KORISTI I RIZICI KORISTI I RIZICI LIJEKOVA U LIJEKOVA U GINEKOLOGIJI I GINEKOLOGIJI I OPSTETRICIJI OPSTETRICIJI

Prof dr sc Igor FrancetićProf dr sc Igor FrancetićZavod za kliničku farmakologiju Zavod za kliničku farmakologiju Klinika za unutrašnje bolesti RebroKlinika za unutrašnje bolesti RebroVIII HRVATSKI KONGRES O ENDOKRINOLOGIJI U VIII HRVATSKI KONGRES O ENDOKRINOLOGIJI U GINEKOLOGIJI I OPSTETRICIJIGINEKOLOGIJI I OPSTETRICIJIBrijuni .8.-11.- 9.2011.Brijuni .8.-11.- 9.2011.

KORISTI I RIZICI KORISTI I RIZICI LIJEKOVALIJEKOVA

KORIST BEZ RIZIKA NE POSTOJIKORIST BEZ RIZIKA NE POSTOJI U POČETKU KLINIČKE PRIMJENE U POČETKU KLINIČKE PRIMJENE

RAČUNA SE NA KORISTRAČUNA SE NA KORIST SLIJEDI FAZA RAZOČARENJA RADI SLIJEDI FAZA RAZOČARENJA RADI

USTANOVLJENIH RIZIKAUSTANOVLJENIH RIZIKA FAZA OBJEKTIVNE PROCJENE FAZA OBJEKTIVNE PROCJENE

VRIJEDNOSTI LIJEKAVRIJEDNOSTI LIJEKA

KORIST I RIZICI KORIST I RIZICI PRIMJENE LIJEKOVAPRIMJENE LIJEKOVA OSNOVNI PRINCIP USPJEŠNE OSNOVNI PRINCIP USPJEŠNE

FARMAKOTERAPIJE JEST FARMAKOTERAPIJE JEST PROCJENA-VAGANJE – KORISTI I PROCJENA-VAGANJE – KORISTI I RIZIKARIZIKA

OTEŽAVAJUĆA OKOLNOST JE OTEŽAVAJUĆA OKOLNOST JE NEPOTPUNO POZNAVANJE RIZIKA/ NEPOTPUNO POZNAVANJE RIZIKA/ KORISTI KORISTI

LIJEKOVI :ODUŠEVLJENJE LIJEKOVI :ODUŠEVLJENJE I RAZOČARANJEI RAZOČARANJE

PREDRASUDA /WISHFUL THINKING/: PREDRASUDA /WISHFUL THINKING/: LIJEK DJELUJE SAMO NA CILJANI LIJEK DJELUJE SAMO NA CILJANI RECEPTOR/SUSTAV/PATOFIZIOLOŠKRECEPTOR/SUSTAV/PATOFIZIOLOŠKI MEHANIZAMI MEHANIZAM

LJUDSKI ORGANIZAM RASPOLAŽE LJUDSKI ORGANIZAM RASPOLAŽE BROJNIM KOMPENZATORNIM BROJNIM KOMPENZATORNIM MEHANIZMIMA KOJIMA MODIFICIRA MEHANIZMIMA KOJIMA MODIFICIRA UČINAK LIJEKAUČINAK LIJEKA

KORISTI I RIZICIKORISTI I RIZICI

INHIBITORI PROTONSKE PUMPE INHIBITORI PROTONSKE PUMPE PROTONSKA PUMPA VAŽNA ZA PROTONSKA PUMPA VAŽNA ZA ISHRANU LEĆE-UBRZAN NASTANAK ISHRANU LEĆE-UBRZAN NASTANAK KATARAKTE KATARAKTE OSTEOBLASTI/OSTEOKLASTI OSTEOBLASTI/OSTEOKLASTI RESORPCIJA Ca-OSTEOPOROZARESORPCIJA Ca-OSTEOPOROZA

INHIBITORI TNF INHIBITORI TNF PORAST INFEKCIJA (TBC) PORAST INFEKCIJA (TBC) LIMFOM?LIMFOM?

