Author
hoangnhi
View
240
Download
0
Embed Size (px)
Vorlesung Blockpraktium Situs am 16. März 2006
Mimische Muskulatur
Nervus facialis
Nervus trigeminus
MimischeMuskulatur(M. faciales)undN. facialis:
Derivate des2. Kiemenbogens
SomatischeMuskulatur
Kiemenbogen-Derivate
Fasciatemporalis
Fasciaparotideaundmasseterica
Lamina collisuperficialis
Faszien im Kopfbereich und oberflächliche Halsfaszie
Galea aponeurotica
Venter frontalis desM. occipitofrontalis
M. orbicularis oculiM. nasalis
M. orbicularis ori
M. mentalis
Platysma
M. depressor labii inferiorisM. depressor anguli oris
M. risorius
M. zygomaticus major
M. levator anguli oris
M. procerusM. corrugator supercilii
Venter frontalis
M. temporo-parietalis
M. occipitofrontalis(M. epicranius)
Galea aponeurotica
Venter occipitalis
M. orbicularis oculi
pars palpebralis
pars orbitalis
Saccus lacrimalis
Canaliculus lacrimalis
Ligamentum palpebralis medialis
pars lacrimalis
Venter frontalismm. occipitofrontalis
M. corrugator supercilii
M.procerus
M. buccinator
Raphe pterygomandibularis
M. buccinator
M. constrictorpharnygis superior
Modiolus
M. levator labii superioresalaeque nasi
M. orbicularis ori
M. zygomaticus majorM. risorius
M. depressor anguli oris M. depressor labii inferiorisM. mentalis
M. buccinator
V. facialis
A.facialis
A./V. temporalissuperficialis
A. transversa faciei
A. zygomaticoorbitalis
V. angularis
Glandula parotidea
Facialisäste„Pes anserinus“
Motorische Innervation dermimischen Muskulatur:
Äste des Plexusparotideus desN. facialis:
Ramus colli
Ramus marginalismandibulae
Rami temporales
Ramizygomatici
Ramibuccales
Nervusauricularisposterior
motorische Ästedes N. facialis
Intermediusanteildes Nervus facialis
Nervus facialis (intermediofacialis)
Chorda tympani
N. petrosusmajor
Kerngebiete des N. intermediofacialis
motorischer Ursprungskern
sensorischerEndkern (Geschmack)
parasympathischerUrsprungskern
Ganglion geniculi: Somata derpseudounipolaren sensiblenNeurone und derGeschmacksnervenzellen
Nervus petrosusmajor
Chorda tympani
N. intermedius
N. facialis
sensibler Endkern
Pons(Brücke)
Medullaoblongata
Mittelhirn
Zwischenhirn
Hirn
stam
m Kleinhirn-Brücken-Winkel:Austritt des Nervusintermediofacialis
Porus und Meatusacusticus internus
Foramen lacerum
Hiatusnn. petrosi majoris
Foramenstylomastoideum
Venter posterior desM. digastricus:R. digastricus
M. stylohyoideus:R. stylohoideus
Chorda tympani
N. petrosus major
N. stapedius
Meatus acusticus internus
Canalis facialis
Nervus facialis
äußeres FacialisknieGanglion geniculi
Chorda tympani:Fissura sphenopetrosa
Nervus facialis:Foramen stylomastoideum
Nervus petrosusmajor
Foramenlacerum
Canalispterygoideus
Intermediusanteil des N. facialis:
Chorda tympani
Nervus petrosusmajor
Glandula submandibularisGlandula sublingualis:
• parasympathisch
vordere 2/3 der Zunge
Teile des äußeren Ohres
• sensorisch(Geschmack)
• sensibel
Fissura sphenopetrosa in FossainfratemporalisN. lingualis
Schädelaustritt
Verlauf mit
pseudouni-polareNervenzellen;Perikaryen imGanglion geniculi
Umschaltung imGanglionsubmandibulare
kleine Speicheldrüsen des Gaumens, des Rachens, und der Nase (postganglionäre Fasern gewinnen Anschluß und verlaufen zusammen mit den sensiblen Ästen der Rr. ganglionares des N. maxillaris
Tränendrüse (postganglionäre Fasern gewinnen Anschluß an den sensiblen N. zygomaticus und verlaufen weiter über den R. communicans nn. lacrimalis im N. lacrimalis zur Glandula lacrimalis)
