1

UNIVERSITETI I PARË PRIVAT -FON

FAKULTETI PËR DETEKTIV DHE SIGURI

CIKLI I DYTË:STUDIME SPECIALISTIKE

PUNIM SEMINARIK

LËNDA:”KRIMINALITETI I ORGANIZUAR”

TEMA:”KRIMINALITETI I

ORGANIZUAR,VECORIT E TIJ SI DHE

AKTIVITETI I ORGANIZATAVE”

STUDENT: MENTOR:

ADIS DEMIRI Dr-Pr MUHAMET RACAJ

GOSTIVAR-2013

2

1.Kriminaliteti i organizuar dhe veqorite e tij kryesore

Si forme posaqerisht e rrezikshme e manifestimit te krimit trajtohet kriminaliteti i organizuar. Ai

cilesohet me disa veqori , si lidhshmeria e perhereshme me shume persona ne kryerjen e aktiviteteve

kriminale , egzistimi i nje strukture organizative me hierarki dhe pushtet te fuqishem te udheheqesit ,

dominimi i rregullit , rendit ,disiplines, pergjegjesise se antareve , solidariteti i imponuar , ruajtja e

fshehtesise se veprimit dhe moszbulimi i organizates , mostradhetia ndaj udheheqesit etj. Qdo

mosrespektim i ketyre kerkesave , ndeshkohet me denime brutale , zakonisht me likuidim fizik te

personit apo anetarit te organizates a grupit qe i shkel keto detyra. Ndermarrja e veprimeve kriminale e

nga ana e ketyre organizatave , perkatesisht anetareve te tyre , behet me plan dhe ne baze te ndarjes se

detyrave te anetareve te grupit apo organizates. Veprimet dhe aktivitetet ilegale , zakonisht ndermirren

me ane te kercenimeve , shantazheve , dhunes psikike dhe fizike , dhenies se mitos , korrupsionit ,

shfrytezimit te lidhjeve me policine , gjykatat dhe administraten. Aktiviteti i ketyre grupeve dhe

organizatave kriminale karakterizohet me nje veprimtari dhe shtrirje nderkombetare dhe

nderregjionale.

Kriminaliteti i organizuar tregon aftesi te pershtatjes se shpejte ne kushtet dhe rrethanat e reja , duke

gjetur hapesire per realizimin e fitimeve te medha. Grupet e organizuara kriminale , duke krijuar kapital

te madh , ushtrojne ndikim shkaterrimtare ndaj institucioneve te pushtetit dhe vete rendit policor dhe

juridik ne nje vend. Kjo gjendje eshte e veshtire , posaqerisht ne vendet ne zhvillimi ku organizatat

kriminale depertojne ne te gjitha poret e pushtetit administrativ , gjyqesor , policor dhe ushtarak. Ne

kete menyre krijohet nje hallke e panderprere ne mes te krimit te organizuar dhe qarqeve te caktuara

ne pushtet, e cila ne opinion krijon pershtypje se krimi organizuar eshte i pamposhtur.

1.2 . Pse krim i organizuar?

Quhet krim i organizuar ngase delikuntet profesioniste , gjate ndermarrjes se aktiviteteve dhe

veprimeve kriminale i planifikojne dhe koordinojne ato ne menyre te veqante. Per keto qelliime ata

inkorporojne dhe shfrytzojne grupe , shoqata , dhe organizata te themeluara me pare ose shoqata te

reja te cilat si veprimtari te tyre oficiele e kane marrjen me transakcione te ndryshme te cilat nuk jane te

ndaluara ne pikpamje formale. Shpeshhere keto grupe , shoqata dhe organizata , jane te paraqitura dhe

te regjistruara ne menyre legale duke lajmeruar nje veprimtari e cila gjoja ushtrohet. Mirepo , ne

esence, veprimtari e tyre eshte marrja me aktivitet kriminal. Keto grupe , shoqata dhe organizata ,

