Opracowanie plansz wed³ug AutoraSiostry Zawierzenia

Na ok³adce fragment mozaikiO. M. Rupnika SJ z kaplicy

�Casa incontri cristiani� (Como, W³ochy)

© Wydawnictwo WAM, 2006

RedakcjaSiostry Zawierzenia

Projekt ok³adkiAndrzej Sochacki

ISBN 978-83-7318-846-4

NIHIL OBSTAT. Prowincja Polski Po³udniowej Towarzystwa Jezusowego,ks. Krzysztof Dyrek SJ, prowincja³. Kraków, 13 XI 2006 r., l.dz. 422/06.

WYDAWNICTWO WAMul. Kopernika 26 � 31-501 KRAKÓWtel. 012 62 93 200 � fax 012 429 50 03e-mail: wam@wydawnictwowam.pl

DZIA£ HANDLOWYtel. 012 62 93 254, 62 93 255, 62 93 256

fax 012 430 32 10e-mail: handel@wydawnictwowam.pl

Zapraszamy do naszejKSIÊGARNI INTERNETOWEJhttp://WydawnictwoWAM.pl

tel. 012 62 93 260

Drukarnia Wydawnictwa WAMul. Kopernika 26 � 31-501 Kraków

243

SPIS TRE�CI

S£OWO WSTÊPNE ................................................................... 71. Rozumiejcie chwilê obecn¹ (Rz 13, 11) ....................... 7

a) napiêcie miêdzy rado�ci¹ a smutkiem ......................... 8b) nadzieja w Bo¿ym obdarowaniu ................................. 8c) rozeznawanie znaków czasu ....................................... 9d) najwiêkszym znakiem � Chrystus Paschalny ............ 10

2. Wielki znak czasu � wszechstronne atakina rodzinê ..................................................................... 12a) �Sodoma i Gomora� .................................................. 12b) �najwiêkszy dramat naszych czasów� ...................... 13

3. Cel ataków � zniszczyæ dzie³o Bo¿e ......................... 14a) sprzeciwianie siê prawu Bo¿emu .............................. 15b) narzucanie �nowych praw� ...................................... 15c) synteza i duch znaków negatywnych .......................... 17d) jednoznaczna ocena .................................................. 19e) ostateczne skutki z³a .................................................. 21

4. Jak zwyciê¿aæ w tej walce? ........................................ 22a) jasna �wiadomo�æ prawa naturalnego

i prawdy objawionej .................................................. 23b) g³os Ko�cio³a �alarmuj¹cego� dzi� ............................ 24c) oddolne ruchy i charyzmaty ...................................... 25d) przyk³ady �wiêtych .................................................. 25e) liturgia Ko�cio³a ......................................................... 26

5. �wiêta Rodzina � blask zwyciêskiej prawdy .......... 276. Publikacja ��wiêta Rodzina� ..................................... 29

244

WprowadzeniePOWO£ANI DO �WIÊTO�CI

POWSZECHNE POWO£ANIE DO �WIÊTO�CI .................. 331. �wiêci na obraz jedynie �wiêtego ............................. 34

a) wezwanie do �wiêto�ci� .......................................... 34b) �wezwaniem do mi³o�ci .......................................... 35

2. U�wiêcani we wspólnocie na podobieñstwoTrójcy �wiêtej ............................................................... 36a) doskona³a jedno�æ w wielo�ci .................................... 37b) doskona³a mi³o�æ ....................................................... 39c) pos³annictwo objawiaj¹ce mi³o�æ ............................... 41d) zale¿no�æ w mi³o�ci ................................................... 42

POWO£ANI DO �WIÊTO�CI W  CHRYSTUSIE .................. 451. Jezus Chrystus � �ród³em �wiêto�ci na ziemi ......... 452. Wspólnota Chrystusowego Ko�cio³a ....................... 47

a) wspólnota �niezachwianie �wiêta� ........................... 48b) wspólnota Bosko-ludzka ........................................... 48c) wspólnota w drodze � �ju¿ i jeszcze nie� .................. 49

3. �wiêto�æ � pe³nia i doskona³o�æ ................................ 504. Specjalne uzdolnienie do �wiêto�ci .......................... 51

a) dar �wiêto�ci obiektywnej .............................................. 51b) wezwanie do �wiêto�ci moralnej ............................... 52

POWO£ANI DO �WIÊTO�CI W CHRYSTUSOWYMKO�CIELE .......................................................................... 561. Jedna �wiêto�æ dla wszystkich .................................. 562. Pouczenie �wiêtego Franciszka Salezego ................ 58

a) pobo¿no�æ dostosowana do si³, zajêæi stanu ¿ycia ............................................................... 58

b) pobo¿no�æ �niezno�na� a pobo¿no�æ prawdziwa ..... 59c) najpierw obowi¹zki stanu i zawodu .......................... 60d) pobo¿no�æ wszystko ozdabia i nape³nia pokojem .... 61e) doskona³o�æ mo¿liwa jest wszêdzie .......................... 62

245

POWO£ANI DO �WIÊTO�CI W MA£¯EÑSTWIEI RODZINIE ....................................................................... 631. W³¹czeni w oblubieñcz¹ mi³o�æ

Chrystusa do Ko�cio³a ................................................ 64a) ma³¿eñstwo � obrazem tego misterium ..................... 65b) zwi¹zani razem mi³o�ci¹ Chrystusa .......................... 65

2. Sakramentalne �ród³a u�wiêcenia ............................ 66a) chrzest i przymierze ma³¿eñskie ............................... 67b) Naj�wiêtsza Eucharystia ............................................ 68c) inne sakramenty ........................................................ 71

3. Obowi¹zki � �rodkami u�wiêcenia ........................... 72a) obdarowywanie mi³o�ci¹ ........................................... 73b) odpowiedzialno�æ za innych ..................................... 76c) ponoszenie trudu dla innych ..................................... 78

4. Cechy �wiêto�ci w ma³¿eñstwie ................................ 80a) �przez ca³e ¿ycie� ...................................................... 81b) �z pomoc¹ wiernej mi³o�ci� ...................................... 83c) �przyjmowanemu z mi³o�ci¹ od Boga

potomstwu� ............................................................... 84d) �aby wpajali chrze�cijañskie nauki

i ewangeliczne cnoty� ............................................... 895. Rodzina � wspólnot¹ buduj¹c¹ Ko�ció³ ................... 91

¯YCIE KONSEKROWANE W  S£U¯BIE RODZINIE............ 931. Powo³anie specjalne � darem Boga .......................... 952. Znak wskazuj¹cy cel ostateczny ............................... 963. Wy¿sza forma ¿ycia .................................................... 97

a) dlaczego wy¿sza? ...................................................... 97b) czy pomniejszenie ma³¿eñstwa i rodziny? ................ 98

4. Dar modlitwy i ofiary � dla dobra wszystkich ..... 1005. Znak budz¹cy sprzeciw ........................................... 1026. Wzajemna pomoc na drodze �wiêto�ci .................. 103Opis planszy � �Powo³ani do �wiêto�ci� ................... 104

246

NIEDZIELA �WIÊTEJ RODZINYJezusa, Maryi i JózefaSZKO£A MI£O�CI

�WIÊTA RODZINA � WZOREM KA¯DEJ RODZINY .......... 1091. �wiêta Rodzina � prawdziwa, a jednak inna ........ 1102. Wzór niedo�cig³y, a jednak realny .......................... 112

RODZINA WED£UG PRAWA BO¯EGO ............................... 1161. Czcij ojca swego i matkê swoj¹ ............................... 117

a) prawo wpisane w ludzk¹ naturê ............................. 117b) prawo wyra¿aj¹ce mi³o�æ ........................................ 119c) prawo wiêksze od ludzkiej s³abo�ci ........................ 120

