Embed Size (px)
Citation preview
InternationalSymposium
“รปแบบ” เทากบ “พฤตกรรม”โดย Catalogtree_หนา 6
จดตดทลงตวระหวางศาสตรและศลปของมนษยกบปญญาประดษฐโดย ไคล แมคโดนลด_หนา 14
ชวต ดนตร การสรางสรรค กบรปแบบของเสยงในมตใหมโดย ยร ซซก_หนา 22
ภาพยนตร VR กบการมองโลกดวยสายตาใหมโดย เจสซกา บรลฮารท_หนา 30
อนาคตของคณ อนาคตของไทย ในโลกใบใหมของธรกจดจทลโดย ไคล อง_หนา 40
จากหนาจอสพนทกายภาพ …ดจทลทสมผสไดจรง โดย ยซ องเกสเลวา_หนา 50
“ปญญาประดษฐ” ความฝนวยเดกหรอฝนรายของโลกอนาคต โดย ดร.สเตฟาน เวสส_หนา 60
InternationalWorkshop
Digital Scaffolding: สรางสรรคกระบวนการดจทลดวยแนวคดและเครองมอทมอยโดย ยซ องเกสเลวา_หนา 70
Mapping Masses / Messy Mappingโดย Catalogtree_หนา 76
Panel Discussion
Learning Model:การศกษาไทยเพยงพอตอการพฒนานกออกแบบในอนาคตหรอไม?โดย ผศ.ดร.รชพร ชชวย ผศ.ดร.เถกง พฒโนภาษ อ.จารพชร อาชวะสมต อ.พรเทพ ฉตรภญญาคปต_หนา 86
Creative District: การผลกดนเมองสรางสรรคเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจใหมโดย ดวงฤทธ บนนาคณรงคชย คณปลมอนทพนธ บวเขยว_หนา 98ด�าเนนรายการโดย ทรงกลด บางยขน
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
4
29-30—10—16—
International Symposium
“รปแบบ” เทากบ “พฤตกรรม”โดย Catalogtree ดไซนสตดโอ ผเชยวชาญดานการออกแบบขอมล
ชวต ดนตร การสรางสรรค กบรปแบบของเสยงในมตใหมโดย ยร ซซก ศลปนดานเสยง นกออกแบบ และนกดนตรอเลกทรอนก
จดตดทลงตวระหวางศาสตรและศลปของมนษยกบปญญาประดษฐโดย ไคล แมคโดนลด นกเขยนโปรแกรมสรางสรรค ผกอตง openFrameworks
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
5
อนาคตของคณ อนาคตของไทย ในโลกใบใหมของธรกจดจทลโดย ไคล อง ผรวมกอตงและผบรหาร 500 Startups
ภาพยนตร VR กบ การมองโลกดวยสายตาใหมโดย เจสซกา บรลฮารท ผอ�านวยการฝายผลตภาพยนตร VR ของกเกล
”ปญญาประดษฐ” ความฝน วยเดกหรอฝนรายของโลกอนาคต โดย ดร.สเตฟาน เวสส นกวจยดาน ปญญาประดษฐ และ CEO ของ Empolis Information Management GmbH
จากหนาจอสพนทกายภาพ …ดจทลทสมผสไดจรง โดย ยซ องเกสเลวา รองครเอทฟไดเรกเตอร ART+COM studios
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
6
29-30—10—16—
International Symposium
“รปแบบ” เทากบ “พฤตกรรม”
Catalogtree
เรอง : กมลกานต โกศลกาญจน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
7
แคตตาลอกทร (Catalogtree) ค อ ส ต ด โ อ ท ท� า ง า น อ อ ก แ บ บห ล า ก ห ล า ย ส า ข า จ า ก เ ม อ ง อารเนม ประเทศเนเธอรแลนด และ กรง เบอร ลน ประ เทศเยอรมน กอตงขนในป ค.ศ. 2001 โดย แดเนยล กรอส (Daniel Gross) และยอรส มอลธา (Joris Maltha) นบเปนสตดโอออกแบบทโดดเดน ด านการออกแบบข อมล และมความสนใจในระบบการจดการตนเองของคอมพวเตอร (Self- organizing System) เป นอย างมาก พวกเขาเ ชอในเรอง “รปแบบคอพฤตกรรม” (Form equals behavior.) มากกวาเ ร อ ง “ ร ปทรงตามปร ะ โ ยชน ใชสอย” (Form follows func-tion.)
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
8
International Symposium
แคตตาลอกทรอธบายวานกออกแบบขอมล (Information Designer)
มขอแตกตางจากนกออกแบบกราฟกอยบางประการ นนคอพวกเขา
ตองท�างานรวมกบขอมล (Data) ซงไมไดเทากบสารสนเทศ (Infor-
mation) และไมไดเทากบความร (Knowledge) ดวย ส�าหรบพวกเขา
การจะเปลยนขอมลใหเปนสารสนเทศนนจ�าเปนตองมขนตอนการ
บรรณาธกรขอมล (Editorial) ซงหมายถงการจดการและเนนความ
ส�าคญของชดขอมล โดยไมไดค�านงถงรปแบบการน�าเสนออยางเรอง
ของตวอกษร สทเลอก หรอการจดวางต�าแหนงเหมอนกบงานออกแบบ
กราฟก สงทพวกเขาสนใจจรงๆ คอความส�าคญของเรองราวทตองการ
จะสอสารเทานน การท�างานของแคตตาลอกทรจงเนนการพดคยเพอ
แลกเปลยนความคดเหน ท�างานรวมกบคนอนๆ เพอหาทศทางใหกบ
ผลลพธสดทายทจะเกดขนในแตละโปรเจกต
แดเนยลและยอรสเลาถงเหตการณหนงทพวกเขาเดนทางไปยงเมอง
เซาเปาโล ประเทศบราซล และไดคนพบวาเมองนมลานจอดเฮลคอปเตอร
มากมายเหลอเกนบนอาคาร เฮลคอปเตอรเปนยานพาหนะส�าหรบ
คนร�ารวยจากเมองอนทใชเดนทางมาเซาเปาโลเพอออกก�าลงกาย
หรอเพอชอปปง และเมอท�าธระเสรจกจะนงเฮลคอปเตอรกลบ ความ
ประทบใจตอเหตการณนท�าใหทงคลองเขยนชดค�าสงทสามารถตรวจ
จบลานเฮลคอปเตอรจากแผนทดาวเทยม ทงยงสามารถระบลกษณะ
ส�าคญบางอยางได เชน มพนทเปนสเหลยม มสฟาหรอสสม ฯลฯ แตผล
ปรากฏวาสดทายแลวชดค�าสงนกลบท�าใหระบบคนเจอพนทประเภทอน
อกหลายอยาง อาท สระวายน�า สนามบาสเกตบอล สนามเทนนส ฯลฯ
เปนความผดพลาดทผลกดนไปสโปรเจกตใหมในชอ 2165 Blue(ish)
Objects
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
9
International Symposium
Smart about Citiesเรอง “ความเปนเมอง” และ “ภมทศนเมอง” คอหวขอการศกษาท
แคตตาลอกทรใหความสนใจมาโดยตลอด สตดโอแหงนหาโอกาสทจะ
ท�างานเพอตอบค�าถามใหกบปญหาตางๆ ของโลก ตงแตเรองภาวะโลก
รอนเรอยไปจนถงความเหลอมล�าทางรายไดของประชากร ฯลฯ หนงใน
งานทพวกเขาภมใจมากกคอการท�างานรวมกบนกวจยในโปรเจกต
International Architecture Awards 2014 ณ เมองรอตเตอรดม
ประเทศเนเธอรแลนด งานนใหความส�าคญกบความเปนเมองในดาน
ตางๆ เชน อาหาร น�า พลงงาน การขนสง การจดการของเสย ฯลฯ ซง
แดเนยลและยอรสไดสรางแผนภาพความเคลอนไหวของสงตางๆ
เหลานผานอนโฟกราฟก น�าเสนอออกมาในรปแบบหนงสอชอ Slimme
Steden (ชอภาษาองกฤษวา Smart about Cities) อธบายถงการใช
ชวตในเมองทตองเชอมโยงกบธรรมชาต สงทพวกเขาไดเรยนรจากการ
ท�าหนงสอเลมนคอแหลงทมาของขอมลเปนเรองส�าคญ บางขอมล
ไมครบถวน ไมสมบรณ ไมเปนระเบยบ หรอมความไมนาเชอถอ
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
10
International Symposium
“สงทเราท�าไมใชแคภาพกราฟกส�าหรบหนงสอ แตเปนการพฒนา ‘ภาษา’ ขนใหม เพอจดการกบขอมลทไดมาจากหลายแหลง ใหมนสามารถสอสารไดใน ‘ส�าเนยง’ เดยวกน และมความทรงพลงในการเลาเรอง”
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
11
International Symposium
การตรวจสอบขอมลกอนน�ามาแปลงเปนภาพจงเปนเรองส�าคญทสด
ในขณะทนกวจยสวนใหญยงคงเลอกบนทกขอมลเปนตวเลขและสถต
สงทแดเนยลและยอรสพยายามท�าคอการเปลยนตวเลขใหเปนภาพ
ทผอานสามารถท�าความเขาใจไดงายขน
Local Codeงานตอมาคอหนงสอ Local Code ทพวกเขาท�างานรวมกบนโคลส
เดอ มอนโช (Nicholas de Monchaux) อาจารยคณะสถาปตยกรรมศาสตร
มหาวทยาลยเบรกลย เปนหนงสอทแสดงถงผลการศกษาของนโคลส
ตอสมมตฐานทวาการออกแบบทยงใหญสามารถเปลยนโลกใหดขน
ในหนงสอเลมนพดถงการเสาะหาพนทรกรางและพนททไมถกใชงานใน
เมองตางๆ ผานการคดสรรของระบบสารสนเทศภมศาสตร (Geographic
Information System: GIS)
นโคลสสามารถระบพนทลกษณะนนบพนแหงในเมองตางๆ อยางเชน
นวยอรกและซานฟรานซสโก เพอออกแบบแผนการพฒนาพนทใหมให
เปนประโยชนตอสาธารณะ อาท เปนหองสมดประชาชน สวนสขภาพ
เกาะลดความรอนในพนท ซงสดทายแลวเขาน�าเสนอความเปนไปได
ออกมากวา 4,000 แนวทาง แคตตาลอกทรในฐานะนกออกแบบจง
ตดสนใจเขยนโปรแกรมขนใหมเพอหนงสอเลมนโดยเฉพาะ พวกเขา
วางเลยเอาทหนงสอใหเปนเสมอนพนทขนาดตางๆ ทมาเรยงตวรวมกน
ไลจากทศตะวนตกสทศตะวนออก และผอานกสามารถคนหาพนท
เหลานไดงายตามหมวดหมพรอมค�าบรรยาย “ถาหากไดขอมลมาอยาง
เปนระเบยบ นกออกแบบจะสรางแผนภมหรอชารตขนมาไดงาย แตถา
ขอมลเกดขนจากระบบสม กจะเปนเรองยากในการแปลความหมาย
ของขอมลนนๆ”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
12
International Symposium
ความวนวายและความกงวลแดเนยลและยอรสยกตวอยางภาพๆ หนงจากไรในประเทศเนเธอรแลนด
ทถายไวเมอป 2006 ทงคกลาววาหากมองเผนๆ ภาพนจะดเหมอนงาน
ออกแบบ แตแทจรงแลวมนคอภาพการขบรถหนต�ารวจของวยรนชาย
คนหนงทเมาเหลาและเสพโคเคน วยรนคนนไดพยายามขบรถหนเขาไป
ในไรขาวโพด แตปรากฏวาไรนนมทางเขาออกเพยงทางเดยว ต�ารวจ
จงจบกมเขาไดในทสด ในความคดของทงค เสนทางหนต�ารวจนดเปน
ภาพอนโฟกราฟกทสวยงาม แตในขณะเดยวกนมนกแสดงถงภาวะ
ความเปนกงวลไดอยางชดทสด
จากแนวคด “ความวนวายทเตมไปดวยความกงวล” น�ามาส การ
ออกแบบโลโกใหกบนทรรศการ Confrontations - Contemporary
Dutch Design ในเวลาตอมา ผลงานนจดแสดงทพพธภณฑวตรา โดย
แดเนยลและยอรสไดทดลองหาความหมายของค�าวา “ยงเหยง” ผาน
ลกตมนาฬกาสองชนทผกตอกน ท�าใหเกดแพทเทรนการเคลอนไหว
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
13
International Symposium
ทไมคงท ยากตอการคาดเดา ฯลฯ ภายหลงโลโกนไดรบการตอยอด
อกครงดวยกลไกของนาฬกา กลายเปนนาฬกาแหงความไมแนนอนท
เคลอนไหวถกบางผดบาง “มนบอกเวลาไดจรงแตเราจะไมรเลยวาเวลา
ทบอกนนถกหรอผด” ทงคอธบาย
อกหนงผลงานทนาสนใจของแคตตาลอกทรคอสารคดเรอง Money &
Speed: Inside The Black Box ก�ากบโดยมารเย เมยรมาน (Marije
Meerman) วาดวยเรองของการคาหนในตลาดหนวอลลสตรท ทแตกอน
เหลาโบรกเกอรจะตองตะโกนซอขายกนเสยงดง แตปจจบนนกลายเปน
วางานซอขายทงหมดไดกลายเปนกจกรรมทางคอมพวเตอร เพราะชด
ค�าสงในคอมพวเตอรนนสามารถตดสนใจไดทนทโดยไมมภาวะอารมณ
เขามาเกยวของ ยงผลใหเกดการซอมาขายไปไดอยางรวดเรวถง 6,000
รายการตอวนาท เรองราวดงกลาวนยงถกถายทอดเปนแอพพลเคชนชอ
TouchDoc ทสามารถแจงรายละเอยดใหเขาใจโลกแหงการซอขายหน
ไดผานภาพและวดโอแสดงผล
ทายสด แคตตาลอกทรสรปวาในการท�า Data Visualization นน
สงส�าคญทสดคอเรองวตถประสงค ขอมลสามารถเปนตวสอสาร
วตถประสงคได แตเราตองใชเวลาศกษาขอมลเปนเวลานานเพอ
วเคราะหถงสารทตองการจะสอ อกทงการวางตวเปนกลางกถอเปน
เรองส�าคญมาก จงปลอยใหการตความเปนเรองของคนอานภายใตการ
น�าเสนอทเขาใจงายทสด
“ขอมลไมใชสารสนเทศ และสารสนเทศไมใชความร ถาคณม
สารสนเทศแปลวาคณเขาใจเรองนนแลว แตการทคณเขาไปอาน
ขอมลจ�านวนมากในวกพเดยกไมไดท�าใหคณเปนคนฉลาด ดงนน
คณตองลงทนเวลา พยายามท�าความเขาใจ และนคอสงทเราท�า”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
14
29-30—10—16—
International Symposium
จดตดทลงตวระหวางศาสตรและศลปของมนษยกบปญญาประดษฐไคล แมคโดนลด
เรอง : กมลกานต โกศลกาญจน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
15
ไ ค ล แ ม ค โ ด น ล ด ( Ky l e McDonald) เป นวศวกรและ ศลป นท เด นดงในเร อง “ โค ด” เขาผสมผสานศาสตร และศลป เ พ อ ส ร า ง เ ค ร อ ง ม อ ใ หม ๆ ทช วย ให เ หล าศ ลป น ได ทดลองสรางสรรคผลงานผานอลกอรทม ทผานมาไคลเคยเปนศลปนประจ�า ท STUDIO for Creative Inquiry (มหาวทยาลย Carnegie Mellon สหรฐอเมรกา) ท YMCA ประเทศญปน รวมถงท Autodesk และ Spotify ปจจบนเขายงคงท�า เวรกชอปเพอคนหาความเปนไปได ใหมๆ อย เสมอ
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
16
International Symposium
ไคลกลาวถงปญญาประดษฐ (Artificial Intelligence: AI) ตวแรก
ของโลกทชอ MegaHAL เปนตวจ�าลองการสนทนาซงมลกษณะคลาย
เกมทเลนกบคลงค�า (Conversation Simulator) สามารถวเคราะห
รปแบบเพอสรางประโยคทมนษยค นเคยในการใชสนทนาโตตอบ
MegaHAL นคอสงทจดประกายเขาสการทดลองเรองศลปะ เขาเรมตน
ประดษฐเครองสแกนสามมตทมาจากไอเดยการตงค�าถามกบความ
เปนมนษย (วาแทจรงแลวเราเปนใคร มปฏสมพนธกนอยางไร) และท�า
โปรเจกตวเคราะหความคลายคลงของใบหนาทแสดงผลแบบเรยลไทม
ขนมา โดยโปรเจกตนเองทท�าใหไคลเรยนร ว า “สมองกล” และ
“เครองจกร” จะมบทบาทในการก�าหนดอนาคตของมนษยชาตอยาง
แนนอน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
17
International Symposium
ความชาญฉลาดของมนษยไคลยกตวอยาง Amazon Mechanical Turk (MTurk) แพลตฟอรมทเปด
ใหธรกจวาจางคนมาท�างานในสวนทคอมพวเตอรไมสามารถท�าได เชน
การเลอกรปส�าหรบเวบไซต การเขยนค�าบรรยายผลตภณฑ ฯลฯ หรอ
โปรเจกต Social Turk ของลอเรน แมคคารทย (Lauren McCarthy) ท
ใหหญงสาวน�ากลองตดตวเวลาออกเดทเพอใหคนบนโลกออนไลนชวย
กนพจารณาดหนมๆ แตละคน รวมถงชวยแนะน�าหญงสาวคนนในการ
ปฏบตตวผานชองทางไลฟสตรมดวย
ไคลชใหเหนถงศกยภาพของมนษยภายใตบรบทของเทคโนโลย
เขามองวาในอนาคตเสนแบงระหวางความเปนมนษยกบเทคโนโลยจะ
พราเลอนยงขน “ทกวนนมการทดลองเกดขนมากมายททาทายขอบเขต
และศกยภาพระหวางมนษยกบ AI” ยกตวอยางเชนโปรเจกต Sorting
Demon ทเฝาสงเกตลกษณะของผคนทงเรองสผว รปราง หนาตา
โดยเกบขอมลเหลานนไวเปนภาพและน�ามาเรยงตอกนเพอใชในการ
สรางสรรคหนยนตคอมพวเตอรใหม “ทศนคต” และ “ความเขาใจ” ได
เหมอนมนษย นอกจากนนยงมโปรเจกต Exhausting a Crowd (www.
