Izvještaj o radu vlade Crne Gore 2011. godina

Izvještaj o raduVlade Crne Gore

2011. godina

Podgorica, jun 2012. godine

NAZIV PUBLIKACIJEIzvještaj o radu Vlade Crne Gore - 2011. godine

Izvještaj je pripremljen u okviru projekta “Otvorene institucije”,koji realizuje Centar za demokratsku tranziciju (CDT).

Projekat finansira Evropska unija posredstvom Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori

ŠTAMPAAP Print, Podgorica

TIRAŽ200 primjeraka

2

Izvještaj o radu Vlade Crne Gore - 2011. godina

Impressum

OTVORENE INSTITUCIJEProjekat finansira Evropska unija posredstvom Delegacije Evropske unije u Crnoj Gori

“Ova publikacija je nastala uz pomoć Evropske unije. Publikacija ne sadrži formalno saopštenje i ne predstavlja nužno službeni stav Evropske unije.“

3


Sadržaj

UVODNA RIJEČ....................................................................................................................................................4

SASTAV VLADE ....................................................................................................................................................6

GENERALNI SEKRETARIJAT VLADE ............................................................................................................12Uvod ..............................................................................................................................................................................................12Generalni sekretar ........................................................................................................................................................................13Unutrašnja organizacija ..............................................................................................................................................................14

Organizacione jedinice Generalnog sekretarijata Vlade ..............................................................................................14Djelatnosti organizacionih jedinica Generalnog sekretarijata Vlade ........................................................................15

KALENDAR 2011 ................................................................................................................................................18

REZULTATI 2011 ................................................................................................................................................24Spoljna politika ............................................................................................................................................................................24

Evropske integracije ............................................................................................................................................................25Evroatlantske integracije ....................................................................................................................................................27Bilateralni i multilateralni odnosi ......................................................................................................................................29

Pravna država ................................................................................................................................................................................30Jačanje institucija ..................................................................................................................................................................30Reforma pravosuđa ..............................................................................................................................................................32Borba protiv korupcije i organizovanog kriminala ........................................................................................................34Ljudska prava ........................................................................................................................................................................36Sloboda medija ....................................................................................................................................................................40

Ekonomija i finansije ..................................................................................................................................................................42Fiskalna politika i javne finansije ......................................................................................................................................43Poslovni ambijent i finansijski sistem ..............................................................................................................................44Investicije i razvoj ................................................................................................................................................................45Pregled najznačajnijih međunarodnih izvještaja............................................................................................................50

Strukturne reforme ......................................................................................................................................................................55Sektor preduzeća ..................................................................................................................................................................55Finansijski sector ..................................................................................................................................................................56Tržište rada ............................................................................................................................................................................57Sektor poljoprivrede ............................................................................................................................................................57Administrativne reforme ....................................................................................................................................................57Ostale reformske oblasti......................................................................................................................................................58

VLADA I JAVNOST ............................................................................................................................................60Odnosi sa javnošću ......................................................................................................................................................................61Komunikacije sa građanima ......................................................................................................................................................62Saradnja sa nevladinim organizacijama ..................................................................................................................................63

Kancelarija za saradnju sa nevladinim organizacijama ................................................................................................65Savjet za saradnju sa nevladinim organizacijama ..........................................................................................................66

Slobodan pristup informacijama ..............................................................................................................................................67

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE

POGLAVLJE 3GENERALNI

SEKRETARIJAT VLADE

4


Uvodna riječ

Vlada Crne Gore, u saradnji sa nevladinim sektorom, prvi put publikuje objedinjen Godišnjiizvještaj o radu Vlade za prethodnu godinu.

Godišnji izvještaj predstavlja rezime najznačajnijih aktivnosti koje su obilježile rad Vlade, u skladusa Programom rada za 2011. godinu.

Posebno zadovoljstvo je što je Izvještaj pripremljen u saradnji sa NVO Centar za demokratskutranziciju, sa kojim već godinama uspješno realizujemo projekat Otvorena Vlada. Time se daje do-datni doprinos povećanju transparentnosti rada Vlade i unapređenju i promovisanju saradnje sacivilnim sektorom.

Godišnji izvještaj koji je pred Vama, iskustvo je modernih i zapadnih demokratija, a za zemlje re-giona ovo je jedinstven primjer, pa možemo reći da je Crna Gora, kao prva država koja je publiko-vala Godišnji izvještaj, napravila važan iskorak u politikama transparentnosti u regionalnomkontekstu.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

5


U izvještaju smo izdvojili najznačajnije aktivnosti Vlade, prije svega, u oblastima ekonomije i fi-nansija, turizma, ljudskih prava, pravde i dr., sa posebnim akcentom na realizaciju obaveza izevropske i evro-atlantske agende.

Godinu za nama obilježio je proces nastavka konsolidacije javnih finansija, a donošenjem Zakonao budžetu za 2011. godinu, nastavili smo sa planom daljeg fiskalnog prilagođavanja, koji nas svrstavau rijetke zemlje koje su u okvirima kriterijuma iz Mastrihta.

Istovremeno, ovaj izvještajni period obilježila je realizacija mjera iz Agende strukturnih reformi uoblasti zdravstva, obrazovanja, nauke, rada i socijalne zaštite i penzijskog sistema.Nastavili smo daunapređujemo poslovni ambijent, smanjujući barijere u biznisu.

Posvećeno smo radili na realizaciji strateških investicija, te pokretanju investicionog ciklusa u oblastiturizma, poljoprivrede, energetike i industrijske proizvodnje, ali i stvaranju uslova za podsticanjenovog preduzetništva i otvaranju radnih mjesta, posebno za mlade.

Sa zadovoljstvom mogu da konstatujem da je u 2011. godini realizovano 92,53% Programa rada Vlade.

Kada je riječ o radu Generalnog sekretarijata Vlade u 2011. godini, taj rad u najvećoj mjeri je bioopredijeljen veoma složenim i obimnim zadacima čiju je realizaciju Vlada planirala svojim pro-gramom rada za 2011. godinu, a na koje je dominantno uticala činjenica da je Crnoj Gori dodijeljenstatus kandidata za članstvo u EU.

Generalni sekretarijat Vlade je tokom 2011. godine nastavio da jača svoju ulogu, posebno u oblastikoordinacije programskih politika i praćenju njihove realizacije.Naime, Generalni Sekretarijat jebio aktivan učesnik u procesu pripreme Programa rada Vlade za 2011. godinu, time što je, u mjerisopstvenih kapaciteta, inicirao, koordinirao, analizirao i konačno predložio Vladi godišnji programrada, ali i redovno pratio njegovu realizaciju i o tome Vladi podnosio kvartalne izvještaje.

Kao rukovodilac Generalnog sekretarijata Vlade, sa zadovoljstvom mogu konstatovati da je Gene -ralni sekretarijat u 2011. godini, uspješno realizovao najveći broj poslova i zadataka iz svojenadležnosti, sa punom sviješću o potrebi daljeg jačanja njegovih kapaciteta, kako bi se dodatnounaprijedio kvalitet podrške koju treba da pruži Vladi Crne Gore u postupku donošenja odluka.

Publikovanje ovog izvještaja je samo jedna od aktivnosti koju je Vlada preduzela u ciljuomogućavanja jednostavne i direktne komunikacije sa građanima i njene veće otvorenosti.

S poštovanjem,Žarko Šturanović,

generalni sekretar Vlade

Sastav Vlade

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

U2011. godini, unutrašnju i vanjsku politiku Crne Gore vodila je 39. Vlada Crne Gore na čelusa premijerom dr Igorom Lukšićem.

39. Vlada Crne Gore izabrana je na sjednici Skupštine Crne Gore, održanoj 29. decembra 2010.godine. Vladu su činili predsjednik, dva potpredsjednika koji su istovremeno izabrani za ministrei 15 ministara, od kojih je jedan bez portfelja.

6


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

7


Potpredsjednik Vlade i ministar za informa-ciono društvo i telekomunikacije, prof. drVUJICA LAZOVIĆ, dotadašnji potpre -dsjednik i ministar za informaciono društvo.

Predsjednik Vlade, dr IGOR LUKŠIĆ, dota -dašnji potpredsjednik Vlade za međunarodnuekonomsku saradnju, strukturne reforme i una -pređenje poslovnog ambijenta i ministar finansija.

Potpredsjednik Vlade i ministar pravde,DUŠKO MARKOVIĆ, dotadašnji mini -star bez portfelja.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ


SEKRETARIJAT VLADE

8


Ministar unutrašnjih poslova, IVANBRAJOVIĆ, dotadašnji ministar unutra -šnjih poslova i javne uprave.

Ministar finansija, dr MILORAD KATNIĆ,dotadašnji pomoćnik ministra finansija za me -đunarodnu ekonomsku saradnju, strukturnereforme i unapređenje poslovnog ambijenta.

Ministar odbrane, mr BORO VUČINIĆ,dotadašnji ministar odbrane.

Ministar vanjskih poslova i evropskih inte-gracija, MILAN ROĆEN, dotadašnji mini -star vanjskih poslova.

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

9


Ministar ekonomije, dr VLADIMIRKAVARIĆ, dotadašnji predsjednik SavjetaAgencije za nadzor osiguranja.

Ministar saobraćaja i pomorstva, prof. drANDRIJA LOMPAR, dotadašnji ministarsaobraćaja, pomorstva i telekomunikacija.

Ministar održivog razvoja i turizma,PREDRAG SEKULIĆ, dotadašnji po litičkidirektor Demokratske partije socijalista.

Ministar poljoprivrede i ruralnog razvoja,TARZAN MILOŠEVIĆ, dotadašnji pre -dsjednik opštine Bijelo Polje.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ


SEKRETARIJAT VLADE

10


Ministarka nauke, dr SANJA VLAHOVIĆ,dotadašnji dekan Fakulteta za turizam Uni-verziteta "Mediteran".

Ministar zdravlja, dr MIODRAGRADU NOVIĆ, dotadašnji ministarzdravlja.

Ministar rada i socijalnog staranja, SUADNUMANOVIĆ, dotadašnji mini star rada isocijalnog staranja.

Ministar prosvjete i sporta, SLAVOLJUBSTIJEPOVIĆ, dotadašnji ministar prosvi-jete i nauke.

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

11


Ministar za ljudska i manjinska prava,FERHAT DINOŠA, dotadašnji ministarza ljudska i manjinska prava.

Ministar bez portfelja, RAFET HUSOVIĆ,dotadašnji ministar bez portfelja.

Ministar kulture, prof. BRANISLAVMIĆUNOVIĆ, dotadašnji ministar kultu -re, sporta i medija.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

12


Generalnisekretarijat Vlade

UVOD

Uredbom o Generalnom sekretarijatu Vlade Crne Gore utvrđeno je da je Generalni sekretarijatslužba Vlade Crne Gore koja vrši stručne, organizacione, administrativne i tehničke poslove

za potrebe Vlade, predsjednika i potpredsjednika Vlade, ministra bez portfelja i radnih tijela Vlade.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

U nadležnosti Generalnog sekretarijata, između ostalog, nalaze se poslovi koji se odnose na pripremustručnih osnova za odluke predsjednika Vlade u rukovođenju i usmjeravanju rada Vlade, kao i zausklađivanje rada ministarstava u obezbjeđivanju jedinstvenog djelovanja Vlade. Takođe, Generalni sekre-tarijat pruža stručnu i organizacionu pomoć predsjedniku Vlade, potpredsjednicima Vlade u njihovomradu, kao i stručnu i administrativnu pomoć prilikom pripreme materijala, organizovanja i praćenja sjednicaVlade i radnih tijela i izradi dokumenata kao što su zapisnici, zaključci i izvještaji sa navedenih sjednica.

Generalni sekretarijat je zadužen za praćenje izvršavanja akata i zaključaka Vlade i realizaciju preuzetihobaveza Vlade, kao i za izvršavanje obaveza Vlade prema Skupštini Crne Gore. U nadležnosti Sekretari -jata nalaze se i poslovi vezani za koordinaciju aktivnosti i učestvovanje u pripremi programa rada Vladei praćenje njegove realizacije, saradnju sa nevladinim organizacijama, informatičku podršku Vladi i njenimradnim tijelima, informisanje javnosti o radu Vlade, kao i drugi poslovi utvrđeni navedenom Uredbom.

GENERALNI SEKRETAR

Radom Generalnog sekretarijata rukovodi generalni sekretar Vlade, kojeg imenuje i razrješavaVlada, na predlog predsjednika Vlade, i koji im je odgovoran. Mandat generalnog sekretara

traje četiri godine.

Generalni sekretar se stara o pripremi sjednica Vlade,izvršavanju akata Vlade i vrši druge poslove u skladusa odlukom i Poslovnikom Vlade, kao i poslove kojemu povjeri predsjednik Vlade. On je i budžetskiizvršilac sredstava opredijeljenih za rad Vlade i Gene -ralnog sekretarijata. Generalni sekretar prisustvujesjednicama Vlade i ima pravo da učestvuje u raduVlade a, uz to, može biti i član vladinog radnog tijela.

Generalni sekretar ima zamjenika, za koga važe istapravila o imenovanju i razrješenju, kao i trajanjumandata, koja važe za generalnog sekretara.Takođe, generalni sekretar ima jednog ili višepomoćnika, koje na predlog generalnog sekretaraimenuje Vlada, na period od pet godina, a koji sunadležni za rukovođenje i organizaciju rada u se -ktoru rada Generalnog sekretarijata. Konačno,gene ralni sekretar ima jednog ili više savjetnika.

13


Generalni sekretar Vlade Crne Gore,ŽARKO ŠTURANOVIĆ.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE

UNUTRAŠNJA ORGANIZACIJA

Unutrašnja organizacija i sistematizacija, organizacione jedinice i njihov djelokrug, kao i radnamjesta, uslovi i opisi poslova, broj izvršilaca i zapošljavanje pripravnika u okviru Generalnog

sekretarijata utvrđuju se Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Generalnog sekre-tarijata Vlade Crne Gore.

ORGANIZACIONE JEDINICE GENERALNOG SEKRETARIJATA VLADE

Poslovi iz djelokruga Generalnog sekretarijata obavljaju se u okviru unutrašnjih organizacionih je-dinica: kabineta, sektora, službi i drugih organizacionih jedinica.

14


Generalni sekretarijat Vlade Crne Gore

Biro za komunikaciju sa

građanima

Kabinet potpredsjednikaVlade za politički sistem,

unutrašnju i vanjsku politiku

Kabinetpredsjednika Vlade

Sektor za koordinaciju i praćenje

realizacije politika Vlade

Služba za opšte i pravne poslove i finansije

Kabinet potpredsjednikaVlade za ekonomsku politiku i

finansijski sistem

Odjeljenje –Biro za odnose s javnošću

Kabinet ministra bez portfelja

Kancelarijaza saradnju sa

nevladinim organizacijama

Sektorza poslove Vlade Avio servis

Odsjek zainformatičku

podršku rada Vlade

Kancelarija zaopšte i pravne poslove

i ljudske resurse

Pisarnica


SEKRETARIJAT VLADE

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

DJELATNOSTI ORGANIZACIONIH JEDINICAGENERALNOG SEKRETARIJATA VLADE

U okviru kabineta predsjednika Vlade, potpredsjednika Vlade za politički sistem, unutrašnjui vanjsku politiku, potpredsjednika Vlade za ekonomsku politiku i finansijski sistem, i mini -stra bez portfelja obavljaju se stručni, administrativni i drugi poslovi vezani za vršenje funkcijapredsjednika, odnosno potpredsjednika Vlade ili ministra bez portfelja. U okviru Kabineta pre -dsjednika Vlade djeluje Biro za komunikaciju sa građanima koji je, između ostalog, zadužen zapostupanje po zahtjevima kojima se građani obraćaju predsjedniku Vlade.

Sektor za poslove Vlade obavlja stručnu obradu materijala koji je dostavljen Vladi; priprema za-pisnike i zaključke sa sjednice Vlade; pruža stručnu i administrativnu podršku stalnim radnim ti-jelima Vlade; stara se o poslaničkim pitanjima, dostavljanju utvrđenih predloga zakona i drugihakata Skupštini, amandmanima i drugim aktima koje je Vladi dostavila Skupština radi davanjamišlje nja; ostvaruje odgovarajuću saradnju i koordinaciju sa Skupštinom i drugim organima, vodiodgovarajuće evidencije i vrši lektorisanje materijala. Odsjek za informatičku podršku radaVlade djeluje u okviru Sektora za poslove Vlade.

15


POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE

U Sektoru za koordinaciju i praćenje realizacije politika Vlade obavljaju se poslovi koji seodnose na saradnju i koordinaciju sa organima državne uprave u vezi strateškog planiranja; praćenjestepena realizacije strateških prioriteta; koordiniranje aktivnosti i učestvovanje u pripremi godišnjegprograma rada Vlade, kvartalnih i godišnjeg izvještaja o realizaciji programa rada i zaključaka Vlade.

U Službi za opšte poslove i finansije obavljaju se, između ostalog, poslovi koji se odnose na ostva -rivanje prava i obaveza zaposlenih; slobodan pristup informacijama; javne nabavke; razvoj ljudskihresursa; planiranje budžetskih sredstava za rad Generalnog sekretarijata; praćenje propisa iz oblastiračunovodstva i finansija, evidenciju i praćenje finansijskih izdataka; kancelarijske i daktilografskeposlove. U okviru ove službe djeluje Kancelarija za opšte i pravne poslove i ljudske resurse kojaobavlja poslove koji se odnose na ostvarivanje prava i obaveza državnih službenika, namještenikai izabranih, odnosno postavljenih lica, koja ta prava ostvaruju u Generalnom sekretarijatu; saradnjusa Upravom za kadrove po pitanju edukacije i unapređenja kapaciteta zaposlenih; ocjenjivanje za-poslenih, kao i druge poslove iz djelokruga Generalnog sekretarijata. Pisarnica obavlja poslovevezane za prijem, evidenciju, administrativno-tehničku obradu i čuvanje materijala i arhiviranihpredmeta, kao i druge poslove iz djelokruga Generalnog sekretarijata.