2. Owoce szacunku wobec ojca i matki ...................... 122a) odpuszczenie grzechów .......................................... 122b) prawdziwe bogactwo .............................................. 124c) trwa³a rado�æ ........................................................... 125d) skuteczno�æ modlitwy ............................................. 125e) d³ugie ¿ycie .............................................................. 126

3. Bo¿e zachêty do czci rodziców ............................... 126a) wspomagaj w staro�ci .............................................. 127b) nie zasmucaj ............................................................ 127c) nie pogardzaj ........................................................... 128d) miej wyrozumia³o�æ ................................................ 129

4. �wiat³o Bo¿e na problemy rodzinne ...................... 131a) mi³o�æ ponad wszystko ........................................... 132b) wiê� z Bogiem � wiêzi¹ najwa¿niejsz¹ .................... 133c) Bo¿e prawo � szko³¹ mi³o�ci .................................... 134

B£OGOS£AWIENI BOJ¥CY SIÊ PANA ................................ 1361. Boja�ñ Bo¿a � kszta³tem mi³o�ci ............................. 1372. Owocem boja�ni � b³ogos³awieñstwo .................... 138

CHRZE�CIJAÑSKIE ZASADY ¯YCIA RODZINNEGO ........ 1401. Postawy we wzajemnych relacjach ........................ 141

247

a) serdeczne mi³osierdzie ............................................ 143b) dobroæ ..................................................................... 144c) pokora ...................................................................... 145d) cicho�æ ..................................................................... 146e) cierpliwo�æ ............................................................... 147f) znoszenie innych ...................................................... 151g) wzajemne przebaczenie ........................................... 154h) mi³o�æ � wiêzi¹ doskona³o�ci .................................. 158i) pokój ......................................................................... 161j) wdziêczno�æ ............................................................. 163

2. Rodzina � �ma³ym Ko�cio³em� ............................... 163a) s³owo Chrystusa ...................................................... 165b) modlitwa i �piew ..................................................... 166c) w imiê Jezusa ........................................................... 169

3. Poddañstwo w mi³o�ci ............................................. 173a) poddanie � wyrazem mi³o�ci ................................... 173b) specyficzne zadania ojca i matki ............................. 175c) pos³uszeñstwo dzieci wobec rodziców .................... 176d) relacja rodziców do dzieci ....................................... 177

Opis planszy � �Niedziela �wiêtej Rodziny� ............ 179

Ewangelia w Roku �A�UCIECZKA DO EGIPTU

MI£O�Æ ODPOWIEDZIALNA.............................................. 1831. Miecz Heroda � zapowiedzi¹ Paschy..................... 1842. Naj�wiêtsza Rodzina, a najbardziej cierpi¹ca ....... 1853. Odpowiedzialna mi³o�æ i zaanga¿owanie ............. 1874. Chrystus � Nowym Moj¿eszem wyzwalaj¹cym

z �Egiptu� ................................................................... 1885. Mi³o�æ rozeznaj¹ca znaki czasu .............................. 1896. Chrystus � zapowiadanym �Nazarejczykiem� ..... 1917. Nasz udzia³ w tym misterium................................. 192

a) paschalno�æ ¿ycia .................................................... 192

248

b) ucieczka od grzechu ................................................ 193c) �miecz� nad ludzkim ¿yciem .................................. 194

Opis planszy � �Ucieczka do Egiptu� ........................ 195

Ewangelia w Roku �B�PRZEDSTAWIENIE PANA JEZUSA W �WI¥TYNI

MI£O�Æ ZALE¯NA............................................................... 1991. �wiêta Rodzina � zale¿na od Boga ......................... 2012. Spotkanie Mesjasza z ludem wybranem ............... 202

a) oczekiwanie Upragnionego ..................................... 202b) prawo Reszty ................................................................. 203

3. Proroctwo Symeona .................................................. 204a) znak sprzeciwu .............................................................. 205b) wype³nienie siê Bo¿ego planu ................................. 206c) miecz bole�ci ................................................................... 206

4. Poddanie siê prawom ¿ycia rodzinnego ............... 207a) prawo naturalnego rozwoju .................................... 207b) zale¿no�æ wobec Maryi i Józefa ............................... 208

5. Zapowied� ostatecznego zwyciêstwa .................... 209Opis planszy � �Przedstawienie Pana Jezusaw �wi¹tyni� .................................................................... 210

Ewangelia w Roku �C�ZNALEZIENIE PANA JEZUSA W �WI¥TYNI

MI£O�Æ POSZUKIWANA .................................................... 2151. Ból utraty Jezusa ....................................................... 2172. Trzy dni bolesnych poszukiwañ ............................. 2173. Odnalezienie w �wi¹tyni .......................................... 2184. Pytania o sens cierpienia .......................................... 2205. Odpowied� Jezusa .................................................... 2226. Wola Ojca za ka¿d¹ cenê .......................................... 223

249

7. Wykonanie mimo niezrozumienia ......................... 224a) zachowuj¹c w sercu s³owo Pana ................................. 224b) wierz¹c w ostateczne zwyciêstwo .............................. 226

8. Pokorny rozwój � wyrazem woli Ojca ................... 227Opis planszy � �Znalezienie Pana Jezusaw �wi¹tyni� .................................................................... 228

W SZKOLE �WIÊTEJ RODZINY Z NAZARETU .................. 2301. Szko³a Ewangelii ....................................................... 231

a) lekcja milczenia .............................................................. 232b) lekcja ¿ycia rodzinnego ................................................ 232c) lekcja pracy ..................................................................... 233

2. Zawierzenie Niepokalanej Matce i �wiêtemuJózefowi ...................................................................... 233a) Niepokalane Serce Maryi � bezpiecznym

schronieniem ........................................................... 234b) dobre serce �wiêtego Józefa � stró¿em naszych

rodzin ...................................................................... 235

WYKAZ SKRÓTÓW .............................................................. 238

LITERATURA ........................................................................ 239

S³udze Bo¿emuJANOWI PAW£OWI II,

Wielkiemu Aposto³owi�Ewangelii ¿ycia� i �cywilizacji mi³o�ci�,

Obroñcy �wiêto�ci ma³¿eñstwa, wielko�ci rodzinyi godno�ci ka¿dej osoby ludzkiej,

ten kolejny tomik z serii�Eucharystyczna mistagogia w Roku liturgicznym�

o�miela siê zadedykowaæautor

7

S£OWO WSTÊPNE

Najpierw zapraszam do refleksji nad okre�leniemznaki czasu (lub �znaki czasów� � ³ac. sígna témpo-rum), które w ostatnich dziesiêcioleciach wesz³o nasta³e do jêzyka nie tylko teologicznego. Nie jest to okre-�lenie nowe, choæ w naszych czasach nabra³o jakbynowego znaczenia i wci¹¿ zyskuje na aktualno�ci.Idzie o rozumienie historii i dziejów, zarówno tych po-wszechnych, wielkich, dotycz¹cych ca³ej ludzko�ci, jaki ma³ej historii jednostkowego istnienia i ¿ycia cz³o-wieka � jako historii zbawienia. Mówi¹c: �znaki cza-su�, my�limy wiêc o celu ostatecznym i pe³nym sen-sie ludzkich wszechdziejów.

