ISPITIVANJE KVALITETA VODE - · PDF file3 5 Kvalitet vode za farmaceutsku upotrebu 1. Kada je voda ekscipijens u gotovom proizvodu 2. Voda koja se koristi u proizvodnji aktivne farmaceutske

1

1

ISPITIVANJE KVALITETA VODE

2

Gde se sve koristi voda u farmaceutskoj industriji?

1. Ekscipijens (za izradu farmaceutskih

preparata)

2. Za rekonstituisanje (na primer sirupa)

3. Tokom procesa sinteze

4. Tokom procesa proizvodnje finalnog proizvoda

5. Za pranje posu đa, opreme, materijala za primarno

pakovanje...

U zavisnosti od primene, zahteva se voda razli čitog kvaliteta.

2

3

1. Zahtevi Evropske agencije

2. Oficinalne vode u Ph. Eur.

3. Primer kontrole kvaliteta vode u bolni čkoj apoteci Klini čkog centra Srbije

4

Evropska agencija (eng. European Medicines Agency - EMA)daje smernicu za kvalitet vode za farmaceutsku upotrebu (jun2002. godine).

Note for guidance on quality of water for pharmaceutical use

1. Zahtevi Evropske agencije

3

5

Kvalitet vode za farmaceutsku upotrebu

1. Kada je voda ekscipijens u gotovom proizvodu

2. Voda koja se koristi u proizvodnji aktivne farma ceutske

supstance i gotovih proizvoda, ne ra čunaju ći vodu kao

ekscipijens u gotovom proizvodu

3. Voda koja se koristi za čišćenje/pranje opreme,

kontejnera i sistema za zatvaranje

6

Preparati za lokalnu primenu na kožu

Prečišćena vodaPreparati za nos i uši

Rastvori za irigaciju

Rastvori za peritonealnu dijalizu Voda za injekcijeRastvori za hemofiltraciju

Prečišćena vodaOftalmološki preparati

Voda za injekcijeParenteralni

Najniži zahtevani kvalitet vodeSterilni lekoviti preparati

1. Kada je voda ekscipijens u finalnoj formulaciji

4

7

Preparati za rektalnu i vaginalnu primenu

Preparati za nos i uši

Preparati za lokalnu primenu na koži

Preparati za inhalacijuPrečišćena voda

Preparati za oralnu primenu

Najniži zahtevani kvalitet vode

Nesterilni lekoviti preparati

8

2. Voda koja se koristi u proizvodnji aktivne farma ceutske supstance i gotovih proizvoda, ne ra čunaju ći vodu kao ekscipijens u gotovom proizvodu

Voda koja se koristi za proizvodnju aktivne

farmaceutske supstance

Voda koja se koristi za proizvodnju gotovog

proizvoda, a nije prisutna u gotovom

proizvodu

5

9

Voda za injekcijeAPI je sterilna i apirogena

Prečišćena voda sa određenom granicom za endotoksine

API nije sterilna ali će se koristiti za izradu sterilnih parenteralnih proizvoda

API je sterilna i neće se koristiti za parenteralnu primenu

Prečišćena voda

API nije sterilna ali će se koristiti za izradu sterilnih proizvoda koji nisu za parenteralnu primenu

Finalno izolovanje i prečišćavanje

Finalno izolovanje i prečišćavanje

Ekstrakcija iz biljnog materijala

Medijum za fermentaciju

Voda za pi ćeNema zahteva za sterilnost API ili apirogenost API ili za gotov proizvod za čiju proizvodnju se koristi API

Sinteza svih intermedijera API pre finalne izolacije i prečišćavanja


Zahtevi za proizvodVrsta proizvodnje

Voda koja se koristi za proizvodnju aktivne farmace utske supstance

Farmaceutski aktivna supstanca – eng. Active Pharmaceutical Ingredient (API)

10

Voda koja se koristi za izradu gotovih proizvoda, a nije prisutna u gotovom proizvodu

