Komuna e Mitrovicës së Jugut Opština Juzna Mitrovica ......4.3 Markiranje (brendiranje) identiteta grada . ... 4.3.4 Pravna i tehnička podrška za izlaganje savremenoj umetnosti

Republika e Kosovës Republika Kosova – Republic of Kosovo

Komuna e Mitrovicës së Jugut

Opština Juzna Mitrovica – Municipality of Mitrovica South

SKUPŠTINA OPŠTINE JUŽNA MITROVICA Br. 02-060/01-0047858/18-4 od 28.06.2018 Mitrovica

STRATEGIJA ZA KULTURU I TURIZAM 2018 - 2022

Mitrovica, Jun 2018

2

“Ova publikacija je urađena uz podršku Švajcarske Kancelarije za Saradnju na Kosovu (SCO-K), a upravlja ga Kosovska Fondacija za

Civilno Društvo (KCSF). Sadržaj ove publikacije je odgovornost NVO "7Arte" i ne može se ni na bilo koji način posmatrati kao

pozicija Švajcarske Kancelarije za Saradnju na Kosovu (SCO-K) ili KCSF-a”

3

Lista skraćenica

OM – Opština Mitrovica

MONT – Ministarstvo Obrazovanja, Nauke i Tehnologije

MKOS – Ministarstvo Kulture, Omladine i Sporta

UKOS – Uprava za kulturu, omladinu i sport

SO – Skupština Opštine

UF – Uprava za Finansije

UO – Uprava za Obrazovanje

UER – Uprava za Ekonomski Razvoj

MTI – Ministarstvo Trgovine i Industrije

UNESCO - United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization

EZ – Evropska Zajednica

CD – Civilno Društvo

4

Uvod

Strategija za Kulturu i Turizam 2018 – 2022 je izrađena kao rezultat saradnje sa kulturnim organizacijama Mitrovice, Civilnim

Društvom, Skupštinom Opštine Mitrovice – UKOS, u okviru projekta “Razvoj Kulturnih Politika u Opštini Mitrovica”, projekat koji

ima za cilj povećanje uloge mladih ljudi i građana u procesima donošenja odluka u cilju sastavljanja novih javnih politika za kulturu i

turizam u cilju održivog razvoja regiona Mitrovice. Ovaj projekat, uz podršku Švajcarske Kancelarije za Saradnju na Kosovu (SCO-

K), u okviru projekta "Promocija Demokratskog Društva" rukovodi Fondacija za Civilno Društvo Kosova (KCSF).

Tokom ovog projekta izvršene su različite aktivnosti kao što su radionice, fokus grupe, debate, sastanci i razgovori sa

različitim zainteresovanim stranama u oblasti kulture u Mitrovici, uključujući građane Mitrovice različitih starosnih grupa, sa ciljem

izrade Strategije za Kulturu i Turizam 2018 - 2022.

5

Vizija i Ciljevi

Vizija Strategije

“Mitrovica, univerzitetski grad sa razvijenom kulturom”

Strateški objektiv 1

UKLJUČIVANJE: Povećanje učešća u kulturnom životu

Prvi strateški objektiv ima za cilj povećanje učešća u kulturnom životu grada Mitrovice.

1.1 Informisanje 1.1.1 Osnivanje centra za informisanje

1.1.2 Izrada i objavljivanje promotivnog materijala

1.1.3 Označavanje kulturnih objekata

1.1.4 Otvorena debata, kulturološki forumi, konferencije

1.1.5 Izrada i ažuriranje Kulturnog Kalendara grada Mitrovice

1.1.6 Informisanje i stimulisanje mlađih učesnika u kulturnim aktivnostima (na mesnom, državnom i međunarodnom nivou)

1.2 Saradnja/Umrežavanje 1.2.1 Među-zajednička i među-sektorijalna saradnja

1.2.2 Razvojni forumi između kulturnih institucija – civilnog društva – privatnog sektora i dijaspore. (Korištenje postojećeg

sporazuma za sticanje iskustava od dijaspore)

1.2.3 Saradnja i raspodela resursa i iskustava sa akterima i kuturnim društvima dijaspore.

6

1.2.4 Osnaživanje i umrežavanje kulturnih organizacija za članstvo i dostojanstveno predstavljanje u međunarodnim mrežama

1.2.5 Bratimljenje kulturnih institucija sa relevantnim međunarodnim institucijama. (Bratimljenje sa gradovima sa razvijenim

kulturnim i industrijskim nasleđem)

1.2.6 Podizanje nivoa saradnje i konkretne razmene iskustava sa pobratimljenim gradovima Opštine Mitrovica.

1.2.7 Uključivanje gradskih zajednica u Mitrovici na službene praznične manifestacije.


KULTURNE POLITIKE: Reformisanje upravljanja kulturom

Drugi strateški objektiv ima za cilj reformisanje upravljanja kulturom u gradu Mitrovica.

2.1Formiranje Saveta za Kulturu.

2.1.1 Pokrenuti osnivanje zajedničkog saveta za kulturu, preko izrade jednog pravilnika na zakonskoj osnovi. (5 članova iz CD, 4

člana iz Opštine)

2.1.2 Savet prati sprovođenje strategije za kulturu i turizam.

2.2 Uključivanje turističke komponente u sektor kulture.

2.2.1 Izrada plana rada za sektor kulture i prirodnog turizma

2.2.2 Stavljanje aktivnosti/časova “Upoznajemo svoj grad” u Građansko Obrazovanje

2.2.3 Zagovarati promovisanje relevantnih predmeta za istraživanje i promociju arheoloških nalazišta na području Shala e Bajgores.

2.3 Kulturna infrastruktura i javni prostor za kulturni razvoj.

7

2.3.1 Efikasno upravljanje kulturnom infrastrukturom u interesu generisanja finansijskih prihoda.

2.3.2 Efikasno korišćenje oblasti za kulturu pod upravom Opštine.

2.3.3 Uspostaviti objekte za korišćenje javnih prostora za kulturne aktivnosti koje omogućavaju pristup / uključenost.

2.3.4 Uspostaviti adekvatne i dostojanstvene prostore za obrazovne i kulturne institucije.

2.3.5 Sektor kulture treba da bude koordinisan sa DPU i DJU.

2.3.6 Stvaranje fizičkog pristupa PNV-a u kulturnim institucijama i javnim prostorima.

2.4 Usklađivanje postojećih zakonskih akata i postojećih opštinskih propisa koji se odnose na kulturu, kulturno nasleđe i kulturni

turizam.

2.4.1 Kontinuirani pregled Strategije za Kulturu i Turizam.

2.4.2 Uspostavljanje selektivnih-sveobuhvatnih kriterijuma odabira tokom takmičenja za subvencionisanje kulturnih aktivnosti.

2.4.3 Izraditi Pravilnik o zaštiti Kulturne Baštine za Opštinu Mitrovica.

.


KULTURNI TURIZAM I KULTURNA EKONOMIJA: Održiv razvoj kulturnog turizma i kulturne ekonomije.

Treći strateški objektiv ima za cilj pokretanje održivog razvoja kulturnog turizma i kulturne ekonomije.

8

3.1 Obuka sektora

3.1.1 Analiziranje ljudskih potencijala sektora

3.1.2 Ponovno otvaranje i odobravanje organograma (organizacija / faktorizacija sektora i institucija zavisnih od kulture)

3.1.3 Organizovati treninge za podizanje kapaciteta (na osnovu potreba osoblja i sektora)

3.1.4 Jačanje opštinskih kulturnih institucija u definisanju sredoročnih razvojnih politika.

3.2 Samoodrživost

3.2.1 Stimulirati dobre prakse generisanja sredstava kroz usluge kulturnih aktivnosti.

3.2.2 Postaviti standardizovanu uplatu za posetu određenim kulturnim institucijama / objektima.

3.2.3 Stvaranje infrastrukturnih uslova za privlačenje investitora u funkcionalnost gradskih bioskopa.

3.2.4 Jačanje sajmova proizvoda kreativne industrije (zanati, promotivni pribor, tradicionalna odeća i pribor itd)

3.2.5 Instaliranje infrastrukture / tačaka za javno korištenje bicikala.

3.2.6 Funkcionisanje i promocija prenoćišta.

3.3 Uključivanje Mitrovačkog kulturnog sektora na Agendu 21.

3.3.1 Raspodela posebnog fonda za funkcionisanje Saveta (vidi: 2.1.1)

3.3.2 Kampanja za podizanje svesti o značaju kulture i kulturnog predstavništva u Mitrovici.

3.3.3 Lokalna uprava kao katalizator kulturnih procesa: jačanje civilnog društva, promovisanje konsenzusa i stvaranje zajedničkih

odgovornosti.

3.3.4 Razmena stručnjaka u istraživanju i razvoju kulturnih politika i upravljanja kulturom.

3.3.5 Izgradnja strukturirane komunikacije između UKOS-a i MKOS-a o njihovoj ulozi i odgovornosti nad objektima kulturne baštine

u Mitrovici.

9


PROMOVISANJE: Komunikacija i promocija kulture i turizma u Opštini Mitrovica

Četvrti objektiv cilja na komunikaciju i promociju kulture i turizma u Opštini

4.1 Proučavanje i tumačenje gradskog nasljeđa

4.1.1 Organizovanje edukativnih / informativnih poseta kulturnim ustanovama i objektima.

4.1.2 Podržati publikacije knjiga, književnih publikacija i studija o Mitrovici i njenim kulturnim vrednostima.

4.1.3 Dokumentovanje kolektivnog pamćenja Mitrovice (za razvoj kulturne, muzičke, umetničke, zanatske, ratne štete na umetnost i

kulturu itd)

4.1.4 Podrška institucionalnih inicijativa i građanskih inicijativa za integraciju i promociju kulturnog nasleđa Mitrovice, putem

digitalnih medija.

4.2 Promocija kulturne raznolikosti, poštovanja i zaštite nasleđa i kulturnog izražavanja.

4.2.1 Otvaranje informativne tačke za kulturni i rekreativni turizam u Mitrovici.

4.2.2 Mapiranje kulturnih institucija i objekata i njihova digitalizacija.

4.2.3 Promovirati i podržati umetničku, tradicionalnu i inovativnu kreativnost prema predstavljanju na nacionalnom i međunarodnom

nivou.

4.2.4 Ohrabriti i podržati projekte koji promovišu prirodno nasljeđe u Mitrovici, kao i kulturu životne sredine.

4.2.5 Postavljanje stolova / plakata na javnim mestima za promociju kulturnih aktivnosti.

4.3 Markiranje (brendiranje) identiteta grada

4.3.1 Osnaživanje i organizacija radnih grupa za strukturiranje Mitrovačkog identiteta i komunikacijske strategije.

10

4.3.2 Organizovati i ojačati festivalske identifikacije grada.

4.3.3 Organizovanje kampanje za promociju industrijskog nasleđa.

4.3.4 Pravna i tehnička podrška za izlaganje savremenoj umetnosti na javnim prostorima.

4.3.5 Adaptacija industrijskih prostora, kao i onih pod opštinskim vlasništvom, za organizovanje obrazovnih i kulturnih aktivnost.

4.3.6 Promocija tradicionalne lokalne gastronomije kao identifikacionog i turističkog proizvoda.

Plan delovanja

1 UKLJUČIVANJE Povećanje učešća u kulturnom životu

11

ORIJENTIRANJE

DELOVANJA

MERE

alternative

POKAZATELJI

PRIMENA

akteri/rokovi

1.1 Informisanje 1.1.1 Osnivanje centra za informisanje.

Dokument odluke Prostor delovanja

Opština Mitrovica CD 2018 - 2019

1.1.2 Izrada i objavljivanje promotivnog materijala.

Pamfleti, brošure, mapa, video-promocija, spotovi Istorijat grada Web stranice

UKOS QRTK CD 2018 - 2019

1.1.3 Označavanje kulturnih objekata.

Dokumenat o odluci Tabela za označavanje Mapa lokacija tabli mapa grada

UKOS QRTK MALV CD 2018 – 2019

1.1.4 Otvorena debata, Kulturološki

Forumi, Konferencije.