1. Rozumiejcie chwilê obecn¹ (Rz 13, 11)

Sobór Watykañski II, zw³aszcza w Konstytucjiduszpasterskiej o Ko�ciele w �wiecie wspó³czesnymGáudium et spés, uwra¿liwi³ nas na �obowi¹zek bada-nia znaków czasu i wyja�niania ich w �wietle Ewan-gelii�, by ludzie mogli znale�æ odpowied� �na ichodwieczne pytania dotycz¹ce sensu ¿ycia obecnegoi przysz³ego oraz wzajemnego ich stosunku do sie-

8

bie. Nale¿y zatem poznawaæ i rozumieæ �wiat, w któ-rym ¿yjemy � czytamy dalej w soborowym dokumen-cie � a tak¿e jego nieraz dramatyczne oczekiwania,d¹¿enia i w³a�ciwo�ci� (KDK 4).

    

a) napiêcie miêdzy rado�ci¹ a smutkiem

Ukazuj¹c g³êbokie przemiany spo³eczne i radykal-n¹ zmianê warunków ¿ycia cz³owieka, Sobór dostrze-ga paradoksalne napiêcie pomiêdzy �rado�ci¹ i na-dziej¹� a �smutkiem i trwog¹ ludzi wspó³czesnych�(Gáudium et spés, lúctus et ángor hóminum húius témpo-ris � KDK 1). Szybki rozwój dziedzin nauki i szybkipostêp techniczny, a zarazem brak równowagi w �wie-cie wspó³czesnym, a zw³aszcza w samym cz³owieku(wewnêtrzne rozdarcie i wielorakie uzale¿nienia �KDK 5-10), s¹ u pod³o¿a tych napiêæ.

b) nadzieja w Bo¿ym obdarowaniu

A jednak Ko�ció³ spieszy z pomoc¹ ludzko�ci, �wy-znaj¹c najszczytniejsze powo³anie cz³owieka (altíssi-mam vocatiónem hóminis prófitens) i g³osz¹c, ¿e ma onw sobie zasiane pewne boskie ziarno (divínum quód-dam sémen in eo insértum assevérans � KDK 3). Natu-ralna godno�æ cz³owieka ja�niej¹ca w jego inteligen-cji (rozum) i wolno�ci (wola), sprawia, ¿e jest on�obrazem i podobieñstwem Boga�. Ale to nie koniec!�Ko�ció³ za� wierzy � czytamy dalej � ¿e Chrystus,który za wszystkich umar³ i zmartwychwsta³ mo¿e

9

cz³owiekowi przez Ducha swego udzieliæ �wiat³a i si³,aby zdolny by³ odpowiedzieæ najwy¿szemu swemupowo³aniu�. Sobór przypomina równie¿ wiarê Ko�cio-³a, stwierdzaj¹c, �¿e klucz, o�rodek i cel ca³ej ludzkiejhistorii znajduje siê w Jego Panu i Nauczycielu (clávis,céntrum et fínis totíus humánae históriae), czyli w Jezu-sie Chrystusie Paschalnym (KDK 10).

    

c) rozeznawanie znaków czasu

W innym dokumencie Sobór wezwa³ te¿ kap³anów,by wspó³pracuj¹c z lud�mi �wieckimi, wspólnie roz-poznawali znaki czasów (DK 9). W jeszcze innym za-chêca, by wszyscy wierni czynnie uczestniczyliw dziele zjednoczenia chrze�cijan, rozeznaj¹c w eku-menizmie jeden z wa¿nych znaków czasu (por. DE4). W Gáudium et spés czytamy równie¿, ¿e lud Bo¿yprowadzony przez Ducha �wiêtego potrafi rozpoznaæprawdziwe znaki Bo¿ych zamys³ów i Bo¿ej obecno-�ci w wydarzeniach, potrzebach i pragnieniach ludz-kich, odró¿niaj¹c je starannie od negatywnych zna-ków, które stanowi¹ ostrze¿enie jako przejawy�zepsucia ludzkiego serca� (ex corruptióne humáni cór-dis) i potrzebuj¹ oczyszczenia w religijnym nawróce-niu (por. KDK 11). W Deklaracji o wolno�ci religijnejSobór wita z rado�ci¹ pomy�lne znaki, jakie przynosinasza epoka, zw³aszcza uroczy�cie deklarowan¹ w do-kumentach miêdzynarodowych wolno�æ religijn¹, tak-¿e w kulcie publicznym; ze smutkiem i ubolewaniemstwierdzaj¹c jednocze�nie, ¿e w praktyce wiele

10

pañstw, wbrew tym deklaracjom � pozbawia tej wol-no�ci swoich obywateli (zob. DWR 15).

W Konstytucji o �wiêtej liturgii Ojcowie Soboruwyrazili rado�æ z kolejnego pozytywnego znaku na-szych czasów, w którym dostrzegli opatrzno�ciowedzia³anie Boga, a mianowicie starania o rozwój i od-nowienie liturgii Ko�cio³a. To �jakby przej�cie Ducha�wiêtego w Jego Ko�ciele� � czytamy tam. �Nadajeono charakterystyczny rys ¿yciu Ko�cio³a oraz ca³ejwspó³czesnej my�li i dzia³alno�ci religijnej� (KL 43).

Kolejny wielki znak naszych czasów, zas³uguj¹cyna szczególn¹ uwagê to � jak czytamy w Dekrecieo apostolstwie �wieckich � �wzmagaj¹ce siê stale i nie-odwracalnie poczucie solidarno�ci wszystkich naro-dów�, które trzeba troskliwie popieraæ i przekszta³caæw szczere i prawdziwe poczucie braterstwa (DA 14).

Ko�ció³ wiêc w swoim bogatym nauczaniu sobo-rowym gor¹co uwra¿liwia³ nas na znaki czasu. Alete¿ nieustannie uczy nas czujno�ci i zachêca do od-czytywania znaków czasu, nade wszystko za� prosiBoga o ten dar. W najwa¿niejszej modlitwie, stanowi¹-cej centrum Mszy �wiêtej, s³yszymy s³owa: �Niechwszystkie dzieci Ko�cio³a umiej¹ rozpoznawaæ znakiczasu� (z V Modlitwy eucharystycznej).

    

d) najwiêkszym znakiem � Chrystus Paschalny

W tej trosce Ko�ció³ jest wierny Chrystusowi i Je-go Ewangelii. Tam bowiem, w Ewangelii, s³yszymybolesne pytanie Pana Jezusa, które jest zarazem wy-

11

rzutem pod adresem wszystkich, którzy nie odczytu-j¹ znaków czasu: Wygl¹d nieba umiecie rozpoznawaæ,a znaków czasu nie mo¿ecie? (Mt 16, 3; £k 12, 54). Chry-stus Pan mówi³ o znakach mesjañskich, potwierdza-j¹cych wszystkie obietnice Bo¿e i ludzkie oczekiwa-nia, które w Nim siê wype³ni³y i otrzyma³y ostatecznysens. Jezus Chrystus Paschalny jest zatem najwiêk-szym znakiem, jaki Bóg da³ ludzko�ci (znak Jonasza),znakiem koniecznym, by wej�æ na drogê zbawieniai osi¹gn¹æ pe³niê cz³owieczeñstwa w zjednoczeniuz Nim (por. J 14, 6-14). Chrystus Pan wszed³ w ludz-k¹ historiê i w sobie j¹ stre�ci³ (por. KDK 38). On jestznakiem, któremu sprzeciwiaæ siê bêd¹ (£k 2, 34; por. £k12, 50-53). Bez Chrystusa Paschalnego nie zrozumiesiê paradoksów wielkiej i ma³ej historii zbawienia.Poznaj¹c z wiar¹ i mi³o�ci¹ Chrystusa Pana umêczo-nego i zmartwychwsta³ego, uczymy siê praktycznierozpoznawaæ znaki czasu, by negatywne odrzucaæ,a dobre znaki akceptowaæ i wed³ug nich kszta³towaæswe ¿ycie.

