Crtanje portreta

Kostur i mišići

čeona

čeono ispupčenjenadveđni lukklinasta

nosne kosti

jabučna kost (jagodica)

gornja vilica

donja vilica

Spoljašnje kosti lobanje (i neke od važnih tačaka)temena

potiljačna

slepoočna

ušni otvor

mastoidni nastavak slepoočne kosti

ugao donje vilice

Ljudska lobanja sastoji se od 8 kostiju lobanje koje okružuju i štite mozak i čulne organe glave, i 14 kostiju lica koje formiraju strukturu lica ispod čela i drže zube.Nas zanimaju samo spoljašnje kosti lobanje.Sa izuzetkom donje vilične kosti, kosti lobanje i lica spojene su šavovima, dakle, postoje kao nepromenljiva struktura ispod pokretnog tkiva mišića i kože. To nam je značajno pri crtanju portreta jer kako god da se glava pomera, kakav god da je izraz lica, orjentiri su nam tačke lobanje koje se na licu naziru i čiji odnosi su konstanta (naravno uz uzimanje u obzir u kakvom je lobanja skraćenju, iz kog ugla je gledamo). Ako savladamo različite položaje lobanje, to nam daje čvrstu strukturu iz koje gradimo lice u ma kom položaju.Osim što su zaštita mozgu i čulnim organima, na spoljašnje kosti lobanje i lica zakačeni su mišići glave i vrata.

Spoljne kosti lobanje:• potiljačna kost• temene kosti• slepoočne kosti• čeona kostKosti lica:• nosne kosti• jabučne kosti• gornja vilica• donja vilica

To su spoljašnje kosti. (Unutra se nalaze brojne druge koje podupiru mozak i čulne organe, obezbeđuju prolaz nerava i cirkulaciju vazduha, itd. One naravno nisu bitne za crtež.)

Čeona kost

čeona ispupčenja

spojevi čeone i slepoočnih kostiju

nadveđni lukovi

Kod čeone kosti razlikujemo čeoni, nosni i deo koji učestvuje (zajedno sa jagodičnom kosti i gornjom vilicom) u građenju očne duplje.Bitne tačke na čeonoj kosti su dva čeona ispupčenja i ispod njih dvanadveđna luka (iznad očnih duplji). Ta četiri ispupčenja definišu oblik i uglove čela i iz anfasa i iz profila.Precizno postavljena na crtežu, čeona ispupčenja daju trodimenzionalnost čelu. Razmak između njih može biti jedna od konstanti, koja se onda stavlja u perspektivu kako se čelo pomera. Tačka koja je sredina razmaka između čeonih tačaka u anfasu uvek je na osi lica kako god da se glava pomera.Uočeni i pažljivo naznačeni nadveđni lukovi takođe čelu daju trodimenzionalnost. Posebno su važni pri crtanju poluprofila ili lica u skraćenju, iz žablje ili ptičje perspektive. Tada se menjaju odnosi dužina dela čela pod nadveđnim lukovima i dela čela iznad njih.Važna je linija u kojoj se spajaju slepoočna kost i čeona kost. Ona takodje iz anfasa definiše širinu čela i njegov oblik, recimo.

Jabučne kosti

Jabučna kost sastavljena je iz 3 površine i 3 nastavka. Spaja čelo i slepoočnu kost, kao i gornju vilicu. Prouzrokuje karakteristično izbočenje lica jagodicu.Jabučne kosti grade liniju lica iz anfasa i poluprofila i važno je precizno ih na crtežu smestiti u odnosu na očne duplje i u odnosu na ugao donje vilice.

Donja vilica

Donja vilica jedina je pokretljiva. Gledana od dole, ima potkovičasti oblik. Karakteristične tačke na njoj su bradna kvržica i uglovi donje vilice. Ima 16 zubnih jamica (kao i gornja vilica).

bradna kvržica

ugao donje vilice

potkovičasti oblik donje vilice

Ove karakteristične tačke lica omogućavaju nam da zamislimo ose lica koje nam onda olakšavaju da nađemo prave proporcije i uglove i da sačuvamo privid simetrije lica čak i kada zbog skraćenja realni odnosi proporcija na crtežu nisu simetrični.Osa koja se u anfasu spušta vertikalno sredinom lica (povezuje sredinu duži koju grade čeona ispupčenja, sredinu usne linije i sredinu bradne kvržice) uvek prolazi kroz najistureniju tačku nosa, brade, usana... kako god da je lice okrenuto.