Pozivnica Agenda Lista učesnika

Izveštaj Publikacije Fotografije Broj konferencija /foruma

Opština Mitrovica UKOS MKOS MTI CD Organizacijska Mreža Gradova u Tranziciji Pobratimljene opštine 2018 - 2022

12

1.1.5 Izrada i ažuriranje Kulturnog Kalendara grada Mitrovice

Online objavljen Kalendar Izveštaj sastanaka

UKOS RROK DA QRTK SHC 2018 - 2022

1.1.6 Informisanje i stimulisanje mlađih učesnika u kulturnim aktivnostima (na mesnom, državnom i međunarodnom nivou)

Broj subvencija /stipendija kao i druge forme stimulacije za učenike i mlade Izveštaji i rezultati Kriterijumi za dobitnike

Opština Mitrovica UKOS UO 2018 - 2022

1.2 Saradnja/

Umrežavanje

1.2.1 Među-zajednička i među-

sektorijalna saradnja

Javni poziv Broj sastanaka Broj konferencija /foruma Izveštaji

UKOS 2018 - 2022

1.2.2 Razvojni forumi između kulturnih institucija – civilnog društva – privatnog sektora i dijaspore. (Korištenje postojećeg sporazuma za sticanje iskustava od dijaspore)

Dokumet o odluci Finalni izveštaji / godišnji Preporuke / Rezultati Broj foruma Broj učesnika

Opština Mitrovica UKOS CD MD CD 2018 - 2022

1.2.3 Saradnja i raspodela resursa i iskustava sa akterima i kuturnim društvima dijaspore.

Sporazumi o saradnji Posete Učešće na konferencijama i sajmovima Završni izveštaji Objavljen materijal

Ministarstvo Dijaspore UKOS CD Dijaspora 2018 - 2022

1.2.4 Osnaživanje i umrežavanje kulturnih organizacija u međunarodnu mrežu kao i učešće

Uverenje o prijemu Sporazumi o saradnji Broj foruma

Kulturni NVO Mitrovice UKOS

13

Mitrovice na formumima gradova u tranziciji.

Broj organizacija / mreža Broj primljenih i delegiranih dobrovoljaca

2018 - 2022

1.2.5 Bratimljenje kulturnih institucija sa relevantnim međunarodnim institucijama. (Bratimljenje sa gradovima sa razvijenim kulturnim i industrijskim nasleđem)

Sporazumi o saradnji Broj pobratimljenja

Opština Mitrovica UKOS CD 2018 - 2022

1.2.6 Podizanje nivoa saradnje i konkretne razmene iskustava sa pobratimljenim gradovima Opštine Mitrovica.

Ostvarene posete Implementirani izveštaji i aktivnosti Sporazumi Broj praktikanata Broj poseta i godišnji izveštaji

Opština Mitrovica UKOS 2018 - 2022

1.2.7 Uključivanje gradskih zajednica u Mitrovici na službene praznične manifestacije.

Broj implementiranih aktivnosti (koncerti, izvođenja, itd) Broj učesnika iz raznih zajednica Mitrovice


2 KULTURNE POLITIKE Reformisanje upravljanja kulturom

14

ORIJENTIRANJE

DELOVANJA

MERE

alternative

POKAZATELJI

PRIMENA

akteri/rokovi

2.1 1Formiranje

Saveta za Kulturu

2.1.1 Pokrenuti osnivanje zajedničkog saveta za kulturu, preko izrade jednog pravilnika na zakonskoj osnovi. (5 članova iz CD, 4 člana iz Opštine)

Dokumenti o odluci Pravilnik o radu Ispunjavanje standarda Primena Agende 21 za Kulturu

Opština Mitrovica UKOS CD Konsultativni Komitet za KOS 2018

2.1.2 Savet prati sprovođenje strategije za kulturu i turizam.

Izveštajni dokumenat Broj sastanaka Godišnji izveštaji

UKOS CD 2018 - 2022

2.2 Uključivanje

turističke

komponente u sektor

kulture.

2.2.1 Izrada plana rada za sektor kulture i prirodnog turizma

Dokumenti o odluci Razvojni plan Turizma

UKOS DMMP QRKT CD 2018 - 2019

2.2.2 Stavljanje aktivnosti/časova “Upoznajemo svoj grad” u Građansko Obrazovanje

Dokumenti o odluci Održani časovi

Opština Mitrovica UKOS UO Predmet Građanskog Obrazovanja 2018 - 2019

15

2.2.3 Zagovarati promovisanje relevantnih predmeta za istraživanje i promociju arheoloških nalazišta na području Shala e Bajgores.

Dokumenti o odluci Lista prioritetnih mesta za istraživanje Broj poseta na terenu Broj inicijatora / zagovornih sastanaka

Centralna vlast MKOS Opština Mitrovica UKOS Muzej grada Mitrovice CD 2018 - 2022

2.3 Kulturna

infrastruktura i javni

prostor za kulturni

razvoj.

2.3.1 Efikasno upravljanje kulturnom infrastrukturom u interesu generisanja finansijskih prihoda.

Dokumenti o odluci Finansijski izveštaj / godišnji Godišnji izveštaji kulturne infrastrukture

Opština Mitrovica UKOS CD UPU 2018 - 2022

2.3.2. Efikasno korišćenje oblasti za kulturu pod upravom Opštine.

Dokumenti o odluci Godišnji izveštaji o korištenju prostora za potrebe kulture


2.3.3 Uspostaviti objekte za korišćenje javnih prostora za kulturne aktivnosti koje omogućavaju pristup / uključenost.

Javni poziv Lista kriterijuma Godišnji izveštaji

Opština Mitrovica UKOS UPU CD 2018 – 2022

2.3.4 Uspostaviti adekvatne i dostojanstvene prostore za obrazovne i kulturne

Dokumenti o odluci Broj projekata/ kapitalnih investicija u sferi kulture

Centralna Vlast Opština Mitrovica MKOS

16

institucije.

2.3.5 Sektor kulture treba da bude koordinisan sa DPU i DJU

Dokumenti o odluci Broj sastanaka Izveštaji sa sastanaka

UPU UJU 2018 – 2022

2.3.6 Stvaranje fizičkog pristupa PNV-a u kulturnim institucijama i javnim prostorima.

Dokumenti o odluci Broj lokacija na kojima je intervenisano

Opština Mitrovica UKOS UPU Handikos 2018-2022

2.4 Usklađivanje

postojećih zakonskih

akata i postojećih

opštinskih propisa

koji se odnose na

kulturu, kulturno

nasleđe i kulturni

turizam.

2.4.1 Pregled Strategije za Kulturu i Turizam

Lista učesnika Izveštavanje (svake dve (2) godine)

Opština Mitrovica UKOS CD 2018 – 2020 - 2022

17

2.4.2 Uspostavljanje selektivnih-sveobuhvatnih kriterijuma odabira tokom takmičenja za subvencionisanje kulturnih aktivnosti.

Dokumenti o odluci Pravilnik Dokumenti o kriterijumima

UKOS 2018

2.4.3 Izraditi Pravilnik o zaštiti Kulturne Baštine za Opštinu Mitrovica.

Dokumenti o odluci Pravilnik

Opština Mitrovica UKOS QRTK 2018

2.4.4 Regulisanje i primena zakonske infrastrukture za institucije zavisne od UKOS-a.

Usvojeni dokumenti

Opština Mitrovica Pravna Kancelarija MKOS UKOS CD 2018 - 2022

3 KULTURNI TURIZAM I KULTURNA EKONOMIJA Održiv razvoj Kulturnog Turizma i Kulturne Ekonomije

ORIJENTIRANJE

DELOVANJA

MERE

alternative

POKAZATELJI

PRIMENA

akteri/rokovi

18

3.1 Obuka sektora 3.1.1 Analiziranje ljudskih potencijala sektora

Zvanična analiza / Izveštaj analize Opština Mitrovica UKOS CD Kulturni Savet 2018 - 2019

3.1.2 Ponovno otvaranje i odobravanje organograma (organizacija / faktorizacija sektora i institucija zavisnih od kulture)

Novi organogram


3.1.3 Organizovati treninge za podizanje kapaciteta

Broj održanih obučavanja Dokumenti o odluci Izveštajni Dokumenti Forma individualnog procenjivanja

Opština Mitrovica MALV UKOS CD 2018 - 2019

3.1.4 Jačanje opštinskih kulturnih institucija u definisanju sredoročnih razvojnih politika.

Nacrt-strategija za razvoj/komunikaciji Broj zajedničkih sastanaka Izveštaji / Rezultati


3.2 Samoodrživost 3.2.1 Stimulirati dobre prakse generisanja sredstava kroz usluge kulturnih aktivnosti.

Dokumenti o odluci Objavljeni izveštaji (narativni i finansijski)

UKOS CD 2018 - 2022

3.2.2 Postaviti standardizovanu uplatu za posetu određenim kulturnim institucijama / objektima.

Dokumenti o odluci Finansijski Izveštaji Broj posetioca

Centralna Vlast Opština Mitrovica UKOS Institucije zavisne od UKOS-a 2018 - 2022

19

3.2.3 Stvaranje infrastrukturnih uslova za privlačenje investitora u funkcionalnost gradskih bioskopa.

Dokumenti o odluci Zahtev za lokacijom Infrastruktura Davanje odobrenja za korištenje

Opština Mitrovica UKOS Preduzetnik 2018 - 2022

3.2.4 Jačanje sajmova proizvoda kreativne industrije (zanati, promotivni pribor, tradicionalna odeća i pribor itd)

Dokumenti o odluci Finansijski Izveštaji Broj sajmova Davanje odobrenja za korištenje

Opština Mitrovica UKOS UER CD NVM UPU Individualni preduzetnik 2018 - 2022

3.2.5 Instaliranje infrastrukture / tačaka za javno korištenje bicikala.

Dokumenti o odluci Finansijski Izveštaji Broj lokacija

Opština Mitrovica UKOS UPU UER DMMP 2018 - 2022

3.2.6 Funkcionisanje i promocija prenoćišta

Stimulisanje za investicijom zajedničke koordinacije Promotivni materijal Broj posetioca Broj noćenja

Opština Mitrovica UKOS UER UPU QRTK 2018 - 2022

3.3 Uključivanje

Mitrovačkog

kulturnog sektora

na Agendu 21.

3.3.1 Raspodela posebnog fonda za funkcionisanje Saveta (vidi: 2.1.1)

Dokumenti o odluci Pravilnik Lista odgovornosti Dodeljena sredstva

Opština Mitrovica Kancelarija Predsednika UKOS CD 2018

20

3.3.2 Kampanja za podizanje svesti o značaju kulture i kulturnog predstavništva u Mitrovici.

Dokumenti o odluci Izveštajni Dokumenti (narativni + finansijski) Štampani materijal

UKOS CD MD 2018 - 2022

3.3.3 Lokalna uprava kao katalizator kulturnih procesa: jačanje civilnog društva, promovisanje konsenzusa i stvaranje zajedničkih odgovornosti.

