OINARRIZKO INFORMATIKA

AURKIBIDEAAURKIBIDEA

Informatikaren Informatikaren definizioadefinizioa

Ordenagailuaren Ordenagailuaren definizioadefinizioa

Informazioa Informazioa ordenagailuetanordenagailuetan

Ordenagailuaren Hardware osagaiakOrdenagailuaren Hardware osagaiak

Ordenagailuaren Software osagaiakOrdenagailuaren Software osagaiak

INFORMATIKAREN DEFINIZIOAINFORMATIKAREN DEFINIZIOA

InformatikaInformatika: ( (Informazioa+Automatikoa) Informazioa+Automatikoa) Informazioaren tratamendu automatikoa Informazioaren tratamendu automatikoa ordenadoreen bitartez. Ordenadoreen ordenadoreen bitartez. Ordenadoreen (tresneria+programak+datuak) fabrikazioa (tresneria+programak+datuak) fabrikazioa eta jarduera ikertzen duen zientzia.eta jarduera ikertzen duen zientzia.

ORDENAGAILUEN DEFINIZIOAORDENAGAILUEN DEFINIZIOA

Hardwarea: Hardwarea: (uki daitekeena)(uki daitekeena) Prozesu Prozesu elektroniko-digitalerako gailu edo elektroniko-digitalerako gailu edo tresneria. tresneria.

Softwarea:Softwarea:Gailu hauetan gorderiko Gailu hauetan gorderiko programa eta datuak. programa eta datuak.

INFORMAZIOA ORDENAGAILUETANINFORMAZIOA ORDENAGAILUETAN

Bit:Bit:Oinarrizko informazio unitatea da. 0 Oinarrizko informazio unitatea da. 0 edo 1 balioak har ditzake. Hardwareko edo 1 balioak har ditzake. Hardwareko dispositibo ezberdinetan bit bat azaltzea dispositibo ezberdinetan bit bat azaltzea erraza da.erraza da.

Byte: Byte: zortzi bit-ez osatutako unitatea da.zortzi bit-ez osatutako unitatea da.

ORDENAGAILUEN HARDWARE ORDENAGAILUEN HARDWARE OSAGAIAKOSAGAIAK

CPU: CPU: Ordeagailuaren zerebro gidaria, Ordeagailuaren zerebro gidaria, egin beharreko guztia gidatzen duen egin beharreko guztia gidatzen duen organo eraginkorra. Pentium, AMD...organo eraginkorra. Pentium, AMD...Bere gaitasuna nola neurtzen da:Bere gaitasuna nola neurtzen da:Mhz adierazten den abiadura (haizegailu Mhz adierazten den abiadura (haizegailu beharrezkoa)beharrezkoa)Era berean tratatu ditzaken bit kopurua Era berean tratatu ditzaken bit kopurua (32 bit pentium, 64 nintendo,...) (hitzaren (32 bit pentium, 64 nintendo,...) (hitzaren luzera, WORD)luzera, WORD)


Memoria nagusia: Memoria nagusia: Prozesadoreak momentuan Prozesadoreak momentuan darabilen informazioa gordetzen duen darabilen informazioa gordetzen duen elementua( programa, sarera-irteera datuak).elementua( programa, sarera-irteera datuak).Bi mota daude:Bi mota daude:RAM:RAM: (sarrera aldakorreko memoria) (sarrera aldakorreko memoria) programak+datuak; ezabatu egiten da programak+datuak; ezabatu egiten da ordenadorea itzaltzean. ordenadorea itzaltzean. mota bereziamota berezia: : CACHECACHE: : Memoria RAM ultra-arina,Memoria RAM ultra-arina,ROMROM: (irakurri hutsezko memoria): : (irakurri hutsezko memoria): Ordenagailuak bere jauduerarako eten gabe Ordenagailuak bere jauduerarako eten gabe behar dituen datuak (martxan jartzeko behar dituen datuak (martxan jartzeko programa, konfigurazioak,...)programa, konfigurazioak,...)


Oinarrizko plaka: Oinarrizko plaka: ordenagailua bezalako ordenagailua bezalako sistema elektroniko konplexu bat osatzen sistema elektroniko konplexu bat osatzen duen plaka da. Ordenagailu barneko duen plaka da. Ordenagailu barneko hardwarea elkar lotzen dituen plaka da. hardwarea elkar lotzen dituen plaka da.