Do nawróconych pogan (i ¯ydów) Aposto³ naro-dów kieruje podobne wezwanie, by docenili now¹sytuacjê w ich ¿yciu i czujnie strzegli w sobie Bo¿ego¿ycia, nowego, otrzymanego w paschalnej walce na-wrócenia: Rozumiejcie chwilê obecn¹ (Rz 13, 11). Wci¹¿trzeba powstawaæ ze snu, odrzucaæ uczynki ciemno�ci,czyli grzechy, przyoblekaæ siê w zbrojê �wiat³a, czyliw Chrystusa Pana.

12

2. Wielki znak czasu � wszechstronneataki na rodzinê

Jeden z istotnych wniosków, jaki siê nam nasuwaz obserwacji wspó³czesnego ¿ycia, to fakt, ¿e obecniema miejsce najbardziej zaciêta w historii ludzko�ciwalka duchowa. W centrum tej walki dostrzegamydobrze przygotowan¹ i zamierzon¹ na wielk¹ skalêbataliê o ma³¿eñstwo i rodzinê, o jej kszta³t, o jej po-wo³anie i prawdziwy, obiektywny sens. Ostateczniejest to walka o cz³owieka: o jego istnienie i ¿ycie, o sza-cunek dla osoby ludzkiej, o wizjê ka¿dego cz³owieka� o cz³owieczeñstwo.

a) �Sodoma i Gomora�

Promowana coraz szerzej i na wiele sposobówaborcja i eutanazja, lekcewa¿one zabójstwa, pope³nia-ne nawet przez m³odocianych, narastaj¹ca fala samo-bójstw, zalew pornografii, ró¿norakich perwersji sek-sualnych, a wreszcie bezczelne narzucanie takzwanych �zwi¹zków partnerskich�, przede wszyst-kim pomiêdzy osobami tej samej p³ci � zamiast praw-dziwego ma³¿eñstwa � i bezwzglêdna walka o uprzy-wilejowanie tych w³a�nie perwersyjnych zwi¹zków� oto najwa¿niejsze przejawy negatywnych znakówepoki. Biblijne okre�lenie �Sodoma i Gomora� jakosynonim wielkiego, dog³êbnego zepsucia i ostatecz-nej ruiny cz³owieczeñstwa, dzi� jest ju¿ promowan¹na si³ê wokó³ nas rzeczywisto�ci¹. Oto pora¿aj¹ca

13

wizja cz³owieka i �wiata � bez Boga! To ju¿ siê dziejena forum ca³ego �wiata, który przy obecnych mo¿li-wo�ciach medialnej komunikacji sta³ siê �globaln¹wiosk¹�.

b) �najwiêkszy dramat naszych czasów�

Nikt nie mo¿e pozostawaæ obojêtny wobec tychzjawisk, w których objawiaj¹ siê negatywne i to bar-dzo wielkie znaki czasów. Jeszcze raz trzeba podkre-�liæ, ¿e jeste�my w centrum rozstrzygaj¹cej walki du-chowej o cz³owieka i jego los ostateczny, wieczny,a obecnie nawet o los ca³ej ludzko�ci ¿yj¹cej na ziemi:bêdzie istnieæ czy zaginie?! W adhortacji �Ko�ció³w Europie�, Jan Pawe³ II, interpretuj¹c te narastaj¹cezagro¿enia, odwo³uje siê do Apokalipsy jako metodyrozumienia rzeczywisto�ci. �Apokalipsa bowiem � pi-sze Jan Pawe³ II � zawiera s³owo skierowane do wspól-not chrze�cijañskich, aby umia³y interpretowaæ i prze-¿ywaæ swój udzia³ w historii, z wynikaj¹cymi z tegopytaniami i troskami, w �wietle ostatecznego zwyciê-stwa Baranka z³o¿onego w ofierze i zmartwychwsta-³ego. Jednocze�nie jest to s³owo, które zobowi¹zuje,by ¿yæ odrzucaj¹c stale powracaj¹c¹ pokusê budowa-nia miasta ludzi bez Boga czy wprost przeciw Nie-mu. Gdyby do tego dosz³o, ludzka spo³eczno�æ wcze-�niej czy pó�niej dozna³aby ostatecznej klêski� (Ecclésiain Európa 5).

Arcybiskup K. Majdañski mówi wprost �o najwiêk-szym dramacie naszego czasu: o zamiarze zniszcze-

14

nia rodziny� (�Rado�æ i nadzieja�, s. 47). I rzeczywi-�cie! Bo je�li �przysz³o�æ ludzko�ci idzie przez rodzi-nê� (Jan Pawe³ II, Familiáris consórtio 86), to zamiarzniszczenia rodziny jest planem zag³ady ludzko�ci.Sk¹d taki zamys³ w�ród ludzi? Przecie¿ to plan sa-mobójczy! Komu na tym zale¿y i dlaczego?

3. Cel ataków � zniszczyæ dzie³o Bo¿e

Odpowied� na to pytanie daje nam ca³a historiazbawienia. Oto jawi siê ona jako najprawdziwszy dra-mat; jest po prostu walk¹ w ca³ym tego s³owa znacze-niu. Dlaczego? Bo oprócz Boga-Mi³o�ci, Stworzycielacz³owieka i ca³ego �wiata, pragn¹cego dla ca³ego stwo-rzenia jedynie dobra, wystêpuje w tym dramacie bar-dzo czynnie szatan, z³y, nie-�wiêty byt duchowy, któ-ry sta³ siê takim przez �wiadome odwrócenie siê odBoga, a sam utraciwszy wieczn¹ szczê�liwo�æ, zawszelk¹ cenê chce pozbawiæ jej ludzi. Dlatego ca³¹ po-têg¹ usi³uje wp³yn¹æ na przebieg i ostateczny wynikdziejów zbawienia. Jest to wiêc walka Prawdy � z za-k³amaniem, Rzeczywisto�ci � z fikcj¹ i ob³ud¹, Mi³o�ci� z nienawi�ci¹, �wiêto�ci � z grzechem. Wszystko todzieje siê w cz³owieku, skupia siê w jego umy�le i ser-cu, gdzie obydwa �centra duchowe� walcz¹ o cz³owie-ka; Bóg, aby go u�wiêciæ i, upodabniaj¹c do siebie,uczyniæ szczê�liwym w ¿yciu wiecznym � szatan za�,aby zdeprawowaæ cz³owieka i zatraciæ w wiecznympotêpieniu, upodabniaj¹c do siebie.

15

Zatem w ataku na rodzinê, maj¹cym na celu znisz-czenie cz³owieka, demaskuje siê szatan, duch bezmier-nej pychy i buntu wobec Boga, Stwórcy cz³owieka.

a) sprzeciwianie siê prawu Bo¿emu

To w³a�nie szatan skusi³ cz³owieka do grzechu, tymsamym sprowadzi³ �mieræ na �wiat i wci¹¿ podtrzy-muje i promuje �cywilizacjê �mierci� (por. Rdz 3, 1-24; Mdr 2, 24; Rz 5, 12-21). Bo �mierci Bóg nie uczyni³i nie cieszy siê z zag³ady ¿yj¹cych. Stworzy³ wszystko poto, aby by³o (Mdr 1, 13n).