Agenda 21 za kulturu Izveštajni Dokumenti Broj sastanaka Izveštaji


3.3.4 Razmena stručnjaka u istraživanju i razvoju kulturnih politika i upravljanja kulturom.

Dokumenti o odluci Izveštajni Dokumenti Analiza Strategija

UKOS CD 2018 - 2022

3.3.5 Izgradnja strukturirane komunikacije između UKOS-a i MKOS-a o njihovoj ulozi i odgovornosti nad objektima kulturne baštine u Mitrovici

Dokumenti o odluci Broj sastanaka Agenda sastanaka Izveštajni Dokumenti

Opština Mitrovica UKOS MKOS QRTK 2018 – 2022

21

4 PROMOVISANJE Komunikacija i promocija kulture i turizma u Opštini Mitrovica

ORIJENTIRANJ

E DELOVANJA

MERE

alternative

POKAZATELJI

PRIMENA

akteri/rokovi

4.1 Proučavanje i

tumačenje

gradskog

nasljeđa.

4.1.1 Organizovanje edukativnih / informativnih poseta kulturnim ustanovama i objektima.

Dokumenti o odluci Turistički vodiči Osobe obučene za vodiče Broj poseta

MONT MKOS QRTK Opština Mitrovica Trepça 2018 - 2022

4.1.2 Podržati publikacije knjiga, književnih publikacija i studija o Mitrovici i njenim kulturnim vrednostima.

Dokumenti o odluci Izdanja podržana od strane institucija Broj objavljenih knjiga

MONT UKOS MKOS CD 2018 – 2022

22

4.1.3 Dokumentovanje kolektivnog pamćenja Mitrovice (za razvoj kulturne, muzičke, umetničke, zanatske, ratne štete na umetnost i kulturu itd)

Izveštaji Broj izdanja Broj fotografija Broj izdanja/knjiga Broj konferencija Broj video i audio materijala

UKOS Muzej grada CD Kulturni Savet 2018 - 2022

4.1.4 Podrška institucionalnih inicijativa i građanskih inicijativa za integraciju i promociju kulturnog nasleđa Mitrovice, putem digitalnih medija.

Upotreba socijalnih mreža za promociju i informisanje Otvaranje službenih turističkih stranica za Mitrovicu Izveštaj o poseti stranica

Kancelarije za Informisanje Opštine UKOS (zavisne institucije) CD Mediji 2018 - 2022

4.2 Promocija

kulturne

raznolikosti,

poštovanja i

zaštite nasleđa i

kulturnog

izražavanja.

4.2.1 Informativna tačka za kulturni i rekreativni turizam u Mitrovici.

Dokumenti o odluci Aktivni kiosk Promotivni materijal Godišnji izveštaj poseta

Opština Mitrovica UKOS QRTK CD 2018 - 2019

4.2.2 Mapiranje kulturnih institucija i objekata

Dokumenti o odluci Orijentaciona tabela unutar i van grada Digitalna karta

Opština Mitrovica UKOS UPU UJU CD 2018 - 2019

23

4.2.3 Promovirati i podržati umetničku, tradicionalnu i inovativnu kreativnost prema predstavljanju na nacionalnom i međunarodnom nivou.

Broj subvencija / stipendija Broj implementiranih aktivnosti Izveštaji od dobitnika


4.2.4 Ohrabriti i podržati projekte koji promovišu prirodno nasljeđe u Mitrovici, kao i kulturu životne sredine.

Broj primenjenih aktivnosti Izveštaji od CD

Opština Mitrovica UKOS DMMP CD 2018 - 2022

4.2.5 Postavljanje stolova / plakata na javnim mestima za promociju kulturnih aktivnosti.

Dokumenti o odluci Broj tabela

Opština Mitrovica UKOS UPU CD 2018 - 2022

4.3 Markiranje

(brendiranje)

identiteta grada

4.3.1 Osnaživanje i organizacija radnih grupa za strukturiranje Mitrovačkog identiteta i komunikacijske strategije.

Pozivnice Agenda Lista Učesnika Izveštajni dokumenti Knjiga brenda (brand-book)

UKOS SHC – RROK Kulturni Savet 2018 - 2022

4.3.2. Organizovati i ojačati festivalske identifikacije grada

Fotografije Video Najave Izveštajni dokumenti Medijski izveštaji

UKOS CD Trepça 2018 - 2022

24

4.3.3 Organizovanje kampanje za promociju industrijskog nasleđa

Fotografije Video Najave Medijski izveštaji

Opština Mitrovica UKOS CD Trepça 2018 - 2022

4.3.4 Pravna i tehnička podrška za izlaganje savremenoj umetnosti na javnim prostorima

Broj skulptura Broj umetničkih dela Broj instalacija Broj umetničkih murala Godišnji izveštaj

Opština Mitrovica UKOS CD 2018 – 2022

4.3.5 Adaptacija industrijskih prostora, kao i onih pod opštinskim vlasništvom, za organizovanje obrazovnih i kulturnih aktivnost.

Novi kreativni prostori Industrijski muzej (istorija industrije u Mitrovici) Objekti i napušteni prostori

Centralne Institucije Trepça Opština Mitrovica / UKOS CD 2018 - 2022

4.3.6 Promocija tradicionalne lokalne gastronomije kao identifikacionog i turističkog proizvoda

Produkti Štampani materijali Broj sajmova hrane Izdanja

Opština Mitrovica QRTK UKOS Preduzetnik 2018 - 2022

25

Reference

A. Bhattacharya. “The Role of ICH NGOs: Integrating Culture in Planning and Action for Sustainable Development” (n.d):n.pag. 2014.

B.Torggles, R.Murphy, C.France, and J.B.Portoles “Evaluation SectionUNESCO’s Work on Culture and Sustainable Development Evaluation of a Policy Theme” (n.d): n.pag. Nov. 2015.

Culture for all. “Creative Industries assessment report in Kosovo”. (n.d): n.pag. 2010-2012 Department for Culture, Media & Sports UK. "Creative Industries and Economic Development." Creative Industries and Economic

Evolution (n.d.): n. pag. 14 Jan. 2014. Web. 28 Jan. 2016.

Ministarstvo Kulture, Omladine i Sporta. "NACIONALNA STRATEGIJA ZA KULTURNO NASLEĐE 2017-2027." (n.d.): n. pag. www.MKOS-ks.org. 2016. Web. 25 Oct. 2016.

J. Serageldin, J.M.Brown. WorldBank. “Culture in Sustainable Development: Investing in Cultural and Natural Endowments” (n.d):n.pag. 28-29 Sep. 1996

Kosovo Initiative, For Stability. "Policy Analysis." Mitrovica: One City, Two Realities (n.d.): n. pag. 17 Dec. 2009. Web. 02 Feb. 2016.

Skupština Opštine Mitrovica. "Opštinski Razvojni Plan (ORP) Mitrovica 2009 - 2025+."Https://kk.rks-gov.net/mitrovice/. N.p., May 2009. Web.

Skupština Opštine Mitrovica. "Urbanistički Razvojni Plan (URP) Mitrovica 2009 - 2025+."Https://kk.rks-gov.net/mitrovice/. N.p., May 2009. Web. 20 Oct. 2016.

26

OJQ Mundësia. "Plani Rajondal I Trashëgimisë Veri 2015-2018." N.p., May 2015. Web. 22 Dec. 2016.

OJQ Lumbardhi. "STRATEGJIA E KULTURËS 2017 - 2020." Komuna E Prizrenit, Feb. 2017. Web. 4 Apr. 2017.

UNDP/ UNESCO. “Creative Economy Report: Widening Local Development Pathways”. (n.d): n.pag. 2013. United Nations Assembly.“65/166. Culture and Development”. (n.d):n.pag. 28 Feb. 2011. Teatri ODA. "Orijentaciona Strategija za Kulturni Razvoj Opštine Prizrena." N.p., 2012. Web. 20 Dec. 2016.

Teatri ODA. "Strategija za Kulturni Razvoj Opštine Novobrda." N.p., June 2012. Web. 23 Nov. 2016.

Teatri ODA. "Strategija za Kulturni Razvoj Opštine Gnjilana." N.p., 2012. Web. 21 Nov. 2016.

Grupa autora “Mitrovica i okolina”Priština, Mitrovica 1979, str.11;

DR. OSMANI Jusuf, “Naselja na Kosovu, Mitrovica, Zvečan, Leposavić i Zubin Potok” , Priština 2003, str.8;

MURATI Sylejman & SHUKRIU Mustafa , Revija “Zveçani” – Mitrovica në shekuj- Prej Neolitit gjerw nw qendrën e zhvilluar industriale”;

MURATI Sylejman & SHUKRIU Mustafa, “Peswdhjetw Shekuj tw Mitrovicws”, Mitrovica novembar 1971, str;4.

Grupa autora “Mitrovica i okolina”, Mitrovica 1979, str. 33

Sylejman Murati i Shukri Mustafa , PESËDHJETË SHEKUJ TË MITROVICËS, Mitrovica novembar 1971, str;33

DOBRUNA-SALIHU Exhlale Gjurmime Albanologjike “Otkrića Kamenog Spomenika Iz Rimskog Doba” str. 331;

SHUKRIU Edi, “Kosova Antike”-, Priština 2004, str. 109;

ČERESKOV, “Municipum DD”, str. 56-59;

Istorijski Institut, Titova Mitrovica 1945 – 1980, (Mitrovica 1985), strana 159.

Sylejman Murati i Mustafa Shukriu, PESDHJETË SHEKUJ TË MITROVICËS (Mitrovica),1971 strana 18.

LOKALNI PLAN ZA OTPAD OD IZGRADNJE, RUŠENJA I OTPAD KOJI SADRŽI AZBEST U OPŠTINI MITROVICA

Juni 2018

Str. | 2

LOKALNI PLAN ZA INERTNI OTPAD OD IZGRADNJE, RUŠENJA I OTPAD KOJI SADRŽI AZBEST

SADRŽAJ LISTA SLIKA ........................................................................................................................................................... 4

LISTA TABELA ........................................................................................................................................................ 4

SKRAĆENICE .......................................................................................................................................................... 5

ZAHVALNICA ......................................................................................................................................................... 5

KONCEPT ZA IZGRADNJU I OPERISANJE JEDNE DEPONIJE ZA INERTNI OTPAD U OPŠTINI MITROVICA ........... 6

1.POZADINA.......................................................................................................................................................... 6

2.SVRHA PLANA .................................................................................................................................................... 6

3.CILJEVI PLANA .................................................................................................................................................... 6

4. PROCES IZRADE PLANA .................................................................................................................................... 7

4.1.Indentifikacija Mesta za Postavljanje Deponije za Inertni Otpad od Izgradnje i Rušenja ........................... 9

5. Aktivinosti koje proizilaze iz Strategije LPOI ................................................................................................. 11

Aktivnosti Plana Implementacije ............................................................................. Error! Bookmark not defined.

1.2.1. Služba sakupljanja i odnošenja otpada ...................................................... Error! Bookmark not defined.

Sadržaj aktivnosti ................................................................................................ Error! Bookmark not defined.

