60
1 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Projekt ,,Od diagnozy do metamorfozy" rok szkolny 2014/2015 KATALOG METOD MOTYWUJĄCYCH DO NAUKI I TECHNIK UCZENIA SIĘ Publiczna Szkoła Podstawowa im. hm. ppor. AK „Zośki” T. Zawadzkiego w Sieczychach

KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

  • Upload
    buidan

  • View
    224

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

1 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Projekt ,,Od diagnozy do metamorfozy"

rok szkolny 2014/2015

KATALOG

METOD MOTYWUJĄCYCH DO NAUKI

I TECHNIK UCZENIA SIĘ

Publiczna Szkoła Podstawowa

im. hm. ppor. AK „Zośki” T. Zawadzkiego

w Sieczychach

Page 2: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

2 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

1. Wstęp

2. Ogólny podział metod aktywizujących

3. Szczegółowa klasyfikacja metod aktywizujących

4. Metody i techniki integracyjne

akrostych imienia

jakie przysłowie mnie charakteryzuje?

ja jako …

mój herb

mój styl życia

układanka

kwiat grupowy

wrzuć strach do kapelusza

wyspa

cebula

gra z kłębkiem wełny

krasnoludek

5. Metody i techniki diagnostyczne

obcy przybysz

procedura U

meta plan

6. Metody i techniki dyskusyjne

debata za i przeciw

akwarium

7. Metody i techniki rozwijające twórcze myślenie

słowo przypadkowe

niezwykłe zadania

fabuła z kubka

8. Metody i techniki twórczego rozwiązywania problemów

burza mózgów

burza pytań

asocjogram – słoneczko – skojarzenia

karta kołowa

Strona | 2

Page 3: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

3 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

dywanik pomysłów

kiermasz ofert

635

9. Metody i techniki grupowego podejmowania decyzji

piramida priorytetów

diamentowe uszeregowanie

technika grupy nominalnej

10. Metody i techniki planowania

gwiazda pytań

planowanie z przyszłości

11. Gry dydaktyczne

dziwne powiedzonka

magiczny kalkulator

12. Metody i techniki uczenia się

łańcuchowa metoda skojarzeń , to znaczy łms

mapa myślowa

13. Metoda asymilacji

14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody

doświadczenie eksperyment

obserwacja

drama (nauczanie przez emocje)

15. Metody i techniki ewaluacyjne

kosz i walizeczka

tarcza strzelecka

smily

niemy dialog

róża

kwiat ewaluacyjny

Page 4: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

4 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

16. Techniki kształtujące odpowiedzialność i samodzielność

co dzisiaj robimy

test-powtórka, sprawdzanie pracy domowej

wybierz pracę domową

runda bez przymusu

WCU

streszczenia i twórcze sprawozdania

Page 5: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

5 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Wstęp

Rada Pedagogiczna Publicznej Szkoły Podstawowej im. hm. ppor. AK „Zośki” T. Zawadzkiego w Sieczychach od 25 października 2013 r. bierze udział w szkoleniu nauczycieli w ramach realizacji projektu "Od diagnozy do metamorfozy" - profesjonalne

wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

W ramach realizacji projektu w roku szkolnym 2014/2015 nauczyciele postanowili

podnieść swoje kompetencje w zakresie stosowania różnorodności metod i technik nauczania,

aby bardziej aktywizować i motywować uczniów do nauki. Rezultatem powyższego szkolenia jest opracowany „Katalog metod motywujących do nauki i technik uczenia się”, który,

zdaniem rady pedagogicznej, wpłynie pozytywnie na efektywność procesów edukacyjnych.

Metody aktywizujące wpływają na emocjonalny aspekt procesu uczenia sie,

wykorzystują aktywną technikę w przyswajaniu nowych wiadomości i umiejętności. Współczesny, kreatywny nauczyciel ma więc zachęcać do aktywności ucznia, dać mu czas

na eksperymentowanie, umożliwić popełnianie błędów i dać możliwość samodzielnego ich poprawiania.

Dzięki stosowaniu nowoczesnych metod aktywnych zajęcia są dla uczniów interesujące, wyzwalają kreatywność i ich otwartość. Poza tym, ucząc ich planowania, organizowania własnego warsztatu pracy, efektywnego współdziałania w zespole,

przygotowujemy ich do samodzielnego odkrywania świata i rozwiązywania problemów w sposób twórczy.

Page 6: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

6 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Metody aktywizujące - zalety

• Wykorzystują potencjalne możliwości tkwiące w każdym uczniu

• Przyczyniają się do rozwoju sprawności umysłowej i zainteresowań ucznia

• Przygotowują do pełnego odbioru rzeczywistości za pomocą wszystkich zmysłów

• Rozwijają umiejętność uczenia się przez poszukiwanie, porządkowanie

i wykorzystanie informacji z różnych źródeł oraz efektywne posługiwanie się

technologiami informatycznymi

• Uczą prawidłowej komunikacji, sztuki dyskutowania, argumentacji, prezentacji własnego

punktu widzenia

• Uczą zadawania pytań

• Uczą radzenia sobie w trudnych sytuacjach

• Pozwalają ocenić swoje możliwości

• Uczą planowania i organizowania pracy własnej i zespołowej

• Uczą solidarności i współodpowiedzialności

• Sprzyjają lepszemu poznaniu się

Ogólny podział metod aktywizujących:

I. Metody problemowe, rozwijające umiejętność krytycznego myślenia. Polegają one na przedstawieniu uczniom sytuacji problemowej oraz organizowaniu procesu

poznawczego. Wykorzystywane są przy tym różnorodne źródła informacji np. filmy dydaktyczne, fotografie, rysunki, Internet, dane liczbowe. Na zachodzące wówczas procesy poznawczo-wychowawcze składa się analizowanie, wyjaśnianie, ocenianie,

porównywanie i wnioskowanie. Przykładowe metody: burza mózgów, obserwacja, dyskusja panelowa, metoda problemowa, studium przypadku.

II. Metody ekspresji i impresji, nastawione na emocje i przeżycia. Powodują wzrost zaangażowania emocjonalnego uczniów. Jest on efektem doznań i przeżyć związanych z wykonywaniem określonych zadań (np. gra dydaktyczna). Przykładowe

metody: drama, metoda symulacyjna, mapa mózgu, metoda laboratoryjna, metoda projektu

III. Metody graficznego zapisu, w których proces podejmowania decyzji przedstawia się na rysunku. Zachęcają do samodzielnego podejmowania decyzji. Przykładowe metody: drzewko decyzyjne, rybi szkielet, plakat, mapa mentalna, śnieżna kula, mapa

skojarzeń

Szczegółowa klasyfikacja metod aktywizujących:

1. Metody integracyjne – odprężają, relaksują, wprowadzają w dobry nastrój i życzliwą

atmosferę, zapewniają bezpieczeństwo w grupie, gwarantują poczucie tożsamości, uczą efektywnej komunikacji np.: „pajęczynka”, „wrzuć strach do kapelusza”, „graffiti”,

„krasnoludek”, „kwiat grupowy”. 2. Metody definiowania pojęć – celem jest nauka analizowania i definiowania pojęć, ale też

negocjacji i przyjmowania różnego stanowiska: „burza mózgów”, „mapy pojęciowe”,

„kula śniegowa”.

Page 7: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

7 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

3. Metody hierarchizacji – uczą klasyfikowania i porządkowania wiadomości w relacjach niższości i wyższości np.: „piramida priorytetów”, „diamentowe uszeregowanie”.

4. Metody twórczego rozwiązywania problemów – uczą krytycznego i twórczego

myślenia i łączenia wiedzy z doświadczeniem np.: „kolorowe kapelusze”, „rybi szkielet”, „dywanik pomysłów”, „6, 3, 5”.

5. Metody pracy we współpracy – uczą współpracy i akceptacji indywidualnych różnic, pracy w grupie, razem z grupą np.: „zabawa na hasło”, „układanka”.

6. Metody diagnostyczne – polegają na zbieraniu informacji o przebiegu i wynikach

określonego stanu rzeczy np.: „metaplan”, „obcy przybysz”, „procedura U”. 7. Metody dyskusyjne – uczą dyskusji, prezentowania własnego stanowiska np.: „debata za

i przeciw”, „dyskusja panelowa”, „dyskusja punktowana”, „akwarium”. 8. Metody rozwijające twórcze myślenie – uczą myślenia twórczego i odkrywania swoich

predyspozycji, swoich zdolności np.: „słowo przypadkowe”, „fabuła z kubka”.

9. Metody grupowego podejmowania decyzji – preferują efektywne uczestnictwo w dyskusji o i uczą odpowiedzialności za swoje i grupowe decyzje oraz podejmowania

decyzji na podstawie faktów np.: „drzewko dyskusyjne”, „pustynia”, „6 par butów”. 10. Metody planowania – pozwalają uczniom planować rzeczywistość, fantazjować, marzyć

i planować urzeczywistnianie swoich marzeń np.: „gwiazda pytań”, „planowanie

przyszłości”. 11. Gry dydaktyczne – uczą przestrzegania reguł, właściwej radości z wygranej

i umiejętności przyjmowania przegranej np.: „magiczny kalkulator”, „dziwne powiedzonka”.

12. Metody przyspieszonego uczenia się – szybkie przyswajanie wiedzy np.: „techniki

szybkiego czytania”, „haki pamięciowe”, „łańcuchowa metoda skojarzeń”. 13. Metody ewaluacyjne – pozwalają dokonywać oceny siebie, innych, uczą przyjmowania

krytyki np.: „termometr uczuć”, „smile”, „kosz i walizeczka”, „tarcza strzelecka”.

