OBRAZOVNI PROGRAM ZA STRUČNO OBRAZOVANJE · PDF file- Upoznaje instalacije vodovoda i kanalizacije u objektima visokogradnje - Objašnjava način vođenja cijevi kroz zidove i tavanice

OBRAZOVNI PROGRAM ZA STRUČNO OBRAZOVANJE

ZA ZANIMANJE

INSTALATER U GRAĐEVINARSTVU

2

SADRŽAJ OPŠTI DIO ........................................................................................................3 1. Naziv programa ............................................................................................3 2. Nastavni plan ...............................................................................................3 3. Ciljevi obrazovanja i vaspitanja.........................................................................3 4. Uslovi za upis, odnosno za uključivanje u program obrazovanja odraslih ........................4 5. Trajanje obrazovanja .....................................................................................4 6. Prohodnost..................................................................................................4 7. Obrazovanje koje se stiče................................................................................4 POSEBNI DIO .....................................................................................................5 1. PREDMETNI PROGRAMI......................................................................................5 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ............................................................................5 1.2. STRUČNO TEORIJSKI PREDMETI .........................................................................6 1.2.1. GRAĐEVINSKE KONSTRUKCIJE........................................................................6 1.2.2. GRAĐEVINSKI MATERIJALI........................................................................... 12 1.2.3. OSNOVE GRAĐEVINARSTVA ......................................................................... 17 1.2.4. TEHNIČKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM ............................................. 21 1.2.5. VODOVOD I KANALIZACIJA........................................................................... 25 1.2.6. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA RADA ................................................................ 29 1.2.7. PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA .......................................... 33 2. ISPITNI KATALOZI .......................................................................................... 44 2.1. GRAĐEVINSKE KONSTRUKCIJE ......................................................................... 44 2.2. PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA............................................. 45 3. Obavezni načini provjeravanja znanja................................................................. 46 4. Uslovi za napredovanje i završetak obrazovnog programa ......................................... 46 5. Način prilagođavanja učenicima sa posebnim potrebama .......................................... 46 6. Način prilagođavanja programa obrazovanju odraslih............................................... 46 7. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika .............................................. 47 8. Oblik organizacije izvođenja ............................................................................ 47 9. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave .......................................... 47 10. Profesionalna praksa .................................................................................... 48 11. Slobodne aktivnosti ...................................................................................... 48

3

OPŠTI DIO 1. Naziv programa: INSTALATER U GRAĐEVINARSTVU 2. Nastavni plan Redni broj

Nastavni predmeti- grupe predmeta I II III Ukupno

A Opšte obrazovni predmeti sedm. god. sedm. god. sed. god. 1. Maternji jezik i

književnost 3 108 2 72 2 66 246

2. Matematika 3 108 2 72 2 66 246 3. Strani jezik 2 72 2 72 2 66 210 4. Informatika 1 36 - - 36 5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 66 210

Društvena grupa predmeta

1. Istorija 1 36 36 2. Geografija 1 36 36 3. Sociologija 1 36 36

Prirodna grupa predmeta 1. Fizika 1 36 36 2. Hemija 1 36 36 3. Ekologija 1 36 36

UKUPNO A 15 540 10 360 8 264 1164

B Stručno teorijski predmeti

1. Građevinske konstrukcije 2 72 2 66 138 2. Građevinski materijali 1 36 36 3. Osnove građevinarstva 1 36 36

4. Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom 2 72 72

5. Vodovod i kanalizacija 2 72 72

6. Ekonomika i organizacija rada 2 72 72

UKUPNO B 6 216 4 144 2 66 426

C Praktična nast. sa tehn. zanimanja - školski oblik 10 360 17 612 21 693 1665

C1 Praktična nast. sa tehn. zanimanja - dualni oblik

D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 33 105

E Profesionalna praksa broj dana 10 15 25

E1 Broj časova - školski oblik 32 1152 32 1152 32 1056 3360 F Broj časova - dualni oblik

F1 Br. radnih sedmica - školski oblik 36 36 33 105

Broj radnih sedmica - dualni oblik

Ukupno časova za obrazovni program - školski oblik (A + B + C + D) =3360

3. Ciljevi obrazovanja i vaspitanja

- Produbljuje i proširuje opšte obrazovanje u funkciji struke i obezbjeđuje stručno teorijska i praktična znanja za samostalno obavljanje zanimanja;

- Razvije sposobnost socijalne komunikacije, spremnost za razvijanje međuljudskih odnosa; - Poznaje osnove građevinarstva i građevinske elemente zgrade; - Poznaje vrste i osobine građevinskih materijala; - Zna čitati projekte u različitim razmjerama i prenositi mjere iz projekta na mjesto

gradnje; - Poznaje pravila mjerenja; - Poznaje organizaciju gradilišta i unutrašnji transport;

4

- Poznaje klasičnu i savremenu tehnologiju izvođenja instalacija vodovoda i kanalizacije; - Osposobljava se za montažu spoljnih i unutrašnjih instalacija vodovoda i kanalizacije; - Osposobljava se za montažu armatura; - Osposobljava se za montažu sanitarnih objekata; - Osposobljava se za otklanjanje kvarova i održavanje instalacija vodovoda i kanalizacije; - Poznaje elemente kalkulacije za kućne instalacije vodovoda i kanalizacije, zna izraditi

kalkulaciju za jednostavne instalaterske radove; - Razvije ekološku svijest i svijest o poštovanju mjera zaštite na radu i zaštite okoline i

kulturnog naslijeđa u građevinarstvu. 4. Uslovi za upis, odnosno za uključivanje u program za obrazovanje odraslih - U školu za sticanje srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju za zanimanje Instalater / Instalaterka u građevinarstvu mogu se upisati lica koja su završila osnovnu školu ili završila dvogodišnju stručnu školu i nijesu starija od 17 godina. - Izuzetno, u školu se mogu upisati lica do 18 godine, uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole. Lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.

- Ako se za upis prijavio veći broj kandidata od broja raspisanih mjesta, upis se vrši prema odgovarajućem pravilniku o upisu učenika u srednju školu, koji donosi Ministarstvo prosvjete i nauke.

5. Trajanje obrazovanja - Obrazovanje traje tri godine. 6. Prohodnost za nastavak obrazovanja - U redovnom obrazovanju učenici prelaze u viši razred, ako su iz svih predmeta tekuće godine postigli pozitivnu ocjenu, odradili slobodne aktivnosti i obavili profesionalnu praksu. - Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se uključiti u drugi ili treći razred srodnog zanimanja uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita, u skladu sa odlukom nadležnog organa škole. - Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog programa za odrasle, koji donosi škola a u skladu sa Uputstvom o prilagođavanju obrazovnih programa obrazovanju odraslih. 7. Obrazovanje koje se stiče/kvalifikacija - Završetkom obrazovnog programa učenik stiče stručno obrazovanje u trogodišnjem trajanju – Instalater/ Instalaterka u građevinarstvu i kvalifikaciju Instalater u građevinarstvu / Instalaterka u građevinarstvu.

5

POSEBNI DIO 1. PREDMETNI PROGRAMI 1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI 1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST 1.1.2. MATEMATIKA 1.1.3. STRANI JEZIK 1.1.4. INFORMATIKA 1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE 1.1.6. ISTORIJA 1.1.7. GEOGRAFIJA 1.1.8. SOCIOLOGIJA 1.1.9. FIZIKA 1.1.10. HEMIJA 1.1.11. EKOLOGIJA Programi opšteobrazovnih predmeta dati su u posebnoj svesci

6

1.2. STRUČNO TEORIJSKI PREDMETI 1.2.1. GRAĐEVINSKE KONSTRUKCIJE

1. Naziv predmeta: GRAĐEVINSKE KONSTRUKCIJE

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Ukupno Razred

T V I II 52 20 72 III 46 20 66

Ukupno 98 40 138 T - teorijska nastava V – vježbe, odjeljenje se dijeli u grupe do 17 učenika 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznaje osnovne konstruktivne elemente zgrade; - Upoznaje način obrade zidova, podova i plafona; - Zna vrste zanatskih radova na objektu; - Upoznaje način zaštite objekta od vanjskih uticaja; - Upoznaje se sa instalacijama vodovoda i kanalizacije; - Upoznaje prefabrikovano građenje; - Upoznaje se sa mjerama protivpožarne zaštite na objektima.

7

4. Sadržaji / Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi RAZRED PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji

Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifičnost u izvođenju

učenik učenik Konstruktivni sklop zgrade - Objašnjava pojam građevinskog objekta i navodi podjelu zgrade po visini i konstruktivne sisteme - Navodi elemente zgrade prema položaju i namjeni i njihovu funkciju

- Razlikuje spoljne i unutrašnje elemente zgrade

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

Temelji - Objašnjava ulogu i značaj temelja - Poznaje i navodi vrste temelja prema materijalu i obliku

- Crta trakaste temelje, temelje samce, pločaste i kaskadne temelje

Vertikalni konstruktivni elementi i otvori u zidovima - Nabraja vertikalne konstruktivne elemente i zna njihovu funkciju - Navodi vrste zidova i stubova - Navodi vrste otvora u zidovima i elemente otvora - Opisuje modularne mjere

- Razlikuje vrste zidova i stubova prema materijalu - Crta zidove različitih debljina - Crta otvore u zidovima, nadvratnike i natprozornike u modularnoj mreži

- Razvija preciznost i moć zapažanja

Vježba - Crtanje otvora u zidovima

Zaštita od vlage - Opisuje zaštitu od vlage - Obrazlaže funkciju i materijal hidroizolacije

- Crta horizontalnu i vertikalnu hidroizolaciju temelja i zidova i drenaže

- Razvija odgovornost u radu

Vježba - Crtanje temelja i temeljnih zidova sa izolacijom od vlage

Dimnjački i ventilacioni kanali - Navodi vrste kanala u zidovima i njihovu funkciju - Navodi sastavne djelove i objašnjava način izrade dimnjaka i ventilacionih kanala - Opisuje princip funkcionisanja sabirnih šunt dimnjaka - Opisuje princip funkcionisanja ventilacionih kanala

