HER NEFES 2011 AĞUSTOS

8/3/2019 HER NEFES 2011 AUSTOS

1/32

A U S T O S 2 0 1 1

Tasavvuf Kltr Dergisi

23.say

o r u - s a b r


2/32

editrdenMerhaba Her Nefes Dostlarmz;

ok kr yeniden bir aradayz. Bu saymz ok zel ve ok gzel bir aya,aylarn sultan Ramazan ayna dair naallah hepimiz Ramazan aynn

feyzinden, bereketinden, sabrndan, tevekklnden, vericiliindennasipleniriz.

Konu Ramazan olursa elbette iinde oru olur, sabr olur ve zekt olurBizler de inaallah nefsimizin isteklerinden orulu, nefsimizle mcdeledesabrl ve kt huylarmzdan verici oluruz.

Bu saymz iinde yine birbirinden gzel yazlarmz ve sohbetlerimiz var.Siz gnl dostlarmzla daha nce paylatmz baz deiiklikleri dergimizdegerekletirmeye devam ediyoruz. Yeni yazarlarmz da olsun istiyoruz vebunun iin siz gnl dostlarmzdan katlm bekliyoruz. Ltfen o gzel gnl

denizinizden bizleri de nasiplendirin. Gelin siz de bizimle beraber HerNefesin bir sayfasnda gnlnzden bir nefes aln ve bu nefesi kaleme alpbize yazn. Biz de bu gzel yazy tm Her Nefes dostlaryla paylaalm. Sizyazlarnz bize yollayn, biz de ilerinden en beendiklerimizi dergimizde

paylaalm ve hep beraber okuyalm.

Tm lemlerin Ramazn- erifi Mbarek olsun. naallah hep beraberdaha nice ramazanlara, bayramlara erielim; ramazan, Hakk yerli yerine

koyup gerektii gibi ve Ona, O lemler sultanna lyk evlt, mmin vekul olacak ekilde yaayabilelim. Nefisle gazamz mbrek ola

Yosun Mater


3/32


4/32

Hazret-i Rif Efendimiz'e, evltlar, Kadir gecesi ne

vakittir? diye sormu. Olum buyurmu, Eer sen

basret gzn cillandrrsan her nn Kadir'dir, senedebir gece deil. Demek ki her eyde hkim olan akldr.

Mesel sen nesin? Fikrin ne ise sen osun.

Hakk fikir ne demektir? Rhn, mnev, ilh fikir

demektir. nk ancak insan o zaman irfan shibi

oluyor, o vakit eynn hakkatini olduu gibi grebiliyor

ve Hakkn cemlinden bakasna bakmyor.Mrifet ne demektir? Mrifet, Cenb- Hakkn

rubbiyetini yni Rab oluunu kemliyle idrak eylemek

ve kulluun nna lyk olan ameller ve vasflar ile

de nefsini tanmak ve hibir eyin Allah'n emrinden

hri olmadn, rzk da Cenb- Hakk'n verdiini

bilmektir. te ancak bu kimse irfan ve zikir sahibidir.

Bir de, vaktini dedikodu, mlyn, bo eyler ve zevk

u sef ile zyi eden kendimizi dnelim. Cenb- Hak

ferahlananlar sevmez. Zr ferahlanmak yni kendini

kaybedercesine zevk ve safya dalmak, bylece de

ferah ve srrun gafleti iinde erimek cinnet almetidir.

Kenan Rif, Sohbetler. Kubbealt Neriyt, stanbul, 2000, s. 73-74.

Sohbetler


5/32

Hz. Peygamber Aleyhisselm, "Orulunun aznn

kokusu, Allah indinde misk kokusundan daha gzeldir"

buyurmutur. Kemlta erenlerin ou, ancak bu yollaermilerdir. nk bu yol, mchedelerin en zorudur.

Bundan hsl olan marif de en gzel nefhadr. Kez

gzel vakitlerde, bilhassa seher vaktinde rahmn

cezbeye de teviktir. nk seher vakti de uka

(klara) nefha-i Rahmniyye'dir, ve Yce Allah'n

huzruna yaklama sebebidir. Bu, ancak btn vakitleri

kaplayan ok nfile ibdet yapmakla olur. nk yce

Allah bir kuds hadiste Kulum nfilelerle bana

yaklamaa devam eder, o kadar yaklar ki kendisini

severim. Ben onu seversem, onun kula, gz... olurum"

buyurmutur. te bu sevgiye meyletmek, ilh nefhalarameyletmektir.