Slepoočne kosi

Slepoočna kost je najkomplikovanija kost lobanje. Sadrži u sebi, između ostalog, organe sluha i ravnoteže. Za nas su bitni ušni otvor i mastoidni nastavak, tačke koje nam omogućavaju tačno smeštanje uha na portretu.Vertikala povučena iz ušnog otvora je uvek ispred vertikale povučene iz ugla vilične kosti.

mastoidni nastavak slepoočne kosti

ušni otvor

mastoidni nastavak

Temene kosti

Daju zajedno sa potilljačnom kosti i čeonom kosti liniju lobanje iz profila. Čak i kada crtamo kosu, ona mora da prekriva lobanju ispod, da se jasno oseti masa lobanje ispod mase kose, inače glava deluje ulubljeno, zasečeno.

Potiljačna kost

Značajna je crtački jer je sa njene donje strane veliki potiljačni otvor kroz koji u lobanju ulazi kičmena moždina, dakle potiljačna kost sa svoje donje strane prelazi u vrat. Pri crtanju pokreta glave treba uočiti tu tačku i uglove koje grade linija vrata i donji deo potiljačne kosti.

Uočite da je tangenta po horizontali na najnižu tačku ove kosti uvek iznad ugla vilice (kada osoba drži glavu uspravno, naravno, a ti odnosi se zadržavaju kao relativni kako god se glava pomera).

bitne tačke i uglovi koje posmatramo pri postavljanju portreta u profilu

Razlike u polovima

Postoje izvesne razlike u kosturu žena i muškaraca.Kod lobanje, one se očituju na sledeći način:

- muškarci imaju izraženije veđne lukove- kod muškaraca lobanja je ćoškastija, kod žena oblija- mastoidni deo slepoočne kosti izraženiji je kod muškaraca- donja vilica je šira kod muškaraca

Sve gore pomenute tačke lobanje ne moramo jasno naznačiti na crtežu. Dovoljno je da razumemo gde su i da smo ih svesni pri konstrukciji lica. Posmatrač bi trebalo da oseti da su proporcije između njih ubedljive.

Vrat

Lobanja je oslonjena na prvi pršljen vrata, atlas. Veza između lobanje i prva dva pršljena je drugačija nego veza ostalih pršljenova vrata. Čvršća je i kako god se glava pomerala, ta dva pršljena ulaze pod istim uglom u lobanju.Vrat se završava 7. kičmenim pršljenom. Uglovi vrata definišu pokret i položaj glave.

Mišići vrata

Vrat ima brojne mišiće koji utiču na pokrete grkljana, jezika i vilice.

Ima dva spoljašnja mišića:- bočni pregibači glave- široki mišić vrata (parni je mišić)

Bočni pregibač vrata se sa gornje strane pričvršćuje završnom tetivom na mastoidni nastavak slepoočne kosti i na kraj donje krive linije potiljačne kosti. Sa donje strane pripaja se na jednom mestu (jednom glavom mišića) za ručicu grudne kosti, na drugom za unutrašnji okrajak ključnjače.

Široki mišić vrata zateže kožu vrata i izgled površine vrata čini jednostavnijim.

bočni pregibač glave

široki mišić vrata

Mišići glavePrikazani su samo informativno.Dele se na mišiće temena i lica i mastikatorne mišiće,odnosno žvatače.MIŠIĆI TEMENA-PotiljačniKapuljicu glave, dakle i kožu glave, povlači unazad.-ČeoniPokreće kapuljicu glave zajedno s kožomMIŠIĆI LICA-Kružni mišić okaZatvara očne kapke-Primicač obrvaObe obrve međusobno primiče-Nosni mišićSužava nosni otvor i povlači nos nadole-Kružni mišić ustaZatvara usta i istura usne, pući ih-Četvrtasti mišić gornje usnePodiže gornju usnu-Podizač usnog uglaPodiže usni ugao

-Jabučni mišićSnažno podiže usni ugao-Mišić smehaPovlači usni ugao u stranu-Trokutasti mišić usnePovlači usni ugao snažno nadole-Obarač donje usnePovlači donju usnu snažno nadole-Bradni mišićPokreće kožu brade-Obrazni mišićPovlači usni ugao u stranu; u usnoj duplji istiskuje vazduh ili tečnost koja se zadržava u prostoru između obraza i zuba.MASTIKATORNI MIŠIĆI (ŽVATAČI)-Masterični mišić (žvatač)Povlači donju vilicu nagore, snažno zatvara usta-Slepoočni mišićPovlači donju vilicu nagore, snažno zatvara ustaNama su bitne tačke i površine gde se lobanja promalja ispod mišićnog sloja. To su te tačkekoje nam omogućavaju da jasno postavimo strukturu portreta bez obzira na položaj glave, izraz lica ili ugojenost posmatranog.

Nama su bitne tačke i površine gde se lobanja promalja ispod mišićnog sloja. To su tačke koje nam omogućavaju da jasno postavimo strukturu portreta bez obzira na položaj glave, izraz lica ili ugojenost posmatranog.