- Obrazlaže izradu dimnjaka i ventilacionih kanala - Razlikuje i upoređuje načine za izradu dimnjaka i ventilacionih kanala

- Razvija ekološku svijest

Prvi pismeni zadatak

8



učenik učenik Horizontalni konstruktivni elementi - Navodi horizontalne konstruktivne elemente - Objašnjava funkciju i materijale za izradu horizontalnih konstruktivnih elemenata

- Obrazlaže podjelu međuspratne konstrukcije prema načinu izvođenja I njihove karakteristike

- Uvidja važnost pravilnog izvođenja radnih zadataka

Stepenice - Definiše pojam stepenica - Navodi podjelu stepenica prema značaju, namjeni, materijalima, oblicima i načinu izvođenja - Poznaje elemente stepenica - Poznaje propise za stepenice

- Primjenjuje propise za stepenice - Grafički prikazuje osnove i vertikalne presjeke stepenišnog prostora

- Razvija sposobnost sagledavanja i rješavanja problema u svakodnevnom životu i radu

Vježba - Crtanje jednokrakog ili dvokrakog stepeništa oslonjenog na podesne nosače

Krovne konstrukcije - Upoznaje se sa krovnim konstrukcijama i navodi vrste krovnih konstrukcija

- Vrši podjelu krovova prema nagibima, materijalima i broju krovnih ravni - Crta drvene krovove: proste krovove i krovove sa raspinjačama

- Stiče pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

Vježba - Crtanje prostih krovova i krovova sa raspinjačama Drugi pismeni zadatak

Potkrovlja - Objašnjava funkciju i način izrade potkrovlja - Objašnjava funkciju krovnih prozora

- Obrazlaže način adaptacije i izvođenje izolacije potkrovlja

9

RAZRED : DRUGI



učenik učenik Izolacije - Navodi vrste izolacija - Objašnjava namjenu toplotne, zvučne i hidro zaštite objekata - Navodi materijale za izolacije

- Crta toplotnu, zvučnu izolaciju i hidroizolaciju zidova i međuspratnih konstrukcija

- Razvija preciznost u radu

Vježba - Crtanje detalja toplotne, zvučne I hidroizolacije na zidovima Vježba - Crtanje detalja toplotne, zvučne I hidroizolacije na međuspratnim konstrukcijama

Podovi, plafoni i obrada zidova - Navodi vrste podova prema materijalu i namjeni i objašnjava način izrade - Opisuje funkciju parne brane - Navodi vrste plafona i objašnjava način izrade - Objašnjava obradu fasada prema materijalu - Upoznaje unutrašnju obradu zidova malterom, drvetom, keramikom, gipsanim pločama - Objašnjava molersko-farbarske radove zidova, plafona i fasada

- Razlikuje podove prema materijalu i namjeni - Crta detalje podova od parketa, brodski pod, pod od keramike i livenog teraca na međuspratnoj konstrukciji - Razlikuje vrste plafona prema načinu obrade

- Njeguje smisao za lijepo

Vježba - Crtanje detalja podova od parketa, brodski pod, pod od keramike i livenog teraca

Instalacije vodovoda i kanalizacije - Navodi vrste instalacija u zgradama - Upoznaje instalacije vodovoda i kanalizacije u objektima visokogradnje - Objašnjava način vođenja cijevi kroz zidove i tavanice i njihovo pričvršćivanje za konstrukciju - Upoznaje protivpo-žarnu zaštitu, hidrante i signalne uređaje

- Skicira način pričvršćivanja kanalizacionih cijevi za zidove I međuspratne konstrukcije

- Razvija ekološku svijest - Razvija pravilan stav prema kvalitetu u radu

Prvi pismeni zadatak

Prefabrikovana gradnja - Objašnjava načine gradnje, tradicionalno, unaprijeđeno i prefabrikovano - Opisuje konstruktivne sisteme prefabrikovane gradnje

- Razlikuje i analizira sisteme prefabrikovane gradnje: skeletni, panelni i ćelijski

- Razvija analitičnost i logičko zaključivanje

10



učenik učenik Adaptacija i rekonstrukcija - Opisuje radove na adaptaciji i rekonstrukciji objekata

- Razlikuje radove na adaptaciji i rekonstrukciji objekata, ojačanje temelja, probijanje otvora, zidanje pregradnih zidova

Krovni pokrivači - Nabraja vrste krovnih pokrivača prema materijalu i opisuje njihove osobine i primjenu

- Crta pokrivanje krovova, azbestcementnim proizvodima, od opekarskih proizvoda i limom

Vježba - Crta pokrivanje krovova eternitom i mediterankom

Limarski i bravarski radovi - Navodi vrste i oblike limova i objašnjava njihovu primjenu u građevinarstvu - Opisuje metalne stubove, nosače i stepenice - Nabraja vrste i oblike metalnih profila, nosivih i nenosivih - Opisuje metalne i PVC prozore i vrata i njihovu primjenu, zaštitu metalnih elemenata od vlage, korozije i požara

- Skicira detalje metalnih stubova i nosača - Skicira metalne ograde - Crta detalje metalnih prozora i vrata od željeznih profila i PVC profila

- Razvija odgovornost u radu i ekološku svijest

Vježba - Crta detalje metalnih prozora i vrata

Stolarski radovi - Navodi i opisuje vrste drveta i drvene eleme-nte za stolarske radove i stolarske izrađevine - Navodi vrste prozora prema konstrukciji i njihove mjere - Nabraja vrste roletni za prozore i balkonska vrata

- Razlikuje drvene prozore prema konstrukcij - Crta detalje otvora balkonskih vrata i prozora u modularnoj mreži prema standardima

- Stiče samopouzdanje i sigurnost u radu

Vježba - Crta detalje ugrađivanja drvenih prozora i vrata Drugi pismeni zadatak

Staklorezački radovi - Opisuje primjenu stakla u građevinarstvu - Navodi vrste stakla i dimenzije

- Skicira detalje zastakljivanja u drvene i metalne okvire

- Razvija preciznost u radu i moć zapažanja

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora : - Biljana Blagojević: ”Građevinske konstrukcije”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. - Biljana Blagojević: ”Završni građevinski i instalaterski radovi”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1990. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave : - Crtaći stolovi, pribor za crtanje, grafoskop, dijaprojektor.

11

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja: - Usmena provjera znanja (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu); - Pismeni zadaci-dva pismena zadatka u prvom razredu, po jedan u polugodištu u trajanju od 2 školska časa i u drugoj godini dva pismena zadatka, po jedan u polugodištu u trajanju od 2 školska časa; - Grafičke vježbe; - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. 8.Uslovi za napredovanje i završetak predmeta: - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima. 9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika : - Diplomirani inženjer arhitekture. - Diplomirani inženjer građevinarstva. 10. Povezanost sa drugim predmetima

Korelacije sa drugim predmetima Znanje Predmeti Znanja Krovne konstrukcije Bravarski radovi Limarski radovi

Građevinski materijali

Drvo i drvena građa Čelik Gvožđe

Konstruktivni sklop zgrade

Osnove građevinarstva

Sistemi u građenju

Osnove, izgledi i presjeci konstruktivnih elemenata

Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom

Poznavanje tehničkog crtanja građevinskih elemenata

Zidovi, međuspratne konstrukcije

Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

Provođenje cijevi kroz zidove i međuspratne konstrukcije

12

1.2.2. GRAĐEVINSKI MATERIJALI

1.Naziv predmeta: GRAĐEVINSKI MATERIJALI

2.Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Ukupno Razred T V

I 36 36 II III

Ukupno 36 36 T- teorijska nastava V- vježbe 3. Opšti ciljevi nastave - Upoznavanje osobina i karakteristika građevinskih materijala; - Razumijevanje procesa dobijanja pojedinih građevinskih materijala; - Upoznavanje pravilne upotrebe građevinskih materijala; - Osposobljavanje za upotrebu standarda; - Razvoj svijesti o značaju upotrebe standarda i odgovornost za poštovanje standarda; - Upoznavanje principa zaštite životne sredine.

13

4. Sadržaji / Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi/ RAZRED PRVI


Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifičnosti u izvođenju

učenik učenik Uvod - Upoznaje se sa značajem građevinskih materijala i prefabrikata - Navodi osobine i metode ispitivanja - Nabraja osnovne podjele građevinskih materijala

- Odabira građevinske materijale za odgovarajuću namjenu - Razlikuje određene osobine građevinskih materijala

- Razvija svijest o značaju čiste okoline

Kameni materijal - Upoznaje dobijanje i obradu građevinskog kamena - Objašnjava primjenu kamena i njegovu zaštitu - Opisuje sastav, osobine i primjenu agregata - Nabraja vrste kamena

- Razlikuje načine dobijanja i obrade građevinskog kamena

- Posjeta labaratoriji za ispitivanje građevinskog kamena

Voda - Navodi osobine vode kao građevinskog materijala i kao sredinu u kojoj se nalaze betonske konstrukcije

- Uočava značaj vode u građevinarstvu

Keramički materijali - Nabraja sirovine i opisuje dobijanje ciglarskih proizvoda - Objašnjava ciglarske proizvode - Upoznaje keramičke pločice i cijevi - Objašnjava keramičke proizvode - Upoznaje vatrostalni materijal

- Razlikuje vrste i oblik ciglarskih proizvoda - Definiše keramičke proizvode i njihovu namjenu - Uočava značaj vatrostalnih materijala

- Razvija pozitivan odnos prema zanimanju

Zgure i pucolani - Upoznaje karakteristike i primjenu zgure i pucolana u građevinarstvu

- Zna osobine zgure i pucolana u građevinarstvu

Veziva u građevinarstvu - Objašnjava osnovna veziva: građevinski kreč, gips i cement - Objašnjava sirovine i opisuje dobijanje veziva - Nabraja osobine veziva