exhaustingacrowd.com) ทใชกลอง CCTV บนทกภาพเหตการณตางๆ
จากบรเวณ Piccadilly Circus ของกรงลอนดอนเปนเวลา 12 ชวโมง
และเปดใหผทรบชมผานอนเทอรเนตเขาไปเตมขอความสรางเรองราว
ขนใหมได โดยโปรเจกตนไดรบแรงบนดาลใจมาจากวรรณกรรมเรอง
An Attempt at Exhausting a Place in Paris ของจอรจช เพเรค
(Georges Perec)
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
18
International Symposium
ความชาญฉลาดของจกรกล ปญญาประดษฐ... สมองกลอจฉรยะ… หรอทเราเรยกกนสนๆ วา “AI”
ในทกวนนใชหลกการของเซลลประสาทเทยมในการท�างาน (Convo-
lutional Neural Network - CNN) ซงเปนฟงกชนทางคณตศาสตรท
เลยนแบบการท�างานของสมองมนษย เซลลประสาทเทยมเหลานจะ
ท�างานรวมกนเพอแปรขอมลจากสงทหนยนตมองเหนหรอสมผสไปส
การกระท�าตางๆ ไคลยกตวอยางกเกลทน�าหลกการนไปใชกบโครงการ
ทดลอง DeepDream เพอเปลยนภาพขอมลทไดรบมาใหกลายเปนภาพ
ศลปะ กเกลเรยกภาพเหลานวา Inceptionism และถอวามนเปนภาษา
สมองของโลกดจทล แตหลงจากนนกเกดขอถกเถยงขนมามากมายใน
ประเดนดานความงามและบทบาทของศลปนในการสรางสรรคงาน
ศลปะ กเกลจงเปดตวสถาบน Google Culture Institute ขนในป ค.ศ.
2011 พรอมกบโปรเจกตทชอ Google Art & Culture โดยมเปาหมาย
เพอสรางโอกาสการเขาถงองคความรใหมๆ และสรางแรงบนดาลใจให
กบคนรนหลง
ตวอยางเพมเตมทไคลพดถงตอมา ไดแก การท�างานของปญญาประดษฐ
ทเรยกวา Neural Algorithm Artistic Style ซงสรางภาพถายในสไตล
ของภาพวาด และการใช Markov Random Field ผสมผสานภาพถาย
เขากบภาพศลปะจนเกดเปนผลงานแบบใหมขนมา
ปดทายหวขอนดวยกรณศกษาของเวบไซต Flickr ทมระบบเชอมโยง
ใบหนาเขากบค�าแบบอตโนมต ซงระบบนเคยกอใหเกดขอถกเถยง
รนแรงในสงคมหลงจากทมนแทกภาพใบหนาของคนผวสคนหนง และ
ขนค�าก�ากบวาลงกอรลลา เหตการณนนท�าใหเรารวาระบบการเรยนร
ของสมองกลยงตองถกพฒนาตอไปอกมาก
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
19
International Symposium
“เซลลประสาทของมนษยคอหวใจพนฐานทปญญาประดษฐใชในการเรยนรและพฒนาสมองกลผานเซลลประสาทเทยม”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
20
International Symposium
ความเปนมนษยกบการพฒนาจกรกลตวอยางการใชงานโครงขายประสาทในอปกรณหรอซอฟตแวรไดแสดง
ใหเหนถงความเปนไปไดทเปดกวางตอการน�าประสบการณของผใชมา
ประกอบเขากบระบบสมองกล ในโปรเจกต Terrapattern 2016 ทไคล
ท�างานรวมกบ โกแลน เลวน (Golan Levin) และ เดวด นวบร (David
Newbury) พวกเขาออกแบบชดค�าสงส�าหรบการคนหาภาพทคลายกน
จากภาพถายดาวเทยมของเมองตางๆ ทงในดทรอยต นวยอรก เบอรลน
และไมอาม เพยงผใชก�าหนดขอบเขตของภาพทตองการคนหา ค�าสงก
จะไปเลอกพนทอนๆ ในเมองทมลกษณะคลายคลงกนมาแสดงผลดวย
หวใจส�าคญคอเราตองเชอมตอขอมลใหไดผลทแมนย�า ไคลใชวธใส
ขอมลเพมเขาไปเพอใหเกดการประมวลผลซ�าของระบบประสาทเทยม
(Recurrent Neural Networks – RNN) เมอตวโครงขายสมองกลท�างาน
ซ�าหลายๆ ครง ผลลพธทไดกจะแมนย�ายงขน
ความชาญฉลาดระหวางจกรกลและมนษยไคลตงค�าถามวาจะเกดอะไรขนถามนษยเปนเพยงสวนประกอบเลกๆ
ของเครองจกร? มนษยเราจะยอมรบกบไอเดยนนไดหรอไม? สงท
ปรากฏในปจจบนคอมนษยเลอกสะทอนความกลวตอปญญาประดษฐ
นดวยการออกแบบหนยนตทแสดงพฤตกรรมไมตางจากทเราปฏบต
ตอกน (ดงทเหนในหนงสอและภาพยนตรตางๆ) ไคลยยกตวอยาง
นทรรศการ The Fear Of Missing Out ทใหหนยนตตดสนใจเลอก
วาจะวางผลงานศลปะไวทต�าแหนงไหนในแกลเลอร สวนมนษยนน
ท�าหนาทเปนเพยงผรบสารและตองจดนทรรศการตามทหนยนตบอก
หรอโปรเจกต Bot or Not? ทใหผชมลองทายวาเสยงดนตรทไดยนเปน
งานประพนธของมนษยหรอหนยนต ซงกแสดงใหเหนชดเจนวาปญญา
ประดษฐสามารถแตงเพลงไดแคตามกรอบของขอมลทรบเขาไปเทานน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
21
International Symposium
“ขอแตกตางทแทจรงระหวางมนษยกบเครองจกรกคอมนษยเรามความ
ซบซอนมากกวามาก”
ไคลทงทายกบผฟงถงบทบาทของปญญาประดษฐในโลกอนาคต
โดยตวเขาอยากเหนการใชงาน AI เพอสรางความเทาเทยมในทกมต
ทงเรองความเปนธรรมทางรายได การลดความเหลอมล�าในระบบ
เศรษฐกจ ฯลฯ ปญญาประดษฐจะเปนเครองมอทมาชวยเราท�างานใน
สวนทมนษยไมสามารถท�าไดจรงๆ อยางเชนการแปลภาษา การจ�าแนก
รปภาพดวยความเรวสง การแปลงเสยง ซงแนนอนวาในบรบทเชนน
เครองจกรจะมาแทนทมนษยได
แตทายทสดแลวไคลเชอวา แมมนษยกบเครองจกรจะมความ
เชอมโยงตอกนมากขนในอนาคต แตมนกไมไดสงผลใหเราม
ความเปนมนษยนอยลง เพยงแตเราทกคนจะมความเปนปจเจก
ตอกนมากขนเทานนเอง
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
22
29-30—10—16—
International Symposium
ชวต ดนตร การสรางสรรค กบรปแบบของเสยงในมตใหมยร ซซก ศลปนดานเสยง
เรอง : กมลกานต โกศลกาญจน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
23
ยร ซซก (Yuri Suzuki) สรางสรรค ผลงานและคนหาขอบเขตของเสยง ผานการทดลองหลายชน เขารบแรงบนดาลใจจากการตงค�าถามเรองความสมพนธ ระหว างเสยง กบอารมณของมนษย ทผานมา ย ร เ ล อ ก ท� า ง า น ข า ม ส า ข า ก บ ผ เช ยวชาญท ง ในด านจตวทยา ศกษาศาสตร ฯลฯ ประสบการณ ของเขาทดไซนสตดโอ เมวะ เดนก (Maywa Denki) และการศกษาตอ ท Royal College of Art ประเทศ อ งกฤษ ท� า ให เ ข าพฒนาฝ ม อดานดนตรและเทคโนโลยมาอยาง ตอเนอง
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
24
International Symposium
กระทงในป ค.ศ.2008 ยรจงเปดสตดโอและหองทดลองของตวเอง
ภายใตชอ Yuri Suzuki Ltd. (YS Lab) เพอท�างานวจย พฒนาผลตภณฑ
พรอมเปนทปรกษาใหกบธรกจระดบโลก อาท กเกล พานาโซนก และ
ดสนย บนเวท CU2016 ทผานมา ยรพดถงความแตกตางระหวาง “เสยง”
กบ “ดนตร” ผานผลงานสรางสรรคหลายๆ ชน
The Physical Value of Sound - เสยงในเชงกายภาพนคอโครงการทดลองเลนแผนเสยงกบวสดตางๆ เนองจากยรมปญหา
กบการตองยายถนฐานทท�าใหเขาไมสามารถขนสงแผนเสยงและซด
ทงหมดไปได เขาจงเรมคนหาวธทท�าใหเขาสามารถบนทกเสยงเพลง
ทชนชอบโดยใชพนทและเวลาในการเดนทางนอยทสด จนคนพบ
ทางเลอกการเลนเพลงผานสอใหมๆ และพลกความเปนไปไดในการ
อานแผนเสยงผานโปรเจกตตางๆ มากมาย อาท
• Sound Chaser – เครองเลนแผนเสยงทน�ากลองอานแผนเสยง
ขนาดเลกมาวงบนชนสวนของแผน ในลกษณะเหมอนรถไฟวงบนราง
เพอใหเกดการสรางเสยงทแตกตางกนออกมา โดยผใชงานสามารถ
เลอกก�าหนดรางการวงของเครองอานแผนไดตามใจชอบ
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
25
International Symposium
• The Sound of Earth – เมอยรตองการพนทบนทกเสยงทมขนาด
ใหญขน เขาจงทดลองท�าเครองอานแผนเสยงใหเปนทรงกลมเหมอน
ลกโลก แตครงนเขาไมไดสรางแคสอกลางเทานน แตยงกาวไปถงการ
สรางเนอหาใหกบสอนนดวย เขาออกเดนทางไปทวโลกเปนระยะเวลา
4 ปเพอเกบตวอยางเสยงดนตรของแตละประเทศ ทงเพลงทองถน เพลง
สวด เพลงฮต เสยงพดในวทย ฯลฯ กอนทจะน�าเสยงเหลานนมาก�าหนด
ลงบนแผนเสยงลกโลก โดยใหแตละเสยงมต�าแหนงตรงกนกบพนท
ทางภมศาสตรจรง ผลลพธคองานเสยงความยาว 30 นาททสะทอน
เอกลกษณของแตละประเทศ เปรยบเสมอนการไดเดนทางทองไปใน
โลกผานสมผสของเสยงนนเอง (https://vimeo.com/51293263)
Pre-design Soundscape - เสยงจากสงแวดลอมรอบตวยรคนหาความหมายของเสยงในมตของการออกแบบดวยการตงค�าถาม
วาสภาพแวดลอมมผลอยางไรตอการออกแบบเสยงบาง อยางเชนเสยง
นาฬกาปลก เสยงโทรศพทเรยกเขา เสยงกรง หรอเสยงสตวเลยง
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
26
International Symposium
“การฟงซ�าสามารถกระตนใหมนษยเราไดไอเดยบางอยางและน�าไปสการจดจ�าเสยงหนงๆ ไดในทสด”
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
27
International Symposium
ยกตวอยางเชน เสยงเรยกเขาของโทรศพทมอถอโนเกยทมาจากเพลง
Gran Vals (โดยฟรานซสโก ตาแรรกา (Francisco Tárrega) นกกตาร
ชาวสเปน) เสยงเปดเครองคอมพวเตอรแอปเปลทชวยสรางอตลกษณ
ใหผลตภณฑ หรอเสยงรถไฟใตดนในลอนดอนทออกแบบความถไวท
220 เฮรตซเพอใหหของมนษยเกดแรงสนสะเทอนทพอด
จากนนเขาไดยกตวอยางงานออกแบบเสยงจากสภาพแวดลอมใน
หลายๆ โปรเจกตทมงเนนการเปลยนเสยงรบกวนใหมบคลกนาฟงมาก
ขน อาท
• Organizing Noise – วศวกรคนหนงไดน�าเสยงจากเครองพมพ IBM
1403 ทดงมากเวลาพมพงาน มาสรางเปนเสยงเพลงในป ค.ศ.1970
โดยสงพมพใหเปนจงหวะผานความยาวของหนากระดาษ ตอมาโยฮนน
โยฮนนสน (Jóhann Jóhannsson) นกออกแบบเสยงในภาพยนตรกได
น�าเสยงของเครองพมพนไปท�าเปนเพลงอกครงดวย
• Melody Road – ถนนของโนตดนตรคอถนนสายหนงในจงหวดคา
นางาวะ ประเทศญปน เมอมรถวงผานถนนนจะมเสยงดนตรดงขนเปน
เพลง ไอเดยนเกดจากความตองการแปรเสยงรบกวนในชวตประจ�าวน
ใหกลายเปนความไพเราะ ชวยสรางความเพลดเพลนใหแกผใชรถใช
ถนนได
• Sound Taxi – อกครงของการเปลยนเสยงรบกวนบนทองถนนใหกลาย
เปนดนตรเพราะๆ จดท�าขนโดยบรษท AIAIAI ภายใตโปรเจกต Make
the City Sound Better เปาหมายของโครงการคอการลดเสยงรบกวนใน
เมองโดยน�ารถทตดตงไมโครโฟนวงไปรอบเมองเพอบนทกเสยงรบกวน
ตางๆ ทงเสยงรถตด เสยงเบรก เสยงไซเรน เสยงกอสราง ฯลฯ จากนนก
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
28
International Symposium
น�ามาเขาซอฟตแวรวเคราะหความถเพอเปลยนใหเปนเสยงเพลงในรป
แบบตางๆ กน เชน เสยงรถวงกลายเปนเสยงเบส เสยงเรงเครองกลาย
เปนเสยงสง ฯลฯ ความนาสนใจคอเพลงทเกดขนจะสะทอนถงพลวต
บนถนนไดแบบเรยลไทม (https://vimeo.com/49306239)
• Music for Dyslexia – โปรเจกตนมเรองการศกษาเปนแรงบนดาลใจ
ส�าคญ น�ามาซงการสรางเครองมอเพอการเรยนรดนตรส�าหรบเดก
ทมความบกพรองในการอานเขยน ซงยรเองกเปนผหนงทมอาการ
ดสเลกเซยดวย
• Colour Chaser – ตอยอดจากโครงการ Music for Dyslexia คอการ
ออกแบบระบบโนตส�าหรบคนทมอาการดสเลกเซยใหสามารถอานโนต
ดนตรไดดวยสและรปทรงตางๆ แทน ไอเดยหลกคอการเปลยนเสยง
ใหเปนภาพ ใชสแทนโนตแตละตว ใชเสนแทนคาความยาวของเพลง
ท�าใหเดกๆ ทเปนดสเลกเซยสามารถเขาถงดนตรไดงายขน (https://
vimeo.com/74365372)
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
29
International Symposium
Relation with Sound - อทธพลของเสยงตอมนษยสดทายยรยงมความสนใจวาเสยงสงผลตอพฤตกรรมและความรสก
ของคนอยางไรบาง เขาพดถงเพลง Gloomy Sunday ทท�าใหคนฟง
อยากฆาตวตาย นนเปนแรงบนดาลใจใหเขาคนควาเรองความสมพนธ
ของเสยงกบจตใจในระดบทลกซง โปรเจกตทยรยกมากลาวถง เชน
• Breakfast Machine – เปนการท�างานรวมกนระหวางยรและ Platform
21 เพอสรางกลไกทสามารถรงสรรคเสยงขนจากขนตอนการท�าอาหาร
แบบตางๆ (https://vimeo.com/22784033)
• AR Music Kit – อกหนงแพลตฟอรมสรางเสยงดนตรเสมอนจรงดวย
กระดาษและภาพลายเสนงายๆ ทมพฒนาขอมลศลปะของกเกลและ
แอนดรอยดน�าเสนอ AR Music Kit แอพพลเคชนทเปลยนโทรศพทมอถอ
ใหกลายเปนเครองเลนดนตรนานาชนด เพยงแคเปดกลองแลวเลงไปยง
กระดาษโพสตอท คณกสามารถเลนเครองดนตร DIY นไดทนท
• Androp: Worlds Words Lights – ผลงานชนนยรไดออกแบบรวม
กบมาซาช คาวามระ (Masashi Kawamura) และคนตะ ชมซ (Qanta