Voda za injekcijeUpotreba u formulaciji tokom sterilne liofilizacije

Upotreba u formulaciji pre nesterilne liofilizacije

Oblaganje tableta Prečišćena voda

Granulacija

Najniži zahtevani kvalitet vodeProizvodnja

6

11

3. Voda koja se koristi za čišćenje/pranje opreme, kontejnera i sistema za zatvaranje

Voda za injekcijeSterilni proizvodi za parenteralnu primenu

Prečišćena voda ili voda istog kvaliteta kao što se koristi za proizvodnju gotovog proizvoda, ili voda većeg kvaliteta

Sterilni proizvodi koji nisu za parenteralnu primenu

Prečišćena vodaSterilni proizvodi

Prečišćena voda ili voda istog kvaliteta kao što se koristi za proizvodnju gotovog proizvoda, ili voda većeg kvaliteta

Nesterilni farmaceutski proizvodi

Koristiti isti kvalitet vode kao i za proizvodnju API

API

Finalno pranje

Voda za pi ćeIntermedijeri i APIPočetno pranje


Vrsta proizvodaČišćenje/pranje opreme, kontejnera i sistema za

zatvaranje

12

Polazna sirovina za dobijanje svih vrsta oficinalnih voda je voda za

piće.

Voda za pi će mora biti kvaliteta koji propisuje Svetska zdravstvena

organizacija.

Kvalitet vode za pi će je različit i zavisi od godišnjeg doba, vrste

prirodnog izvora vode mora, jezera, reka...

7

13

� U prirodi se ne nalazi čista vode, ona može sadržati i do

90 različitih neprihvatljivih kontaminanata!

� Grupe kontaminanata:

1. Neorganske komponente

2. Organske komponente

3. Čvrste supstance

4. Gasovi

5. Mikroorganizmi

Šta se sve može na ći u prirodnoj vodi?

14

Posebno je zna čajno prisustvo:

1. Jona kalcijuma i magnezijuma

2. Jona gvožđa i mangana

3. Silikata

4. Ugljen-dioksida

5. Vodonik-sufida

6. Fosfata

8

15

Zatim prisustvo:

� Bakra

� Aluminijuma

� Teških metala

Arsena, olova, kadmijuma

� Nitrata

16

Kod mikroorganizama posebna pažnja se obra ća na:

1. Alge

2. Protozoe (Cryptosporidium i Giardia)

3. Bakterije (Pseudomonas, gram negativne bakterije,

Escherichia coli)

9

17

1. Filtriranje

2. Koagulacija

3. Uklanjanje soli

4. Omekšavanje vode

U cilju dobijanja vode za piće odgovarajućeg kvaliteta primenjuju se sledeći postupci:

Šema aparature za omekšavanje vode

18

2. Oficinalne vode u Evropskoj farmakopeji

Voda za injekcije

Prečišćena voda

Visokoprečišćena

voda

Kvalitet vode za pi će nije definisan u Ph. Eur. ali mora odgovarati odgovarajućim propisima koje definišu regulatorna tela.

10

Kvalitet vode mora da odgovara slede ćim zahtevima:

1. Organoleptička ispitivanja (izgled, miris i ukus)

2. Fizičko-hemijske konstante (pH vrednost, temperatura

ključanja, provodljivost)

3. Stepen hemijske čistoće (prisustvo kalcijuma, magnezijuma,

nitrata, oksidativnih supstanci...)

4. Mikrobiloški kvalitet

20

Prečišćena voda

Aqua purificata

Prečišćena voda in bulk

Prečišćena voda u kontejnerima

Voda za izradu svih drugih preparata sem onih koji zahtevaju upotrebu sterilne i apirogene vode

Prećišćena voda kao poluproizvod koja je punjena u odgovaraju će kontejnere i čuvana pod uslovima koji obezbe đuju odgovaraju ći mikrobiološki kvalitet

Dobija se:

-destilacijom

- izmenom jona

- reverznom osmozom

11

21

Ispitivanja

�Izgled – bistar bezbojan rastvor

�Ukupan organski ugljenik – najviše 0,5 mg L-1

� Provodljivost

�Nitrati – najviše 0,2 ppm

�Aluminijum – najviše 10 ppb

�Teški metali – najviše 0,1 ppm

�Bakterijski endotoksini – manje od 0,25 i. j.