U Birou za odnose s javnošću obavljaju se poslovi koji se odnose na informisanje domaće i ino -strane javnosti o radu i aktivnostima Vlade, predsjednika i potpredsjednika Vlade; na prezentacijuprojekata i strateških politika; organizovanje i praćenje konferencija i raznih medijskih aktivnosti;unapređenje i koordinisanje komunikacije i administriranje web portala Vlade.

U Kancelariji za saradnju sa nevladinim organizacijama obavljaju se poslovi koji se odnose napripremu planova, projekata i unapređenje saradnje između Vlade i NVO sektora.

Avio servis je zadužen za poslove koji se odnose na upotrebu i korišćenje vazduhoplova; organi-zovanje, planiranje i praćenje predviđenih letova; održavanje vazduhoplova i čuvanje dokumentacijeiz ove oblasti.

U skladu sa Pravilnikom o unutrašnjoj organizaciji i sistematizaciji Generalnog sekretarijata VladeCrne Gore u Generalnom sekretarijatu je u 2011. godini bilo zaposleno ukupno 98 lica, od čega 6pripravnika.

16



SEKRETARIJAT VLADE

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

17


POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

18


Kalendar 2011.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

25. januar Konstituisan Savjet zasaradnju Vlade i nevladinihorganizacija, kao nezavisnosavjetodavno tijelo. ZadaciSavjeta su, između ostalog,da prati realizaciju Strategijesaradnje Vlade Crne Gore inevladinih organizacija ipodstiče razvoj odnosa isaradnje Vlade i nevladinihorganizacija u cilju pobo -ljšanja kvaliteta života i radagrađana.

19


JANUAR

31. mart Vlada Crne Gore usvojilaStrategiju reforme javneuprave 2011 – 2016. godine,sa Okvirnim akcionim pla -nom za njenu impleme -ntaciju, koji sadrži konkretneaktivnosti, mjere, nosioceakti vnosti, dinamiku re a li -zacije, indikatore i fina nsijskasredstva neophodna za njenuimplementaciju.

MART

17. februarVlada Crne Gore usvojilaAkcioni plan za praćenjesprovođenja preporuka izMišljenja Evropske ko misije.

FEBRUAR

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

20


7. aprilPušten u rad Web portalelektronske uprave -www.eUprava.me. Ovaj po -rtal će na jednostavan, tra -nsparentan i brz način,omo gućiti državnim institu-cijama pružanje svojih uslu -ga elektronskim putem injihovo oblikovanje premapotrebama korisnika (gra -đana, privrede i drugih insti-tucija). Sa druge stranekorisnici će na lak i bezbje -dan način moći da iskoristeelektronske usluge (eSe rvisi)koje im nude državne institu-cije, da elektronskim putemizvrše njihovo plaćanje(ePayment) i da dobiju de-taljnije informacije, bez po -trebe za do laskom na šalter,odlaskom u banku i sl.

APRIL

3. junVlada Crne Gore utvrdilaPrijedlog za promjenu Usta -va u dijelu koji se odnosi napravosuđe, a koji je Sku -pština Crne Gore usvojilana sjednici od 7. jula. Proce-dura ustavnih promjenapokrenuta je u cilju kre -iranja nezavisnog, odgo vo -rnog i na profesionalnimzaslugama utemeljenog pra -vosudnog sistema, u skladusa evropskim standardima.

JUN

21. maj Crna Gora proslavila petugodišnjicu obnove nezavi -snosti. Dan nezavisnosti jeobilježen svečanostima širomCrne Gore, a predsjednikVlade Igor Lukšić je timpovodom na Cetinju prirediosvečani prijem, kojem suprisu stvovali predstavniciizvršne, zakonodavne i sudskevlasti, diplomatski kor, ku -lturni i javni poslenici i drugiuvaženi gosti.

22. maj U Budvi održana inauguralnakonferencija "Balka nska ini-cijativa za jačanje društvaJugoistočne Ev rope", podpokroviteljstvom Vlade CrneGore i Atlas Fondacije, i upartnerstvu sa Globalnominicijativom Klinton. Glavnoizlaganje održao je Bil Kli -nton, 42. predsjednik SAD-a.U uvodnom dijelu konfere -ncije učesnicima se obratiopredsjednik Vlade CrneGore Igor Lukšić.

MAJ

20. septembar Crna Gora je na poziv SAD-apristupila globalnoj inicijativi’’Partnerstvo otvorenih vlada’’(OGP).

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

21


7. julAfirmišući principe otvo -renosti i maksimalne tra -nsparentnosti rada, Vlada jedonijela Odluku o objavlji-vanju materijala sa sjedniceVlade, kako bi zaintereso-vanoj javnosti omogućilašto brži pristup dokume -ntima od opšteg interesa izsvoje nadležnosti.

28. julVlada Crne Gore donijelaOdluku o formiranju Savjetaza zaštitu od diskriminacije, sapredsjednikom Vlade na čelu.Članovi Savjeta su resorniministri i šest predstavnikanevladinih orga nizacija kojese bave zaštitom i promoci-jom lju dskih i manjinskihprava, zaštitom od diskrimi-nacije po osnovu seksualneorjentacije, kao i zaštitom oddiskriminacije u oblasti obra-zovanja i rada.

JUL AVGUST SEPTEMBAR

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

22


13. oktobar Evropski komesar ŠtefanFile u Podgorici uručio pre-mijeru Igoru Lukšiću Go -dišnji izvještaj o na pretkuCrne Gore za 2011. godinu.Komesar File je čestitaodržavi na napretku u evro -pskim integracijama.

18. oktobar Zvanično otpočeo drugiciklus MAP-a za period2011-2012, prezentacijomdrugog ANP-a koji sadržipregled ci ljeva i aktivnostiza navedeni period, koncipi-ranih na osno vu zaključakao spro vođenju prethodnogANP-a, prioriteta u nare -dnom periodu i paralelnog ikomplementarnog procesaevro p skih integracija.

OKTOBAR

2. novembar Crna Gora postala članicaIzvršnog odbora UNESCO-aza period 2012 - 2015. godine,na izborima održanim u toku36. zasijedanja Ge neralnekonferencije UNESCO-a uParizu.

18. novembar U Kijevu potpisani Spo-razum o slobodnoj trgovini(SST) i bilateralni Sporazumsa Ukrajinom u okviru pre-govora za članstvo CrneGore u Svjetskoj trgovinskojorganizaciji.

NOVEMBAR

9. decembar Šefovi država i vlada EU suna samitu u Briselu, 9. de-cembra 2011. godine, pri -hvatili preporuke Evropskekomisije od 12. oktobra i, ucilju otva ranja pregovora saCrnom Go rom u junu 2012.godine, za dužili Savjet darazmotri napredak u spro -vođenju reformi, sa poseb-nim fokusom na oblastivladavine prava i osno vnihprava, naročito u borbi pro-tiv korupcije i orga nizo -vanog kriminala, na osnovuizvještaja Evropske komisijekoji će biti predstavljen uprvoj polovini 2012. godine.

17. decembar Na VIII sastanku Mini -starske konferencije u Že -nevi potpisan Protokol opristupanju Crne Gore Svje -tskoj trgovinskoj organi-zaciji (STO).

DECEMBAR

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

23


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

24


SPOLJNA POLITIKA

Nastavak realizacije politike čiji su prioriteti evropske i evroatlanske integracije, kao i jačanjeregionalne saradnje i dobrosusjedskih odnosa, bili su spoljnopolitički prioriteti Vlade Crne

Gore u 2011. godini.

Rezultati 2011.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

EVROPSKE INTEGRACIJE

Centralna aktivnost Vlade Crne Gore u 2011. godini bila je usmjerena na realizaciju sedam ključnihprioriteta iz Mišljenja EK, na dobijanje pozitivnog mišljenja i preporuke EK za otvaranje pristupnihpregovora sa Crnom Gorom, odnosno na prihvatanje preporuke od strane Evropskog savjeta. Uizuzetno kompleksnim ekonomskim i finansijskim okolnostima, kao i političkim procesima uEvropi i u svijetu, u kojima je politika proširenja često bila u drugom planu, Crna Gora je napravilapozitivan rezultat i obezbijedila progres i nastavak evropske integracije bez zastoja.

Odluka Evropskog savjeta od 17. decembra 2010. godine, da se Crnoj Gori odobri status zemljekandidata, široko je pozdravljena i predstavljala je dodatan podsticaj za široko mobilisanje unu -trašnjeg potencijala na ispunjavanju ključnih prioriteta. Istog dana, Vlada je usvojila nacrt Akcionogplana za sprovođenje preporuka iz Mišljenja EK. Istovremeno, Skupština Crne Gore je dostavilaAkcioni plan jačanja njene zakonodavne i kontrolne uloge, koji je integrisan u jedinstveni nacrtdokumenta. Nacrt Akcionog plana je odmah objavljen na veb sajtu Vlade i dostavljen Evropskojkomisiji na komentare i sugestije.

Vlada Crne Gore je 17. februara 2011. godine usvojila Akcioni plan za sprovođenje preporuka izMišljenja EK, nakon široke unutrašnje debate u kojoj su učestvovale sve strukture društva i inte -nzivnih ko nsultacija sa Evropskom komisijom. Istovremeno, Skupština Crne Gore je dostavilaAkci oni plan jačanja njene zakonodavne i kontrolne uloge, koji je integrisan u jedinstveni doku-ment. Opredjeljenje je bilo da se kroz ovaj mehanizam osigura dobar izbor i redosled prioriteta,da se akcenat stavi na ključne mjere, da one vode konkretnim pozitivnim promjenama i da su sušti -nski usklađene sa standardima EU.

Akcionim planom je definisano 60 prioriteta i 150 aktivnosti, koje su predstavljale svojevrsna mjeri -la za njihovo ostvarivanje, pri čemu je veći dio aktivnosti imao više podaktivnosti.

U skladu s Akcionim planom, na prijedlog Vlade, Skupština je usvojila veliki broj zakona, za kojeje u toku izrada podzakonskih akata, u cilju što bolje realizacije mjera predviđenih Akcionimplanovima. Kontinuirano se radilo na sprovođenju usvojenih strategija, koje se odnose na oblastiobuhvaćene Akcionim planovima. Takođe, Vlada je kontinuirano, uz pomoć domaćih i straniheksperata, sprovodila obuke i organizovala seminare, za što bolju edukaciju kadrova zasprovođenje novih zakona. U ocjeni ostvarenog treba imati u vidu i kvalitativnu dimenziju u izradipropisa i strateških dokumenata, jer su rađeni u gotovo stalnim konsultacijama sa ekspertima EU,Evropske komisije, Venecijanske komisije, SIGMA-e, i bili predmet više njihovih analiza. Jedanod ključnih izazova bio je da se održi balans između definisanih rokova i kvaliteta propisa, kakobi se obezbijedila njihova usklađenost sa standardima EU. Naravno, i najbolji zakoni sami po sebine garantuju uspjeh. Njihova dosljedna i efikasna primjena predstavlja pravu mjeru uspješnosti.Stoga, nakon usvajanja zakonodavnog, strateškog i institucionalnog okvira akcenat je bio naimplementaciji.

25


POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

Šefovi država i vlada EU su na samitu u Briselu, 9. decembra 2011. godine, prihvatili preporukeKomisije od 12. oktobra i u cilju otvaranja pregovora sa Crnom Gorom u junu 2012. godine zadužiliSavjet da razmotri napredak u sprovođenju reformi sa posebnim fokusom na oblasti vladavine pravai osnovnih prava, naročito u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala, na osnovu izvještajaKomisije koji će biti predstavljen u prvoj polovini 2012. godine. Savjet je pozvao Komisiju da bezodlaganja predstavi predlog pregovaračkog okvira za Crnu Goru u skladu sa svojim zaključcima izdecembra 2006. godine i uspostavljenom praksom, uključujući novi pristup koji je predložilaKomisija za poglavlja o pravosuđu i temeljnim pravima, pravdi, slobodi i bezbjednosti, tj. poglavljima23. i 24. Savjet je takođe pozvao Komisiju da inicira proces dubinske analize pravne tekovine EU(asquis-a) sa Crnom Gorom u ovim oblastima.

26


"Crna Gora se uspješno suočila sa prioritetima definisanim 2010. godine od strane EU kao preduslov zaotvaranje pristupnih pregovora. Zemlja je konsolidovala nacionalni konsenzus po pitanju evropskih in-tegracija. Što se tiče ostvarenog napretka, Komisija smatra da je Crna Gora postigla potreban nivousklađenosti sa kriterijumima za članstvo, naročito Kopenhaškim političkim kriterijumima. Ipak, održa-vanje zamaha reformi je i dalje od suštinskog značaja naročito u pogledu sprovođenja zakonodavstva ipolitika u oblasti vladavine prava. U tu svrhu, Komisija namjerava da u slučaju Crne Gore predloži primje -nu novog pristupa za pregovaračka poglavlja Pravosuđe i osnovna ljudska prava i Pravda, sloboda, bezbje -dnost. U svijetlu ovih činjenica, i uzimajući u obzir zaključke Savjeta iz decembra 2010. godine, Komisijapreporučuje otvaranje pristupnih pregovora sa Crnom Gorom".

Godišnji izvještaj o napretku 2011.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Odluka Evropskog savjeta verifikuje dobar napredak u reformama koji je Crna Gora ukupno ostva -rila, posebno u dijelu sedam ključnih prioriteta, i faktički predstavlja zeleno svijetlo za otvaranje pre-govora o pristupanju. To je objektivno veliki uspjeh za koji su zaslužni Vlada i Parlament, nevladineorganizacije, mediji, civilno društvo u cjelini.

Preporuka Evropske komisije i jednoglasna odluka šefova država i vlada od 9. decembra 2011. go-dine, kojom se Crnoj Gori daje zeleno svijetlo za skoro otpočinjanje pristupnih pregovora začlanstvo u EU, predstavlja prelomnu tačku na putu do punopravnog članstva u EU. Ovo iz razlogašto su pregovori najsloženija i najzahtjevnija faza integracionog procesa, koja najdirektnije i na-jsveobuhvatnije doprinosi transformaciji cjelokupnog sistema i suštinski edukuje i mijenja kulturupromišljanja i djelovanja. To dodatno potencira važnost uključenosti i aktivnog odnosa svih akteradruštva. Nema dileme da je Crna Gora na pragu pregovora o članstvu. Međutim, ovo je tek početaknove etape našeg evropskog puta, sa znatno većim stepenom osjetljivosti i odgovornosti za budućezadatke u reformisanju cjelokupnog sistema.

EVROATLANTSKE INTEGRACIJE

Crna Gora je i tokom 2011. godineuspješno nastavila proces približa-vanja NATO-u ispunjavajući zahtje -vne obaveze iz procesa evroatlantskihinte gracija. Saradnja Crne Gore iNATO saveza odvijala se u okviruPartnerstva za mir - PZM i Akcionogplana za članstvo - MAP, kroz imple-mentaciju aktivnosti iz Godišnjeg na-cionalnog programa (ANP) u okviruMAP-a i odbrambeno-vojnih pro-grama saradnje: Individualnog pa -rtne rskog programa (IPP) i Procesaplaniranja i revizije (PARP). U 2011. godini Crna Gora je uspješno okončala prvi ciklus MAP izapočela drugi. Crna Gora je nastavila i da doprinosi globalnom miru i bezbjednosti aktivnimučešćem u regionalnim inicijativama, ISAF misiji u Avganistanu i drugim međunarodnim misijama.

Crna Gora je primljena u Akcioni plan za članstvo – MAP u decembru 2009. godine. MAP jenajznačajnija faza procesa evroatlantskih integracija, budući da predstavlja poslednju stepenicu prijepunopravnog članstva u Alijansi. U toku 2011. godine Crna Gora je uspješno okončala prvi ciklusMAP-a, pozitivnom evaluacijom na sastanku NAC-a (Sjevernoatlantski savjet) i Crne Gore koji jeodržan 27. juna u Briselu, na kojem su ocjenjivani rezultati u sprovođenju prioriteta iz osnovnog doku-menta MAP – Godišnjeg nacionalnog programa (ANP). Drugi ciklus MAP-a, za period 2011-2012,

27


POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

28


POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

je zvanično počeo 18. oktobra u Briselu, prezentacijom drugog ANP-a koji sadrži pregled planiranihci ljeva i aktivnosti potrebnih za realizaciju reformi u definisanim oblastima u navedenom periodu,koncipiranih na osnovu jasnih strateških prioriteta Crne Gore.

Crna Gora je u 2011. godini nastavila i sa učešćem u programu Partnerstvo za mir u koji je primljena2006. godine. Tokom ove godine promovisana je dalje aktivna politika Crne Gore u MAP procesu inasta vljena intenzivna diplomatska aktivnost na jačanju partnerske saradnje sa zemljama NATO-a iPartne rstva za mir PzM. U tom kontekstu, izuzetno je važna bila saradnja sa susjedima i državama regionakoje su i članice Alijanse, i saradnja sa kontakt Ambasadom NATO u Crnoj Gori (Slovenija 2011-2012).

