JAVNI SEKTOR U BiH

Javni sektor u Bosni i Hercegovini obuhvata institucije zakonodavne,  izvršne i pravosudne

vlasti, javnu upravu i sve djelatnosti u kojima država, entiteti, kantoni, distrikt, gradovi i

opštine ima nadležnosti po osnovu  zakonskih i vlasničkih prava, kao što su obrazovanje,

zdravstvo, penziono-invalidska i socijalna zaštita, javna preduzeća ili društva sa javnim

kapitalom, prirodna i kulturna bogatstva i slično.

 

Institucije zakonodavne vlasti su predstavnička tijela na državnom, entitetskom, kantonalnom

i lokalnom nivou.

Na državnom nivou institucija zakonodavne vlasti je Parlamentarna skupština Bosne i

Hercegovine, koja je sastavljena od Predstavničkog doma i Doma naroda. Predstavnički dom

čine 42 izabrana poslanika, a dom naroda 15 delegiranih predstavnika naroda.

Na entitetskom nivou institucije zakonodavne vlasti su Parlament Federacije Bosne i

Hercegovine i Narodna skupština Republike Srpske.

Parlament Federacije Bosne i Hercegovine sastoji se od Predstavničkog doma, koga čine 98

izabrana poslanika i Doma naroda, koga čini 57 delegiranih predstavnika naroda.

Narodnu skupštinu Republike Srpske čine 83 izabrana poslanika.

Predstavnička tijela kantona i Brčko distrikta čine izabrani poslanici, a opština i gradova

izabrani vijećnici ili odbornici.

Institucije izvršne vlasti u Bosni i Hercegovini su Vijeće ministara Bosne i Hercegovine, vlade

entiteta, kantona i Brčko distrikta i načelnici opština.

Upravne i stručne poslove obavljaju institucije javne uprave na državnom, entitetskom,

kantonalnom i lokalnom nivou.

Institucije pravosudne vlasti su sudovi, tužilaštva i druge pravosudne institucije.

Sudovi su organizovani na državnom, entitetskom. kantonalnom, okružnom i lokalnom nivou.

Tužilaštva su organizovana na državnom, entitetskom, kantonalnom, okružnom i nivou Brčko

distrikata.

Visoko sudsko i tužilačko vijeće je nezavisni i samostalni organ, nadležan za imenovanje

sudija i tužilaca i druge poslove koji trebaju obezbijediti nezavisno, nepristrasno i

profesionalno pravosuđe u Bosni i Hercegovini.

Djelatnosti obrazovanja, zdravstva, penziono-invalidske i socijalne zaštite, zapošljavanja i

kulture obavljaju se kao javni poslovi na entitetskom, kantonalnom i lokalnom nivou. Ove

djelatnosti su organizovane u fondovima, ustanovama i drugim institucijama.

Određene privredne djelatnosti obavljaju se u preduzećima i društvima sa većinskim javnim

kapitalom na entitetskom, kantonalnom i lokalnom nivou.

Javna preduzeća i društva sa većinskim javnim kapitalom organizovana su u oblasti telekomunikacija, pošta, željezničkog i vazdušnog saobraćaja, elektroprivrede, šumarstva, vodoprivrede, komunalnih i drugih djelatnosti.

JAVNA UPRAVA U BiH

Javna uprava u bosni i hercegovini obuhvata državnu, entitetsku, kantonalnu, lokalnu i

upravu Brčko distrikta. 

Institucije javne uprave su ministarstva, drugi organi uprave,  lokalne administrativne službe i

druge upravne institucije koje obavljaju upravne i stručne poslove.

 

Državna uprava bosne i hercegovine obuhvata  ministarstvo spoljnih poslova, ministarstvo

bezbjednosti, ministarstvo odbrane, ministarstvo finansija i trezora, ministarstvo pravde,

ministarstvo spoljne trgovine i ekonomskih odnosa, ministarstvo komunikacija i transporta,

ministarstvo ljudskih prava i izbjeglica, ministarstvo civilnih poslova i više drugih upravnih

institucija.

Entitetska uprava u Bosni i Hercegovini obuhvata 16 ministarstava i više drugih upravnih

institucija Federacije Bosne i Hercegovine i 16 ministarstava i više drugih upravnih institucija

Republike Srpske.

Kantonalna uprava u Federaciji Bosne i Hercegovine obuhvata ministarstva i druge upravne

institucije u Sarajevskom, Tuzlanskom, Zeničko-dobojskom, Hercegovačko-neretvljanskom,

Zapadnohercegovačkom, Bosansko-podrinjskom, Srednjebosanskom, Unsko-sanskom,

Livanjskom i Posavskom kantonu.

Uprava Brčko distrikta obuhvata više odjeljenja i drugih upravnih institucija.

Lokalna uprava  obuhvata administrativne službe u opštinama i gradovima. Bosna i

Hercegovina ima 141 opštinu, od čega je u Federaciji Bosne i Hercegovine 79, a u Republici

Srpskoj 62 opštine.