Niyz Muhammed Msri rfan Sofralar


6/32

Ramazan be harften oluan birkelimedir. Ra (ra), mim (ma), dad (z),elif (a), nun (n). Ra harfi, rahmet verefetten gelir. Mim harfi mczat (bireyin karln verme) muhabbet veminnetten gelir. Dad harfi sevbzamn etmekten (garanti altnaalmak) gelir. Elif harfi, eneka

(honutluk) ve yaknlktan gelir. Nunharfi ise nur ve nevlden (cmertlik)gelir.

Ramazan hakkyla tamamlar ve ondagerekli olan ibdetleri doru bir ekildeyaparsanz, bu saylan eyler de Hakkatndan size gelir. Bylece dnyada

iken kalblerinizle Ona yaknlar vekalplerinizi nurlandrrsnz. Hakkncmertliine, ak ve gizli nimetlerinenil olursunuz. hirette ise hibirgzn grmedii, hibir kulanduymad ve hibir beerin kalbinegelmeyen nimetlere kavuursunuz(Abdlkadir Geyln, Yolun Esaslar,

s.132).

Oru farz bir ibdettir. Allhu Tel,Kurn- Kermde yle buyurmutur:Ey iman edenler! Sizden ncekilere

farz klnd gibi, sizin zerinize deAllahtan korkmanz iin sayl gnlerolarak oru farz klnd. (Bakara, 183)

(smil Ankarav, Minhcul Fukar, s.165).

Ramazan, Allahn isimlerinden birisimdir. Bu ismin hilli hangi kalbde

tul etmise hakikatte orucu otutmutur. Ramazan aynn nn,mmet-i Muhammedin ebed felhakavuabilmesi, ilh sfatlara girebilmesiiin bir bahne olduunu BakaraSresinin 185. yeti iln etmektedir:

O sayl gnler, Ramazan aydr ki,insanlara doru yolu gsteren, hidyetive hakk btldan ayrmay aklayanKuran, bu ayda indirildi. Sizden kim oaya eriirse, orula geirsin. Kim hastave yolculukta olur da oru tutamazsabaka gnlerde kaz eder. Allah sizekolaylk diler, size zorluk dilemez. Kibylece sayy tamamlayasnz, sizidoru yola ilettii iin Allahyceltesiniz ve kredesiniz(Bakara185). (emsettin Yeil, slam DinindeSarslmayan Esaslar, s. 412-413).

Bu yet Tevilt- Kniyyede yleaklanmaktadr:

Nefsin, Hak nru ile tutuup yandvakitte cem makamna ulatrc olanve akl- Kurn olarak isimlendirilenicml (toplu) ilim indirildi. Cemiitibriyle insanlar vahdete hidyet vecemi ile farktan yani akl- furkan diyeisimlendirilen tafsil ilimden sra sra

delillerle indirildi. imdi sizden her kimo vakitte hazr olursa, yani zatmakamn grmeye (uhud) vsl olursa,kendisinde Hak ile olamad sz, i vehareketten el eksin. Kim bu uhuddan

oru ve ramazan


7/32

menedici, nefsn hicablardan ibretolan kalb hastalklar ile hasta oldu isevey henz slkta olup zt grmeyevsl olmad ise ona bu makamaulancaya kadar geilecek diermertebeler vardr. Allah TelHazretleri, size tevhid makamnaerimek ve Allahn kudretiyle yardmgrmekle kolaylk murd eyler. ciz vezayf olan nefis ile ilerin glkleyklenilmesini murd etmez. Ve sizinHakka ulatrc bu mertebeler, hllerve makamlar kemle erdirme ile

faydalanmanz ve sizi cem makamnahidyet etmesi zerine Allah

yceltmeniz, azamet ve kibriysnbilmeniz iin ve belki istikametlekredersiniz diye size bunlaremretmitir. Ve bana tevecch, itibaretmi olan slik ve tlipler, benimmrifetimden sana sul ettiklerindehemen tahkik, ben zhirim. Bana hlve istdadlar ile du edenlerin du

ettiklerinde, hl ve istdadlarnngerektirdiini vermekle dularn kablederim. Ben onlar ztma dvet veBana slkun niteliini rettiimden,zhd ve ibdetle istdadlarntemizlemekle benim rzm talepetsinler. Ve temizlenme hlinde onlarnkalbleri aynasndan Ben tecell

edeceimden Beni mhede etsinler.mid edilir ki, istikametle rt bularak,mstakm ve slih olurlar. (Tevilt-Kniyye, Kaniyys Semerkand, s.71-72).