Page 8: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

8 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

METODY I TECHNIKI

INTEGRACYJNE

1. AKROSTYCH IMIENIA

Akrostych – to tekst utworzony z pierwszych liter lub cząstek wyrazu, które odczytane

pionowo w określonej kolejności tworzą napis nadbudowany nad ciągłym tekstem, który

uchwytny jest tylko w percepcji wzrokowej.

Zadanie

Zaprezentuj siebie w formie akrostychu swojego imienia. Wybierz formę imienia, w jakiej

chcesz, aby się do Ciebie zwracano. Na przykład JOLA:

J ESTEM JASNA

O PTYMISTKA

L OTNA

A KTYWNA

2. JAKIE PRZYSŁOWIE MNIE CHARAKTERYZUJE?

Zadanie

Spośród podanych wybierz 1 przysłowie, które najtrafniej Cię charakteryzuje. Krótko

uzasadnij swój wybór.

Lepiej późno niż wcale.

Można złapać więcej much na miód niż na ocet.

Nie mów hop, zanim nie przeskoczysz.

Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło.

Cicha woda brzegi rwie.

Lepsza rozwaga niż odwaga.

Zwlekanie jest złodziejem czasu.

Toczący się kamień nie obrasta mchem.

Nie suknia zdobi człowieka.

Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje.

Przyjaciel wszystkich nie jest przyjacielem nikogo.

Od jednego cięcia drzewo nie pada.

Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu.

Pomyśl dwa razy, zanim coś powiesz.

I Panu Bogu świeczkę, i diabłu ogarek.

Grosz do grosza, a zbierze się kokosza.

Szczęście sprzyja śmiałym.

Dwa razy daje, kto szybko daje.

Page 9: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

9 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Z małej chmury mały deszcz.

Bez pracy nie ma kołaczy.

3. JA JAKO …

Zadanie

W formie opisu lub rysunku przedstaw siebie jako górę, drogę, kwiat i zwierzę.

Prezentując się, krótko uzasadnij swoje wybory.

JA JAKO

GÓRA

DROGA

KWIAT

ZWIERZĘ

Page 10: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

10 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

4. MÓJ HERB

W koronie zapisz swoje imię.

Na poszczególnych polach tarczy herbowej opisz krótko lub schematycznie narysuj

swój wizerunek, w tym:

ja w rodzinie,

ja w pracy / w szkole,

moja przeszłość,

moja wizja przyszłości.

Na szarfie zapisz swoje motto / dewizę życiową.

Page 11: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

11 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Page 12: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

12 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

5. MÓJ STYL ŻYCIA

Page 13: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

13 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

6. UKŁADANKA

Page 14: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

14 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

7. KWIAT GRUPOWY

To metoda integracyjne, której celem jest wzajemne poznanie się.

Przebieg:

podziel klasę na grupy,

grupy zasiadają wokół stolika i otrzymują plakat z narysowanym środkiem kwiatu,

każdy z uczniów dorysowuje swój płatek i oznacza do swoimi inicjałami,

uczniowie wymieniają informacje o sobie – w środku kwiatu wpisują cechy,

właściwości, fakty, które dotyczą, łączą wszystkich bez wyjątku członków grupy,

na płatkach zapisują tylko indywidualne, odróżniające cechy, właściwości, fakty

poszczególnych członków grupy,

uczniowie proponują nazwę swojego kwiatu odzwierciedlającą jego zawartość,

prezentacja wyników pracy,

wymiana plakatów między grupami,

opracowanie dla sąsiedniej grupy programu trzydniowego wyjazdu integracyjnego

uwzględniającego cechy i preferencje grupowe oraz indywidualne,

prezentacja wyników pracy.

Page 15: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

15 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

8. WRZUĆ STRACH DO KAPELUSZA

Doskonała metoda integracyjna na rozpoczęcie pracy z grupą. Buduje wzajemne

zaufanie, uczy akceptacji, służy odprężeniu, a nade wszystko integruje grupę. Może być

stosowana na każdym etapie kształcenia bez jakichkolwiek ograniczeń.

Przebieg:

uczniowie siedzą w kręgu,

każdy otrzymuje jedną kartkę z rozpoczętym zdaniem: Boję się, że w te j grupie …,

uczniowie kończą rozpoczęte zdanie,

zbierz wszystkie kartki do kapelusza, następnie je wymieszaj,

teraz każdy uczeń losuje dowolną kartkę, odczytuje wszystkim jej treść i próbuje

przekazać, co czuł autor, wskazując swoje obawy,

na koniec zaproponuj krótką rozmowę na temat ćwiczenia.

Page 16: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

16 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

9. WYSPA

Metoda integrująca, doskonaląca relacje interpersonalne, pozwalająca pokonać

nieśmiałość i lęk, pobudzająca aktywność poznawczą i twórcze myślenie.

Przebieg:

przeprowadź rozmowę wstępną na temat wysp, może to być na przykład definicja

pojęcia „wyspa”, praca z mapą, wysłuchanie wiersza Jana Brzechwy „Na Wyspach

Bergamutach”,

rozdaj uczniom kartki A4, kolorowe flamastry i poproś, aby każdy z nich narysował

swoją wymarzoną wyspę, wyraźnie zaznaczając jej granice. Wyspa powinna być

niezwykła i bardzo przyjazna.

poproś też uczniów, aby nadali swojej wyspie nazwę, Wyspa … Szczęścia, Gwiezdna,

Egzotyczna, Uśmiechu, Gorących Serc itp.,

uczniowie prezentują swoje wyspy i opowiadają, co jest na nich na tyle niezwykłego,

że mogłoby przyciągnąć kolegów,

wycięcie i przyklejenie na dużym arkuszu wszystkich wysp,

tworzenie połączeń między wyspami,

rozmowa o tym, kogo i co zabraliby uczniowie na swoją wyspę.

10. CEBULA

Uczniowie stoją twarzami do siebie w dwóch kołach – wewnętrznym i zewnętrznym.

Prowadzący wydaje polecenia. Po każdym jego wykonaniu uczestnicy stojący w kole

zewnętrznym przesuwają się o jedno miejsce. Przykładowe polecenia:

proszę się pozdrowić i powiedzieć swoje imię,

proszę powiedzieć sobie coś miłego,

opowiedz, co przyjemnego spotkało Cię w tym miesiącu,

lustro – powtarzajcie swoje ruchy,

na zakończenie rundka niedokończonych zdań: Dowiedziałem się, że w tej grupie

…..

11. GRA Z KŁĘBKIEM WEŁNY

Przebieg:

uczniowie stoją w kręgu,

prowadzący rzuca kłębek wełny, zatrzymując koniec,

rzucając kłębek, zadaje danej osobie pytanie, na które ona odpowiada na zasadzie

dobrowolności; zamiast pytań i odpowiedzi można wywołać tylko imiona lub

powiedzieć danej osobie coś miłego.

Page 17: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

17 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

12. KRASNOLUDEK

Technika integracyjna, którą można stosować na różnych przedmiotach jako element

wprowadzający ogólnorozwojowy. Krasnoludek to pomoc w ręku dziecka, może to być

piłeczka, maskotka, grzechotka, może to być cos czym można do siebie rzucać. Nauczyciel

trzyma w ręku krasnoludka i proponuje dzieciom zabawę w kończenie zdań, podaje go

dziecku a ono podaje swojemu sąsiadowi

METODY I TECHNIKI

DIAGNOSTYCZNE

1. OBCY PRZYBYSZ

To technika, dzięki której można rozpoznawać różne problemy i potrzeby oraz zbierać

informacje na temat mocnych i słabych stron określonego zjawiska.

Przebieg:

poproś, aby uczniowie zamknęli oczy i wyobrazili sobie następującą sytuację:

„W naszej szkole zjawia się nieznany obcy przybysz. Czapka niewidka sprawia, że jest on

dla nas niewidzialny. Towarzyszy nam na lekcjach i przerwach, w czasie nauki i zabawy.

Jest u nas długo i zagląda w niemalże każdy zakątek.”

Co zauważy obcy przybysz…..?

Dobrego – strony mocne Złego – strony słabe Zaskakującego – strony

dziwne

każdemu uczniowie rozdaj po kilaka kartek samoprzylepnych w trzech kolorach,

Page 18: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

18 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

zadaniem uczniów będzie napisanie na kartce jednego koloru odpowiedzi na poszczególne

pytania ( trzy pytania – trzy kolory ):

co obcemu przybyszowi spodoba się w naszej szkole?

co mu się nie spodoba?

co go zdziwi i zaskoczy?

uczniowie umieszczają swoje odpowiedzi na powyższej planszy,

grupowanie podobnych odpowiedzi,

prezentacja ustaleń,

ustalenie obszarów zmian.

2. PROCEDURA U

To metoda diagnostyczna, której celem jest dokonanie analizy, oceny i opisu istniejącego

stanu rzeczywistości oraz opis możliwości wprowadzania zmian. Droga, jaką pokonują

uczniowie od startu do mety, przypomina kształtem literę U – stąd nazwa metody.

Procedura U – schemat metody

1. Aktualny obraz sytuacji - jak jest? 2. Aktualny obraz sytuacji - kto i jaką pełni rolę, kto i jakie ma zadania?

3. Aktualny obraz sytuacji - na podstawie jakich zasad, norm, kryteriów funkcjonuje dane zjawisko?

4. Aktualny obraz sytuacji / ustalenie kierunków zmian- co jest dobre, a co trzeba

zmienić? – oddzielenie tego, co jest dobre i może pozostać, od tego, co jest złe i należy odrzucić.