- Razlikuje veziva i pravilno ih skladišti

- Razvija svijest o potrebi zaštite životne sredine

14



učenik učenik Malteri - Nabraja sastojke mješavina maltera - Nabraja vrste maltera

- Procjenjuje upotrebljivost različitih maltera - Uočava greške pri malterisanju

Beton - Nabraja sastojke mješavine betona - Definiše činioce koji utiču na kvalitet betona - Objašnjava marku betona - Objašnjava tehnologiju betona - Nabraja vrste betona

- Obrazlaže način dobijanja betona

- Uviđa važnost kvaliteta u radu

- Posjeta laboratoriji za ispitivanje betona

Metali i legure - Poznaje načine dobijanja gvožđa i čelika - Navodi osnovne vrste čelika i armatura i upotrebu čelika u građevinarstvu - Zna načine i ulogu zaštite čelika od korozije - Navodi osnovne vrste obojenih metale - Obrazlaže upotrebu aluminijuma i bakra u građevinarstvu

- Uočava koroziju i definiše njeno sprečavanje - Razlikuje vrste armature - Poznaje načine i sredstva za zaštitu od korozije

- razvija interesovanje prema prirodnim naukama

- Posjeta građevinskom preduzeću

Staklo - Objašnjava dobijanje stakla, vrste i obradu - Navodi primjenu stakla u građevinarstvu

- Razlikuje vrste i definiše primjenu stakla u građevinarstvu

Drvo - Nabraja svojstva i vrste drveta - Opisuje greške u strukturi drveta - Obrazlaže upotrebu drveta u građevinarstvu

- Obrazlaže zaštitu drveta

- Razlikuje vrste drveta - Razlikuje sredstva za zaštitu drveta

- njeguje osjećanje za ljijepo

Ugljovodončna veziva - Upoznaje katran i bitumen kao osnovna ugljovodonična veziva - Opisuje način dobijanja i primjenu

- Obrazlaže upotrebljivost veziva

Razvija osjećaj o potrebi zaštite okoline i zaštite na radu

Plastične mase - Upoznaje značaj plastičnih masa - Upoznaje sirovine

- Poznaje upotrebljivost plastičnih masa - Uočava značaj razvoja novih materijala

Uviđa značaj ekologije u svakodnevnom životu

15



učenik učenik Boje, lakovi, kitovi - Navodi vrste i objašnjava primjenu boja, lakova i kitova u građevinarstvu

- Razlikuje boje, lakove i kitove

Materijali u funkciji zaštite elemanata - Upoznaje materijale za završnu obradu i zaštitu gotovih elemenata - Navodi i objašnjava materijale u funkciji zaštite od požara, vlage i sl.

- Analizira materijale za zaštitu od požara i vlage

- Razvija osjećaj odgovornosti prema bezbjednosti na radu

Standardi u građevinarstvu - Upoznaje oznake materijala - Upoznaje se sa standardima

- Čita standarde - Standardi građevinskih materijala

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora :

- I. Stojiljković, D. Miletić: ”Građevinski materijali sa osnovama geologije”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2002.

- I.Stojiljković, ”Građevinski materijali”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1979.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave :

- Uzorci građevinskih materijala (opeka, crijep, keramičke pločice, plastične cijevi). 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja :

- Usmena provjera znanja najmanje jedanput u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta:

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim

periodima.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika: - Diplomirani inženjer građevinarstva. - Diplomirani inženjer arhitekture.

16

10. Povezanost sa drugim predmetima

Korelacije sa drugim predmetima Znanje Predmeti Znanja Drvo i drvena građa Čelik Gvožđe

Građevinske konstrukcije

Krovne konstrukcije Bravarski radovi Limarski radovi

Drvo, beton, čelik Keramički materijali, boje i lakovi


Elementi konstruktivnih sistema Završni radovi u građevinarstvu

Tehničke karakteristike materijala i građe

Ekonomika i organizacija rada Obračunske norme korišćenja materijala

Plastika, čelik, keramika i bitumen

Vodovod i kanalizacija

Elementi instalacija vodovoda, kanalizacije i sanitarije

Čelik, gvožđe, plastika, beton, keramika


Materijali za instalacije vodovoda i kanalizacije

17

1.2.3. OSNOVE GRAĐEVINARSTVA

1. Naziv predmeta: OSNOVE GRAĐEVINARSTVA

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Razred T V

Ukupno

I 36 36 II III

Ukupno 36 36 T- teorijska nastava V- vježbe

3. Opšti ciljevi nastave

- - Upoznavanje građevinarstva kao privredna djelatnosti - Upoznavanje osnovnih zakonitosti pri izgradnji objekata - Upoznavanje sa vrstom i podjelom građevinskih objekata - Osposobljavanje za sistematičnost, urednost i preciznost - Sticanje pravilnog odnosa prema zaštiti životne sredine

18

4. Sadržaji / Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi RAZRED: PRVI Informativni ciljevi i

sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifičnosti u

izvođenju učenik učenik Građevinarstvo kao privredna djelatnost - Upoznaje se sa građevinarstvom kao privrednom granom - Objašnjava faze radova i radnih postupaka u procesu građenja - Nabraja objekte kao finalni proizvod

- Upoređuje i razlikuje građevinske objekte prema namjeni

- Razvija pozitivan odnos prema zanimanju

Grane građevinske proizvodnje - Upoznaje se sa područjima i fazama građevinske proizvodnje - Upoznaje grane građevinske proizvodnje:

visokogradnju niskogradnju hidrogradnju

- Razlikuje područja i faze građevinske proizvodnje


Prostorno planiranje - Upoznaje se sa činiocima koji utiču na planiranje- urbanizam - Objašnjava urbanističke planove: regionalne, generalne i detaljne

- Poznaje sadržinu

urbanističkih planova - Uočava razliku

između regionalnih, generalnih i detaljnih urbanističkih planova

- Razvija analitičnost u radu

- Posjeta zavodu za urbanizam

Objekti kao finalni proizvodi građevinarstva - Navodi i objašnjava objekte visokogradnje:

stambene zgrade objekte društvenog

standarda privredne objekte

- Navodi i objašnjava objekte niskogradnje:

puteve i željeznice

tunele mostove aerodrome

- Razlikuje različite objekte:

- visokogradnje - niskogradnje - hidrogradnje

- Razvija smisao za sistematičan rad i marljivost

- Obilazak grada

- Navodi i objašnjava objekte hidrogradnje:

brane hidroelektrane pristaništa

- Obrazlaže uređenje vodenih tokova - Objašnjava način snabdijevanja vodom i kanalisanja naselja - Objašnjava poljoprivrednu hidrotehniku

- Zna način snabdijevanja vodom i kanalisanje naselja

19



učenik učenik Učesnici u realizaciji građevinskih objekata i faze u realizaciji građevinskih objekata - Navodi učesnike u izgradnji građevinskih objekata - Objašnjava faze u realizaciji građevinskih objekata

- Razlikuje učesnike u realizaciji građevinskih objekata i njihova prava, obaveze i dužnosti

- Svjestan je važnosti timskog rada

Projektovanje - Objašnjava svrhu projektovanja - Navodi i objašnjava vrste projekata i njihovu primjenu

- Razlikuje vrste projekata

- Uočava važnost kvalitetnog i preciznog rada

Građevinski sistemi i elementi - Navodi sisteme u građenju i njihove elemente

- Razlikuje konstruktivne sisteme i njihove elemente

Radovi na izgradnji objekata - Nabraja radove na izgradnji objekata:

geodetske radove zemljane radove osnovne

građevinske radove instalaterske

radove završne građevinske

radove - Nabraja mehanizaciju na gradilištu

- Razlikuje vrste radova na izgradnji objekata

- Stečenim znanjem spoznaje odgovornost profesije

- Posjeta gradilištu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora: - Lj. Nikolić, S. Krunić, V. Božinović: ”Osnove građevinarstva”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2005.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave: - Grafoskop, dijaprojektor, slajdovi, prospekti,kompjuter.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja : - Usmena provjera znanja najmanje jedanput u klasifikacionom periodu. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta: - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika: - Diplomirani inženjer građevinarstva. - Diplomirani inženjer arhitekture.

20

10. Povezanost sa drugim predmetima Korelacije sa drugim predmetima

Znanje Predmeti Znanja Sistemi u građenju


Konstruktivni sklop zgrade

Elementi konstruktivnih sistema Završni radovi u građevinarstvu


Drvo, beton, čelik Keramički materijali, boje i lakovi

Vrste projekata Snabdijevanja vodom i kanalisanje naselja


Projekti vodovoda i kanalizacije Instalacije vodovoda i kanalizacije

21

1.2.4. TEHNIČKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM 1. Naziv predmeta: TEHNIČKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


I 18 54 72 II III

Ukupno 18 54 72 T- teorijska nastava V- vježbe, odjeljenje se ne dijeli u grupe

3. Opšti ciljevi nastave:

- Razvijanje preciznosti u izradi tehničkih crteža; - Sticanje znanja za čitanje planova; - Razvijanje sposobnosti za sagledavanje prostora; - Upoznavanje sa značajem dimenzija i razmjere; - Upoznaje pravila izrade i formatizovanja projektne dokumentacije; - Razvijanje sposobnosti svođenja trodimenzionalnih elemenata na ravan crtanja i obrnuto; - Razvijanje tehničke kulture.

