Aurkibidea:Aurkibidea:• 1-Definizioa• 2-Hadware eta Software definizioak• 3-Informazioa ordenagailuetan• 4-Hardware osagaiak• 5-Biltegitze ugariko diapositibak• 6-Bideo sistema periferikoa• 7-Ordenagailuen konekzioak• 8-Ordenagailuen arteko konekzioak• 9-Software osagaiak

Definizioa:Definizioa:• Informazioa+Automatikoa:informazioaren

tratamendu automatikoa ordenadoreen bitartez• Ordenadoreen(tresneria+

programak+datuak)fabrikazio eta jarduera ikertzen duen zientzia.

OrdenagailuarenOrdenagailuaren definizioa: definizioa: Errekurtso kolekzio bat da:• Prozesu elektroniko-digitalerako gailu edo

tresneria.Hardware(uki daitekeena)• Gailu hauetan gorderiko programa eta

datuak.Software.

InformazioaInformazioa ordenagailuetan: ordenagailuetan:

• Hardwarean bakuntasuna kontuan edukita informazioa era bakunean erabili bahar du ordenagailuak.

• Oinarrizko informazio unitatea BIT:0 edo 1 balioak har ditzake.Hardwareko diapositibo ezberdinetan bit bat azaltzea erraza da– Elektronikoki:boltaje ezberdin bi bakoitzari bit-aren

balio bat lotuz.– Magnetikoki:Polaritate bi,bakoitzari bit-aren balioa

lotuz.

OrdenagailuenOrdenagailuen Hardware osagaiak: Hardware osagaiak:

• CPUCPU

• MEMORIAMEMORIA

• OINARRIZKO PLAKAOINARRIZKO PLAKA

• BILTEGITZE UGARIKO DISPOSITIBOAKBILTEGITZE UGARIKO DISPOSITIBOAK

CPU

• Ordenagailuaren zerebero gidaria,egin baharreko guztia gidatzen duen organo eraginkorra.Pentium,AMD,…

• Bere gaitasuna nola neurtzen da: – Mhz adierzten den abiadura(haizegailu beharrezkoa)– Era berean tratatu ditzaken bit kopurua(32 bit

pentium,64 nintendo,…)(hitzaren luzera,WORD)

Memoria:Memoria:

• 2)Memoria nagusia: Prozesadoreak momentuan darabilen informazio

gordetzen duen elementu(programa,sarera irteera datuak).

• RAM:(sarrera aldakorreko memoria)programak+datuak ;ezabatu ezabatu egiten da ordenadorea itzaltzean.mota berezia:CACHE:Memoria RAM ultra arina.ç

• ROM:(irakurri utzesko memoria):Ordenagailuak bere jarduerako eten gabe behar dituen datuak(martxan jartzeko programa,konfigurazioak…)

Oinarrizko Plaka:Oinarrizko Plaka:

• Busen bitartez komunikatzen dira elementu guztiak,fisikoki kableak dira.

• Hiru motatakoak daude:denak informazioa daramate:Bit-ak.

1)Datu1)Datu Busak:Busak:Busa datuak transferitzen dituen ordenagailu baten osagaien artean edo artean ordenagailuen artean sistema digital bat da.

2)Helbide Busa:2)Helbide Busa:

Mikroprozesadorearen erabat independentea kanal bat da datuaren memoriaren norabidea ezartzen duen leku iragaitzazko datuen.

3)Kontrol3)Kontrol BusaBusa::Busa datuak transferitzen dituen ordenagailu baten osagaien artean edo artean ordenagailuen artean sistema digital bat da.

Biltegitze Ugariko Diapositibak:Biltegitze Ugariko Diapositibak:• Informazio kopurua handitan biltzeko,informazio

hori eusten diete argi indarra badoa,informazioa leku seguruetan gordetzeko,informazioa leku batetik bestera eramateko,…

1)Disko1)Disko MagnetikoaMagnetikoa::Plastiko edo metalezko zirkulu itxura duten diskoak dira emultsio magnetiko batekin estalirik,hau magnetizatuz bitak gorde ditzakete.