Crna Gora je u ovoj godini nastavila veoma značajnu i korisnu saradnju sa NATO-om u okviruprograma Nauka za mir, prvenstveno na projektu GEPSUS, čiji je glavni cilj jačanje nacionalnihkapaciteta za suprotstavljanje prirodnim i drugim katastrofama. U okviru ovog projekta predviđenoje otvaranje Centra za simulaciju elementarnih katastrofa pri Ministarstvu odbrane za obuku vojnogosoblja i osoblja Sektora za vanredne situacije (MUP CG) i Laboratorije za trening za softverskesimulacije elementarnih katastrofa na Univerzitetu Crne Gore (za različite ciljne grupe: građanstvo,studente, učenike, predstavnike opštinskih ustanova za zaštitu, agencija za zaštitu okoline, itd).

A5

Crna Gora je u prvoj polovini 2011. godine predsjedavala Američko-jadranskom poveljom (A5),najznačajnijim regionalnim bezbjednosnim mehanizmom, koji podstiče tijesnu saradnju i koordi nacijučlanica po pitanjima odbrambeno-bezbjednosne saradnje i NATO-a integracija. Tokom crnogorskogpre dsjedavanja A5, finalizovana je inicijativa za upućivanje instruktora iz regiona u školu za obuku avga -nistanske vojne policije u Kabulu, a na završnom ministarskom sastanku pod crnogorskim predsjeda-vanjem učestvovao je i generalni sekretar NATO Anders Fog Rasmusen.

29


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Crna Gora je i u 2011. godini aktivno učestvovala u misiji ISAF u Avganistanu. Nakon uspješnih pretho -dnih rotacija i obavljenih zadataka, u avgustu 2011. godine je u Avganistanu raspoređen četvrti kontigentcrnogorskih vojnika od 39 članova. Dva pripadnika tima dio su A5 tima instruktora angažovanih u školiza obuku avganistanske vojne policije u Kabulu. Preostalih 37 pripadnika nalazi se u Regionalnoj komandiSjever pod njemačkom komandom na dvije lokacije (3 štabna oficira u Mazar-i-Šarifu Provincija Balkhi 34 pripadnika u Bazi Panonija u mjestu Pol-e-Komri Provincija Baghlan).

Crna Gora je i tokom 2011. godine, prepoznajući potrebu da nastavi da unapređuje informisanostgrađana o Alijansi i izgrađuje podršku za članstvo države u NATO, nastavila sa implementacijomKomunikacione strategije o evroatlantskim integracijama.

BILATERALNI I MULTILATERALNI ODNOSI

Regionalna, evropska i evroatlantska agenda u vanjskoj politici Crne Gore opredjeljuje okvir bila -teralne saradnje. Brojni susreti na najvišem nivou, političke konsultacije, inicirani i zaključeni bi-lateralni sporazumi, privredni skupovi i druge aktivnosti, svjedoče o tome da je Crna Gora danasvažan regionalni, evropski i međunarodni partner. Uspješnom realizacijom brojnih projekata fina -nsiranih iz fondova za bilateralnu, razvojnu i pomoć u reformama, Crna Gora, osim što stvaraneophodne preduslove za uspješan nastavak procesa evropskih integracija, zavređuje povjerenjeevropskih partnera dokazujući se kao isplativa “investicija” njihovih poreskih obveznika, što je odposebne važnosti u vrijeme ekonomske krize.

Crna Gora je tokom 2011. godine pokazala zrelost i sposobnost da preuzme važnu ulogu u regionukada je u pitanju saradnja na regionalnom i multilateralnom planu. Crna Gora je kao punopravnačlanica aktivno učestvovala u radu Ujedinjenih nacija (UN), Savjeta Evrope (SE), Organizacije zaevropsku bezbjednost i saradnju (OEBS) i drugih relevantnih međunarodnih organizacija i insti-tucija. Takođe, uspješno je privela kraju predsjedavanje važnim regionalnim inicijativama: Jadra -nsko-jonskom inicijativom ( JJI) i Procesom saradnje u jugoistočnoj Evropi (SEECP), za šta jedobila priznanja sa najznačajnijih međunarodnih adresa. Predsjedavanja su ocijenjena kao uspješnai konstruktivna, a Crna Gora se potvrdila kao pouzdan, odgovoran i posvećen partner, spreman daadekvatno odgovori na najrazličitije političke izazove.

Uspostavljanje diplomatskih odnosa

Tokom 2011. uspostavljeni su diplomatski odnosi sa sljedećim zemljama: Antigva i Barbuda (11. april),Benin (15. septembar), Burkina Faso (20. decembar), Dominika (25. februar), Džibuti (6. oktobar),Etiopija (10. jun), Gvajana (21. septembar), Južni Sudan (21. novembar), Kenija (6. oktobar), Komori(9. februar), Kongo (1. februar), Malavi (16. septembar), Nauru (25. januar), Nepal (18. jul), SaudijskaArabija (16. septembar), Šri Lanka (4. april), Trinidad i Tobago (15. aprila)i Uganda (14. jul).

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

Aktivna regionalna saradnja i dobrosusjedski odnosi, na bazi međusobnog uvažavanja i ravno-pravnosti, spadaju u noseće stubove vanjske politike Crne Gore. Crna Gora je, dosljednim pro-movisanjem dobrosusjedskih odnosa, svojim građanima obezbijedila prozračne graniceslobodnog protoka ljudi, roba, usluga i kapitala. Na taj način, od najranije faze evropskih inte-gracija, demonstrirali smo među prvima razumijevanje značaja regionalnog pristupa i dobrosu -sjedskih odnosa za pronalaženje rješenja za izazove sa kojima se suočava Zapadni Balkan, kao iza valorizaciju njegovih razvojnih potencijala. Vođeni sviješću o mogućnostima i potrebama do-datnog unapređenja odnosa, dinamizirali smo navedenu praksu u političkom i administrativnompogledu i tokom 2011. godine. Nepostojanje otvorenih pitanja u odnosima sa susjedima,omogućava da se spoljna politika, u najvećoj mjeri, stavi u funkciju demokratizacije, daljeg razvojai jačanja bezbje dnosti na unutrašnjem planu.

PRAVNA DRŽAVA

JAČANJE INSTITUCIJA

U 2011. godini su sprovedene brojne aktivnosti na kompletiranju normativnog okvira, s ciljemuspo stavljanja depolitizovane, efikasne i profesionalne državne službe zasnovane na zaslugama.

Vlada je 31. marta 2011. godine usvojila Strategiju reforme javne uprave 2011 – 2016. godine, saOkvirnim akcionim planom za njenu implementaciju. Ključni ciljevi Strategije su: povećanje tra -nsparentnosti i etičkog nivoa u javnoj upravi; institucionalna stabilnost, funkcionalnost i fleksibilnostsistema javne uprave; unapređenje poslovnog ambijenta uz podizanje nivoa kvaliteta javnih usluga ismanjenje administrativnih opterećenja; uključivanje Crne Gore u evropski administrativni prostor.

Skupština je na predlog Vlade 15. aprila 2011. donijela Zakon o izmjenama i dopunama Zakonao sistemu unu trašnjih finansijskih kontrola u javnom sektoru. Zakonom je utvrđena obavezadostavljanja Ministarstvu finansija godišnjeg izvještaja o sistemu finansijskog upravljanja, kontrolii radu unu trašnje revizije. U cilju osiguranja pune nezavisnosti u odnosu na izvršnu vlast, od oveobaveze izuzete su Državna revizorska institucija, Skupština Crne Gore, Ustavni sud, sudski organii državno tužilaštvo, Zaštitnik ljudskih prava i sloboda, nezavisna regulatorna tijela, akcionarskadruštva i druga pravna lica u kojima država ili opštine imaju većinski vlasnički udio.

30


U januaru 2011. godine zatvorena je Kancelarija SE u Podgorici i ukinut postojeći sistem monitoringaobaveza koje je Crna Gora preuzela članstvom u SE, što predstavlja priznanje za ostvarene rezultate inapredak postignut u sveobuhvatnim reformskim procesima našeg društva.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

U julu 2011. godine usvojen je i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o državnoj upravi.Propisana rješenja se odnose na racionalizaciju postojeće organizacije državne uprave sa stanovištastrukture organa, poslova koje obavljaju i njihovih međusobnih odnosa, kao i unapređenje sistemaodgovornosti i okvira za sprovođenje dugoročnih reformskih planova. Takođe, stvoreni su usloviza efikasniju participaciju nevladinog sektora i uopšte građana u procesu kreiranja odluka organadržavne uprave kroz propisivanje zakonskog osnova za donošenje podzakonskih akata kojima ćese urediti ovo pitanje.

Skupština je na predlog Vlade 22. jula 2011. donijela Zakon o državnim službenicima i nam-ještenicima, kojim će se: unaprijediti kvalitetan, politički neutralan i profesionalan rad zaposlenihlica u državnoj upra vi; obezbijediti transparentnost i na zaslugama zasnovano imenovanje i napre-dovanje; definisati stručno usavršavanje i pravni položaj zaposlenih u državnim organima; propisatiobaveza usvajanja planova integriteta u javnom sektoru;unaprijediti institut zaštite lica koja pri-javljuju sumnju na korupciju (zviždači). Zakon će početi da se primjenjuje od 1. januara 2013. go-dine, kako bi se u međuvremenu osigurale sve pretpostavke za njegovu efikasnu primjenu.

31


POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

U novembru 2011. godine je usvojen Zakon o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore. Imajući uvidu da reforma lokalne samouprave suštinski mijenja organizaciju i nadležnost jedinica lokalnesamouprave i organa u cilju lakšeg i efikasnijeg servisiranja potreba lokalnog stanovništva, bilo jeneophodno donijeti novi Zakon o teritorijalnoj organizaciji Crne Gore kojim će se uvažitispecifičnosti jedinica lokalne samouprave koje su u biti promijenile svoja obilježja od donošenjaprethodnog Zakona iz 1960. godine. Shodno novom Zakonu Crna Gora je teritorijalno organizovanau 19 opština, Glavni grad Podgoricu i Prijestonicu Cetinje. Ovakva teritorijalna organizacija pre -dstavlja izraz dostignutog stepena razvoja crnogorskog društva. Zakonom o teritorijalnoj organizacijiCrne Gore zadržava se postojeća teritorijalna podjela Crne Gore, ali se na potpun način utvrđujuuslovi i postupak teritorijalnih promjena i druga pitanja od značaja za teritorijalnu organizaciju.

REFORMA PRAVOSUĐA

U 2011. godini, u skladu sa preporukama Evropske komisije, intenzivirane su aktivnosti na reformipravosuđa, kroz iniciranu promjenu Ustava i zakonodavstva, s ciljem jačanja nezavisnosti sudstvai tužilaštva od političkog uticaja. Ovaj normativni okvir treba da obezbijedi uslove za nezavisnost,odgovornost i efikasnost pravosuđa, odnosno sistem imenovanja i napredovanja zasnovan na za-slugama, sa jasnim i stručnim kriterijumima za imenovanje i unapređenje sudija, kao i jasnim pro-cedurama za jačanje odgovornosti nosilaca pravosudnih funkcija i disciplinskih sankcija.

Vlada Crne Gore je na sjednici od 3. juna 2011. godine utvrdila Prijedlog za promjenu Ustava udijelu koji se odnosi na pravosuđe, a koji je Skupština Crne Gore usvojila na sjednici od 7. jula.Procedura ustavnih promjena pokrenuta je u cilju nezavisnog, odgovornog i na profesionalnim za-slugama utemeljenog pravosudnog sistema, u skladu sa evropskim standardima.

32


33


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Prilikom izrade Prijedloga za promjenu Ustava, Vlada je, osim Mišljenja Evropske komisije o aplikacijiCrne Gore za članstvo u EU, imala u vidu niz dokumenata, od kojih su najvažniji: Mišljenje Veneci-janske komisije na Ustav Crne Gore, Mišljenje Venecijanske komisije na Nacrt amandmana na UstavCrne Gore, Izvještaj o napretku Evropske komisije za 2008. i 2009. godinu, ekspertize dobijene krozProjekat IPA 2007 “Reforma pravosuđa”, izvještaji nezavisnih eksperata Evropske komisije sačinjeniprilikom TAIEX monitoring misije, kao i izvještaji monitoring misije Savjeta Evrope.

Prijedlog Vlade za promjenu Ustava obuhvata izmjene sastava Sudskog savjeta, izbora predsjednikaVrhovnog suda, nadležnosti Skupštine kod izbora i razrješenja predsjednika Vrhovnog suda,Vrhovnog državnog tužioca, državnih tužilaca i Tužilačkog savjeta, kao i nadležnosti za izbor i razrje -šenje predsjednika i sudija Ustavnog suda. Takođe, Ustavom će biti uređen sastav Tužilačkog savjeta.Promjene će obuhvatiti i sastav i izbor sudija i predsjednika Ustavnog suda i odlučivanje u vijeću odtroje sudija kada Ustavni sud odlučuje o ustavnim žalbama u cilju efikasnijeg postupanja. Vlada jepredložila da promjene Ustava u dijelu reformi ustavnog sudstva budu u pravcu povećanja brojasudija Ustavnog suda, kao i da izbor sudija bude povjeren trima granama vlasti i predsjedniku države.

Nadležni odbor Skupštine utvrdio je nacrt amandmana na Ustav, na osnovu navedenih predloženihrješenja Vlade za promjenu Ustava u odnosu na sudstvo, državno tužilaštvo i Ustavni sud i dobi-jenog mišljenja Venecijanske komisije. Poslanici Skupštine Crne Gore podržali su Nacrt na vanre -dnoj sjednici 28. septembra 2011. godine.

Skupština je na predlog Vlade 22. jula 2011. godine usvojila Zakon o izmjenama i dopunamaZakona o državnom tužilaštvu, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o Sudskom savjetui Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sudovima.

Izmjene Zakona o državnom tužilaštvu se odnose na postupak izbora zamjenika državnih tužilaca,specijalnog tužioca i zamjenika specijalnog tužioca, revidiranje utvrđenih kriterijuma za izbor i njihovoobjektivno vrednovanje po podkriterijumima, disciplinsku odgovornost i razrješenje, kao i smanjenjekon centracije ovlašćenja Vrhovnog državnog tužioca. Ovim izmjenama obezbijediće se ostvarivanje perso -nalne i institucionalne nezavisnosti državnog tužilaštva, kao jednog od ključnih ciljeva reforme pravosuđa.

Izmjenama Zakona o Sudskom savjetu unaprijeđen je sistem izbora članova iz reda sudija i ugle -dnih pravnika, propisan postupak za predlaganje kandidata za izbor predsjednika Vrhovnog suda,revidirani su kriterijumi za izbor. Utvrđen je i sistem objektivnog ocjenjivanja, kao i disciplinskihmjera i postupaka. Predviđene novine doprinijeće daljem jačanju vladavine prava, kroz depoliti-zovan i na kriterijumima zasnovan izbor članova Sudskog savjeta, kao i pojačanu nezavisnost, au-tonomiju, efikasnost i odgovornost sudija.

Izmjene Zakona o sudovima sastoje se u preciznijem definisanju disciplinskih prekršaja i disci-plinskih mjera, kao i preciziranju nestručnog i nesavjesnog rada sudija, kao osnove za njihovorazrješenje.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

34


Saglasno novim zakonskim odredbama, Sudski savjet i Tužilački savjet obrazovali su disciplinskekomisije, kao i komisije za praćenje poštovanja Etičkog kodeksa sudija i tužilaca. Takođe, usvo-jeni su Poslovnik Sudskog savjeta i Poslovnik Tužilačkog savjeta.

Primjenjujući novi Zakon o Sudskom savjetu, izvršene su značajne izmjene u sastavu nove disci-plinske komisije, kao i komisije za izbor - novoformirane komisije za testiranje, u čijem sastavu višenijesu predsjednik Sudskog savjeta i član bilo koje komisije. Po novim procedurama odvija se i po -stupak oglašavanja izbora kandidata. Komisija za praćenje poštovanja etičkog kodeksa održala jeprvi sastanak i postupala po dvije podnešene prijave.

Saglasno Zakonu o izmjenama i dopunama Zakona o državnom tužilaštvu, Poslovnikom Tužilačkogsavjeta su utvrđeni kriterijumi i podkriterijumi za prvo imenovanje zamjenika tužioca, imenovanjezamjenika tužioca koji napreduje, imenovanje državnog tužioca i ocjenjivanje kandidata.

BORBA PROTIV KORUPCIJE I ORGANIZOVANOG KRIMINALA

Intenzivirane su aktivnosti na unapređenju zakonskog, strateškog i institucionalnog okvira za borbuprotiv korupcije i organizovanog kriminala. Poboljšani su istražni kapaciteti i saradnja organa zaprimjenu zakona.

Unaprijeđena je metodologijarada Nacionalne komisije zasprovođenje Strategije borbeprotiv organizovanog kriminala ikorupcije, izmjenom njenog Po -slovnika o radu, kojim su uve-dene novine, kao što su: javnostrada Nacionalne komisije - kakobi se unaprijedila preventivnafunkcija Komisije u sprječavanjukorupcije i organizovanog krimi -nala; mehanizam pozivanja pre -

dstavnika državnih organa indiciranih sa aspekta rizika od korupcije na tematske sjedniceNacionalne komisije, s ciljem da se ukaže na eventualne rizike i unaprijede mehanizmi sprečavanjapojave korupcije u svojim organima; mogućnost Nacionalne komisije da postupa po pre -dstavkama građana koje se odnose na oblasti organizovanog kriminala i korupcije.