22

4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi RAZRED: PRVI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifičnost u

izvođenju učenik učenik

TEHNIČKO CRTANJE Tehniči pribor - Objašnjava značaj crtanja u tehnici - Navodi materijal koji se koristi za crtanje - Nabraja i objašnjava pribor za tehničko crtanje - Objašnjava upotrebu papira za crtanje

- Razlikuje vrste papira za crtanje: pelir, milimetarski, hamer, paus, ozolit - Koristi razne vrste olovaka, gumu, tuš, marker, bojice - Koristi i održava sto za tehničko crtanje,tablu, šinu, T-lenjir, trouglove, uglomjer, razmjernik, šestar, krivuljare, šablone i različita pera

- Formira pravilan odnos prema grafičkom izražavanju

Vježba: - Upotreba pribora i materijala za tehničko crtanje Grafička vježba: - Crta tehnički okvir, pečat i određuje formate A1, A2, A3, A4

Rad olovkom - Objašnjava crtanje linija - Objašnjava ispisivanje brojeva - Objašnjava ispisivanje slova

- Crta različite linije: puna, isprekidana, crta- tačka, šrafure - Ispisuje slova i brojeve slobodnom rukom

- Razvija smisao za lijepo - Razvija analitičnost u radu

Grafička vježba: - Crtanje punih linija različitih debljina - Crtanje isprekidanih linija crta-tačka Grafička vježba: - Ispisivanje brojeva slobodnom rukom i šablonom Grafička vježba:

- Pisanje slova slobodnom rukom i šablonom

Razmjera - Opisuje značaj razmjere u tehničkom crtežu i njenu primjenu u pojedinim fazama crtanja projektne dokumentacije

- Koristi razmjernik - Primjenjuje razmjeru

- Razvija sistematičnost i marljivost u radu

Grafička vježba: - Na jednostavnim oblicima primjenjuje različite razmjere 1:5, 1:10, 1:50, 1:100, 1:500

Kotiranje - Poznaje elemente kotiranja: kota, kotna linija, početak i kraj kotne linije - Objašnjava visinsku kotu - Objašnjava kotiranje otvora

- Crta elemente kotiranja - Primjenjuje visinske kote i kote otvora

- Uočava važnost kvalitetnog rada

Grafička vježba: - Na datoj osnovi i presjeku primjenjuje pravila kotiranja

23



Oznake materijala - Objašnjava grafičko prikazivanje materijala u projektima

- Čita oznake materijala - Crta šrafuru za različite materijale i opremu

- Razvija analitičko mišljenje

Grafička vježba: - Crta oznake građevinskog materijala, namještaja, sanitarnih uređaja, instalacija i zelenila u osnovi i izgledu

NACRTNA GEOMETRIJA Vrste projekcije - Navodi vrste projekcija - Opisuje projekcijske ravni, ose i značaj koordinata - Objašnjava karakteristike ortogonalne projekcije

- Crta projekcije tačke - Crta projekciju duži - Crta projekcije pravilnih geometrijskih slika - Crta projekcije pravilnih geometrijskih tijela

- Stiče samostalnost u radu - Razvija inicijativnost

Grafička vježba: - Crta projekcije pravilnih geometrijskih slika: trougao, kvadrat, pravougaonik, trapez,krug Grafička vježba: - Crta projekcije pravilnih geometrijskih tijela čiji je bazis paralelan projekcijskoj ravni: prizma, piramida, valjak, kupa

Kosa projekcija - Poznaje karakteristike i pravila crtanja u kosoj projekciji

- Crta u kosoj projekciji tačku, duž i pravu - Crta u kosoj projekciji geometrijske slike u specijalnom položaju - Crta u kosoj projekciji pravilna geometrijska tijela sa bazisom paralelnim projekcijskoj ravni

- Razvija naviku sistematičnog rad i marljivosti u radu

Grafička vježba: - Crta u kosoj projekciji zadate oblike koji se odnose na pojedine djelove objekta

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora: - Gordana Dulić: ”Tehničko crtanje sa čitanjem planova”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. god. - Lj. Gagić:" Nacrtna geometrija", Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2002. god. 6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave: - Crtaći stolovi sa odgovarajućim priborom za crtanje, grafoskop, dijaprojektor.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja : - Grafičke vježbe. - Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu.

24

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta: - Pozitivna ocjena na kraju školske godine - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika: - Diplomirani inženjer arhitekture. - Diplomirani inženjer građevinarstva. 10. Povezanost sa drugim predmetima

Korelacije sa drugim predmetima Znanje Predmeti Znanja Crtanje razvoda mokrog čvora i čitanje planova


Oznake u planovima Mokri čvorovi

Rad olovkom Razmjera Kotiranje Oznake sanitarnih uređaja, instalacija


Izometrijske šeme vodovoda, skice i crteži instalacija vodovoda i kanalizacije, sanitarnih uređaja

Poznavanje tehničkog crtanja građevinskih elemenata


Osnove,izgledi i presjeci konstruktivnih elemenata

25

1.2.5. VODOVOD I KANALIZACIJA 1. Naziv predmeta: VODOVOD I KANALIZACIJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave


I 36 36 72 II III

Ukupno 36 36 72

T- teorijska nastava V- vježbe, odjeljenje se ne dijeli u grupe

i 3. Opšti ciljevi nastave:

- Upoznavanje sa značajem vodovoda i kanalizacije u zgradama i naseljima; - Upoznavanje osobina vode i snabdijevanje vodom; - Sticanje osnovnih znanja iz hidraulike; - Upoznavanje načina odvođenja otpadnih voda iz sanitarnih objekata, zgrada i naselja; - Upoznavanje sistema i postupaka za prečišćavanje otpadnih voda; - Poznavanje materijala za vodovod i kanalizaciju; - Upoznavanje sa mjerama protivpožarne zaštite i zaštite na radu na objektima.

26

4. Sadržaji / Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi RAZRED: DRUGI

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifičnosti u


Osobine vode i snabdijevanje vodom

- Navodi osobine i svojstva vode - Objašnjava načine eksploatacije vode - Navodi uređaje koji rade pod pritiskom: pumpe hidrofor

- Opisuje objekte i uređaje za prikupljanje i zahvatanje vode - Upoznaje sisteme i šeme vodovoda

- Razlikuje karakteristike vode s obzirom na njenu primjenu(pijaća voda, industrijska voda) - Razlikuje i upoređuje uređaje za povišenje pritiska vode - Nabraja i poznaje objekte za prikupljanje i zahvatanje vode - Analizira šemu i sisteme vodovoda

- Razvija pozitivan odnos prema radnom mjestu i zanimanju

- Posjeta vodozahvatnim objektima - Posjeta pumpnim i crpnim stanicama i postrojenjima

Kućni vodovod

- Objašnjava kućni priključak vode - Obrazlaže šeme kućnog vodovoda - Opisuje izradu vodovodne mreže - Navodi materijale za izradu vodovodne mreže -Objašnjava protivpožarni razvod-mrežu u zgradama - Navodi hidrantske uređaje i opisuje način napajanja hidrantske mreže - Upoznaje se sa šemom snabdijevanja i sprovođenja tople vode - Objašnjava zaštitu vodovodne mreže-cijevi - Upoznaje se sa osnovama hidraulike vode: hidrostatički pritisak jednačina

kontinuiteta bernulijeva

jednačina proticanje kroz

cijevi i gubici vodeni udari

Analizira šeme sprovođenja kućne vodovodne mreže - Razlikuje i upoređuje razvod horizontalne i vertikalne vodovodne mreže - Razlikuje vodovodne cijevi i armature - Uočava značaj i ulogu sprovođenja protivpožarne mreže - Razlikuje vrste hidrantske mreže - Analizira načine snabdijevanja toplom vodom i razlikuje uređaje za zagrijavanje vode - Razlikuje sredstva za zaštitu vodovodnih cijevi - Radi ispitivanja vodovodne mreže na pritisak saglasno propisima - Crta kupatilski razvod hladne i tople vode sa izometrijskom šemom - Čita projekat vodovodnih instalacija

- Razvija analitičko mišljenje

Vježba br 1: Izrada kupatilskog razvoda vodovoda u osnovi i izometrijska šema vodovoda u R=1:25 Vježba br 2: Izrada izometrijske šeme vodovoda tople i hladne vode u R=1:25 Vježba 3: Detalj kućnog priključka, detalj montaže vodomjera, detalj vodomjernog okna u R=1:10 ili R=1:15

Kanalizacija

- Objašnjava otpadne vode - podjela i karakteristike - zagađenost - količine

- Razlikuje vrste otpadnih voda - Razlikuje tipove gradske kanalizacije

- Razvija marljivost i tačnost u radu

Vježba br 4: Izrada kupatilskog razvoda kanalizacije u osnovi R=1:25

27

Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifičnosti u


- Upoznaje sisteme kanalizacije - Opisuje instalacije kućne kanalizacije - Nabraja kanalizacioni materijale, cijevi i fajonske komade - Definiše reviziona okna - Objašnjava horizontalne i vertikalne odvodnike - Opisuje sistem odvođenja atmosferske vode - Upoznaje se sa brzinom proticanja otpadnih voda - Objašnjava priključak glavnog kućnog kanala na gradsku mrežu - Upoznaje oznake na crtežima i projektima kanalizacionih mreža - Obrazlaže načine ispuštanja i prečišćavanja otpadnih voda

- Zna tehničke propise za izradu kanalizacije - Razlikuje hidraulične zatvarače- sifone - Analizira načine ugradnje ventilacione glave, olučnjaka i slivnika - Rješava mokre čvorove i vrši šemiranje trase kanalizacije - Analizira načine postavljanja cijevi kroz zidove - Zna izračunati nagib cijevi i odrediti kaskadu - Čita oznake na crtežima i projektima

- Stiče naviku za racionalno i pažljivo izvodjenje pojedinih radnih zadataka

Vježba br 5: Izrada vertikalnog presjeka kroz kanalizaciju za kupatilski razvod u R=1:25

Sanitarni uređaji

- Navodi vrste sanitarnih uređaja - Objašnjava funkciju sanitarnih uređaja - Navodi razne specijalne sanitarne pribore - Navodi kupatila i grupne tuševe

- Razlikuje sanitarne uređaje - Zna namjenu sanitarnih uređaja - Uočava oznake sanitarnih uređaja u crtežima

- Razvija osjećaj preciznosti i estetike u radu

Vježba br 6: Izrada crteža detalja priključka sanitarnog objekta na kanalizaciju u R=1:25 ili R=1:10

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora:

- Biljana Blagojević, ”Kućne instalacije”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000. god.