Wszystkie wiêc dzia³ania rozbijaj¹ce rodzinê, ma³-¿eñstwo i cz³owieka zmierzaj¹ ostatecznie do znisz-czenia Bo¿ego zamys³u mi³o�ci, w którym cz³owiek,stworzony na obraz i podobieñstwo Boga (Rdz 1, 26n),arcydzie³o Bo¿ej M¹dro�ci, Wszechmocy i Mi³o�ci, jest�koron¹� stworzonego �wiata ze wzglêdu na Wcielone-go Syna Bo¿ego. Wszystko, co niszczy piêkno cz³owie-czeñstwa i narusza godno�æ dziecka Bo¿ego, jest wiêcprób¹ zniszczenia dzie³a samego Boga. Okaleczenie za�cz³owieka i uniemo¿liwienie mu rozwoju najskuteczniejodbywa siê w³a�nie przez zniszczenie ma³¿eñstwai rodziny, a wiêc jedynego w³a�ciwego �rodowiskapowstawania ¿ycia cz³owieka i jego wzrostu.

b) narzucanie �nowych praw�

Dzi�, w pocz¹tkach XXI wieku, coraz czê�ciej do-chodzi do g³osu i ujawnia siê ta postawa nieliczenia

16

siê z Bogiem, wymazywania za wszelk¹ cenê Jegopraw. D¹¿y siê do tego, by wywróciæ Bo¿y porz¹dek:wy�miaæ i zniszczyæ ma³¿eñstwo oraz rodzinê, odrzu-ciæ jej naturalne prawa, podwa¿yæ autorytet rodzicówi misjê, jak¹ pe³ni¹ wobec swoich dzieci z woli BogaStwórcy. Ró¿nymi sposobami próbuje siê narzuciæludzko�ci �nowe prawa�, ustanawiane przez ludzi,a chytrze przygotowane na tle badañ niby nauko-wych, zmierzaj¹ce do radykalnej zmiany w³a�nie tego,co z natury dotyczy ma³¿eñstwa i rodziny.

Kuszenie przybiera formê �obietnic�: pe³nej auto-nomii, ca³kowitej wolno�ci, ³atwego i prostego rozwi¹-zywania problemów ¿yciowych, nowoczesno�ci, po-stêpu i �naukowego� podej�cia do ¿ycia. Wszystkiete obietnice to jêzyk k³amstw i manipulacji. Próbujesiê wiêc oszukaæ ludzi, wmawiaj¹c im, ¿e oderwaniesiê od Bo¿ego prawa jest ich wielko�ci¹. Nieprawda!W rzeczywisto�ci ten duch buntu przeciw Bogu ude-rza w³a�nie w cz³owieka i niszczy go; uderza w ro-dzinê, w ka¿d¹ wspólnotê a¿ po wspólnoty narodo-we i wielk¹ rodzinê ogólnoludzk¹! Dlaczego? Ponie-wa¿ wszelkie prawo dane cz³owiekowi przez Boga,Stwórcê i Odkupiciela, jest prawem mi³o�ci, to zna-czy � s³u¿y prawdziwemu dobru i szczê�ciu rozum-nego stworzenia. Odrzucenie tego prawa zawsze nie-sie w konsekwencji nie³ad, pustkê, a ostatecznie �rozpacz.

17

c) synteza i duch znaków negatywnych

Wszystkie wielkie negatywne znaki wspó³czesno-�ci wyp³ywaj¹ z pewnych za³o¿eñ filozoficznychi okre�lonych ideologii wprowadzanych w praktycz-ne ¿ycie ludzi.

G³ównie od XVIII wieku, ludzko�æ jest pod moc-nym wp³ywem �fascynuj¹cych� pr¹dów intelektual-nych i duchowych. Pojawiaj¹ siê ró¿ne wielkie znakinegatywne, które wi¹¿¹ siê wzajemnie i przenikaj¹.Zwróæmy szczególnie uwagê na pewne �szczyty�,które mo¿na tu wyodrêbniæ.

� desakralizacjaPierwszy � to desakralizacja, laicyzacja, czyli ca³-

kowite ze�wiecczenie ¿ycia cz³owieka w wymiarzeosobistym i spo³ecznym. Nastêpstwem tych procesówjest brak lub zanikanie wiêzi z ¿ywym Bogiem i wra¿-liwo�æ na Niego (³ac. sénsus Déi vívi). Zniszczona zo-staje zale¿no�æ od Boga, co podcina korzenie prawdzi-wej godno�ci cz³owieka i niszczy w nim wyczucie�wiêto�ci (³ac. sácrum), a mówi¹c jêzykiem filozoficz-nym � transcendencji, na któr¹ cz³owiek ze swej na-tury jest wewnêtrznie otwarty. Owocuje to w cz³owie-ku ostatecznie brakiem poczucia bezpieczeñstwai ró¿norakimi �lêkami egzystencjalnymi�.

� zanik wyczucia tajemnicyKolejny znak �pokrewny� to niszczenie poczucia

tajemnicy i prawdziwego uwewnêtrznienia. Ujawnia

18

siê tu cz³owiek ca³kowicie zewnêtrzny, bez we-wnêtrznego �ciê¿aru gatunkowego�.

� brak g³êbi i wznios³o�ciNastêpny przejaw to jakby skutek dwóch poprzed-

nich: brak g³êbi i wznios³o�ci (³ac. áltus, sublímis,profúndus). Wychodzi wiêc na wierzch p³ycizna ¿yciajakby �sp³aszczonego�, zubo¿a³ego; a taki �cz³owiekjednowymiarowy� nastawiony jest tylko na produk-cjê i konsumpcjê. Trudno wtedy mówiæ o jakim� g³êb-szym sensie ¿ycia. Nie widaæ te¿ nic trwa³ego, nic sta-³ego i niezmiennego.

� subiektywizmPodwa¿ane jest wreszcie istnienie jednej obiektyw-

nej prawdy. Podkre�la siê natomiast: wzglêdno�æ, plu-ralizm i ca³kowity subiektywizm w podej�ciu do ¿y-cia i uznawanych warto�ci. To z kolei sprzyja bardzopopieranemu ekshibicjonizmowi, który zabija poczu-cie dyskrecji i szacunku dla tajemnicy. O, jak bardzoaktualne jest dzi� to, co pisa³ swego czasu Jean Guit-ton: �Rozmowy towarzyskie, prasa, wywiady, spra-wozdania, zwierzenia, panegiryki, pamiêtniki �wszystko to pozbawia nas poczucia tajemnicy, którejest bliskie poczuciu �wiêto�ci (�Maryja� s. 61).

� �tandeta dzie³ gor¹czkowej pracy�W takim klimacie duchowym dusi siê cz³owiek,

obumiera wszelka prawdziwa wspólnota, a owocepracy i dzia³alno�ci ludzkiej s¹ ¿a³osne i tandetne. S³u-

19

ga Bo¿y Kardyna³ Stefan Wyszyñski ³¹czy z brakiemodniesienia do Boga, brakiem modlitwy i ¿ycia we-wnêtrznego, wyra¿aj¹cego siê w ró¿nych cnotach, wi-doczne negatywne skutki. S¹ nimi znaki odci�niêteniejako na dzie³ach ludzi wspó³czesnych, o którychpisze tak: �(...) Zjawisko czasów obecnych � tandetadzie³ gor¹czkowej pracy. Widzimy j¹ w budownictwie,w malarstwie, w rze�bie, w wytwórczo�ci przemys³u.To nie s¹ przejawy cnót. Raczej wszystkie wady: nie-cierpliwo�æ, brak sumienno�ci, dok³adno�ci, wytrwa-nia, ¿¹dze ludzkie wychylaj¹ swoje oblicze z tychnowych dzie³, które nie opr¹ siê nurtowi czasu. A prze-cie¿ nie podda³y mu siê dzie³a staro¿ytnych. Z wielu«pomników» naszego wieku po dziesi¹tkach lat niepozostan¹ nawet uczciwe ruiny. Tandeta zalewa i za-brudza �wiat. Tworzy siê wiele, ale bez warto�ci. Z³u-dzenie, ¿e ilo�æ mo¿e zast¹piæ jako�æ, jest u³ud¹�(�Duch pracy ludzkiej� s. 80).

d) jednoznaczna ocena

Ocena wspó³czesnych zjawisk, zmierzaj¹cych dozniszczenia rodziny, jest ze strony Ko�cio³a jedno-znaczna. Przytoczmy dla przyk³adu niektóre wypo-wiedzi Jana Paw³a II, wielkiego obroñcy godno�cicz³owieka.