2)Disko Optikoa:2)Disko Optikoa:

• Disko optiko bat informazio digitalaren biltegiratzearen formatu bat da, disko zirkular batean den informazioa kodifikatzen da, gordetzen da eta biltegiratzen du, ildo mikroskopiko batzuk laser batekin bat aurpegi lauen osatzen duten egitean.

3)Flash3)Flash Memoriak:Memoriak:Flash memoria memoria EEPROM-ren uzten duen memoriaren posizio anizkunak edo idatzi borratuak izan daitezela programazioaren bera lanak bat bultzada elektriko era bat garatua da, bakarrik idaztea uzten duen edo gela bakar bat aldiko borratzea aurreko aurrean

4)Bideo Sistema:4)Bideo Sistema:

• Monitorea:informazioa azaldu bakarrik egiten duen dipositiboa da.Neurria:Bere diagonala neurtuz eta pulgadetan azalduta.

Pixel

Pixelen arteko distantzia

Pantailaren bereizmena: Pantaila osotzen duten pixelpurua eta zenbat kolore ezberdin pixel bakoitzeko.800x600640 x 48016 kolore256 kolore

• Bideo txartela:Bideo sistemaren benetako elementua.Prozesadore txiki eta Bidoe-RAM memoriak osatzen dute.Oinarrizko plakan Zokalo edo zabalpenerako zirrikitu batetan tzertaturik dago.

Monitoreara

Zokaloan

Bideo prozesadorea

Zertarako da Bideo-RAM-a?Zertarako da Bideo-RAM-a?

• Bideo memorian momentuan monitorean azaltzen dena idatzirik dago.CPUak zerbait nahi badu azaldu pantailan Memoria honetan idatzi beharko du. Bideo txartelak daukan Prozesadore periferikoak (CPUari lana kentzeko) azalduko du fisikoki pantailatik.

Sarrera Periferikoak:Sarrera Periferikoak:

• Teklatua:Karaktere bakoitzak bit kolekzio bat lotuta du.Tekla bat zapaltzen denean lotuta duen bit kolekzioa RAM memoriako gordetzen da(TEKLATU-BUFFERRA),CPUak hau irakurri eta egin beharrekoa egiten du.Idazteko pantailan agertzen den marra bertikala KURTSOREA du izena Funtzi

o teklak

Zenbakien teklatua

Kurtsorea mugitzeko teklak

Teklatu alfabetiko

a

• Sagua:Sarrera periferikoa.Pantailan ikusten den geziaren izena PUNTEROA da.Azpialdean duen bolatxoaren ardatz bietako mugimendua irakurtzen duten sentsore bi dauzka. Mugimendu hau eta bi botoien zapalketa bitetan adierazita gordetzen dira RAM memorian gero

• Inprimagailua:Informazioa paperean azaltzeko erabiltzen den irteera periferikoa da.Hiru motakoak dira nagusiki:

– Puntu-matrizekoak– Tinta-zorrotadakoak– Laser-inprimagailuak.

• Eskanerra:Marrazkiak,irudiak digitalizatzeko erabiltzen den sarrera dispositiboa da.Irudi bat bit formatura pasatzen dute gero hau digitalki aldatzeko, bidaltzeko,...Eskanerrak irudia puntuka irakurtzen du eta puntu bakoitza eta honen kolorea bitak erabiliz digitalizatzen du. PPP edo puntuak pulgada bakoitzeko eta puntu bakoitzeko kolore ezberdinak aldatuz lortuko ditugu bereizmen ezberdinak irudiak digitalizatzen ditugunean.

• OCR: karaktereak ezagutzeko programa optikoa.

• Doinu-Txartela:Gure ordenagailutik eta gure ordenagailura doazen doinuak atera eta sartzeko erabiltzen den sarrera/irteera dispositiboa da. Bozgorailuak Mikrofonoa.

Bozgorailuak

Mikrofonoa

Ordenagailuaren Konekzioak:Ordenagailuaren Konekzioak:• Periferiko guztiak karkaxareki konektatzeko

erabiltzen duten konektoreak PORTUA izena dute.Nagusiki bi motakoak dira.2 mota daude:Serie Portua eta Portu Paraleloa.

• Serie-Portua:Kable batetik bit guztiak.