6.Objekat Koncepta plana.................................................................................................................................. 16

6.1.Zadatak Opštine u funkciji izrade koncepta za izgradnju i operisanje DIOIR u Mitrovici. ........................ 18

7.ANALIZA SADAŠNJE SITUACIJE ........................................................................................................................ 18

7.1.Ekološke politike u Gradu Mitrovica ......................................................................................................... 18

7.2.Istorijat grada ............................................................................................................................................ 19

7.3.Geografski položaj .................................................................................................................................... 19

7.4. Klimatske karakteristike ........................................................................................................................... 20

7.5. Stanovništvo............................................................................................................................................. 21

7.6.Prirodni Resursi ......................................................................................................................................... 23

7.7.Vodni Resursi ............................................................................................................................................ 23

7.8.Biljni i Životinjski Svet................................................................................................................................ 23

8.Pokrivenost uslugama sakupljanja i odnošenja otpada ................................................................................ 26

9. Način upravljanja uslugama ........................................................................................................................... 27

10.Način finansiranja usluga .............................................................................................................................. 28

11.Mišljenja građana .......................................................................................................................................... 29

12.Sadašnje stanje u vezi sa upravljanjem inertnim otpadom od strane OSH ................................................ 31

13. KONCEPT OKO IZGRADNJE I ORGANIZOVANJA DEPONIJE ZA INERTNI OTPAD OD STRANE OSH ............. 32

13.1.Razumevanje Koncepta za DIOIR ............................................................................................................ 32

13.2.Modalitet oko vrsta struktura otpada, organizovanja i funkcionisanja DIOIR-a .................................... 32

13.3.Određivanje artikala/otpada koji se odlaže u DIOIR ............................................................................... 33

Str. | 3


13.4.Modaliteti funkcionisanja DIOIR-a .......................................................................................................... 34

14.USLOVI ZA PROJEKTOVANJEM I IZGRADNJOM DIOIR-a .............................................................................. 35

14.1.Tehničke specifikacije za izgradnju DIOIR-a ............................................................................................ 36

14.2.Nabavka Opreme za DIOIR...................................................................................................................... 38

14.3.Organizovanje Operisanja i Održavanja DIOIR-a .................................................................................... 39

14.4. Specifična Pravila za Organizovanje i Operisanje DIOIR-a ..................................................................... 40

15.AKCIONI PLAN ZA RAZVOJ KONCEPTA DIOIR-a U MITROVICI ..................................................................... 41

15.1. Aktivnosti LPUO-a planiranih za fiskalnu godinu 2017 .......................................................................... 43

15.2.Cilj za Predložene Rezultate za Godinu 2018 .......................................................................................... 44

15.3.Cilj za Predložene Produkte za Godinu 2018 .......................................................................................... 45

16.PLAN ZA KOMUNIKACIJU SA JAVNOŠĆU ...................................................................................................... 48

17.PLAN NADZORA I IZVEŠTAVANJA ................................................................................................................. 49

Anex1 –Početak procesa podele otpada na početku i unapređenje reciklaže ....... Error! Bookmark not defined.

Str. | 4


LISTA SLIKA Slika 1: Sedište deponije Gërmovë, Mitrovica ......................................................................... 17

Slika 2: Objekat frakcije peska i šljunka Frashër, Mitrovica .................................................... 18

Slika 3: Prostor namenjen za Deponiju IOIR, Gërmovë, Mitrovica ......................................... 37

Slika 4: Foto ilustracija pokretne mašine za kamenolom ....................................................... 38

LISTA TABELA

Tabela 1: Procena troškova za pripremu prostora deponije ................................................... 37

Tabela 2: Procena troškova opreme za deponiju OI&R .......................................................... 39

Tabela 3: Procena troškova za operisanje i održavanje Deponije za IOIR ............................... 40

Tabela 6: Akcioni plan I-ve Faze za izgradnju DIOIR-a ............................................................. 42

Tabela 7: Akcioni plan II-ge Faze izgradnje DIOIR-a ................................................................ 43

Str. | 5


SKRAĆENICE RG Radna Grupa

UMIB Univerzitet u Mitrovici “Isa Boletini”

RU Referentni Kriterijumi

IPM Industrijski Park u Mitrovici

DIOIR Deponija za Inertni Otpad od Izgradnje i Rušenja

UZSŠ Uprava za Zaštitu Sredine i Šuma

IOIR Inertni Otpad od Izgradnje i Rušenja

I & R Izgradnja i Rušenje

ZAHVALNICA Ovaj plan je izrađen od strane Opštine Mitrovica u okviru projekta za “Održive Opštinske Usluge (Upravljanje Otpadom) 2014 – 2020”, finansiranog od strane opštine iz projekta za sistem upravljanja otpadom.

Izradu ovog plana je na poseban način podržala Uprava za Urbanizam i izrađen je u saradnji sa Radnom Grupom Opštine Mitrovica, drugim zvaničnicima ove Opštine i opštinskim NVO-ima itd.

UZSŠ se posebno zahvaljuje GIZ-u Nemačka, Gac-u za poseban podsticaj, za podršku u uspostavljanju kontakata i direktnom doprinosu u studiji ovog plana.

Str. | 6


KONCEPT ZA IZGRADNJU I OPERISANJE JEDNE DEPONIJE ZA

INERTNI OTPAD U OPŠTINI MITROVICA

1.POZADINA Nemačka vlada kroz GIZ, MSPP, MALV, GAC u okviru "Program podrške za usluge (Upravljanje otpadom) od 2014. do 2020. godine" podržava neke od opština na Kosovu u skladu sa zakonskim okvirom koji definiše njihove odgovornosti u oblasti upravljanja otpadom. U ovom pravcu, Opština Mitrovica vrši prve korake za izradu lokalnog plana za inertni otpad od izgradnje, rušenja i otpad koji sadrži Azbest.

Zakon za upravljanje otpadom (2012), Administrativno Uputstvo Br.22/2015 za Upravljanje Otpadom koji sadrži Azbest, čini pravnu osnovu koja reguliše aktivnosti i odgovornosti opština na ovom polju. Na poseban način, ovaj zakon (član 15 tačka 1.8) i Administrativno Uputstvo Br.22/2015 za Upravljanje Otpadom koji sadrži Azbest tereti Opštine sa zadatkom da im se omogući planiranje upravljanja otpadom na njihovoj teritoriji kao i planiranje i izgradnja infrastrukture koja će pomoći smanjenju otpada, zaštiti stanovništvo, poboljšati kvalitet usluga i povećati zadovoljstvo života.

2.SVRHA PLANA

Opština Mitrovica ima za cilj da poboljša proces upravljanja komunalnim otpadom na efektivan i efikasan način. U ovim naporima, opština Mitrovica nastoji da kontroliše efikasnost korišćenja finansijskih resursa uzevši u obzir činjenicu da planira da adresira upravljanje različitih tokova otpada i podstakne uklanjanje inertnog otpada od izgradnje i rušenja, Upravljanja otpadom koji sadrži Azbest, njihovo odvajanje na izvoru i selektivno prikupljanje radi promovisanja Reciklaže, Ponovne upotrebe i za posledicu Smanjenje otpada odloženog na deponijama finalnog tretmana, pored pružanja kvalitetnije usluge građanima. Specifični cilj je određivanje uslova za upravljanje otpadom koji sadrži azbest, mere za sprečavanje zagađenja sredine azbestom u cilju zaštite zdravlja ljudi i sredine.

LOKALNI PLAN ZA INERTNI OTPAD OD IZGRADNJE, RUŠENJA I OTPAD KOJI SADRŽI AZBEST Namenjen je podršci Opštine u identifikaciji i izradi koncepta finansiranog za izgradnju i operisanje Deponije za odlaganje Inertnog otpada od Izgradnje, Rušenja (DIOIR) i Otpada koji sadrži azbest, kao i za izradu Operativnog plana nakon što su identifikovali i obezbedili neophodnu opremu za uspostavljenje Deponije za inertni otpad od izgradnje i rušenja (DIOIR) i otpada koji sadrži Azbest, jedan funkcionalni objekat sa ciljem discipliniranja tokova otpada od izgradnje, rušenja (I & R) i odlaganja azbesta, optimizaciju troškova odnošenja otpada koji su nagomilani u ovoj opštini do regionalne deponije kao i promociju procesa smanjenja u okviru Opštinskog plana za početak različitog prikupljanja otpada.

3.CILJEVI PLANA Kao što je predviđeno na sastancima sa zvaničnicima Opštine Mitrovica i drugim zvaničnicima, evidentirano je da se opština fokusira na usku saradnju sa građanima i biznisima, posebno sa onima koji operišu na polju izgradnje, da prilagode jedno efikasno rešenje za sakupljanje, odnošenje i

Str. | 7


tretiranje I & R i Otpada koji sadrži Azbest kao i druge vrste sa ciljem unapređenja usluge odnošenja otpada, da smanje troškove, generišu prihod, zaštita zdravlja stanovnika i promovisanje održivosti ekonomskog razvoja na čitavoj teritoriji Opštine.

Prema ovom opštem cilju, Opština ima za cilj da uspostavi centralnu strukturu za prikupljanje inertnog otpada iz I & R i Otpada koji sadrži azbest kao jedan ili više centara koji će služiti građanima Mitrovice da odrede i tretiraju inertni otpad od izgradnje i rušenja. Kada jednom pronađe pogodno mesto za ispunjavanje zakonskih obaveza, opština ima za cilj da selektira inertni otpad od izgradnje i rušenja, da se on tretira i da se po mogućnosti može ponovo koristiti kao sekundarni građevinski materijal.

4. PROCES IZRADE PLANA Opština je imala nekoliko sastanaka i poseta koje su sprovedeni na terenu da pažljivo pogledaju i prouče predložene lokacije za izgradnju DIOIR-a. Pored toga, sastanci su imali za cilj da saznaju oko problematike vezane za bacanje, sakupljanje i odlaganje inertnog otpada u gradu Mitrovici kao i modalitetu koje kompanija trenutno koristi za rešavanje ovog problema.

U Radnoj Grupi je diskutovano i prihvaćeno da se u kategoriji otpada od I & R i Otpada koji sadrži Azbest može uključiti, ali ne i ograničiti, na sledeće vrste:

- Otpad od novih izgradnji, otpad od rušenja raznih objekata i otpad koji sadrži azbest; - Otpad od sanacije kuća, radnji, lokala itd., i u posebnosti kuhinja i toaleta; - Cigle i sličan materijal, otpad od malterisanja, beton, gvožđe, drvo itd. I ove vrste, - Vrata, prozori, čelik, plastika, drvo, duraluminijum, iskopana zemlja; ploče, razno, - Otpad od ograda, okružnih zidova kuća, raznih dekoracija

U skladu sa zakonom Br. 15/2012 “Za upravljanje otpadom” definicija otpada od izgradnje i rušenja, drugačije “inertni otpad” je objašnjen kao što sledi:

Inertni otpad – otpad koji nije podložan bilo kojim fizičkim, hemijskim i biološkim promenama na mestima

gde je deponovan kao:

i. inertni otpad koji se ne rastvara, ne sagoreva ili ne reaguje fizički ili hemijski, biološki se ne razgrađuje u kontaktu sa drugim materijama i ne utiče na sličan osetljiv način na životnu sredinu ili zdravlje ljudi;

ii. ukupni filtrat i sadržaj zagađujućih materija u otpadu i ekotoksičnost izlučenih materija moraju biti u dozvoljenim granicama, a posebno ne smeju ugrožavati kvalitet površinskih i podzemnih voda.

iii. Upravljanje inertnim otpadom koji sadrži azbest

- Azbestni otpad - azbest ili azbestni otpad koji sadrži azbest i azbestna vlakna, azbestna prašina stvorena od emisije azbesta ili materijala i proizvoda koji sadrže azbest koje vlasnik namerava baciti ili mora baciti;

Plan uređuje obaveze lica uključenih u upravljanje otpadom koji sadrže azbest prikazane u Aneksu 1 Administrativnog Uputstva.

-Azbest – fibrozni silikatni mineral, kao što su: krokidolit, aktinolit, antofilit, -Krizotil – beli azbest, sivi amozit-azbest i tremol;

Str. | 8


-Proizvodnja, ostaci od azbesta; Izolacije, rušenje materijala od azbesta;

-Neprerađeni proizvodni azbest koj i se dobija od dela pr imarnog menarala azbesta;

Upravljanje inertnim otpadom koji sadrži azbest je kompleksna aktivnost koja ima veliki uticaj na sve grane ekonomije, proizvodnje i potrošnje. Za opšte upravljanje inertnim otpadom koji sadrži azbest u Mitrovici na osnovu koncepta hijerarhije, sledeći koraci su važni za smanjenje, tretman i odlaganje otpada:

Smanjenje generisanja otpada i smanjenje rizika:

• Edukacija; • Subvencionisanjem ovog sektora; • Razvoj planova za preradu inertnog otpada koji sadrži azbest.