KORISTI I RIZICIKORISTI I RIZICI

BLOKATORI BETA BLOKATORI BETA ADRENERGIČKIH R ISPRVA ADRENERGIČKIH R ISPRVA ANTIARITMICI PA ANTIARITMICI PA ANTIHIPERTENZIVI ANTIHIPERTENZIVI BRONHOSPAZAM U ASTMATIČARA BRONHOSPAZAM U ASTMATIČARA (I PRI LOKALNOJ PRIMJENI) (I PRI LOKALNOJ PRIMJENI) METABOLIČKI UČINCI METABOLIČKI UČINCI VAZOKONSTRIKCIJA VAZOKONSTRIKCIJA

KORISTI I RIZICIKORISTI I RIZICI

DIETILSTILBESTROL DIETILSTILBESTROL UČESTALOST Ca VAGINEUČESTALOST Ca VAGINE

HORMONSKA NADOMJESNA HORMONSKA NADOMJESNA TERAPIJA TROMBOEMBOLIČKI TERAPIJA TROMBOEMBOLIČKI INCIDENTI KARDIOVASKULARNI INCIDENTI KARDIOVASKULARNI RIZICI? SMANJENA RIZICI? SMANJENA UČESTALOST Ca KOLONA POVEĆAN UČESTALOST Ca KOLONA POVEĆAN RIZIK Ca DOJKE , OVARIJARIZIK Ca DOJKE , OVARIJA

KORISTI I RIZICIKORISTI I RIZICI

ANTIDEPRESIVI ANTIDEPRESIVI POVEĆAN RIZIK OSTEOPOROZE POVEĆAN RIZIK OSTEOPOROZE POVEĆANA SUICIDALNOST POVEĆANA SUICIDALNOST UČINAK NA UČINAK NA TERMOREGULACIJUTERMOREGULACIJU

KORISTI I RIZICIKORISTI I RIZICI

NEHORMONALNO LIJEČENJE NEHORMONALNO LIJEČENJE VAZOMOTORNIH SIMPTOMA U VAZOMOTORNIH SIMPTOMA U MENOPAUZIMENOPAUZI

60-90% ŽENA U MENOPAUZI IMA VMS I 60-90% ŽENA U MENOPAUZI IMA VMS I NAJČEŠĆI SU POJEDINAČNI SIMTOM U NAJČEŠĆI SU POJEDINAČNI SIMTOM U MENOPAUZI ZNAČAJNO MENOPAUZI ZNAČAJNO REMETE NORMALAN ŽIVOT, REMETE NORMALAN ŽIVOT, PREKLAPAJU SE SA SIMPTOMIMA PREKLAPAJU SE SA SIMPTOMIMA STARENJA STARENJA

VAZOMOTORNI VAZOMOTORNI SIMPTOMI U SIMPTOMI U MENOPAUZIMENOPAUZI LIJEČENJE ESTROGENIMA LIJEČENJE ESTROGENIMA

TERAPIJA IZBORA ,ali:TERAPIJA IZBORA ,ali: RIZICI ESTROGENSKE TERAPIJE RIZICI ESTROGENSKE TERAPIJE

/POSEBNO U NEKIH ŽENA/ /POSEBNO U NEKIH ŽENA/ NALAŽU DRUGE TERAPIJSKE NALAŽU DRUGE TERAPIJSKE MODALITETEMODALITETE

VAZOMOTORIKA UVAZOMOTORIKA U REGULACIJI TOPLINEREGULACIJI TOPLINE VMS POSLJEDICA POREMEĆAJA VMS POSLJEDICA POREMEĆAJA

KOMPLEKSNOG SLIJEDA U REGULACIJI KOMPLEKSNOG SLIJEDA U REGULACIJI TEMPERATURETEMPERATURE

REGULACIJA TEMPERATURE IZ REGULACIJA TEMPERATURE IZ PREOPTIČKIH NUKLEUSA U PREOPTIČKIH NUKLEUSA U HIPOTALAMUSU/BOGAT HIPOTALAMUSU/BOGAT SEROTONINERGIČKIM STRUKTURAMA I SEROTONINERGIČKIM STRUKTURAMA I ESTROGENSKIM RECEPTORIMAESTROGENSKIM RECEPTORIMA