regjistrohen vetem sa per sy e faqe , per te pasur mbulese para organeve te pushtetit. Ndersa aktiviteti i

tyre i vertete eshte marrja me veprime kriminale. Keto grupe dhe shoqata kriminale , ne disa raste nuk e

fshehin percaktimin e tyre kriminal dhe terrorist. Ato perdorin dhunen , vrasjet , shtrengimin ,

korrupsionin , terrorin dhe frikesimin per ti realizuar qellimet e veta. Grupet dhe shoqatat e tilla ,

veprimin e tyre e arsyetojne me aktivitete gjoja te natyres politike , veprimtari per te drejtat dhe lirite e

grupeve te caktuara kulturore , etnike etj. Mirepo , ne esence aktiviteti i tyre eshte kriminal sado qe

perpiqet te kamuflohet1

1 Dr. Ragip Halili – Kriminologjia , Prishtine 2011 , fq 142

3

1.3. Organizimi kriminal

Organizatat kriminale e kane shefin , organet dhe anetaret e organizates apo shoqates. Menyra e punes

dhe aktiviteti i tyre eshte mjaft konspirativ dhe mbeshtetet ne parimet e fshehtesise se plote , te

nenshtrimit dhe pergjegjesise se ashper te anetareve dhe aktivisteve ndaj shefave dhe udheheqesve me

te larte. Qdo leshim , gabim , zbulim , thyerje , e rregullave te ruajtjes se fshehtesise ose moszbatimi i

detyrave dhe aksioneve , konkrete denohet ashper. Lejimi i depertimit ne strukturen e organizates ,

shoqates a grupit nga ana e personave te paautorizuar e sidomos te organeve te policise , zakonisht

ndeshkohet me vdekje , likuidim fizik dhe pa gjurme te anetareve apo personave te ndryshem te cilet ne

qfaredo menyre kane tentuar te infiltrohen ose ne qfaredo menyre te futen ne gjurme te aktiviteteve

kriminale.

Ne keto organizata dhe shoqata mbreteron : nenshtrimi i plote , frika , dhuna dhe tortura e vrazhde ndaj

anetareve te cilet gabojne ose nuk ndegjojne , me fjale te tjera dominon “ Ligji heshtjes “ apo si quhet

ligji “ Omerta” dhe ligji hakmarrjes “ Vendetta”

1.4. Organizatat Kriminale

Te ketilla organizata kriminale ka pasur dhe ka ende ne disa vende te botes bashkekohore. Jane te

njohura organizatat tradicionale ne Itali si “ Mafia siciliane “ , “ Camorra” , “ Ndrangheta “ , “ Sacra

Corona Unita “ , “ Stida “ , “ Koza Nostra “ ne SHBA, “ Jakuza “ ne Japoni , “ Triadat “ ne Kine etj.

Organizata kriminale te tjera ka edhe ne Spanje “ ETA” , ne Irlande “ IRA” , Narkokartelet ne Ameriken

Latine , ne Rusi dhe vende te tjera te botes bashkekohore2

2. Aktivitetet kriminale

2.1. Trafikimi i droges

Trafikimi i droges eshte nje forme themelore e krimit te organizuar ne te gjithe Europen , dhe ne veqanti

ne Europen Juglindore me te mirenjohurat “ Rruget Ballkanike “ te cilat jane perdorur me pare nga

grupet turke te krimit te organizuar per trafikim te heroines , dhe sot perdoren per trafikimin e te gjitha

llojeve te drogave te paligjshme si dhe ne kuader te asaj qe njihet si “ trafikimi i shume drogave “ ku

ngarkesat njihen si “ ngarkesat kokteil” dhe qe perfshijne prekursoret , drogat kimike dhe sintetike.

