Misija, definicija i osobine sistema

Misija, definicija i osobine sistema

Predmetni nastavnik:V. prof. dr. Abidin Deljanin

Studenti, br.indexa: Anela Lavić, 6541

Lemana Korić, 6664

Amina Ćurovac, 6665

• Prve ideje o sistemima• Pojam sistema• Osnovne karakteristike i

elementi sistema • Klasifikacija sistema• Sistemsko inžinjerstvo

Uvod

Definisanje pojma sistem

• Riječ sistem – Aristotel• Sistem - osnovni pojam teorije

općih sistema• Definicije sistema dijelimo u tri

grupe • Ludvig Bertolanti - formiranje opšte teorije sistema


• L.W.Bertalanty: „Sistemi su skupine elemenata u međusobnom i uzajamnom djelovanju

na koje se sistemski zakoni mogu primjeniti“• J. G. Klir: „Sistem (S) je općenito predstavljen izrazom S=(T,R), gdje je T skup „stvari“, a R skup relacija definiranih na T.“


• Za većinu definicija zajedničko je postojanje sljedeće tri osnovne kategorije:

1. postojanje skupa objekta (elemenata),

2. postojanje veza između objekata (skup veza),

3. funkcionisanje sistema.

Struktura i osobine sistema

• Sistem je skup objekata (komponenti) i njihovih veza (međusobno povezanih objekata) koji čine cjelinu u svrhu postizanja nekog cilja.

• Objekti nekog sistema su povezani sa objektima van njegovih granica. Granice sistema definišu skup objekata koji se u tome sistemu trebaju posmatrati.


• Neophodno je odrediti granice sistema, a koje izoluju posmatrane objekte od "okoline" sistema. Djelovanje okoline na sistem naziva se "ulaz", a djelovanje sistema na okolinu "izlaz" sistema. Objekti u sistemu se opisuju preko svojih osobina koje se nazivaju atributima (obilježja, svojstva).

• Identifikacija i razgraničenje sistema od okoline provodi se prema pravilima sistemskog pristupa tako da u sistem pripada ono što je relevantno za postojanje i funkcionisanje sistema, odnosno ima jaku međusobnu interakciju. Pogodno je razlikovati užu ili aktivnu okolinu s kojom sistem razmjenjuje inpute i outpute, od šire okoline koja nema izravnog uticaja.




• Sistem je na najvišoj razini općenitosti predstavljen izrazom:

S = (K, R, F)s,t• gdje su: S - sistem K - komponente

sistema R - relacije F - funkcija sistema s,t - prostorno –

vremenski okvir promatranja.“

• Sistem - određena ili funkcijska izolaciju jednog dijela iz cjeline

• Dio cjeline koji nije obuhvaćen sistemom -okolina sistema

• Osnovne karakteristike sistema su:1. sistem ima elemente2. sistem ima strukturu3. sistem ima funkciju


• Input-output sistemi


Proces - vremenska promjena u osobinama i količinama

Klasifikacija sistema i njihove osnovne funkcije

• Sa sistemskog gledališta prema:

1. načinu nastanka2. stepenu apstrakcije3. otvorenosti4. orjentiranosti cilju5. promjenljivosti strukture i procesa6. složenosti7. determiniranosti ponašanja8. stabilnosti

Sistemi prema načinu nastanka

• Prirodni sistemi djelo su prirode • Umjetne sisteme je stvorio

čovjek

Prirodni Umjetni

Sistemi prema stepenu apstrakcije

• Stvarni sistemi -neposredno se mogu opažati

• Apstraktni sistemi - zamišljeni sistemi koji su rezultat logičkog razmišljanja

Stvarni Apstraktni

• Otvoreni sistemi razmjenjuju materiju, energiju i informaciju s okolinom.

• Potpuno zatvoreni sistemi su npr. hermetički izolirane posude

Otvoreni Zatvoreni

Sistemi prema kriteriju otvorenosti

• Teološki sistem - sistem javnog prijevoza, informacijski sistem, škola, tvornica itd.

• Sistem bez cilja - planinski masiv, atom, itd.