- V.Stanojević, M.Zoroje, ”Kućne instalacije”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003. god.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave: - Grafoskop, kompjuter.

- Izvođački projekti instalacija vodovoda i kanalizacija. 7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja:

- Izrada svih grafičkih vježbi (šest vježbi); - Usmena provjera znanja (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu);

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu.

28

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta: - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika: - Diplomirani građevinski inženjer. - Diplomirani inženjer arhitekture.


Korelacije sa drugim predmetima Znanje Predmeti Znanja Izbor vrste cijevi i fitinga i njihovo dimenzionisanje


Čelik, plastični materijali, pijesak

Oznake u planovima Mokri čvorovi


Crtanje razvoda mokrog čvora i čitanje planova

Poznavanje izrade i propisnog vođenja instalacija vodovoda i kanalizacije i montaža sanitarnih uređaja


Način vođenja i izrade instalacija vodovoda i kanalizacije

29

1.2.6. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA RADA 1. Naziv predmeta: EKONOMIKA I ORGANIZACIJA RADA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Ukupno

Razred

T V I II 36 36 72 III

Ukupno 36 36 72

T- teorijska nastava V- vježbe, odjeljenje se ne dijeli na grupe 3. Opšti ciljevi nastave:

- Planira aktivnosti i vrši izvođenje radova na objektu; - Poštuje rokove pri izvođenju radova; - Analizira izvršene aktivnosti; - Upoznaje se sa tehničkom dokumentacijom; - Poznaje osnovne elemente šeme organizacije gradilišta; - Osposobljava se za primjenu normi i standarda; - Izrađuje predmjer i predračun radova za instalacije vodovoda i kanalizacije; - Upoznaje i koristi mjere zaštite na radu i principe zaštite životne sredine.

30

4. Sadržaji / Standardi znanja predmeta/ Operativni ciljevi Razred treći Informativni ciljevi i sadržaji Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifičnost u

izvođenju učenik učenik Učesnici u građevinskoj proizvodnji - Nabraja i prezentira učesnike u građevinskoj proizvodnji i njihova prava i obaveze

- Shvata značaj svog zanimanja među učesnicima u građevinskoj proizvodnji

Investiciono-tehnička dokumentacija - Prezentira investiciono- tehničku dokumentaciju

- Čita i analizira pozicije instalaterskih radova iz projekta - Vodi građevinsku knjigu o izvedenim radovima na objektu

- Razvija tehničku kulturu

Faze izvođenja građevinskih objekata - Navodi vrste gradilišta i uslove njegovog osnivanja - Navodi faze izvođenja objekta sa posebnim osvrtom na pripremne radove - Opisuje postupke izvođenja radova na gradilištu

- Čita šemu organizacije gradilišta - Poznaje uslove za organizaciju gradilišta - Šematski prikazuje privremene objekte:

za smještaj radnika za ishranu kancelarije nadstrešnice magacini

- Organizuje radno mjesto - Analizira kartu procesa i dijagram toka za instalaterske radove - Planira nacin izrade zastitnih elemenata ograda, nadstresnica, skela i dr.

- Stiče samopouzdanje i sigurnost u radu

Vježba - Nacrtati šemu organizacije gradilišta Vježba - Napraviti organizaciju radnog mjesta za određene pozicije radova Vježba - Nacrtati kartu procesa i dijagram toka za poziciju instalaterskih radova

Dokumentacija na gradilištu - Opisuje tehničku dokumentaciju na gradilištu

- Popunjava magacinsku dokumentaciju:

trebovanje dostavnicu prijemnicu izdatnicu revers

Popunjava situaciju

Vježba - Popunjavanje dokumentacije prema datoj poziciji instalaterskih radova - Posjeta gradilištu

Primopredaja objekta -Prezentira proces izvođenja i primopredaje građevinskih radova prema važećim zakonima

- Sarađuje sa nadzorom: investitora projektanta izvođača građevinskom

inspekcijom

- Razvija osjećaj odgovornosti na radu

31



Zaštita na radu - Objašnjava mjere zaštite na radu i zaštite sredine

- Zna da koristi sredstva lične zaštite

- Svjestan je značaja primjene sredstava zaštite na radu

Normativi i standardi rada u građevinarstvu - Opisuje normative i standarde za određene pozicije radova sa posebnim osvrtom na instalaterske radove

- Čita normative i standarde

Vježba - Čitanje građevinskih normi osnovnih građevinskih radova Vježba - Čitanje građevinskih normi i određivanje potreba u materijalu i radnoj snazi za instalaterske radove

Predmjer i predračun radova - Opisuje predmjer radova sa posebnim osvrtom na instalaterske radove - Obrazlaže analizu cijena

- Obrazlaže predračun

- Računa potrebne količine i vrste materijala - Piše i sastavlja opis za instalaterske radove - Mjeri i računa količine za instalaterske radove - Čita crtež iz projekta - Računa cijene pojedinih pozicija radova - Analizira tržište i izabira najpovoljnije cijene - Računa vrijednost pojedinih pozicija radova - Radi dinamičke planove (mjesečni i dekadni) nabavke materijala i redosljed radne snage po strukturama i mehanizacije - Analizira utrošak radne snage i materijala - Sastavlja predračunski elaborat u cjelini

- Razvija sistematičnost u pristupu radu - Razvija tačnost i preciznost u radu

Vježba - Izrada opisa za nekoliko pozicija instalaterskih radova - Izrada potrebnih količina za pozicije instalaterskih radova - Izrada analize cijena za određene pozicije instalaterskih radova - Izrada predračuna za pozicije instalaterskih radova PISMENI ZADATAK

Građevinska mehanizacija - Opisuje građevinsku mehanizaciju

- Razlikuje građevinsku mehanizaciju - Razlikuje mašine i oruđa za izvođenje instalaterskih radova - Održava alat, pribor i opremu za instalaterske radove

- Stiče samostalnost u radu, razvija inicijativnost

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora : - Živojin Praščević, Bratislav Veličković, Verica Konstantinović: ”Organizacija građenja za

III razred građevinske škole”, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003. god. - "Normativi i standardi rada u građevinarstvu", knjiga 1, 2, 3, 4, 5, Građevinska knjiga

Beograd 2000. god.

32

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave : - Grafoskop i dijaprojektor.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja : - Pismeni zadaci- jedan pismeni zadatak u trajanju od 2 školska časa; - Usmena provjera znanja (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu); - Vježbe;

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu.

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta : - Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika : - Diplomirani inženjer arhitekture. - Diplomirani inženjer građevinarstva.


Korelacije sa drugim predmetima Znanje Predmeti Znanja Obračunske norme korišćenja materijala


Tehničke karakteristike materijala i građe

Investiciono-tehnička dokumentacija


Vrste projekata i njihova primjena

Normativi i standardi rada u građevinarstvu


Predmjer i predračun instalaterskih radova

33

1.2.7. PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA 1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA 2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrste nastave Razred T V P

Ukupno

I 72 288 360 II 72 540 612 III 66 627 693

Ukupno 210 1455 1665 T- teorijska nastava, odjeljenje se ne dijeli u grupe P- praktična nastava kod koje se odjeljenje dijeli u grupe do 12 učenika

3. Opšti ciljevi nastave

- Upoznaje instalaterske radove; - Vrše pravilan izbor materijala; - Pravilno koristi mašine, alat i pribor za rad; - Izvodi spoljne i unutrašnje instalacije, montira sanitarije i druge instalaterske

objekte i uređaje; - Razvija preciznost, kvalitet i ekonomično izvođenje - Razvija motivaciju za praćenje novih tehnologija i postupaka, kao i materijala, za

brže, ekonomičnije i kvalitetnije izvođenje instalaterskih radova; - Povezuje i primjenjuje znanja iz drugih predmeta; - Osposobljava se za primjenu sredstava zaštite na radu i sredstava protivpožarne

zaštite; - Pridržava se građevinskih normi.

34

4. Sadržaji / Standardi znanja predmeta / Operativni ciljevi RAZRED: PRVI



učenik učenik UVOD U INSTALACIJE VODOVODA I KANALIZACIJE Uloga i značaj instalacija

- Upoznaje značaj građevinarstva kao privredne grane - Upoznaje značaj i mjesto instalacija vodovoda i kanalizacije - Navodi mjere zaštite na radu i zaštite okoline

- Uočava značaj građevinarstva kao privredne grane - Uočava značaj vodovoda i kanalizacije u građevinarstvu

- Razvija pozitivnu orjentaciju prema zanimanju

Učenici u toku sva tri razreda vode dnevnik praktične nastave. Na početku godine nastavnik upoznaje učenike sa načinom vođenja dnevnika.