Trafikimi i droges perfshine grupet kriminale te organizuara lokale dhe te kryesuara nga kapot e tyre

dhe te perbera nga shtetas te vendeve te burimit apo te tranzitimit. Megjithate shtetet raportojne ne

menyre te zgjeruar lidhjet e ngushta mes mes grupeve vendore dhe jo vendore te krimit te organizuar ,

si ne transportimin dhe shperndarjen e drogave , ashtu edhe ne menyre te zgjeruar , edhe perfshirjen e

trafikuesve te droges ne veprimtari te tjera te paligjshme si psh . ne trafikimin e qenieve njerezore

2 Dr. Ragip Halili – Kriminologjia , Prishtine 2011 , fq 142

4

2.2. Trafikimi i qenieve njerezore

Trafikimi i qenieve njerezore dhe shfrytezimi ( seksual ) i individeve vurnelabel eshte kryesisht nje “ krim

i nendheshem “ , gje qe shpjegon veshtiresine per percaktimin ne menyre te sakte te permasave te

problematikes qe lidhet me elemente te ndryshem te kesaj fore te krimit te organizuar. Shume nga

perpjekjet per zbatimin e ligjit fokusohen vetem ne elementet e dukshem te trafikimit te qenieve

njerezore , duke anashkaluar ne pjese te madhe strukturat spontane dhe organizative qe fshihen pas

tyre. Kudo ne Europe , shpesh nuk dihet se shume nga raportimet per shkelje penale , si psh ne rastin e

perdhunimeve , izolimeve apo burgimeve te paligjshme , demtimeve te renda trupore , apo rastet e

grabitjeve apo vjedhjeve , fshehin ne vete elemente te trafikimit te organizuar te qenieve njerezore.

Situata komplikohet me tej ne lidhje me identifikimin e rasteve te trafikimit te qenieve njerezore nisur

nga fakti se shume shpesh grate e trafikuara heshtin ne lidhje me trafikantet e perfshire ne krim , pasi

perpiqen te mbrojne familjet ne vendet e tyre te cilat gjenden nen kercenimin e grupeve te krimit te

organizuar.

Trafikimi i qenieve njerezore shpesh ka te beje me organizata kriminale qe perdorin kercenimin apo

ushtrojne dhune , perdorin forcen , mashtrimin , genjeshtren , apo mjete te tjera. Trafikimi perfshine

disa veprime te dallueshme , por te nderlidhura , si rekrutimi , transporti , vendosja apo akomodimi , dhe

shfrytezimi , qe nuk eshte diqka qe ndodh vetem nje here , por qe kryhet gjate nje periudhe te caktuar

kohe. Grupet e krimit te organizuar shfrytezojne ne nje ane mundesite qe ofron tregu per sherbime seksi

dhe pune te lire ( kerkesa ) , dhe ne anen tjeter situaten vulnerabel te grave dhe femijeve ne shume

vende ( oferta ). Per me teper behet fjale per perfitime te larta nderkohe qe , me gjithe ndryshimet ne

legjislacionin perkates , risku i kontrollit dhe sanksioneve eshte i ulet.

Biznesi i trafikimit funksionon ne kete menyre :

1. Rekrutimi – Grate u pergjigjen njoftimeve per pune ne gazete apo internet per kujdestare

femijesh , modele , parukiere , kercimtare , kamariere etj. Ato rekrutohen apo inkurajohen nga

miq apo te aferm te tyre per te perfituar nga “ mundesi e punesimit ne shtetet e Europes “

2. Mashtrimi me dokumentet e identifikimit – transporti dhe dokumentet e identifikimit

rregullohen nga grupet e krimit te organizuar.

3. Detyrimi i borgjit – shpesh dokumentet e identifikimit u merren me te mberritur ne destinacion

dhe femrat gjenden para nje borgji te madh qe i detyrohen trafikanteve per transportin e qe u

duhet ta shlyejne permes prostitucionit

4. Shtrengimi me dhune – shpesh femrat shtrengohen me dhune. Ka raportime te shumta per

femra te mbajtura ne izolim , te rrahura , te perdhunuara , te droguara ne menyre qe ti “ thyejne

“ ato e t’i detyrojne te punojne. Per kete qellim kercenohen edhe familjet e tyre.

