Hücrede Hareket

Prof.Dr. Alp Can Histoloji-Embriyoloji

Anabilim Dalı

Hücrede Hareketli Yapılar

•  Siliyum, flagellum –  Epitel hücreleri, spermatozoonlar

•  Hücre içinde vezikül ve organel taşınımı –  Akson boyunca taşınım, Golgi’den vezikül taşınımı –  Endositoz, pinositoz veziküllerinin taşınımı –  Kromozomların taşınımı –  Kasılmada aktin-myozin düzenlenişi

•  Hücrenin hareketleri –  Embriyonel göç –  Kemotaksi

Motor Proteinler Aktin ve mikrotübülüslere bağlanarak kargo taşırlar (organeller, Golgi kümeleri, salgı vezikülleri vb.).

Baş kısmıyla bağlı oldukları hücre iskeleti lifine tutunurlar (motor bölüm)

Kuyruk kısmıyla kargo molekülüne tutunur

Genellikle tek bir yöne gitmeden sorumludur

ATP hidroliziyle ortaya çıkan enerjiyi kullanırlar

Bazısı bir grup hücre iskeleti proteininin diğerlerinin üzerinden kaymasını sağlar (örn; kasılma).

Motor Proteinler Aktin motor proteinleri

Myozin-1 (her hücrede)

Myozin-2 (kas/kas olmayan)

MT motor proteinleri

Kinesin (saltatuvar hareket, mitoz, mayoz)

Dynein Sitoplazmik (saltatuvar hareket, mitoz, mayoz) Aksonemal (siliyum, flagellum, spermatozoon)

Alberts, 2002

Aktin üzerinden taşınım

Motor Proteinler

veziküller

lizozom

Mikrotübülüs üzerinden taşınım

SİLİYUM / FLAGELLUM HAREKETİ

Alberts, 2002

dynein

bağlayıcı proteinler nedeniyle yukarı-aşağı hareket yerine

bükülme hareketi

Alberts, 2002

Kemotaksi •  Hücrenin bir etkene doğru/karşı

hareketlenmesi •  Embriyonel gelişim •  Fertilizasyon •  İmflamasyon ve immünite