Her gecesi dier aylarn gecelerine nisbetenbir Kadir Gecesi olduu gibi, kendisinde Kurn- Mbin ile beyn edilmi olan bir de hussKadir Gecesi vardr. Ve bu merhamet (gufran)aynda hibir ey ile uslanmayan nefsin itaatdiresine girmesi vardr. Cenb- Hak, irdesfatn yalnz insana bahetmi, o sfatn dayalnz insanda olduunu oru ile ortaya

koymutur. Onun iin oru tutan kimse, Hakknihsn ettii irdeye ship olduunu gsteriyordemektir. Yani orulu insan demek, sft-ilhye brnm, Hak-sfat olmu kimsedemektir.

Bakara Sresinin 187. yetinde ise ylebuyrulmaktadr: Oru tuttuunuz gnlerin

gecelerinde hanmlarnza yaklamanz sizehell klnd. Onlar sizin elbisenizdir. Siz deonlarn elbisesisiniz. Allah sizin nefislerinizezulmettiinizi bildi. Bunun zerine tevbenizikabul edip sizi balad. imdi artk onlarayaklan. Allahn size farz kldn talep edin.Fecirde beyaz iplik siyah iplikten ayrdedilinceyekadar yiyin, iin. Sonra orucunuzu geceye kadar

devam ettirin. Mescitlerde tikfta iken(ibdette iken) de hanmlarnza yaklamayn.Bunlar Allahn koyduu snrlardr. Bunlarayaklamayn. Allah insanlara yetlerini itebyle aklar ki, Ondan korksunlar.

Bu yet, Tevilt- Kniyyede yleaklanmaktadr:

Huzur zamnnzda zikir ve beyn edilmi olanimsakn arasna giren gaflet vaktinizde, siziniin nefsinizin zevklerine yaklamaya tenezzl,mbah ve hell klnmtr. Zir mecbr bir iliki

cemlnur sargut


8/32

ile nefisleriniz sizin elbiseniz, siz deonlarn elbisesi olmusunuz. AllhuTel Hazretleri sizlerin slk, riyzatve huzur zamanlarnzda nefsn nasipve lezzetlerinizi almakla hynet ederolduunuzu bildiinden tvbenizi kabletti ve kusurunuzu affetti. imdi

fendan sonra beka hlinde, istikamet

ve ihtiyat vaktinde gafletzamanlarnda nefsn zevklerinizemberet ediniz (ie balama). Ve

Allahn size farz kld takvy venefsn zevkler sebebiyle istikmethukukunu ok bol olarak edya,

Allahn emrettii ubdiyet (kulluk) vekendine dvetle kyma (beka

mertebesindeki istikamet) kudret talepediniz. Size fecirden huzur ziylar veeserleri zhir olarak gafletin zulmetve karanl zerine galip olana kadarnefsinize refik olunuz. Sonra gafletzaman gelinceye kadar Hakklahuzrunuzda zikir olunan el ekmezere olunuz ki, eer el ekme ve huzur

srekli olsa maa (yaay, dirlik) vemhimmt (harp malzemesi, lzumlueyler) maslahatlaryla (i, emir,keyfiyet, sulh) kyam (bekamertebesindeki istikamet) mmknolmaz. Siz kalbleriniz mescitlerindeoturmu, ibdete ekilmi ve hazrolduunuz halde nefislerinize

yaklamaynz. Zr nefislerinizinzuhru ile vakitleriniz mevve(belirsiz, karmakark) oluverir.(Tevilt- Kniyye, KaniyysSemerkand, s. 71-72).

Abdlkadir Geyln Hazretleri diyor ki:deti terkedin, ibdete yapn. AllhuTel iin oru tutun. Himmetleriniziyemeye imeye younlatrmayn. Budk bir himmettir. Hlbuki rzkkonusunda garantiniz var. Yemeyen veimeyen, samed (her ey kendisinemuhta) olan Allahu Tel ne ycedir.O rzk verendir, rzk verilen deil. Oyedirendir, yedirilen deil. O sameddir,onun karn yoktur. O yemez, imez,uyumaz. (Abdlkadir Geyln, YolunEsaslar, s.134).