Zaštita na radu

- Navodi mjere zaštite na radu i zaštite okoline

- Uvježbava primjenu mjera zaštite na radu - Uvježbava primjenu mjera zaštite okoline

- Svjestan je značaja primjene sredstava zaštite na radu i zaštite okoline


Materijal, alat i pribor za rad

- Navodi vrste građevinskih materijala i njihove karakteristike - Navodi alat i pribor za rad

- Razlikuje materijale od značaja za vodovod i kanalizaciju - Vrši odabir potrebnog alata, pribora i mašina

- Razvija preciznost u radu

V O D O V O D Snabdijevanje vodom, sistemi vododa i potrošnja vode

- Navodi sastav i svojstva pijaće vode - Objašnjava opšte i pojedinačno snabdijevanje vodom - Opisuje sisteme vodovoda: prema namjeni:

komunalni industrijski poljoprivredni specijalni prema obimu postrojenja:

regionalni centralni mjesni

prema načinu dovođenja:

gravitacioni sa vještačkim dizanjem vode

- Definiše potrošnju vode

- Razlikuje karakteristike vode s obzirom na njenu primjenu(pijaća voda, industrijska voda) - Analizira način dovođenja vode - Obrazlaže način zahvatanja podzemne vode, površinske i atmosferske vode - Razlikuje vrste vodovoda


- Posjeta lokacijama bunara - Posjeta gradilištu

35



učenik učenik Objekti na spoljnoj vodovodnoj mreži

Upoznaje: - vodomjerna okna

(šaht) - čvorna okna

(čvorovi)

- Obrazlaže postupak izrade i dimenzije vodomjernog okna i drugih objekata na spoljnoj vodovodnoj mreži

- Razvija stručnost - Posjeta gradilištu

Cijevi, fitinzi i pribor za vodovod

Upoznaje: - liveno gvozdene

cijevi sa fazonskim komadima:

- sa naglavkom - sa prirubnicom - čelične cijevi sa

fitinzima: - bešavne cijevi - navojne cijevi (pocinkovane) - azbestcementne

cijevi sa spojnicama - olovne cijevi - bakarne cijevi - plastične cijevi sa

spojnim elementima Zna klasifikaciju i sortiranje materijala

- Razlikuje vodovodne cijevi po vrstama

- Razlikuje vodovodne cijevi po profilima

- Prepoznaje fazonske komade kod livenogvozdenih cijevi

- Razlikuje fitinge kod čeličnih i plastičnih vodovodnih cijevi

- Razlikuje spojnice za spajanje različitih cijevi

- Siječe vodovodne cijevi raznih profila

- Narezuje čelične pocinkovane cijevi raznih profila

- Namotava kudelju preko narezanog dijela cijevi

- Spaja cijevi sa raznim spojnim sredstvima

- Premazuje čelične pocinkovane cijevi raznih profila

- Obmotava čelične pocinkovane cijevi jutanom trakom

- Obmotava čelične pocinkovane cijevi filcom

- Navlači termoizolacionu zaštitu cijevi

- Stiče radne navike

- Razvija sistematičnost u radu

Vodovodne armature - Upoznaje armature i njihove karakteristike:

zatvaračke točeće regulacione

- Objašnjava funkciju vodomjera - Navodi vrste vodomjera - Upoznaje priključnu armaturu:

- Razlikuje i montira zatvaračku armaturu - Razlikuje i montira točeću armaturu - Razlikuje i montira regulacionu armaturu - Razlikuje i montira vodomjere - Obrazlaže način montaže priključne garniture(anboršelna)

- Razvija samopouzdanje, sigurnost i rutinu u radu

- Posjeta JU Vodovod i kanalizacija - Prospekti

36



učenik učenik - priključni ventil sa ogrlicom (anboršelna) - Upoznaje vodovodnu armaturu spoljne mreže Sanitarni uređaji

- Upoznaje materijale za sanitarne uređaje - Navodi namjenu i vrste sanitarnih uređaja

- Razlikuje sanitarne uređaje prema namjeni i načinu namještanja i vrši njihovo montiranje - Razlikuje sanitarnu galanteriju

- Prospekti

37

RAZRED DRUGI Informativni ciljevi i sadržaji


učenik učenik V O D O V O D Montaža unutrašnjeg i spoljnog vodovoda i zaštita

- Objašnjava način izrade rovova za polaganje cijevi i nasipanje pijeska oko cijevi - Objašnjava način obezbjeđivanja rova od obrušavanja - Objašnjava postupke zatrpavanja rova nakon polaganja cijevi - Poznaje vrste građevinskih materijala - Navodi vrste i osobine cijevi, fitinga i pribora za vodovodne instalacije - Objašnjava trasiranje i obilježavanje voda u skladu sa tehničkom dokumentacijom - Opisuje organizaciju unutrašnjeg transporta (horizontalnog i vertikalnog) - Objašnjava postupke montaže i demontaže cijevi, armatura, ventila i dr. - Objašnjava zaštitu vodovodne mreže - Navodi uzroke zvučnih i drugih pojava u vodovodnoj mreži - Objašnjava načine skladištenja materijala i proizvodnih sredstava - Upoznaje propise zaštite na radu

- Trasira i obilježava vod - Razastire i nasipa sitan pijesak ispod i oko cijevi u rovu - Izrađuje kanale i žljebove za polaganje cijevi - Izrađuje otvore za provođenje cijevi - Priprema materijal - Montira i polaže vodovodne cijevi u rovu - Montira obujmice za pričvršćavanje vodovodnih cijevi - Montira horizontalni vod u objektu - Montira vertikalne vodove vodovoda sa fitinzima - Montira grane i ogranke u mokrim čvorovima - Montira vodomjere - Montira zatvaračke armature - Montira točeću armaturu - Montira regulacionu armaturu - Izvodi termičku zaštitu i izolaciju cijevi - Izvodi zaštitu cijevi od korozije, električne struje, kondezacije (orošavanje) i dr. - Primjenjuje mjere zaštite na radu

- Razvija ekološku svijest - Navikava se na primjenu mjera zaštite na radu

- Posjeta gradilištu - Posjeta JU "Vodovod i kanalizacija"

Ispitivanje vodovodne instalacije i dezinfekcija

- Objašnjava načine za ispitivanje vodovodne instalacije na pritisak - Navodi metode za ispiranje i dezinfekciju vodovodne instalacije

- Vrši ispitivanje vodovodne mreže na pritisak na propisan način - Vrši ispiranje i dezinfekciju vodovodne mreže


38



učenik učenik Kvarovi i popravke na vodovodnoj mreži- sanacija vodovoda

- Objašnjava načine održavanja vodovodne instalacije - Objašnjava načine otkrivanja kvarova i njihove sanacije - Navodi uzroke zvučnih i drugih pojava u vodovodnoj mreži

- Pronalazi mjesto kvara - Vrši popravku kvara - Primjenjuje mjere zaštite na radu

Razvija preciznost u radu Razvija odgovornost u izvršavanju zadataka

- Posjeta objektima gdje se pojave kvarovi

Projekat kućnog vodovoda

- Opisuje osnove projektovanja instalacija vodovoda - Upoznaje osnovne propise za instalacije vodovoda - Upoznaje hidraulička svojstva vode - Upoznaje hidrostatiku i hidrodinamiku (osnovni zakoni i postavke) - Upoznaje proračun kućne vodovodne mreže po inž. Briksu

- Crta izometrijsku šemu instalacije vodovoda mokrog čvora - Rješava i crta u osnovi razvod instalacije vodovoda mokrog čvora - Radi proračun vodovodne mreže po inž. Briksu za najjednostavnije slučajeve razvoda

Razvija odgovornost u izvršavanju zadataka

- Crteži, skice

Hidrantska mreža

- Upoznaje zakon o protivpožarnoj zaštiti- hidrantska mreža - Objašnjava razvod unutrašnje hidrantske mreže - Upoznaje baštenske hidrante - Upoznaje hidrante spoljne protivpožarne mreže

- Montira unutrašnji protivpožarni zidni hidrant - Obrazlaže montažu baštenskog hidranta

- Uviđa ljepotu

svog zanimanja


Uređaji za zagrijavanje vode

- Objašnjava poje-dinačno snabdijevanje toplom vodom - Objašnjava centralno snabdijevanje toplom vodom - Opisuje princip rada električnih bojlera pod pritiskom - Opisuje princip rada protočnih bojlera - Objašnjava princip rada kotla za centralno zagrijavanje vode

- Ugrađuje električni bojler pod pritiskom - Ugrađuje protočni bojler - Ugrađuje plinski bojler - Ugrađuje električne bojlere za centralno snabdijevanje toplom vodom

- Razvija samostalnost u radu

- Posjeta objektima koji sadrže električne bojlere za centralno snabdijevanje toplom vodom

39



učenik učenik Hidrofori i pumpe

Upoznaje: - Posude pod pritiskom (osnove) - Pumpe (crpke) - osnove

- Obrazlaže montažu i demontažu pumpi za crpljenje vode iz bunara, rijeka i jezera - Obrazlaže montažu i demontažu posuda pod pritiskom (hidrofori, hidroceli i dr.)

- Stiče radne navike

- Posjeta gradilištu - Posjeta JU " Vodovod i kanalizacija" - Izlazak na objekte (rezervoare, fontane, bazene i dr.)

Predmjer radova - Upoznaje građevinske norme za instalacije vodovoda

- Izrađuje specifikaciju materijala - Izrađuje predmjer radova za instalacije vodovoda

40

RAZRED TREĆI

Informativni ciljevi Formativni ciljevi Socijalizacijski ciljevi Specifičnost u izvođenju

K A N A L I Z A C I J A Uvod - Navodi otpadne vode - Navodi i objašnjava sisteme kanalizacije (kućna i komunalna) - Objašnjava higijensku zaštitu kanalizacije

- Crta šemu kućne kanalizacije - Skicira šemu spoljne kanalizacije - Razlikuje sredstva za higijensku zaštitu kanalizacije

- Svjestan je značaja lične zaštite i zaštite okoline

- Posjeta gradilištu - Crteži i skice

Kanalizacioni materijal - Navodi kanalizacione cijevi - Navodi vrste cijevi - Objašnjava i navodi spojna sredstva- fazonske komade

- Razlikuje kanalizacione cijevi po materijalu i profilima - Razlikuje fazonske komade po obliku, materijalu i profilima - Razvrstava cijevi i fazonske komade

- Stiče osjećaj za preciznost i odgovornost na radu

Reviziona okna - Objašnjava revizione silaze i kaskade (vrsta, namjena, propisi i sl.) - Objašnjava način izvođenja i montaže revizionih silaza - Poznaje montažu gvozdenolivenog prstena, poklopaca i uličnih slivnika

- Izrađuje kinetu u revizionom silazu



Montaža, zaštita i ispitivanje kanalizacije

- Opisuje način trasiranja mreže - Objašnava obezbjeđenje kanala od obrušavanja - Objašnjava načine i propise za izvođenje šliceva i otvora u zidovima i drugim elementima konstrukcije - Objašnjava montažu svih vrsta cijevi za spoljnu fekalnu i atmosfersku kanalizaciju - Objašnjava montažu priključnog voda - Navodi sekundarne i primarne ventilacije od PVC cijevi -Opisuje osnove fekalne kanalizacije - Opisuje osnove atmosferske

- Vrši trasiranje mreže i objekata na njoj u spoljnoj kanalizaciji - Ugrađuje sitan pijesak ispod i oko cijevi u rovu - Priprema materijal - Montira horizontalni vod u rovu u sloju pijeska sa fazonskim komadima za fekalnu i atmosfersku kanalizaciju - Montira sabirne kanalizacione vodove (ispod plafona podruma i sl.) - Izrađuje žljebove (šliceve) u zidovima raznih dimenzija i materijala - Izrađuje otvore u zidovima i međuspratnim konstrukcijama i sl.