Nacionalna komisija je 4. jula 2011. godine jednoglasno utvrdila Prijedlog inoviranog Akcionog plana2011-2012. za sprovođenje Strategije za borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala, uskladu sa preporukama iz Mišljenja EK. Vlada je Inovirani Akcioni plan usvojila 21. jula 2011 godine.

35


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Novim Zakonikom o krivičnom postupku, koji se u potpunosti primjenjuje od 26. avgusta 2010.godine uveden je koncept tužilačke istrage i efikasni istražni mehanizmi za borbu protiv korupcije- u krivičnim djelima korupcije primjenjuju se posebne istražne tehnike i posebne mjere tajnognadzora. Zakonom su uvedene proceduralne novine za efikasnije oduzimanje imovinske koristipribavljene krivičnim djelom, a izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika propisane su materi-jalne odredbe koje predstavljaju osnov za privremeno i trajno oduzimanje imovinske koristi.Dosadašnja primjena novog Zakonika o krivičnom postupku pokazuje da je tužilačka istraga efika -snija, brža i kvalitetnija od sudske istrage i da su tužioci sposobni da obezbijede vodeću ulogu uizviđaju i istrazi, jer neposredno rukovode i usmjeravaju rad policije i drugih državnih organa upreduzimanju pojedinih istražnih radnji.

Donešen je i novi set antikorupcijskih zakona: Zakon o izmjenama i dopunama Krivičnog za-konika, kojim su implementirane GRECO preporuke iz Trećeg kruga evaluacije (aktivan i pasivanmito, trgovina uticajem); Zakon o državnim službenicima i namještenicima, kojim je propisanaobaveza usvajanja planova integriteta u javnom sektoru i unaprijeđen institut zaštite lica koja pri-javljuju korupciju; Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o sprječavanju sukoba interesa;Zakon o finansiranju političkih partija i Zakon o javnim nabavkama.

U novembru 2011. godine usvojen je Zakon o lobiranju, kojim se prvi put uvodi i reguliše institutlobiranja u Crnoj Gori i zaokružuje zakonski antikorupcijski okvir na nacionalnom nivou. Odre -dbama novog zakona utvrđuje se djelatnost lobiranja, sa jasnim pravilima kontrole. Normativnouređena djelatnost lobiranja, kao legitiman i poželjan vid uticaja na proces donošenja odluka kojesu od interesa za zajednicu, obezbijediće punu transparentnost procesa, čime se onemogućavanezakonita lobistička djelatnost. Prema zakonskim rješenjima, lobista mora imati sertifikat zaobavlja nje tog posla.

Na polju borbe protiv organizovanog kriminala, Vlada je donijela Strategiju razvoja ifunkcionisanja policije 2011-2013, sa Akcionim planom za njenu implementaciju, kojim sudefinisani strateški prioriteti i ciljevi, kao i mjere za uspostavljanje savremene i efikasne organizacije,modernizaciju i razvoj policije u svim oblastima rada.

Specijalni istražni tim

Pored Odjeljenja za borbu protiv organizovanog kriminala, korupcije, terorizma i ratnih zločina, kojimrukovodi Specijalni tužilac, formiran je Specijalni istražni tim, kao specijalizovana multi-disciplinarna,multi-institucionalna jedinica kreirana da proaktivno cilja na organizovani kriminal i korupciju. Ovotijelo je sastavljeno od predstavnika Uprave policije, Uprave za sprječavanje pranja novca i finansiranjaterorizma, Uprave prihoda i Uprave carina, koji za svoj rad odgovaraju specijalnom tužiocu. Ovom timuse dodjeljuju predmeti koji iziskuju istražitelje spremne da rasvijetle najkompleksnije slučajeve organi-zovanog kriminala i korupcije i sposobne za sprovođenje finansijskih istraga.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

36


Uprava policije je u saradnji sa drugim bezbjednosnim strukturama, na osnovu prikupljenih opera-tivnih podataka, izradila Mapu organizovanog kriminala u Crnoj Gori, sa podacima o najznačajnijimorganizovanim kriminalnim grupama i njihovim članovima. U sklopu tvining projekta IPA 2010 ''Poli-cija vođena obavještajnim radom”, koji je uspješno realizovan u saradnji sa Kriminalističko-obavje -štajnom službom Austrije, izrađena je Procjena prijetnje od organizovanog kriminala u CrnojGori, čime su zaokružene aktivnosti na izradi ovog strateškog okvira, po standardima EU-OCTA.

U cilju centralizacije i objedinjavanja cjelokupne međunarodne policijske saradnje, kroz formiranjeJedinice za međunarodnu policijsku saradnju (ILECU), pripremljen je prijedlog reorganizacijeNCB INTERPOL-a. Novoformirana ILECU jedinica u Sektoru kriminalističke policijeobjedinjavaće dosadašnju operativnu saradnju posredstvom Interpola, Europola, SIRENA, FRONTEX-a, SECI centra, inostranih oficira za vezu i drugih službi.

LJUDSKA PRAVA

U oblasti ljudskih prava u 2011. godini su kontinuirano preduzimane aktivnosti na unapređenju iefikasnom sprovođenju antidiskriminatorskog zakonskog okvira i politika, kao i unapređenjustrateškog i institucionalnog okvira.

Vlada je 30. juna 2011. godine usvojila Strategiju zaštite od nasilja u porodici za period 2011-2015, u čijoj su izradi učestvovali i predstavnici NVO sektora koji se bave problematikom zaštite odnasilja u porodici, dok su ekspertsku podršku pružili predstavici UNICEF-a, UNDP-a i OEBS-a.

Usvojena je Informacija/Analiza o zastupljenosti manjinskih naroda i drugih manjinskih naciona -lnih zajednica u javnim službama, organima državne vlasti i lokalne samouprave, sa predlogom mjera.

Prijavljivanje korupcije

U 2011. godini, 12 institucija koje imaju otvorene telefonske linije i na drugi način primaju prijave ko-rupcije dobile su ukupno 223 prijava. Uprava za antikorupcijsku inicijativu primila je 132 prijave od kojihje 121 proslijedila drugim nadležnim organima, a u 11 slučajeva je dat pravni savjet. Uprava policije jeprimila 40 prijava, dok je Uprava carina primila 22 prijave. Ministarstvo zdravlja je u izvještajnom perioduprimilo 19 prijava dok je Vrhovno državno tužilaštvo primilo 10.

Na osnovu svih podnijetih prijava u 2011. godini sprovedeno je 6 disciplinskih postupka od kojih jetri rezultiralo izrečenom disciplinskom kaznom. Na osnovu dostavljenih prijava podnijeto je 17krivičnih prijava, na osnovu kojih je pokrenuto 9 krivičnih postupaka, a 33 prijave su odbačene kaoneosnovane. Donijete su tri pravosnažne presude. Ostale prijave su u fazi provjere, odnosno sakupljanjai obrade podataka.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Vlada je 28. jula 2011. godine donijela Odluku o formiranju Savjeta za zaštitu od diskriminacije,sa predsjednikom Vlade na čelu. Članovi Savjeta su resorni ministri i šest predstavnika nevladinihorganizacija koje se bave zaštitom i promocijom ljudskih i manjinskih prava, zaštitom od diskri -minacije po osnovu seksualne orjentacije, kao i zaštitom od diskriminacije u oblasti obrazovanja irada. Savjet će donijeti programski dokument za borbu protiv diskriminacije, koji će obuhvatiti za-štitu prava lica sa invaliditetom, žrtava porodičnog nasilja, pripadnika RAE i LGBT populacije. UKabinetu predsjednika Vlade je imenovan savjetnik za pitanja antidiskriminacije.

U dijelu aktivnosti na efikasnoj implementaciji Zakona o zabrani diskriminacije, u maju 2011. gosinedonijet je Pravilnik o sadržaju i načinu vođenja evidencije o svim slučajevima diskriminacije,kojim se propisuje sadržaj i način vođenja evidencije o predmetima u vezi sa diskriminacijom u su-dovima, inspekcijskim organima i organima za prekršaje. Evidencija predstavlja elektronski vođenubazu podataka, koja omogućava neposredan pristup podacima Zaštitniku/ci ljudskih prava i slobodaCrne Gore. Podaci u evidenciji sistematizuju se i vode u obliku registra.

U skladu sa opredjeljenjem Vlade da kontinuirano radi na unapređenju i afirmaciji antidiskrimi-natorske politike u Crnoj Gori, i da kroz konkretne mjere utiče da se unaprijedi zaštita ljudskihprava i sloboda, a crnogorski društveni ambijent učini tolerantnijim, preduzete su aktivnosti nauspo stavljanju institucionalne i programske saradnje između Vlade i NVO u cilju jačanja sistemaantidiskriminacije pripadnika LGBT populacije.

Crna Gora je izabrana da bude prva zemlja korisnik projekta Savjeta Evrope “Borba protiv diskriminacijena osnovu seksualne orjentacije i rodnog identiteta“, uz obrazloženje da je naša zemlja iskreno i trajnoposvećena rješavanju problema diskriminacije LGBT osoba, koji je prepoznat širom Evrope. Projekatobuhvata niz aktivnosti usmjerenih ka podizanju svijesti među kreatorima politike i donosiocima odluka,pravosudnim strukturama i državnim institucijama i tijelima o zabrani diskriminacije LGBT lica.

37


POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

Nastavljene su aktivnosti na realizaciji Akcionog plana za sprovođenje Strategije za integraciju osobas invaliditetom u Crnoj Gori za 2010/11. Proširena je mreža dnevnih centara za djecu sa smetnjamau razvoju. Takođe, obavljene su konsultacije sa više opština za obezbjeđenje parcela za izgradnju "Grupnihkuća za djecu sa smetnjama u razvoju". U cilju jačanja svijesti javnosti o potrebama osoba sa invaliditetomi djece sa smetnjama u razvoju, nastavilo se sa kampanjom ’’Govorimo o mogućnostima’’. U kontinuitetuse sprovode programi u oblasti inkluzivnog obrazovanja i otvaranje stimulativnih soba u osnovnim ško-lama. U prošloj godini su otvorene stimulativne sobe/inkluzivne radionice u pet osnovnih škola.

Intenzivirane su aktivnosti na daljem unapređenju zakonodavnog okvira i jednakih uslova zažene. Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o radu propisuje jednake zarade muškaraca i ženaza isti rad ili rad iste vrijednosti koji ostvaruju kod poslodavca. U okviru izbornog zakonodavstva,propisano je da svaki treći kandidat na izbornoj listi bude žena.

Poboljšana je situacija i na planu socijalne inkluzije RAE populacije. U Podgorici je 28. aprila 2011.godine, u organizaciji Evropske komisije i Vlade Crne Gore, održana radionica ’’Socijalna inkluzijaRoma’’. U skladu sa operativnim zaključcima sa radionice, realizovane su aktivnosti u oblastima:civilna registracija; obrazovanje; zapošljavanje; socijalna i zdravstvena zaštita; stambena pitanja.

Izmjenama Zakona o državljanstvu produženi su rokovi za podnošenje zahtjeva za sticanje crnogorskogdržavljanstva prijemom pod olakšanim uslovima. Izmjenama i dopunama Zakona o ličnoj karti pro-dužen je rok važenja starih ličnih karata do isteka roka važenja, a najkasnije do 31. jula 2012. godine.Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o crnogorskom državljanstvu predviđeno je rješenje zagrađane kojima je otežano dobijanje otpusta iz drugih državljanstava. Državljanin republike bivše SFRJkoji ima prijavljeno prebivalište u Crnoj Gori najmanje dvije godine prije 3. juna 2006. godine i ličnukartu izdatu u skladu sa zakonom o ličnoj karti koji je važio u trenutku izdavanja, može steći crnogorskodržavljanstvo prijemom, ukoliko do podnošenja zahtjeva nije odjavljivao prebivalište iz Crne Gore iako ispunjava druge uslove predviđene zakonom. Zahtjev za prijem u crnogorsko državljanstvo semože podnijeti nadležnom organu najkasnije do 31. januara 2012. godine.

Crna Gora obezbjeđuje finansijsku podršku licima RAE populacije u pokrivanju troškova admini -strativnih taksi radi dobijanja otpusta iz ranijeg državljanstva. Sredstva se uplaćuju Romskom nacio -

38


Vlada je 2-3. septembra 2011. godine organizovala međunarodnu konferenciju "Ka Evropi, ka jednakosti"u saradnji sa Međunarodnom akademskom konferencijom "Pravda na Balkanu, jednakost za seksualnemanjine", Institutom Williams Pravnog fakulteta Univerziteta u Kaliforniji, Odsjekom za sociologiju Uni-verziteta u Lundu u Švedskoj i Evropskom komisijom za pravo seksualne orijentacije, podpokroviteljstvom Ambasade Kraljevine Holandije. Riječ je o prvoj konferenciji posvećenoj ovoj temi,čiji je domaćin jedna vlada u regionu Zapadnog Balkana. Učestvovali su eksperti iz oblasti ljudskih pravaiz EU, SAD, Kanade, a treninge u okviru konferencije pohađali su pripadnici policije, tužioci, predstavniciMinistarstva pravde i drugih organa.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

nalnom savjetu. Sredstva za ovu namjenu opredjeljuju se iz fondova za implementaciju Strategije zapoboljšanje položaja RAE populacije. U 2010. godini je izdvojeno 85.000 eura, a u 2011. 90.000 eura.

U 2011. godini zakonodavni okvir za zaštitu ljudskih prava je značajno unaprijeđen usvajanjemZakona o Zaštitniku/ci ljudskih prava i sloboda, Zakona o zabrani diskriminacije lica sa inva -liditetom, Zakona o besplatnoj pravnoj pomoći, Zakona o izmjenama i dopunama Zakonao profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom.

Predlog zakona o Zaštitniku ljudskih prava i sloboda je utvđen na sjednici Vlade Crne Goreod 17. marta 2011. godine, a Skupština Crne Gore je usvojila Zakon 29. jula 2011. godine. Zaštitnikse određuje kao nacionalni mehanizam za prevenciju od mučenja i drugih oblika nečovječnihpostu panja ili kažnjavanja. Takođe, s obzirom na opredjeljenje da se Zaštitnik odredi kao meha-nizam za prevenciju i zaštitu od diskriminacije, novim zakonom je definisano i ovo pitanje. Novimzakonom se povećava i broj zamjenika Zaštitnika, a precizira se i specijalizovanost djelovanja za-mjenika na oblasti zaštite lica lišenih slobode, zaštite prava pripadnika manjinskih naroda i drugihmanjinskih nacionalnih zajednica, zaštite prava djeteta, zaštite ravnopravnosti polova, zaštite licasa invaliditetom i zaštite od diskriminacije. Kroz novo uobličavanje normi o Zaštitniku ljudskihprava i sloboda jača se nezavisnost i samostalnost u radu kancelarije Zaštitnika kroz veću finansijskupodršku, jačanje administrativnih kapaciteta kancelarije i ovlašćenja i sigurnost zaposlenih. Insti-tucija je Skupštini podnijela četiri posebna izvještaja: Izvještaj o ostvarivanju prava na povraćajimovinskih prava i obeštećenje; Izvještaj o stanju ljudskih prava mentalno oboljelih lica smještenihu usta novama; Izvještaj o stanju prostorija Uprave policije za zadržavanje lica lišenih slobode; iIzvještaj o zaštiti od diskriminacije u prvom polugodištu 2011. godine.

Skupština je u julu 2011. godine donijela Zakon o zabrani diskriminacije lica sa invaliditetom,kojim je propisana zabrana diskriminacije lica sa invaliditetom u postupcima pred organima,korišćenju obje kata i površina u javnoj upotrebi, pružanju javnih usluga, javnom prevozu,

39


POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

40


POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

zdravstvenoj zaštiti, vaspitanju i obrazovanju, zapošljavanju, radu, socijalnoj i dječjoj zaštiti, bračnimi porodičnim odnosima, biračkom pravu, nevladinim organizacijama i nevladinim organizacijamaza zaštitu lica sa invaliditetom. Zakonom su propisani oblici diskriminacije - neposredna i posrednadiskriminacija, kao i mogućnost uvođenja mjera afirmativne akcije, koje imaju za cilj socijalnuinkluziju lica sa invaliditetom.

Prema novom Zakonu o besplatnoj pravnoj pomoći, besplatna pravna pomoć obuhvata pravnosavjetovanje, sastavljanje pismena, zastupanje u postupku pred sudom, Državnim tužilaštvom iUsta vnim sudom Crne Gore i u postupku za vansudsko rješavanje sporova. Crnogorski državljani,lica bez državljanstva koja zakonito borave u Crnoj Gori, lica koja traže azil, stranci sa stalnim na -stanjenjem i sva druga lica koja zakonito borave u Crnoj Gori, a korisnici su materijalnogobezbjeđenja porodice ili uživaju neko drugo pravo iz socijalne zaštite, mogu da koriste besplatnupravnu pomoć. Besplatnu pravnu pomoć mogu da koriste i djeca bez roditeljskog staranja, lica saposebnim potrebama, žrtve nasilja u porodici i lica slabog imovinskog stanja. Zakonom se uspo -stavlja uređen i organizovan sistem pružanja besplatne pravne pomoći koji je održiv i u skladu sameđunarodnim standardima u ovoj oblasti.