W homilii wyg³oszonej w Szczecinie w czerwcu1987 roku wo³a³: �Chrystus � znak, któremu siê sprze-ciwiaj¹. Czy ten «sprzeciw» nie idzie równie¿, a mo-¿e nawet przede wszystkim, poprzez tê wielk¹ i pod-

20

stawow¹ zarazem dziedzinê ¿ycia ludzkiego, ¿yciaspo³ecznego, ¿ycia narodowego, jak¹ jest w³a�nie ma³-¿eñstwo i rodzina? Czy tutaj nie doznajemy zarazemw szczególnej mierze zagro¿enia? Tej moralnej klêski,któr¹ ponosi cz³owiek: kobieta, mê¿czyzna, dzieci!A zarazem spo³eczeñstwo, a zarazem naród. I pañ-stwo te¿�.

W przemówieniu za� do uczestników Tygodniastudiów nad ma³¿eñstwem i rodzin¹ (27. 08. 1999 r.)demaskowa³ podstêp ukryty w tak zwanej �antropo-logii alternatywnej�. Mówi³ tak: �Wizerunkowi mê¿-czyzny i kobiety, wypracowanemu przez rozumnaturalny, a zw³aszcza przez chrze�cijañstwo, prze-ciwstawia siê alternatywn¹ antropologiê. Nie przyj-muje ona do wiadomo�ci faktu, wpisanego w ciele-sno�æ cz³owieka, ¿e odmienno�æ p³ciowa jest cech¹kszta³tuj¹c¹ to¿samo�æ osoby. Skutkiem tego jest kry-zys pojêcia rodziny opartej na nierozerwalnym ma³-¿eñstwie mê¿czyzny i kobiety, stanowi¹cej naturaln¹i podstawow¹ komórkê spo³eczn¹�. Szatañska poku-sa zast¹pienia stwórczego dzie³a Boga pozorami kon-kurencyjnego �geniuszu� cz³owieka, jakby �stwórcy�,przez �in¿ynieriê� genetyczn¹ � to klasyczny, mo¿ekulminacyjny przejaw szatañskiej pychy, która wci¹¿obiecuje: (...) otworz¹ siê wam oczy i tak jak Bóg bêdziecieznali dobro i z³o (Rdz 3, 5). I tê gro�n¹ pokusê Jan Pa-we³ II nazywa po imieniu w homilii wyg³oszonej naB³oniach krakowskich w sierpniu 2002 roku: �Cz³o-wiek nierzadko ¿yje tak, jakby Boga nie by³o. Uzur-puje sobie prawo Stwórcy do ingerowania w tajemni-

21

cê ¿ycia ludzkiego. Usi³uje decydowaæ o jego zaist-nieniu, wyznaczaæ jego kszta³t przez manipulacjegenetyczne i w koñcu okre�laæ granicê �mierci. Od-rzucaj¹c Bo¿e prawa i zasady moralne, otwarcie wy-stêpuje przeciw rodzinie. Na wiele sposobów usi³ujesiê zag³uszyæ g³os Boga w ludzkich sercach, a jegosamego uczyniæ «wielkim nieobecnym» w kulturzei spo³ecznej �wiadomo�ci narodów�.

e) ostateczne skutki z³a

Sprzeciwianie siê Bo¿emu prawu, a w konsekwen-cji wymazywanie Chrystusa z ludzkiej pamiêcii z ludzkich dziejów, ataki na Chrystusowy Ko�ció³,zw³aszcza na Ojca �wiêtego, sprowadzaj¹ nieuniknio-ne konsekwencje. Wstrz¹saj¹ce s³owa z Psalmu 2. s¹dzi� bardzo aktualne i mog¹ nas wiele nauczyæ: Dla-czego narody siê buntuj¹ � pyta natchniony Psalmista �czemu ludy knuj¹ daremne zamys³y? Królowie ziemi po-wstaj¹ i w³adcy spiskuj¹ wraz z nimi przeciw Panui przeciw Jego Pomazañcowi: �Stargajmy Ich wiêzy i od-rzuæmy od siebie Ich pêta!�. �mieje siê Ten, który mieszkaw niebie, Pan siê z nich naigrawa. A wtedy mówi do nichw swoim gniewie i sw¹ zapalczywo�ci¹ ich trwo¿y. Po-dobne s³owa czytamy w Psalmie 9., opiewaj¹cym zwy-ciêstwo Boga nad Jego wrogami: Chwalê Ciê, Panie,ca³ym sercem (...). Bo� Ty przeprowadzi³ mój s¹d i wyrok,zasiadaj¹c na tronie � Sêdzio sprawiedliwy. Zgromi³e� pysz-nych, zgubi³e� wystêpnych, imiê ich na wieczne czasywymaza³e�. Upadli wrogowie � wieczyste ruiny, miasta

22

poburzy³e� � przepad³a o nich pamiêæ. A zatem z³o try-umfuje tylko do czasu! Spiskuj¹cy przeciw Panu w³adcytego �wiata � bo Bóg nie odbiera udzielonej im wol-no�ci � tryumfuj¹ tylko w granicach doczesno�ci. Osta-teczne zwyciêstwo nale¿y do Boga, gdy¿ to On jestjedynym Panem (gr. Kýrios) ¿ycia i �mierci, i nie po-zwoli bezcze�ciæ swojego �wiêtego imienia (por. Ez39, 7). Losem za� tych, którzy �wiadomie i uparcieGo odrzucaj¹, bêdzie wiekuista zag³ada. A poniewa¿ludzie ci ¿yj¹ tak, jakby Boga nie by³o, ten ostatecznylos bêdzie dla nich zaskoczeniem.

4. Jak zwyciê¿aæ w tej walce?

Co robiæ wobec tak smutnej sytuacji �wiata, w któ-rej wypad³o nam ¿yæ? Czy tylko siê przera¿aæ? Nie!Czy wokó³ tego �negatywu� skupiæ mamy swe my�lii uwagê? W ¿adnym wypadku! Czy zatem winni�mybiernie czekaæ a¿ dobro samo zatryumfuje? Nie, chrze-�cijanie, jak rozwa¿ali�my, maj¹ obowi¹zek szybkie-go odczytywania znaków czasu i zajmowania wyma-ganej przez nie postawy (por. KK 9, KDK 4. 11, DE 4,DWR 15). Konieczn¹ wiêc i zasadnicz¹ postaw¹ jestprzede wszystkim umacnianie w nas samych duchawiary i ufno�ci wobec Boga oraz Jego zamys³u mi³o-�ci, a tak¿e wa¿ne jest nasze m¹dre i odpowiedzialnew³¹czenie siê w obronê prawdziwych warto�ci.