mL-1 ako se koristi za izradu rastvora za dijalizu

Označavanje: supstanca je pogodna za izradu rastvora za dijalizu

Prečišćena voda In bulk

Prečišćena voda u kontejnerima

� Izgled – bistar bezbojan rastvor

�Kiselost ili baznost

�Oksidujuće supstance

� Hloridi

�Sulfati

�Amonijum – najviše 0,2 ppm

� Kalcijum i magnezijum

�Ostatak nakon isparavanja – najviše 0,001 %

� Mikrobiološka čistoća

22

Visoko pre čišćena voda

Aqua valde purificata

Koristi se za izradu preparata za koje je potrebna voda visokog biološkog kvaliteta, izuzev za preparate za koje je potrebna Voda za injekcije.

� Izgled – bistar bezbojan rastvor

�Ukupan organski ugljenik – najviše 0,5 mg L-1

�Provodljivost




�Bakterijski endotoksini – manje od 0,25 i. j. mL-1

Označavanje: supstanca je pogodna za izradu rastvora za dijalizu

12

23

Voda za injekcije

Aqua ad iniectabilia

Voda za injekcijein bulk

Sterilna voda za injekcije

Za izradu preparata za parenteralnu primenu

Za rastvaranje ili razblaživanje preparata za parenteralnuprimenu

Voda za injekcije in bulk pakovana i distribuirana u odgovarajućim kontejnerima, zatvorena i sterilisana grejanjem pod uslovima koji obezbeđuju da proizvod odgovara zahtevima za bakterijskeendotoksine

24

Voda za injekcijein bulk

Sterilna voda za injekcije

Ispitivanja

� Izgled - bistar bezbojan rastvor

�Ukupan organski ugljenik - najviše 0,5 mg L-1

� Provodljivost




�Bakterijski endotoksini – manje od 0,25 i. j.

mL-1

� Kiselost ili baznost

� Provodljivost

� Oksidujuće supstance

� Hloridi – najviše 0,5 ppm


�Sulfati


�Amonijum – najviše 0,2 ppm

� Kalcijum i magnezijum


� Ostatak nakon isparavanje – najviše 0,004 %

� Subvidljive čestice

� Sterilnost

�Bakterijski endotoksini – manje od 0,25 i. j. mL-1

13

25

Ukupan organski ugljenik

Ukupni ugljenik - Ukupan neorganskiugljenik

Ukupan ugljenik Ukupan organskiugljenik=

Ukazuje nam na prisustvo bakterija,

metaboličke aktivnosti živih organizama, neke

hemijske supstance,Itd.

26

Postupak kojim se vrši indirektno određivanje sadržaja organskih supstanci prisutnih u vodi koja se koristi za farmaceutsku upotrebu.

Princip:

1. Oksidacija organskih molekula do ugljen-dioksida

2. Određivanje sadržaja ugljen-dioksida

3. Na osnovu dobijenog sadržaja ugljen-dioksida izračuna se sadržaj ugljenika u vodi

Bitan parametar koji karakteriše kvalitet vode!

Određivanje ukupnog ugljenika prema Ph. Eur.

14

27

Aparatura koja se koristi razlikuje neorganski ugljenik i organski

ugljenik i to na slede će načine :

1. od ukupnog sadržaja ugljenika oduzme se sadržaj neorganskog

ugljenika

2. uklanjanjem neorganskog ugljenika pre oksidacije i određivanja

ukupnog ugljenika

28

3. Primer – ispitivanje kvaliteta vode koja se proizvodi u

Kliničko-bolničkom centru Beograd

SPECIFIKACIJA POLUPROIZVODA – OS Šifra: SPE105 Datum:19.08.2009. Izdanje: 2 Naziv materijala: Aqua pro injectione in bulk Strana: 1 od 1