- Stiče naviku korišćenja sredstava zaštite na radu Stiče samopouzdanje i sigurnost u radu

- Posjeta gradilištu - Posjeta JU "Vodovod i kanalizacija"

41


kanalizacije - Upoznaje industrijsku kanalizaciju - Navodi propise za kanalizaciju (osnovno) - Opisuje mješoviti sistem kanalizacije (F+A) - Objašnjava drenaže - Objašnjava zaštitu cijevi u zemlji i objektu - Objašnjava ispitivanje kanalizacije - Upoznaje propise zaštite na radu - Navodi razne načine ispitivanja kanalizacije

- Montira obujmice za pričvršćavanje kanalizacionih cijevi za plafon - Montira horizontalni razvod ispod plafona - Montira vertikale kanalizacije - Montira ventilacione cijevi i ventilacionu glavu - Izvodi zaštitu cijevi - Vrši ispitivanje izvedene kanalizacije na vodonepropusnost

Razvod kanalizacije u mokrim čvorovima

- Poznaje izradu skica za razvod kanalizacije u mokrim čvorovima - Navodi propise i objašnjava način montaže instalacija kanalizacije u mokrim čvorovima

- Montira u mokrim čvorovima grane i ogranke od PVC elemenata:

u podu ispod plafona u zidovima

- Montira podne slivnike


Kanalizacioni objekti i uređaji

- Poznaje ulogu i navodi vrste slivnika - Opisuje sisteme za prečišćavanje otpadnih voda - Opisuje kućne uređaje za prečišćavanje otpadnih voda - Objašnjava biološke procese u sistemima za prečišćavanje - Poznaje sve vrste separatora, njihovu konstrukciju, primjenu i održavanje - Upoznaje uređaje za dizanje fekalija, hlađenje, neutralizaciju, dezinfekciju, dekontaminaciju otpadne vode - Upoznaje grubi proračun septika i opojnog bunara

- Montira slivnike, ulične, dvorišne, kišne, krovne, balkonske - Montira nepovratni ventil - Montira "Žablji" poklopac

- Razvija odgovornost u izvršavanju zadataka


Montaža sanitarnih uređaja

- Objašnjava postupke postavljanja i montaže pojedinih sanitarnih uređaja

- Ugrađuje (montira): wc šolje vodokotliće umivaonike

- Razvija pravilan

- Posjeta gradilištu i ustanovama koje posjeduju specijalne sanitarne

42


- Opisuje opravke svih vrsta sanitarnih uređaja - Opisuje ugradnju hidromasažnih kada - Objašnjava ugradnju specijalnih slavina u bolnicama, laboratorijama i sl. - Navodi mjere zaštite pri montaži sanitarnih uređaja

bide pisoar sudopere zidne česme

- Ugrađuje (montira) kade - Ugrađuje (montira):

slavine tuš baterije sanitarnu galeriju

odnos prema okolini

uređaje, slavine i sl.

Sanacija kanalizacije - Opisuje klasično izvođenje kanalizacije - Navodi sve vrste cijevi - Objašnjava načine otklanjanja kvara

- Vrši sanaciju kanalizacije:

dotrajale, oštećene i u eksploataciji


- Rad na objektu ili gradilištu

Predmjer i predračun radova

- Upoznaje građevinske norme za instalacije kanalizacije - Opisuje način izrade predmjera i predračuna radova

- Primjenjuje građevinske norme za instalacije vodovoda i kanalizacije - Izrađuje predmjer radova za instalacije kanalizacije - Izrađuje specifikaciju materijala - Izrađuje specifikaciju alata

- Razvija sposobnosti za timski rad i odgovornost

Projekat kućne instalacije

- Upoznaje propise za instalacije vodovoda i kanalizacije - Objašnjava proračun kućne kanalizacije

- Čita projekat kućnih instalacija - Rješava i skicira razvod kućnih instalacija vodovoda i kanalizacije za mokri čvor

- Uviđa važnost zalaganja i efikasnosti pri radu

Zaštita na radu - Upoznaje propise i postupke zaštite na radu

- Primjenjuje mjere zaštite na radu

- Razvija osjećaj odgovornosti na radu

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora:

- Tehničar br. 5, "Građevinski priručnik", Građevinska knjiga, Beograd 1979. - M. Radonjić: ”Vodovod i kanalizacija u zgradama”, Građevinska knjiga, Beograd 1980. - Biljana Blagojević: ”Kućne instalacije” za IV razred Građevinsko-tehničke škole, Zavod za

udžbenike i nastavna sredstva 2000. godina - Dr Slobodan Milenković: ”Vodovod i kanalizacija zgrada”, Građevinski fakultet, Niš 1994.

godina - Prof. Dr Munir Jahić: ”Snabdijevanje vodom i zaštita voda”, Udruženje za tehnologiju

Beograd 1984. godina - Božidar Antić, Radosav Andrejević: ”Priručnik za instalacije vodovoda i kanalizacije”,

Tehnička knjiga Beograd 1966. godina - Petar Čepurnjak: ”Objekti i uređaji za prečišćavanje domaćih otpadnih voda”,

Građevinska knjiga, Beograd 1965. godina

43

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave:

- Radionički stolovi za montažu pojedinih djelova vodovoda i kanalizacije; - Kompletan vodoinstalaterski alat za sve vrste radova, materijal i oprema, armature,

sanitarni uređaji, fitinzi, fazonski komadi, i potreban pribor u skladu sa normativima i standardima za urađeni obrazovni program.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja :

- Usmeni odgovori, najmanje po jedan u klasifikacionom periodu; - Praktični rad u radionici, najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu; - Dnevnik praktične nastave;

- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu. 8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta :

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine. - Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika:

- Diplomirani inženjer arhitekture. - Diplomirani inženjer građevinarstva. - Inženjer arhitekture. - Inženjer građevinarstva. - Instruktor koji izvodi obrazovanje u preduzeću mora imati najmanje srednju stručnu

spremu i specijalizaciju ili majstorski ispit u građevinarstvu ili arhitekturi. 10. Povezanost sa drugim predmetima

Korelacije sa drugim predmetima Znanje Predmeti Znanja Provođenje cijevi kroz zidove i međuspratne konstrukcije Građevinske konstrukcije Zidovi, međuspratne

konstrukcije Projekti vodovoda i kanalizacije Instalacije vodovoda i kanalizacije

Osnovi građevinarstva Vrste projekata Snabdijevanja vodom i kanalisanje naselja

Materijali za instalacije vodovoda i kanalizacije Građevinski materijali Čelik, gvožđe, plastika,

beton, keramika

Izometrijske šeme vodovoda, skice i crteži instalacija vodovoda i kanalizacije, sanitarnih uređaja


Rad olovkom Razmjera Kotiranje Oznake sanitarnih uređaja, instalacija

Predmjer i predračun radova za instalaterske radove

Ekonomika i organizacija rada

Normativi i standardi rada u građevinarstvu

Način vođenja i izrade instalacija vodovoda i kanalizacije


Poznavanje izrade i propisnog vođenja instalacija vodovoda i kanalizacije i montaža sanitarnih uređaja

44

2. ISPITNI KATALOZI 2.1. GRAĐEVINSKE KONSTRUKCIJE 1. Naziv ispitnog kataloga: GRAĐEVINSKE KONSTRUKCIJE 2. Pitanja za usmeni dio ispita

1. Navesti podjelu elemenata zgrade prema položaju i namjeni 2. Navesti konstruktivne elemente objekata i njihovu funkciju 3. Objasniti funkciju temelja, vrste i materijal od koga se rade 4. Navesti vrste zidova 5. Objasniti zidane dimnjačke i ventilacione kanale 6. Navesti monolitne međuspratne konstrukcije i njihove karakteristike 7. Navesti polumontažne međuspratne konstrukcije i njihove karakteristike 8. Navesti montažne konstrukcije i njihove karakteristike 9. Navesti materijale za hidroizoloaciju i njenu funkciju 10. Objasniti način postavljanja horizontalne i vertikalne hidroizolacije temelja i zidova

objekta 11. Objasniti ulogu stepenica i podjelu prema obliku i konstrukciji 12. Navesti vrste krovnih konstrukcija i njihove karakteristike 13. Objasniti proste krovove i krovove sa raspinjačama 14. Navesti vrste krovnih pokrivača i njihovu ulogu 15. Objasniti karakteristike pokrivača na bazi glinenih proizvoda 16. Navesti azbest cementne krovne pokrivače, njihove karakteristike, način postavljanja i

nagib 17. Objasniti pokrivanje “eternit” pločama i karakteristike pokrivača 18. Objasniti način pokrivanja krovova ravnim i rebrastim limom 19. Navesti materijale za toplotnu i zvučnu izolaciju zidova i krovova i njihove karakteristike 20. Objasniti način postavljanja krovnih prozora 21. Navesti vrste podova prema materijalu u objektima 22. Objasniti način postavljanja poda od parketnih daščica 23. Objasniti način postavljanja brodskog poda 24. Objasniti način izvođenja teraco poda i teraco ploča 25. Objasniti način izvođenja poda od mermernih ploča 26. Objasniti postavljanje podne i zidne keramike 27. Objasniti način malterisanja unutrašnjih zidova i plafona 28. Objasniti vanjsko malterisanje objekta i zaštita fasada 29. Objasniti način oblaganja fasada i materijale za oblaganje 30. Objasniti obradu zidova i plafona lamperijom i gipsanim pločama 31. Navesti vrstu vodovodnih i kanalizacionih cijevi i primjenu 32. Objasniti način postavljanja vodovodnih i kanalizacionih cijevi 33. Navesti način protivpožarne zaštite u objektima 34. Navesti način prefabrikovane gradnje objekata 35. Navesti stolarske izrađevine i materijal od koga se izrađuju 36. Navesti vrste prozora prema konstrukciji 37. Objasniti mjere za prozore i vrata 38. Navesti oblike u kojim se proizvodi željezo 39. Objasniti način spajanja metalnih elemenata 40. Objasniti način zaštite gvožđa od korozije, požara i vlage 41. Navesti vrste stakla i njihove karakteristike

3. Načini ocjenjivanja

Ocjenjuju se usmeni odgovori učenika.