5. Shfrytezimi i vazhduar – viktimat shiten apo shkembehen mes grupeve kriminale dhe vendeve te

ndryshme me qellim qe te sigurojne egzistencen e “ mallit te fresket “ ne treg , te parandalojne

zbulimin , dhe te disorientojne viktimen , duke i hequr asaj qdo mundesi per kontakte qe mund

ta ndihmojne te largohet.

Shumica e personave te trafikuar veprojne ne perputhje me te ashtuquajturit “ Push & Pull Factors “(

faktoret e shtytjes dhe terheqjes ) qe kombinohen me fenomenin e emigracionit ilegal. Arsyet qe i

5

shtyejne personat te largohen nga nje zone per te shkuar diku tjeter njihen si faktore te shtytjes si psh

papunesia e larte , tregu i punes i mbyllur ndaj grave dhe diskriminimet ne baze te seksit , varferia ,

mungesa e mundesive per te permiresuar cilesine e jetes ,ikja nga dhuna etj. Arsyet qe i terheqin

personat drejt nje zone te veqante njihen si faktoret e terheqjes si psh kerkresa per per puntore ne

industrine e seksit , kerkresa nga konsumatore te pasur per seks komercial , mundesite me te mira per

punesim , paga me te larta etj3

Profili i viktimave eshte i qarte , viktimat jane ne pjesen me te madhe gra e vajza qe jane te huaja ne

vendin ku shfrytezohen .

Trafikimi i femijeve nuk mund te jete kurrsesi nje nen produkt i neglizhueshem i trafikimit te qenieve

njerezore. Ai gjeneron perfitime te medha dhe si pasoje eshte ne duart e krimineleve te organizuar dhe

po zgjerohet ne menyre dramatike. Krimi i percaktuar si trafikim femijesh nenkupton shfrytezimin

komercial seksual te fmijeve duke perfshire edhe pornografine me femije. Por nenkupton edhe forma te

tjera te shfrytzimit te fmijeve duke i detyruar ata te vjedhin , te lypin , si dhe i referohet edhe femijeve

qe punojne ne kushtet e punes se detyruar. Femijet zene nje numer te konsiderueshem te viktimave. Ne

disa vende te Europes Juglindore , 50% e viktimave te trafikuara te raportuara jane nen moshen 18

vjeqare dmth jane femije. Ky numer pritet te rritet akoma me tej , pasi qe trafikantet dhe

bashkepuntoret e tyre po fokusohen gjithmone tek viktimat githnje e me te vogla ne moshe , pjeserisht

nga frika e infeksionit HIV e AIDS.

Shumica e rekrutimeve behen nga personat e te njejtit nacionalitet me viktimen e pastaj viktima

trafikohet ne tregjet e huaja.

Perveq dhune e kercenimeve , presionit psikologjik edhe korrupsioni dhe bashkepunimi me autoritetet

duket se jane mjetet me te perhapura per te mundesuar trafikimin dhe per mbrojtjen e biznesit.

Trafikimi i qenieve njerezore kerkon qe autoritetet publike te mbyllin syte ndaj ketij problemi apo te

bashkpunojne aktivisht .

Trafikimi i viktimave pertej kufirit si dhe trafikimi i mbrendshem i viktimave lokale , ne sherbim te nje

tregu lokal e rajonal , me kerkes gjithnje ne rritje per sherbime seksi , vazhdon te jete nje problem

serioz. Pasiqe jane trafikuar brenda vendit viktimat fitojne nje far “ pervoje “ e me pas ato mund te

trafikohen pertej kufirit. Viktimat e trafikuara brenda vendit konsiderohen si pjese e nje lloji te vjeter te

prostitucioni dhe ende vazhdon te mos shihet nga autoritetet e vendeve si nje fenomen kriminal.Kjo gje

ka pasojat e veta per viktimat dhe per zbatimin e ligjit. Kjo gje mund te shpjegoje pse ne gjithe Europen

investigimet e krimit te organizuar ne lidhje me trafikimin e qenieve njerezore jane te pakta.