23

a) jasna �wiadomo�æ prawa naturalnegoi prawdy objawionej

Konieczna jest wiêc kontemplacja Bo¿ej prawdy,która jest jasna i piêkna (³ac. veritátis spléndor); potrzeb-ne jest te¿ wracanie do �róde³, do Biblii i nieprzerwa-nej tradycji Ko�cio³a. Te obiektywne �ród³a umacnia-j¹ wiarê w Boga Stwórcê, w naszego Pana i Odkupi-ciela, Jezusa Chrystusa, w Boskie ustanowienie ma³-¿eñstwa i rodziny. G³êboko umocnione postawyi przekonania wewnêtrzne s¹ w tej walce najwa¿niej-sze. Dochodzi siê do nich przez odkrycie struktur za-sadniczych, fundamentu, jakby konstrukcji no�nej.Jasna �wiadomo�æ istnienia prawa naturalnego, zwi¹-zanego z ludzk¹ natur¹, le¿y u podstaw. Pe³ny �blaskprawdy� przychodzi wraz z wiar¹ dan¹ prawu Bo¿e-mu. Pochodzi wiêc z Bo¿ego pozytywnego objawie-nia, które o�wieca wszystkie nasze my�li, decyzjei dzia³ania � formuj¹c nasze cz³owieczeñstwo ku pe³-ni zamierzonej przez Boga. Do tego za� potrzebne jestpochylenie siê nad s³owem Bo¿ym i rozmodlenie,a tak¿e g³êbsza refleksja nad wspó³czesn¹ nam rze-czywisto�ci¹. Potrzebny jest wiêc czas i cisza; a wresz-cie sakramentalny kontekst Eucharystii i adoracji,modlitwa ró¿añcowa, po prostu ¿ywa wiê� z Panem¿yj¹cym w Ko�ciele. Wtedy nasza chrze�cijañska �wia-domo�æ kszta³tuje trwa³e i mocne postawy.

24

b) g³os Ko�cio³a �alarmuj¹cego� dzi�

Konieczne jest te¿ ustawiczne dr¹¿enie �wiadomo-�ci i prostowanie pojêæ istotnych. Potrzebna i bardzopo¿yteczna jest znajomo�æ wypowiedzi MagistériumEcclésiae dotycz¹cych tematu rodziny (zw³aszcza: Pa-we³ VI Humánae vitae, Jan Pawe³ II Familiáris consórtio,Evangélium vítae, Ecclésia in Európa, Katechizm Ko�cio³aKatolickiego). Powinni�my równie¿ wiedzieæ, co dzie-je siê aktualnie na tym odcinku w ¿yciu i przedsiê-wziêciach Ko�cio³a. Trzeba ws³uchiwaæ siê w g³osobecnego Namiestnika Chrystusowego BenedyktaXVI, który niedawno podczas V �wiatowego Spotka-nia Rodzin w Walencji mówi³ miêdzy innymi: �Wzy-wam zatem rz¹dz¹cych i ustawodawców, by zasta-nowili siê nad tym oczywistym dobrem, jakie ogniskadomowe, które ¿yj¹ w pokoju i harmonii, zapewniaj¹cz³owiekowi, rodzinie, newralgicznemu centrum spo-³eczeñstwa, jak przypomina o tym Stolica Apostolskaw Karcie Praw Rodziny. Przedmiotem praw jest inte-gralne dobro cz³owieka, odpowied� na jego potrzebyi d¹¿enia. Jest to powa¿na pomoc spo³eczeñstwu, któ-rej nie mo¿e siê ono wyzbyæ. Dla narodów za� jest toobrona i oczyszczenie�. Nale¿y znaæ i powa¿nie trak-towaæ równie¿ listy pasterskie biskupa ordynariuszaczy konferencji Episkopatu dotycz¹ce ma³¿eñstwa i ro-dziny. Cenn¹ pomoc¹ bêd¹ zawsze publikacje z tejdziedziny zgodne z nauczaniem Ko�cio³a.

25

c) oddolne ruchy i charyzmaty

Dzia³anie na rzecz obrony ¿ycia i rodziny wynikaz powszechnej odpowiedzialno�ci chrze�cijañskiej.Nale¿y wspieraæ wszelkie grupy i jednostki charyzma-tyczne walcz¹ce o rodzinê, o prawdziwe ma³¿eñstwo,o cz³owieka, aby one mog³y z kolei w sposób konkret-ny i bezpo�redni s³u¿yæ potrzebuj¹cym. I znów po-wróæmy do s³ów Benedykta XVI, które wypowiedzia³na Spotkaniu Rodzin w Walencji: �(�) na wspólno-cie ko�cielnej spoczywa odpowiedzialno�æ za okaza-nie wsparcia, zachêty i pokarmu duchowego, któreumocni³yby zwarto�æ rodziny, przede wszystkimw godzinach prób i chwilach krytycznych. W tym sen-sie bardzo istotna jest praca parafii, podobnie jak ró¿-nych stowarzyszeñ ko�cielnych powo³anych dowspó³pracy, jako sieci oparcia, i pomocna d³oñ Ko-�cio³a dla wzrastania rodziny w wierze�.

d) przyk³ady �wiêtych

Pan daje nam przez Ko�ció³ osobowe wzorce dona�ladowania � �wiête ma³¿eñstwa, �wiête ¿ony, mat-ki, �wiêtych ojców (np. �wiêta Monika, matka wiel-kiego Augustyna, a w naszych czasach: b³. Joanna Be-renta Molla, S³udzy Bo¿y Wiktoria i Józef Ulmowie,b³ogos³awieni Maria i Alojzy Beltrame). To, co rozwa-¿amy teologicznie, biblijnie, liturgicznie, w dokumen-tach Ko�cio³a, przybiera konkretn¹ postaæ w ¿ywychludziach, którzy s¹ �wiadkami ¿ywej Paschy w na-

26

szej codzienno�ci. W tych przyk³adach widzimy, jakdzi�, w naszych czasach mo¿e wygl¹daæ wierno�æChrystusowi Paschalnemu realizowana w ¿yciu ma³-¿eñskim i rodzinnym, a tak¿e w ¿yciu samotnym (S³u-ga Bo¿a Anna Jenke). Ró¿ne przyk³ady, ró¿ne wymia-ry, ró¿ne czyny, ale zachêta aktualna dla nas znajdujesiê w tym jednym elemencie, wspólnym dla wszyst-kich tych �wiêtych i B³ogos³awionych � w duchuprawdziwie chrze�cijañskim, ewangelicznym. Bógka¿demu daje odpowiedni¹ ³askê, trzeba tylko chcieæj¹ przyj¹æ i odpowiadaæ Bogu w³a�ciwie, nie lêkaj¹csiê, ¿e mo¿e nas spotkaæ co� ponad nasze si³y.

Przygl¹dajmy siê �wiadkom, którzy przeszli ju¿zwyciêsko ten bój i nabierajmy otuchy. Oni swoj¹ po-staw¹ niejako mówi¹ do nas: �Walczcie o piêkne cz³o-wieczeñstwo! Warto! Walka szybko przeminie, a zwy-ciêstwo bêdzie wieczne�.

e) liturgia Ko�cio³a

Nadrzêdne znaczenie powinna mieæ dla nas litur-gia. Jej odnowa wyrastaj¹ca z powszechnego �ruchuliturgicznego� stanowi � jak ju¿ wspomnieli�my � je-den z wielkich i pozytywnych znaków czasu (por.KL 43). Obrzêdy sakramentu ma³¿eñstwa zajmuj¹ bar-dzo wa¿ne miejsce w kszta³towaniu �wiadomo�ci i po-staw zgodnych ze �ród³ami. Liturgia nieustannie bu-dzi w nas �wiadomo�æ misterium, a przez mistagogiê� sakramentalnie � pozwala nam czynnie w³¹czyæ siêw to misterium mi³o�ci ukrzy¿owanej i zwyciêskiej.