Oru tutan kimse, samediyet sfat ilesfatlanm olur. Samediyet sfatylasfatlanm olan kimse, Allhnvahdetini daha abuk bulur. Onun iin

Allahu Tel, oru tutanlara kar ecrinidaha abuk ve huss olarak vereceiniifde ederek yle buyurmutur: Orubenim iindir. Ve onun ecrini ben bizzatkendim vereceim. Bu yet unu

kasdetmektedir: Bir kimse samediyetsfatyla ki bu Allahn sfatdr muttasf olarak orucunu ikame ederse,onun karl daha bir apayr olacaktr(smil Ankarav, Minhcul Fukar, s.165-166). Her ibdete az ok riykarmak ihtimli olabilir. Oruta ise buolamaz. nk oru, Allah ile kul

arasnda gizli beden bir ibdettir.

Oru, yalnz a kalmak deildir; aynzamanda a arayp onu doyurmak daorucun gayelerinden biridir. Oru, btn

oru ve ramazan


9/32

aznn imn ettiini isbat ve onlarnslhn beyandr. Mesel dili ile gnlkran kimse gnlerce a susuz kalsahakkatte oru tutmamtr.

Oru tutmakla insan halanp gnlyklacaksa ona kim oru tut dedi? OruHazret-i nsana farz olmutur. Oruinsann kafasn vurmaz, bilkis kafasndzeltir, kesfetini letfete inklb ettirir.Oru tutan, deil kalb krmak, krkkalbleri tmir etmek, gnllere srurvermek iin alr. (emsettin Yeil,slam Dininde Sarslmayan Esaslar, s.414-415).

Peygamber, Oru cnnettir(snaktr) der. Cnnet kelimesi,shibini rten ve shibinin zerinikapatan ey demektir. Kalkana damicenne, yani snak denir. nkkalkan shibini kaplar ve onu oklardankorur. Akln kaybetmi kiiye de

mecnun denir. nk onun da aklnnzeri rtlmtr. Oru, ver, takv veihls sahibi olan orulu iin snaktr.nk snak onu dnya ve hiretbellarndan korur. (Abdlkadir Geyln,Yolun Esaslar, s.135).

bn-i Arab Hazretleri Fthatnda yle

buyurmulardr: Savm (oru), lgatterifat mnsna kullanlr. Nitekimsmeen-nehc (gndz ykseldi)denilir. Orucun ykselmek mnsnageldiini isbt eden bir hads-i erf

vardr ki, onu mam Nes Hazretleri rivyetetmitir. Bu hads-i erfe gre adamn biriPeygamberimize gelerek yle demitir: YaReslallah! Bana bir i buyur ki, onu sendenduymu ve senin isteinle yapm olaym.Reslullah Efendimiz bunun zerine ylebuyurdular: Oru tut, nk orucun misliyoktur. Yani benzeri yoktur. Orucun ibdetler

iinde huss bir yeri vardr demektir.

Allhu Tel bir hads-i kudssinde ylebuyuruyor: Orulu olan bir kimsenin aznnkokusu, benim katmda misk kokusundan dahagzeldir. Hakkat ehline gre bu koku, burunlahissedilen koku deildir. Bu koku bilkis btnolarak idrk edilen en gzel kokudur. Bu

kokunun hsl olmasnn en byk sebebi deAllaha itaat etmektir.

Orulu insann aznn kokusu misk kokusundangzeldir, nk aznda hle bulunmaz. Yalan,azn semtine uramaz. nk kinatta

Allahsz bir zerre grmez ki aldatmaya kalksn.O, herhangi bir ktlkle karlat zaman

vicdanndan Dikkat et! Orulusun. Yani Allah-sfatsn. Ayplar rteceksin. Zdlar toplaypnee yaratacaksn sesini duyar.

Bir hads-i erfte Peygamberimiz, Orucennettir buyurmutur. Yani orulu kimsenefsinin ve eytann vesveselerinden ancakorula kurtulabilir. te bu syede oru insan

cehenneme giden yoldan alkoyar ve o yoldabir perde olur. Oru syesinde slik, melektleminin kapsn alm olur ki, bu kaplaralan ayn zamanda alk ve orucunruhniyetiyle cennetin kaplarn da alm olur.

cemlnur sargut


10/32

miracZr Peygamberimiz bir hadsindeMelekt leminin kaps ancak alkve susuzlukla alnabilirbuyurmulardr.

Hz. Lokman genellikle oluna ylenasihat ederdi: Ey oulcazm!Mideni tamamiyle doldurma. Eer

mideni tamamiyle doldurursan fikrinuyur ve hikmet hapsolur. zlarn iseibdet etme hussunda tembelleir.Bir kimse ok yedii zaman zulmat- tbiyyeden (tabi karanlktan vekrlkten) kurtulamaz ve zeksna itk sner. I snen bir zek isemrifetle nurlanamaz. Bu kimsenin

kalb aynas gafletin kirlerinden,paslarndan bir trl kurtulamaz vesafya eremez.