Sakupljanje i odnošenje otpada

- Podela otpada; - Tretiranje otpada ostaje želja za budućnost

• Mehanički tretman; • Biološki tretman; • Termička obrada; • Hemijska obrada

Konačno odlaganje ostataka iz inertnog otpada koji sadrže azbest.

Organizovanje rada u vezi sa čišćenjem čvrstog otpada koji sadrži azbest sa zelenih površina, trotoara, kanala reke, rečica, parkova ispred i posle objekata, vršiće preduzeće za javne usluge na osnovu ugovora za obavljanje poslova sastavljen između opštine i operatera. Izvršavanje poslova se može verovati i bilo kojem drugom subjektu koji ispunjava uslove za dobro obavljanje tih radova. Fizička i pravna lica koja vrše utovar i istovar inertnog čvrstog otpada, a koji sadrži azbest, treba da se odradi tako da ne ometaju slobodno kretanje građana i odvijanje saobraćaja. Izvršioci radova su dužni nakon izvođenja da čiste sav inertni čvrsti otpad koji sadrži azbest i da odlože na deponiju određenu za to. U ruralnim sredinama, njihovo otklanjanje do glavne deponije čvrstog otpada vršiće se od strane kompanije koja voda te javne poslove po ugovoru. Inertni otpad koji sadrži azbest ne zauzima veliku površinu u ruralnim područjima i može se baciti u kontejner specijalno postavljen za tu svrhu.

Javna ili privatna preduzeća c ́e locirati kontejnere za sakupljanje inertnog otpada dok se prevoz do glavne deponiju vrši u skladu sa rasporedom koji postavlja javno i privatno preduzeće.

Postavljanje kontejnera na javnim površinama za otpad koji sadrži azbest određuje nadležni organ iz Uprave za urbanizam, Uprava za Inspekcije, inspektor za zaštitu životne sredine. Prevoz inertnih otpada koji sadrže azbest na odgovarajuću deponiju (transportno vozilo) mora biti zatvoreno ili pokriveno kako bi se sprečilo njegovo ispadanje u toku transporta.

Nadzor i sprovođenje odredaba ovog plana vršiće inspektori za životnu sredinu, sanitarni inspektor, saobraćajni inspektor, građevinski inspektor i poljoprivredni inspektor u saradnji sa UZSŠ-om. Lokacija i deponija za odlaganje otpada koji sadrži azbest iz opštine Mitrovica je dodeljena na regionalnoj deponiji, gornji deo.

Str. | 9


iii. Neprofitna Organizacija

iv. U Mitrovici je veoma aktivna nevladina organizacija, jedna od .” Me Dorë në Zemër” (MDZ), i bila je deo Radne Grupe za pilot projekat i aktivno je uključena u sve sastanke koji su organizovani u kontekstu ovog projekta. u. Nevladine organizacije imaju dragoceno iskustvo u aktivnostima obrazovanja i podizanja svesti u oblasti životne sredine, ali ne samo to, očekuje se da one igraju važnu ulogu u kampanji edukacije i podizanja svesti koju će opština preduzeti u okviru implementacije Pilot projekta za "Poboljšanje službe grada Mitrovice ".

4.1.Indentifikacija Mesta za Postavljanje Deponije za Inertni Otpad od Izgradnje, Rušenja i inertni otpad koji sadrži azbest Opština Mitrovica je preliminarno identifikovala neke lokacije koje bi mogle poslužiti za skladištenje inertnog otpada iz I & R i otpada koji sadrži azbest. Među ovim mestima pominjemo:

0.Deponija u Gërmovë gde se odlaže urbani otpad iz Mitrovice;

1. Deponija stvorena za Industrijski Park u Mitrovici (Fabrika za proizvodnju Baterija, Metalurgija Cinka, Hemijska Industrija;

2. Dudin Krš;

3. Policijski poligon u selu Kqiq ;

4. Frashër, Jame blizu reke Sitnica;

5. Slobodna ekonomska zona (donji deo); itd.

Opštinska deponija u Mitrovici je identifikovana kao mesto koje može da služi za odlaganje inertnog otpada od I & R i otpada koji sadrži azbest, nalazi se u Gërmovë, 7 kilometara jugozapadno od centra grada. Ova deponija je stvorena 1995 godine i služi za odlaganje otpada iz Mitrovice, Skenderaja i Vučitrna. Nalazi se u prirodnoj dolini okružena visokim planinama koje služe kao prepreka za poplave i sprečavaju infiltraciju neželjenih sastojaka. Geološki uslovi stvaranja blata pogodni su za sprečavanje propustljivosti vodenih ulja na vodenu okolinu. Za pružanje dodatne izolacije ove deponije postavljena je obična polietilenska folija. Za sakupljanje otpadnih ulja je sliv vode razdvojen u donjem toku deponije. Katastarska Zona parcele sa brojem parcele i kopije plana, izdate od nadležnog autoriteta pod br. 011974-0, Katastarska zona Koshtovë-Mitrovica, Postrojenje je pušteno u rad 1995 očekuju se promene u 2025, projektovani kapacitet realizovan 2.5mil m3.

Str. | 10


LEGJENDA:

1. Koordinate N42• 51` 33.68`` i E 20• 48` 33.68`` 2. Nadmorska visina 556.56 m Koordinate prema Gauss–Krüger

Podaci za dokumentaciju planiranja i projektovanja postrojenja (odobrenja, usvajanja, saglasnosti itd.)

Certifikat o licencama za usluge sa br. SL & L616 od 15.11.2007 izdat od ZRRUM za deponiju. Licenca za upravljanje otpadom izdata od strane MŽSPP sa nabavkom br. 0034/13 od 07.08 .2013 Opština Mitrovica, UZSŠ koja ima lokalni plan za otpad na osnovu: 1. Strategija implementacije plana- LPUO; 2. Obrazovanje; 3. Prioritetni projekti; 4. Pravilnik o opštinskom otpadu; 1. Plan implementacije strategije -LPUO; 1.1 Povećanje kvaliteta, prikupljanja, transporta urbanog otpada; 1.2. Podizanje zadovoljstva života građana sistemom upravljanja otpadom; 1.3. Stepen dostave usluga otpada u ruralnim područjima (povećanje%); 1.4. Sakupljanje, odnošenje urbanog otpada u naselju RAE; 1.5. Pilot programi reciklaže; 1.6. Uklanjanje otpada iz procesa prerade ulja; 1.7. Upravljanje gasa sa deponije (tretiranje organskog gasa u CO2); 1.8 . Prikupljanje ulja, korišćen Freonin (Recikliranje); 1.9. Upravljanje vode sa deponija; 1:10. Opseg pružanja usluga medicinskog otpada u čitavoj opštini; 1.10 Uspostaviti zdrav sistem zasnovan na LPUO-u; 1.11. Objavljivanje i promovisanje učešća javnosti LPUO-a.

Str. | 11


5. Aktivnosti proizašle iz Strategije LPUO-a Sektor upravljanja otpadom će sprovesti sledeće aktivnosti koje će se finansirati porezom na otpad. Aktivnosti 2.1. Povećati kvalitet usluge prikupljanja i transporta inertnog otpada; 2.2. Podizanje svesti javnosti; 2.3. Dobro upravljanje deponijom inertnog otpada i otpadom koji sadrži azbest; 2.4. Upravljanje ventilacionim sistemom i otpadnom vodom na deponiji Gërmovo; Odgovorni sektor: UZSŠ, UI

Aktivnosti Plana implementacije 1.2.1. Sakupljanje otpada i transport Sadržaj aktivnosti Uspostavljanje sistema upravljanja otpadom pod LPUO-om trebalo bi da počne sa sklapanjem ugovora o sakupljanju otpada.

1. Sistem oporezivanja otpada • Trošak usluge prikupljanja otpada pokriva fond koji je obezbeđen porezom

na otpad; • Veće kompanije stvaraoci otpada moraju sklopiti ugovor o sakupljanju

otpada sa licenciranim pružaocem usluga; • Uništioci moraju da naprave ugovor o sakupljanju otpada sa licenciranim

pružaocem usluga; • Sve usluge prikupljanja koje pruža provajder će kontrolisati opština (UPU,

UZSŠ, UJUI); 2. Ugovor o sakupljanju otpada • Služba sakupljanja otpada koju pružaju kompanije za prikupljanje bez kontrole

UZSŠ-a; UJUI će se kontrolisati • Dobavljači usluga biće izabrani putem procesa licitiranja; • Dokumentacija se priprema, po nacrtu ugovora uključujući specifikacije i

raspored usluga, plaćanja itd. 1.1. Usluge prikupljanja i transporta otpada i otpada koji sadrži azbest - Dobra usluga prikupljanja otpada znači sakupljanje otpada na celoj površini opštine - Određivanje tačaka sakupljanja - Raspored prikupljanja -Transport otpada prema standardima 3. Dobro upravljanje deponijama

- Odlaganje urbanog otpada prema LPUO-u - Upravljanje inertnim otpadom - Ostavljanje u jamu životinjski otpad prema standardima na deponiju, kao i otpada koji sadrži azbest - Preliminarni raspored za kopanje životinjskog otpada na deponiji, ostavljanje tog posla za popodnevne i noćne sate.

Prilikom posete, ulaz u deponiji je bio izveden sa zadnje strane ovog objekta. Put za pristup deponiji sa ove strane (oko 1,0 m) bio je u veoma teškim uslovima koji čine pristup odlaganju bilo kog smeća

Str. | 12


na ovoj strani veoma teškim. U svrhu deponovanja gradskog otpada postoji drugi put koji obezbeđuje adekvatne uslove za pristup i skladištenje takvog otpada. Na deponiji ne postoji neki posebni tretman osim odlaganja otpada.

Slika 1: Pogled na deponiju Gërmovë, Mitrovica, Avgust 2016

Ako će se koristiti ova deponija za odlaganje otpada od izgradnje i rušenja, u sadašnjim uslovima kada se u ovom objektu ne izvršava nijedan od tretmana otpada koje se tamo deponuju, ovaj materijal će se koristiti samo za pokrivanje urbanog otpada, bez prethodnog prelaska kroz neki proces obrade. Međutim, selektiranje i separacija otpada za reciklažu i ponovnu upotrebu većih razmera kao što su, drveni materijali, gvožđe, aluminijum ili plastika moraju odvojiti pre nego što se inertni materijal upotrebljava za pokrivanje drugog otpada odloženog na deponiji. Da bi ostvarili ovaj zadatak, moramo unaprediti odrediti mesto za prihvatanje takvog otpada na ulazu u deponiju na kojem će biti vršena selekcija otpada za višekratnu upotrebu i recikliranje, i dalje građevinski otpad i otpad od rušenja će se koristiti kao obloga/ punjač nad urbanim otpadom odloženim na ovoj deponiji. U suprotnom, prihvatanje otpada od izgradnje i rušenja deponije ,mora i treba da bude deo većeg projekta koji će obuhvatiti rehabilitaciju deponije i stvaranje uslova za prijem (izbor višekratnog i reciklabilnog otpada) i skladištenje za punjenje i pokrivanje otpada od izgradnje i rušenja. Tokom sekundarnog puta koji vodi do deponije postoje neke napuštene mesta koje su ranije bile korišćene za proizvodnju kamena (vidi fotografije) koje se takođe mogu koristiti kao privremeno skladište ili deponija za ad hoc punjenje (fotografija).