Versorgung:• parasympathisch
Umschaltung imGanglionpterygopalatinum
Hiatus nn. petrosi majoris auf der Vorderseite derFelsenbeinpyramide → Foramen lacerum → Canalispterygoideus als Teil des N. canalis pterygoidei →Fossa pterygopalatina
Verlauf im Schädel/Schädelaustritt
R. stylohyoideus
Motorische Äste des N. facialis
(2) für Muskulatur desMundbodens
(1) für mimischeMuskulatur
(3) N. stapedius für M. stapedius (Schwingungs-Dämfpung = Schutz vor zu hoherSchallbelastung)
Facialisparese
Patientin mit rechtsseitigerFacialisparese
N. trigeminus:
Nerv des1. Branchialbogens
SomatischeMuskulatur
Kiemenbogen-Derivate
Sensible Innervation des Kopfes
N. trigeminus(V)
Plexus cervicalisz.B. N. occipitalis minor
Rr. dorsalesnn. spinalesz.B. N. occipitalis major
N. ophthalmicus
N. maxillaris
N. mandibularis
Sensibilität Tastempfindung(Druck, Scherkräfte,
Vibration)
„epikritisch “
SchmerzTemperatur
„protopathisch “
Propriorezeption(Muskeldehnung, Sehnenspannung,
Gelenkbewegung, Druck)
N. trigeminus (V)
N. ophthalmicus
N. mandibularis
N. maxillaris
Ursprungskernfür die
Radix motoria
aus dem Hirnstamm
Endkerne der Radix sensoria
..
Gangliontrigeminale
epikritische Sensibilität:taktile Reize, Vibration,Gelenkempfindungen
protopathische Sensibilität:Schmerz, Temperatur
Perikaryen der pseudouni-polaren Propriorezeptorender Kaumuskulatur
Pons
Medulla oblongata
Hirnbasis: Austritte der
Gehirnnerven
N. trigeminus(V)
mit Gangliontrigeminale
N. ophthalmicus
N. maxillaris
N. mandibularis
Radix sensoria
Radix motoria
Schädelbasis von innen: Durchtrittspunkte des N. trigeminus:
Fissura orbitalis superior
Foramen rotundum
Foramen ovale
Lage des Ggl. trigeminale
V1 N. ophthalmicus
• parasympathisch:- Ramus communicans cum
n. zygomatico (für dieTränendrüse)
Nervenanlagerungen
• Stirn, Oberlid,Nasenrücken,Sklera, Cornea
• vordere und mittlere Siebbeinzellen, Sinus sphenoidalis, vorderer Teil der Nasenhöhle
Hautversorgung
Schleimhautversorgung
Fissura orbitalis superiorin die Orbita
Austritt aus der Schädelbasis
V/1 N. ophthalmicus
Nervus supratrochlearis
Nervus supraorbitalisR. medialisR. lateralis
N. lacrimalis
N. frontalis
N. nasociliaris
V1 N. ophthalmicus
R. nasalisexternus
N. infratrochlearis
N. supratrochlearis
R. lateralis
R. medialis
N. supraorbitalis
N. ethmoidalisanterior
N. ethmoidalisposterior
N. frontalis
N. lacrimalis
N. nasociliaris
R. communicanscum ganglio cililari
R. communicans cum nervo zygomatico
Nn. ciliareslongi [aus V2]
R. tentorius
V2 Nervus maxillaris
Rr. ganglionares aus Ganglionpterygopalatinum für Glandulae nasales, Gl. palatinae und Glandula lacrimalis
Nervenanlagerung- parasympathisch
• Wange, Unterlid, Nase (Seitenfläche),Oberlippe
• Zähne und Gingiva des Oberkiefers,Cellulae ethmoidales posteriores,Sinus maxillaris, Conchae nasalessuperior und media, Gaumen, Tonsilla palatina, Epipharynx
Hautversorgung
Schleimhautver-sorgung
Foramen rotundum in Fossa pterygo-palatina
Schädelaustritt
Fossapterygopalatina
Fissuraorbitalis inferior
Orbita
Foramensphenopalatinum
Nase
Canalis pterygoideus
Schädelbasis
Canalis palatinus
Gaumen
V2 Nervus maxillaris
N. zygomaticus
R. meningeus
Ganglionpterygo-palatinum
R. zygomatico-temporalis
N. infraorbitalis
Nn. alveolares superiores
R. zygomatico-facialis
Nn. palatiniminores
Nn.nasopalatiniN. palatinus
major
N. pharyngeus
Rr. orbitales
Rr. nasales post.superiores lat et. med.