Slik olan kimsenin midesi tpk neyinii gibi bo olmal ki, ak meydannda

Allaha kar tazarr ettiinde yapmolduu niyz ve yakar samimi olsun,

ho olsun.

oru ve ramazan


11/32

Oru Hazret-insana farz

olmutur. Oruinsann kafasn

vurmaz, bilkiskafasn dzeltir,

kesfetini letfeteinklb ettirir.Oru

tutan, deil kalbkrmak, krk

kalbleri tmiretmek, gnllere

srur vermek iinalr.

cemlnur sargut


12/32

Ramazan geldi; ak ve man pdihnn sanca eriti! Artkmadd yiyeceklerden elini ek! nk, gklerden mnev rzk

geldi ve can sofras kuruldu!

Can, bedenin hantallndan kurtuldu; tabiatmzn isteklerinineli baland! Ak ve man ordusu geldi, sapklk ve manszlk

ordusunu krd geirdi!

Bir bakma oru, bizim kurtuluumuzun kurbn saylr; bizimcanmz, onun yznden dirilik elde edecektir!

Mdemki gnl evine misfir olarak can geldi, onun urunabedenimizi tammyla kurban edelim!

Sabr, ho bir buluttur; ondan, hikmet, mnev ltuflar yaar!Bu sebeptendir ki, Kurn- Kerm de bu sabr aynda nzil

olmutur!

Bizi kt iler, gnahlar ilemeye tevik eden kirli nefsimiz,arnmaya, temizlenmeye muhtat! Ramazan gelince, gnah

zindannn kaps krld; can, nefsin esretinden kurtuldu, mrcakt, sevgiliye kavutu!

Bu mbrek ayda gnl de bo durmad; mitsizlik perdesiniyrtt, gklere utu! Can, zten bu kirli dnyya mensup deildi,

meleklerdendi; onlara ulat!

Ramazan gnlerinde sarktlan merhamet ipine sarl da, ubeden kuyusundaki hapisten kendini kurtar! Yusuf Aleyhisselmkuyunun azna geldi, seni aryor; abuk ol, vakit geirme!

s Aleyhisselm isteklerden, beden eeinin arzularndankurtulunca, dus kabul edildi! Sen de nefsn isteklerden

temizlen, elini yka! nk, gkyznden mnev yemeklerledolu sofra geldi!

Haydi, elini azn yka; ne yemek ye, ne i, ne de syle! Hakkateerdikleri, Hakk bulduklar iin susup duran ermilere gelen

mn szlerini, mn lokmalarn ara!

Hz. Mevln, Divan- Kebir, Hazrlayan: efik Can, tkenYaynlar, Cilt 1, s. 459-460.


13/32


14/32

bir sonrakibayram

htralar olarak sakl kald. Yamilerledike sanki bayramlardaki evkimde azalyordu. yle ya, artk insanocukluktan ktysa, ekerlemeden eskizevki almyor, maytap patlamalar onuheyecanlandrmyorsa bayram nekadar keyifli geebilirdi?

Cemlnur Ablayla tantktan sonrafikrim bir hayli deiti. zellikle bayramve kandil gibi veslelerde ocuklaraverdii enerji, onlarla ilgilenii ve sankiher birini bir bahvann meyve

fidanlarna verdii can suyu gibi kkkk bilgilerle yeertmesi bende birgven uyandrd. Artk yeni bayramlarndaha da gzel olmas gerektiinidnyorum. Evet, bence artk Ah oeski bayramlar! diyen kimsekalmamal. Dahas bir sonrakibayramn daha dolu, daha kalabalk,

daha doyurucu kutlanacana inanmal

Hseyin alkan

ocukken annemin ald yenigiysileri baucuma koyup sabaholmasn beklediim gnlerihatrlyorum. Bayram namaznagidip nce babamla bayramlatm,sonra eve gelip sradan dedemekadar herkesin elini pp gzel birkahvalt sofrasna oturduumuzgnler Komular da dhil,grdmz herkesin bayramn

kutlayp ceplerimize bozuk para,eker, mendil doldurmalarnbeklemek nasl bir heyecand!lene doru mahalledekiocuklarla bayram ganmetlerimizikarlatrr, sonra bakkaldanikolata, iklet, gazoz alp maytaplar

patlatmaya koyulurduk.Akraba ziyretlerinde akranlarmzlaoynamaktan bayramlklarmz teriinde kalr, fanilalarmz deitirilir,arkamza tlbent konulur ve yaraka azarlanlarak baklava yemekzere byklerin yannda bedakikalna oturtulurduk.