Shimizu) เปนงานมวสกวดโอของวงดนตร Androp จากประเทศญปน
น�ากลไกหนยนตตวจวทเคลอนไหวดวยสญญาณ MIDI มาเตนเปน
จงหวะพรอมหนาจอแสดงผลดจทล ผชมวดโอจะไดเหนภาพปากของ
หนยนตทรองเพลงในภาษาตางๆ กนเปนค�าทแสดงถงความหวงของ
มนษยชาต โดยเหตทยรเลอกหนยนตเตนไดมาน�าเสนอเพลงนเปนเพราะ
เขาเองมความเชอวาของเลนและการเตนนนเปนภาษาสากลทเขาใจได
ตรงกนในทกวฒนธรรม (youtube.com/watch?v=13zERNtkbl0)
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
30
29-30—10—16—
International Symposium
ภาพยนตร VR กบการมองโลกดวยสายตาใหมเจสซกา บรลฮารท
เรอง : กมลกานต โกศลกาญจน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
31
หนงในเทคโนโลยเปลยนโลกอยาง Virtual Reality หรอความเปนจรงเสมอน คอการประดษฐภาพสามมตด วยคอมพวเตอร เ พอให ผใชสามารถสรางจนตนาการในสง ทเหนไดลกซงกวาปกต โดยหนงใน ผทมอทธพลตอการน�าเสนอ VR ใหกบผใชทวโลกทกวนนคอ เจสซกา บรลฮารท (Jessica Brillhart) ผ อ�านวยการฝายผลตภาพยนตร VR ของกเกล กอนหนานเธอท�างาน ในฝายผลตภาพยนตรของกเกล มากวา 7 ป และเกดความสนใจอยากคนหาวามนษยใชเทคโนโลยในฐานะเครองมอกนอยางไรบาง
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
32
International Symposium
ไมวาจะเปนนกบน ชางภาพ โปรแกรมเมอร ฯลฯ โดยเฉพาะเมอเทคโนโลย
ถกใชในการสอสารเชงอารมณ เชน เพอแนะน�าคนรกใหพอแมรจก
ทางออนไลน หรอเพอแสดงความรสกบนหนาจอทบางครงไมถกพมพ
ออกมาเปนตวอกษร แตเลอกใชเครองหมายหรอสญลกษณแทน ใน
ฐานะผก�ากบภาพยนตร เจสซกาสนใจวาเธอจะน�าเสนอแงมมของ
วทยาศาสตรและเทคโนโลยใหผคนเขาถงมากขนไดอยางไร และจะใช
เทคโนโลยภาพถายเพอพฒนาการสอสารใหดขนไดอยางไรบาง
อธบายเรองยาก…อยางสนกเจสซกายกตวอยางหวขอเรองทนาเบอส�าหรบคนทวไปอยางเชนการ
อธบายทฤษฎควอนตม เธอมองวาแทนทจะถายวดโอวศวกรก�าลง
อธบายขอมลยากๆ เกยวกบอปกรณควอนตมทเขาประดษฐ เราสามารถ
จะใชแคภาพพซซากบเบเกลมาอปมาความคดเชงเปรยบเทยบแทน
ซงจะท�าใหคนทวไปเขาถงแกนความคดนไดงายกวา นอกจากนน
เธอยงพดถงภาพยนตรสารคดเกยวกบชวตนกวทยาศาสตรทผผลต
ภาพยนตรเลอกใชสายตาและอารมณแบบมนษยปถชนมาเลาเรอง
จงถายทอดแงมมความคดและบคลกตางๆ ออกมาอยางเปนธรรมชาต
เธอใหเหตผลวาเพราะเราทกคนเปนมนษยเหมอนกน และความเปน
มนษยธรรมดานละทจะเชอมโยงถงกนไดงายทสด
การเกดขนของเทคโนโลย VR เปนจดเรมตนใหเจสซกาเรยนรและ
มองโลกใบนดวยสายตาทแตกตาง ครงหนงเธอไดรบอเมลจากวศวกร
ในกเกลใหทดลองใชกลองตนแบบของ Next Generation Camera
หรอกลอง 360 องศา เพอศกษาความเปนไปไดวากลองตวนจะสราง
ภาพยนตรใหเกดขนจรงไดอยางไร โดยตนแบบของกลองทวานเปนการ
น�าเอากลองหลายๆ ตวมาเรยงตอกนเปนวงกลมแบบไมเชอมตอกน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
33
International Symposium
และทกตวท�างานแยกกนเปนปจเจก หลงจากนนเจสซกาออกเดนทาง
ไปยงทตางๆ ทวโลกเพอทดลองใชกลองดงกลาว จนในทสดเธอกพบ
ค�าตอบวา “การจะท�างานชนหนงใหไดผล คณจ�าเปนตองรทงจกรวาล
ของมน” นนคอในฐานะผสรางสรรคเนอหา (Creator) เธอจ�าเปนตอง
เขาใจทงจกรวาลของ VR กอน ตงแตการท�างานของเทคโนโลยไปจนถง
เนอหาทอยากจะสอสาร
เจสซกาเรมตนจากการท�าความเขาใจ “กรอบการมอง” ทส�าหรบผก�ากบ
หรอนกสรางภาพยนตรทวไปแลว เรองราวทกอยางเกยวกบตวละคร
และการเดนเรองจะเกดขนภายในกรอบน แตส�าหรบงาน VR สงทตาง
ออกไปกคอขอบเขตการมองของผชมนนไมมกรอบ สงทเหนจะเปลยน
ไปตามทศทางทผชมหนมอง และกรอบสเหลยมทคนเคยไดกลายเปน
วงกลมทเปนเสมอนโลกทงใบ นกสรางภาพยนตรอาจจะคดวานเปน
ความโกลาหลครงใหญ แตเจสซกากลบแยงวาหากเรามองเหนความ
สวยงามภายใตความวนวายน มนจะน�าไปสคณคาใหมๆ ทไมเคยปรากฏ
มากอน
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
34
International Symposium
“ฉนยอมเสยกรอบเฟรมอนเดมไป แตไดโลกทงใบกลบมา”
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
35
International Symposium
ในสวนการตดตอ เนองจากการเหนภาพแบบ VR นนไมมกรอบและ
เปนทรงกลม การตดตอ VR จงตองมาท�าความเขาใจใหมวาวตถหนง
หรอคนๆ หนงทก�าลงเคลอนไหวอยในภาพก�าลงมงหนาจากทศไหน
ไปยงทศไหน เพอจะไดชน�าผชมใหหนไปตามทศทางทตองการได
การตดตอภาพยนตร VR จงเปนการพาผชมไปยงจดทจะเคลอนไหว
ตอไปในลกษณะทคลายกบการหมนของโลก
สงทตองค�านงถงในการสรางภาพยนตร VR 1. การมอย (Existence)
สมมตวาผชมตองการบอกครอบครวของพวกเขาวาไดไปทองเทยวหรอ
ไปดคอนเสรตของนกรองชอดง ส�าหรบภาพยนตร VR แลว นนมคา
เทากบการมตวตนอยจรงในสถานทนน ซงเปนการเดนทางไปในฐานะ
“ผเยยมชม” ทมประสบการณในพนทนนๆ “การมอย” ในทนจงหมาย
ถงการเปลยนสถานะจากผชม (Viewer) เปนผเยยมชม (Visitor)
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
36
International Symposium
2. ประสบการณ (Experience)
ประสบการณคอสงยนยนวาคนๆ หนงไดเขาไปอยในพนทนนอยางไร
มปฏสมพนธอยางไร มสวนรวมหรอมความหมายในชวงเวลาขณะหนง
อยางไร ผผลตภาพยนตร VR มหนาทคาดเดาใจของผเยยมชมใหไดวา
พวกเขาจะหนหนาไปยงทศทางไหนตอ โดยสามารถแบงวธการก�าหนด
ประสบการณตามลกษณะของผเยยมชมได 2 ประเภท
• ประเภทตงใจ (Attention) คอผเยยมชมทตดตามเรองราว ความ
เคลอนไหว หรอวตถทเรยกรองความสนใจ โดยจะมงสายตาไปตาม
ความเคลอนไหวนนๆ
• ประเภทตอตาน (Rebellion) คอผเยยมชมทเลอกมองไปในทศทาง
ตรงกนขามกบจดสนใจทก�าหนดไว ดงนนผผลตภาพยนตร VR จงตอง
ค�านงถงบรบทแวดลอมและสถานการณทเกดขนแบบรอบดาน เชน
ในขณะทมเหตการณหนงเกดขน สงรายรอบทงหนา-หลง ซาย-ขวา
บน-ลาง ภายในพนทนนมอะไรเกดขนบาง
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
37
International Symposium
“เมอเขาใจไดวาผเยยมชมจะหนตอไปในทศทางไหน หรอมการตอบสนองอยางไร ผผลตภาพยนตร VR กจะสามารถสรางการเชอมโยงและน�าเสนอความสมพนธอนตอเนองภายใตจกรวาลทสรางขนได และผลลพธกคอเสนทางของเรองราวทเปดให ผเยยมชมไดเขาไปคนหา”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
38
International Symposium
ปจจยแวดลอมอนๆ ในกระบวนการผลตอยางไรกด บางครงการสรางเสนเรองในโลก VR กซบซอนไดอยาง
คาดไมถง เชน ภาพบางภาพทไมมจดสนใจเลย หรอบางภาพทมสง
ดงดดมากเกนไป เจสซกาแนะวามปจจยอนๆ ทตองค�านงถงดวยคอ
• การมสวนรวม (Engagement) พจารณาวาผเยยมชมแตละคน
เชอมตอกบพนทอยางไร
• การตอยอดและการตอบสนอง (Extend/Respond) ดปฏสมพนธ
ตอการมสวนรวมขององคประกอบในภาพ
• การตระหนกถงการมอยของพนท (Spatial Awareness) ค�านงถง
ระยะของพนทอยางลงตวเพอเวลาเปลยนมมกลองแลวผชมจะไมรสก
อดอด
• การค�านงถงลกษณะทางกายภาพ (Physicality) ลกษณะท
แตกตางกนของตวละครทอยรวมกนในพนทยอมสงผลตอการก�าหนด
รายละเอยดบางอยาง เชน ความสงของกลองทใชแทนระดบสายตาของ
นกดนตรทนงอยในวงออเคสตราจะตองอยในระดบทต�ากวาวาทยากร
เปนตน
• การตกแตง (Enrichment) เพมเตมรายละเอยดใหเกดการจดจ�า
ประสบการณหรอเกบความทรงจ�าตางๆ ไวอยางพเศษสด โดยประสบการณ
ทผเยยมชมแตละคนไดรบนนขนอยกบทศทางของการเลอกมองผาน
กลองดวย
• การรบร (Perception) แมมนษยเราจะมขดจ�ากดในการรบร
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
39
International Symposium
ประสบการณตรงหนา แตในโลกของ VR เราสามารถเพมเลเยอรและ
มตของความจรงใหลกกวาเดมได ซงเปนการยกระดบการรบรใหเพมขน
กลบมาทหวขอเรอง “จกรวาล” ทเจสซกากลาวไวกอนหนาน ส�าหรบโลก
ของภาพยนตร VR แลว จกรวาลกคอเรองราวนนเอง แตเปลยนสถานะ
ของการเลาจากทคนๆ หนงเขาไปมประสบการณโดยตรงแลวเดนออก
มาบอกตอกบคนอนๆ กลายเปนผทฟงเรองราวนนสามารถเขาไปม
ประสบการณตรงนนไดดวยตวเองโดยไมตองพงพาคนกลางในการ
เลาเรองอกตอไป
“ภาพยนตร VR คอจดเรมตนททาทายการรบรเดมของมนษย
แสดงใหเหนถงสงทเปนมากกวาประสบการณทเราคนเคย ดวย
นวตกรรมทคดคนขนใหมและพฒนาไปขางหนาอยางไมหยดยง”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
40
29-30—10—16—
International Symposium
อนาคตของคณ อนาคตของไทย ในโลกใบใหมของธรกจดจทลไคล อง
เรอง : วสาข สอตระกล
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
41
ในฐานะนกลงทนร นใหมทมพอรต โฟลโอโดดเด นอยางมากกบการลงทนในกล ม Tech Startup ไคล อง (Khailee Ng) เปนหนงใน ผ ร วมบรหาร 500 Startups ธรกจเวนเจอร แคป ทลท มความ เคลอนไหวสงสดในซลคอนวลเลย 500 Startups กระจายการลงทนไปแลวกวา 1,600 ครงใ น 50 ปร ะ เ ทศ ซ ง ร วมถ งสตาร ทอพในกล มประเทศเอเชยต ะ ว นออก เฉ ย ง ใต ด ว ย อ าท Grabtax i , HappyFresh , Carousell และ Bukalapak ค ว า มค ด เ ห น แ ล ะ ม ม ม อ งก า รลงทนของไคล ได รบการตพมพ สม� า เสมอในส อระดบ โลกอย าง Bloomberg, TechCrunch, Wall Street Journal และ Fortune
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
42
International Symposium
พลงของความคดไคลเชอวาความคดสรางสรรคและการแสวงหาแรงขบทจะท�าใหฝน
นนเปนจรงคอบนไดส�าคญทจะน�าพาความส�าเรจและความภาคภมใจ
มาสทงปจเจกบคคลและสงคมได ไคลไดเลาถงไอเดยทมพลงยงใหญ
ตอการสรางความเปลยนแปลงในวถโลกยคใหม เราทกคนคงเหนชด
อยแลววาความคดใหมๆ จากโลกธรกจเทคโนโลยนนก�าลงเปนดาวรง
พงแรงในตลาดการลงทนทวโลก โดยเฉพาะในป ค.ศ.2016 ทหาอนดบ
หนมลคาสงสดในตลาดหลกทรพยสหรฐอเมรกาไดตกเปนของกลม
ธรกจเทคโนโลยทงหมด (ตางลบลบจากเมอป ค.ศ.2011 ทอตสาหกรรม
การเงนและพลงงานครองโลก) นอกจากนนเขายงชใหเหนวาในทกๆ
ความเคลอนไหวของธรกจบรการทผเลนรายใหญในโลกก�าลงน�าเสนอ
แทจรงแลวในฉากเบองหลงยงมผเลนรายยอยอกมากมายทสามารถ
ท�าในสงทเหนอกวาไดแบบนาทตอนาท ไมวาจะในโลกยานยนต
การเงน ลอจสตกส สนคาอปโภคบรโภค ฯลฯ ขอเพยงแคผบรโภค
ลองส�ารวจตวเลอกใหกวางขนอกนด เรากจะพบวามสดยอดไอเดย
อกมากมายทพรอมจะตอบโจทยเราในทกมมโลก
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
43
International Symposium
ปจจบนรฐบาลของหลายประเทศทวโลกไดหนมาใหความส�าคญ
กบ “พลงของไอเดย” โดยเฉพาะในกลมประเทศทเคยคาน�ามนเปน
อตสาหกรรมหลก ยกตวอยางเฉพาะในป ค.ศ.2016 เมดเงนจ�านวน
มหาศาลจากธรกจพลงงานทวโลกก�าลงหลงไหลมาส กล มธรกจ
เทคโนโลยนองใหมทขนาดเลกกวามาก ทงในรปแบบของการเขา
ซอกจการและการรวมลงทนในสไตลเวนเจอรแคปทล ซงส�าหรบ
ประเทศไทยเอง รฐบาลปจจบนกดเหมอนจะใหความส�าคญกบการ
เตบโตของไอเดยในกลมน มการจดสรรงบประมาณสนบสนนใหกบกลม
ธรกจสตารทอพถง 570 ลานบาทในอนาคตอนใกล
อยางไรกด ไคลมองวานกลงทนจากเอเชยตะวนออกเฉยงใตเองดจะ
ยงขาดความเชอมนตอพลงของสตารทอพหนาใหมในภมภาคเดยวกน
เขาชใหเหนวาเมอมธรกจสตารทอพหนาใหมเกดขนในภมภาคน
เมดเงนทไหลเขามาจบจองโอกาสแหงการกาวกระโดดกลบเปนเงนจาก
สองมหาอ�านาจใหญอยางญปนและสงคโปร ซงเปนเรองทนาเสยดาย
และนาเปนหวงไมนอยตอความเขมแขงทางเศรษฐกจของชาวเอเชย
ตะวนออกเฉยงใต
ดไซน ธรกจ เทคโนโลย คอคลนลกเดยวกนบางคนอาจจะมค�าถามวา “นเปนเรองทไกลตวเกนไปหรอเปลานะ?
