●◇

J.4. ●□■ ★○◇●◇

J.5. ☆ ◇

LEGENDA

☆ Opšti nadzor

★ Farmaceutski tehničar

○ Zdrastveni tehničar

● Tehničar drumskog saobraćaja

◇ Automehaničar

□ Građevinski tehničar za visokogradnju

■ Građevinski tehničar za niskogradnju

□ Tehničar za kompjutersko konstruisanje i upravljanje

○ Automehatroničar

● Prehrambeni tehničar

◇ Zavarivač - Bravar

59

Opšta preporuka

Obaveza direktora Škole je da sa ovim Izvještajem upozna nastavnike, Savjet roditelja i Školski odbor (član 12. Pravilnika o sadržaju, obliku i načinu utvrđivanja kvaliteta obrazovno – vaspitnog rada u ustanovama „Službeni list RCG“, br. 18/04 i br. 26 od 24. maja 2012.). Na osnovu ovog Izvještaja Škola treba da uradi Plan za unapređivanje kvaliteta obrazovno – vaspitnog rada i dostavi ga Centru za stručno obrazovanje u roku od 30 dana od dana prijema ovog Izvještaja (član 14. Pravilnika o sadržaju, obliku i načinu utvrđivanja kvaliteta obrazovno – vaspitnog rada u ustanovama „Službeni list RCG“, br. 18/04 i br. 26 od 24. maja 2012.)

Pravna pouka Shodno Pravilniku o sadržaju, obliku i načinu utvrđivanja kvaliteta obrazovno – vaspitnog rada u ustanovama, na ovaj Izvještaj Škola može izjaviti prigovor (član 11. Pravilnika o sadržaju, obliku i načinu utvrđivanja kvaliteta obrazovno – vaspitnog rada u ustanovama „Službeni list RCG“, br. 18/04 i br. 26 od 24. maja 2012.) direktoru Centra za stručno obrazovanje u roku od 15 dana od dana prijema ovog Izvještaja.

D I R E K T O R Duško Rajković

________________________

Vođa tima evaluatora Radoje Radunović, dipl.maš.inž. ________________________

Dostavljeno:

JU Prva srednja stručna škola Nikšić Ministarstvu prosvjete Centru za stručno obrazovanje Zavodu za školstvo Upravi za inspekcijske poslove

60

Dodatak: Indikatori

A.UPRAVLJANJE, RUKOVOĐENJE I ORGANIZACIJA 1. Aktivnosti uprave ustanove na kontinuiranom unapređenju kvaliteta obrazovanja,

obuke i organizacije koji se mogu mjeriti i kvantifikovati. 2. Uprava ustanove promoviše plansko unapređenje kvaliteta kroz proces interne

evaluacije. 3. Uprava ustanove sprovodi aktivnosti na promovisanju i razvoju etosa. 4. Uprava ustanove obezbjeđuje da su svi nastavnici, treneri, zaposleni, i partneri na

odgovarajući način uključeni u konitinuirano unapređivanje implementacije programa i različitih oblika podrške.

5. Rukovodstvo ustanove podstiče i koordinira aktivnosti upravnih i stručnih organa koji doprinose planiranju i realizaciji aktivnosti.

B. NASTAVA/UČENJE I OBUKA - IZVOĐENJE PROGRAMA 1. Organizacija i realizacija programa stručnog obrazovanja. 2. Realizacija programa se odvija efektivno i efikasno (praksa i teorija). 3. Nastavna sredstva (materijali), oprema, udžbenici, elektronski materijali se koriste u

nastavi i obuci u skladu sa zahtjevima programa. 4. Učenici se usmjeravaju i dobijaju podršku koja je usklađena specifičnim potrebama

pojedinca. 5. Učenici su zadovoljni sa realizacijom i podrškom koju dobijaju pri postizanju ishoda

i ciljeva obrazovanja i obuke. 6. Nastavnici i treneri realizuju obrazovanje i obuku na način da učenici dostignu

vještine predviđene programom.

C. POSTIGNUĆA UČENIKA/POLAZNIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA 1. Postignuća učenika se kontinurano prate. 2. Učenici se podstiču i učestvuju u nadmetanjima. 3. Vannastavne aktivnosti se planiraju i organizuju, a učenici su podsticani da u njima

učestvuju. 4. Rezultati učenika na provjerama znanja. 5. Procenat učenika koji napuste školu. 6. Procenat učenika koji završavaju program u okviru redovnog trajanja. 7. Postignuća učenika sa posebnim obrazovnim potrebama se kontinuirano prate i

evidentiraju. 8. Vaspitna postignuća učenika. 9. Obrazovanje, obuka i postignuća vanrednih učenika se kontinuirano prate.