U 2011. godini donijet je i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o profesionalnoj rehabi -litaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom, kojim je proširen pojam poslodavca i na organedržavne uprave i javne uprave, javne ustanove, organe pravosuđa, fondove, agencije i ostale orga-nizacije koje se finansiraju iz Budžeta. Takođe, promoviše se zapošljavanje lica sa invaliditetom injihovo uključivanje na tržište rada u skladu sa njihovom preostalom radnom sposobnošću. Pre-ciznije su definisane mjere i aktivnosti profesionalne rehabilitacije u skladu sa propisanim sta -ndardima u ovoj oblasti. Uveden je novi institut - socijalna uključenost lica sa invaliditetom. Novinaje i da se udruženja lica sa invaliditetom, kada se pojavljuju kao poslodavci, oslobađaju obavezeplaćanja posebnog doprinosa, i imaju prava na subvenciju zarade za zapošljavanje lica sa invalidite-tom. Proširena je namjena korišćenja sredstava Fonda za profesionalnu rehabilitaciju uvođenjemgrant šema, odnosno programa bespovratnih sredstava koja se dobijaju po javnom pozivu i služeza finansiranje projekata profesionalne rehabilitacije i zapošljavanja lica sa invaliditetom.

SLOBODA MEDIJA

U oblasti medjskih sloboda, u 2011. godini su preduzete aktivnosti u cilju pune dekriminalizacijeklevete i ograničavanja iznosa novčanih obeštećenja protiv novinara u parničnim postupcima, uskladu sa evropskim standardima i praksom Evropskog suda za ljudska prava.

Zakonom o izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika dekriminalizovane su uvreda i kleveta.Brisanjem iz Krivičnog zakonika, uvreda i kleveta ne postoje kao krivično djelo, već se za takvaponašanja satisfakcija ostvaruje isključivo pred sudom u građanskom postupku i predmet su samograđanske parnice.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

41


Vrhovni sud Crne Gore donio je Načelni pravni stav da, ukoliko utvrdi da postoji osnov odgovornostinovinara i medija, sud odmjerava visinu pravične naknade zbog povrede prava ličnosti (ugleda, častii dr.) vodeći računa o svim okolnostima konkretnog slučaja, a naročito o: značaju povrijeđenogdobra i posljedicama koje su iz toga proistekle, trajanju duševnih bolova, cilju kome služi naknadanematerijalne štete, kao i tome da visina dosuđene naknade po pravilu treba da bude u skladu sapraksom Evropskog suda za ljudska prava, te da dosuđena naknada ne bude u iznosu koji biobeshrabrujuće uticao na novinare i medije u obavljanju njihove uloge u očuvanju demokratskihvrijednosti društva. Takođe, pri Vrhovnom sudu je formirano Odjeljenje za praćenje prakse Evro -pskog suda za ljudska prava (ESLJP), sastavljeno od trojice iskusnih sudija Vrhovnog suda.

Nakon usvajanja Načelnog pravnog stava, instancioni sudovi su utvrdili da je većina tužbenih za-htjeva neosnovana i kao takve ih odbacili. U manjem broju predmeta za koje su instancioni sudoviutvrdili da su osnovani dosuđeni iznosi naknada su znatno niži – maksimalno dosuđeni iznos neprelazi 4.000 eura, pri čemu se bilježi trend smanjenja nivoa dosuđenih naknada, koje se uglavnomodnose na nematerijalnu štetu zbog povrede profesije.

Svjesna važnosti poštovanja i jačanja medijskih sloboda i slobode izražavanja, Vlada Crne Gore jeu 2011. godini opredijelila pomoć elektronskim (4,4 mil. €) i štampanim medijima (0,9 mil. €).Takođe, polazeći od značaja medijske samoregualcije za unapređivanje etičkih i profesionalnihstandarda i potrebe što skorijeg konstituisanja Novinarskog samoregulatornog tijela, definisan jepredlog trogodišnjeg modela održivog finansiranja ovog tijela.

Nadležni organi istražuju slučajeve nasilja i zastrašivanja usmjerene protiv novinara. Redovno seprate i ažuriraju izvještaji o stanju u predmetima koji su u toku kod sudova u Crnoj Gori, koji seodnose na krivične predmete zbog krivičnih djela sa elementima nasilja nad novinarima. Takođe,vrši se i pregled stanja predmeta o naknadi štete zbog povrede ugleda, časti ili prava ličnosti putemmedija, koji su u radu kod sudova 2010. i 2011. godine.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

42


POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

EKONOMIJA I FINANSIJE

Uspješnim ostvarivanjem preporuka Evropske komisije tokom 2011. godine, Crna Gora je dobilanagovještaj za datum početka pregovora u junu 2012. godine. Usklađivanjem institucionalnog

i zakonskog okvira sa standardima Evropske unije, ekonomska politika u Crnoj Gori dobija dodatnosredstvo za povećanje konkurentnosti ekonomskog ambijenta, za smanjenje negativnih efekatanovog talasa krize i za uspostavljanje stabilnih osnova za dugoročno održivi rast. Potvrdu političkimi ekonomskim naporima novog Vladinog tima konstituisanog krajem 2010. godine predstavlja i do-bijanje članstva u Svjetskoj trgovinskoj organizaciji u decembru 2011. godine.

U toku 2011. godine Vlada Crne Gore je bila posvećena ispunjavanju tri osnovna prioriteta.

Prvi se odnosio na budžetsku stabilnost. Obezbijeđeni su uslovi i sredstva za nesmetano finansiranjepotrošačkih jedinica i ojačana je budžetska likvidnost. Paralelno sa uspješnom emisijom obveznica,kreditna rejting agencija Moody's pohvalila je napravljeni iskorak u budžetskim pozicijima i, nakondvije godine, promijenila izglede za rejting Crne Gore iz negativnog u stabilan. Takođe je Sta -ndard&Poor's potvrdio kreditni rejting Crne Gore, što je uspjeh u uslovima, kada se velikom brojudržava rejting pogoršava.

43


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Unapređivanje poslovnog ambijenta bio je drugi prioritet Vlade. Pripremljen je set zakona koji jedoprinio skraćenju procedura, rokova i troškova za građane i privredne subjekte. Ovi zakoni imajuantikorupcijski karakter jer ukidaju diskreciono odlučivanje i povećavaju transparentnost postu-panja državne administracije. Postupak registracije preduzeća je objedinjen u jednoj instituciji,olakšane su procedure za plaćanje poreza i doprinosa, smanjene su administrativne takse i us-postavljene efikasnije procedure za zapošljavanje stranaca.

Treći prioritet bio je uspostavljanje institucionalnih i kadrovskih kapaciteta za korišćenje sredstavaEU. Definisane su koordinacione strukture, imenovana su odgovorna lica i usvojene su mape puta,odnosno akcioni planovi.

FISKALNA POLITIKA I JAVNE FINANSIJE

Fiskalna politika tokom 2011. godine, koju su obilježili uvećani rizici (nelikvidnost privrede, padkreditne aktivnosti banaka, evropsko okruženje), bila je usmjerena na smanjenje makroekonomskihi fiskalnih rizika. Kroz definisanje fiskalnih "sidara" i pravila, uspostavljen je održiv i stabilan sistemjavnih finansija, odnosno obezbijeđeni uslovi i sredstva za nesmetano finansiranje svih potrošačkihjedinica. Osnovni instrumenti ekonomske politike u 2011. godini kojim je Crna Gora reagovalana nago vještaje novog talasa krize, bili su konzistentna politika uspostavljanja fiskalne konsolidacijei unapređenje poslovnog ambijenta.

Povoljni uticaji oporavka svjetske ekonomije u prvoj polovini 2011. godine su imali dodatni poz-itivan efekat na rast većine ekonomskih indikatora u Crnoj Gori. Ljeto 2011. godine je nagovijestilomogućnost novog talasa krize. Ovaj negativni trend je do kraja godine postajao sve izvjesniji, prve -nstveno zbog rasta skepticizma na međunarodnim finansijskim tržištima u sposobnost nosilacaekonomske politike da zaustave trend pogoršavanja javno-finansijskih performansi svojih zemaljai, u tom kontekstu, povećavanja javnog duga. Osim sniženja projekcije svjetskog privrednog rastaza 2011. i narednu godinu, u posljednjim mjesecima došlo je do povećanja fiskalnih i finansijskihrizika u razvijenim zemljama koji će imati negativan uticaj na privredni rast u 2012. godini. Pro-dubljivanje negativnih trendova u Evropi nije samo posljedica nastavka krize u perifernim zemljamaeuro zone, nego i njenog prenošenja na centralne zemlje ovog područja.

Uspješno je realizovana druga emisija euroobveznica. Crna Gora je u aprilu 2011. godine ponovoizašla na međunarodno finansijsko tržište i emitovala euroobveznice u iznosu od 180 miliona eura.Emisija je imala dvostruko veću tražnju od ponuđenog iznosa za prodaju. Više od 60 investitora iz21 države svijeta ukazalo je povjerenje kupujući euro obveznice, pri čemu su ostvarene niže kamatnestope u odnosu na prošlogodišnje.

Definisana je strategija upravljanja dugom za period 2011-2012. I tokom 2011. godini nastavljenje trend povećanja državnog duga i to dominatno usljed negativnih uticaja pogoršanih ekonomskih

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

44


i fiskalnih perfomansi. Smanjeni budžetski prihodi, usljed pada uvoza, investicija i oslabljeneekonomske aktivnosti, i uvećani rashodi, uzrokovani povećanjem zarada, penzija i socijalnih da-vanja, rezultirali su deficitom koji se morao finansirati zaduživanjem.

Budžetski deficit u 2011. godini iznosio je 3,89% BDP-a, a za 2012. godinu je projektovan na nivouod 2,5%.

Iako trendove u ukupnim javnim finansijama Crne Gore dominantno opredjeljuju trendovi ubudžetskim kretanjima, treba ipak pomenuti da je u tom periodu došlo do dodatnog značajnogfiskalnog prilagođavanja i na lokalnom nivou, kako na prihodnoj, tako i na rashodnoj strani.

U narednoj godini ekonomska aktivnost biće velikim dijelom opredijeljena likvidnošću realnog sektora,odnosno kreditnom aktivnošću banaka i stranim direktnim investicijama. Na tim pre tpostavkama sebaziraju projekcije za srednjoročni period. Pozitivni trendovi u bankarskom sektoru su visoke i konti -nuirane stope rasta depozita stanovništva, održavanje likvidnosti bankarskog sektora i uspostavljanjekreditne sposobnosti Prve banke. Reakcija tržišta kroz povjerenje stanovništva u bankarski sektor iodnos multilateralnih finansijskih organizacija, poput Svjetske banke, kroz dodjelu finansijskih sredstavapod povoljnim uslovima potvrda su dobrog puta za uspostavljanje finansijske stabilnosti u Crnoj Gori.

Prioritetni cilj ekonomske politike u 2012. godini jeste povećanje kredibiliteta crnogorskeekonomije, u cilju dugoročnog ekonomskog rasta i povećanja zaposlenosti. Kratkoročne politikeza postizanje cilja ekonomske politike u 2012. godini biće jačanje fiskalne i finansijske stabilnostii realizacija izvjesnih investicija.

POSLOVNI AMBIJENT I FINANSIJSKI SISTEM

Savjet za regulatornu reformu i unapređenje poslovnog ambijenta i Ministarstvo finansija su, usaradnji sa resornim ministarstvima i privatnim sektorom, nastavili sa realizacijom mjera u svimoblastima ekonomskog sistema u cilju stvaranja što povoljnijih uslova za poslovanje.

Poseban napredak je postignut u dijelu unapređenja poslovnog ambijenta, kroz skraćivanje poje-dinih procedura (građevinske dozvole, zapošljavanje stranaca, naplata poreza i doprinosa, regis-tracija imovine itd.), kao i smanjivanje transakcionih troškova (administrativne takse).

Državni dug Crne Gore

Državni dug Crne Gore na dan 31.12.2011. godine iznosio je 1.483,5 miliona eura ili 45,3% brutodomaćeg proizvoda (BDP). Unutrašnji dug iznosio je 419,8 miliona eura ili 12,8% BDP-a, dok je spoljnidug iznosio 1.063,7 miliona eura ili 32,5% BDP-a.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

45


Uspostavljen je jednošalterski princip registracije preduzeća, čime je privrednim subjektimaomogućeno da na jednom mjestu registruju preduzeće, prijave se za opštu poresku registraciju,dobiju PDV, akcizni i carinski broj.

Usvojen je Zakon o stečaju, kojim su definisana osnovna stečajna načela i afirmisano načelo hitnostii efikasnosti stečajnog postupka što je postignuto preciziranjem i skraćivanjem rokova za postupanjesvih organa stečajnog postupka, posebno stečajnog sudije i stečajnog upravnika.

Usvojen je Zakon o izvršenju i obezbjeđenju, čijom će se implementacijom otkloniti nedostacipostojećeg sistema izvršenja i njegova neefikasnost, koja se ogleda u značajnom broju zaostalihpredmeta, dužini trajanja postupka, sporovima o naplati potraživanja i dr, kao i unaprijediti pitanjebuduće službe izvršenja preko javnih izvršitelja i primijeniti preporuke Savjeta Evrope.

Takođe, pojednostavljene su procedure izdavanja građevinskih dozvola, kroz izmjenu seta zakona.

INVESTICIJE I RAZVOJ

Projektom povezivanja Crne Gore i Italije podmorskim interkonektivnim kablom stvoreni susistemski preduslovi da Crna Gora bude značajan partner u oblasti energetike u regionu. Rea -lizacijom ovog projekta, koji će povezati Crnu Goru i region sa EU, naša država se pozicionira ucentar razmjene električne energije između Balkana i Evrope. Interkonektivna veza između CrneGore i Italije je i podsticaj za razvoj značajnog energetskog potencijala, posebno u obnovljivim

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

46


izvorima, u čitavom regionu ali i u Crnoj Gori u kojoj se već realizuju aktivnosti iz ugovora okoncesiji za izgradnju malih hidroelektrana. Njima je predviđena izgradnja 35 malih hidroele -ktrana, ukupne vrijednosti investicija oko 140 miliona eura. Građevinske dozvole su izdate zaizgradnju tri mHE čija je vrijednost šest miliona eura u Opštini Kolašin. Urbanističko-tehničkiuslovi su izdati za izgradnju 23 mHE, a izdavanje građevinskih dozvola se očekuje u toku 2012.godine.

U toku su i aktivnosti na realizaciji izgradnje vjetroelektrana na dvije lokacije, Možura i Krnovo,ukupne vrijednosti oko 150 miliona i instalisane snage 118 MW, za koje se takođe očekujugrađevinske dozvole već u 2012. godini. U pripremi je i projekat izgradnje HE na Komarnici, aEPCG treba da uradi ekonomsku analizu izrade projekta HE na Morači.

Vlada Crne Gore je sa norveškim ekspertima uredila oblast istraživanja i proizvodnje nafte i gasa.Naredni korak je objavljivanje tendera za dodjelu ugovora o koncesiji za istraživanje i ugovora okoncesiji za proizvodnju ugljovodonika u podmorju Crne Gore. Očekivani termin za objavljivanjetendera je prva polovina 2012. godine. Ovaj projekat predstavlja šansu za dugoročnu stabilnostekonomije Crne Gore.

Politika Vlade Crne Gore u oblasti energetikepodrazumijeva i odgovoran odnos premapostojećim kapacitetima. U tom smislu, krozrazvojne kredite Svjetske Banke i Kf W u vri-jednosti od 19 miliona eura, energetskiefikasno će se rekonstruisati oko 50 obrazovnih ustanova i šest bolnica, uključujući i Kliničko-bolnički centar Podgorica. Preko projekta MONTESOL subvencionira se kamatna stopa na 0odsto na potrošačke kredite za preko 2000 domaćinstava koja su spremna ugraditi solarne sistemena svojim objektima, dok je projektom "Solarni katuni" predviđeno subvencioniranje 20 odstokapitalnih izdataka na ugradnju fotonaponskih sistema na više od 200 objekata. Krediti Kf W-a,EIB-a i EBRD-a, koji se plasiraju preko pet crnogorskih komercijalnih banaka ciljani su na imple-mentaciju mjera EE u malim i srednjim preduzećima i domaćinstvima, dok će u 2012. godinipreko WBIF fonda biti moguće kandidovati projekte EE na nivou lokalnih samouprava, čime sedirektno pomaže ostvarivanje zahtjeva ujednačenog regionalnog razvoja Crne Gore.

I kroz ove konkretne projekte, ali i na nivou legislative i strateških dokumenata, Vlada Crne Goreje dokazala da je njen dugoročni cilj ravnomjeran regionalni razvoj. U 2011. godini usvojen je Zakono regionalnom razvoju. Urađena je mapa resursa, potencijala i specijalizacije regiona kao podlogaza izradu lokalnih strateških planova razvoja, kako bi se prepoznali razvojni projekti usmjereni navalorizaciju raspoloživih resursa. Uz tehničku pomoć Ministarstva ekonomije i eksperata EU iUNDP-a počeo je proces izrade strateških planova razvoja opština sa ciljem uspostavljanja siste -mskog pristupa u implementaciji politike regionalnog razvoja. U prvoj fazi izrade Strategije zaodrživi ekonomski rast kroz uvođenje klastera, već je izvršeno mapiranje klastera na teritoriji Crne

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Gore. Osim toga, kroz “Plan razvoja biznis zona“, koji je pripremilo Ministarstvo ekonomije, našanamjera je da podstaknemo razvoj mikro i malih preduzeća na planski i infrastrukturno opremlje -nom zemljištu i već su relizovani konkretni projekti u Beranama i Kolašinu.

Vlada Crne Gore je zaokružila pravni okvir za sprovođenje politike intelektualne svojine, čime su se stekliuslovi za stvaranje kvalitetnog ambijenta kakav je u razvijenom svijetu. Potvrda ovoga je i završetak pregovoraza punopravno članstvo u STO-u, ispunjavanjem uslova koji predstavljaju značajan dio naših obaveza.