Tm bu anlar bende eskibayramlarn gzelliini anlatan


15/32

edilmeli. Mezar ziyretleri dah birsevin veslesi olmal. Mslmanmezarlnn cennetten bir baheolduu anlatlmal ocuklarmza.Brakalm bakalar kendi

mezarlklarnda korku filmlerieksinler, biz lme dn diyenHz. Mevlnnn torunlaryz.

Bunu gerekletirebilmek iinzellikle kklerimize olanborcumuzu hakkyla dememizart. Onlara bayramn ne kadar

gzellii varsa yaatmamz, Allahiin vermek ve yine Onun rzs iinalmann zevkini renmemiz veretmemiz gerekiyor. Bu bayramhepimiz Cemlnur Ablannyaptn yapalm. ocuklarmz

Allah akyla yeertelim. Hep birsonraki bayram dleyelim. Herbayram bir ncekinden daha dagzel olsun, cennet yeryzne insin.

herkes. ocuklar henz bymedenyalandklarnda daha ne gzelbayramlar kutlayacaklarnn haylinikurmal.

Her bayram daha da ok insankatlmal bu enlie. Daha ok insanHz. Peygamberimize k olmal.Bayram hepimizin iinde sevgibombalar patlatmal. yle kiyalsndan gencine herkesingzlerinin ii glmeli, parlamal.Dardan grenler Bunlara da ne

oluyor byle? Ben de istiyorum neyiyip ne itilerse bu hale gelmek iin!demeli. Yenilen iilen Allah akolmal. Byklerin evlerindetoplanlp yirmilerle, otuzlarla biraraya gelinmeli. Hastas yalsyalnzlk denilen eyi unutmal.Varlkl olan vermekten, yoksul olanalmaktan hu duymal, verenin dealann da yce Allah olduu idrk


16/32

iftriyelikMezhepler arasnda uygulamaya dir farkl grler mevcut olsa da tek birgerek vardr: O da Ramazan aynn balangc iin gkyznde hillingrlmesidir. Hill grld zaman Ramazan ay ile birlikte oru ibdeti debalar. slm dininin de sembol olan hill, Allahn mnsn ifde eder. Ebcedhesbnda Hill ve Allah kelimeleri ayn sayy verir. Zr her iki kelime de,bir Elif bir He ve iki Lm harfinden meydana gelir. Allahtan gafil olan vcdun

kalbinde Allaha it bir mn zuhr etmesi, Allahn grlmesi demektir. nkAllah beden gz ile deil, kalb gz ile grlebilir. Allah kalb gz ile greniin artk Ramazan balamtr.

Ramazan, sabr ve zorluk demektir. O hlde kalbinde Allahn mns belirenkii iin sabr ve zorluktan ibret olan bir hayat balam demektir. nk buhayat, kiinin Allahtan gayr her eyden bedenen ve kalben uzaklamasn,kendini tutmasn gerektirir. Oruta a kalmaktan maksat da midenin bo

braklmas deil, bilinli ve irdeli olarak kendini tutmak ve alkoymaktr.Allahn isimlerinden biri olan Ramazan, hibir eye muhta olmayan anlamndakiSamed ismiyle ayn anlama gelir. Ramazan aynda oru tutan kii, yaamak iinbedeninin ihtiya duyduu eylerden uzaklaarak, Allahn Samed ismininmnsn idrak etme ansn yakalamtr. Bunun gibi beeriyetinin gerektirdiitarzda, sdece dnyya ait ilerin peinde, nefsinin iret ettii ekilde yaayankii haytn ancak bu ekilde devam ettirebileceini zanneder. Fakat Allahtangayrsndan uzaklap Allaha yneldii an itibar ile daha nceki nefsn

yaamndan ihtiyasz hle gelir.

"...Fecrin beyaz iplii siyah ipliinden seilinceye kadar yiyin, iin (Bakara, 187)yeti ile sbit olarak Ramazanda gnn yarsnda oru tutulur, dier yarsnda

Allah'n hell kld ekilde yenir ve iilir. Bunun bir mns da udur: Beyaz,aydnlk ve iman demektir. Siyah ise gaflete dellet eder. Gaflet hlinde ikengaflet yemei yemek mmkndr. Varolan her eyin Hakkn mazhar olduunubilmeyen kii, bu bilgisizlii sebebiyle cezlandrlmaz. Fakat Hakk'n ltfu ilemnn kalbde sbitlenmesi sonucu olarak, aydnlk gafletten syrlr ve msivyakar tutulan oru balar. Bu hlden sonra vcdun zhir ve btn zlar kendihakkatlerinin gerektirdiinden fazla ve eksik olmamak art ile sorumlu hle