Portu-Paraleloak:Bit bakoitza kable ezberdin baten bitartez.

01010101011110

1

0

0

1

USB:periferikoak konputagailu bati lotzeko zerbitzatzen den portu bat da.

Firewere:Multiplataforma estandar bat

zaio sarrerarentzat / datuen irteera seriean gran abiadurari. Gailu digitalen elkarri lotzearentzat erabili ohi du kamera digitalak eta bideokamerak konputagailuetara.

• HDMI:High-definition Multi-media Interface (HDMI) definizio altuaren multimedia interfazea - da audioaren arau bat eta bideo digital zifratua konpresio bermaturik gabe industriatik euroconectorraren ordezko DRM izan dadin.

Ordenagailuare Arteko Konekzioak:Ordenagailuare Arteko Konekzioak: Sare Lokalak:area lokalaren sarea bat, sare

lokala edo LAN (ingeles Local Area Networken) da zenbait ordenagailuren elkarri lotzea eta periferikoak.

• Internet:interneta protokoloen TCP familia erabiltzen duten mezuaren sareen talde bat deszentralizatua da elkarri lotuta / IP, osatzen duten sare heterogeneo fisikoek logika sare bat funtziona dezatela bakarra bermatzean, munduko irismen

Ordenagailuen Software Osagaiak:Ordenagailuen Software Osagaiak:

• Sistema Eragileak:ez da nahikoa hardwarea edo osagai fisikoen konexio guztiak ongi egotea eta ordenadorea entzufatzea hau jardun ahal izateko.Softwarea (programak eta datuak) beharko du.Softwarea dietzen zaio ordenadoreari (hardwareari) jardun ahal izateko (eta hau kontrolatu) bidea ezkeintzen dioten mota askotako progamen multzoari eta datuei.Softwara honela sailkatzen da:

1)Sistema Eragile Edo Operatiboa:1)Sistema Eragile Edo Operatiboa:

• Software garrantzitsuena da eta bere lana hau da: hardwarea baliogarri egitea eta hardwararen funtzionamentu egokia izatea. Sistema operatiboa beste software motak hardwarea erabil dezaten arduratzen da.Sistema operatibo baten eginkizun orokorrak hauezek dira:Modu guztietako programal kontrolatu eta ejekutatu.Ordenadorearen dispositiboen erabilera kontrolatu. Disko gogorra , disketeen unitateak, monitorea...

• Sistema operatibo baten eginkizun orokorrak hauezek dira:Modu guztietako programal kontrolatu eta ejekutatu.Ordenadorearen dispositiboen erabilera kontrolatu. Disko gogorra,disketeen unitateak, monitorea...Periferiko bakoitza kontrolatzen duen programa (DRIVER) sistema eragileari itsatsi egin behar zaio. Beraz, periferikoa martxan jartzeko hauxe egin behar da:Portu zuzenetik konektatu.

• Hau kontrolatzen duen DRIVERra instalatu sistema eragilearen zati moduan. Sistema operatiboen ezaugarri garrantzitsu bat erabiltzailearekin edo usuarioarekin arremanetan jartzeko era da. Honetarako ERABILTZAILEAREN INTERFASEA deitzen dena erabiltzen dute. MS-DOSen interfase hau testu modukoa da eta Windowsena grafiko modukoa.

2)Aplikaziozko softwarea:2)Aplikaziozko softwarea:• Lan zehaztuak egiteko garatuta dauden

programak dira. Hauek sistema eragilea erabili behar dute hardwarea erabil ahal izateko. Daudenetatik hurrengoak aipatuko ditugu:

• Textu prozesadoreak: ordenadorearekin idazteko makina izango balitz bezala lan egiten dute.Kalkulo horriak: ordenadorearen bitartez zenbakiekin lan egitea errazten dute.

• Datu baseak: Informazioaren ( datuen ) erabilpena errazten duten programak dira.

• Jokoak.• Komunikazio Softwarea: ordenadoreak

komunikatzeko erabiltzen da. Adibidez Interneteko nabegatzaile bat.

3)Programazio Hizkuntzak:3)Programazio Hizkuntzak:

• Aplikazioak egiteko eta sistema operatibo berriak sortzeko erabiltzen diren tresnak dira.