VAZOMOTORIKA U VAZOMOTORIKA U REGULACIJI TOPLINEREGULACIJI TOPLINE NEUTRALNA TERMOREGULATORNA NEUTRALNA TERMOREGULATORNA

ZONA ZONA PROMJENE TEMPERATURE UNUTAR PROMJENE TEMPERATURE UNUTAR

NORMALNIH GRANICA /NTRZ/ BEZ NORMALNIH GRANICA /NTRZ/ BEZ ODGOVORA REGULATORNIH ODGOVORA REGULATORNIH MEHANIZAMAMEHANIZAMA

SIMPTOMATSKE ŽENE IMAJU SUŽENU SIMPTOMATSKE ŽENE IMAJU SUŽENU NTRZ – RANIJE UKLJUČIVANJE NTRZ – RANIJE UKLJUČIVANJE REGULATORNIH MEHANIZAMAREGULATORNIH MEHANIZAMA

NEHORMONALNO NEHORMONALNO LIJEČENJE VMSLIJEČENJE VMS SSRI / INHIBITORI PONOVNE SSRI / INHIBITORI PONOVNE

POHRANE SEROTONINA/POHRANE SEROTONINA/ SNRI /SELEKTIVNI INHIBITORI SNRI /SELEKTIVNI INHIBITORI

POHRANE NORADRENALINAPOHRANE NORADRENALINA GABAPENTINGABAPENTIN

NEHORMONALNO NEHORMONALNO LIJEČENJE VMSLIJEČENJE VMS SSRI SSRI

RACIONAL:SEROTONIN UKLJUČEN RACIONAL:SEROTONIN UKLJUČEN U TERMOREGULACIJU U TERMOREGULACIJU SEROTONIN UZROKUJE SEROTONIN UZROKUJE VAZODILATACIJU INDIREKTNO VAZODILATACIJU INDIREKTNO PREKO OTPUŠTANJA NO , A PREKO OTPUŠTANJA NO , A VAZOKNSTRIKCIJU PREKO VAZOKNSTRIKCIJU PREKO SEROTONINSKIH RECEPTORASEROTONINSKIH RECEPTORA

SSRI U HRVATSKOJSSRI U HRVATSKOJ

fluvoksamin FEVARINfluvoksamin FEVARIN fluoksetin* FLUSETIN,FLUVAR,PORTAL, fluoksetin* FLUSETIN,FLUVAR,PORTAL,

PROZAC,PROZAC DISPENSIBILEPROZAC,PROZAC DISPENSIBILE sertralin ASENTRA,HALEN,LUXETRA, sertralin ASENTRA,HALEN,LUXETRA,

SONALIA,TRALIN, ZOLOFTSONALIA,TRALIN, ZOLOFT paroksetin* DEPROZEL,PALUXON, paroksetin* DEPROZEL,PALUXON,

PAROKSETIN,PAROXIN,SEROXATPAROKSETIN,PAROXIN,SEROXAT citalopram CITALON,CITALOPRAM, STARCITIN,citalopram CITALON,CITALOPRAM, STARCITIN, escitalopram CIPRALEX, CITRAM, ELICEA, escitalopram CIPRALEX, CITRAM, ELICEA,

STRACITIN ES STRACITIN ES *ne uz tamoksifen,smanjen učinak tamoksifena*ne uz tamoksifen,smanjen učinak tamoksifena