Crna Gora je potpisala Sporazum o slobodnoj trgovini sa EFTA zemljama (Švajcarska, Norveška,Island i Lihtenštajn) i počeće da se primjenjuje 1. jula 2012. godine. Na ministarskoj konferencijičlanica STO 17. decembra 2011. godine data je saglasnost za pristupanje Crne Gore. Ovim sepovećava zona slobodne trgovine, a pristupanjem STO šalje se signal o poštovanju međunarodnihpravila što će uticati na bolje pozicioniranje Crne Gore na međunarodnom tržištu i uticati naprivlačenje stranih investicija. Integrativnim procesima i potpisanim sporazumima, Crna Gora sepozicionirala kao država koja ima slobodan pristup tržištu od preko 800 miliona ljudi što je odsuštinskog značaja za investiranje u našu zemlju.

Istraživanje ekonomskog uticaja koje su sproveli WTTC i OxfordEconomics ukazuje na to da će Crna Gora imati sektor turizma sanajbržim porastom u čitavom svijetu tokom narednih deset godinau smislu doprinosa sektora putovanja i turizma BDP-u i zaposlenosti.A po prognozama WTTC/Oxford Economics, Crna Gora se nalazina prvom mjestu u svijetu u pogledu rasta investicija u sektoru putovanja i turizma, a na drugommjestu (nakon Brazila) po izvozu koji ostvaruju strani posjetioci.

Svjetski ekonomski forum (WEF) izvještava da je Crna Gora pokazala jedan od najimpresivnijihrezultata od svih zemalja svijeta tokom proteklih nekoliko godina, što je našlo odraza u WEF-ovomIzvještaju za 2011. godinu o konkurentnosti sektora putovanja i turizma. Što se tiče konkretnog mjestana kom je rangirana 2011. godine, Crna Gora je poboljšala svoju poziciju za 16 mjesta i sada se nalazina 36. mjestu ukupno, što je umnogome rezultat nedavno sprovedenih važnih reformi. Pravila i propisijavne politike zemlje vezano za ovaj sektor pokazale su značajan napredak, tako da se po tom pose -bnom aspektu nalazi na 10. mjestu. Izvještaj potvrđuje da Crna Gora ima snažan afinitet za putovanjai turizam (tu se nalazi na 7. mjestu) – što nije iznenađujuće s obzirom na važnost ovog sektora zaukupnu privredu zemlje. Takođe je pohvaljena i turistička infrastruktura u Crnoj Gori kao "već dobrorazvijena" (tu se nalazi na 25. mjestu), mada se u izvještaju WEF-a navodi da "treba dodatno unapri-jediti kopnenu saobraćajnu infrastrukturu (na 109. mjestu) i infrastrukturu u vazdušnom saobraćaju(62. mjesto) kako bi se ojačala konkurentnost zemlje na polju putovanja i turizma".

47


U 2011. godini kategorisana su 45 ugostiteljska objekta za smještaj, od čega je 19 novih (18 hotela i 1pansion) sa ukupno 877 ležaja.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

Tokom 2011. godine ostvaren je značajan napredak u cilju stvaranja uslova za početak nekolikoznačajnih turističko-razvojnih projekata, kao i za nastavak realizacije započetih investicija u pre -dhodnom periodu. Najavljeni niz investicija u budućem periodu imaće za cilj povećanje konkure -ntnosti naše turističke ponude i istovremeno imati pozitivan uticaj na ekonomski rast.

48


Shodno zvaničnim podacima MONSTAT-a Crnu Goru je tokom 2011. godine posjetilo 1.373.454 turi -sta koji su realizovali 8.775.171 noćenja. Prihodi od turizma iznosili su 671 miliona eura. Promet putnikana aerodromima u Crnoj Gori (Podgorica i Tivat) povećan je za 7,2%, za period od devet mjeseci dok jebroj letova bio na istom nivou kao i 2010. godine. Takođe, prihodi koji su ostvareni od tunela "Sozina"bili su na istom nivou kao i tokom perioda januar-oktobar 2010. godine, dok su nacionalni parkovi tokomperioda rada (maj-oktobar) imali 15% više posjetilaca i 13,9% više prihoda. Ovi podaci ukazuju načinjenicu o značajnim indirektnim efektima turizma na poslovanje subjekata koji nijesu iz turizma.

Turizam daje značajan doprinos i smanjenju nezaposlenosti posebno tokom ljetnje sezone kada sejavlja potreba za angažovanjem dodatne radne snage i te se potrebe kreću od 10.000 do 12.000 se-zonskih radnika.

Najznačajniji razvojni projekti u 2011. godini

• Porto Montenegro Tivat: Tokom 2011. godine intenzivno se radilo na pripremi dokumentacije i svihpotrebnih ugovora kako bi već početkom 2012. godine otpočeli radovi na izgradnji novog hotela,kojim će upravljati Regent grupa, kao i radovi na proširenju kapaciteta marine, čiji završetak se očekujedo sredine 2014. godine. Ukupna vrijednost radova procjenjuje se na preko 50 miliona eura, od čegaće do kraja 2012. godine biti investirano od 8 do 10 miliona eura.

• Luštica Bay Resort Tivat: Usvojena su sva neophodna planska dokumenta i stvoreni su uslovi za na-javljeni početak radova na realizaciji investicionog programa za 2012. godinu. Početkom 2012. godineodradiće se radovi na probijanju pristupnih puteva prema lokaciji namijenjenoj za izgradnju golf terenai marine, a očekuje se završetak gradnje terena za golf trening i pratećih sadržaja.

• Plavi horizonti Tivat: U 2011. godini se radilo na pripremi i usvajanju planskih dokumenata. Zajanuar 2012. godine najavljen početak radova na realizaciji investicionog projekta i rušenje postojećegobjekta. U 2012. godini očekuje se preko 10 miliona investicija na ovom projektu.

• Kumbor: Objavljen javni tender, dvije kompanije otkupile dokumentaciju. Očekuje se da će se pre-govori sa prvorangiranim završiti sredinom 2012. godine kada bi se i potpisao Ugovor. Ukupna inves-ticija 250 miliona eura.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

49


Projekat "Planinarenje i biciklizam" - "Wilderness Hiking & Biking"

U okviru programa valorizacije zaleđa i planinskog dijela Crne Gore, državni projekat "Hiking & Biking" ("Pla -ninarenje i biciklizam") zauzima značajno mjesto. Projekat je dobitnik nagrade Eco Trophy koju dodjeljujeNjemačko udruženje turoperatora i turističkih agencija za posebno uspješne održive projekte.

U proteklom periodu intenzivno se radilo na uređenju staza, postavljanju signalizacije, markiranju. Marki-rano je oko 2.500 km staza i postavljena signalizacija na oko 1000 km. U saradnji sa donatorskim orga-nizacijama i NVO postavljena je signalizacija na oko 350 km. U saradnji sa Regionalnom razvojnomagencijom realizovane su i aktivnosti koje su imale za cilj jačanje Gorske službe spašavanja kroz nabavkuopreme, organizovanje vježbi, seminara i obuka.

Jedan od najznačajnijih projekata koji je završen u 2011. godini jeste renoviranje doma Za Vratlomna Orjenu. Dom je urađen u skladu sa principima energetske efikasnosti i u potpunosti uklopljen uambijent.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

PREGLED NAJZNAČAJNIJIH MEĐUNARODNIH IZVJEŠTAJA

Crna Gora je u Indeksu ekonomskih sloboda 2011, koji objavljuje The Heritage Foundation, za-uzela 76. mjesto sa 62,5 bodova među 179 rangiranih zemalja, a napredak je ostvaren u 5 indikatorau odnosu na prošlogodišnji izvještaj. Na taj način, naša zemlja ostala je u zoni umjereno slobodnihzemalja, a najveći napredak Crna Gora je ostvarila u oblasti slobode na tržištu rada i borbe protivkorupcije, gdje je ocijenjena sa 5,9, odnosno 5 poena više u odnosu na 2010. godinu.

U Indeksu ekonomskih sloboda ocijenjeno je da je Crna Gora u prethodnom periodu ostvarilabolje rezultate i u slobodi poslovanja, slobodnoj trgovini i monetarnim slobodama.

U tim oblastima pozitivno su ocijenjene aktivnosti Vlade na smanjenju broja potrebnih dozvolaza biznis i aktivnostima na pojednostavljenju poslovanja, liberalizaciji trgovinskog režima i daljemsmanjenju inflacije.

U analiziranoj godini, usljed poteškoća izazvanih globalnom finansijskom krizom, rastao je pritisakna javne finansije, a samim tim i izdaci iz državnog budžeta u uslovima smanjene likvidnosti pri-vatnog sektora, što je rezultiralo većim troškovima potrošnje i smanjenjem fiskalnih sloboda u Inde -ksu 2011. Ova korekcija uslovila je sedam pozicija niži rang Crne Gore na listi u odnosu na prošlugodinu, jer je suzbijanje posljedica finansijske krize, finansiranje strukturnih reformi, kao i stvaranjepovoljnijih uslova za privredu imalo za posljedicu značajnije učešće sredstava državnog budžeta uukupnoj potrošnji.

Ekonomija Crne Gore mogla bi u ovoj godini da poraste tri, a u narednoj četiri odsto, pokazao jeizvještaj Ujedinjenih nacija (UN) pod nazivom Svjetska ekonomska situacija i izgledi u ovoj godini(WESP). U dokumentu se navodi da je crnogorska ekonomija u prošloj godini ojačala 0,8 odsto.

Crna Gora je, prema izvještaju, pri vrhu liste zemalja regiona za koje se u ovoj godini očekujepoboljšanje ekonomije.

50


WESP

19. januar 2011. WESP: Rast crnogorske ekonomije u ovoj godini tri odsto

The Heritage Foundation

12. januar 2011. Ostvaren napredak u pet indikatora

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Grupa tranzicionih zemalja jugoistočne Evrope, koju, osim Crne Gore, čine Albanija, Bosna iHercegovina, Hrvatska, Srbija i Makedonija, ostvarila je u prošloj godini neznatan rast ekonomskihaktivnosti od 0,1 odsto.

Autori izvještaja smatraju da su pokazatelji rasta ekonomija tranzicionih zemalja jugoistočne Evropeslabiji, jer je loša domaća potražnja dobrim dijelom prigušila zamah koji je osigurao povećani izvoz.

Moody’s Investors Service promijenio je izglede za rejting Ba3 za državne obveznice Crne Gore iznegativnog u stabilan i potvrdio je postojeći nivo rejtinga. Izgledi za Ba1 rejting za gornji prag obve -znica u stranoj valuti i B1 za gornju granicu za depozite u stranoj valuti takođe su promijenjeni iznegativnih u stabilne.

Odluka Mudisa da izglede promijeni iz negativnih u stabilne uslijedila je nakon procjene rejtingagencije da crnogorska Vlada ulaže napore da riješi ključne rizike koji su izazvali negativne izgledeu aprilu 2009. godine. Mudis naročito primjećuje napredak u sljedećim područjima:

(1) Vlada je počela da popravlja značajno fiskalno pogoršanje sa kojim se suočila 2008/09. godine,što se ogleda u činjenici da je budžetski deficit 2010. godine bio manji od planiranog. Vlasti sutakođe sprovele značajne mjere da odgovore na neke od više strukturnih slabosti u javnim računima.

(2) Ekonomija pokazuje znake postepenog oporavka. U 2010. godini realni rast BDP-a bio je pozi -tivan u poređenju sa ranijim očekivanjima, u drugoj godini recesije nakon oštrog pada 2009. godine.Izgledi rasta za 2011/12. godinu – iako daleko skromniji nego u periodu prije krize – pozitivniji sunego u vrijeme kada je Mudis rejtingu Crne Gore dodijelio negativne izglede.

(3) Situacija u bankarskom sektoru se stabilizuje. Nivoi kapitalizacije u sistemu su ojačani, a vlasniciinostranih banaka su uglavnom pružili podršku svojim lokalnim filijalama gdje je to bilo potrebno.Tako je značajno smanjena potencijalna odgovornost Vlade. Likvidnost bankarskog sektora jepoboljšana, naročito kad je u pitanju vraćanje depozita stanovništva u sistem.

51


MOODY’S

31. mart 2011. MOODY’S promijenio izglede za rejting iz negativnih u stabilne

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

Nakon globalne krize koja je ostavila snažne udarce na ekonomiju u toku je pokušaj oporavka.Tokom 2010. godine dobra turistička sezona je bila propraćena obnavljanjem proizvodnje metala,dok su obilne kiše u regionu pojačale proizvodnju i izvoz električne energije. Nakon kontrakcije,koja je trajala skoro dvije godine, industrija je ponovo počela da raste u drugoj polovini 2010. go-dine. Međutim, i pored toga, industrijska proizvodnja je na kraju 2010. godine i dalje bila značajnoispod svog vrhunca prije krize.

Počelo je potrebno ponovno usklađivanje ekonomije. Inflacija i rast zarada su naglo usporile i deficittekućeg računa se prepolovio na oko 26 procenata BDP-a u 2010. godine. Iako je veći dio poboljšanjabio rezultat vremenskih prilika, koje su dovele do naglog rasta izvoza električne energije i usljed opo-ravka proizvodnje metala, nedavna usklađivanja na strani troškova su takođe dovela do unapređenjakonkurentnosti. Unapređenje kod osnovnih indikatora je doprinijelo i premijernoj emisiji Euroo -bveznica u septembru 2010. godine u iznosu od 200 miliona eura, nakon toga i smanje nju kamatnogspreda i dodatnoj emisiji obveznica od 180 miliona eura u aprilu 2011. godine.

Počelo je da se vraća povjerenje u bankarski sektor, čemu svjedoči povećanje depozita, iako jenjihov nivo i dalje ispod nivoa iz trećeg kvartala 2007. godine. Međutim, nekvalitetni zajmovi sejoš nijesu stabilizovali na uobičajeni nivo i kvalitet finansija je nastavio da se pogoršava. Nedostatakpoboljšanja u sadašnjem trenutku primarno odražava nedostatak bonitetnih projekata.

MMF pozdravlja početak fiskalne konsolidacije i podržava plan nadležnih organa da se budžetcentra lne vlade izbalansira do 2012. godine i da nakon toga postigne suficit.

Privreda je počela da se oporavlja od efekata krize 2010. godine, ostvarujući rast od 2,5% nakonšto je godinu ranije pretrpjela smanjenje od 5,7%. Prvi znaci obnavljanja pojavili su se u drugomkvartalu 2010. godine, nakon 18 mjeseci neprekidnog smanjivanja. Rast je pokrenut neto izvozom,ličnom potrošnjom i promjenom stalnih sredstava. Na strani ponude, preokret na globalnom tržištumetala dao je dodatni podsticaj domaćim industrijama, uvećavajući ukupnu industrijsku proizvo -dnju za 17,5% u 2010. godini. Rezultat proizvodnje ubrzan je za dodatnih 9,6% u prosjeku tokomprvih sedam mjeseci 2011. godine.

52


EK

13. oktobar 2011.Izvještaj Evropske Komisije o napretku Crne Gore za 2011. godinu

MMF

6. maj 2011. MMF pozdravlja početak fiskalne konsolidacije

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Sektor građevinarstva naglo je ubrzan u posljednjem kvartalu 2010. godine, a vrijednost izvedenihgrađevinskih radova povećala se za 13% u 2010. godini u poređenju sa smanjenjem od 21% iz prethodnegodine. Vrijednost završenih građevinskih radova porasla je u prvih šest mjeseci 2011. godine za 30,8%za uporedni period. Maloprodaja, koja je pokazala skromno povećanje u 2010. godini (1,6%) dodatnoje porasla tokom prve polovine 2011. godine za 14,3% za uporedni period. Prosječni prihod po glavistanovnika izražen u standardima kupovne moći iznosio je 40% prosjeka u EU-27 u 2010. godini, štoje smanjenje sa 41% u 2009. godini. Ukupno gledano, u toku je skroman oporavak privrede.

Dok je domaća tražnja ostala na istom nivou u 2010. godini, oporavak industrije doprinio je rastuukupnog izvoza robe od 20%, od čega 41% čini izvoz aluminijuma. Istovremeno, uvoz robe gotovoje ostao na istom nivou. Kao rezultat toga, veliki trgovinski deficit smanjen je na 42% BDP-a u2010. godini, sa 46% iz prethodne godine.

Nakon uspješne turističke sezone, suficit u sektoru usluga porastao je za 16%, pomažući smanjenjudeficita tekućeg računa u 2010. godini na i dalje vrlo visokih 25% BDP-a, sa 30% iz prethodne go-dine. Deficit tekućeg računa dodatno je smanjen tokom prve polovine 2011. godine za 12,5% zauporedni period, na 22,4% BDP-a izraženo na godišnjem nivou. Poboljšanje je uglavnom vođenosve većim suficitom na računima usluga i dohotka.

Uprkos implicitnim ograničenjima u vidu ograničenog broja sredstava politike, sveukupnamakroekonomska stabilnost je poboljšana u poređenju sa 2010. godinom.

U Izvještaju Svjetske banke o lakoći poslovanja za period jul 2010. – jun 2011. godine (Doing Busi-ness 2012), Crna Gora je zauzela 56. mjesto od ukupno rangirane 183 zemlje.

Crna Gora je zabilježila bolji rezultat u odnosu na prethodnu godinu, i to u oblastima registracijenepokretnosti, plaćanja poreza, prekogranične trgovine i izvršenja ugovora.