ถาฉนเปนแคนกออกแบบหรอผประกอบการสรางสรรครายเลกๆ ไม
ไดเปนนกลงทนเวนเจอรแคปทลหรอนกนโยบายดานเศรษฐกจ ฉนจะ
มสวนไดสวนเสยตรงนไดอยางไรบาง?” ค�าตอบทไคลใหกลบมากคอ
“เราทกคนลวนจะไดรบผลกระทบทงสน” เพราะความเปลยนแปลงนได
มายนกดกรงอยหนาประตบานของเราทกคนแลว แนนอนวาตอจากน
ไป พลวตขบเคลอนธรกจตางๆ ทงสวนการระดมทน การบรหารจดการ
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
44
International Symposium
การพฒนาสนคา การออกแบบบรการ ฯลฯ จะตองมประเดนเรอง
เทคโนโลยเขามาเกยวของมากขนอยางหลกเลยงไมได ไคลกลาววาใน
อนาคตอนใกล เทคโนโลยจะเขามามบทบาทชดเจนอยางมากในการ
เตบโตของธรกจออกแบบสรางสรรค ทงในโลกของศลปะ ดนตร ดไซน
การตน เกม ภาพยนตร การแสดง แฟชน อาหาร วรรณกรรม ฯลฯ โดย
จะเหนไดจากพลงของเวบไซตอยาง Kickstarter, Indiegogo, Etsy หรอ
Pomelo ในปจจบน
ไคลเนนย�าวาเทคโนโลยและไอเดยใหมๆ สามารถสงผลเชงบวก
มากมายตอโลกของการออกแบบสรางสรรค เรมตงแตขนการหาทน
เพอพฒนางานดไซน การทดสอบศกยภาพและความนาสนใจของ
ดไซนนน การหาตลาดและชองทางการขาย รวมถงการรบฟดแบคจาก
ผใชเพอปรบปรงแกไขงานดไซนใหดยงขน กลาวคอดไซเนอรสามารถ
เรยนรและพฒนางานดไซนใหมศกยภาพ “เชงพาณชย” ทสงขนบน
ความชวยเหลอของเทคโนโลยสมยใหม เราเรยนรไดจากสถตการเยยม
ชม จากสถตการขาย จากลกษณะการใชงานบนอนเทอรเฟส มขอมล
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
45
International Symposium
เชงลกมากมาย เราสามารถประมวลผลไดดวยเทคโนโลยงายๆ ทม
ในทองตลาด ซงทงหมดทงปวงนทกคนสามารถท�าไดดวยตนทนท
ต�าลงกวาในอดตหลายสบหลายรอยเทา
ทกวนนเมอดไซเนอรไดออกแบบแหวนวงหนงขนมา เขายงไมตอง
ลงทนซออญมณจรงมาผลตผลงานกได เขาเพยงโพสตขายดไซนนน
บนเวบไซตกอน ตอเมอมค�าสงซอเขามา การผลตจรงถงจะเรมขน
“นคอรปแบบการท�าธรกจแบบเรยลไทม งานดไซนทดจะสงถงมอลกคา
ไดในสองสปดาห สวนดไซนทไมเวรคกแคหายไปจากหนาเวบ ธรกจ
ออกแบบไมตองแบกรบตนทนอะไรมากไปกวาน”
ไคลใหก�าลงใจผฟงอกครงวาแมคณจะเขยนโปรแกรมเองไมไดหรอ
ไมไดเปนนกธรกจในสายเลอด คณกสามารถสรางธรกจทประสบ
ความส�าเรจขนไดดวย “จตวญญาณ” และ “แรงขบ” ของนกออกแบบ
เขายกตวอยางวาอดตสตารทอพดานเทคโนโลยนบสบนบรอยท
กอตงขนโดยเหลาดไซเนอร หลายๆ ชอในนนไดเตบโตกลายเปน
“บกเนม” ทประสบความส�าเรจอยางมากในเชงธรกจ ไมวาจะเปน
Youtube, Flickr, Instagram, Etsy, Vimeo, Kickstarter, Behance
หรอกระทง Airbnb บรษทเหลานลวนเตบโตขนจากไอเดยและความ
พยายามของดไซเนอรทงสน
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
46
International Symposium
ฟงเสยงความคด สรางวถทาง อยาฆาความคดของคณเองไคลย อนเลาถงกาวแรกทช วตของเขาไดสมผสกบธรกจในโลก
อนเทอรเนตวา ในชวงปดภาคเรยนหนงสมยทเขายงเปนวยรน ไคลและ
เพอนเรมหดออกแบบเวบไซตกนเอง และวงขายโปรเจกตเหลานนใหกบ
องคกรธรกจตางๆ เพอน�าเงนมาซอโทรศพทมอถอเครองใหมทเขา
อยากได จากจดนนไคลไดกลายเปนฟรแลนซรบออกแบบเวบไซตอย
รวมสบป มนคอโอกาสทเขาสรางขนเอง น�ามาซงรายไดและความภาค
ภมใจในแบบทเขาไมเคยสมผสมากอน นอกจากนนแลว ไคลยงเปด
โอกาสใหตวเองไดเรยนรเรองการระดมทนจากการเปนสมาชกสโมสร
นกศกษา ชวงนนเขารบหนาทคดกจกรรมตางๆ เพอเรยไรเงนสนบสนน
จากทกทศทาง ซงดเหมอนวาเขาจะท�ามนไดดมากเสยดวย
ประสบการณวยเรยนเหลานท�าใหไคลไดขอสรปกบตวเองวา การจะ
ขบเคลอนไอเดยดๆ ใหเกดเปนรปธรรมไดนน เขาจ�าเปนตองหากลม
คนสนบสนนทมากพอ และการสอสารกคอหวใจ เขาตองหาวธท�าให
ผคนเชอในไอเดยเลกๆ เหลานนใหได
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
47
International Symposium
“การฟงคอทกษะทส�าคญทสดในการ ผลกดนสดยอดไอเดยใหเตบโต ผมจะตงใจฟงและใหความสนใจกบความคดตางๆ อยางจรงจงเสมอ และเมอผมรสกเชอในไอเดยหนงๆ ขนมา ขนตอไปกคอการหาเพอนรวมอดมการณมาชวยปลกปนไอเดยนนใหเปนจรงขนใหได”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
48
International Symposium
หลงเรยนจบและท�างานไดสกพก ไคลตดสนใจยายถนฐานจากมาเลเซย
ไปตามหาฝนทใหญขน ณ ซลคอนวลเลย (สหรฐอเมรกา) ซงไมนาน
นกเขากพบวาขอไดเปรยบทส�าคญทสดทซลคอนวลเลยมใหกบบรรดา
นกคดจากทวโลกกคอ “ทนคณมเพอน…เพอนประเภททพรอมจะ
ตนเตนกบความคดใหมๆ ของคณ และยนดจะชวยเหลอคณทงใน
ดานค�าปรกษาและการใหทน” นคอเหตผลทเขาตดสนใจกอรางธรกจ
เวนเจอรแคปทลรวมกบเพอนใหมในซลคอนวลเลย ซงภายในระยะเวลา
แคสองป “500 Durians for Southeast Asia” โปรเจกตการลงทนท
ไคลกอตงขนกไดมสวนผลกดนสตารทอพหนาใหมในภมภาคเอเชยถง
กวา 200 บรษท
ตดปกความคดใหเปนธรกจทเยยมยอดอยางไรกด การทสดยอดไอเดยของคณจะเตบโตกลายเปนธรกจ
ทประสบความส�าเรจไดนน “ความเรว” คอปจจยทส�าคญมาก ไคลชอบ
รวมงานกบผคนทตนเตนมากพอทจะท�าสงตางๆ อยางเรวทสด “เมอคณ
ฟงความคดหนงๆ และคณเชอในมนแลว คณตองลงมอท�าอะไรบาง
อยางทนท” นคอกลยทธทเขาพสจนดวยตวเองแลววามประสทธภาพ
สงสดในการผลกดนไอเดยใหพฒนากาวหนาอยางเปนรปธรรม “ท�าให
เรวทสด คอ ท�ามนเดยวน” ไคลสรป
สวนกลยทธทสองทเขาเชอวาจะเปลยนโฉมหนาการท�าธรกจสตารท
อพไดในอนาคตกคอ การพฒนาแพลตฟอรมธรกจทเออตอการผลกดน
ความคดสรางสรรคใหมๆ ซงนกคอเปาหมายทไคลก�าลงท�ากบองคกร
500 Startups ของเขา “เราก�าหนดเปาหมายให 500 Startups ท�า
หนาท 5 อยางในอนาคต หนงคอเราจะใชอนเทอรเนตเปนแพลตฟอรม
ของการสรางสรรค สองคอเราจะเปนผใหทนตงตนทใหญทสดในโลก
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
49
International Symposium
สามคอเราจะมบรการสนบสนนการเตบโตของสตารทอพ สคอเราจะ
น�าเสนอเนอหาความรทเปนประโยชนตอการศกษาดานการลงทน
(โดยเฉพาะการลงทนแบบเวนเจอรแคปทล) และหาคอเราจะเปน
เครอขายททรงพลงทสดส�าหรบนกสรางสรรคทวโลก
“ขอเพยงคณมฝนทจะออกแบบอนาคตของตวเอง จงออกไป
คนหาไอเดยทคณเชอ แลวเทคโนโลยจะชวยคณได เดกหนม
ธรรมดาอยางไคลท�ามาแลว ดไซเนอรอกมากมายมหาศาลในโลก
กท�ามาแลว เชอเถอะวาคณจะมเพอนคอเดยวกนทพรอมจะชวย
ใหฝนของคณทะยานไปขางหนาไดเสมอ”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
50
29-30—10—16—
International Symposium
จากหนาจอส พนทกายภาพ …ดจทลท สมผสไดจรง ยซ องเกสเลวา
เรอง : อาศรา พนาราม
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
51
“ทางออกของอนาคตเป น เรองของการหาความจรงรปแบบใหม โลกทเขาส ยคดจทลนนไมไดจ�ากด อย ทหนาจอ แตยงตองสอสาร ม ปฏสมพนธ และสมผสไดจรงดวย” ยซ องเกสเลวา (Jussi Ängeslevä) ผเชยวชาญดานการพฒนาสอแขนง ใหม สอดจทลและการออกแบบ ปฏส มพนธ จ าก ART+COM Studios (กรงเบอรลน ประเทศ เยอรมน) บอกเลากบผฟงถงผลงาน Interactive Installation ททมงาน ของเขาน� า โปรแกรมซอฟต แวร ตางๆ มาพฒนาสอดจทลใหสามารถ จบตองได “นอกจอ”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
52
International Symposium
ถายทอดความคดดวยการเคลอนไหวยซเรมท�างานดานนตงแตป ค.ศ.2006 ใหกบ BMW ทเมองมวนก
โดยครงนน BMW ตองการงานออกแบบตดตง (Installation) ทเสนอ
มมมองสอนาคตและเปดใหผชมสมผสกระบวนการออกแบบรถของ
BMW ได โดยโจทยในการออกแบบคอ “เราจะท�าอยางไรใหคนเหน
โครงสรางทเคลอนไหวไดในพนทจรง” ART+COM จงทดลองออกแบบ
ซอฟตแวรควบคมการเคลอนไหวของลกเหลกขนาดเลก 700 ลก โดย
ทดลองกบตนแบบ 25 ลกกอนเพอดวาสามารถควบคมการเคลอนไหว
ไดดงใจหรอไม ซอฟตแวรและฮารดแวรท�างานเขากนหรอไม ฯลฯ การ
ท�าตนแบบนเปนขนตอนทส�าคญมาก ท�าใหเราเหนปฏกรยาของผชมทม
ตอการจดแสดง อกทงยงท�าใหนกออกแบบเขาใจกระบวนการไดดยงขน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
53
International Symposium
“ความผดพลาดนนเกดขนเสมอ ยงทดลองกยงแกไขไดทน และไดผลงานสดทายทออกมาดงใจ”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
54
International Symposium
งานนเรมจากการเคลอนไหวของลกเหลกทยงเหยง กอนจะน�ามาเรยง
ตอกนใหเหนโครงสรางทเปนระเบยบของรถ BMW รนหนง “งานลกษณะ
นเราไมไดตงใจท�าใหเหนภาพชด แตอยากท�าใหผชมเหนกระบวนการ
ออกแบบทางศลปะ ซงชวนใหเขาจนตนาการตอเนองไปถงคณภาพการ
ออกแบบของ BMW” ยซบอกวาผลงานครงนนไมเพยงแตใชจดแสดงใน
พพธภณฑเทานน แตยงตอยอดไปสงานการตลาดของแบรนดไดอกดวย
สะทอนความหมายในองศางานทท�าใหกบ BMW ถอเปนจดเรมตนของการผสานโลกดจทลให
สมพนธกบโลกวตถ ทผานมา ART+COM ไมไดท�าเพยงแคโปรแกรม
ควบคมการเคลอนไหวเทานน แตพวกเขายงลองเลนกบตววสด
ไปดวย ยกตวอยางเชนทงาน Shanghai World Expo 2010 ทพวกเขา
ออกแบบพาวลเลยนใหกบลกคารายหนงซงเปนบรษทผลตชนสวน
อวยวะเทยมทางการแพทย ครงนน ART+COM ท�าการสอสารดวย
วธดงเดมคอ การน�าชนสวนมอซงเปนสนคาของบรษทมาตดตงเรยง
กนจนเตมผนงหนงดาน โดยในมอแตละขางจะถอกระจกชนเลกๆ ท
สะทอนแสงในองศาตางๆ กน ในขณะทผนงฝงตรงขามน�าเสนอค�าพด
ของผพการเพอกระตนใหเกดการตความ ยซเลาวาผลงานดงกลาว
มคนเขาดถงวนละ 50,000 คน ถอเปนดไซนทประสบความส�าเรจและ
ชวนตดตามดวยวธคดในการสอสารผานองคประกอบงายๆ ซงมเพยง
แสง กระจก และซอฟตแวร (ในการควบคมมมกระจก) เทานน
มมมองบอกแกนแทของแบรนดอกผลงานหนงทยซเลาถงคองานของธนาคาร Deutsche Bank ประเทศ
เยอรมน เขาน�าโลโกอนเรยบงายของธนาคารมาออกแบบใหมเปน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
55
International Symposium
พกเซล 3 มตเพอน�าเสนอในพนทจรง หลกการงายๆ คอการท�าใหพกเซล
แตละชน “ฉายภาพ” และ “เคลอนทขนลง” เพอสะทอนถงปรชญาของแบรนด
แตความทาทายกลบอยทการควบคมพกเซลแตละชนใหไดดงใจ รวมถง
การตดสนวาจะสะทอนอะไรดวยแสงแบบไหน เพอถายทอดประสบการณ
ใดใหแกผชม ฯลฯ จนในทสดกไดขอสรปวาจะลองเลนกบแสงเงาเพอ
สรางภาพสะทอนกระจกตรงบรเวณทางเขาธนาคาร เมอคนเดนเขามา
เรอยๆ ภาพพกเซลทเหนกจะคอยๆ ประกอบกนเปนโลโกธนาคารท
สมบรณ ผลลพธนสรางความประทบใจและยงท�าใหผคนเขาใจถง
ปรชญาการหลอมรวมมมมองอนหลากหลายของธนาคารไดเปนอยางด
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
56
International Symposium
แสงสะทอนสอคณคาของแมน�า“River is…” คอผลงานท ART+COM ท�าใหกบนทรรศการฟนฟแมน�า
ในกวางจ ประเทศเกาหลใต งานนยซน�าแรงบนดาลใจจากการสะทอน
แสงของน�ามาเปนลกเลนในการสอสาร โดยเรมศกษาพนผวของน�าใน
แตละมมวาเมอถกแสงตกกระทบแลวจะสะทอนภาพอยางไร จากนน
จงเรมท�าตนแบบของพนผวดวยการตดและแกะกระจกเปนชนๆ ดวย
เครองตด 3 มต ในขนตอนนเขาพบวาลกษณะทแสงเคลอนผานผว
สมผสนนมความงดงามมาก เขาจงลองสรางพนผวขนจากรปทรง
เรขาคณตทตอกนเปนพกเซลหลายพนชน ออกแบบใหมลกษณะคลาย
แรงกระเพอมของผวน�าตามธรรมชาต สดทายคอยมาดวาจะเคลอบ
ผวสมผสดวยวสดอะไรจงจะใหแสงสะทอนทดทสด ยซกลาววางานน
จะไมใชเรองของซอฟตแวรเทานน แตยงเนนหนกทการคนหาวสดท
ตอบโจทยทสดดวย “การออกแบบพนผวนนจะตองท�าคไปกบการ
ออกแบบซอฟตแวรโคดทจะแปรคาแสงสะทอนบนผวน�าจ�าลองใหเกด
เปนตวอกษรปรากฏบนผนง ซงกตองสอดคลองกบชองานวาแมน�านน
มความหมายอยางไรตอผคน”
ดนตรกบการเคลอนไหวนอกจากงานทท�าในนาม ART+COM studios แลว ยซยงท�างานสวนตว
รวมกบศลปนทานอนๆ ดวย ซงผลงานในกลมนเขาจะไมใชเทคโนโลย
หรอการทดลองทซบซอนมากนก แตจะใหความส�าคญกบประเดนความ
คดมากกวา
ครงหนงยซมโอกาสท�างานนทรรศการรวมกบโอลาเฟอร อารนลด
(Ólafur Arnalds) นกแตงเพลงชาวไอซแลนด ในโปรเจกตทพพธภณฑ