Figura 2: Nekadašnja mesta za proizvodnju kamena, sada napuštena u blizini deponije Mitrovica

Tokom izrade plana predstavljena je i druga oblast koja je naznačena kao novi industrijski park ili park u Mitrovici, gde se trenutno popunjava materijalom koji je nastao uglavnom kopanjem zemljišta.

Str. | 13


Slika 3: Nova industrijska zona, Mitrovica

Upotreba ovih lokacija zahtevala bi unapred da Opština i Kompanija osiguraju da je otpad od izgradnje i rušenja čist, bez biorazgradivog otpada, i da bi se unapred selektirao otpad velikih razmera koji se može ponovo upotrebiti i koji se može reciklirati, a prethodno se ovaj material koristi za punjenje.

Korišćenje ovih ili drugih takvih mesta bi bilo korisno za smanjenje površine koja je potrebna za konačno odlaganje inertnog otpada od I & R.

a. Industrijski Park Mitrovica

Industrijski Park u Mitrovici sadrži bivšu Industriju Baterija, Metalurgiju Cinka i Hemijsku Industriju.

Str. | 14


Slika 4: Industrijski Park Mitrovice

Deponija industrijskog otpada ima površinu od 34,62 hektara. Ova deponija se prostire na zapadnoj strani IPM-a i sa jedne strane se graniči sa rekom Sitnicom. Na deponiji je odložen opasan industrijski otpad tipa pirita i pirotine, fosfor gipsa itd.

Ceo kompleks obezbeđuje nekoliko velikih prostora (slika ispod) koji se mogu koristiti za skladištenje inertnog otpada od izgradnje i rušenja.

Slika 5: Površine (korita) odlaganja u Industrijskom Parku Mitrovice

Industrijski Park Mitrovice se sastoji od bivše Industrije Baterija, Metalurgije Cinka i Hemijske Industrije. U

okviru metalurških i hemijskih aktivnosti ove industrije, pored inhalacije sirovina, stvorio se i opasan otpad za

životnu sredinu. Ovi otpaci su bačeni u blizini ovog parka, gde su se stvorile deponije otpada koje su u

zajedničkom prostoru. Ova deponija se prostire na zapadnoj strani IPM-a i graniči se sa rekom Sitnicom s

jedne strane. Deponija industrijskog otpada ima površinu od 34,62 hektara. Ukupna masa ovih industrijskih

otpada procenjuje se na oko 1.520.000 tona. Deponija se sastoji od četiri vrste industrijskog otpada, pirita i

pirotina, fosfoglikata, jarosita i tzv. ostataka iz procesa neutralnog otpuštanja cinka, takođe poznatog kao

otpad EMKO. Mesto na kojem se ova deponija nalazi, povećava zabrinutost zbog uticaja na životnu sredinu

zbog činjenice da je okolina naseljeno područje i u blizini reke Sitnice.

Str. | 15


Pozicija IPM-a u Mitrovici

Površina Deponije

Glavni deo opasnog otpada deponovan u IPM-u predstavlja otpad koji proizilazi iz procesa proizvodnje cinka,

sumporne kiseline, veštačkih đubriva i akumulatora. Drugi deo od 8,6 ha pokriven je piritnim pečenim

stenama koje pokazuju visok sadržaj Fe (oko 60%), sumpora (2,3%), silicijum (0,4%) i sulfati (1%). Pirit je

rezultat pirotita iz osnove baznih metala za proizvodnju SO2, sumporne kiseline koja se koristi u proizvodnji

fosfatnih đubriva.

Pored toga, 16 hektara je pokriveno otpadom nastalim od ceđenja neutralnog Zn (površina obeležena 1 na

sl.), sa sadržajem 3-4% Zn, ceđenjem kiseline (ostatak procesa jarosite, 21-25% Zn, Pb 2 %, 0,15% Cd, 30% Fe),

itd. Ostatak lokacije sa različitim opasnim otpadom nalazi se na udaljenosti od 15-20 m od reke Sitnice i oko

1.1 miliona različitih tokova otpada unutar granica IPM-a.

Površina IPM-a

LEGENDA:

1. Otpad iz metalirgije Zn-a; 2. Otpad iz procesa Jarosa; 3. Industrijski Park 4. Pirit i Pirhotin 5. Otpad Fosfo-gipsa

Str. | 16


Total površine IPM-a= 10.42+8.59+5.4+10.21= 34.62 ha

Pre nego što se ovi prostori koriste u tu svrhu, neophodno je da Opština razjasni planove Ministarstva Sredine i Prostornog Planiranja da očiste i oporave ovo žarišno mesto od opasnog industrijskog otpada.

Objašnjenje: Ove industrijske otpade prodaje AKP koja upravlja Trepčom. Do sada su prodati 1 milion tona otpada od cinka i 300.000 hiljada tona pirita i piruvijskog otpada. Takođe, Opština bi trebala razjasniti prava vlasništva ili korištenja u ovim područjima koja se mogu iskoristiti za deponovanje inertnog otpada od izgradnje i rušenja i da li bi Opština Mitrovica mogla staviti ove prostore u funkciju ciljeva ovog projekta.

6.Objekat Koncepta plana Od poseta na terenu i razgovora sa radnom grupom, na osnovu relevantnih opravdanja vezanih za uticaj na životnu sredinu kao i administrativna i imovinska pitanja, Radna Grupa je zaključila da dve pomenute lokacije optimalno dopunjuju zakonske i opštinske zahteve za izgradnjom i upravljanjem deponijom za inertni otpad iz I & R i azbestnog otpada:

1. Deponija gde se odlaže urbani otpad Mitrovice u Gërmovë;

2. Objekat frakcionisanja inertnih stvari u Frashër - Jama oko reke Sitnice;

Prva opcija, Deponija u Gërmovë, pruža dugoročno rešenje za odlaganje i tretman inertnog otpada iz I & R.

Druga opcija, Objekt Inertnih frakcija u Frasheru, u blizini reke Sitnice, predstavlja zaštitni objekat i pruža privremeno rešenje za popunjavanje nekoliko rupa u svrhu optimizacije i skladištenja zemljišta iz rečne delatnosti.

Sledeće slike odražavaju mesta predloženih lokacija u skladu sa Opcijom 1 i Opcijom 2

Str. | 17


Slika 6: Sedište deponije Gërmovë, Mitrovica

Područje predviđeno za izgradnju deponije za IOI & R (označeno strelicom) nalazi se na teritoriji deponije za gradski otpad u Gërmovu i pristupa se sa puta i ulaza na ovu deponiju. Ulaz i vaga deponije gradskog otpada takođe će biti u funkciji deponije za IOI & R. Sakupljeni otpad u opštini Mitrovica odložen je na regionalnoj deponiji Germove. Ova deponija ima površinu od oko 7 ha sa potencijalom rasta i dizajnirana je na period od 15 godina, kapacitet skladišta je do 2.500.000 m3 ili mesečni kapacitet od 2.400 t.

Lokacija na koju

se odlaže otpad

koji sadrži

azbest

Str. | 18


Slika 7: Objekat frakcije peska i šljunka Frashër, Mitrovica

Objekat separacije peska i šljunka u Frasheru, u blizini reke Sitnice, je privatno preduzeće a zahtev za sakupljanje OIO & R na ovoj deponiji potekao je od vlasnika zemljišta i tamošnjih aktivnosti sa ciljem da se popune rupe na teritoriji ovog objekta.

Tako Koncept izgradnje i rada deponije za OIO & R izgrađen je na osnovu prve opcije dogovorene sa Radnom Grupom Mitrovice. Operacija kroz drugu opciju ne zahteva pravilan koncept. Opština može koristiti ovu opciju dok god će izgraditi i upravljati deponijom u Gërmovu. Ova opcija je puštena u rad samo s pravilnikom, koji zahteva i primorava sve generatore inertnog otpada od izgradnje i rušenja, da pošalju isti za skladištenje, čist od bilo kog drugog otpada, na postrojenju za separaciju peska i šljunka u Frashër.

6.1. Zadatak Opštine u funkciji izrade koncepta za izgradnju i operisanje DIOIR u Mitrovici. Opština je dobro dočekala rešenje problema građana na najpovoljnijoj lokaciji za odlaganje inertnog otpada od izgradnje i rušenja i otpada koji sadrži azbest. Opština pretpostavlja da će implementacija plana za izgradnju i rad deponije za IOI & R zahtevati procenu uticaja na životnu sredinu i za sigurnost izabranog/ih mesta, ako takva dokumenta ne postoje.

Uzimajući u obzir da se opština odrazila na iznad pretpostavljeno, ona je spremna da pomogne u razvijanju koncepta za deponiju za inertni otpad iz I & R a ne za pravi landfill. Da bi se postigao ovaj cilj, opština će izraditi dokument koji će sadržati najmanje:

- Opis tehničkih i operativnih kriterijuma deponije/mesta odlaganja za inertni otpad iz I & R i otpada koji sadrži azbest, kao i odgovarajuće troškove za izgradnju i operisanje;

- Izraditi organizacioni i operativni plan za deponiju;

- Odrediti vrstu i troškove opreme i alata potrebnih za rukovanje deponijom;

- Preporučiti opšta i specifična pravila za realizaciju postupka sakupljanja, transporta i tretmana inertnog otpada od strane I & R.

Ovi proizvodi će pomoći opštini u izradi Kriterijuma za detaljni plan, izgradnju i deponije za odlaganje IOI & R.

Prema planu, Opština smatra važnim da će neke aktivnosti koje će u budućnosti sprovoditi opština u saradnji sa drugim zainteresovanim stranama (susedna opština i Vlada Kosova) za izgradnju deponije (sanitarne deponije) kao objekat za regionalnu upotrebu u okviru integriranog upravljanja otpadom u opštini Mitrovica. Drugim rečima, bez potrebe za novom lokacijom, Opština bi trebala tražiti ponovnu projekciju, rekonstrukciju postojeće deponije u Gërmovi i njeno operisanje na osnovu sanitarnih i inženjerskih standarda. Ova rekonstruisana deponija takođe će prihvatiti i obraditi inertni otpad od izgradnje, rušenja i ostataka koji sadrže azbest.

7.ANALIZA SADAŠNJE SITUACIJE

7.1. Ekološke politike u Gradu Mitrovica Od davnina, poznat je kao najveći industrijski grad na Kosovu i i mestu međunarodne trgovine. Međutim, danas se Mitrovica ne može pohvaliti visokom koncentracijom industrije i gradom sa mnogim tehnološkim prednostima. Mitrovica, koju su porazila velika zagađenja u periodu 1927-2000, sa vizijom "Grad univerziteta

Str. | 19


sa zdravom životnom sredinom, sa misijom" Korišćenje iskustava stečenih ovim procesom i korišćenjem čiste tehnologije "za zaštitu čitavog okruženja ove oblasti i šire.