Zvanično, shodno izvještaju, Crna Gora je zabilježila 3 reforme što je stavlja u red 23 zemlje kojesu napravile toliko reformi. Reforme su prepoznate u 3 indikatora i to: započinjanje biznisa, plaćanjeporeza i zatvaranje biznisa.

U oblasti "započinjanja biznisa", uvođenjem "one stop shopa" za registraciju preduzeća, novimprivrednim subjektima omogućeno je da na jednom mjestu registruju preduzeće, prijave se za opštuporesku registraciju, dobiju PDV, akcizni i carinski broj.

53


Doing Bussiness

20. oktobar 2011. U Doing Business 2012 Crna Gora na 56. mjestu

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

U oblasti “plaćanja poreza”, Crna Gora je pojednostavila postupak plaćanja, čineći ga lakšimi jeftinijim za privredu. Nastavljena je realizacija projekta objedinjene registracije i naplateporeza na dohodak i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, koji je započeo u martu2010. godine. Sprovedena reforma se ogleda u izmjeni regulative, smanjenju doprinosa zaobavezno socijalno osiguranje i spajanju nekoliko obrazaca u jedinstvenu prijavu za registracijuobveznika i osiguranika.

U oblasti “zatvaranja biznisa”, donešen je novi Zakon o stečaju kojim su definisana osnovna stečajnanačela i afirmisano načelo hitnosti i efikasnosti stečajnog postupka, što je postignuto preciziranjemi skraćivanjem rokova za postupanje svih organa stečajnog postupka.

Takođe, Crna Gora je zabilježila pad u oblastima izdavanja građevinskih dozvola i zaštite investitora.Uvažavajući činjenicu da su zakoni koji tretiraju proceduru izdavanja građevinskih dozvola, u ciljupojednostavljenja ove procedure, donešeni nakon što je Doing Business završio verifikaciju sprove-denih reformi za ovaj Izvještaj, reforma nije mogla imati uticaja na naš skor u ovogodišnjem Izvje -štaju. U oblasti zaštite investitora naša zemlja je zabilježila pad od jednog mjesta, iako nije došlodo promjene u procedurama i troškovima u odnosu na prošlogodišnji Izvještaj. Crna Gora jenazadovala za 1 mjesto prvenstveno zbog napretka ostalih zemalja u ovom indikatoru.

Od zemalja u regionu bolje od Crne Gore su rangirane Makedonija (22) i Slovenija (37), doksu lošije rangirane Hrvatska (80), Albanija (82), Srbija (92), Bosna i Hercegovina (125) iKosovo (117).

Rejting Crne Gore odražava balans između slabe eksterne pozicije zemlje i nedostatka monetarnefleksibilnosti naspram njenog visokog nivoa prosperiteta, njenog stabilnog političkog okruženja(učvršćenog sa dobrm izgledima za pristupanje Evropskoj uniji) i njenim umjerenim opterećenjemdržavnim dugom, u poređenju sa suverenim državama sa sličnim rejtingom.

Crna Gora se suočila sa recesijom 2009. godine i od tada je imala spor rast i kontrakciju kreditiranja.Uprkos tome, zemlja i dalje ima visok deficit tekućeg računa, koji je procijenjen na oko 22% BDP-a u 2011. godini. Tekući račun je pao sa 50% BDP-a u 2008. godine i 30% u 2009. godini čemu jedoprinio pad od 40% u uvozu roba u odnosu na njen vrhunac iz 2008. godine. Visok deficit tekućegračuna u Crnoj Gori je u određenoj mjeri strukturni fenomen i predstavlja veliku potrebu za in-vesticijama, koje će na srednji i dugi rok povećati produktivne kapacitete ekonomije ukoliko se in-vesticijama upravlja na efikasan način.

54


Standard and Poor’s

13. decembar 2011. "Standard and Poor’s" potvrdio kreditni rejting Crne Gore

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Ekonomija Crne Gore se oporavlja, nakon oštrog prizemljenja 2009. godine. Nakon rasta nek-valitetnih zajmova na 26% kao udio u ukupnim zajmovima, oni su pali na 18% u oktobru 2011. go-dine. Tokom 2012. godine Standard & Poor’s očekuje da će ekonomija rasti stopom od manje od1% s obzirom na međunarodnu ekonomiju, mada bi jedna velika strana investicija mogla značajnoda uzdigne proizvod i iznad ovih prognoza.

STRUKTURNE REFORME

SEKTOR PREDUZEĆA

Usljed globalne ekonomske krize, koja je dovela do smanjenog interesovanja potencijalnih investi-tora, tokom 2011. godine realizovan je značajno manji broj privatizacionih procesa u odnosu nainicijalno planirani. Shodno tome, tokom 2012. godine proces privatizacije će biti prvenstvenousmje ren na realizaciju projekata za koje tokom 2011. godine nije objavljivan javni poziv, kao i narealizaciju neuspjelih projekata iz prethodnih godina.

U oblasti konkurencije značajno je ukazati na dalje unapređenje zakonodavnog okvira, koje je rezu -ltiralo utvrđivanjem Predloga zakona o zaštiti konkurencije, koji se nalazi u skupštinskoj proceduri,a koji će za rezultat imati i uspostavljanje Agencije za zaštitu konkurencije, čime će biti osnažen iinstitucionalni okvir u ovoj oblasti.

Nastavljene su aktivnosti na unapređenju oblasti državne pomoći, prvenstveno kroz usvajanje nizapropisa za dodjelu državne pomoći, u skladu sa preporukama EK navedenim u Analitičkom izvje -štaju. U narednom periodu posebna pažnja će biti usmjerena na analizu prakse lokalnih samoupravai usklađivanje lokalnih propisa, kao i na praćenje realizacije dodijeljenih pomoći.

Kada je riječ o javnim nabavkama, usvojen je novi Zakon, čija će primjena početi 1. januara 2012. godine.

Težeći da dodatno unaprijedi biznis okruženje i poresku politiku, Crna Gora je tokom 2011. godinepreduzela brojne aktivnosti sa ciljem da pruži dodatan podstrek uklanjanju barijera za razvoj biznisa,prvenstveno kroz uspostavljanje "One Stop Shop", ali i kroz brojne aktivnosti pripreme i izmjenezakonske regulative u ovoj oblasti i priprema za uvođenje RIA, počev od 1. januara 2012. godine.

Dodatan podstrek pružen je daljem razvoju malih i srednjih preduzeća kroz zaokruživanjestrateškog okvira, usvajanjem Strategije razvoja MSP 2011-2015. i Strategije podsticanja konkure -ntnosti na mikro nivou 2011-2015. godine sa okvirnim akcionim planovima. Tokom 2011. godine

55


POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

IRF je za finansiranje 194 projekta malih i srednjih preduzeća, preduzetnika i poljoprivrednikaizdvo jio 14.260.000 EUR, dok su banke za finansiranje istih izdvojile dodatnih 1.720.000 EUR.Ova značajna podrška biće nastavljena i u narednom periodu.

Ukupno okruženje dodatno je unaprijeđeno kroz primjenu sistema objedinjene naplate poreza nadohodak fizičkih lica i doprinosa za obavezno socijalno osiguranje, kao i jedinstveni uplatni račun,počev od 1. januara 2011. godine.

U oblasti mrežnih industrija nastavljaju se aktivnosti usmjerene na dalji razvoj energetike, transpo -rta i telekomunikacija. Osnovne smjernice unapređenja sektora energetike u narednom perioduodnose se na iskorišćavanje hidropotencijala (kroz buduću izgradnju hidroelektrana) i izgradnjupodmorskog interkonektivnog kabla između EES Crne Gore i Italije.

U oblasti transporta nastavljaju se aktivnosti koje se odnose na početak realizacije projekta autoputaBar-Boljare, o čemu će Vlada donijeti odluku nakon završetka izrade Tehničke studije o opcijamarealizacije i Elaborata o procjeni uticaja na životnu sredinu. Usvajanjem Master plana razvoja Javnogpreduzeća Aerodromi Crne Gore i utvrđivanjem Predloga Zakona o vazdušnom saobraćaju,stvorene su dodatne pretpostavke za dalji razvoj vazdušnog saobraćaja, dok će oblast pomorstvabiti dodatno unaprijeđena obogaćivanjem flote sa dva broda, koji će Crnoj Gori biti isporučenitokom 2012. godine. Konačno zaokruživanje procesa restruktuiranja željezničkog sistema biće za-vršeno okončanjem procesa privatizacije pojedinih njegovih djelova.

U oblasti telekomunikacija bilježe se značajne aktivnosti u oblasti daljeg unapređenja zakono-davstva (kao što je priprema Zakona o elektronskim komunikacija), dok će tokom naredne godineposebna pažnja biti posvećena procesu digitalizacije, kako bi, shodno odredbama Zakona o digi-talnoj radio-difuziji, do gašenja analogne tehnologije došlo 1. januara 2013. godine.

Nakon usvajanja Zakona o poštanskim uslugama tokom 2011. godine, neophodno je uložiti do-datne napore kako bi u narednom periodu bio završen postupak za privatizaciju Pošte Crne Gore.

FINANSIJSKI SEKTOR

Stabilnost finansijskog sistema je ocijenjena sa umjerenim nivoom rizika. Nakon pripremepojedinačnih, tokom 2012. godine će biti pripremljen i zajednički Contigency plan za postupanjeu slučajevima poremećaja na tržištu u slučaju krize.

Osnovne karakteristike bankarskog sektora i dalje predstavljaju opterećenje nekvalitenom aktivom i kre -ditima i smanjeni kreditni potencijal, s tim da je likvidnost i solventnost zadovoljavajuća. Na kraju juna2011. godine koeficijent solventnosti na agregatnom nivou iznosio je 15,26% (dok je propisani nivo 10%).

56


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Planirano je da tržište kapitala u narednom periodu bude dodatno osnaženo kroz: usaglašavanjepropisa sa propisima EU, izradu i usvajanje pratećih pravila za Zakon o investicionim fondovima,usvajanje zakona o HOV i izradu pratećih pravila za navedeni Zakon, itd.

TRŽIŠTE RADA

U prvih 10 mjeseci 2011. godine tržište rada bilježi pozitivne trendove. Podaci Zavoda za zapošljavanje CrneGore ukazuju na to da je registrovana stopa nezaposlenosti od marta 2011. godine u stalnom padu, a brojoglašenih slobodnih radnih mjesta je početkom oktobra 2011. godine bio za 18% veći u odnosu na isti period2010. godine. Na tržištu rada i dalje je angažovan značajan broj nerezidenata, pa je broj izdatih radnih dozvolastrancima do početka oktobra 2011. godine bio 43,5% viši u odnosu na isti period 2010. godine.

Identifikovani problemi i potreba njihovog sistematskog rješavanja prepoznati su u Nacionalnoj strate-giji zapošljavanja i razvoja ljudskih resursa 2012-2015.godina, koju je Vlada usvojila decembra 2011.godine, a poseban podsticaj osiguranju fleksibilnosti tržišta rada očekuje se kroz primjenu Zakona oizmjenama i dopunama zakona o radu, koji je Skupština Crne Gore usvojila krajem 2011. godine.

I dalje u fokusu ostaju mjere koje se odnose na usaglašavanje ponude i tražnje, kroz efikasnijepovezivanje obrazovanja i obuke, sa jedne, i potreba privrede, sa druge strane, kako bi se pravovre-meno uticalo prvenstveno na smanjenje nezaposlenosti među mladima, ali i na problem visokogučešća dugoročno nezaposlenih lica u ukupnoj nezaposlenosti.

SEKTOR POLJOPRIVREDE

Poljoprivreda je prepoznata kao jedna od ključnih grana za dalji ukupan razvoj Crne Gore.

Osnovne smjernice unapređenja ovog sektora definisane su u dokumentima: "Crnogorska poljoprivredai EU – Strategija razvoja proizvodnje hrane i ruralnih područja" i "Nacionalni program proizvodnje hranei razvoja ruralnih područja 2009-2013. godine", a glavne mjere i aktivnosti koje je potrebno preduzeti unarednom periodu usmjerene su na: povećanje efikasnosti tržišta poljoprivrednih proizvoda, usvajanjeZakona o poljoprivrednom zemljištu, unapređenje administrativnog okvira, uspostavljanje IPARD siste -ma, razvoj ruralnih područja i nastavak pružanja državne pomoći u poljoprivredi.

ADMINISTRATIVNE REFORME

Tokom 2011. godine Vlada je posebnu pažnju posvetila pitanju reforme državne uprave,zaokružujući strateški i normativni okvir, usvajanjem Strategije reforme javne uprave 2011-2016.

57


POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

godine, ali i pripremom i utvrđivanjem seta zakona, kao što su: Zakon o izmjenama i dopunamaZakona o državnoj upravi, Zakon o državnim službenicima i namještenicima, Zakon o izmjenamai dopunama Zakona o opštem upravnom postupku, Zakon o izmjenama i dopunama Zakona oinspe kcijskom nadzoru i Predlog zakona o zaradama državnih službenika i namještenika.

U narednom periodu ključna aktivnost Vlade na području administrativnih reformi će se odnositina smanjenje broja organa državne uprave i smanjenje broja zaposlenih u organima državne uprave,nastavak reforme sistema inspekcijskog nadzora i uvođenje RIA.

OSTALE REFORMSKE OBLASTI

U skladu sa Vladinom Agendom strukturnih reformi u oblasti zdravlja, obrazovanja, nauke i istra -živanja, rada i penzijskog sistema, tokom 2011. godine realizovan je značajan broj aktivnosti, kojesu, između ostalog rezultirale: izmjenama i dopunama Zakona o visokom obrazovanju, usvajanjemStrategije razvoja i finansiranja visokog obrazovanja i drugih značajnih strateških dokumenata ipropisa, koji će omogućiti nastavak reforme obrazovanja na svim nivoima.

U oblasti istraživanja posebna pažnja bila je usmjerena na ispunjavanje preduslova za buduće uspo -stavljanje centara uspješnosti i naučno-tehnoloških parkova i povećanje mobilnosti crnogorskihistraživača.

U oblasti penzionog sistema posebno se izdvaja usvajanje izmjena i dopuna Zakona o penzijskomi invalidskom osiguranju, koje će usloviti dodatno povećanje rashoda za penzije tokom 2012. godineza 2-3% ukupnih rashoda.

U oblasti zdravstva nastavak reforme će biti u narednom periodu usmjeren na reformu sekundarnogi tercijarnog nivoa zdravstvene zaštite, kao i na realizaciju aktivnosti definisanih: Nacionalnim pro-gramom ranog otkrivanja raka debelog crijeva za period 2012-2016, Nacionalnim programomranog otkrivanja raka grlića materice za period 2012-2016, Akcionim planom za zaštitu iunapređenje zdravlja djece kroz poboljšanje kvaliteta životne sredine u Crnoj Gori.

Oblast socijalne i dječije zaštite biće dodatno unaprijeđena, zahvaljujući rezultatima pripremljeneAnalize, koja je poslužila kao osnov za pripremu Nacrta zakona o socijalnoj i dječijoj zaštiti, kojaje u toku. Kako, na žalost, zbog brojnih primjedbi zainteresovanih kompanija nije došlo do reali -zacije projekta "Socijalnog kartona", u narednom periodu će biti neophodno pripremiti predlog zanjegovu reviziju, kako bi se osigurala realzacija ovog značajnog projekta.

Cijeneći činjenicu da će oblast životne sredine predstavljavati jedno od najzahtjevnijihpregovaračkih poglavlja, Vlada Crne Gore posvećuje i nastaviće da posvećuje posebnu pažnju ovoj

58


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

oblasti, posebno se usmjeravajući na pitanja: kvalitet vazduha i klimatske promjene, upravljanjeotpa dom, upravljanje vodama, zaštita prirode, industrijsko zagađenje i hemikalije, jonizujuće inejonizujuće zračenje i buka.

U cilju ublažavanja regionalnih dispariteta, koji predstavljaju dugogodišnji problem, Vlada će na -staviti da ulaže napore kako bi dodatno upotpunila strateški osnov za rješavanje problema (krozusvajanje Akcionog plana za realizaciju Strategije regionalnog razvoja od 2012-2014. godine i usva -janje Strategije za održivi ekonomski rast Crne Gore kroz uvođenje klastera do 2016. godine) i osi -gurala efikasnije planiranje i monitoring sprovođenja politike (kroz uspostavljanje elektronske bazerazvojnih projekata). Pored toga, Vlada će nastaviti da realizuje konkretne investicione i razvojneprojekte, koji će na direktan ili indirektan način osigurati podsticaj regionalnom razvoju.

59


POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

60


Vlada i Javnost

"Promišljanje i kreiranje politike u zatvorenim kabinetima i informisanjegrađana, kao pasivnih posmatrača, o donesenim odlukama je prošlost...Zato pozivam svakog pojedinca da aktivno i konstruktivno učestvuje unajširim društvenim procesima, kroz otvoreni dijalog i partnerstvo saVladom."

Predsjednik Vlade Crne Gore, dr. Igor Lukšić, godišnja konferencija za medije, 27.12.2011. godine, Cetinje

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

ODNOSI SA JAVNOŠĆU

Informisanje domaće i inostrane javnosti o radu i aktivnostima Vlade, predsjednika i potpre -dsjednika Vlade, prezentacija projekata i strateških politika, organizovanje i praćenje konferencija

i raznih medijskih aktivnosti, unapređenje i koordiniranje komunikacije i administriranje webporta la Vlade – samo su neke od redovnih aktivnosti Biroa za odnose s javnošću Vlade Crne Gore.U 2011. godini, Biro je učestvovao u realizaciji aktivnosti Vlade koje su imale za cilj da afirmišuprincipe otvorenosti, transparentnosti i participativnosti rada Vlade Crne Gore. Vlada je 7. jula2011. godine donijela Odluku o objavljivanju materijala sa sjednice Vlade, kako bi zainteresovanojjavnosti omogućila što brži pristup dokumentima od opšteg interesa iz svoje nadležnosti.