Biltegitze ugarirako dispositiboak:Biltegitze ugarirako dispositiboak: konputagailuaren unitate zentralari datuak konputagailuaren unitate zentralari datuak memoria nagusitik ezabatu eta gero memoria nagusitik ezabatu eta gero berrriz eskuratzea ahalbidetzen dion berrriz eskuratzea ahalbidetzen dion periferikoa da. Erabilienak: periferikoa da. Erabilienak: Disko gogorra Disko gogorra DVD unitatea DVD unitatea PendrivePendrive

……


Bideo sistema:Bideo sistema: Bi osagai ditu: Bi osagai ditu:

Monitorea: Informazioa azaldu bakarrik Monitorea: Informazioa azaldu bakarrik egiten duen dispositiboa da. Neurria: Bere egiten duen dispositiboa da. Neurria: Bere diagonala neurtuz ata pulgadatan diagonala neurtuz ata pulgadatan azalduta.azalduta.

Pixel

Pixelen arteko distantzia

Pantailaren bereizmena: Pantaila osotzen duten pixel kopurua eta zenbat kolore ezberdin pixel bakoitzeko.800x600640 x 48016 kolore256 kolore

Bideo txartrela: Bideo sistemaren Bideo txartrela: Bideo sistemaren benetako elementua. Prozesadore txiki eta benetako elementua. Prozesadore txiki eta Bideo –RAM memoriak osatzen dute. Bideo –RAM memoriak osatzen dute. Oibnarrizko plakan Zokalo edo Oibnarrizko plakan Zokalo edo zabalpenerako zirrikitu batetan txertaturik zabalpenerako zirrikitu batetan txertaturik dago. dago.

Monitoreara

Zokaloan

Bideo prozesadorea


Periferikoak:Periferikoak:Ordenagailu baten Ordenagailu baten teklatuateklatua agindu eta agindu eta datuak sartzeko balio duen periferikoa da, datuak sartzeko balio duen periferikoa da, idazmakinetan ere antzeko teklatuak idazmakinetan ere antzeko teklatuak erabiltzen diren arren.erabiltzen diren arren.Teklatu ezberdinak existitzen dira, hizkien Teklatu ezberdinak existitzen dira, hizkien kokapenari dagokionean. Estandar kokapenari dagokionean. Estandar ingelesa, ordea, QWERTY deritzona da. ingelesa, ordea, QWERTY deritzona da. Izen hori hartzen du goian ezkerraldeko Izen hori hartzen du goian ezkerraldeko lehen sei hizkiak direlako.lehen sei hizkiak direlako.


Periferikoak:Periferikoak:SaguaSagua ordenagailuarentzako periferiko bat ordenagailuarentzako periferiko bat da, sarrera kontrol eta datuen gailua da, sarrera kontrol eta datuen gailua izanik. Eskuaren mugimendua izanik. Eskuaren mugimendua ordenagailuari bidaltzeko gai da, ordenagailuari bidaltzeko gai da, ordenagailuak pantailaratzeko. Sistema ordenagailuak pantailaratzeko. Sistema desberdinak daude:gomazko boladunak, desberdinak daude:gomazko boladunak, izpi infragorriekin eta laserrarekin izpi infragorriekin eta laserrarekin funtzionatzen duten sagu berrienak.funtzionatzen duten sagu berrienak.


Periferikoak:Periferikoak:

Inprimagailu Inprimagailu bat ordenagailu baten dugun bat ordenagailu baten dugun irudi edo testuzko dokumentu bat medio irudi edo testuzko dokumentu bat medio fisiko batetara (orokorrean, papera) fisiko batetara (orokorrean, papera) pasatzeko funtzioa betetzen duen irteera pasatzeko funtzioa betetzen duen irteera periferiko bat da. Lehen inprimagailua XIX. periferiko bat da. Lehen inprimagailua XIX. mendean sortu zen. mendean sortu zen.