Broj specifikacije: 105-001/1 A: Opis materijala R.br. Opis Napomena 1. Proizvod usaglašen sa Aqua pro injectione in bulk, Ph Eur 2. Proizvođač KCS Služba za farmaceutsku delatnost i

snabdevanje-Odsek za izradu injekcionih I infuzionih rastvora-Sterilizacija Višegradska 26,Beograd,Srbija

B: Uputstvo za uzorkovanje i ispitivanje/referenca R.br. Parametar Opis/Referenca Napomena 1. Uputstvo za uzorkovanje UP007 2. Referenca za ispitivanje Interni propis prema Ph Eur C: Kvalitativni i kvantitativni zahtevi R.br. Parametar Opis/Granice Metoda 1. Osobine Bistra, bezbojna tečnost Vizuelno 2. Oksidabilne supstance Svetlo tužičasta boja KMnO4 EP 3. Specifična provodljivost 5,1 µS/cm na 25° C EP 4. pH 5,0 – 7,0 Ph Jug V 5. Nitrati Najviše 0,2 ppm EP 6. Teški metali Najviše 0,1 ppm EP Napomena:

Aqua pro injectione in bulk

15

29

SPECIFIKACIJA GOTOVOG PROIZVODA Šifra: SPE105

Datum:19.08.2009. Izdanje: 1

Naziv materijala: AQUA PRO INJECTIONE Strana: 1 od 1

sterilizata Broj specifikacije: 110-001/1 A: Opis materijala R.br. Opis Napomena 1. Proizvod usaglašen Aqua pro injectione,sterilizata

Ph Eur, Ph Jug V

2. 3.

Pakovanje: Proizvođač

Staklena boca za infuziju a 500 ml KCS Služba za farmaceutsku delatnost i snabdevanje- Odsek za izradu injekcionih i infuzionih rastvora-Sterilizacija Višegradska 26,Beograd,Srbija

B: Uputstvo za uzorkovanje i ispitivanje/referenca R.br. Parametar Opis/Referenca Napomena 1. Uputstvo za uzorkovanje UP007 2. Referenca za ispitivanje Interni propis prema Ph Eur

Aqua pro injectionesterilizata

30

C: Kvalitativni i kvantitativni zahtevi R.br. Parametar Opis/Granice Metoda 1. OPŠTA ISPITIVANJA 1.1 Izgled bistra, bezbojna tečnost u boci od

bezbojnog staka od 500 ml VIZ

1.2 Volumen punjenja najmanje 500 ml EP 1.3 Bistrina bistra EP 1.4 Boja bezbojna EP 1.5 Mehanička onečišćenja nisu prisutna EP 1.6 pH vrednost 5,0 – 7,0 Ph Jug V 1.7 Specifična provodljivost 5,1µS/cm na 25° C EP 2. ISPITIVANJA 2.1 Oksidabilne supstance svetlo ružičasta boja KMnO4 EP 2.2 Nitrati najviše 0,2 ppm EP 2.3 Teški metali najviše 0,1 ppm EP 3. BIOLOŠKI TESTOVI 3.1 Sterilnost sterilno EP 3.2 Pirogene supstance apirogeno EP 3.3 Bakterijski endotoksini najviše 0,25 i.j.endotoksina /ml Ph Jug V D: Rok upotrebe R.br. Parametar Godina Napomena 1. Rok upotrebe 2 godine E: Uslovi čuvanja R.br. Parametar Zahtev/opis Napomena 1. Temperatura do 25° C u orginalnom pakovanju 2. Vlažnost vazduha na suvom mestu 3. Prisustvo svetla na tamnom mestu 4. Mere predostrožnosti izdati na ruke odgovorne osobe Napomena:

Aqua pro injectionesterilizata

16

31

Aqua pro injectione, 500 mL sterilizata

32

Kristali vode

Documents

ISPITIVANJE KVALITETA VODE - · PDF file3 5 Kvalitet vode za farmaceutsku upotrebu 1. Kada je voda ekscipijens u gotovom proizvodu 2. Voda koja se koristi u proizvodnji aktivne farmaceutske