27

5. �wiêta Rodzina � blask zwyciêskiej prawdy

Na tle otaczaj¹cej nas rzeczywisto�ci szczególniewa¿na jest Niedziela �wiêtej Rodziny, na której obec-nie skupiamy uwagê, z ca³ym bogactwem tekstówbiblijnych i modlitw Ko�cio³a.

�wiêto to wesz³o na sta³e do liturgii, jako obowi¹-zuj¹ce w ca³ym Ko�ciele, w 1921 roku. Najpierw ob-chodzone by³o w pierwsz¹ niedzielê po ObjawieniuPañskim, a od reformy soborowej prze¿ywamy jew³a�nie dzi� - w pierwsz¹ niedzielê po  Bo¿ym Naro-dzeniu. Wywodzi siê ono jednak z kultu �wiêtej Ro-dziny, który rozwija³ siê ju¿ od XVII wieku i to w³a-�nie w takim zabarwieniu: �wiêta Rodzina ukazywanaby³a �jako wzorzec dla rodzin chrze�cijañskich, szcze-gólnie ze wzglêdu na zagra¿aj¹ce jej niebezpieczeñ-stwa rozpadu� (fr. comme modèle aux familles chrétien-nes, d�autan plus que celles-ci sont menacées de ruine �J. A. Jungmann, p. 201). Liturgiczna ksiêga �Martyro-logium rzymskie� podkre�la, ¿e �wiêta Rodzina nietylko �ukazuje rodzinom chrze�cijañskim naj�wiêtszeprzyk³ady� (³ac. sanctíssima proponúntur exémpla), aleponadto prze¿ywanie tego �wiêta �wyprasza im od-powiednie pomoce� (³ac. et opportúna invocánturauxília).

Niedziela �wiêtej Rodziny stanowi zatem wa¿ne�ród³o wspieraj¹ce nas w tej duchowej walce. Doty-czy bowiem ma³¿eñstwa i rodziny, a wiêc przysz³o�cirodzaju ludzkiego, dotyczy godno�ci i �wiêto�ci cz³o-wieka, i � powiedzmy szczerze � dotyczy normalno-

28

�ci. To �wiêto mówi o naszych ludzkich problemach,o naszym losie. Rzuca �wiat³o na to, co bolesne, nawetna to, co chcieliby�my schowaæ, co nas kompromitu-je, co nam nie wychodzi, co siê nam nie udaje. A tychludzkich problemów jest wiele: mia³o byæ tak piêknie,mia³a trwaæ wielka mi³o�æ, a potem � pojawi³a siêobojêtno�æ, niechêæ, a mo¿e i nienawi�æ; rozbicie,p³acz, zgorszenie i g³êbokie zranienia przez podwa¿e-nie wiary w mi³o�æ. Zaczynaj¹ siê lêki, fobie, daj¹ znaæo sobie rany, które zadane przez najbli¿szych zostaj¹gdzie� g³êboko na samym dnie serca, a mo¿e ujawniasiê z³o�æ, pretensje, ¿al i � jak¿e ³atwy �¿er� dla kusi-ciela, który nak³ania do buntu, dzia³ania na przekór,lekcewa¿enia drugiego cz³owieka, niszczenia tego, cospo³eczne, a mo¿e i do rozpaczy.

A jednak jest wyj�cie! Jakie? Nieustannie nawra-caæ siê do Mi³o�ci, w czym pomaga nam w³a�nie �wiê-ta liturgia Ko�cio³a. Dzi� lekarstwem dla ludzko�cijest kontemplacja Rodziny z Nazaretu � Jezusa, Ma-ryi i Józefa. Bóg dopu�ci³ tyle bólu i udrêk nawet nate naj�wiêtsze Osoby, ale te¿ dawa³ zawsze w³a�ciwewyj�cie, które d�wiga nas wszystkich � wyj�ciepaschalne: Per crúcem ad lúcem! � �Przez krzy¿ do�wiat³a�.

Misterium �wiêtej Rodziny daje wiêc otrze�wie-nie, rado�æ, podnosi na duchu i umacnia. Jest po pro-stu �blaskiem prawdy� zwyciêskiej. Ale te¿ jest we-zwaniem. Wezwaniem do na�ladowania, czyli do¿ycia na miarê powo³ania, którym zostali�my obda-rowani przez Boga. Tym powo³aniem jest �wiêto�æ,

29

czyli ca³kowite zjednoczenie z Panem, który do koñcanas umi³owa³ (J 13, 1), a umieraj¹c na krzy¿u za naszegrzechy, darowa³ nam nowe ¿ycie i przywróci³ nadzie-jê; ca³¹ ziemiê opromieni³ blaskiem s³oñca, w którymjest nasze uzdrowienie (por. Ml 3, 20). Niech wiêc niezabraknie w naszych rodzinach, w naszej wspólnocieducha! Ducha mi³o�ci, pokoju i jedno�ci.

6. Publikacja ��wiêta Rodzina�

Ta kolejna publikacja z serii �Eucharystyczna mi-stagogia w roku liturgicznym� równie¿ ma charakterwezwania. Zawarte jest ono zarówno w tekstach bi-blijnych, jak i w ca³ym liturgicznym kontek�cie(zw³aszcza w tek�cie modlitw liturgicznych).

Tomik ten dotyczy Okresu Bo¿ego Narodzenia wewszystkich latach liturgicznych (A, B, C), a konkret-nie � Niedzieli w Oktawie Bo¿ego Narodzenia, którama specyficzny charakter. Nie skupia siê na jednymz wydarzeñ, lecz przybli¿a nam ¿ycie �wiêtej Rodzi-ny Jezusa, Maryi i Józefa. Biblijna i liturgiczna tre�ætej niedzieli prowadzi nas do w³a�ciwej odpowiedziBogu, któr¹ powinni daæ wszyscy, nie tylko ¿yj¹cyw ma³¿eñstwie i rodzinie. �wiadomo�æ p³yn¹ca z wia-ry, postawy wewnêtrzne i wynikaj¹ce z nich czyny toodpowied�, któr¹ formuje to �wiêto.

Obecno�æ Jezusa Chrystusa sprawi³a, ¿e Rodzinaz Nazaretu by³a ��wiêt¹�. Tylko On u�wiêca wszyst-kich. W Nim te¿ Bóg wo³a wszystkich do �wiêto�ci,

30

czyli do zjednoczenia z Sob¹ w wierze i mi³o�ci. Ob-szerny rozdzia³ �Powo³ani do �wiêto�ci� s³u¿y temucelowi; przypomnieniu, ¿e wszyscy s¹ powo³ani do�wiêto�ci i �wszyscy uprawiaj¹ jedn¹ �wiêto�æ� (KK41), choæ w ró¿nych formach chrze�cijañskiego ¿ycia(duchowni, osoby konsekrowane, ma³¿eñstwa i oso-by samotne).

Wszystkich Drogich Czytelników zawierzam Ma-ryi, Królowej Rodzin, aby wraz ze �wiêtym Józefemwyprasza³a u Jezusa ³askê �wiêto�ci ka¿dej rodziniei ka¿demu cz³owiekowi dla budowania prawdziwe-go szczê�cia ca³ej rodziny ludzkiej.

 Stara Wie� � Blizne, dnia 21 pa�dziernika 2006 roku, w �wiato-wy Dzieñ Ró¿añca

Ks. Bronis³aw Mokrzycki SJ