U javnoj upravi u Bosni i Hercegovini zaposleno je 73744  ili jedan zaposleni na 52

stanovnika. u protekle četiri godine broj zaposlenih u javnoj upravi povećan je za 6%.

Zaposleni u javnoj upravi učestvuju sa 11% u ukupnom broju zaposlenih, dok je ovo učešće

u zemljama iz okruženja između 6 i 7%. Prosječan broj zaposlenih u jednom državnom

ministarstvu je 100, entitetskom ministarstvu 50, kantonalnom ministarstvu 30, administraciji

Brčko distrikta 1477 i lokalnoj administraciji 120.

U lokalnoj upravi u Bosni i Hercegovini zaposlena je jedna osoba na 360 stanovnika, a u

Sloveniji zaposlena je jedna osoba na 460 stanovnika. Za sada ne postoje precizni podaci o

broju zaposlenih po nivoima i institucijama javne uprave u Bosni i Hercegovini. Zapošljavanje

u javnoj upravi u Bosni i Hercegovini nije dovoljno fer i pošteno. rezultati istraživanja

pokazuju da 72% anketiranih smatraju ili sumnjaju da zapošljavanje u javnoj upravi u Bosni i

Hercegovini nije fer i pošteno.

Građani Bosne i Hercegovine moraju dolaziti u prosjeku dva puta i izgubiti četiri sata za

podnošenje zahtjeva za izdavanje nove lične karte, za  dobijanje dozvole za rad potrebno je

11 dana, a za dobijanje dozvole za građenje 44 dana. Dvije trećine institucija javne uprave

ima internet stranicu i službenika za odnose sa javnošću, slobodan pristup informacijama

postoji kod 29% institucija javne uprave, dok je kod 71% institucija javne uprave pristup

informacijama otežan ili nemoguć.

JAVNA POTROŠNJA U BiH

Javna potrošnja su rashodi ili troškovi javnog sektora. Obuhvata budžetske, fondovske i

druge vanbudžetske javne rashode. Podatke o javnoj potrošnji, koja se odnosi na budžetske

i vanbudžetske fondovske rashode u Bosni i Hercegovini, za sada jedino objavljuje Centralna

banka.

Budžetski i vanbudžetski fondovski rashodi u Bosni i Hercegovini  iznose oko 40% bruto

društvenog proizvoda. Procjenjuje se da ukupna javna potrošnja u Bosni i Hercegovini iznosi

oko 50% bruto društvenog proizvoda, o čemu ne postoji zvanični podatak. Dio javne

potrošnje u Bosni i Hercegovini, koji se odnosi na zarade zaposlenih u javnoj upravi, iznosi

12% bruto društvenog proizvoda. Troškovi zarada zaposlenih u javnoj upravi u zemljama iz

okruženja iznose 10%, a u Evropskoj uniji 6% bruto društvenog proizvoda. Zarade zaposlenih

u javnoj upravi u Bosni i Hercegovini veće su za 39% u odnosu na zarade svih zaposlenih, a u

zemljama iz okruženja  ove zarade su veće u prosjeku za 20%.

U protekle četiri godine rast javne potrošnje u Bosni i Hercegovini bio je veći od rasta bruto

društvenog proizvoda. Postoji potreba i mogućnosti za smanjenje javne potrošnje, a posebno

potrošnje koja se odnosi na troškove javne uprave. Postoji realna mogućnost da se godišnji

troškovi javne uprave smanje za 500 miliona KM, ako bi se smanjio broj zaposlenih u javnoj

upravi za 10%, smanjile ili uskladile razlike u zaradama zaposlenih sa zemljama iz okruženja

i smanjili troškovi telefona, goriva, službenih automobila i zakupa prostora.

ZAKONSKA REGULATIVA U OBLASTI JAVNE UPRAVE U BiH:

Bosna i Hercegovina:

Zakon o upravi,

Zakon o ministarstvima i drugim organima uprave,

Zkon o državnoj službi u institucijama BiH,

Zakon o upravnom postupku,

Zakon o upravnim sporovima.

Federacija Bosne i Hercegovine:

Zakon o upravi,

Zakon o federalnim ministarstvima i drugim tijelima uprave,

Zakon o državnoj službi,

Zakon o upravnom postupku,

Zakon o upravnim sporovima.

Republika Srpska:

Zakon o ministarstvima,

Zakon o administrativnoj službi u upravi,

Zakon o inspekcijama,

Zakon o opštem upravnom postupku,

Zakon o upravnim sporovima,

Zakon o izvršnom postupku,

Zakon o statusu funkcionera lokalne samouprave.

Brčko Distrikt BiH:

Zakon o upravi,

Zakon o izvršnoj vlasti,

Zakon o državnoj službi,

Zakon o upravnom postupku,

Zakon o upravnim sporovima,

Zakon o izvršnom postupku,

Zakon o budžetu,

Zakon o platama zaposlenih u organima uprave.