Sada, sa idejom stvaranja jednog grada stvarnog bogatstva i prosperiteta i savršenstva, ima za cilj da bude svet kapitala održivog razvoja i da preuzme nove izazove:

• U skladu sa pravnim okvirom koji definiše njihove odgovornosti u oblasti upravljanja otpadom, opština vrši upravljanje otpadom odabirom operatora preko tendera. • Opština Mitrovica napravila je prve korake za izradu lokalnog plana za inertni otpad od izgradnje, rušenja i otpada koji sadrži azbest. • Odlaganje otpada od izgradnje, • Merenje kontrole zagađenja u fabrikama, • Desulforizacija, • Zaštita populacije od olova i teških metala, • Programe saniranja, • Korišćenje nafte sa niskim sadržajem sumpora, • Fuzioniranje goriva (gas-tekućina)

7.2.Istorijat grada Dobar geografski položaj je rezultirao da u praistoriji ovo područje bude naseljeno. Razvoj rudarstva na ovoj teritoriji je dodao važnu komponentu kako bi se postala važan naseljeni centar. Albaniku (Monte Argentraum) sa svojim bogatstvom od antičkih vremena do danas je napravio ovaj centar unosan u ekonomske svrhe. Stariji stanovnici su bili Dardani, vični mogućnostima razvoja poljoprivrede. Dolaskom Rimljana ovo naselje se pretvara u vojni položaj i mesto za obradu metala. Tokom druge polovine XIX veka, Mitrovica se pretvara u snažno ekonomsko središte. U razdoblju osmanske vlasti, Mitrovica postaje turska Kasaba i središte trgovine i zanata. Otvaranjem rudnika Trepče 1927 godine, postala je glavno rudarsko središte. Od 1982. godine, Mitrovica se zvala Titova Mitrovica a kasnije Mitrovica.

7.3. Geografski položaj Ukupna površina Opštine Mitrovice, koja se nalazi u severnom delu Kosova, je 336 km². Udaljenost od

Kosovskog glavnog grada Prištine je 38 km. Područje Opštine nalazi se na 42.53 stepeni severne geografske širine i 25,52 stepeni istočne

geografske širine, nadmorska visina je 508- 510 m. Sl.1.Geografska pozicija Sl.2. Urbani plan-Mitrovica Sl.3. Administrativne jedinice

Str. | 20


.

Sl.4. Geografski položaj regiona Mitrovice Sl. 5 Hidrografska mreža

7.4. Klimatske karakteristike Na temelju analize situacije, glavni tok reke Ibar sa kapacitetom od preko 400 miliona m³ vode predstavlja osnovu za moguće promene sredine.

Reljef-Kategorija sa brdsko-planinskim terenima pripada većini površine, posebno na području Shala e Bajgores, dakle Opština Mitrovica je više planinsko nego ravničarsko područje. Trenutnom morfološkom izgledu prethodili su tektonski pokreti koji su se dogodili tokom tercijara, kada su nad vapnenačkim slojevima formirani debeli slojevi vulkanskih stena, koje su kao rezultat vulkanskih procesa nosoci rude olova i cinka. S obzirom na geološke i morfološke karakteristike Mitrovica sa okolnim područjem je deo Dinarskog sastava.

Temperatura -Zona Mitrovice pripada klimatskom području Kosova gde su temperature prosečno ekstremne, od max. - 15 ºC do + 35ºC. Po ovom ćemo takođe stvoriti prilagodbu i normalno funkcioniranje jezera u svim godišnjim dobima. Mitrovicu s okolinom, zahvaljujući geografskom položaju, karakteriše kontinentalna klima s toplim i letima i hladnim zimama, gde se prosečna godišnja temperatura kreće do 10 °C.

Tabela 2: Prosečna višegodišnja temperatura Mitrovice I II III IV V VI VI VIII IX X XI XII God. prosek

-0.87 1.48 4.85 10.14 14.78 18.06 20.13 19.87 15.81 10.37 5.90 1.31 10.16

(Izvor: Osnova Hidroekonomije Kosova)

Vlažnost Vazduha - Prosečna vlažnost zraka je 77%, ova osobina je planinskih područja, s maksimumom u decembru, kada dostiže 85,7%, a najmanja u Avgustu na 60,5%.

Naoblačenja - posmatrane su u nekim delovima regiona, ali niz istraživanja po dužini nije skladan. Ovaj parametar je važan za vremenski uticaj na stabilnost dnevne temperature zraka. Grad Mitrovica prema hidrometeorološkim posmatranjima, ušao je u kategoriji regija s prosečnom oblačnošću.

U donjoj tabeli je predstavljena prosečna naoblačenja u periodu pregleda.

Tabela 1: Višegodišnji prosek naoblačenje Mitrovice I II III IV V VI VI VIII IX X XI XII God. prosek

7.0 6.4 6.0 5.5 5.4 4.8 3.6 3.1 3.8 5.0 6.4 7.2 5.4

(Izvor: Osnova Hidroekonomije Kosova)

Padavine - Količina padavina u Mitrovici je promenjiva, a prosečna godišnja količina padavina je od 600 mm za mesta s malom visinom i do 1100 mm, za mesta sa visokim nadmorskim visinama (Shala e Bajgores). Veća količina padavina je u Proleće i Jesen. U proseku u Mitrovici imamo 32 dana sa snegom.

Vetrovi - Mitrovica ima u proseku tokom godine 50-60 vetrovitih dana. Obično su u Mitrovici česti severni

Str. | 21


vetrovi iz severnih kvadranta, uprkos činjenici da severna strana ima štit planina, vetrovi prodiru uglavnom kroz kanjon Ibra.

Stanje erozija- Klimatski i geološki uslovi u ovom delu favoriziraju fenomen erozije. Nakon izgradnje brane Gazivode erozivna sposobnost reke Ibra je smanjena. U segmentu reke gde je prethodno izgrađeno jezero, erozija je mala.

7.5. Stanovništvo Opština Mitrovica se sastoji od centra Mitrovice i 43 sela koja su grupisana u lokalne zajednice. Prema RUP-u, Shipoli, Donje i Gornje Žabare su delovi urbane lokacije i usvojeni u skupštini (9). Opština Mitrovica je zabeležila značajan porast stanovništva od 1948 godine, ali su se dogodile mnoge migracije. Broj stanovnika u zonama pokrivene tokom registracije 2011 godine je 72000 banor. Prosečan broj po porodici je 4.47

Tabela 1: Naselja Mitrovice, broj stanovnika

Str. | 22


1Fig 4. Prostorno prostiranje stanovništva po veličini populacije etničkih grupa

I.4.2. Ujore

Regjioni i Mitrovicës është i njohur me resurse të pasura ujore, këtë zonë e përshkojnë 4 lumenj: Ibëri, Sitnica, Lushta dhe Trepça. Sasia mesatare vjetore e ujit në pellgun e ujëmbledhësit të lumit të Ibërit është 1.146,33 milion m³. Uji nga ky lum tani përdoret për pije, industri, për ujitje dhe prodhim të energjisë elektrike nga hidrocentaci i Gazivodës me kapacitet të instaluar 2x 17,5=35 M

Registracija stanovništva 2011

Br. Naselja Br. Stanovnika

Pol Br Naselja Br. Stanovnika

Pol M Ž M Ž

Ruralni deo 1. Bajgorë 1098 572 526 24. Rrzhan 0 0 0 2. Bare 841 418 423 25. Selac 164 87 77 3. Batahir 0 0 0 26. Shupkovc 1517 778 739 4. Broboniq 1023 530 493 27. Stantërg 1008 491 517 5. Dedi 0 0 0 28. Stranë 0 0 0 6. Gushac 475 244 231 29. Suhodoll i ep. 224 121 103 7. Kaçandolll 119 65 54 30. Suhodoll i po. 789 407 382 8. Kçiq i Madh 3965 1743 2222 31. Svinjar 668 284 384 9. Kçiq i Vogël 1365 675 390 32. Tërstenë 163 86 77 10. Koprivë 55 22 33 33. Tunel i Parë 1010 519 491 11. Koshtovë 1701 903 798 34. Vaganicë 1999 998 1001 12. Kovaçicë 27 14 13 35. Vërbnicë 313 169 144 13. Kutlloc 241 125 116 36. Vidishiq 249 131 118 14. Lisicë 519 260 259 37. Vidomiriq 195 107 88

15. Magjerë 637 324 313 38. Vinarc i Epërm 362 192 170 16. Lushtë 55 28 27 39. Vinarc i Poshtëm 959 480 479 17. Mazhiq 253 129 124 40. Vllahi 271 141 130 18. Melenicë 475 252 223 41. Zabërxhë 70 32 38 19. Ofqar 0 0 0 0 0 42. Zasellë 376 189 187 20. Pirq 511 249 262 43. Zijaqë 17 10 7 21. Rahovë 396 194 202 22. Rashan 364 206 158 23. Rekë 224 125 99

Urbani deo 1. Ura e gjakut 6070 3102 2968 5. Bairi 4949 4121 40828 2. 2 korriku 1740 902 838 6. L. Boshnjakëve 1295 658 637 3. Qendra 12012 6000 6012 7. L. Doktorve&Soliterat 538 334 204 4. Ilirida 8432 4175 4257 8. l.Minatorve 1039 513 526 5. Zhabar 8474 4326 4148 9. Shipol 4832 2460 2373

Mart 2010

Str. | 23


Sl.8. Izvori vode u Mitrovici

7.6. Prirodni Resursi Najvažnija područja rudarskog i zonskog rudarenja nalaze se na severnom i istočnom Kosovu i prostiru se na dužinu preko 80 km. Rezerve olova i cinka u Rudniku Stan Trg procenjuju se na 31.4 miliona tona koji sadrži 3.5% Olova; 2.87% Cinka i 67 (g/t) Zlata. Voda iz rudnika ima protok 150 m3/h, pH 7.2 u sastavu : Cd= 0,02mg/l, Pb =0,06 mg/l., Zn =5 mg/l.

Sl.6. Regionalna geološka karta

7.7.Vodni Resursi Region Mitrovice je poznat bogatim resursima vode, ovom zonom protiču 4 reke: Ibar, Sitnica, Lushta i Trepça. Prosečna godišnja količina vode u slivu reke Ibar je 1.146,33 miliona m³. Voda iz ove reke sada se koristi za piće, industriju, za navodnjavanje i proizvodnju električne energije za hidrocentralu u Gazivode instaliranog kapaciteta 2x 17,5=35 M

Sl.7. Izvori vode u Mitrovici

7.8.Biljni i Životinjski Svet Mitrovica je domaćin velikog broja specifičnih staništa i vrsta, specifičnih među sobom. Ove mešovite planinske šume su dom mnogim životinjama, kao što su medvedi, lisice, vuk, a ima vlažne zemlje u kojoj se nalaze pelikani, patke i čaplje, koje se tradicionalno koriste kao bogatstvo

Str. | 24


raznolikosti velike prirodne vrednosti. Ova bogata biološka raznolikost u mnogim mestima je još uvijek relativno netaknuta i predstavlja izvanrednu vrednost za lokalni održivi razvoj. U šumama na području, posebno u degradiranim delovima susreću se stabla grmova, divlji glog, lešnik i razna grmlja. Padine Šalje su bogate kvalitetnim travama i različitim vrstama zeljastih biljaka, obeležje planinskih područja Šalje. Kao rezultat nekontrolisane šumske seče, broj životinja je u stalnom opadanju. Lekovito i aromatično bilje koje je široko rasprostranjeno u planinskim delovima područja, od posebnog je značaja za floru Mitrovice. Treba napomenuti da su neke vrste kojima preti izumiranje od nekontrolisane berbe i nekontrolisanog njihovog korištenja, posebno u fazi cvatnje i prikupljanja rizoma, gomolja i drugih reproduktivnih organa ovih biljka.