OSTALI ANTIDEPRESIVI U OSTALI ANTIDEPRESIVI U HRVATSKOJHRVATSKOJ /SSRI i SNRI//SSRI i SNRI/

venlafaksin ALENTA, EFEXIVA, venlafaksin ALENTA, EFEXIVA, VELAFAKS,VEXIN VELAFAKS,VEXIN

duloksetin CYMBALTAduloksetin CYMBALTA

SSRI ISSRI I SNRI U SNRI U LIJEČENJU VMSLIJEČENJU VMS

VENLAFAKSIN = PAROKSETIN VENLAFAKSIN = PAROKSETIN

> FLUOKSETIN,CITALOPRAM > FLUOKSETIN,CITALOPRAM

>SERTRALIN>SERTRALIN

VMS I DEPRESIJAVMS I DEPRESIJA U U MENOPAUZIMENOPAUZI DEPRESIJA 2X ČEŠĆA U DEPRESIJA 2X ČEŠĆA U

MENOPAUZIMENOPAUZI VEĆA UČESTALOST DEPRESIJE U VEĆA UČESTALOST DEPRESIJE U

ŽENA SA VMSŽENA SA VMS LIJEČENJE VMS POBOLJŠAVA LIJEČENJE VMS POBOLJŠAVA

LIJEČENJE DEPRESIJELIJEČENJE DEPRESIJE POVEZANOST VMS I DEPRESIJE U POVEZANOST VMS I DEPRESIJE U

MENOPAUZI (MEHANIZAM ?)MENOPAUZI (MEHANIZAM ?)

VMS I DEPRESIJA U VMS I DEPRESIJA U MENOPAUZIMENOPAUZI Citalopram 20-60 mg/ ( 20 mg) Citalopram 20-60 mg/ ( 20 mg)

uspješan u liječenju depresije i VMS u uspješan u liječenju depresije i VMS u menopauzi primjenjen sam kao i u menopauzi primjenjen sam kao i u kombinaciji sa estradiolom kombinaciji sa estradiolom

87% vs 91 % 87% vs 91 %

Soares, 2003 gSoares, 2003 g

VMS I DEPRESIJA U VMS I DEPRESIJA U MENOPAUZIMENOPAUZI ESCITALOPRAM 10-20mg vs HRT ESCITALOPRAM 10-20mg vs HRT

(ETINILESTRADIOL 5ug/ (ETINILESTRADIOL 5ug/ noretisteron1 mg/d)noretisteron1 mg/d)

VMS 56% vs 31,2%VMS 56% vs 31,2% Depresija 75% vs 25%Depresija 75% vs 25%

Soares , 2006Soares , 2006

VMS I DEPRESIJA U VMS I DEPRESIJA U MENOPAUZIMENOPAUZI FLUVOKSAMIN 50/mg/d + HRT FLUVOKSAMIN 50/mg/d + HRT

vs vs HRT HRT

VMS 6,5/d --VMS 6,5/d --0,9/d 6,5/d--0,9/d 6,5/d--1,8/d1,8/d

Nagata ,2005Nagata ,2005

TERAPIJSKE OPCIJE ZA TERAPIJSKE OPCIJE ZA VMSVMS ESTROGENIESTROGENI SSRI: BLAGI/UMJERENI VMS(14 TJ)SSRI: BLAGI/UMJERENI VMS(14 TJ) SNRI:UMJERENI/OZBILJNI VMS SNRI:UMJERENI/OZBILJNI VMS

(50TJ)(50TJ) GABAPENTINGABAPENTIN

KORISTI I RIZICI KORISTI I RIZICI LIJEKOVA LIJEKOVA (ANTIDEPRESIVA) (ANTIDEPRESIVA)