Ciljno orjentirani Sistem bez cilja

Sistemi prema orjentiranosti cilju

Sistemi prema dva kriterija:

• Statički - tokom vremena ne dolazi do promjene strukture niti procesa.

• Dinamički - mijenjaju se u vremenu, odnosno postoje promjene stanja i ponašanja.

Statički Dinamički

Sistemi prema promjenljivosti strukture i procesa

• Determinirani - ponašanje se može tačno predvidjeti

• Stohastički- ponašanje se ne može točno predvidjeti

• Nedeterminirani - uz poznavanje ulaza i karakteristika sistema ne može predvidjeti izlaz.

Determinirani Stohastički

Sistemi prema determiniranosti ponašanja

Nedeterminirani

• Stabilnost predstavlja karakteristiku ponašanja sistema koja se odnosi na stabilnost stanja (njegovu nepromjenljivost tokom vremena); stalnost nekog niza stanja kroz koje prolazi sistem, stabilni odaziv na ulazne promjene, itd.

Stabilni Nestabilni

Sistemi prema kriteriju stabilnosti

• Sistemi bez svojstva samostalnosti - ne mogu se prilagođavati promjenama u okolini

• Sistemi sa svojstvom samostalnosti - mogu se prilagođavati promjenama u okolini

Sistemi bez svojstva samostalnosti

Sistemi sa svojstvom samostalnosti

Sistemi prema samostalnosti

• Obzirom na razinu samostalnosti razlikujemo:

1. samoregulirajuće sisteme 2. samooptimirajuće sisteme i 3. samoorganizirajuće sisteme.

Sistemi prema samostalnosti

Vrste sistema prema K.Bouldingu

Transcedentni sistem

Ljudska zajednica

Čovjek

Životinja

Biljka

Biološka stanica

Termostat

Satni mehanizam

Statistička struktura

Sistemsko inženjerstvo

• Počeci sistemskog inženjerstva - polovina 20.st.

• Sistemsko inženjerstvo nije zamjena za tradicionalne inženjerske discipline

• Klasični “bottom-up” pristup• Sistemski “top-down” pristup

Sistemsko inženjerstvo

Analiza sistema• Analiza sistema je metoda ili

postupak analize, koji se temelji na sistemskom pristupu i izvedena je prema načelima teorije sistema.

• Prikupljanje i korišćenje potrebnih informacija može se ostvariti:

1. kada je nepoznata unutrašnja struktura elemenata

2. kada je broj elemenata sistema i njegovih veza veliki da je nemoguće uzeti sve u obzir .

Analiza sistema

• Neke od metoda analize sistema:1. metoda crne kutije 2. metoda bijele kutije i metoda

sive kutije3. strukturna sistemska analiza4. sistemska funkcionalna analiza5. metoda N2 karte.

Životni ciklus sistema

• Životni ciklus sistema - način cjelovitnog promatranja sistema koji svoj “život” počinje jos u fazi identifikacije potreba i zahtjeva korisnika, te završava povlačenjem i razgradnjom sistema

• Primarne faze sistemskog inženjerstva:

1. definisanje sistema2. razvoj sistema3. postavljanje i upotreba sistema

Upravljanje sistemima

• Upravljanje složenim sistemima se sprovodi radi ostvarivanja zadatih ciljeva na osnovu prijema predavanja i prerade informacija koje služe kao osnova za preduzimanje odgovarajućih mjera u postupku upravljanja

• Upravljanje je postupak preduzimanja određenih akcija tako da se sistem dovede u stanje ostvarivanja postavljenog cilja.

Zaključak• Sistem - skup objekata i njihovih

veza koji čine cjelinu u svrhu postizanja nekog cilja

• Struktura sistema -odnosi se na otkrivanje osnovnih karakteristika sistema.

• Analiza sistema - metoda ili postupak analize, koji se temelji na sistemskom pristupu i izvedena je prema načelima teorije sistema.

• Upravljanje sistemima se provodi radi postizanja zadatih ciljeva sistema

Hvala na pažnji ! ! !

Documents

Misija, definicija i osobine sistema