5. Wizja nowego - jakie zasady, normy, kryteria powinny stanowić podstawę nowego (pożądanego) stanu?

6. Wizja nowego - jak powinien wyglądać nowy podzia ł ról i zadań?

7. Wizja nowego - jak powinno być w przyszłości?

Page 19: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

19 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Przebieg:

przedstaw temat, który zostanie poddany analizie, na przykład Przestrzeganie praw

ucznia w szkole,

poproś, aby uczniowie zapoznali się na przykład z treścią książki Elżbiety Czyż „Moje

prawa, czyli Konwencja o Prawach Dziecka dla dzieci” i za pomocą rysunku

lub słowa pisanego przedstawili swoje prawa na plakacie,

podziel uczniów na grupy i każdej daj plakat zawierający powyższy schemat procedury

U oraz karty z pytaniami:

Jak jest? Jakie prawa mają uczniowie w szkole?

Jak respektują prawa nauczyciele i rodzice? Jakie pełnią role?

Jakie funkcjonują zasady i normy regulujące prawa ucznia?

Co jest dobre, a co trzeba zmienić?

Jakie zasady i normy powinny funkcjonować w szkole?

Jaką rolę powinni pełnić nauczyciele i rodzice?

Jak powinno być? Jakie prawa powinni mieć uczniowie w szkole?

zadaniem grup jest przygotowanie odpowiedzi na pytania i wpisanie ich

w poszczególne miejsca na plakacie,

prezentacja ustaleń na forum.

3. METAPLAN

To plastyczny zapis dyskusji, której celem jest diagnoza problemu poprzedzająca

podjęcie decyzji. Dyskutując nad problemem uczniowie tworzą plakat, który stanowi

skrócony zapis diagnozy problemu i poszukiwania sposobów jego rozwiązania.

Przebieg:

przedstaw problem, który będzie przedmiotem dyskusji, na przykład: Jak spędzać

czas wolny od zajęć lekcyjnych?

podziel klasę na grupy i rozdaj każdej planszę wykonaną według poniższego wzoru

Page 20: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

20 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

każdej grupie rozdaj, na przykład:

po 10 małych owali w kolorze białym,

po 10 małych owali w kolorze czerwonym,

po 10 owali większych w dowolnym kolorze,

po 10 prostokątów w dowolnym kolorze;

wyjaśnij zasady tworzenia plakatu:

uczniowie najpierw zastanawiają się nad odpowiedzią na pytanie: Jak jest?, formułują

stwierdzenia, które wpisują w owalach koloru białego, po czym przyklejają je

na plakacie,

w dalszej kolejności dyskutują nad pytaniem: Jak powinno być?, po czym postępują

jak poprzednio, zapisując propozycje na owalach koloru czerwonego,

w owalach większych wpisują odpowiedzi na pytanie: Dlaczego nie jest tak, jak być

powinno? i również przyklejają na plakacie,

w prostokątach wpisują wnioski,

uczniowie przystępują do pracy,

liderzy grup zawieszają plakaty i prezentują wyniki wspólnej pracy.

Rady praktyka

zwróć uwagę, aby zapisy na plakacie były poprawne i czytelne,

elementy plakatu uczniowie mogą przykleić lub przypiąć,

koniecznie ustal limit czasu na wykonanie zadania,

Page 21: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

21 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

po zakończeniu prezentacji uczniowie z innych grup mogą zadawać pytania lub prosić

o wyjaśnienie wątpliwości

METODY I TECHNIKI

DYSKUSYJNE

1. DEBATA ZA I PRZECIW

To metoda wskazana do analizy treści poruszających i kontrowersyjnych, wymaga

zajęcia stanowiska w określonej sprawie z podaniem odpowiednich argumentów. Uczy

analizy różnych aspektów jednego zagadnienia, formułowania argumentów oraz

akceptacji różnych koncepcji i rozwiązań.

Przebieg:

podaj temat dyskusji, na przykład: Za i przeciw stosowaniu kar wobec dzieci,

przypomnij zasady obowiązujące podczas dyskusji, na przykład:

mów na temat,

daj wypowiedzieć się innym,

nie podnoś głosu;

podziel klasę na dwie grupy w zależności od zajmowanego stanowiska lub w sposób

losowy,

ustal limit czasu na zebranie argumentów „za” i „przeciw”,

zbieranie i zapis argumentów,

prezentacja po jednym argumencie na zmianę – jeden argument „za”, jeden „przeciw”,

określ i przestrzegaj czasu przeznaczonego na wypowiedzi poszczególnych grup,

omów i posumuj dyskusję, zwracając uwagę na siłę argumentów i moc ich

przekonywania

2. AKWARIUM

To metoda dyskusji pozwalająca na uporządkowaną wymianę zdań. Jej charakterystyczną

cechą jest praca w dwóch kręgach – wewnętrznym ( siedzą w nim dyskutujący ochotnicy

„ryby”) i zewnętrznym ( pozostali uczniowie, którzy przysłuchują się dyskusji, analizują

skuteczność argumentów, mogą też włączać się w dyskusję ).

Przebieg:

uczniowie siedzą w kręgu,

w widocznym miejscu na dużym arkuszu papieru zapisz temat dyskusji, na przykład:

Dokąd pojechać na wycieczkę klasową?,

postaw w środku kręgu duży wazon z kwiatami i zaproś siedem chę tnych osób wraz

z krzesłami do wewnętrznego kręgu w celu podjęcia dyskusji,

Page 22: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

22 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

poproś dwóch chętnych uczniów o pełnienie roli obserwatorów, którzy skupią się

na przestrzeganiu reguł dyskusji i zasad dobrego wychowania,

uczniowie siedzący w kręgu wewnętrznym rozpoczynają dyskusję,

jeśli ktoś z kręgu zewnętrznego będzie chciał uzupełnić lub wzmocnić wypowiedź

kolegi

z akwarium, staje za nim i włącza się do rozmowy,

następnie poproś uczniów o podsumowanie dyskusji i wyciągnięcie wniosków,

na zakończenie poproś o podzielenie się spostrzeżeniami obserwatorów.

Rady praktyka

obserwatorzy nie biorą udziału w dyskusji,

nauczyciel jako prowadzący zajęcia kieruje tylko formalnie tokiem dyskusji,

jeśli zauważysz oznaki zmęczenia dyskusją, zarządź krótką przerwę,

można dla odmiany zastosować inną wersję metody, w której to wszyscy uczniowie

siedzący w kręgu zewnętrznym pełnią rolę obserwatorów ( na każdego uczestnika po 2

obserwatorów ) i prawo głosu będzie im przysługiwało dopiero po zakończeniu dyskusji.

METODY I TECHNIKI

ROZWIJAJĄCE TWÓRCZE MYŚLENIE

1. SŁOWO PRZYPADKOWE

To niezwykle prosta i owocna technika twórczego myślenia, czyli na wyszukiwaniu,

na przykład w słowniku przypadkowych słów ( wyrazów ), czyli bodźców

do generowania pomysłów i łączenie ich z konkretną sprawą / zagadnieniem.

Przebieg:

podziel uczniów na kilka 4 – 5 osobowych grup,

grupy siadają wokół stołu, a każdy uczestnik otrzymuje po jednej kartce papieru

formatu A4,

każdy podpisuje kartkę na samym dole, po czym na górze wpisuje zupełnie

przypadkowy wyraz, na przykład kocha,

Page 23: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

23 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

kocha

Zosia W.

zagina kartkę ze słowem przypadkowym tak, aby nie było ono widoczne i przekazuje

koledze siedzącemu po prawej stronie,

dalej uczniowie postępują jak poprzednio, to znaczy wpisują kolejne przypadkowe

słowa, zaginają kartki i podają je kolegom siedzącym po prawej stronie,

kiedy kartki wrócą do właścicieli. Oni je rozkładają i odczytują zapisane słowa

przypadkowe, na przykład:

kocha

promienie je

dom

radość

myśli

Zosia W.

Page 24: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

24 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

nauczyciel podaje zadanie, na przykład: Napisz krótkie opowiadanie

z zastosowaniem przypadkowych słów zapisanych podczas pracy grupowej.

2. NIEZWYKŁE ZADANIA

To prosty sposób uruchomienia twórczego myślenia z wykorzystaniem dostępnego

materiału w połączeniu z różnymi aktywnościami uczniów, na przykład językowymi,

plastycznymi czy muzycznymi.

Przebieg:

uczniowie siedzą przy stolikach,

każdemu rozdaj po jednej kartce białego papieru i poproś, aby narysowali kontury

na przykład koła, kwadraty bądź chmurki.

w pierwszej chmurce uczniowie wpisują lub rysują swój znak zodiaku, w drugą

wypełniają swoim ulubionym kolorem, w trzeciej wpisują miejsce, gdzie najchętnie j

wybraliby swojego przyjaciela.

po wykonaniu polecenia uczniowie dobierają się znakami zodiaku i wykonują niezwykłe

zadanie – każda grupa tworzy jednozwrotkowy wiersz poświęcony odpowiedniemu

znakowi zodiaku,

po upływie określonego czasu poproś o prezentacje wierszyków,

następnie uczniowie dobierają się w grupy ulubionymi kolorami, po czym wykonują

kolejne niezwykłe zadanie - każda grupa wypisuje jak najwięcej nazw kwiatów, które

z natury występują w prezentowanych kolorach,

po upływie określonego czasu poproś o odczytanie zapisanych pomysłów,

po wykonaniu drugiego zadania uczniowie dobierają się w grupy miejscami, gdzie

chcieliby zabrać swoich przyjaciół, po czym wykonują ostatnie niezwykłe zadanie –

Page 25: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

25 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

każda grupa szuka pomysłów na niezwykle interesujące zajęcia w wybranych

miejscach,

prezentacja prac grupowych.

3. FABUŁA Z KUBKA

To propozycja zainspirowania ucznia do pracy twórczej w wyniku podania tylko

ogólnych dyspozycji. Do pracy potrzebne są pojemniki – „kubki” i kartki z różnymi

informacjami. To wspaniały sposób na zrozumienie procesu tworzenia opowiadania.