17/32

gelir. Allah verdiinden bakasyla kimseyi sorumlu tutmaz (Talak,7).Nasl ki, orulunun az kokusu insanlar iin ho deildir fakat Allah indinde

misk kokusundan daha gzeldir, bunun gibi msivya kar oru tutankiinin merebi (kokusu) evresini rahatsz etmeye balar. nk o artkevresinin istei, dorular ve kurallar gereince hareket etmez. SadeceHakk ile megl olur ve tm haytn buna gre ynlendirir. Bu koku bazinsanlar rahatsz ederken Allahn huzrunda en gzel koku olan misk ileedeer hl alr.

Hazreti Mevlnnn Lokma eer sende cevher oluyorsa, istediin kadar

ye. Fakat bu lokma, fenlklar douruyorsa, boazna kilit as emri ileszmze ara vererek, Ramazan aynn mnsna uygun bir mr Allahtanniyz ediyoruz

Yavuz CELEP


18/32

sabr pasif deil,

aktif bir hldir.

sabrszlkla bekleyerek kendimizisabrediyor sanmak gafletindenkurtulmann formln bu szde bulmakmmkn sanrm.

Ne denmiti? Deitirmeye gcnyetmiyorsa eer... Demek ki istenensabr pasif olmamal. artlar deitirmekiin sonuna kadar mcdele etmekleykmlyz; t ki gcmznyetmediini idrak edene kadar...Sonra ne yapmamz gerektii

sylenmiti? bari gnll ol yeterBoyun emek zorunda kaldmz yenidurumda da pasif olmamz istenmiyor.Yine aktif olmamz, dtmzsandmz yerden bize sunulan yeniartlar erevesinde, mecbren deil,gnll olarak hayta tutunmamzgerekiyor.

Allahn Sabr isminin, btn gzelisimlerinden sonra 99. olarak gelii desabrn pasif bir durum olmadnn delilideil midir? Sabra ulamak btn gzelisimler hayta geirildikten sonrammkn olmuyor mu?

Beni makaslarla da dorasalar,zemzemlerle de ykasalar, benim indimdeikisi de birdir diyen Ahmed-er RifHazretleri ve dier insn- kmiller gibi

fark hissetmeyecek hlde deiliz. Ancakyeni artlarla gnll olarak yaamagayretimizin bile yetecei mjdesinialm bulunuyoruz. nanyorum ki o

zaman Yce Allah Sabr ismini bize deltfedecektir.

Meral Hasrc11.07.2011

Sanrm on be yl kadar nceydi.Koltuun zerinde oturur vaziyetteykeniim gemi. niden, Deitirmeyegcn yetmiyorsa eer, bari gnll ol

yeter diyen bir sesle kendime geldim.Sese elik eden bir ry grmdeildim, grdysem bile en azndanhatrlamyordum. Ancak bunu banasyleyenin Smiha Annem olduunakesinlikle emindim.

Bu sz zaman zaman hatrlasam ve

uygulamaya gayret etsem de nedenmek istediini hi anlamadmyeni fark ettim. imdi anladm mondan da emin deilim ama bugnkidrkimle sabrn en gzel triflerindenbiri gibi hissediyorum.

Sabra ihtiycmz olduu zamanlar

haytmzn zorlu gnleridir. Bugnlerde ounlukla altmz,kendimizi gven iinde hissettiimizartlar deimitir. Bu yeni artlarlanasl baa kacamz bilemez birdurumda, huzursuz ve mutsuz bir hliinde bulmuuzdur kendimizi.Hlimizden ikyet etmeme terbiyesini

alm olsak da iimizdeki mutsuzluk,huzursuzluk ikyetin ta kendisi deilmidir? Bu ikyetleri dile getirmeden,susarak, artlarn tekrar dzelmesini


19/32


20/32

Ramazan kutsal bir ay. Zr Kuran bu ayda indirilmi. Kurandabin aydan daha hayrl diye nitelenen Kadir Gecesi bu ayda. Ve

bizler oru ibdetimizi bu ay yerine getiriyoruz. Birbirinden

bamsz gibi grnen onca eyin bu mbrek ayda bir arayagelmi olmas bir tesdf olamaz, Ramazann bizlere fsldad

bir mesaj olmal diye dnmekten kendimi alamyorum.