แหงหนงของกรงเบอรลนไดเชญศลปนตางสาขามาท�างานรวมกนใน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
57
International Symposium
พนททก�าหนด เขาเลอกหยบชนงานตนแบบทไมไดใชแลวกลบมาคน
ชวตใหเคลอนไหวใหมอกครง เสมอนกบการเตนร�าของวตถและแสงท
สอดคลองไปตามบทเพลงของโอลาเฟอรราวกบมนเปนแรงบนดาลใจ
ซงกนและกน ยซประทบใจกบงานนมาก เพราะเขารสกวาแมจะใชวธ
การงายๆ แตผลลพธทไดนนกลบทรงพลง นอกจากนนยงเปนการใช
ประโยชนจากสงทมอยเดมมาท�าใหเกดความพเศษ เปนการสอสาร
ระหวางมนษยในพนทหนงๆ ทนาสนใจและมผเขาชมเปนจ�านวนมาก
ประสบการณนตอยอดไปสอกผลงานหนงทเทศกาลดนตรโซนาร เมอง
บารเซโลนา (ประเทศสเปน) โซนารถอเปนเทศกาลดนตรอเลกทรอนก
ทส�าคญงานหนงของยโรป โดยยซไดท�างานรวมกบภณฑารกษ
ศลปะเพอออกแบบการเตนร�าแบบใหม (Aesthetic Choreographed
Movement) จากการผสมแสงส RGB คอ แดง เขยว น�าเงน เขากบแสง
สขาวและเงาสด�า (รวมเปน 5 แสงส) เปนอกครงทเขาท�างานรวมกบ
โอลาเฟอรเพอน�าเสนอการเคลอนไหวของวงแสง 5 วงใหเขากบ
จงหวะของวงควอเตด “เพราะเปนเพลงอเลกทรอนกซงสามารถแปร
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
58
International Symposium
เสยงเปนสญญาณไฟฟาได เราจงควบคมการเคลอนไหวของวงแสง
5 วงเขากบ 5 ชองสญญาณเสยง การผสมสของฟลเตอรเปรยบเสมอน
กบการผสมชองสญญาณเสยงดนตร การสอดประสานกนระหวางมมตก
ของแสง การเคลอนไหว และมมมองทตางกนของผชม ยงท�าใหเกด
มตใหมของการชมดนตรทมความเปนศลปะอยางเตมเปยม”
Beyond Prototyping นอกจากนยซยงท�างานรวมกบกลมสหสาขาวทยาทมหาวทยาลยใน
กรงเบอรลน เปาหมายคอเพอหาความเปนไปไดจากกระบวนการ
สรางสรรคสงตางๆ (ทอาจจะลมเหลวแตท�าใหไดเรยนร) “ในโลกของ
งานออกแบบนนมทงงานทเราทมเทเวลามากมายเพอผลผลตเพยงชน
เดยว กบงานประเภททผลตเปนจ�านวนมากๆ ในโรงงาน ซงเราพยายาม
จะคนหาผลตภณฑทอยตรงกงกลางน คอไมใชงานฉดพลาสตกทผลต
กนทละพนชน และไมใชงานทใชเครองพมพ 3 มตพมพออกมาทละชน
ดวย...Beyond Prototyping นละคอค�าตอบ” ยซท�าโปรเจกตนรวมกบ
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
59
International Symposium
กลมนกศกษา พวกเขาออกแบบผลตภณฑขนหลายอยาง อาท เครอง
ประดบ 3 มตทใชเลเซอรสลกโลหะเปนรหส เมอวางในมมทพอดกจะเหน
ตวอกษรทซอนอยในวงแหวน “นเปนการพบกนตรงกลางระหวางการ
ผลตทสะดวกและการผลตแบบเฉพาะครบ” ยซสรป
อกผลตภณฑหนงคอการออกแบบโคมไฟเพอพนทและแสง “ส�าหรบ
ตวคณ” เทานน โดยงานนทมงานจะสงกลองสแกนสามมตไปใหคณ
ตดตงในจดทตองการโคมไฟ และใหคณออกแบบวาอยากใหแสง
ตกกระทบตรงไหนบาง จากนนคอยสงกลองกลบมาใหทมงานแปร
ขอมลทบนทกไวเปนโคมไฟรปรางเฉพาะแบบชนเดยวในโลก เพอให
คณน�าไปตดตง ณ จดทออกแบบไวแลวเทานน ยซบอกวาพวกเขาท�า
โปรเจกตนกเพราะตองการศกษาและสรางสงทไปไดไกลกวางานผลต
แบบแมสและงานฝมอ โดยอยากจะใหผลตภณฑนนมความเปนตวตน
ของผบรโภคแฝงอยดวย
คงไมผดหากจะกลาววาการท�างานของ ยซ องเกสเลวา คอการพยายาม
หาทางออกใหงานดจทลหลดพนจากขอบจอและกลายเปนสงท
สมผสไดจรงในชวขณะเวลาและพนทหนงๆ เขาประยกตใชเทคโนโลย
ทมอยเดมเขากบเทคโนโลยทสรางขนใหมเพอถายทอดความหมาย
และหาจดสมดลทเหมาะสมกบบรบทของงานประเภทตางๆ ทงหมด
นยซไมไดท�าเพอตอบสนองโจทยในเชงธรกจเทานน แตเขายง
พยายามคนควาทดลองและตามหาผลลพธในแนวทางใหมๆ
ซงอาจจะเปนค�าตอบของโลกทก�าลงแสวงหาทางเลอกในแบบ
“ขนกวา” อยางทกวนนกเปนได
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
60
29-30—10—16—
International Symposium
“ปญญาประดษฐ” ความฝนวยเดกหรอฝนรายของโลกอนาคต ดร.สเตฟาน เวสส
เรอง : อาศรา พนาราม
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
61
ในฐานะผ บรหารของ Empolis Information Management GmbH บรษท ไอทท ม ฐ านอย ในประเทศเยอรมน ดร.สเตฟาน เวสส (Dr. Stefan Wess) เปน ทงนกวชาการและนกพฒนาดานป ญญาประดษฐ (Art i f ic ia l Intelligence - AI) เขาสนใจในวธ ท เทคโนโลยสามารถเปลยนแปลงสงคมและชวตมนษย และมผลงาน เขยนเกยวกบเรองนเปนจ�านวนมาก
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
62
International Symposium
ปญญาประดษฐกบการเรยนรขอมลมหาศาล (Big Data)“ปญญาประดษฐ” อาจจะเปนความฝนทเราทกคนมมาตงแตเดก
เราฝนถงหนยนตอจฉรยะทสามารถท�างานและมความคดเทยบเทากบ
มนษย ซงทกวนนกมกลมคนจ�านวนหนงทพยายามจะไปถงเปาหมาย
นนใหไดดวยการสรางปญญาประดษฐทเรยนรขอมลไดมหาศาล และ
ประมวลผลไดดมากขนเรอยๆ
ในป ค.ศ.1956 หรอเมอราว 60 ปกอนทมการประดษฐเกมคอมพวเตอร
ขนเปนครงแรก มการพดกนวาปญญาประดษฐจะสามารถเอาชนะ
มนษยในเกมหมากรกไดภายใน 10 ป แตในความเปนจรง กวาปญญา
ประดษฐจะเลนหมากรกชนะคนไดกใชเวลาถง 40 ป (และไมไดเลน
เกงมากดวย) ปญญาประดษฐเปนสงทล�าลกกวาคอมพวเตอร มนม
การออกแบบระบบเพอพฒนาการเรยนรปญหาททบซอนหลายชน
และไขวกนไปมา (Deep Learning) เปนการเลยนแบบวธท�างานของ
สมองซงสามารถยนระยะเวลาการเรยนรจาก 1 สปดาหใหเหลอเพยง
2 ชวโมง ดร.สเตฟานไดยกตวอยางเกม Space Invader ทปญญา
ประดษฐสามารถเลนไดด เรว และแมนย�ายงขนตามวนเวลาทมนเรยน
รเกมนนๆ อกทงตงแตป ค.ศ.2012 เปนตนมา เราจะพบวาปญญา
ประดษฐสามารถจ�าแนกภาพตางๆ ไดเกงขน อยางเชนแยกภาพเหด
ออกจากดอกไมได แมจะยงมขอผดพลาดอยบาง แตลองมองสงทอย
ในมอของคณส สมารทโฟนคอตวอยางทเหนไดชดถงความกาวหนา
ของปญญาประดษฐ
ปญญาประดษฐจะเปลยนสงคมเราอยางไรสงคมปจจบนถกก�าหนดทศทางดวยความกาวหนาของปญญาประดษฐ
พฒนาการของบรษทดานเทคโนโลยอยาง IBM, Google, Microsoft,
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
63
International Symposium
Facebook, Apple, Netfilx, Amazon หรอ NVIDIA ก�าลงรางภาพ
อนาคตใหมดวยสงประดษฐตางๆ ของพวกเขา ยกตวอยางเชน
• รถยนตทขบเคลอนดวยตวเอง - สงนจะมาก�าหนดหนาตาของ
ผงเมองในอนาคต ซงไมใชแครถสวนตวเทานน แตรถทใชทางการแพทย
รถขนสงสาธารณะ ฯลฯ กก�าลงจะเปลยนไปสพาหนะทขบเคลอนตวเอง
ไดเชนกน
• ระบบจ�าลองถนนจรง - เทคโนโลยสมยใหมจะสงขอมลแบบเรยลไทม
ไดเรวขนกวาเดม 25 เทา ซงขอมลเหลานจะถกน�ามาใชฝกปญญา
ประดษฐใหขบเคลอนตวเองไดอยางมประสทธภาพ รถยนตของ
NVIDIA ก�าลงฝกขบรถกบกรวย เรยนรการขบแบบมเลนและไมม
เลน ขบหลบสงกดขวาง สามารถอานปายเตอน หรอเลยงทางทก�าลง
มการกอสรางได ปจจบน NVIDIA ไดลองฝกขบจรงบนถนนจาก
ลอสแอนเจลสถงนวเจอรซยเพอท�าความรจกกบการขบยามค�าคน
ทามกลางสายฝน และในสภาวะตางๆ ทอาจตองเจอ
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
64
International Symposium
“ในป ค.ศ.2017 น ปญญาประดษฐจะมความฉลาดเทยบเทากบผง และอกไมนานมนษยเราจะพฒนาใหมนฉลาดไดเทากบหน เทากบแมว ฯลฯ จนคาดกนวามนจะฉลาดเทยบเทากบมนษยไดในป ค.ศ.2030 ซงกตองตดตามกนตอไปวาจะเปนจรงหรอไม”
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
65
International Symposium
อะไรจะเกดขนหากปญญาประดษฐฉลาดไดเทามนษยหนงสอเรอง Superintelligence ทเขยนโดยนค บอสทรอม (Nick
Bostrom) เคยเตอนไววา “เราตองระวงปญญาประดษฐใหด” เพราะ
มนอนตรายยงกวาระเบดนวเคลยรเสยอก และประเดนทนากงวลกคอ
เรองของศลธรรม เชน หากรถยนตปญญาประดษฐเกดเบรกเสยขนมา
แลวก�าลงพงเขาหาคนแกกบคนหนม รถจะเลอกหลบใครและชนใคร
ปญญาประดษฐจะตดสนแบบไหนในสถานการณแบบน
ทกวนนเราไดเดนมาถงการปฏวตอตสาหกรรมยคท 4 แลว อตสาหกรรม
มหนยนตเขามาในระบบการผลตมากขนเรอยๆ แมแตในวงการแพทย
และในบานหนยนตกเรมเขามามบทบาทมากขนเชนกน การปฏวตนจะ
มพลงในระดบทใหญขนเรอยๆ สงผลกระทบตอการใชชวตของมนษย
อยางถงแกน เทคโนโลยนาโน เครองพมพ 3 มต การสรางเนตเวรก ฯลฯ
จะน�าเราไปสธรกจรปแบบใหมทปญญาประดษฐเขามาแทนทมนษย
และปญหาส�าคญทจะตามมาตดๆ กคอการวางงาน ปจจบนการลด
ตนทนแรงงานคนก�าลงไตระดบขนเรอยๆ เนองจากหนยนตสามารถลด
ตนทนนได 65 - 90% แลว ปญญาประดษฐแยงงานคนไดไมเฉพาะแค
ในโรงงาน แตรวมถงในส�านกงานทใชระบบอตโนมต งานเหลานปญญา
ประดษฐสามารถท�าแทนมนษยไดเลย
งานสรางสรรคคอทางออกทางแกปญหาไมไดอยทการแขงขนระหวางมนษยกบปญญาประดษฐ
แตคอการหาวธท�างานรวมกนอยางสมดล ในทวปเอเชย (โดยเฉพาะ
ประเทศจน) มการลงทนกบปญญาประดษฐสงมาก มการจดสทธบตร
ดานนมากกวาของสหรฐอเมรกาและญปนรวมกนเสยอก แตในขณะ
เดยวกน อตราการจางงานในตลาดแรงงานกลบตางจากในยโรป
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
66
International Symposium
โดยเอเชยมอตราการจางงานลดลงเพยง 15% ซงเปนผลจากการใช
เทคโนโลยการผลตขนสงขน แตยงมประชากรหนมสาวในสดสวนท
มากกวา พฒนาการดานปญญาประดษฐในปจจบนจงอยในชวง “สราง
งาน” มากกวา “แยงงาน” อยางไรกด แนวโนมจะไมเปนเชนนตลอดไป
ยกตวอยางในประเทศไทยทมแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต
เปน Smart Thailand 2020 เมอถงปนนทศทางอตสาหกรรมหลายอยาง
อาจจะเปลยน และจะเกดค�าถามทวา “คนจะท�าอะไรในโลกทไมตองการ
แรงงานคน” เพราะระบบการผลตไมไดตองการคนจ�านวนมากอกตอไป
แลว เราตองการแคคนจ�านวนนอยๆ ทสามารถเขามาชน�าเศรษฐกจ
เทานน
ดร.สเตฟานเลาตอวาค�าตอบทตรงประเดนทสดกคอ “งานสรางสรรค
คออนาคตของมนษย” เพราะงานเหลานจะมมลคาสง ปญญาประดษฐ
สามารถท�างานประเภททตองใชความแมนย�าสงและอยในกรอบชดเจน
อยางทนายความ แพทย หรอพยาบาลได แมดานหนงจะเปนการท�าลาย
การจางงาน แตอกดานหนงกเปนการเปดชองใหกบมนษยไดท�างานท
ตองอาศยความยดหยน อารมณ และรสนยม นนหมายถงงานอนาลอก
จะกลบกลายเปนงานทมคณคามากขน
“วกฤตแหงอนาคต” หรอ “โอกาสอนยงใหญ”แมปญญาประดษฐจะเปนผลผลตจากปญญามนษย แตกมหลายคน
ทแสดงความกงวลถงพฒนาการนอยไมนอย ในป ค.ศ.2015 ผทรง
อทธพลของโลกอยางเชน บล เกตส (Bill Gates) และสตเฟน ฮอวคง
(Stephen Hawking) ไดออกจดหมายเปดผนกเตอนถงผลกระทบของ
ปญญาประดษฐทมตอสงคมโดยรวม และไมนานมานทางท�าเนยบขาว
ของสหรฐอเมรกากไดออกหนงสอวาดวย “การรบมอกบความกาวหนา
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
67
International Symposium
ของปญญาประดษฐ” ซงมขอแนะน�ารวม 25 ขอ อาท วธใชประโยชน
จากปญญาประดษฐ การตรวจสอบผลกระทบของปญญาประดษฐทม
ตอตลาดแรงงาน ความจ�าเปนทรฐตองตรวจสอบสถานภาพของปญญา
ประดษฐทก�าลงพฒนาในทตางๆ โรงเรยนควรสอนเรองจรยธรรมใน
หลกสตรเกยวกบปญญาประดษฐ เปนตน
ส�าหรบ ดร.สเตฟานซงท�างานดานนมากวา 20 ป เขาคดวาปญญา
ประดษฐคอโอกาสทมาพรอมกบความเสยง ซงตวเขาเองขอเลอกท
จะเดนหนาไปกบความฝนในวยเดก เพราะเชอวาการพฒนาปญญา
ประดษฐจะเขามาแกปญหาไดหลายดาน โดยเฉพาะเรองการค�านวณ
ทซบซอนทสมองมนษยตองใชเวลาเปนป แตปญญาประดษฐสามารถ
ประมวลผลไดในเวลาอนสน
ภาพสงครามหนยนตอนเกดจากจนตนาการในหนงสอและภาพยนตร
นน ใชวาจะเปนไปไมได และหากวนนนมาถง ใครจะเปนผควบคม
ปญญาประดษฐ? จะมระบบปดมนไดไหม? เรองเหลานมการถกเถยง
กนมายาวนานรวม 60 ปและยงไมไดขอสรป การคนควาทเยอรมนเอง
กยงตอบไมไดวายทธศาสตรทจะรบมอกบความเสยงในอนาคตเปน
อยางไร แตถงกระนน ดร.สเตฟานกยงอยากจะเหนพฒนาการของ
ปญญาประดษฐทกาวหนาไปเรอยๆ เพราะทายทสดแลวเขาเชอมนวา
“ความคดสรางสรรคของมนษยนละคอสงส�าคญทจะชน�าวาเรา
จะไปตออยางไร”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
68
27—10—16—
International Workshop
Digital Scaffolding: สรางสรรคกระบวนการดจทลดวยแนวคดและเครองมอทมอย โดย ยซ องเกสเลวา