ANTIDEPRESIVI I ANTIDEPRESIVI I OSTEOPOROZAOSTEOPOROZA NAJPROPISIVANIJAGRUPA LIJEKOVA U NAJPROPISIVANIJAGRUPA LIJEKOVA U

SADSAD ZNAČAJAN PORAST POTROŠNJE U ZNAČAJAN PORAST POTROŠNJE U

HRVATSKOJHRVATSKOJ SEROTONIN IZ CRIJEVA (95%) SUPRIMIRA SEROTONIN IZ CRIJEVA (95%) SUPRIMIRA

PROLIFERACIJU OSTEOBLASTAPROLIFERACIJU OSTEOBLASTA SUPRESIJA PONOVNE POHRANE SUPRESIJA PONOVNE POHRANE

SEROTONINA ŠTETNA ZA PROLIFERACIJU SEROTONINA ŠTETNA ZA PROLIFERACIJU OSTEOBLASTAOSTEOBLASTA

SEROTONIN IZ CNS-a(5%)POTIČE SEROTONIN IZ CNS-a(5%)POTIČE OSTEOBLASTEOSTEOBLASTE

FRAKTURE U STARIJIH FRAKTURE U STARIJIH OSOBA I OSOBA I ANTIDEPRESIVIANTIDEPRESIVI META ANALIZA 2011META ANALIZA 2011 73072 BOLESNIKA NA 73072 BOLESNIKA NA

ANTIDEPRESIVIMAANTIDEPRESIVIMA 2916 SEK AMINI2916 SEK AMINI 4701 TERC AMINI4701 TERC AMINI 56941 SSRI56941 SSRI 8516 ATIPIČNI Gagne, 20118516 ATIPIČNI Gagne, 2011

FRAKTURE U STARIJIH FRAKTURE U STARIJIH OSOBA I OSOBA I ANTIDEPRESIVIANTIDEPRESIVI73072 73072 bol na bol na antidepantidep

SEK SEK AMINI AMINI

TERCIJARTERCIJAR

AMINIAMINISSRISSRI

frakturefrakture

1000BOL1000BOL/d/d

34,434,4 34,534,5 46,446,4

PrethodnPrethodnee

Frakture Frakture %%

5,45,4 3,53,5 4,74,7

Dg Dg osteoporosteoporoze%oze%

17,017,0 15,2 15,2 17.117.1

FRAKTURE U STARIJIH FRAKTURE U STARIJIH OSOBA I OSOBA I ANTIDEPRESIVIANTIDEPRESIVI ANTIDEPRESIVI SA NISKIM ANTIDEPRESIVI SA NISKIM

SEDATIVNIM POTENCIJALOM I SEDATIVNIM POTENCIJALOM I VISOKIM AFINITETOM ZA VISOKIM AFINITETOM ZA 5HTT(SEROTONINSKI 5HTT(SEROTONINSKI TRANSPORTNI RECEPTOR) IMAJU TRANSPORTNI RECEPTOR) IMAJU NAJVEĆU UČESTALOST FRAKTURANAJVEĆU UČESTALOST FRAKTURA

PROFIL SSRIPROFIL SSRI

KORISTI I RIZICI KORISTI I RIZICI LIJEKOVALIJEKOVA U ČASU REGISTRACIJE PRETEŽU U ČASU REGISTRACIJE PRETEŽU

KORISNI UČINCIKORISNI UČINCI S VREMENOM RASTU SAZNANJA I S VREMENOM RASTU SAZNANJA I

SVIJEST O RIZICIMASVIJEST O RIZICIMA POTREBNO VRIJEME I BROJ IZLOŽENIH POTREBNO VRIJEME I BROJ IZLOŽENIH

LIJEKU ZA POTPUNIJU SLIKULIJEKU ZA POTPUNIJU SLIKU ZNANJE JE KRHKO ,ODLUKA TEŠKA , A ZNANJE JE KRHKO ,ODLUKA TEŠKA , A

POVOLJNI TRENUTAK PROLAZI BRZO POVOLJNI TRENUTAK PROLAZI BRZO