Przebieg:

w pojemniku z napisem „Postacie” umieść kartki z różnymi znanymi postaciami,

na przykład: Zbyszko, Kopciuszek, Twardowski itp.,

w pojemniku z napisem „Fabuła” umieść kartki z dyspozycjami ogólnymi,

na przykład: niech rozwikła tajemnicę, niech podaruje prezent, niech sprawi radość itp,

w pojemniku z napisem „Miejsce akcji” umieść informacje typu: dom nad brzegiem

morza, szałas w górach, szkoła, polan droga itp.,

w pojemniku z napisem „Cechy charakterystyczne” umieść kartki z pojedynczymi

określeniami bądź dłuższymi opisami, na przykład: zmartwiony, zatroskany, radosny,

bojący się utraty syna itp.,

w pojemniku z napisem „Komplikacje” umieść zwrotne elementy fabuły, na przykład

takie jak: choroba, utrata przyjaciela, wyjazd z domu itp.,

następnie poproś, aby każdy uczeń wybrał sobie z każdego pojemnika po jednej kartce

i stworzył historię wybranej postaci z zachowaniem wylosowanych elementów świata

przedstawionego.

METODY I TECHNIKI

TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

1. BURZA MÓZGÓW

Metoda ta kształtuje pomysłowość i wyobraźnię, pomysły uczniów mogą być różne –

oczywiste, banalne, oryginalne, niezwykłe, fantastyczne i szalone. Jednak na etapie

generowania pomysłów ich nie oceniamy, nie krytykujemy i nie wartościujemy. Metodę

tę stosuje się najczęściej jako:

rozgrzewkę umysłową na początku zajęć,

w celu ustalenia zakresu posiadanej wiedzy,

dla utrwalenia wcześniej zdobytej wiedzy,

dla znalezienia najlepszego rozwiązania problemu.

Co jest efektem pracy tą metodą?

Page 26: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

26 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

włączenie wszystkich uczniów,

szybkie zgromadzenie dużej ilości pomysłów i rozwiązań,

przeprowadzenie rozgrzewki umysłowej.

Przebieg:

nauczyciel przedstawia problem,

zbiera, zapisuje wszystkie pomysły uczniów, nawet te, które wydają się być

niedopasowane do tematu,

następnie przechodzimy do wartościowania i porządkowania pomysłów.

2. BURZA PYTAŃ

To odwrotność burzy mózgów

Przebieg:

nauczyciel podaje problem do rozwiązania,

uczniowie zadają jak najwięcej pytań dotyczących tego problemu,

nauczyciel zapisuje je na tablicy oraz k ieruje ich sformułowaniem i logicznym

ułożeniem,

następnie wspólnie poszukuje odpowiedzi na zadane pytania.

Page 27: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

27 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

3. ASOCJOGRAM – SŁONECZKO – SKOJARZENIA

To prosta technika, przy użyciu której można definiować pojęcia, tworząc skojarzenia,

diagnozować aktualny stan, ale także twórczo rozwiązywać problemy poprzez tworzenie

pomysłów na ich rozwiązanie

Page 28: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

28 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

4. KARTA KOŁOWA

To prosta technika, za pomocą której można twórczo rozwiązywać problemy. Karta

zawiera koło podzielone na ćwiartki, z których każda stanowi krok do rozwiązania

problemu

Przebieg:

przedstaw problem, nad którym będą pracowali uczniowie, na przykład:

Jak poprawić re lacje w nasze j klasie?

podziel klasę na kilka grup i każdej rozdaj karty kołowe z pytaniami:

krok I - co jest złego w relacjach uczeń – uczeń w naszej klasie?

krok II – jakie są tego przyczyny?

krok III – jakie macie pomysły na rozwiązanie problemu?

krok IV – co można zrobić, aby poprawić relacje w naszej klasie?

dyskusja w grupie i zapisanie w poszczególnych ćwiartkach odpowiedzi na postawione

pytania,

po upływie wyznaczonego czasu poproś przedstawicieli grup o zaprezentowanie:

istniejących ( niekoniecznie dobrych ) relacji między uczniami,

czynników podtrzymujących te relacje,

pomysłów na rozwiązanie podanego problemu,

pomysłów możliwych do realizacji.

Page 29: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

29 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

5. DYWANIK POMYSŁÓW

To metoda poszukująca rozwiązania problemu w toku dyskusji grupowej. Jej nazwa

pochodzi od końcowego rezultatu, jakim jest dywanik. Dyskusja jest tu połączona

z techniką wizualizacji, dzięki czemu jest możliwe wartościowanie powstałych

propozycji rozwiązania problemu. Dyskusja przebiega w pięciu fazach:

rozpoznanie problemu,

propozycje rozwiązań problemu,

deklaracja intencji,

ewaluacja,

podsumowanie.

Przebieg:

podziel klasę na kilka grup i każdej z nich przygotuj miejsca przy stolikach, grubo

piszące flamastry, po trzy paski papieru w różnych kolorach dla każdego ucznia

oraz po jednym „dywaniku” przygotowanym według poniższego wzoru

LISTWA USZTYWNIAJĄCA

miejsce na pasek

miejsce na pasek

miejsce na pasek

miejsce na pasek

miejsce na pasek

miejsce na pasek

miejsce na pasek

miejsce na pasek

Page 30: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

30 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

miejsce na pasek

miejsce na pasek

LISTWA USZTYWNIAJĄCA

Faza I

podaj problem do rozwiązania, na przykład: Dlaczego nasze środowisko naturalne jest

tak bardzo zniszczone?,

grupy z wykorzystaniem „burzy mózgów” znajdują odpowiedzi na zadane pytanie,

zapisują w bardzo krótkich stwierdzeniach Dlatego, że …” – na paskach w jednym kolorze

i umieszczają je w pętelkach na swoich dywanikach,

liderzy poszczególnych grup prezentują wyniki na forum.

Faza II

poproś uczniów, aby odpowiedzieli na kolejne pytanie: Co należałoby zrobić,

aby ograniczyć rozmiary tego zjawiska?

grupy z wykorzystaniem „burzy mózgów” odpowiadają na pytanie w bardzo krótkich

stwierdzeniach Należałoby …” – na paskach w innym kolorze i umieszczają w pętelkach

na swoich dywanikach,

przedstawiciele grup prezentują wypracowane pomysły rozwiązania problemu.

Faza III

każdy uczeń na pasku w trzecim kolorze podaje na zasadzie deklaracji intencji odpowiedź

na pytanie Co ja zrobię ( już teraz ), aby ograniczyć zjawisko degradacji środowiska

naturalnego? i umieszcza ją na dywaniku,

prezentacja zadeklarowanych stanowisk.

Faza IV

każdy uczeń dostaje po trzy cenki sklepowe w różnych kolorach: żółta za 3 punkty, zielona

za 2 punkty, czerwona za 1 punkt,

zadaniem uczniów jest oczytanie pomysłów rozwiązania problemu na wszystkich

dywanikach i przyklejenie punktów przy propozycjach, które – ich zdaniem – są najlepsze.

Faza V

uczniowie podliczają punkty,

nauczyciel krótko podsumowuje wyniki pracy grup.

Uwagi praktyka:

każda grupa ma swój dywanik, propozycja jego wykonania może być zupełnie inna,

na przykład: szary papier, kolorowe paski papieru i cenki sklepowe do przyklejania,

każdy uczeń ma po 3 swoje miejsca na dywaniku – zatem jeżeli grupa liczy 5 uczniów,

to dywanik powinien mieć 15 miejsc na paski,

zwróć uwagę, aby każdy uczeń miał możliwość wypowiedzi pisemnej na pasku,

przed rozpoczęciem dyskusji przypomnij zasady obowiązujące podczas „burzy mózgów”,

Page 31: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

31 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

przed każdym ćwiczeniem określ czas na wykonanie zadania i czas na prezentacje

grupowe.

6. KIERMASZ OFERT

To metoda, za pomocą której można twórczo rozwiązywać problemy, doskonalić

umiejętność prezentacji i przekonywania do własnych propozycji.

Przebieg:

przedstaw problem, nad którym będą pracowali uczniowie, na przykład:

Jak zorganizować dzień wiosny w szkole?

każdemu uczniowi rozdaj po 3 małe kartki papieru i poroś, aby za pomocą rysunku

lub słowa pisanego przedstawili swoje pomysły rozwiązania problemu,

po zakończeniu pracy indywidualnej podziel klasę na cztery grupy,

w grupach uczniowie kolejno przedstawiają swoje propozycje, po czym następuje

wybór najciekawszych pomysłów oraz opracowanie atrakcyjnej formy sprzedaży

swojej oferty, na przykład w formie plakatu reklamowego, folderu, śpiewu, tańca

lub pantomimy,

następnie grupy prezentują swoje oferty

7. 635

Jest metodą twórczego rozwiązywania problemów, to zmodyfikowana burza mózgów.

Liczby w nazwie oznaczają:

6 – to liczba osób w grupie,

3 – to jednorazowa liczba pomysłów rozwiązań,

5 – to liczba tak zwanych rundek.