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
69
Mapping Masses / Messy Mappingโดย Catalogtree
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
70
27—10—16—
International Workshop
Digital Scaffolding: สรางสรรคกระบวนการดจทลดวยแนวคดและเครองมอทมอย ยซ องเกสเลวา
เรอง : ชวนย สงขทอง
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
71
ใ น เ ว ร ก ช อปห ว ข อ D i g i ta l Scaffolding ยซ องเกสเลวา รองคร เ อท ฟ ได เ รก เตอร จ าก ART+COM studios ตงค�าถาม กบทกคนวา “เราจะผสานกระบวน การด จ ท ลด วย เคร อ งม อหร อแนวทางทเรามอยแลวไดอยางไร?”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
72
International Workshop
ยซพดถงนยามของค�าวา “Prototyping” โดยใหผรวมเวรกชอปชวยกน
คดวามนมความหมายอยางไรตอพวกเขา และขอใหทกคนเขยนเครอง
มอทใชในการออกแบบพรอมความหมายของค�าวา Prototyping ลงใน
กระดาษโพสตอท กอนจะรวบรวมมาแปะบนกระดานเพอแสดงใหเหน
วามมมองตอค�าๆ เดยวนชางแตกตางหลากหลาย บางมองเปนการ
สอสาร บางมองเปนการจ�าลองแบบ การจดการความคาดหวง การตง
ค�าถาม การทดสอบการใชงาน ตวชวยการตดสนใจ ฯลฯ
ไมใชเพยงแนวคดเทานนทแตกตาง แตเครองมอทใชในการออกแบบ
ของทกคนกมความตางกนดวย โดยมตงแตอปกรณส�านกงานทวไป
อยางกระดาษ ไวทบอรด ปากกาส ซอฟตแวรเชน Excel และ Keynote
ฮารดแวรอยางเครองพมพ 3 มต แอพพลเคชนอยาง Sketch Up,
3D Max, Flash, Processing ไปจนถงสงของรไซเคลจากงานเกาๆ
ทงหมดนท�าใหทกคนเหนวาเครองมอทใช ในการออกแบบนนม
ความหลากหลายอยางมากตามสาขาการท�างานทตางกน
ตอจากนนยซไดพดถงโปรเจกตตางๆ ของเขา โปรเจกตแรกคองาน
ออกแบบล�าโพง โดยล�าโพงนจะฝงอยในแผนเหลกรปทรงสเหลยม
ผนผา จดเดนคอถาเรามองล�าโพงจากระยะไกล เราจะเหนชองล�าโพง
ทถกเจาะไวเปนรป แตพอเดนเขามาใกล รปทเคยเหนนนกจะหายไป
หมายความวาเมอเราอยหางจากล�าโพงจนเหนรปกจะไมไดยนเสยง
แตเมอเดนเขามาใกลเพอใหไดยนเสยงกจะไมเหนรป ยซบอกวาการ
ออกแบบงานนไมงายอยางทคด ตอนแรกเขาลองใชแผนอลมเนยม
มาเจาะเปนจดๆ ปรากฏวาท�าไมไดเพราะปญหาเรองคาพารามเตอร
แตพอเปลยนวสดมาเปนเหลกจงท�าไดส�าเรจ เขาสรปวาโปรเจกตน
คอหนงโมเดลของการแปรงานกราฟกมาสงานออกแบบปฏสมพนธ ซง
ตองอาศยการผลตทเหมาะสมทสดจงจะท�าได
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
73
International Workshop
อกโปรเจกตคอ Time Score ทยซใช Virtual Reality (VR) เปนเครองมอ
เขาน�า VR นไปตดตง ณ รมถนนแหงหนงของกรงเบอรลน โดยใน VR
จะเปนภาพของสงปลกสรางนนในยคสมยตางๆ (รวมถงชวงทมก�าแพง
เบอรลน) ผใชสามารถเปลยนป ค.ศ. ไปตามตองการและ VR กจะปรากฏ
ภาพบรรยากาศของถนนตรงนนในยคสมยทเลอก เทคนคการออกแบบ
ผลงานนคอการซอนทบของรปภาพและวดโอทเคยถกบนทกไวใน
ต�าแหนงหนงๆ นอกจากนกลองทตดอยกบระบบ VR ยงบนทกภาพ
ใหมๆ เพอน�าเขาสระบบเพมขอมลดวย
ยซกลาววาเทคนคเดยวกนนไดน�าไปใชทพพธภณฑประวตศาสตร
แหงชาตกรงเบอรลน (National History Museum Berlin) ในโปรเจกต
ทมชอวา Jurascope โดยผใชสามารถสองกลอง VR ไปยงฟอสซล
ของไดโนเสารเพอรบชมภาพไดโนเสารแบบสมจรงเสมอนไดศกษา
ถงชวตของเหลาไดโนเสารในวนทพวกมนยงมชวต ยซยงออกแบบ
Evolutionary Stairs ทจดแสดงววฒนาการของมนษยผานหนตาม
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
74
International Workshop
ขนบนได ซงเมอผเขาชมมองหนผานแวนขยายกจะปรากฏเปนภาพ
สามมตทแสดงถงบรรยากาศการใชชวตในยคสมยนน
ชวงตอมา ยซไดใหโจทยการท�างานกลมผานหวขอเรอง “อากาศ” โดย
ผรวมเวรกชอปแตละกลมสามารถเลอกมาประเดนหนงจากสามประเดน
ตอไปน คอ “คอนเซปตส�าหรบสตดโอพยากรณอากาศ” สองคอ “บรการ
ซอฟตแวรดานอากาศทขบเคลอนโดยมวลชน” และสามคอ “งาน
ออกแบบเชงศลปทสรางโดยอากาศ” ทกกลมจะตองระดมความคด
วางแผน พรอมน�าเสนอไอเดยเพอทดสอบการใชงานจรง (Prototyping) ดวย
ผลงานกลมทยซชอบเปนพเศษคอหองลองเสอผาแบบเปลยนสภาพ
อากาศ (Climate Changing Room) ไอเดยคอบรเวณหนาหองลอง
เสอผาจะมหนาจอทผ ใชสามารถระบสถานทและชวงเวลาทจะเดน
ทางไปได จากนนเมอเขาไปในหองลองจรงๆ สภาพอากาศภายในหอง
กจะเปลยนไปตามขอมลทเราเลอกไว ถอเปนตวชวยในการตดสนใจ
เลอกซอเสอผาส�าหรบสภาพอากาศตางๆ กน ยซหวงอยางยงวาจะ
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
75
International Workshop
มบรการแบบนเกดขนจรงในอนาคต ผลงานของอกกลมทนาสนใจ
คอแพลตฟอรมทมงพฒนาความแมนย�าของการพยากรณอากาศ เชน
การบอกโอกาสทฝนจะตกโดยองจากขอมลของหนวยงานหลายๆ แหง
บอกระดบน�าทวมเพอใหหลกเลยงการเดนทาง ฯลฯ
เนองจากผเขารวมแตละคนลวนมาจากสายงานทแตกตางกน
บางคนมาจากบรษทออกแบบอเวนต บางคนมาจากบรษท
ออกแบบอตสาหกรรม ฯลฯ ท�าใหทกคนมองเหนถงความหลาก
หลายในการใชเครองมอและแนวทางความคด จนสมผสไดวา
ในการบรรลเปาหมายเดยวกนนน เราสามารถเชอมโยงและ
สอสารความคดกนไดหลากหลายวธ
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
76
International Workshop
27—10—16—
International Workshop
Mapping Masses / Messy Mapping
Catalogtree
เรอง : ภาพสรศข รอดรงเรอง
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
77
แดเนยล กรอส และยอรส มอลธา สองผ ก อต ง ส ตด โ อออกแบบ แคตตาลอกทรไดถายทอดเทคนค การออกแบบข อมลให เป นภาพผานการออกแบบแผนทกรงเทพฯ ตามจนตนาการ โดยมจดประสงคหลก เ พอให ผ เข าร วมได ฝ กฝน การจดระบบขอมลและการน�าเสนอ ผลงานอยางมเอกลกษณ
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
78
International Workshop
วทยากรเรมตนเวรกชอปในชวงเชาดวยการเเนะน�าประวตการท�างาน
ของสตดโอโดยเฉพาะในดานการออกแบบขอมล (Information Design)
ทตองอาศยการสรางระบบและการจดการเนอหาทเปนมตรกบผใช
ทงคยกตวอยางสถานการณในชวงสบปทผานมาทประชากรโลกยาย
ถนฐานเขาสเมองใหญในอตราทเพมขนอยางมาก ทางแคตตาลอก
ทรจงสนใจน�าเสนอขอมลปรากฏการณนในรปแบบงานกราฟกทผคน
สามารถสมผสดวยตาและเขาใจความหมายจากสญลกษณตางๆ ได
ความเเตกตางระหวางงานดไซนแบบ Top-Downและ Bottom-Upวทยากรอธบายถงแนวคดการออกแบบเพอสอความใน 2 แนวทาง
อนไดแก
1) Top-Down Design หมายถง การออกแบบจากบนลงลาง คลายกบ
การรอรบค�าสงจากหวหนา
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
79
International Workshop
ตวอยางท 1 วดโอคนเดนพาเหรด - เเสดงภาพขบวนพาเหรดทประกอบ
ดวยคนจ�านวนมากเดนเรยงเปนแถวอยางพรอมเพรยง แตเบองหลงของ
ความสอดคลองสวยงามคอผลงานของผควบคมการเเสดงและทม
ผแสดงทรอรบค�าสงอยางเครงครด
ตวอยางท 2 วดโอคนนอนตาย - แสดงภาพศพจ�านวนหลายสบศพ
ทนอนระเกะระกะหลงการสรบ ภาพนเเมจะดไมเปนระเบยบ เเตความจรง
แลวเหลานกเเสดงทนอนอยไดถกออกแบบ “ความไมเปนระเบยบ” ไว
ลวงหนาเพอใหภาพมความสมจรงมากขน
2) Bottom-Up Design หมายถง การออกเเบบทอาศยการศกษาขอมล
ความจรงเปนหลก เชน การเขยนแผนททจ�าเปนตองอางองจากขอมลท
เปนจรงและมคณภาพ การออกแบบลกษณะนตองใชทกษะการวเคราะห
ขอมลทรอบคอบ เพราะเพยงการเปลยนสทใชกอาจเปลยนเนอหาหรอ
เรองราวไปได
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
80
International Workshop
การสงเกตและการมองเหนธรรมชาตของมนษยมกจะตความเรองราวตางๆ จากการมองเหน
เเมวาสงทมองเหนนนอาจเปนเพยงแคสวนเลกๆ ของเรองราวทงหมด
กตาม วทยากรยกตวอยางวดโอการสมภาษณชายคนหนงเพอแสดง
ใหเหนถงขอจ�ากดใน “การสงเกต” ของมนษย ในภาพวดโอนชายคน
เดยวกนไดเปลยนเสอทใสจากสฟาในตอนตนไปเปนสแดงในตอนทาย
แตปรากฏวาไมมผชมคนใดสงเกตเหนเลย จงสรปไดวาบางครงคน
เราไมไดสงเกตเหนความเปลยนแปลงในสงแวดลอมไดทงหมด เเมวา
สงนนจะมองเหนไดงายมากกตาม
สงทควรค�านงถงในการรวบรวมขอมลแคตตาลอกทรอธบายวา แผนทเเตกตางจากหนงสอเรยนตรงทเมอ
เรามองแลวเราสามารถท�าความเขาใจไดทนทเพราะแผนทคอการ
ผสมผสานกนระหวางภาษาเขยนกบรปภาพ กอนจะแนะน�าใหผรวม
เวรกชอปส�ารวจและรวบรวมขอมลอยางเปนระบบเพอออกแบบ
“แผนทกรงเทพฯ ในจนตนาการ” โดยแบงการจดประเภทขอมลออกเปน
5 ประเภท ไดแก ต�าแหนงทตง ตวอกษร เวลา ประเภท และการเรยง
ตามล�าดบชน รวมทงอธบายหลกในการวาดเเผนทไวดงน
1) เลอกหวขอหรอเรองราวทจะน�าเสนอ
2) เลอกประเภทของขอมลทจะน�ามาใช
3) เลอกสและลายเสนทจะใชวาด พรอมแนะวาการออกแบบแผนทให
ดนาสนใจนนควรเวนทวางไวบาง ไมจ�าเปนตองใสขอมลทงหมดทมลงไป
หลงจากผเขารวมเวรกชอปไดน�าเสนอผลงานการออกแบบแผนท
กรงเทพฯ ตามจนตนาการ สองวทยากรไดชประเดนทนาสนใจเพอ
อภปรายความคด และมอบขอชแนะใหดงตอไปน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
81
International Workshop
“ขอมล (Data) ไมใชเนอหาสาระ (Information) มนเปนเเควตถดบทตองผานขนตอนการตความกอน ฉะนนตอใหเรามขอมลมากเเคไหน ถามนไมถกตความอยางเหมาะสม กน�าไปใชอะไรไมได”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
82
International Workshop
ประเดนทหนง : คนสวนใหญจะวาดแผนทกรงเทพฯ ในลกษณะภาพ
รวมของทกเขต โดยไมไดเจาะจงลงลกไปทเขตใดเขตหนง
ขอเสนอแนะ : วทยากรแนะน�าวาแผนทจะดนาสนใจยงขนถาเราน�า
เสนอเฉพาะในจดทเรารจกหรอมประสบการณกบพนทนนเปนอยางด
เพราะนนหมายถงเราสามารถใสรายละเอยด จดเดน หรอเอกลกษณ
เฉพาะของพนทนนๆ ลงไปได
ประเดนทสอง : สมาชกคนหนงน�าเสนอแผนทดวยขอมลทเยอะมากๆ
โดยเนนหนกไปทรานอาหารกบแหลงทองเทยว
ขอเสนอแนะ : วทยากรแนะใหปรบการน�าเสนอใหกระชบขน โดยใช
ขอความสนๆ เขาชวยอธบายลกษณะเฉพาะของเเตละเขตทท�าใหมนม
คณคาความโดดเดน วธนจะท�าใหแผนทดมเสนหและนาสนใจขนมาก
ประเดนทสาม : หลายคนวาดแผนทออกมาในลกษณะเแผนทประวต
สวนตว บงบอกวาตนเคยอาศย เลาเรยน ท�างาน หรอทองเทยวไปในเขต
ไหนบาง มสมาชกคนหนงอธบายแผนทสวนตวนอยางละเอยดตามชวง
เวลา โดยใชสและสญลกษณทเเตกตางกนเพอใหผอานเขาใจไดงาย
ขอเสนอแนะ : วทยากรแนะวานอกเหนอจากสและสญลกษณแลว
ลายเสนทใชในแผนทกเปนสงทส�าคญเชนกนเพราะจะมผลตออารมณ
และการรบรของผอานอยางมาก (เชน เสนตรง เสนโคง เสกหยก ฯลฯ)
ประเดนทส : ผรวมเวรกชอปจ�านวนไมนอยน�าเสนอแผนทในลกษณะ
เสนทางการเดนทางสวนตว อยางไรกดมสมาชกสองทานซงเรยน
มหาวทยาลยเดยวกน ท�างานละแวกเดยวกน เเตกลบน�าเสนอแผนท
ออกมาไดแตกตางกนอยางสนเชง โดยคนเเรกวาดแผนทเปนสามเหลยม
และระบมมทงสามวาเปนบาน ทท�างาน ทซอของ สวนอกคนน�าเสนอ
แผนทดวยจดและเสนประ ใชสไมซ�ากน พรอมใสค�าอธบายแยกไววา
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
83
International Workshop
สญลกษณเหลานนหมายถงอะไร
ขอเสนอแนะ : วทยากรชใหเหนวาแมขอมลจะเปนชดเดยวกน แตเรา
เลอกวธน�าเสนอใหนาสนใจไดหลายวธ หวใจอยทการวเคราะหขอมล
นนและเลอกวธการน�าเสนอใหเหมาะกบเนอหาทเราตองการจะสอ
มากทสด
ในชวงสดทาย สองวทยากรไดรวบรวมแผนทของทกคนมาผสม
รวมไวในกระดาษแผนเดยว ผลปรากฏวาไดแผนทกรงเทพฯ ทม
ความนาสนใจอยางยงในหนงประเดน นนคอแมรปแบบการน�า
เสนอจะตางกนแคไหน แตสงหนงทเหมอนกนจากทกแผนทกคอ
ใจกลางกรงเทพฯ เปนเขตทมความหนาเเนนของประชากรมาก
ทสด
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
84
28—10—16—
Panel Discussion
Learning Model: การศกษาไทย เพยงพอตอการพฒนานกออกแบบ ในอนาคตหรอไม?โดย ผศ.ดร.รชพร ชชวย ผศ.ดร.เถกง พฒโนภาษ อ.จารพชร อาชวะสมต และ อ.พรเทพ ฉตรภญญาคปต