3 Europol , Fact sheet on Trafficking in Human Beings , 2005 ( www.europol.eu.int)

6

2.3. Kontrabanda e personave

Emigracioni eshte nje teme mjaft komplekse qofte si qeshtje sociale , qofte si problem kriminal.

Protokolli i Kombeve te Bashkuara per Emigracionin nga Toka , Deti dhe Ajri ka per qellim parandalimin

dhe luften kunder kontrabandes se personave. Kjo e fundit ka ca ngjashmeri ne disa aspekte me

trafikimin e personave por ka edhe disa ndryshime. Se pari kontrabandimi i emigranteve , edhe pse

shpesh kryhet ne kushte te rrezikshme dhe degraduese , ka te beje me emigrante qe kane rene dakord

te kontrabandohen , pra te kalojne kufirin ne menyre ilegale. Trafikimi i viktimave ne dallim me kete ka

te beje me persona qe ose nuk kane rene dakord per nje gje te tille ose edhe nese kane qene fillimisht

dakord kjo gje humbet kuptimin si pasoje e dhunes , mashtrimit apo abuzimit te perdorur nga

trafikantet. Se dyti kontrabandimi perfundon me arritjen e personave ne destinacionin e planifikuar ,

ndersa ne rastin etrafikimit shpesh shfrytezimi viktimes vazhdon prej ketij momenti ne vende te tjera ,

gje qe gjeneron te ardhura te tjera te paligjshme per trafikantet. Se treti kontrabandimi eshte gjithnje

ndershteteror ndersa trafikimi mund te mos jete i tille.4

Globalizimi kntribuon ne rritjen e konsiderueshme te kontrabandes se personave dhe te trafikimit te

tyre duke bere qe si kontrabandimi i personave dhe trafikimi qenieve njerezore te behen biznes kryesor

global i grupeve te krimit te organizuar. Ashtu siq ndodh me rastin e trafikimit , shkaqet kryesore te

kontrabandimit jane pikerisht faktoret e shtytjes qe qojne ne zhvendosjen e detyruar te njerezve si :

fatkeqesite natyrore , lufta , konfliktet etnike dhe fetare , persekutimi politik , lufta civile dhe varferia ,

faktoret qe i shtyejne emigrantet te lene vendin e tyre. Faktoret e terheqejes , ti tille si nevoja per forca

te lira puna, gjendja ekonomike e stabilizuar dhe siguria e pergjithshme sociale , nje lloj zhvillimi relativ

ne vendet ne destinacion , sistemet qeverisese demokratike , stabiliteti politik e social dhe me e

rendesishmja egzistenca e diasporave apo komuniteteve te caktuara perbejne kriteret per zgjedhjen e

nje vendi destinacion , qe shpesh eshte nje shtet i zhvilluar ( shtet anetar i BE-se).

Ne krahasim me trafikimin e qenieve njerezore kontrabandimi personave nuk kerkon shume sofistikim

operacional , po te kemi parasysh qellimet me pak komplekse te ketij tregu kriminal. Grupe te nivelit te

mesem jane ne gjendje te organizojne qdo udhetim , duke filluar qe nga sigurimi i dokumenteve te

identifikimit te falsifikuara deri tek kalimi i kufinjeve nderkombetare me mjete ilegale apo me ryshfet ,

ne bashkepunim me kompani transporti dhe agjenci udhetimi qe jane shpesh te lidhura me

kontrabandistet ose jane vete kontrabandiste. Masat e unifikuara per zbatimin e ligjit kane bere qe azil

kerkuesit te kalojne nga format me pak te rrezikshme te emigracionit ilegal deri tek menyrat me

klandestine te cilat jane me te shtrenjta dhe me te rrezikshme per femijet , grate , burrat e perfshire ne

kete veprim. Grupet e nivelit me te larte mund te sigurojne asistence logjistike per emigrantet ne vendin

e destinacionit final zakonisht duke u mbeshtetur ne lidhjet me komunitetet te te njejtit etnicitet apo

kombesi te vendosur ne ate vend.