Przebieg:

podziel klasę na grupy,

posadź uczniów wokół stołu,

przygotuj tyle kart pracy, ilu uczniów – załącznik numer 1

zapisz na tablicy lub plakacie problem, który ma zostać rozwiązany,

uczniowie wpisują ten problem w swoich kartach pracy,

następnie na odwrocie podpisują swoje karty,

każdy uczestnik jednorazowo wpisuje 3 pomysły rozwiązania problemu,

następnie podaje kartę koledze z prawej strony,

osoba, która otrzymała kartę każdorazowo czyta pomysły poprzednie i wpisuje swoje

pod warunkiem, że na danej karcie się one nie powtarzają, gdy dany pomysł się

pojawił wcześniej, należy zaproponować coś innego,

karty krążą kolejno dopóty, dopóki każdy nie otrzyma karty ze swoim podpisem,

Page 32: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

32 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

po otrzymaniu wypełnionej karty każdy uczestnik dokonuje oceny zapisanych

pomysłów, dzieląc je na przykład na: możliwe do zrealizowania, oryginalne

i niezwykłe, ciekawe, lecz niemożliwe do zrealizowania.

Załącznik numer 1

Zapiszcie problem, nad którym będziecie pracować, na przykład:

Jak przeciwdziałać agresji w szkole?

1.

2. 3.

4.

5. 6.

7.

8. 9.

10.

11. 12.

13.

14. 15.

16. 17.

18.

Page 33: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

33 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

METODY I TECHNIKI

GRUPOWEGO PODEJMOWANIA DECYZJI

1. PIRAMIDA PRIORYTETÓW

Metoda podejmowania grupowych i indywidualnych decyzji, także efektywnego

współdziałania w zespole i pracy w grupie oraz budowania więzi międzyludzkich. Układ

priorytetów przypomina piramidę. Podstawowym celem pracy tą metodą jest ułożenie listy

priorytetów według ustalonych lub podanych wcześniej kryteriów, na przykład: ważności

lub kolejności. Priorytety może podać nauczyciel lub wypracowują je uczniowie. Liczba

ich może być bardzo różna.

Przebieg:

podziel klasę na grupy,

każda grupa otrzymuje kartki samoprzylepne i plakat z narysowaną piramidą,

na przykład

Page 34: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

34 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

uczniowie wybierają spośród zebranych metodą burzy mózgów 10 najważniejszych,

ich zdaniem, aspektów danego zagadnienia, na przykład do tematu Wiosenna

wycieczka klasowa: trasa, atmosfera, noclegi, wyżywienie, pieniądze, termin,

uczestnicy, opiekunowie, przewodnik, bezpieczeństwo oraz zapisują je na kartkach

samoprzylepnych – 10 minut;

następnie naklejają je w odpowiednich miejscach piramidy priorytetów, odpowiadając

na pytanie Który z wybranych aspektów jest dla Was najważniejszy? – 10 minut,

z opracowanych propozycji grup można stworzyć 1 piramidę, reprezentatywną

dla całej klasy – 10 minut.

2. DIAMENTOWE USZEREGOWANIE

Pozwala na rozwijanie umiejętności: współpracy, podejmowania decyzji poprzez negocjacje

i kompromis, porządkowanie informacji. Przebieg

"Burza mózgów". - uczniowie indywidualnie zapisują na karteczkach, na przykład zasady zachowania się przy stole,

prezentacja efektu indywidualnych działań w grupach, wybór 10 najistotniejszych zasad i zapisanie ich na 10 karteczkach,

hierarchizacja zasad według kryterium ważności,

prezentacja efektów pracy na forum klasy z uzasadnieniem podjętych decyzji, podanie

argumentów.

Page 35: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

35 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

3. TECHNIKA GRUPY NOMINALNEJ

Może być rozumiana jako rozwinięta burza mózgów, która pozwala na grupowe

podejmowanie decyzji w czasie znacznie krótszym niż w przypadku nieuporządkowanej

dyskusji. TNG gwarantuje aktywny udział w dyskusji bez zabierania głosu. Wyciąganie

wspólnych wniosków następuje w efekcie łączenia wyników prac indywidualnych. Zespół

podejmuje decyzję w dość szybkim czasie, a nad całością czuwa prowadzący.

Przebieg

podziel klasę na 8 – 10 osobowe grupy,

grupy wybierają swoich sekretarzy,

zapisz w widocznym miejscu temat do opracowania, an przykład

Jakich zmian oczekujesz w naszej szkole?

rozdaj każdemu uczniowi po 5 małych karteczek i poproś, aby zapisali na każdej po jednej

odpowiedzi na zadane pytanie,

po wykonaniu zadania każdy uczeń po kolei w grupie odczytuje po jednej odpowiedzi,

następnie kartkę przekazuje sekretarzowi,

sekretarz kolejno numeruje kartki i układa na blacie stołu,

w trakcie prezentacji uczniowie porządkują zebrany materiał w zbliżone grupy tematyczne,

wyjaśniają niejasności i eliminują powtórzenia,

w dalszej kolejności uczniowie wybierają 5 najważniejszych obszarów zmian, zapisując

numery kartek i ich treść,

po czym dokonują rankingu wybranych pozycji, przydzielając 5 punktów – dla zmiany

najpilniejszej i najważniejszej, 4 punkty dla kolejnej itd.,

w celu uzyskania jasnego obrazu grupowego wyboru sekretarze dokonują zestawienia

odpowiedzi i ich punktacji na specjalnie przygotowanych do tego celu plakatach

zbiorczych:

Numer

kartki

Inicjały uczestników Suma

punktów

l.p. J. K. J.L. M. K. O. A P. R S. M. T. J. Z. B.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Page 36: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

36 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

sekretarze prezentują wyniki na forum klasy, po czym następuje krótka dyskusja.

METODY I TECHNIKI

PLANOWANIA

1. GWIAZDA PYTAŃ

Najprostsza metoda planowania zmian, której istota polega na szukaniu odpowiedzi

na następujące pytania:

poco? – to podstawowe pytanie o uzasadnienie tego, co chcemy zmienić,

co trzeba zmienić?

kiedy należy to zmienić?

jak należy to zrobić?

gdzie?

kto ma to zrobić?

poco

Po co?

Kto?

Co?

Kiedy?

Gdzie?

Jak?

Page 37: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

37 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Przebieg

rozdaj uczniom kartki i poroś, aby każdy zapisał lub narysował miejsce, gdzie chciałby

wybrać się na Zieloną Szkołę,

podziel klasę na grupy według zbliżonych propozycji,

rozdaj plakat z gwiazdą pytań i poproś o zaplanowanie wycieczki do wybranego miejsca

za pomocą tej techniki,

wyjaśnij, doprecyzuj pytania, na przykład:

poco ( dlaczego ) tam właśnie chcą pojechać? – uzasadnienie celu wyjazdu

kiedy wyjazd będzie możliwy?

gdzie? – dokąd pojadą

co? – co będą robili? – krótki program

jak zamierzają zrealizować program?

kto i za co będzie odpowiedzialny?

po zakończeniu pracy w grupach liderzy prezentują powstałe plany,

następnie możesz porosić uczniów o wybór najciekawszej oferty w celu

urzeczywistnienia, ponieważ ludzie, którzy tworzą plany i ich nie realizują po prostu

tracą czas.

2. PLANOWANIE Z PRZYSZŁOŚCI

To metoda pracy indywidualnej i zespołowej stanowiąca inne podejście do planowania,

gdyż punktem wyjścia jest tu stworzenie realistycznej wizji przyszłości. Planowanie to nic

innego jak „cofanie się” ku teraźniejszości. Procedura planowania z przyszłości obejmuje

następujące etapy:

stworzenie wizji tego, co chcemy osiągnąć w formie dokonanej na przykład: 1 marca

2015 roku zostałem mistrzem ortografii,

patrząc z przyszłości, określamy terminy działań, jakie należy podjąć, by uzyskać

zamierzony rezultat,

następnie precyzujemy czynności szczegółowe, by urzeczywistnić działania,

określamy zasoby niezbędne do wykonania czynności szczegółowych – materialne

i niematerialne, czyli na przykład kadrowe i rzeczowe.

Page 38: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

38 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Data

Rezultat

01.03 2015 Jestem szkolnym mistrzem ortografii

15.02.2015 Zwyciężam w eliminacjach klasowych

15.01.2015 Zgłaszam się do konkursu

15.09.2014 Zapisuję się na kółko ortograficzne,

na którym pod kierunkiem nauczyciela

polonisty kontynuuję przygotowania

do konkursu

01.07.2014 Kontynuuję podjęte wcześniej działania

01.06.2014 Dodatkowo systematycznie piszę

i analizuję krótkie dyktanda oraz pracuję

ze słownikiem ortograficznym

01.05. 2014 Wykonuję także ćwiczenia łączące różne

zasady ortograficzne

20.03 2014 Codziennie przez 30 minut wykonuję

ćwiczenia ortograficzne dotyczące

kolejnych zasad pisowni oraz

przygotowuję fiszki z wyjątkami

od poszczególnych zasad

15.03 2014 Zgromadziłem potrzebne słowniki,

poradniki, zeszyty ćwiczeń i samouczki

ortograficzne

01.03 2014 Postanowiłem zostać szkolnym mistrzem

ortografii

Page 39: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

39 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

GRY DYDAKTYCZNE

1. DZIWNE POWIEDZONKA

To gra dydaktyczna, którą można stosować w różnych grupach wiekowych. Karty mogą

uczyć, a jednocześnie bawić, rozwijają spostrzegawczość i ćwiczą koncentrację uwagi. Jest to

gra w karty. Ich liczba zależy od liczby uczniów w klasie. Ważne jest, aby gracze otrzymali

co najmniej po 3 karty. Na jednej stronie każdej karty znajduje się zadanie - czyli dziwne

powiedzonko, na drugiej natomiast rozwiązanie zadania – czyli znaczenie powiedzonka,

które jednak zamieszczone jest na innej karcie. Zadaniem uczniów jest odczytanie

dziwnych powiedzonek oraz wyszukiwanie ich znaczeń.