45

Pitanja se daju na ispitnim listićima, po tri pitanja na svakom od listića. Pitanja treba da budu raspoređena na ukupnu nastavnu materiju. Učenik ima pravo da se za usmeni dio ispita priprema 20 minuta. Usmeni dio ispita traje najviše 20 minuta. Ocjenu donosi Ispitni odbor, na predlog ispitivača.

2.2 PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA

1. Naziv ispitnog kataloga: PRAKTIČNA NASTAVA SA TEHNOLOGIJOM ZANIMANJA

2. ISPITNE OBLASTI - Sistemi vodovoda - Sistemi kanalizacije - Identifikovati alat i pribor za izvođenje instalacija vodovoda i kanalizacije - Identifikovati cijevi, fitinge, ventile i armature za instalacije vodovoda - Identifikovati cijevi, fazonske komade i slivnike za instalacije kanalizacije - Način spajanja vodovodnih cijevi sa izradom spoja (čelično pocinkovanih, plastičnih) - Način spajanja kanalizacionih cijevi i fazonskih komada (PVC, keramičkih,

livenogvozdenih) - Način polaganja cijevi u zemlju (vodovodnih i kanalizacionih) - Način postavljanja kanalizacionog razvoda ispod plafona - Način prolaza cijevi kroz konstrukciju (zidove, međuspratne konstrukcije, temelje) - Način izvođenja pada cijevi i izračunavanje pada cijevi - Mjere zaštite na radu

RAD OBRANA PRAKTIČAN RAD Tip zadatka 1 (Promjenljivo: dimenzije osnove kupatila, WC-a, grupe mokrih čvorova, sa mogućnošću kombinacija grupisanja jedinica i dr.) Prema zadatoj (priloženoj) skici osnove kupatila, potrebno je u odgovarajućoj razmjeri:

Nacrtati osnove kupatila sa instalacijama vodovoda i kanalizacije Podužni presjek instalacija kanalizacije Izometrijsku šemu vodovoda Specifikaciju materijala za instalacije vodovoda i kanalizacije Specifikaciju potrebnog alata i pribora Uraditi predmjer i predračun radova za vodovod i kanalizaciju koristeći građevinske norme Opisati tehnološki postupak izvođenja radova prema izrađenom elaboratu Dati mjere i normative zaštite na radu za instalacije vodovoda i kanalizacije

Tip zadatka 2 (Promjenljivo:dimenzije osnove kupatila, raspored sanitarija: wc šolja, bide, umivaonik, sudopera, kada) Prema zadatoj skici i predloženom sanitarnom uređaju, potrebno je:

Nacrtati u odgovarajućoj razmjeri osnove kupatila sa instalacijama vodovoda i kanalizacije

Nacrtati podužni presjek kanalizacije Nacrtati izometrijsku šemu vodovoda Nacrtati priključenje sanitarnog uređaja na vodovod i kanalizaciju Uraditi specifikaciju materijala za instalacije vodovoda i kanalizacije Uraditi specifikaciju potrebnog alata Uraditi predmjer i predračun radova za vodovod i kanalizaciju, koristeći

građevinske norme Opisati tehnološki postupak izvođenja radova prema izrađenom elaboratu Dati mjere i normative zaštite na radu za instalacije vodovoda i kanalizacije

46

b) Praktičan rad b.1.) Montirati dio kanal.mreže (vodovodne) prema skici ili crtežu (alternativno) b.2.) Montaža i demontaža sanitarnog uređaja (WC,V,K) 3. Obavezni načini provjeravanja znanja:

R. br. Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

1. Građevinske konstrukcije Usmeni odgovori, pismeni radovi, i grafičke vježbe

2. Građevinski materijali Usmeni odgovori

3. Osnove građevinarstva Usmeni odgovori

4. Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom Grafičke vježbe

5. Vodovod i kanalizacija Usmeni odgovori, grafičke vježbe

6. Ekonomika i organizacija rada Usmeni odgovori, pismeni zadatak, vježbe

7. Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

Ocjena praktičnog rada, usmeni odgovori, dnevnik praktične nastave

4. Uslovi za napredovanje i završetak obrazovnog programa

- U sljedeći razred prelaze učenici koji su na kraju školske godine pozitivno ocijenjeni iz svih predmeta tog razreda i ako su obavili profesionalnu praksu, koja je predviđena nastavnim planom obrazovnog programa Instalater u građevinarstvu;

- Trogodišnja stručna škola završava se polaganjem završnog ispita. Završni ispit sastoji se iz: - pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti; - usmenog ispita iz građevinskih konstrukcija;

- praktičnog rada sa odbranom; - Kod praktične nastave ocjenjuje se:

- tehničko tehnološka priprema; - izrada rada; - odbrana praktičnog rada. 5. Način prilagođavanja učenicima sa posebnim potrebama

- U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama (u roku od mjesec dana) škola bi izradila individualni program (nacrt) uzimajući u obzir odluku o usmjerenju. Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi učenici dostigli propisani stručni standard u svim predmetima.

6. Način prilagođavanja programa obrazovanju odraslih

- Programi iz stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih tako da: - iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja. Škola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu dobrovoljno priključiti; - škola izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na poslove i zadatke koje obavlja učesnik obrazovanja; - za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima, nego uslovi koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja obrazovnog programa za odrasle;

- se provjeravanje znanja izvodi putem ispita pri čemu se uzimaju u obzir načini provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad) određeni obrazovnim programom; - odrasli ne polažu međuispit iz uspješnosti praktičnog obrazovanja.

47

7. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

R. br. Naziv predmeta Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

1. Građevinske konstrukcije - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva

2. Građevinski materijali - Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture

3. Osnove građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva

4. Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom

- Diplomirani inženjer arhitekture - Diplomirani inženjer građevinarstva

5. Vodovod i kanalizacija - Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture

6. Ekonomika i organizacija rada - Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture

7. Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja

- Diplomirani inženjer građevinarstva - Diplomirani inženjer arhitekture - Inženjer građevinarstva - Inženjer arhitekture - Instruktor koji izvodi obrazovanje u

preduzeću mora imati najmanje srednju stručnu spremu -specijalizaciju ili majstorski ispit u građevinarstvu ili arhitekturi

8. Oblik organizacije izvođenja obrazovnog programa - Školski oblik 9. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

Vrsta nastave Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe R.br. Naziv

predmeta Razred Ukupno časova

T V P T V P

II 72 52 20 20 1. Građevinske

konstrukcije III 66 46 20 20

2. Građevinski materijali I 36 36

3. Osnovi građevinarstva I 36 36

4.


I 72 18 54

5. Vodovod i kanalizacija I 72 36 36

6. Ekonomika i organizacija rada

II 72 36 36

I 360 144 216 216

II 612 144 468 468 7.

Praktična nastava sa tehnologijom zanimanja III 693 99 594 594

48

10. Profesionalna praksa Učenici I i II razreda nakon završetka nastavne godine obavljaju profesionalnu praksu u trajanju od 1o dana u prvom razredu i 15 dana u drugom razredu, u skladu sa nastavnim planom. Profesionalna praksa se izvodi u odgovarajucim preduzećima. Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zadužena je škola. Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom stručno teorijskih predmeta i praktične nastave sa tehnologijom zanimanja. O realizaciji programa profesionalne prakse učenik je obavezan da vodi dnevnik profesionalne prakse. U dnevniku učenik po danima upisuje sadržaje rada. Dnevnik profesionalne prakse potpisuje lice zaduženo za realizaciju programa. Podatke o profesionalnoj praksi (ime i prezima učenika, mjesto i vrijeme izvođenja) evidentiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenskim knjigama. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda. 11.Slobodne aktivnosti

Slobodne aktivnosti učenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome, da sa jedne strane doprinesu rasterećenju učenika, a sa druge strane da upotpune njihova znanja. Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I i II razredu po 36 časova, a u III-33 časa godišnje). Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti.

U IZRADI KATALOGA ZNANJA ZA OBRAZOVNI PROGRAM INSTALATER/ INSTALATERKA U GRAĐEVINARSTVU UČESTVOVALI SU: Branislav Pavićević, JUS Građevinsko-geodetska škola "Inž. Marko Radević" Podgorica Milan Jočić, JUS Građevinsko-geodetska škola "Inž. Marko Radević" Podgorica Vesna Radišić, JUS Građevinsko-geodetska škola "Inž. Marko Radević" Podgorica Branka Roganović,JUS Građevinsko-geodetska škola "Inž. Marko Radević" Podgorica Slavko Vučinić, JUS Građevinsko-geodetska škola "Inž. Marko Radević" Podgorica Emilija Tomović, JUS Građevinsko-geodetska škola "Inž. Marko Radević" Podgorica Snežana Tošić, JUS Građevinsko-geodetska škola "Inž. Marko Radević" Podgorica Koordinatori: Srdjan Obradović, dipl.pravnik, Centar za stručno obrazovanje Valentina Đuranović, JUS Građevinsko-geodetska škola "Inž. Marko Radević" Podgorica

Documents

OBRAZOVNI PROGRAM ZA STRUČNO OBRAZOVANJE · PDF file- Upoznaje instalacije vodovoda i kanalizacije u objektima visokogradnje - Objašnjava način vođenja cijevi kroz zidove i tavanice