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
85
Creative District: การผลกดน เมองสรางสรรคเพอสรางมลคาทาง เศรษฐกจใหมโดย ดวงฤทธ บนนาค ณรงคชย คณปลม อนทพนธ บวเขยวด�าเนนรายการโดย ทรงกลด บางยขน
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
86
28—10—16—
Panel Discussion
Learning Model: การศกษาไทยเพยงพอตอการพฒนานกออกแบบในอนาคตหรอไม?ผศ.ดร.รชพร ชชวย ผศ.ดร.เถกง พฒโนภาษ อ.จารพชร อาชวะสมต และ อ.พรเทพ ฉตรภญญาคปต
เรอง : อาศรา พนาราม
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
87
อกกจกรรมหนงในงานชมนมทางความคด CU2016 ทผ านมา คอการอภปรายประเดนดานการศ ก ษ าท ก� า ล ง เ ป น ป ญห า ของ วงการออกแบบ โดยไดรบเกยรต จ ากอาจารย มหาว ทยาล ย แล ะ นกออกแบบ 4 ทานทท�างานทงใน ภาควชาการและภาคอตสาหกรรม มาอยางตอเนอง วงสนทนานเปน การชวนกนคยผานค�าถามปลายเปด ถกกนลกๆ ถงเรองการศกษาวชาออกแบบในประ เทศไทยทก� าลงถกทาทายวามความเชอมโยงกบ โลกป จจ บนและตอบโจทย ทาง เศรษฐกจไดเพยงพอหรอไม ซง ทง 4 ทานไดน�าเสนอ “โมเดลการเรยนร” ส�าหรบการเรยนการสอน ย ค ใหมเพ อพฒนาบ คลากรท ม คณภาพไวดงตอไปน
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
88
Panel Discussion
โมเดล#1 เรยนรจากการลงพนทและการท�างานจรง จารพชร อาชวะสมต อาจารยวชาการออกแบบสงทอ (Textile Design)
คณะสถาปตยกรรมศาสตร สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณ
ทหารลาดกระบง ทควบต�าแหนงทปรกษาดานการออกแบบของมลนธ
ชยพฒนา และหนงในผรวมกอตง Ausara Surface แบรนดนวตกรรม
สงทอโลหะเพองานออกแบบตกแตงภายใน ไดใหขอเสนอแนะแรกวา
“นกศกษาไทยควรไดสมผสการท�างานในอตสาหกรรมจรง” ดวยความ
ทท�างานกบ “ตลาดจรง” มาโดยตลอด อ.จารพชรจงมความเขาใจถง
สงทอตสาหกรรมตองการเปนอยางด เธอมองวาการเปลยนโครงสราง
หลกสตรนนอาจท�าไดยาก แตเหลาอาจารยสามารถเปลยน “วธการ
สอน” ไดหลากหลาย ยกตวอยางเชน ในโครงสรางวชาการออกแบบ
สงทอทอยางไรเสยกตองครอบคลมวชาการพมพ การยอม การทอ และ
การถก แต อ.จารพชรจะใหน�าหนกความส�าคญกบการพานกศกษา
ออกไปท�างานจรงในโครงการตางๆ เพอใหทกคนมมมมองทเทาทนตอ
กระบวนการผลตและภาวะตลาดทเปนจรงมากขน
ยกตวอยางเชน ทมลนธชยพฒนามโจทยใหนกออกแบบพฒนา
ผลตภณฑจากหญาแฝก (แตเดมปลกไวเพอการอนรกษน�าและหนา
ดน แตหญาแฝกนตองตดใบทกสามเดอน จงเกดความคดวานาจะน�า
ใบหญามาพฒนาเปนผลตภณฑได) อ.จารพชรบรณาการโจทยขอน
เขากบวชาการทอของมหาวทยาลย โดยไดสรางกระบวนการเรยนร
ระหวางนกศกษากบกลมแมบาน ใหนกศกษาเขาไปสมผสคลกคลใน
พนทการเกษตร กนนอนในหมบาน ซมซบภมปญญาดงเดม ฯลฯ แลว
คอยน�าการเรยนรนนมาวเคราะหสงานออกแบบและการสรางกรรมวธ
ใหม ซงบางครงอาจเปนเพยงเทคโนโลยงายๆ ทน�ามาประยกตใชรวม
กบสงทชาวบานมอยเดม แตสามารถสรางผลลพธทมมลคาเพมมากขน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
89
Panel Discussion
“เมอนกศกษาไดออกไปเจอกบของจรง กจะเขาใจรากฐาน เขาใจมตอนๆ ทไมไดมแตตวเองกบเครองมอ แตยงมธรรมชาตและผคนทเขาตองเกยวของอกมากมาย”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
90
Panel Discussion
ส�าหรบผลงานการออกแบบนน อ.จารพชรเนนใหนกศกษาท�าสงทสวย
และด มงหวงใหผบรโภคซอเพราะชอบ ไมไดซอเพราะท�าบญ ทผาน
มามผลงานของนกศกษาจ�านวนหนงทไดไปวางขายในประเทศญปน
และไดจดแสดงในงาน Maison & Objet ยงความภาคภมใจมาใหทง
กบนกศกษาและกลมแมบานเปนอยางมาก
นอกจากน อ.จารพชรยงจดโปรแกรมการสอนในแบบ Design Incubator
โดยเชญกลมผประกอบการสนคาดไซนมาสนบสนนการท�างานของ
นกศกษาผานโครงการ “Me+Project (เพอฉนและเพอเยาวชน)” ผาน
การลงทนในไอเดยตงตนของนกศกษาและใหโอกาสพฒนาไอเดย
รวมกบแบรนดตางๆ ซงท�าหนาทเปนพเลยงในระหวางกระบวนการ
พฒนางานดวยซงท�าใหนกศกษาเขาใจวถของการท�างานในโลกหลง
เรยนจบไดดกวา
โมเดล#2 ผลกดนแพชชนของนกศกษา ผศ.ดร.เถกง พฒโนภาษ ศลปนดานทศนศลปและผรวมกอตงภาควชา
CommDe (การออกแบบนเทศศลป) จฬาลงกรณมหาวทยาลย มอง
วาทผานมาการเรยนการสอนในสาขาศลปอตสาหกรรมเนนแตเรอง
วสดและการออกแบบซงอาจแขงกระดางเกนไป ดร.เถกงจงไดเสนอ
วธการสอนทเนนไปยงกระบวนการพนฐาน (Methodology-based)
และการน�าประเดนเปนตวตง (Issue-based) อาท ประเดนเรองชมชน
(Community-based) เพอใหนกศกษาเชอมโยงความคดเขากบโลก
ความเปนจรงไดมากขน อยางไรกด ดร.เถกงยอมรบวาวชาความรใน
ปจจบนนนเปลยนแปลงเรวมาก การสอนตามหลกสตรแทบจะตาม
ไมทน โดยเฉพาะในบางสาขาวชาเชน Digital Design อกทงครอาจารย
กจ�าเปนตองใหความส�าคญกบเนอหาทเลอกมาสอนมากขน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
91
Panel Discussion
“หากนกศกษาไดคนพบแพชชนของเขา ไดสมผสถงความรกและหมกมนในสงทตองการท�าจรงๆ เขากจะไปตอไดเอง และไปไดไกลดวย”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
92
Panel Discussion
ตอค�าถามทวา “การศกษาไทยในปจจบนลมเหลวหรอไม?” ดร.เถกง
มองวาระบบการสอบเขาแบบวดคะแนนตางหากทอาจเปนตนตอของ
ความลมเหลว การทผใหญปรามาสวา “เดกรนใหมหวย” นน ดร.เถกง
ยนยนวาไมจรง พรอมยกตวอยางลกศษยคนหนงซงมาคนพบภายหลง
วาตนเองไมไดรกงานออกแบบอตสาหกรรม จงไปเรยนตอดานการ
ออกแบบเครองประดบและประสบความส�าเรจไดในเสนทางนน
โมเดล#3 บรณาการความคดรวมกบภาคอตสาหกรรม พรเทพ ฉตรภญญาคปต อาจารยประจ�าคณะสถาปตยกรรมศาสตร
และการออกแบบ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร อดต
ผอ�านวยการศนยวจยและการออกแบบทเนนใหมนษยเปนศนยกลาง
(Human-Centered Design) รบลกตอจาก ผศ.ดร.เถกง โดยเสรมวา
เดกทมแพชชนจะมงมนในเสนทางของเขาจรงๆ อ.พรเทพยกตวอยาง
นกศกษาแลกเปลยนจากสวตเซอรแลนดคนหนงทหลงเรยนจบมธยม
ปลายแลวเขาตดสนใจไมรบสอบเขามหาวทยาลยทนท แตไดลองออก
ไปเรยนรโลกและคนหาตวเองกอนประมาณสามป จนรแนวาตนมความ
สนใจอะไรเปนพเศษแลวจงเรยนตอ ซงการรจกตวเองนท�าใหเขาเรยน
ไดอยางกระตอรอรนมาก อ.พรเทพจงมองวาคนเปนครควรจะแสดง
บทบาทกระตนใหนกเรยนมแพชชนในแบบนดวย
นอกจากน อ.พรเทพยงร สกวาทผานมาสงคมไทยมกสรางมนษย
ทเกงโดดเดยว การท�างานกบผอนจงมปญหา สมยทเขาท�างานให
ศนย Design and Methodology เขาไดทดลองออกแบบหลกสตรให
วศวกรโรงงานมาเขาคอรสเรยนวชาการออกแบบรวมกบนกศกษาโดย
มงหวงวาจะเกดการแลกเปลยนเชงบวกทเปนประโยชนส�าหรบทกฝาย
เพราะทผานมาปญหาคาใจขอหนงในขนตอนการพฒนานวตกรรมกคอ
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
93
Panel Discussion
“ทส�าคญคอครอาจารยเองตองไมกลวความลมเหลว ถาเลงเหนวาสงไหนท�าไปแลวไมเกดผลตามทคด กตองรบแกไขปรบเปลยนเพอประโยชนสงสดของนกเรยน บางทการเดนออกนอกกรอบกเปนสงทคนเปนครตองมเชนกน”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
94
Panel Discussion
ขอจ�ากดดานการผลต เปนปญหาทฝายวศวกรรมมกบอกวา “ท�าไมได”
เอาไวกอน ซงจรงๆ แลวนกสรางสรรคทกแขนงไมควรมทศนคตเชนน
มนจงนาจะดกวาหากทมวศวกรไดมโอกาสท�าความรจกกบวธคดของ
นกออกแบบบาง “ศลปะการออกแบบคอศลปะแหงการประนประนอม
การออกแบบและวศวกรรมตองมาเจอกนใหได” อ.พรเทพเชอเชนนน
โมเดล#4 สอนวชาออกแบบทเชอมโยงความหลากหลาย ผศ.ดร.รชพร ชชวย อาจารยคณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณ
มหาวทยาลย และสถาปนกผกอตงบรษท All(zone) ทเชยวชาญการ
ออกแบบในสภาพแวดลอมทหลากหลาย มองวาทกวนนงานสอนของ
เธอคอการท�าใหนกศกษาออกไปเปนมออาชพ และโดยสวนตวแลวเธอ
ไมคดวาหลกสตรปจจบนนนแย แคตองคอยปรบปรงใหทนสมยอยเสมอ
จากประสบการณการท�างานบรษทสถาปตย ดร.รชพรไดเหนเดกรนใหม
ทยงตามหาตวตนไมพบท�างานทละสามเดอนกลาออกและไมเคยถาม
ตวเองวามแพชชนอะไร แตสงทดเหมอนจะขาดทสดกคอ “ทกษะใน
การเชอมตอกบโลกการท�างาน” หลายคนรบมอกบโลกความจรงไมได
ดงนนการสอนในมหาวทยาลยจงไมควรมองขามประเดนน ตองชวยกน
วเคราะหวานอกจากการออกแบบเปนแลว นกศกษาของเราควรตองม
ทกษะอะไรอกบางเพอรบมอกบสงคมการท�างาน
ดร.รชพรยกตวอยางการท�างานรวมกบสถาบนการศกษาในประเทศ
อตาลซงท�าหลกสตร Master of Relational Design เปนหลกสตร
ปรญญาโท ปจจบนมนกศกษาจบไปแลว 3 รน หลกสตรนเปดรบนกเรยน
ดานการออกแบบจากทกสาขามาเรยนดวยกนผานการท�างาน 10 โปรเจกต
โดยจะมโคชจาก 10 ธรกจมาเปนพเลยงคราวละ 1 เดอน (ท�างาน 10
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
95
Panel Discussion
“ดวยความทวงการดไซนอตาลไดรบผลกระทบจากสนคาจนไมนอย เขาจงตองพฒนาการออกแบบใหยากขน แตกตางขน โดยหนมาเรมทหลกสตรการศกษานละ”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
96
Panel Discussion
เดอนกบ 10 บรษท) หลกสตร Relational Design นเปนการสราง
ผลงานจรงผานมมมองของนกออกแบบหลากหลายสาขา ฉะนนคร
จงไมใชแคครผสอนหนาชน แตเปนครจากภาคธรกจและอตสาหกรรม
จรงๆ
“รายละเอยดของหลกสตรจะเนนการเรยนบนแพลตฟอรมดจทล
แตในทกเดอนนกเรยนจะตองมาเจอกน 10 วน เพอออกไปลงพนท
กบแตละบรษทหมนเวยนกนไป ทงนเพอใหทกคนไดรจกกบสงคมท
กวางขน ไดพบเจอผคนหลากหลาย ไดเจอกบธรกจออกแบบทแตกตาง
กน” แนนอนวานกออกแบบแตละคนยอมมวถของตวเอง แตหลกสตร
นกจะท�าใหพวกเขามมมมองทลกซงขน ส�าหรบ ดร.รชพร แลวนคอการ
เตมเตมชองวางทการศกษาสามารถใหได
จากเวทการอภปรายนเราสามารถสรปไดวา “แนวทางรวม”
ในการพฒนาการศกษาไทยใหตอบโจทยโลกปจจบนมากขน
กคอการพานกศกษาออกไปสมผสกบการท�างานจรงตงแตชวง
มหาวทยาลย เนนการสรางผลงานใหเกดขนในบรบทจรงเพอ
ใหเกดการเรยนรอยางลกซง จนเมอวนทจบการศกษาไปพวกเขา
จะไดกาวตอไดอยางไมเสยจงหวะนนเอง
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
97
Panel Discussion
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
98
Panel Discussion
28—10—16—
Panel Discussion
Creative District: การผลกดนเมองสรางสรรคเพอสรางมลคาทางเศรษฐกจใหมดวงฤทธ บนนาค ณรงคชย คณปลม อนทพนธ บวเขยวด�าเนนรายการโดย ทรงกลด บางยขน
เรอง : อาศรา พนาราม
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
99
สบเนองจากการทศนยสรางสรรค งานออกแบบ (TCDC) ไดยายศนย ใหมไปยงยานเจรญกรง ยานเกาแก ของกรงเทพฯ ทมประวตศาสตร ยาวนาน ทงยงมศกยภาพสงในเชง เศรษฐกจและวฒนธรรม สงเกต ได ว าในเวลาไล เลยกนน ไดมความ เ คล อ น ไหว แล ะบทสนทนา เ ช ง สรางสรรคใหมเกดขนภายในยาน เจรญกรงอยางตอเนอง งานชมนม ทางความคด CU2016 จงได ชวน 3 นกคดนกปฏบตทท�างาน เกยวข องกบการ “ปลก เมอง” ในบรบทต างๆ มาจบเข าคยกนบนเวท
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
100
Panel Discussion
เมองสรางสรรคคออะไรกนแนเมอเขาสค�าถามแรกทวา “ท�าไมเราตองมค�าขยายเมองดวย?” ดวงฤทธ
บนนาค สถาปนกและนกธรกจผกอตง The Jam Factory ตอบวาเหตผล
หนงเปนเพราะเมองสงผลตอพลเมองผอยอาศย ฉะนนสถานะการเปน
“เมอง……” อะไรนนจงส�าคญ “ทกวนนการจะสรางเมองมเจตนาอย 2
แบบคอ แบบ Operational มการลงมอท�าใหเกดจรง และสองคอแบบ
Intentional มเจตนาแตไมเกดการปฏบต หากคนในสงคมไมรวมมอ
กน” อยางไรกด ณรงคชยมองวากลยทธแบบ Intentional นนกส�าคญ
มาก ยกตวอยางเชน เทศบาลเมองแสนสขทไดวางนโยบายเปน Smart
City ถาเราก�าหนดแนวทางไดชดเจนแลว กคอยมาดวาในทางปฏบต