Przebieg

podziel klasę na kilka 4 – 5 osobowych grup,

każdej rozdaj wcześniej przygotowane talie kart z dziwnymi powiedzonkami, na przykład

wybranymi z zamieszczonych poniżej

Page 40: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

40 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Page 41: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

41 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Page 42: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

42 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

wszystkie karty z jednej strony są na przykład koloru białego i mają swoje numery,

na każdej z nich napisane jest 1 dziwne powiedzonko

Page 43: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

43 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

z drugiej strony karty mają inny kolor, posiadają te same numery oraz znaczenia

powiedzonek, ale z zupełnie innych kart.

teraz zaproponuj swoim uczniom grę w karty, w trakcie której będą odgadywali

znaczenia dziwnych powiedzonek; wyjaśnij, co znajduje się na poszczególnych

kartach oraz wyjaśnij reguły gry:

jeden z uczniów w każdej grupie tasuje karty i rozdaje po jednej aż do wyczerpania,

grę rozpoczyna uczeń, który posiada kartę z numerem 1, odczytuje on zapisane

na białej stronie powiedzonko, na przykład Kupił kota w worku, po czym odwraca

wszystkie karty na drugą stronę ( łącznie z kartą odczytaną ) i wyszukuje znaczenia

powiedzonka,

pozostali uczniowie również odszukują na swoich kartach znaczenia podanego

powiedzenia lub przysłowia,

uczeń, który odnajdzie właściwe znaczenie, na przykład kartę z numerem 4.,

odczytuje głośno Kupił coś, czemu się nie przyjrzał, następnie odwraca tę kartę

i czyta kolejne powiedzonko, na przykład Spadł na cztery łapy i odkłada kartę

na środek stołu,

dalej uczniowie postępują jak wyżej aż do wyczerpania kart,

3

Igrał jak kot

z myszką

2

Piąte koło

u wozu

1

Kupił kota

w worku

3

Ktoś, kto

specjalnie

postępuje źle

2

Nigdy nie

wiadomo,

co może nas

spotkać

1

Nie martw

się, to nie

twój

problem

Page 44: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

44 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

wygrywa ten, który najszybciej pozbył się kart, ale gra kończy się w chwili

odczytania wszystkich dziwnych powiedzonek i ich znaczeń;

daj sygnał rozpoczęcia gry.

Uwagi praktyka:

gra może odbywać się w parach, w grupach, jak i w jednym kręgu,

ważne jest, aby uczniowie otrzymali po tyle samo kart – minimum 3,

grupy mogą mieć te same powiedzonka, ale też każda może mieć zupełnie inne,

nie zapomnij o zrobieniu sobie zamieszczonej poniżej ściągi – w trakcie gry będzie

Ci bardzo potrzebna:

1 - 4

2 - 19

3 - 5

4 - 12

5 - 1

6 - 16

7 - 9

8 - 17

9 - 14

10 - 15

11 - 6

12 - 20

13 - 10

14 - 7

15 - 18

16 - 8

17 - 13

18 - 2

19 - 3

20 - 11

2. MAGICZNY KALKULATOR

Służy do odgadywania liczb, uczy dodawania, doskonali koncentrację uwagi, ale przede

wszystkim bawi.

Przebieg

przygotuj 4 zestawy kart ( każdy w innym kolorze ) wykonanych według podanego

wzoru:

Page 45: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

45 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

2 3 6 7 10 11 14 15

18 19 22 23 26 27 31 31

34 35 38 39 42 43 46 47

50 51 54 55 58 59 62 63

8 9 10 11 12 13 14 15

24 25 26 27 28 29 30 31

40 41 42 43 44 45 46 47

56 57 58 59 60 61 62 63

16 17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30 31

48 49 50 51 52 53 54 55

56 57 58 59 60 61 62 63

1 3 5 7 9 11 13 15

17 19 21 23 25 27 29 31

33 35 37 39 41 43 45 47

49 51 53 55 57 59 61 63

4 5 6 7 12 13 14 15

20 21 22 23 28 29 30 31

36 37 39 39 44 45 46 47

52 53 54 55 60 61 62 63

32 33 34 35 36 37 38 39

40 41 42 43 44 45 46 47

48 49 50 51 52 53 54 55

56 57 58 59 60 61 62 63

rozdaj uczniom karty ( każdemu jedną ) i poproś, aby dobrali się w grupy kolorami,

po czym zapoznali się z pełnym zestawem,

Page 46: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

46 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

teraz poproś, aby uczniowie w grupach wybrali jakąś liczbę od 1 – 63, lecz aby nie mówili

jej głośno, tylko zapisali na kartce i włożyli do wcześniej przygotowanej koperty,

na przykład 1 z grup wybrała liczbę 27,

następnie grupy wybierają te zestawy, w których znajduje się zapisana liczba,

z wybranych zestawów dodają do siebie pierwsze liczby z górnego lewego rogu,

a otrzymasz liczbę, którą zapisała grupa, na przykład podana wyżej grupa odłożyła karty

podświetlone na żółto:

2 3 6 7 10 11 14 15

18 19 22 23 26 27 31 31

34 35 38 39 42 43 46 47

50 51 54 55 58 59 62 63

8 9 10 11 12 13 14 15

24 25 26 27 28 29 30 31

40 41 42 43 44 45 46 47

56 57 58 59 60 61 62 63

16 17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30 31

48 49 50 51 52 53 54 55

56 57 58 59 60 61 62 63

1 3 5 7 9 11 13 15

17 19 21 23 25 27 29 31

33 35 37 39 41 43 45 47

49 51 53 55 57 59 61 63

każdej z grup uczniów podaj liczbę, jaką zapisali i umieścili w kopertach,

teraz zdradź tajemnicę magicznego kalkulatora i pozwól na ćwiczenie w grupach.

Page 47: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

47 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

METODY I TECHNIKI

UCZENIA SIĘ

1. ŁAŃCUCHOWA METODA SKOJARZEŃ , TO ZNACZY ŁMS

To metoda pamięciowa, dzięki której można błyskawicznie zapamiętać pewne łańcuchy

informacji składające się z 10 – 50 haseł. ŁMS gwarantuje odtworzenie całego materiału

punkt po punkcie we właściwej kolejności, ponieważ wykorzystuje fundamentalną

formułę pamięci:

PAMIĘĆ = OBRAZ + AKCJA

Aby ta formuła zadziałała muszą zostać spełnione następujące warunki:

obraz musi być niezwykły – kolorowy, śmieszny, przesadny, absurdalny, pozytywny,

obraz powinien działać na wszystkie zmysły – na wyobraźnię, a wzrok, słuch, dotyk,

a nawet smak i zapach. Tajemnica skuteczności metody tkwi w obrazowym

przedstawieniu informacji do zapamiętania – włączona prawa półkula.

Przebieg

przedstaw uczniom listę 10 elementów do zapamiętania, na przykład:

ogromna czarna lupa,

złota rybka,

cylinder,

zegar, sygnalizacja świetlna,

kości,

bezalkoholowy szampan,

klasa,

królik,

lew;

teraz powiedz, że jeżeli tylko będą chcieli, mogą nauczyć się prezentowanego ciągu

elementów po 1 powtórzeniu w czasie 2 – 3 minut, ale aby tak się stało muszą

przestrzegać formuły pamięci, to znaczy widzieć, słyszeć i czuć,

odczytanie ilustrowanej historyjki:

Przed Tobą leży czarna ogromna lupa. Zaglądasz i widzisz, jak obok Ciebie

płynie złota rybka. Czujesz, jak cylinder spada Ci z głowy. Zegar

Page 48: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

48 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

właśnie głośno wybija północ. Wraz z ostatnim uderzeniem zapala się sygnalizacja

świetlna. Masz zielone światło, więc rzucasz kości i odtąd jesteś najszczęśliwszym

człowiekiem na świecie. Świętujesz wygraną. Strzela bezalkoholowy szampan,

czujesz jego zapach, nalewasz pełen kielich i pijesz. Czujesz się wyjątkowo sennie

i powoli tracisz kontakt z otoczeniem.

Nagle budzisz się, otwierasz oczy i - o dziwo – przed Tobą Twoja klasa.

Widzisz kolegów – jeden to Jacek o pseudonimie „Królik” a drugi Karol

„Bojaźliwy Lew”.

poproś uczniów o odtworzenie w kolejności podanych wcześniej elementów.

2. MAPA MYŚLOWA

To wspaniałe narzędzie rozwijające myślenie, służące definiowaniu pojęć, rozwiązywaniu

problemów, ale także świetna metoda szybkiego przyswajania informacji

oraz efektywnego sporządzania notatek.

Umożliwia wgląd w całość nawet obszernego zagadnienia. Tajemnica jej skuteczności

tkwi w harmonijnym wykorzystaniu obu półkul mózgowych. Do zastosowania metody

potrzeba tylko kartki papieru, czegoś do pisania oraz przestrzegania 2 zasad:

poruszać należy się od całości do szczegółu, czyli rozpoczynać od centralnie

umieszczonego zagadnienia do najbardziej szczegółowych informacji,

mapa winna być obrazowa – winna zawierać nie tylko słowa klucze, ale także

symbole, rysunki, cyfry i strzałki oraz inne znaki graficzne; efektywne jest także

różnicowanie kolorów.

Przebieg

uczniowie poznają metodę – wykład z wykorzystaniem mapy myśli,

rozdaj im krótki tekst i poroś o prezentację jego treści formie mapy z zachowaniem

następujących zasad:

Page 49: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

49 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

temat tekstu wpisz w centrum kartki,

następnie nanieś na mapę główne zagadnienia przedstawione w tekście,

Wzbogać mapę o szczegóły warte zapamiętania,

poproś uczniów o prezentację swoich map.

3. METODA ASYMILACJI

Jest to połączenie metody pokazu multimedialnego oraz wykładu, pogadanki.