4 Raporti mbi situaten CARPO Strasburg 2006 – Raporti mbi gjendjen e krimit te organizuar dhe krimit ekonomik ne

Evropen Jugindore, Aktivitet Kriminale – Kontrabanda e Personave fq 45

7

2.4. Pastrimi i parave

Lufta ndaj pastrimit te parave eshte nje prej menyrave me efektive per t’iu kundervene krimit te

organizuar , meqenese emeruesi i perbashket i te gjitha krimeve te renda dhe krimit te organizuar eshte

nxjerrja e fitimit. Siguria , integriteti dhe stabiliteti i institucioneve financiare dhe kreditore si dhe besimi

tek sistemi financiar ne teresi mund te vihet seriozisht ne rrezik nga perpjekjet e krimineleve dhe

bashkpunetoreve te tyre per te tjetersuar origjinen e te ardhurave te tyre , apo per te kanalizuar parate

e ligjshme per qellime terroriste. Te ardhurat e perfituara ne menyra te paligjshme mund te riinvestohen

ne biznese kriminale apo biznese te ligjshme , mund te konsumohen apo te fshihen. Per te parandaluar

kapjen dhe konfiskimin e produkteve te krimit ato pastrohen ne menyre qe te mos dallohen prej parave

te fituara ne menyre te ligjshme. Parate pastrohen ne shume menyra te cilat behen edhe me te lehta

nga metodat elektronike te pageses dhe transaksioneve bankare.

Per te fshehur sa me mire origjinen kriminale te fondeve , zakonisht pastrimi parave kryhet ne nje

kontekst nderkombetar. Masat e miratuara vetem ne nivel kombetar , apo ne nivelin e komunitetit , pa

marre ne konsiderate koordinimin dhe bashkepunimin nderkombetar , do te kene efekte shume te

kufizuara. Me qellim qe te shmanget marrja masave nga ana e Shteteve Evropiane qe do te ishin te

papajtueshme me funksionimin e tregjeve evropiane , eshte e domosdoshme te merren masa te

perbashketa ne kete fushe , ne te gjitha kontekstet.

Pastrimi i parave eshte veper penale , qe mendohet se kryhet nga grupe te krimit te organizuar per te

ligjeruar fondet e paligjshme dhe shtron nje sfide gjithnje e me te madhe ne planin global , sidomos ne

raport me financimin e terroristeve. Ne vendet evropiane shumica e hetimeve mbi krimin e organizuar

lidhen me drogen , prandaj dikush mund te mendoje qe pastrimi me i madh i parave te kete lidhje me

drogen. Por duke pasur parasysh informacionet e raportuara mbi pastrimin e parave qe vien nga lloje te

tjera krimesh te tillla si trafikimi qenieve njerezore , kontrabanda personave , krimi i pastrimit te parave

po spikat gjithnje e me shume.

Grupet e krimit te organizuar mbeshteten gjithnje e me shume ne strukturat e ligjshme dhe tregtare ,

dhe ne kushtet kur kufinjet ndermjet strukturave te ligjshme dhe te paligjshme sa vijne e zbehen ,

pastrimi i parave ngreh vazhdimisht shqetesimin e depertimit te te ardhurave te paligjshme ne

ekonomine e ligjshme , me ane te metodave te pageses. Sikure dihet pastrimi i parave zakonisht

mbeshtetet ne tre faza:

1. Alokimi – menyrat ne te cilat produktet direkte te krimit kanalizohen ne sistemet financiare ,

kryesisht ne formen e pagesave me para ne dore .

2. Shtresezimi – qarkullimi i fondeve nepermjet nje zingjiri transaksionesh financiare , per te

zhdukur qdo lloj lidhjeje ndermjet kapitalit te alokuar dhe origjines se tij kriminale , ne menyre

tipike kjo ndodh nepermjet transferimit te parave apo qeqeve.