D. SARADNJA KOJA OMOGUĆAVA DA SE ODGOVORI NA POTREBE PARTNERA U STRUČNOM OBRAZOVANJU

1. Korisnici blagovremeno imaju pristup relevantnim informacijama. 2. Socijalni partneri i druge zainteresovane strane blagovremeno imaju pristup

relevantnim informacijama. 3. Socijalni partneri se motivišu i učestvuju u planiranju, organizaciji i realizaciji

obrazovanja i obuke. 4. Socijalni partneri su zadovoljni znanjem, vještinama i kompetencijama kojima su

učenici ovladali u toku obrazovanja i obuke. 5. Ustanova sprovodi procedure i politike upisa i uzima strateške lokalne smjernice u

obzir.

61

6. Diplomirani učenici koji su dobili sertifikat/diplomu se prate i bilježe se podaci o njima (destinacije učenika).

E. USKLAĐENOST RADA SA ZAKONSKIM PROPISIMA 1. Škola posjeduje dozvole, ateste i sertifikate za objekat, bezbjednost, sigurnost,

sanitarne mjere zaštite itd. 2. Ustanova vodi pedagošku i drugu dokumentaciju u skladu sa propisima. 3. Ustanova posjeduje pravilnike, u skladu sa zakonom i procedure koje su usklađene

sa aktivnostima. 4. Škola je licencirana i akreditovana od strane autorizovanih organizacija. 5. Ugovori sa zaposlenima i partnerima su sklopljeni, odobreni i čuvaju se na propisan

način. 6. Učenici su bezbjedni u ustanovi, kod socijalnih partnera i u drugim prostorima u

kojima uče.

F. KVALITET NASTAVNIKA, TRENERA I SARADNIKA

1. Učenici su zadovoljni podrškom i povratnom informacijom od nastavnika/trenera i uprave ustanove.

2. Nastavni materijal koji nastavnici i treneri pripremaju je usklađen sa ciljevima programa.

3. Kvalitet rada nastavnika/trenera i drugog osoblja se redovno prati i procjenjuje. 4. Nastavnici i treneri redovno pohađaju organizovane obuke. 5. Nastavnici, treneri i saradnici dodatno se usavršavaju na sopstvenu inicijativu. 6. Nastavnici, treneri i stručni saradnici posjeduju odgovarajuće kvalifikacije.

G. UPRAVLJANJE KVALITETOM 1. Postoje procedure za sistematsko usklađivanje nastave i obuke sa ciljem

kontinuiranog unapređivanja realizacije programa. 2. Kvalitet realizacije stručnog obrazovanja i obuke je u skladu sa programom

(standardima). 3. Mjere unapređenja se kontinuirano i sistematski primjenjuju. 4. Aktivnosti odbora za kvalitet su u skladu sa strategijom kvaliteta ustanove.

H. MATERIJALNI RESURSI 1. Prostorno-tehnički uslovi su u skladu sa zahtjevima programa. 2. Prostorno-tehnički uslovi omogućavaju učenicima da postignu postavljene ishode

učenja na efektivan i efikasan način. 3. Prostor za obrazovanje i obuku je prilagođen učenicima sa posebnim obrazovnim

potrebama. 4. U ustanovi se koristi odgovarajuća tehnologija kao podrška procesu učenja. 5. Optimizirana je upotreba opreme.

I. DOKUMENTACIJA I PROCEDURE 1. Koristi se odgovarajuća dokumentacija i ona je dostupna shodno odredbama zakona

o informisanju. 2. Podaci koji se odnose na postignuća učenika se propisno evidentiraju. 3. Arhiva se propisno uređuje i čuva. 4. Mehanizmi za internu komunikaciju su odgovarajući i efikasni. 5. Poslovna komunikacija u ustanovi je u skladu sa etičkim kodeksom. 6. Razvijene su procedure za upravljanje određenim akivnostima u školi.

62

J. PROVJERA KOMPETENCIJA

1. Učenici na vrijeme dobijaju (blagovremeno) tačne informacije o ispitivanjima i rezultatima.

2. Provjera kompetencija se temelji na ishodima učenja programa. 3. Postoje procedure koje osiguravaju da se različite provjere sprovode na kvalitetan

način. 4. Postoje procedure da se različite provjere vještina učenika vrše na različite načine. 5. Organizacija i realizacija provjera odgovara zahtjevima koji su propisani od strane

nadležnih institucija.