POKAZ – to zespół czynności dydaktycznych nauczyciela, który polega na

demonstrowaniu przedmiotów, zjawisk, procesów, czynności przy jednoczesnym,

umiejętnym kierowaniu uwagi uczniów na ich istotne cechy. Pokaz może przybierać

różną postać:

• Prezentacja naturalnych okazów w naturalnym środowisku

• Prezentacja naturalnych okazów w sztucznym środowisku

• Pomoce naukowe jako środki zastępcze – modele, obrazy (ruchome i nieruchome)

• Wykresy, schematy, symbole

• Doświadczenia wykonywane przez nauczyciela.

WYKŁAD – służy do słownego przekazania określonych treści kształcenia w postaci

ciągłej, w przystępnej formie, w porządku chronologicznym i logicznym

POGADANKA – polega na rozmowie nauczyciela z uczniami, przy czym nauczyciel jest

w tej rozmowie osobą kierującą.

Ze względu na funkcje dydaktyczne wyróżnia się 3 rodzaje pogadanki:

- wstępna – przygotowuje uczniów do pracy, wytwarza stan gotowości

- wprowadzająca nowy materiał – pogadanka heurystyczna przyjmuje zazwyczaj postać

procesu rozwiązywania różnych zagadnień

- syntetyzująca i utrwalająca oraz kontrolna – występuje prawie na każdej lekcji, jak

również na lekcjach syntetyzujących i poświęconych kontroli wyników kształcenia.

Page 50: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

50 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

METODY AKTYWIZUJĄCE

W NAUCZANIU PRZYRODY

1. DOŚWIADCZENIE EKSPERYMENT

Uczniowie w większości wykonują je samodzielnie , lecz pod czujnym okiem nauczyciela np.

dzieci zakładają w klasie hodowlę fasoli, dbają o nią , widzą i wiedzą jak się rozwija przez to

zapamiętują jej budowę, sposób pielęgnacji etc. Do tej metody wystarczą bardzo proste

pomoce i materiały. Stosowanie tej metody kształtuje umiejętność wyciągania wniosków,

doszukiwania się związków przyczynowo - skutkowych oraz kształtuje postawę ucznia

badacza przyrody.

2. OBSERWACJA

To metoda poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł.

Polega na planowym i celowym postrzeganiu przedmiotów, procesów i zjawisk. Pozwala

na bezpośrednie zapoznanie się ucznia z obserwowanym przedmiotem lub zjawiskiem

w warunkach naturalnych (obserwacja w naturalnym środowisku) lub sztucznych (obserwacja

w klasie, ogrodzie szkolnym). Jest to podstawowa metoda pracy na lekcjach przyrody. Zaletą

tej metody jest także korzystny wpływ na rozwój emocjonalny ucznia. Obserwując zżywamy

się z przyrodą, lepiej ją poznajemy i rozumiemy.

3. DRAMA (NAUCZANIE PRZEZ EMOCJE)

Umożliwia przeżycie określonych problemów, poszukiwanie własnych rozwiązań

i dokonywanie wyborów. Sprzyja dojrzewaniu uczniów w aspekcie emocjonalnym,

intelektualnym i społecznym. Odegranie roli wymaga zaangażowania się, wcielenia

w odpowiednią postać a więc rozwija aktywność. Metoda ta jest kształcąca zarówno

dla aktorów jak i widzów.

Page 51: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

51 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

METODY I TECHNIKI

EWALUACYJNE

1. KOSZ I WALIZECZKA

To metoda ewaluacyjna, która wywołuje refleksję ukierunkowaną na rozwój.

Przebieg

przygotuj dwa plakaty z narysowanym koszem i walizeczką:

rozdaj uczniom kartki samoprzylepne w 2 kolorach,

poproś, aby ocenili, na przykład lekcję, biorąc pod uwagę następujące aspekty:

co było dla mnie ważne?

czego się nauczyłem?

co zapamiętałem?

co chciałbym zabrać ze sobą w walizce?

co było nieistotne?

o czym chciałbym zapomnieć?

co sprawiło mi trudność?

co chciałbym wyrzucić do kosza?

uczniowie przylepiają w odpowiednich miejscach swoje wypowiedzi,

poproś o odczytanie – najpierw zawartości kosza, potem walizeczki,

dyskusja, komentarze.

Page 52: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

52 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

2. TARCZA STRZELECKA

Metoda ewaluacyjna, za pomocą której można ocenić fakty, lekcję lub wydarzenia.

Strzał w dziesiątkę ( centrum tarczy ) oznacza perfekcję, strzał poza tarczę to „pudło”.

Przebieg

na plakacie narysuj tarczą strzelecką, uwzględniając różne aspekty lekcji, które ocenią

Twoi uczniowie

rozdaj uczniom po 4 cenki – strzały i poproś o zapełnienie tarczy.

wiedza

pomoce

uczniowie

nauczyciel

Page 53: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

53 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

3. SMILY

To jedna z metod ewaluacyjnych, która pozwala zbadać nastroje w bardzo krótkim

czasie. Można stosować ją, na przykład na zakończenie lekcji.

Przebieg

narysuj schemat służący do oceny zajęć,

uczniowie zaznaczają kropkę mazakiem w wybranym miejscu ( do każdego kryterium

jedną ), oceniając następujące aspekty:

temat lekcji był interesujący,

nowe treści zostały przekazane w sposób zrozumiały,

atmosfera na lekcji była dobra.

TEMAT TREŚCI ATMOSFERA

4. NIEMY DIALOG

Metodę stosujemy w trakcie pracy w grupie, aby poznać wzajemne relacje i panującą

atmosferę.

Przebieg

przygotuj planszę według wzoru i zawieś na ścianie lub na tablicy:

JA GRUPA TEMAT

Page 54: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

54 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

uczniowie zapisują swoje spostrzeżenia, uwagi, opinie, wrażenia i myśli w odpowiednie

kolumny, mogą także rysować,

każdy uczestnik może też ustosunkować się do wypowiedzi innej osoby, jednak tylko

w formie pisemnej bądź rysunkowej ( symbolicznej ), nie wolno rozmawiać,

aby zapobiec spontanicznym komentarzom, usprawiedliwieniom lub krytyce,

po wykonaniu zadania wspólnie obejrzyjcie plakat,

zadajcie pytania do wypowiedzi niejednoznacznych,

zaplanujcie dalsze działania.

5. RÓŻA

W odpowiednich miejscach karty pracy zapisz swoje spostrzeżenia.

Page 55: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

55 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

6. KWIAT EWALUACYJNY

To metoda, która pozwala uczniom na obiektywne podsumowanie i ocenę prowadzonych

przez nauczyciela zajęć. Uczniowie na otrzymanej kartce (kwiatku) zaznaczają co im

najbardziej w tych zajęciach się podobało. Jest to metoda lubiana przez uczniów i chętnie

stosowana przez nauczycieli.

Page 56: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

56 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

WIZUALNE METODY

EWALUACJI ZAJĘĆ

Wizualne metody ewaluacji dają jasny pogląd na to, jaką wartość inni uczestnicy przypisują

konkretnej części zajęć lub jak postrzegają zachodzące procesy. Dzieje się tak przez

wykorzystanie komunikacji niewerbalnej. Ośrodek graficznego obrazowania znajduje się

w innej półkuli mózgu niż ośrodek mowy i włącza dodatkowa zdolność komunikowania się.

Wielu uczestników ewaluacji czuje się dużo pewniej, kiedy mogą wyrazić się bez użycia

słów. Istnieje wiele takich metod.

1. FOTOOCENA

Za pomocą aparatu fotograficznego lub wideokamery można utrwalić na potrzeby oceniania

rozmaite aspekty życia szkoły. Zdjęcia lub filmy stanowią podstawę dyskusji i konkretnych

decyzji w sprawie rozwoju szkoły. Dzięki dostępności aparatów cyfrowych ten typ ewaluacji

przynosi szybkie rezultaty.

Uczniom wręcza się aparaty fotograficzne lub wideokamery, przy użyciu których mają badać

kulturę szkoły. Zdjęcia lub filmy niosą ze sobą inne znaczenia od tych, które dałoby się

wyrazić słowami lub poprzez odpowiedzi na ankietę. Ponadto uczniowie muszą

współpracować i uzgodnić, jakie wybrać obiekty do sfotografowania, tworzą więc maleńką

społeczność badaczy przeszukujących szkołę i patrzących na nią z niepowszedniej

perspektywy.

Oto kilka powodów, żeby posłużyć się kamerą w celu ewaluacji szkoły (np. jako środowiska

społecznego):

- Uczniowie nie stają wobec gotowego schematycznego narzędzia, które przewiduje dwie

kategorie odpowiedzi: zgadzam się i nie zgadzam się.

- Ograniczenia językowe nie mają znaczenia.

- Ocenianie sięga rozmaitych warstw rzeczywistości szkolnej, różnicując plany

i wykorzystując różne techniki fotograficzne.

- Uwzględnia się emocjonalne potrzeby uczniów.

- Przedstawiając fotografie, uczniowie dostarczają „twardych” faktów na poparcie swoich

opinii, którymi następnie muszą zająć się dorośli.

Page 57: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

57 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Ponieważ uczniowie muszą swobodnie kręcić się po szkole, dobrze jest ustalić zasady, np. :

1.Uczniowie sami dobierają się w cztero- lub pięcioosobowe zespoły.

2.Każdy zespół wybiera cztery miejsca w szkole, w których wszyscy członkowie zespołu

czują się dobrze, i cztery, w których czują się najgorzej.

3.Zespoły ustalają, jak skomponować zdjęcie, aby najlepiej wyrażało ich opinie (np. czy

sfotografować samo pomieszczenie, czy ludzi w nim).