3. Integrimi – investimi i te ardhurave , qe kane origjine kriminale ne transaksionet ligjore dhe

ekonomike , ne menyre tipike kjo ndodh ne pasuri te paluajtshme , objekt me vlere, kapital

biznesi etj.

8

3.3.1.Trafikimi i qenive njerezore

Republika e Maqedonis eshte vend transit dhe destinacion per trafikim te qenieve njerzore. Rrjeti

kryesor i prostitucionit ilegal qe zhvillohet ne Maqedoni fillon ne Bullgari.

Duket sikur egzistojne tre nivele grupesh kriminale qe veprojne ne Maqedoni qe shpesh nderlidhen me

njera tjetren. Grupet e nivelit te ulet kujdesen per transportin e viktimave me makine ose furgona , ose

thjesht sigurojne te hollat e nevojshme qe viktimat te kalojne kufirin me autobus. Me pas keto viktima

strehohen ne te njejtat ambiente ku do te shfrytezohen. Grupet e niveleve me te larta organizojne

udhetimet , perfshire ketu sigurimin e dokumenteve dhe vizave te falsifikuara , por nuk perfshihen vete

ne shfrytezimin e viktimave , megjithese ato organizojne edhe ri – trafikimin. Grupe te tilla veprojne

sipas menyres me te strukturuar dhe shfaqin nje hierarki duke filluar qe nga perdorimi i “ personave

manekine “, te cilet sigurojne mbulesen ndaj kryetarit te rrethit kriminal , duke vazhduar me personelin

e sigurise dhe kunder zbulimit , i ngarkuar me detyren e perqarjes se aktiviteteve te policise , e me pas

me zyrtare te korruptuar qe informojne grupet kriminale per aksionet e policise.

Karakteristike e trafikim ne Maqedoni eshte se ne rolin e rekrutuesit ne Maqedoni 50 % e rasteve jane

femrat e shfrytezuara , ish viktima , te industrise se seksit.

Vendet e origjines se personave te trafikuar ne Maqedoni zakonisht jane : Moldavia , Ukraina , Bullgaria

, Shqiperia , Kosova , Rumania , Kroacia , Serbia , Mali i Zi , Rusia etj

Grafik : Vendi i origjines se Personave te Trafikuar ne Maqedoni , 2004

Ukraina

Rumania

Shqiperia

Rusia

Moldavia

Kosova

Bullgaria

Serbia dhe M.Z

9

3.3.2.Trafikimi i droges

Maqedoni ka vendendodhje kyqe ne rajon per shume kriminel ne Evropen Jug – Lindore. Lidhjet e

ngushta me Kosoven , Shqiperi , si dhe me diasporen jashte vendit i bejne grupet e krimit te organizuar

te Maqedonis mjaft efektive , veqanerisht ne trafikimin e droges ne tregjet Perendimore.5

Droga qe sillet neper Maqedoni kalon neper nje rruge te gjate. Opiumi i destinuar per ne tregun e

Evropes kryesisht ka prejardhje nga Pakistani , Afganistani , Irani dhe disa rajone te ndryshme te

Kaukazit. Pasi sillet opiumi ne Turqi perpunohet ne heroine , pastaj shperndahet neper tregjet ilegale te

shteteve te ndryshme te Evropes. Trafikimi i kesaj droge behet ne menyre te organizuar nga grupet

kriminale te vendeve te burmit , vendit perpunimit , te vendeve te tranzitimit , dhe shitjes se tij.