U skladu sa ovom Odlukom, na web portaluVlade objavljuju se:• Predlog dnevnog reda sjednice Vlade; • Materijal koji Vlada razmatra na sjednici za

koji nije određen odgovarajući stepentajnosti u skladu sa zakonom: nacrt zakona,predlog zakona, izvještaj o javnoj raspravi,predlozi uredbi, odluka, strategija, planova,izvještaja i informacija, nacrt, odnosnopredlog ugovora, predlog rješenja o ime -novanju, postavljenju ili razrješenju;

• Verifikovani zaključak Vlade, donijet povo -dom razmatranja materijala koji je objavljen.

Pozitivne reakcije medijske zajednice, civilnog sektora i međunarodnih eksperata u potpunosti supotvrdile opravdanost ovakvog pristupa i njegov značaj za jačanje razumijevanja procesa kreiranjavažnih politika, kao i aktivnije učešće javnosti u tom procesu.

U cilju povećavanja transparentnosti, Vlada je donijela i Uredbu o postupku i načinu sprovođenjajavne rasprave u pripremi zakona. Uredbom je ustanovljena obaveza da se u pripremi zakona, ko-jima se uređuju prava, obaveze i pravni interesi građana, sprovede postupak javne rasprave, dok upripremi drugih zakona ne postoji obaveza, već mogućnost sprovođenja tog postupka.

U skladu sa ovom Uredbom na odgovarajućim internet stranicama (portalima Vlade, ministarstavai e-uprave) postavljen je direktan link za javne rasprave. Postavljanjem linka za pristup javnimraspravama, kao i dokumentima koja prate javne rasprave, obezbjeđuje se: informisanje najširejavnosti o planiranim aktivnostima na pripremi zakona, potpunija razmjena informacija izmeđuministarstava i zainteresovane javnosti, učestvovanje zainteresovane javnosti u pripremi zakona,otklanjanje negativnih posljedica u primjeni zakona i kvalitetnije definisanje javnih politika i

61


POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

unapređivanje kvaliteta zakona. Takođe, propisana je i obaveza lica zaduženog za koordinacijupostu pka sprovođenja javnih rasprava da sve inicijative, predloge, sugestije i komentare evidentirai nakon završenih konsultacija sačini izvještaj koji sadrži pregled subjekata koji su učestvovali ukonsultacijama i pregled dobijenih incijativa, predloga, sugestija i komentara.

Biro za odnose sa javnošću je u toku 2011. godineučestvovao u realizaciji projekta "Otvorene institu-cije" Centra za demo kratsku tranziciju (CDT). Uokviru projekta su organizovane posjete građanaVladi Crne Gore, i pripremani petnaestodnevni bi -lteni o radu Vlade na crno gorskom i engleskomjeziku, koji su distribuirani na oko 1500 adresa uzemlji i inostranstvu.

Vlada Crne Gore nastoji da komunikaciju sa javnošću ostvaruje i putem društvenih mreža. Vladaima zvanični profil na Twitteru (@MeGovernment) putem kojeg komunicira sa inostranomjavnošću, na engleskom jeziku. Predsjednik Vlade Crne Gore sa građanima komunicira i putemsvoje Facebook stranice (https://www.facebook.com/igorluksic), ima zvanični YouTube kanal(http://www.youtube.com/user/IgorLuksicMNE) i piše blog na crnogorskom (http://predsje -dnik.blog.gov.me/) i engleskom jeziku (http://igorluksic.wordpress.com/).

Krajem 2011. godine Predsjednik Vlade Crne Gore je najavio pokretanje internet platforme "Glasgrađana", koja će omogućiti direktno učešće javnosti u kreiranju Vladinih politika. Svaki punoljetnigrađanin Crne Gore će putem posebnog vebsajta moći da pokrene elektronsku peticiju, iz bilo kojeoblasti djelokruga rada Vlade. Ukoliko peticija dobije podršku 6.000 građana, nadležna ministarstvabiće dužna da je pretoče u zvaničnu inicijativu koju će Vlada razmatrati i, ukoliko bude potrebno,podnijeti Skupštini na razmatanje.

KOMUNIKACIJA SA GRAĐANIMA

Biro za komunikaciju sa građanima predstavlja unutrašnju organizacionu jedinicu Generalnogsekretarijata Vlade koji funkcioniše u sklopu Kabineta predsjednika Vlade Crne Gore. U Birou

se obavljaju poslovi koji se odnose na postupanje po obraćanjima tj. zahtjevima, prestavkama, mo -lbama, žalbama kojima se građani obraćaju isključivo predsjedniku Vlade.

Zbog prirode posla koji je u nadležnosti ove organizacione jedinice, službenici Biroa u najkraćemroku izlaze u susret obraćanjima koja su fizička i pravna lica uputila predsjedniku Vlade, bilo krozdirektno rješavanje pitanja, prosljeđivanje istih nadležnim institucijama zahtijevajući povratnu

62


POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

63


info rmaciju ili kroz upućivanja lica na relevantne adrese. Biro ima tri zaposlena: šefa Biroa, koji jeujedno i savjetnik predsjednika Vlade, i dva službenika.

Tokom 2011. godine, Biro je primio i obradio 869 predmeta, odnosno obraćanja građanapredsjedniku Vlade. Od ukupnog broja pristiglih obraćanja, na 859 ili 98,8% je odgovorenograđanima i to u najvećem dijelu pismenim putem.

Biro za komunikaciju sa građanima je u stalnoj komunikaciji sa svim institucijama koje su nadležnei prepoznate kao relevantne za rješavanje određenog broja predstavki građana. Kako odgovori kojise dostavljaju građanima iz Biroa zavise od komunikacije sa jednom ili često više resornih institucija,nije moguće uvijek predvidjeti tačan rok u kojem će informacije biti prikupljene, ali je cilj da seodgovor uvijek dostavlja u najkraćem mogućem roku.

SARADNJA SA NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA

U2011. godini ostvaren je značajan napredak u saradnji Vlade i NVO, kroz unapređenje zako -nodavnog i institucionalnog okvira i povećanje učešća civilnog sektora u procesu izrade zakona

i drugih dokumenata.

Donijet je Zakon o nevladinim organizacijama, kojim je značajno unaprijeđen normativno-pravniokvir za razvoj i djelovanje nevladinog sektora, u smislu daljeg usaglašavanja sa odredbamameđunarodnih dokumenata i prakse evropskog suda u pogledu ostvarivanja prava na slobodu

21.86% (190)

20.37% (177)

7.48% (65)5.29% (46)

3.57% (31)

41.43% (360) Molbe za pomoć pri zapošljavanju

Molbe za finansijsku pomoć za teške socijalne slučajeve

Obraćanja koja se odnose na resor Ministarstva rada i socijalnog staranja

Obraćanja koja se odnose na resor Ministarstva finansija

Obraćanja koja se odnose na resor Ministarstva održivog razvoja i turizma

Razno

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Zbog čega se građani obraćaju Birou?

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

64


udruživanja. Zakon reguliše uslove za osnivanje NVO i način vođenja registra organizacija u ele -ktronskoj formi, uspostavlja jedinstveni način finansiranja iz javnih fondova i načelne kriterijumeza raspodjelu sredstava nevladinim organizacijama, te finansiranje kako projekata tako i programa.Izmjenama i dopunama Zakona o državnoj upravi, stvoren je pravni osnov za usvajanje Uredbe o bližemnačinu i postupku ostvarivanja saradnje organa državne uprave i nevladinih organizacija, i pripremljenPrijedlog uredbe o postupku i načinu sprovođenja javne rasprave u procesu pripreme zakona. Ova ma-terija se po prvi put u Crnoj Gori normativno uređuje, čime se saradnja Vlade i nevladinih organizacijau konsultativnom procesu pripreme akata, reguliše na jasan, otvoren i demokratski način.

Unaprijeđen je proces konsultacija i učešća NVO uizradi akata i donošenju javnih politika. Značajno jepovećano učešće organizacija civilnog društva u siste -mskom dijalogu sa Vladom, uz povećanje transpa -rentnosti, broja i kvaliteta konsultativnih razgovora, iredovne prezentacije i razmjene važnih dokumenata iinformacija. Takođe, značajno je povećan brojzajedničkih inicijativa državnih institucija koje se bavezaštitom ljudskih prava i sloboda i organizacijacivilnog društva, sa ciljem unapređenja zaštite pravaosoba koje pripadaju najugroženijim grupama.

Predstavnici NVO-a članovi su značajnog broja radnih grupa za izradu regulatornih okvira, konsu -ltativnih i savjetodavnih tijela, kao što su: Savjet za saradnju Vlade Crne Gore i nevladinih organi-zacija, Savjet za zaštitu od diskriminacije, Savjet za prava djeteta, Savjet za brigu o licima sainvaliditetom, Komisija za raspodjelu dijela prihoda od igara na sreću, Komisija za praćenje rezultatau borbi protiv organizovanog kriminala i korupcije, Nacionalni savjet za održivi razvoj i td.

U cilju jačanja uloge NVO na lokalnom nivou, uz pomoć međunarodnih partnera, realizovane suaktivnosti na definisanju mehanizama i modela učešća građana u vršenju javnih poslova i finansir-anja NVO iz lokalnih izvora.

Partnerstvo otvorenih vlada

Premijer Lukšić je u septembru 2011. godine učestvovao na inauguralnom sastanku multilateralne inicijative"Partnerstvo otvorenih vlada", na kojem je Crna Gora postala član ovog Partnerstva. Sastanku je prisustvo-valo 46 zemalja svijeta, čije vlade su posvećene principima Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima,Konvencije UN-a u borbi protiv korupcije i drugim instrumentima za zaštitu ljudskih prava. U skladu sazahtjevima članstva u ovom Partnerstvu, predsjednik Vlade najavio je da će Vlada intenzivirati saradnju sacivilnim sektorom, posebno u dijelu njihovog aktivnijeg uključivanja u budući pregovarački proces sa Evro -pskom unijom i usklađivanje važećeg Zakona o slobodnom pristupu informacijama sa EU standardima.


65

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

KANCELARIJA ZA SARADNJU SA NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA

U skladu s dokumentom "Osnovi saradnje Vlade Republike Crne Gore s nevladinim organizaci-jama", u Generalnom sekretarijatu Vlade, kao unutrašnja organizaciona jedinica, osnovana je 2007.godine, Kancelarija za saradnju s nevladinim organizacijama, kao institucionalni mehanizam zaostvarivanje te saradnje.

Kancelarija je u početku bila zadužena za obavljanje poslova koji se odnose na pripremu planova, pro-grama, projekata i drugih aktivnosti u skladu s principima i ciljevima utvrđenim u dokumentu "Osnovisaradnje" i drugim dokumentima, razvijajući međusobnu saradnju i koordinaciju, ne utičući na neza-visnost NVO i unapređujući transparentnost sopstvenog rada i rada NVO, u cilju dalje izgradnjeotvorenog i demokratskog društva. No, kako je Vlada 2009. godine donijela Strategiju saradnje VladeCrne Gore i nevladinih organizacija i Akcioni plan realizacije Strategije za period 2009-2011. godine,Kancelarija je dobila nova zaduženja u smislu praćenja realizacije Strategije i Akcionog plana.

Kancelarija, takođe, obavlja poslove koordinacije rada državnih organa u oblasti saradnje sa NVO,posebno državnih službenika i namještenika zaduženih za saradnju sa nevladinim organizacijama,starajući se i o njihovoj edukaciji i povezivanju u internu mrežu-infrastrukturu organa državne upra -ve za saradnju sa NVO.

Aktivnosti Kancelarije u 2011. godini bile su usmjerene na stvaranje novih i jačanje postojećihinsti tucionalnih mehanizama saradnje Vlade i nevladinih organizacija, u skladu sa Strategijomsaradnje Vlade Crne Gore i nevladinih organizacija i Akcionim planom. Kancelarija je bilauključena u procese pripreme i donošenja novog Zakona o nevladinim organizacijama, i učestvovalau izradi podzakonskih akata važnih za učešće nevladinih organizacija u procesu donošenja odluka.

Kancelarija je u saradnji sa CRNVO i TACSO tokom 2011. godine učestvovala u obukama državnihslužbenika zaduženih za saradnju sa NVO. Šefica Kancelarije je učestvovala na međunarodnimskupovima o saradnji javnog i civilnog sektora, socijalnom dijalogu i učešću građana i NVO u pro-cesima donošenja akata javnih politika, prezentujući primjere dobrih rješenja iz Crne Gore. Kance-larija je aktivno učestvovala u projektu Nacionalna konvencija o evropskoj integraciji Crne Gore(kopredsjedavajuća III radne grupe), čiji su nosioci NVO Evropski pokret u Crnoj Gori i Slovačkaasocijacija za spoljnu politiku, uz podršku vlada i parlamenata Crne Gore i Slovačke.

Kancelarija je članica LAG-a TACSO projekta (Lokalna savjetodavna grupa projekta tehničke po-drške civilnom društvu u CG, u kojoj participiraju predstavnici NVO, OSCE, DEU, sindikata,medija).

Kancelarija je obavljala stručne, administrativne i tehničke poslove za rad Savjeta za saradnju sanevladinim organizacijama.

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

POGLAVLJE 1

UVODNA RIJEČ

POGLAVLJE 2

SASTAV VLADE


SEKRETARIJAT VLADE

66


SAVJET ZA SARADNJU SA NEVLADINIM ORGANIZACIJAMA

Savjet za saradnju Vlade i nevladinih organizacija je konstituisan 25. januara 2011. godine, kaonezavisno savjetodavno tijelo.

Savjet čine predsjednik (predstavnik Vlade) i po 12 predstavnika Vlade i nevladinih organizacija.Kancelarija za saradnju sa nevladinim organizacijama sprovela je postupak predlaganja kandidataza članove Savjeta. Predstavnike Vlade u Savjetu predložila su ministarstva, a predsjednika SavjetaKabinet potpredsjednika Vlade Crne Gore za politički sistem, unutrašnju i spoljnu politiku.Rukovodilac Kancelarije za saradnju sa NVO je po funkciji član i sekretar Savjeta. Predstavnicinevladinih organizacija u Savjetu izabrani su putem javnog poziva.

Savjet je u 2011. godini održao sedam sjednica, na kojima su razmatrana pitanja od najvećeg značajaza NVO (Zakon o NVO, uredbe, odluke, analize, izvještaji o saradnji organa i NVO, Akcioni planza realizaciju preporuka iz mišljenja EK). Savjet je Vladi redovno dostavljao mišljenja o dokume -ntima koje je razmatrao sa predlozima i sugestijama za preduzimanje odgovarajućih mjera.

Vlada je 16. juna 2011. godine usvojila Analizu modela finansiranja nevladinih organizacija iz javnihfo ndova, koju je prethodno razmotrio i podržao Savjet za saradnju Vlade Crne Gore i nevladinihorga nizacija.

Saradnja ministarstava i drugih organa državne uprave sa NVO

U ministarstvima i drugim organima uprave u 2011. godini bilo je imenovano 55 osoba zaduženih zasaradnju sa NVO.

Tokom 2011. godine objavljeno je više desetina javnih poziva državnih organa, uglavnom ministarstava, nevla-dinim organizacijama za predlaganje kandidata za članove radnih grupa i komisija za izradu različitih akata.

Vlada je početkom juna razmotrila i usvojila Izvještaj o saradnji ministarstava/organa državne uprave sanevladinim organizacijama u 2010. godini i u I kvartalu 2011. godine, što je prvi dokument koji je obje-dinio podatke o različitim oblicima saradnje (a) finansiranje, (b) informisanje i konsultovanje, (c) učešćeu radnim tijelima i (d) monitoring primjene javnih politika, (e) potpisani memorandumi o saradnji,(f)zajednički projekti. Informisanje i konsultovanje je bio najčešći oblik saradnje, zastupljen kod 25 orga -na - 68,42 %, a monitoring primjene javnih politika i zajednički projekti je najmanje zastupljen, samo u5 organa - 13,16%.

POGLAVLJE 4

KALENDAR 2011.

POGLAVLJE 5

REZULTATI 2011.

SLOBODAN PRISTUP INFORMACIJAMA

Generalni sekretarijat Vlade Crne Gore je u 2011. godini primio i odgovorio na 163 zahtjevaza slobodan pristup informacijama.

67


34.97% (57)

38.65% (63)

6.13% (10)

20.25% (33)

Donijeto rješenja kojima je dozvoljen pristup

Donijeto rješenja o odbijanju zahtjeva

Donijet zaključak o odbacivanju u skladu sa članom 116 stav 2 tačka 4 ZUP

U skladu sa ZUP -om odlučeno po zahtjevu na drugačiji način (obavještenje dato podnosiocu zahtjeva o nadležnom organu koji posjeduje informacije)

Zahtjevi za slobodan pristup informacijama

POGLAVLJE 6

VLADA I JAVNOST

Kao što možete vidjeti, većina zahtjeva je podnesena od strane nevladinih organizacija.

88.96% (145)

8.59% (14)

1.23% (2) 0.61% (1)

0.61% (1)NVO

Fizička lica (građani)

Privredna društva

Političke partije

Mediji

Ko su podnosioci zahtjeva za slobodan pristup informacijama?

Documents

Izvještaj o radu vlade Crne Gore 2011. godina