4.Zespół robi zdjęcia, zgodnie z p. 3.

5.Po wywołaniu zdjęć każdy zespół opracowuje afisz: rozmieszcza fotografie, wypisuje

komentarze, aby było jasne, co się podobało, co nie i dlaczego.

6.Zespoły prezentują afisze lub wideofilmy przed klasą jako podstawę do dyskusji

i omówienia propozycji przyszłych działań.

7.Przygotowuje się prezentacje zdjęć i filmów przed szerszym audytorium, np. dla rodziców,

nauczycieli albo jednych i drugich.

Jeśli istnieją ograniczenia w możliwości życia sprzętu foto i wideo można też posłużyć się

rysunkami które wykonują uczniowie.

TECHNIKI KSZTAŁTUJĄCE

ODPOWIEDZIALNOŚĆ I SAMODZIELNOŚĆ

1. CO DZISIAJ ROBIMY

Technika „co dzisiaj robimy” polega na wspólnym z uczniami ustalaniu planu lekcji.

Nauczyciel informuje uczniów o celach lekcji. Uczniowie proponują, w jaki sposób te cele

osiągnąć. Na początku będą raczej wybierać spośród propozycji przedstawionych

przez nauczyciela, ale po pewnym czasie sami określą, jakie formy pracy będą

najskuteczniejsze. Już samo poinformowanie uczniów o naszych planach sprawia, że czują

się traktowani podmiotowo, rośnie ich poczucie własnej wartości, a wraz z nim –

odpowiedzialność za przebieg lekcji. Ćwiczenia przebiegają sprawniej, uczniowie mogą

pracować w swoim tempie, a wiedząc, co maja jeszcze przed sobą starają się rozplanować

pracę w czasie.

2. TEST-POWTÓRKA, SPRAWDZANIE PRACY DOMOWEJ

Sprawdzanie prac przez nauczyciela jest czasochłonne i nie zawsze efektywne. Uczeń

otrzymuje ocenę i, jeśli jest ona dla niego wystarczająca, nie analizuje błędów poprawionych

przez nauczyciela, ani nie zastanawia się nad tym, czego już się nauczył. Odpowiedzialność

i samodzielność ucznia można kształtować również w ten sposób, że on sam będzie

Page 58: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

58 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

poprawiał błędy w swojej pracy i na tej podstawie dokonywał refleksji: co już umiem,

a nad czym mam jeszcze popracować. Technika test-powtórka polega na tym, że nauczyciel

zadaje kolejne pytania lub krótki zadania, uczniowie zapisują odpowiedzi, a nauczyciel

w tym czasie pisze prawidłowa odpowiedź na tablicy. Uczeń porównuje swoje odpowiedzi

lub rozwiązania z prawidłowym wzorcem, poprawia błędy lub stwierdza, że wykonał zadanie

prawidłowo.

W ten sam sposób można sprawdzać prace domowe, przynajmniej te, które polegają

na udzielaniu jednoznacznych odpowiedzi na pytania, ćwiczenia z lukami, zadania

matematyczne.

W obydwu przypadkach ważne jest to, by uczniowie nie poprawili swoje a następnie zapisali

- co już potrafią, a czego muszą się jeszcze nauczyć.

3. WYBIERZ PRACĘ DOMOWĄ

Na podstawie testu-powtórki uczeń może wybrać pracę domową – takie ćwiczenia, które są

mu potrzebne do lepszego opanowania materiału. Nauczyciel, dając uczniom kilka zadań

lub ćwiczeń do wyboru pokreślą, które z zadań jakie umiejętności kształci, a uczeń decyduje,

ile zadań i które wykona.

Uczniowie przyzwyczajeni do takiej formy pracy, ci ,którzy już zrozumieli, na czym polega

odpowiedzialność i samodzielność, sami planują swoją pracę domowa. Kiedy po raz

pierwszy pracowałam tymi technikami i metodami z klasą byłam bardzo mile zaskoczona.

Uczniowie nie tylko planowali prace domowe bardziej obszerne niż te, które ja zamierzałam

im zaproponować, lecz również wykonywali je w 100%. Nieodrobione prace były rzadkością.

4. RUNDA BEZ PRZYMUSU

Kiedy chcemy poznać poziom wiedzy uczniów lub ich opinię na jakiś temat czy też ich

sposób rozumowania warto zastosować technikę „runda bez przymusu”. Polega ona na tym,

że każdy z uczniów udziela jednej odpowiedzi, jeśli tego chce, jeśli jednak rezygnuje

z odpowiedzi – mówi „pas”. Przykładowe pytania: Jakie nazwy ubrań znacie?(j.niemiecki)

Co wiecie na temat początków państwa Polskiego? (historia). W zależności od liczebności

klasy i rodzaju pytania odpowiedzi mogą udzielać wszyscy uczniowie lub tylko część klasy,

np. środkowy rząd.

Wydaje się to banalne, a może wręcz pozbawione istotnego znaczenia, przecież można pytać

tylko tych uczniów, którzy podniosą rękę. A jednak różnica jest zasadnicza. Wielu uczniów,

którzy ręki nie podnoszą, zna odpowiedź, jednak albo obawia się reakcji klasy na ewentualny

błąd albo odczuwa skrępowanie i nieśmiałość. Jeśli tak czy inaczej muszą powiedzieć choćby

to krótkie słówko „pas” zazwyczaj udzielają odpowiedzi. „Pas” mówią nieliczni uczniowie,

czasami właśnie ci, którzy są pewni swojej odpowiedzi. Każdy uczeń samodzielnie

podejmuje decyzję o tym, czy zaryzykuje odpowiedź czy nie.

Page 59: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

59 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

5. WCU

Tajemniczy skrót oznacza technikę Wiem – Chcę się dowiedzieć – Umiem. Na początku

lekcji lub nowego większego tematu uczniowie indywidualne, w parach lub w małych

grupach zastanawiają się na tym, co już widzą na ten temat. To może być dobrym zadaniem

na dobry początek. Nauczyciel gromadzi te informację metodą burzy mózgów Kub

za pomocą techniki „runda bez przymusu”. Następnie uczniowie określają, co chcieliby

jeszcze wiedzieć na ten temat. Nauczyciel może coś zasugerować, ale przede wszystkim

warto słuchać uczniów i zapisywać na tablicy ich pytania. Jeśli na część pytań odpowiedzi

padną na kolejnych lekcjach, nauczycie mówi: „Sądzę, że dziś uzyskacie odpowiedzi

na pytania …, a inne zagadnienia poruszymy na kolejnych lekcjach. Zgadzacie się?”.

W trakcie lekcji nauczyciel modyfikuje zajęcia w taki sposób, żeby zaspokoić potrzeby

poznawcze uczniów – odpowiedzieć na ich pytania. Jest mało prawdopodobne, by pytania

uczniów wykraczały poza wiedzę nauczycieli, ale może się tak zdarzyć. Wówczas uczniowie

będą mogli wykazać się inicjatywą w samodzielnym poszukiwaniu odpowiedzi na nie.

Pod koniec lekcji uczniowie podsumowują – co umieją teraz. Jest to bardzo motywujące

zajęcia, zarówno dla uczniów, którzy stwierdzają jak wzrosła ich wiedza i umiejętności, jak

też dla nauczyciela.

6. STRESZCZENIA I TWÓRCZE SPRAWOZDANIA

Zapomnianą lub lekceważoną w ostatnim czasie formą pracy uczniów są streszczenia. A jest

to metoda, która zachęca uczniów do selekcjonowania informacji, oddzielania informacji

mało istotnych od ważnych, kształci umiejętność pisania, korzystnie wpływa na rozwój

pamięci, wymaga aktywnego słuchania i skupienia uwagi.

Nauczyciel dwukrotnie czyta uczniom tekst, następnie uczniowie samodzielnie lub w parach

streszczają go. Na początku warto czytać uczniom niezbyt długie teksty z fabułą – krótkie

opowiadania, baśnie itp. Z czasem teksty mogą obejmować coraz szerszą tematykę, w tym

zagadnienia popularno-naukowe lub wręcz naukowe. Streszczenia mogą mieć formę tekstów,

listy najważniejszych tez lub wypunktowanych informacji.

Alternatywą wobec streszczeń są twórcze sprawozdania, mają one szersze zastosowanie.

Uczniowie zapoznają się z materiałem, który powinni opanować, postacią czy zdarzeniem

historycznym, zagadnieniami z dowolnego przedmiotu, a następnie przedstawiają w wybranej

przez siebie formie:

plakat, mapa mentalna, model

skecz lub inscenizacja

przedstawienie za pomocą pantomimy, kukiełek, pacynek

wierszyki lub opowiadania

graffiti, kolaż, obraz

Page 60: KATALOG - sieczychy.szkolnastrona.pl · 14. Metody aktywizujące w nauczaniu przyrody doświadczenie eksperyment obserwacja drama (nauczanie przez emocje) 15. Metody i techniki ewaluacyjne

60 Projekt„Od diagnozy do metamorfozy – profesjonalne wsparcie szkół w powiecie wyszkowskim” finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Przedstawienie wzorów z fizyki formie wierszyka-rymowanki ułatwi zapamiętywanie,

dowcipne opowiadanie na temat związków chemicznych będzie bawić ucząc, skecz na temat

prawa Pitagorasa czy Talesa może ułatwić zrozumienie geometrii. Pomysłowość uczniów jest

pod tym względem nieograniczona: kolaż z ułamków dziesiętnych i zwykłych, magiczna

liczba π jako bohater obrazu lub piosenki hip-hopowej czy przedstawienie pantomimiczne na

temat nazw czynności w językach obcych, to tylko niektóre przykłady zastosowania techniki

twórczych sprawozdań.