Životinjski svet

Raznovrsnost i bogatstvo ove oblasti, kako u pogledu klime, zemlje, flore itd., je stvorilo vrlo povoljne uslove za razvoj veoma raznolikog sveta životinja. To dokazuje postojanje mnogih vrsta po karakteru staništa. Životinjski svet se prostire na celoj teritoriji, bilo na grmove, hrastove šuma, bukove šume, planinske pašnjake i nekoliko vodenih staništa. U hrastovim i staništima koja se oporavljaju i puno obnavljaju u poslednjih 20 godina, u svim vrednostima biodiverziteta našli su razvojne i životne uslove mnoge vrste divljih životinja kao što su zec, divlja svinja, vuk, lisica, itd. U staništima bukovine i borovih šuma koje su najoštećenije poslednjih godina, postoji pogoršanje ekosistema i faktora biodiverziteta u celini, i zato nalazimo manji broj divljih životinja koji žive u ovim područjima kao medved, vuk, orao, ris, divokoza, itd. U staništima hladne i bistre vode ovih reka susreće se divlja pastrmku i neke druge vrste autohtonih riba koje čine ovu oblast odvojeno od drugih područja zemlja. Sva ovo, bogatstvo životinjskog sveta sa posebnim vrednostima nudi uslove za razvoj planinskog, porodičnog, sportskog, ekološkog, rekreativnog turizma itd. U tokovima reka postoje uslovi za život amfibija i ribe. Lov na nezakonit način, povremena promena korita reka, značajno je uticala na smanjenje riba i očuvanje kontinuiteta života u ovim vodama.

Slika 1 Prostiranje planiranih zona u gradu,

Sever

Str. | 25


Opšti podaci

• Opštinski Pravilnik za Zaštitu Sredine i ključne funkcije sredine (dobre prakse) :

Klučne funkcije Opštine prema Opštinskom Pravilniku za Zaštitu Sredine

Ključna polja fokusa opštine Obaveze opštine (Okvir planiranja/Alati) Upravljanje uticaja na sredinu Upravljanje otpadom Upravljanje biodiverzitetom Zemlja, Šume i Ekosistemi Upravljanje klimatskim promenama i

nepogodama Upravljanje/kontrola kvaliteta vazduha

Okvir upravljanja sredinom Integrisani planovi upravljanja otpadom Indeks biodiverziteta grada, Bioregionalni

planovi Planovi upravljanja šumama, Strategije za reagovanje nad klimatskim

promenama; planovi od rizika nepogoda. Planovi za nadzor kvaliteta vazduha Licenciranje i Ojačanje/Inspekcija

Ključna polja sredine i obaveze opštine

Tab. # 2: tabela rezimea stanovništva i broja domaćinstava u zonama centra grada

Aktuelno stanje sakupljanja i tretiranja otpada

Str. | 26


Nepažljivo odlaganje otpada u svakoj zemlji stvara nezakonite deponije i otpatke na mnogim neovlašćenim lokacijama od strane opštine. Praksa za bacanje otpada na javnim površinama u blizini kontejnera, saobraćajnica i otvorenih kanala, potoka i reka dovela je do neprihvatljivog stanja na čitavoj teritoriji opštine Mitrovica. Sakupljanje otpada po domaćinstvima u naseljima unutar grada vrši se jednom nedeljno u skladu sa postavljenim rasporedom koji se poštuje. Pražnjenje kontejnera dnevno se odvija na javnim mestima bilo gde u gradu. Ipak, na mnogim mestima u gradu, otpad treba povremeno ukloniti jer se akumulira na mestima koja nisu za odlaganje od strane neodgovornih građana. U selu je situacija bolja jer se pružaju usluge i zajednica je pažljivija. Na osnovu "Lokalnog Plana upravljanja otpadom", preduzeće je obavezno da vrši usluge gde god je to moguće, a mi smo postepeno počeli da pokrivamo nekoliko ruralnih područja Kqiq ,Shumkovc,Frashër (ali da pokrijemo sve zone nemamo tehničkih mogućnosti), ali opština sa Giz-om naporno radi i uspela je da proširi uslugu.

Čišćenje malog broja puteva i povremene akcije nisu postigle da stvore čistiju životnu sredinu, a i građani ispred svojih kuća se malo bave čišćenjem trotoara iako je to po propisu o javnim službama njihova odgovornost. Vlasnici prodavnica su oprezniji u ovoj sferi.

Praksa selektiranja i reciklaža primenila se mnogo puta, metalni krhotine prikupljene su od strane nekih privatnih kompanija u cilju reciklaže i obično se šalju u inostranstvo na preradu, kao i ne baš uspešan pokušaj prikupljanja papira i što od strane private kompanije, plastike. U opštini Mitrovica za prikupljanje i upravljanje otpadom u deponiji sela Koshtove bavi se Lokalno Javno Preduzeće ,, Uniteti", koji ima brojne poteškoće u svom finansijskom poslovanju, zbog prošlosti. Plaćanje takse otpada za domaćinstva i preduzeća od 1. januara 2017 je prešla u opštini. R.K.O. ,,Uniteti"A.D. je izabrana kroz opštinski tender koji nema odgovarajući mehanizam za prikupljanje otpada, dok sama kompanija nije bila u mogućnosti da izvrši značajna kapitalna ulaganja. Opština pomaže operateru bezrezervnom podrškom a preko 250 kontejnera će biti raspoređeno po čitavoj opštini. To je donacija nemačkog Giz-a.

8.Pokrivenost uslugama sakupljanja i odnošenja otpada

Služba za sakupljanje otpada i njegovo uklanjanje proširuje se na sve delove opštine. Ova služba obuhvata urbano naselje i oko 43 sela u kojima je pružena usluga. Trenutno je usluženo 13.139 domaćinstava ili 98,35% od ukupnog broja, od kojih su svi u gradu, dok kod domaćinstava na selu, trenutno pokušavamo ih pokriti 100% uslugama na osnovu administrativnih jedinica.

Otpad je potpuno izmešan bez ikakve selekcije, dok se blizu 70 tona otpada sakuplja i otprema svakodnevno na deponiju.

INTERAKCIJA PROCESA AKTUELNOG SISTEMA OPERISANJA

Str. | 27


Sl. 4. Model operisanja/Interakcija procesa aktuelnog sistema upravljanja otpadom.

Sl. 5. Model operisanja /Interakcija procesa predloženog sistema upravljanja otpadom.

9. Način upravljanja uslugama

U Opštini Mitrovica sa prikupljanjem i upravljanjem deponijom otpada u selu Koshtova, rukovodi Opština koja ima operatera Lokalno javno preduzeće K.R.M.. "Uniteti" AD, koja ima mnogo poteškoća u svom

Str. | 28


finansijskom poslovanju zbog lošeg plaćanja usluga u prošlosti. K.R.M. "Uniteti" AD. nema odgovarajući mehanizam za prikupljanje otpada, dok sama kompanija nije bila u mogućnosti da izvrši značajna kapitalna ulaganja. Od 1. januara 2017. godine opština upravlja otpadom. Opština ima KPMM, opštinski Pravilnik za otpad, ima plan rada, koji potpomaže Giz, Gac i aktivnostima ovog plana su smanjile na 50% potrošnju goriva. Kompanija trenutno ima 12 vozila za prevoz otpada, dok se preko 400 kontejnera nalazi po celoj opštini, od kojih se većina nalazi u gradu. Sve tačke prikupljanja su predstavljena u obliku tabela, gde se oni nalaze (ili uz pomoć opštine za korišćenje od program GIS) i prošli su kroz Skupštinu opštine preko LPUO. U sistem su postavljene 100 malih korpi za otpad. Sakupljanje otpada se vrši prema rasporedu koje je odredila opština i poštuje se od strane građana i zaposlenih u preduzeću odgovornog za sakupljanje otpada.

1. Aktivnost usluge U Opštini Mitrovica postoje tri glavne aktivnosti u oblasti čišćenja, sakupljanja i odlaganja otpada:

a. Prikupljanje i uklanjanje otpada Otpad je potpuno pomešan bez ikakve selekcije, dok se skoro 120 tona otpada sakuplja i otprema na deponiju svakog dana, sa prosekom po glavi stanovnika od 0,6 kg/dnevno. Godišnji obim otpada koji se prikuplja i uklanja iznosi 25500 tona godišnje. Sastav otpada podeljenog po procentu prema tipu dat je kako sledi: Vrsta otpada % Količina

• Papir 3.5 2.8t • Metal 0.5 0.4t • Staklo 3.0 2.4t • Plastika 4.0 3.2t • PET boce 8.0 6.4t • Drvo 5.0 4.0t • Guma 3.0 2.4t • Tekstil 2.0 1.6t • Biološki otpad 48.0 38.4t • Ostalo 23.0 18.4t

10.Način finansiranja usluga Tarifa za usluge za porodične ekonomije je 4.4 Evra (sa PDV-om) mesečno i određena je iz računa troškova u saradnji sa Giz-om. Mnoga domaćinstva i preduzeća u gradu slažu se da budu uključeni u sistem sakupljanja otpada jer su sada zadovoljni uslugom. Prema veličini, tarife za biznise su: (sa PDV-om)

- Veliki biznisi 18 Evra/mesečno

Str. | 29


- Srednji biznisi 10 Evra/mesečno, i - Mali biznisi 5,8 Evra/mesečno - Tarifa za posebne usluge je 13 evra/pražnjenje kontejnera 1.1 m3. Kada se koristi kontejner 7 m3,

jedno pražnjenje je 40 Evra. Norma naplate tarifa usluge za otpad kod domaćinstava ne prelazi 80% dok kod preduzeća inkasiranje je niže od 50%. Godišnji troškovi usluga su 607 000 Evra/godišnje. Ovi troškovi obuhvataju operativne troškove za pružanje usluga i 10 000 Evra investicija iz prihoda samog Preduzeća. U troškove nisu uračunati administrativni opštinski troškovi. Očekuju se da totalni godišnji prihodi, sakupljeni od naplate tarifa, budu 625 856 evro/godišnje, od toga: 221 854 Evra/godišnje ili 65% od porodičnih domaćinstava i 142 898 Evra/godišnje ili 55% od biznisa. Ovi troškovi pokrivaju samo 85% operativnih troškova. Budžet opštine je 181.903 Evra/godišnje za pranje i čišćenje ulica uključivši i ozelenjavanje. Od institucija koje operišu u Mitrovici, Preduzeće dobija oko 79201 Evra/godišnje od 106 000 Evra/godišnje koje treba da se inkasiraju po jednoj normi od 75,4 %. Za 2011 godinu, investicije u sektoru su bile 10 000 evra iz budžeta Preduzeća za nabavku 200 kanti koje su postavljene po gradskim ulicama.

11.Mišljenja građana

Mišljenje građana je procenjeno u okviru projekta EMI (USAID), na osnovu kojeg je postavljen nacionalni sistem za merenje performansi javnih usluga. U Opštini Mitrovica ovi rezultati su sumirani u sledećoj tabeli;

Opštinska Služba: Sakupljanje Otpada

Rezultati Pokazatelji

I.Povećanje kvaliteta usluge sakupljanja tvrdog otpada

1. % sakupljenog otpada – prema prethodnom rasporedu

90%

II.Nivo zadovoljstva građana uslugom sakupljanja otpada

1. Broj žalbi podnešenih godišnje /1000 klijenata 15

2. % broj zadovoljnih građana ili puno zadovoljnih građana uslugom sakupljanja otpada

89%

III.Pokrivanje čitave teritorije opštine uslugom sakupljanja tvrdog otpada

1. % porodičnih ekonomija koje imaju pristupa uslugom sakupljanja otpada 96%

2. % naselja obuhvaćenih uslugom sakupljanja otpada 100%

Str. | 30


IV. Stabilna i održiva usluga sakupljanja tvrdog otpada

1. % izvršenih plaćanja 80%

2. % pokrivanje troškova usluge naplate 80%

Ideje za poboljšanje sistema za sakupljanje otpada

Trenutni sistem za sakupljanje otpada ostavlja nam mnogo da se poželi. Mnoge firme i domaćinstva u gradu

Documents

Komuna e Mitrovicës së Jugut Opština Juzna Mitrovica ......4.3 Markiranje (brendiranje) identiteta grada . ... 4.3.4 Pravna i tehnička podrška za izlaganje savremenoj umetnosti