จะท�าอยางไร ในขณะทอนทพนธเสรมถงการปรบวสยทศนของคนใน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
101
Panel Discussion
เมองทจ�าเปนตองท�าไปพรอมกน นนคอชาวเมองตองเหนพองกนวา
เจตนาทตงขนนนมศกยภาพจรง เราถงจะไปตอได ในฐานะสถาปนก
ดวงฤทธเลาวา “การสรางสรรคไมไดหมายถงแคงานดไซน แตรวมถง
สงทมนษยสรางขนในทกแงมม ทงเทคโนโลย วรรณกรรม และอนๆ มน
เปนจดเรมตนของทกสง ฉะนนเมองสรางสรรคจงไมไดเกยวของอยแค
กบคนครเอทฟ แตมนเทากบชมชน เทากบยานทท�าใหเกด “การสราง”
สงเหลานนขนมา
ณรงคชย คณปลม ในฐานะนายกเทศมนตรเทศบาลเมองแสนสข
จ.ชลบร ไดยกตวอยางเทศบาลเมองแสนสขมาอธบายเพมวา การสราง
เมองบางแสนนนเกดจากการรบรปญหาของประชาชนกอน โดยตว
เขาเองเหนวามผสงอายและผพการจ�านวนมากทขาดความรเรองการ
ดแลตวเอง จงไดเขาไปคยกบทางมหาวทยาลยบรพาวาจะแกปญหาน
อยางไร จนพบวามทางแกอยหลายวธทงในเบองตนและในระยะยาว
อาท การท�าปมฉกเฉนขอความชวยเหลอ ไปจนถงการผลกดนบางแสน
ใหเปนเมองแหงสขภาพและเมองแหงกฬา ซงความคดนกน�ามาสการ
ปฏบตจรง เชน การจดงานวงและไตรกฬาขนปละหลายครง
คนในวงการออกแบบมสวนก�าหนดทศทางแคไหนดวงฤทธเหนวาภาวะผน�าไมไดมเฉพาะในกลมผมอ�านาจ แตทกคนใน
เมองกมสทธลกขนมาเปนผน�าชมชนได “การมความตงใจทดเปน
คณสมบตของผน�า ผน�าชมชนสามารถลกขนมาประกาศวสยทศนได
สวนในขนตอนการปฏบตกตองดงคนในชมชนใหเขามามสวนรวม”
เพราะจรงๆ แลวการออกแบบเมองไมสามารถท�าส�าเรจไดดวยผน�า
คนเดยวหรอสถาปนกทมเดยว แตเปนประชาชนของเมองนนทตอง
ชวยกนท�า ตองเขามาอยในบทสนทนาเดยวกน
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
102
Panel Discussion
“พลเมองตองเหนภาพวาเปลยนแลวเขาจะไดอะไร แลวการเปลยนเมองถงจะเกดขนจรง”
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
103
Panel Discussion
โอกาสของเจรญกรงในฐานะยานสรางสรรคในฐานะผมสวนสรางแรงกระเพอมส�าคญในยานน ดวงฤทธเลาวา
ทกวนนยานเจรญกรงมแกลเลอรศลปะ โรงแรมสวยๆ โรงหนงเกา และ
อาคารเกาททรงคณคามากมาย ยงเมอ TCDC ยายมาอยกยงท�าใหเกด
ความเคลอนไหวใหมๆ เชน มการท�าเวรกชอปกบชมชน ฯลฯ นอกจาก
นนเมอขามฟากแมน�าไปยงฝงคลองสานกม The Jam Factory ท�าให
เกดเปนยานสรางสรรครมสองฝงเจาพระยาทรวมมอกน น�ามาสการ
ตงมลนธ Creative District Foundation (CDF) เปนเครอขายสนบสนน
ขอมลดานศกยภาพและการพฒนาเพอเชอมโยงกบการลงทน “ตอนน
กเรมมธรกจทเหนศกยภาพของยานเขามาปรกษาแลว ซงทางมลนธ
CDF กไดใหขอมลตกเกาและแนวทางทควรจะเปน ท�าใหเกดการ
ปรบปรงตกเกาสวยๆ มาเปนธรกจใหม” ดวงฤทธเชอวาโมเดลลกษณะ
นจะเกดขนเรอยๆ ท�าใหยานมชวตชวา ดงดดผคน และสรางรายได
ใหกบชมชนมากขน
ท�าไมยานสรางสรรคตองมาพรอมกบการใชอาคารเกาตอค�าถามขอน ณรงคชยมองวาไมจ�าเปนเสมอไปเพราะขนอยกบ
กรรมสทธความเปนเจาของอาคารดวย เชนทบางแสนมบานของ
จอมพล ป. พบลสงคราม ทเปนอาคารเกางดงามมาก แตอยในเขตทหาร
จงไมสามารถน�ามาใชได หรออาคารเกาทถกทงรางบรเวณเขาสามมก
กเปนของกรมธนารกษ การจะน�าตกเกามาประมลใหเอกชนเชานนมขอ
จ�ากดมากมาย หลายพนทกเกนอ�านาจของเทศบาล
ดานดวงฤทธเหนวาตกเกานนมบรบทเชงวฒนธรรมทลกซง สามารถ
สงแรงบนดาลใจบางอยางเพอกระตนใหเกดความคดตอยอดในชมชน
อยางไรกด ณรงคชยเสรมวาการจะปรบเปลยนสงเกาไปสสงใหม
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
104
Panel Discussion
บางครงกตองอาศย “คนนอก” ทมองเหนโอกาส “การทเจาของสถานท
นนเขาไมลงมอท�าเองอาจเปนเพราะเขาไมเคยเหนความเปลยนแปลง
ยกตวอยางทบางแสน การท�างานรวมกบองคกรอนๆ เชนมหาวทยาลย
บรพา กท�าใหเทศบาลไดขอมลใหมกลบมาเยอะมาก ทงจากการทเขา
ลงพนทส�ารวจและพดคยกบชาวเมอง”
Chiang Mai Design Week ตอบโจทยเมองในแงมมไหนอนทพนธ บวเขยว ผจดการศนยสรางสรรคงานออกแบบเชยงใหม
ในฐานะพองาน Chiang Mai Design Week เหนวาการขบเคลอนเมอง
สรางสรรคนนตองอาศยแรงผลกจากหลายสวน ทงจากภาครฐ เอกชน
ประชาชน ฯลฯ อยางงานเทศกาล Chiang Mai Design Week แมจะ
ท�าใหเกดความคดขบเคลอนใหมๆ ในเมอง แตจากการส�ารวจครงแรก
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
105
Panel Discussion
กลบพบวาชมชนนกออกแบบเชยงใหมไมไดรสกวาตนมสวนรวมเทาทควร
และชาวเชยงใหมสวนใหญกยงมองวาดไซนคอของหรหราและไม
เกยวของกบชวต “ดงนนการจดงานในปทสองจงไดปรบแนวทางใหม
พยายามดงจตวญญาณและวฒนธรรมดงเดมของเชยงใหมมาใชให
มากขน เชนพวกทกษะเชงชางทก�าลงถกกลนหาย เราตงเปาทจะตอยอด
หตถกรรมเชยงใหมไปสระดบโลก” นอกจากนอนทพนธยงมแนวคด
อยากสรางเครอขายใหนกสรางสรรคเชยงใหมไดท�างานรวมกน มสวน
รวมแบงปนความคดระหวางกนมากขน เพราะเขาเชอวา “วงคนเดยว
คณวงไดเรว แตถาวงดวยกน คณอาจวงชาลง แตวงไดไกลขน”
นอกจากวงการสรางสรรคแลว สงทจงหวดเชยงใหมไดจาก Chiang
Mai Design Week นนนอกจากเรองการทองเทยวแลว งานเทศกาลยง
มประโยชนอยางมากดานการศกษา นกศกษาไดมพนทสรางสรรคและ
แสดงงาน รวมถงไดทดสอบศกยภาพของผลงานเพอททางในอนาคต
ดวย และสดทายจงหวดเชยงใหมเองกไดน�าเสนอบคลกและวฒนธรรม
ในรปแบบทตางออกไป
เราจะท�าใหเมองสรางสรรคเกดไดอยางไรอนทพนธเลาวาปจจยแรกในการพฒนาเมองกคอการสรางวสยทศน
เดยวกนในหมพลเมอง “เราตองสอสารใหทกคนทเกยวของรบรถงสงท
เราก�าลงท�าอย และท�าใหเขาเชอในเปาหมายเดยวกนกบเราดวย” ณรงค
ชยเหนดวยกบค�าตอบนอยางยงและเสรมวา “แตบางครงคนในชมชน
เขามองไมออกในตอนแรก ในฐานะผน�าเรากตองลงมอท�าใหเหน เชน
การจดงานวง สมยกอนไปถามแมคาในตลาดเขากไมเหนดวยหรอก
แตพอเราจดขนมา เขาถงสมผสไดวามคนมาเทยวเยอะ เขาขายของได
เยอะ จงเปนหนาทเราทตองท�าใหดเปนตวอยาง”
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
106
Panel Discussion
ดานดวงฤทธแนะวาการท�างานรวมกบหนวยงานราชการทมวสยทศน
กส�าคญมาก เขายกตวอยางส�านกงานเขตคลองสานทผอ�านวยการเขต
มวสยทศนทด ท�างานแบบลงพนท เขาถงชมชน ฯลฯ สงผลใหการท�างาน
รวมกนเปนไปดวยความเขาใจ สอสารกนไดดทงในภาครฐ เอกชน
ประชาชน “การท�างานเกยวกบเมองโดยทภาครฐไมลงมาถงชมชนนน
เปนเรองอนตราย” ดวงฤทธกลาว
นอกจากนน เขายงคดวาเมองสรางสรรคตองอาศยการบรหารจดการ
เมองทด ควบคมความหนาแนนใหพอเหมาะ ไมกระจกตว ฯลฯ สวน
“ยาน” ซงเปนองคประกอบของเมองนน จะสรางสรรคไดกตองอาศย
คนในชมชนทมองเหนภาพเดยวกน การมผน�าชมชนทเขมแขงสามารถ
ดงคนเขามามสวนรวมได “สถาปนกแทบไมมสวนหรอก องคประกอบ
หลกคอผน�าและความรวมมอเทานน”
การสรางยานสรางสรรคตองใชเงนลงทนแคไหนดวงฤทธตอบค�าถามนในฐานะนกธรกจวา ขอแรกคออยาหยดความฝน
ตวเองเพยงเพราะไมมเงนในบญช “คณตองโนมนาวใหธนาคารเชอใน
สงทคณเชอส เรองยากทสดไมใชการไมมเงนนะ แตคอการกาวขาม
เหตผลทจะหยดคณไมใหท�า คนสวนมากหยดเพราะคดวาเขาคงจะท�า
ไมได”
ดานณรงคชยเลาวา ทผานมาหลายๆ โครงการของเขากไมไดพงพางบ
ประมาณของราชการเลย เพราะเนองานไมใชสวนทเกยวของกบหนาท
ของเขาโดยตรง แตถงกระนนเขากสามารถขอความรวมมอจากหนวย
งานอนทเกยวของได และรวบรวมผคนทมความคดตรงกนใหมาชวย
กนสรางสรรคสงดๆ “แตถาคณอยากเหนโครงการตางๆ มความยงยน
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
107
Panel Discussion
ในทสดคณกตองไดรบการสนบสนนจากภาครฐดวย ซงนนหมายถงรฐ
เขาตองเลงเหนวาสงทคณท�ามนมประโยชนจรง และมโอกาสประสบ
ความส�าเรจ”
ส�าหรบอนทพนธ เขาบอกวาทกการท�างานตองใชเงนสนนสนนบาง
ไมมากกนอย โดยในชวงแรกอาจเปนเงนจากคนทคดเหนเหมอนกน
ไมวาจะจากรฐหรอเอกชน ซงเมอเขาใหเงนสนบสนนเรา เรากควรใหบาง
อยางแกเขาเปนการตอบแทน เชน การประชาสมพนธ แตเมอท�างาน
ไปจนถงจดหนงการใชเงนกอาจจะลดลงได ทงยงสามารถมแหลงเงน
ทหลากหลายขนดวย
แนนอนวาการเปลยนยานหรอเมองไปสความสรางสรรคนนตอง
อาศยหลายองคประกอบ แตในการเสวนาครงนสองค�าทเราไดยน
บอยทสดกคอค�าวา “ผน�าชมชน” และ “ความรวมมอของชมชน”
ซงหากยานหรอเมองใดขาดพลงสองขวนไป ตอใหจางนกออกแบบ
ทเกงกาจขนาดไหนมาชวย คณกคงไมสามารถ “ปลกเมอง” ไปส
ทศทางความสรางสรรคไดอยางแทจรง
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
108
Credit
ทปรกษาอภสทธ ไลสตรไกลมนฑณ ยงวกล
ผอ�านวยโครงการกตตรตน ปตพานชพชต วรงคบตร
ผจดโครงการณฏฐวร แตงนอยพมพรรณ สงขกรณ
ผประสานงานโครงการมนพชร วนสณฑปรตถกร ดกสกแกว
ผชวยด�าเนนการสกมลรตนฐา ฐตพงศทพพณฐา อสระพทกษกลฆฤณ กงวานกตตอรนรตน สดาเพงอศรา เป ยมพงศสานตภรญา รวงผงทองณฐสน หงษทองสกลกานต กนทาเครอวรทธ ตรประเสรฐภควภา เรองลขตกลเนตรชนก สาระโกเศศชยอนชต รอดพนธฐตญาณ สนธเกษตรนณฏฐนช ตณมานะศรปยะพร สวสดสงหพชรนทร พฒนาบญไพบลยพพฒนพงศ จตพยคกฤษณา เทวกลธฤตะวน ไชยวสจนตนา ชพรมวงษศครนทร มลนทสต
มลวลย แสนวฒนพลอยพรรณ ค�าเถยรปยวรรณ กลนศรสขพณณตา มตรภกดสวรรยา วงศเอยมธรพงษ ยอดภกดวรรษดา วฒนากลชยสวภศ สคนรบพตรอ�าภา นอยศร
สอสารการตลาดและประชาสมพนธพจน องคทวเกยรตเนตรชนก สาระโกเศศชนะ ชาญชยปยะวงศเบญจนษฐ แดงบบผาณฐวฒ ศรชมพนธจราย มถอยสรวภา แกวปองพชรนทร พฒนาบญไพบลยณฏฐนช ตณมานะศรปยะพร สวสดสงหวรรณเพญ บญเพญพนธตรา สนพบลยอภญญา ละแมนชยเอมวล บญมากมะลวลย แสนวฒนพลอยพรรณ ค�าเถยรกลยารตน ไมนอยจฑามาศ แกวแสงพระขวญ ทองสลวยจรพนธ สงวนสรอย
เทคโนโลยสารสนเทศและบรหารพนทอภรตน สทนฐรตนสประวณ เรองวทยาโชตปรชา ฉตรสรธนา
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
109
Credit
จรศกด สวรรณกจธนต อ�านวยวฒโรจนวรชาต กรประกอบธนกร จงเลศวฒนาสรพศ เคยงคธรรมนญ สนพบลยมนตร ภแลนค ธน กรมเขยวกรวทย มลวงควระพล หารบรษ
อ�านวยการยวรย พงศาสนองกลพฒศร สามไพลน เจยรกลปรญดา เชอกลางวไลพร แกวอนนตยวดา ปญญาพรสกลวนดา ศรไชยาศรนทรา ปทมาคมวนดา น�าทวกฤษดาการ เบญจจนดาจรรยารกษ บญซ�าเยาวเรศ จจวงอมรตน เสงยมลกษณศศวมล สวรรณจฑารตน ชาวสวนปรฉตร ฐานวเศษนนทภค มลศรทศนย พ มพฤกษ
ด�าเนนงานบรษท หกสบเกาองศา จ�ากด
ผชวยด�าเนนการธญญพร จารกตตคณปยพร อรณเกรยงไกรภาโรจน เดนสกลกตตโภคน องศธรนธวกล
ออกแบบเวทและสถานทบรษท หกสบเกาองศา จ�ากด
โครงสรางเวทและสถานทบรษท หกสบเกาองศา จ�ากด
ระบบฉายภาพ ระบบแสง ระบบเสยงบรษท หกสบเกาองศา จ�ากด
ลามอรนช อนศกดเสถยรหนงหทย แรงผลสมฤทธ
ตแปลภาษาและหฟงบรษท หกสบเกาองศา จ�ากด
ภาพประกอบสอหลกและสงพมพธนพ ดไซนบรษท วรากมลการพมพ จ�ากด
ภาพเคลอนไหวเพอประชาสมพนธบรษท อายดรอปเปอร ฟลล จ�ากดบรษท ดโอเอส จ�ากด
ถายท�า ตดตอวดทศน ควบคมเนอหาวดทศนบรษท จงดล จ�ากดศภกญญา ฉนทวลาศ
ภาพนงชมพล ชยคณารกษกล
Cre
ati
vit
ies
Un
fold
201
6
110
Credit
บรรณาธการอ�านวยการอภสทธ ไลสตรไกล
บรรณาธการศภกญญา ฉนทวลาศ
นกเขยนภาพสรศข รอดรงเรองชวนย สงขทองกมลกานต โกศลกาญจนวสาข สอตระกลอาศรา พนาราม
ออกแบบปกและรปเลมธดารตน ไทยานนท
จดท�าโดยศนยสรางสรรคงานออกแบบ (TCDC)ชน 2 อาคารไปรษณยกลาง เลขท 1160 ถนนเจรญกรง แขวงบางรก เขตบางรก กรงเทพฯ 10501โทรศพท 02 105 7400โทรสาร 02 105 7450www.tcdc.or.thwww.cu-tcdc.com
ค�าสงวนสทธTCDC จดท�าหนงสอรวบรวม บทสรปกจกรรม CU2016 นขนเพอใหผสนใจดาวนโหลดโดยไมตองเสยคาใชจายเนองจากมไดมจดประสงคในการแสวงหาก�าไร หากแตม งเผยแพรความร เพอเปนประโยชนแกสงคมไทย
Cre
ativ
ities U
nfo
ld 2
016
111
Partners
Media Partners
Organized by
TCDC อาคารไปรษณยกลาง บางรก10.30-21.00 น.(ปดวนจนทร) โทร 02 105 7400
TCDC เชยงใหมหลงกาดเมองใหม 10.30 - 18.00 น.(ปดวนจนทร)โทร 052 080 500 #1www.tcdc.or.th