Rr. ganglionares
N. infraorbitalis
Rr. alveolaressuperioresposteriores
V2 N. maxillaris
N. zygomaticus
Rr. ganglionares
Nn. palatini
N. lacrimalis
Ganglionpterygo-palatinum
N. facialis
N. petrosusmajor
R. communicans cum N. zygomatico
N. zygomatico-temporalis
N. zygomatico-facialis
V3 N. mandibularis
parasympathisch:(1) Chorda tympani für Ganglion submandibulare:
Glandula submandibularis und sublingualis(2) postganglionäre Fasern aus Ganglion oticum
für Glandula parotidea
sensorisch (Geschmack):Chorda tympani für vordere 2/3 der Zunge
Nervenanlagerungen
Kaumuskulatur,M. tensor veli palatini, M. mylohyoideus, Venteranterior des m. digastricusHaut des Unterkiefers, Schläfe, Wange, Ohrmuschel (oberer Teil), Gehörgang, Trommelfell (außen)Zähne und Zahnfleisch des Unterkiefers, vordere2/3 der Zunge, Isthmus faucium
Motorische Versorgung
Hautversorgung
Schleimhautversorgung
Foramen ovale inFossa infratemporalis
Austritt aus der Schädelbasis
V3 N. mandibularis
R. meningeus
N. auriculo-temporalis
N. lingualis
Chorda tympani
N. alveolaris inferior
N. mylohoideus Plexus dentalis inferiorN. mentalis
Kaumuskeläste
N. buccalis
Ganglion submandibulare
Äste des N. mandibularis (V3)in der Fossa infratemporalis
N. auriculo-temporalis
N. alveolaris inferior
N. lingualis
N. mentalis
N. buccalis
Kaumuskel-äste
Überblick: sensible Innervation der Zähne
Cave! Verlauf unterder Schleimhaut desSinus maxillaris
Trigeminusdruckpunkte:
V1: Foramen supraorbitale
V2: Foramen infraorbitale
V3: Foramen mentale
Klinik: Herpes Zoster
Infektion mit Varicella zosterViren → Latenz in sensiblemGanglion → Reaktivierung:Entzündung und Nekrose desGanglions, Erytheme und Pustelnim entsprechendem Dermatom
Abbildungsquellen:
Rauber Kopsch, Anatomie des MenschenSchumacher, Anatomie für ZahnmedizinerBenninghoff Drenckhahn, AnatomieFrick Leonhardt Starck, Spezielle AnatomieKahle Frotscher, Taschenatlas der AnatomieSobotta, Atlas der Anatomie des Menschen
Vorlesung Anatomie für Zahnmediziner SS 1995von Dr. Yvonne Kammerer
Privatarchiv von Dr. Zenk, HNO-Klinik Erlangen