Grafik : Rruga Ballkanike e trafikimit te droges

Sipas disa te dhenave grupet e ndryshme shqipetare jane kultivuesit dhe furnizuesit kryesore te

produkteve te ndryshme te kanabisit bimore ne rajon. Sipas te dhenave te tjera ne malet shqipetare

tashme kultivohet edhe kokaina. 6

5 Raporti mbi situaten CARPO Strasburg 2006 – Raporti mbi gjendjen e krimit te organizuar dhe krimit ekonomik ne

Evropen Jugindore, Profilet e zonave te projektit – Kosova , fq 105. 6 Dr.sc Kole Krasniqi – Disa veqori te krimit te organizuar ne Kosove dhe ne shtetet e tjera te Ballkanit, Prishtine –

Wien 2009 , fq 13

10

Sipas raporteve te Europolit mbi Krimin e Organizuar , grupet kriminale shqipetare kane arritur

vendosjen e pjeses me te madhe te kontrollit ilegal te droges ne disa shtete te Evropes.

Grafik : Droga e konfiskuar gjate viteve 2001 – 2007

3.3.3.Kontrabanda e personave

Kontrabandimi i personave ne nga Kosova per ne Evrope dhe SHBA zakonisht kryhet ne kushte

degraduese dhe te rrezikshme. Ne numrin me te madh te rasteve kontrabandimi perfundon ne

momentin e arritjes se personave ne vendin e planifikuar mirepo ka edhe raste kur shfrytezohen

viktimat duke i detyruar te punojne per ta.

Faktoret qe ndikojne ne largimin e personave nga Maqedonia jane social , ekonomik , politik etj.

Tregu i kontrabandes me emigrante nga Maqedonia eshte mjaft fitimprures dhe organizohet nga grupe

te vogla kontrabandiste. Kalimet e tilla ilegale zakonisht behen me korrutim te policeve kufitare ,

poashtu edhe me viza te rrejshme .

11

Konkluzione dhe rekomandime

Krimi i organizuar eshte nje koncept dinamik i cili eshte ne pershtatje te vazhdueshme ndaj nje

ambientit qe ndryshon dita dites dhe ndaj mundesive te reja qe ofrohen per krimin.

Rruget tradicionale Ballkanike te trafikimit te droges jane shnderruar ne rruge me dy kalime , ne te cilat

heroina dhe kanabisi levizin drejt BE-se , nderkohe qe kokaina dhe drogat sintetike levizin ne drejtim te

lindjes.

Ne Maqedoni po vihet re nje rritje e tregut te mbrendshem se bashku me rritje te numrit te

perdoruesve, eshte e nevojshme qe te shtohen jo vetem masat shtypese te ketij fenomeni por edhe

masat parandaluese.

Me maturimin e tregjeve te krimit , grupet kriminale perpiqen te konsolidojne aktivitetet e tyre

egzistuese , te shperndahen ne aktivitete te tjera dhe te legalizojne fitimet dhe pozicionet e tyre ne

shoqeri. Korrupsioni , si ne nivel te ulet ashtu edhe ne nivel te larte , duket te jete mjeti kryesor i

perdorur per te depertuar ne strukturat politike dhe ekonomike.

Kriminaliteti i organizuar ne Maqedoni funksionon permes nje rrjeti qe tejkalon kufinjet e ketij vendi. Ky

internacionalizim i krimit te organizuar ne Maqedoni e imponon edhe nevojen per vendosjen e formave

te zgjeruara te bashkepunimit ne mes policeve dhe vendeve te ndryshme te rajonit dhe pergjithesisht

Evropes , me qellim te koordinimit dhe zhvillimit te sukseseshem te luftes kunder tij.

Nje bashkepunim eventual sidomos ne fushen e trafikimit te droges , trafikimit te qenieve njerezore ,

shperlarjes se parave , kontrabandes me arme etj.

12

Literatura

Kriminologjia – Dr. Ragip Halili , Prishtine 2011

Projekti rajonal CARPO, Raporti mbi gjendjen e Krimit te organizuar dhe Krimit ekonomik ne Evropen

Juglindore , Strasburg – gusht 2006

Disa veqori te krimit te organizuar ne MAQEDONI dhe ne shtet tjera te Ballkanit – Dr . sc . Kole

Krasniqi , Wien 2009

Raporti I Ministris se punve te Mbrendeshme (MPB)