Periferikoak:Periferikoak:

Irudien Irudien eskanerraeskanerra, informatikaren , informatikaren testuinguruan, irudiak (argazkiak, testuinguruan, irudiak (argazkiak, marrazkiak, esku-idazkiak, objektuak...) marrazkiak, esku-idazkiak, objektuak...) atzitu eta irudi digital modura gordetzen atzitu eta irudi digital modura gordetzen dituen gailua da. Eskanerrik arruntenak, dituen gailua da. Eskanerrik arruntenak, gaur egun, dokumentua kristalezko leiho gaur egun, dokumentua kristalezko leiho baten gainean kokatzen den baten gainean kokatzen den mahaigaineko mahaigaineko eskanerrakeskanerrak edo edo eskaner lauakeskaner lauak dira. dira.


Periferikoak:Periferikoak:Soinu-txartelaSoinu-txartela programa informatikoen bidez programa informatikoen bidez ordenagailu baten soinu sarrera eta irteera ordenagailu baten soinu sarrera eta irteera kontrolatzea ahalbidetzen duen txartela da. kontrolatzea ahalbidetzen duen txartela da.

Soinu-txartel gehienen konektoren koloreak:Soinu-txartel gehienen konektoren koloreak:


Ordenagailuen konexioak Ordenagailuen konexioak : :

Serie portuak:Serie portuak: Kable batetik bit guztiak. Kable batetik bit guztiak.

Portu paraleloak:Portu paraleloak: Bit bakoitza kable Bit bakoitza kable ezberdin baten bitartez.ezberdin baten bitartez.

01010101011110

1

0

0

1


Ordenagailuen arteko konexioakOrdenagailuen arteko konexioak::

Sare lokalaSare lokala edo edo LANLAN Sare hauek esparru Sare hauek esparru txikiak estaltzen dituzte: etxeak, bulegoak, txikiak estaltzen dituzte: etxeak, bulegoak, aireportuak, eraikinen talde txiki bat... aireportuak, eraikinen talde txiki bat... Ezaugarri nagusiak datu transferentzia Ezaugarri nagusiak datu transferentzia azkarragoa, estaldura geografiko txikiagoa azkarragoa, estaldura geografiko txikiagoa eta telekomunikazio linea alokatuak behar eta telekomunikazio linea alokatuak behar ez izatea dira. ez izatea dira.

InternetInternet mundu osoan zabalduta dagoen mundu osoan zabalduta dagoen sareen sare erraldoi bat da. Internet bidez sareen sare erraldoi bat da. Internet bidez erabil daitezkeen zerbitzuen artean, Web erabil daitezkeen zerbitzuen artean, Web zerbitzuaz kanpo, hurrengoak aurki zerbitzuaz kanpo, hurrengoak aurki ditzakegu: fitxategien transferentzia (FTP), ditzakegu: fitxategien transferentzia (FTP), posta elektronikoa (e-posta), elkarrizketak posta elektronikoa (e-posta), elkarrizketak (txat) edo bat-bateko mezularitza. (txat) edo bat-bateko mezularitza.

ORDENAGAILUEN SOFTWARE ORDENAGAILUEN SOFTWARE OSAGAIAKOSAGAIAK

Sistema eragileaSistema eragilea::

Software garrantzitsuena da eta bere lana hau da: Software garrantzitsuena da eta bere lana hau da: hardwarea baliogarri egitea eta hardwararen hardwarea baliogarri egitea eta hardwararen funtzionamentu egokia izatea. Sistema operatiboa funtzionamentu egokia izatea. Sistema operatiboa beste software motak hardwarea erabil dezaten beste software motak hardwarea erabil dezaten arduratzen da. Garrantsitzuenak: arduratzen da. Garrantsitzuenak:

LinuxLinux

Mac osMac os

WindowsWindows


Aplikazioa softwareaAplikazioa softwarea::

Lan zehaztuak egiteko garatuta dauden Lan zehaztuak egiteko garatuta dauden programak dira. Hauek sistema eragilea programak dira. Hauek sistema eragilea erabili behar dute hardwarea erabil ahal erabili behar dute hardwarea erabil ahal izateko. Daudenetatik hurrengoak izateko. Daudenetatik hurrengoak aipatuko ditugu:aipatuko ditugu:


Programazio hizkuntzakProgramazio hizkuntzak::

Aplikazioak egiteko eta sistema operatibo Aplikazioak egiteko eta sistema operatibo berriak sortzeko erabiltzen diren tresnak berriak sortzeko erabiltzen diren tresnak dira.dira.

Documents

OINARRIZKO INFORMATIKA