Hep eskiler yd edilir ya, benim de aklma ocukluumdakiramazanlar geliyor; zellikle de anneannemle gittiimiz, bana

hi bitmeyecekmi gibi gelen uzun tervih namazlar. Anneannemitaklit ederek klmaya abaladm namazlarn sonu hi gelmez,

sonunda mutlaka yan bana kvrlarak uyuyakalrdm. Bir de soniki senedir Mescid-i Nebevde kurulan uzun iftar sofralarndan

aldmz haz hep aklmda. Sanmayn ki bu damak zevki; tattmzancak gnl zevki idi. nsanlarn kouturarak saatler ncesindenbalayan sofra kurma tel, herkesin bir dierini bu sofralaradvet edii, sofrann banda bada kurmu, hu ierisinde

geirilen son dakikalar, az sonra tm hcrelerinizle hissedeceinizgmbr gmbr okunan ezan, su, hurma, yourt ve rekle

yaplan iftar ve akam namazna yetimek iin gsterilen telve sofralarn alelacele toparlan

Ramazan ay bence Allahn bizlere sunduu en byk ltuflardanbiri, sanki bizlere kulum, seni ok seviyorum diye seslenii. Zr

bu ay, bir arnma ay; nefsimizin arlklarnn giderildii,trplendii, hatlarmzn, gnahlarmzn affedildii, iyi ve gzel

ahlkla ahlklandmz en nemli frsatlardan biri. Ramazan

sanki 30 gnlk bir antrenman; ara olarak orucu kullanaraktammen yenilendiimiz, bizi bize anlatan Kurann retilerinide giyindiimiz, det yaayan Kuran haline geldiimiz bir sre.Aksi takdirde Peygamberimizin de dedii gibi, tuttuumuz orula

sadece a ve susuz kalm oluruz.Kuran Kadir gecesi ve oru Hepsi aslnda bir ve tek olan Onaulamak iin deil mi? Ad Kuranda geen tek ay olan Ramazanda

rahmetini, bereketini biraz daha fazla sam Yaradan. Bizler

biraz daha yaknlaalm diye. Bu byk ltfa binen bizler de bufrsat yeterince idrak edip gereini yerine getirelim inaallah.

Banu Ylmaz


21/32

Allahnnids

Ramazan


22/32

BU RAMAZAN, FTARSOFRANIZDA

AFRKADAK ALARIUNUTMAYIN!

Bu Ramazan, ftar SofranzdaAfrikadaki Alar Unutmayn

ftar yemekleri nasl olmal? Neleredikkat edilmeli? Mevsime gretavsiyeler vs. diye uzayp gidenlisteler

Bir de tm duyu organlarmzAfrikaya evirelim. Orada yaananalk dramna sessiz kalamayzelbette ama ne yaplabilir ki?diyenleri duyabiliyorum. nk bende ayn eyleri sylerken, orayayardm ulatrmaktan ok

kendimizin bu konuda neleryaptmz dndm. Elbette kiyardmlar nemsiyorum ancak bizsoframzda nelere dikkat ediyoruz?Ekmek atyor muyuz, artk yemekbrakyor muyuz, yemek seiyormuyuz, ocuklarmza nasl bir yemealkanl kazandryoruz,misfirlerimizi ku st-kuru zmeksik sofralarda m arlyoruz,gsteri iin mi yemek dvetleri

veriyoruz? Daha da uzayp giden bulisteyi yaparken iftarlardahazrlanacak sofralarn ok mtevzolmas gerektiini dndm.Aslnda dstur budur amaabartyoruz nedense Maksat,sanki dost arlamak deil ,gsteri yapmaya varyor. Alk

iinde kvranan o Afrikal ocuklardndke kendi ocuumaaldm onca yemekler adna utanduyuyorum. Tabanda yemekbrakrken hogr gsterdiimdendolay kendime kzyorum. Oradakiinsanlarn kurtuluunun bizlerin

sofra kltrmz yeniden gzdengeirmekle mmkn olacanainanmaktaym. Ne zamanki bizlertketmek iin deil, gerektii kadaryemek iin anlayn edinirsek ozaman kurtulu hem bizim iin hemde Afrikadaki insanlar iingelecektir. Denge, ancak

dengesizlikleri ortadan kaldrdnzzaman salanacaktr.

BMnin verdii son rapora grezellikle Afrika ktasnn gneyindeyer alan Somali, son yllarn enbyk kurakl ile kar karya.

Yaklak 11 milyon Afrikal alk ilemcdele ediyor. zellikle ocuklarbyk tehlike altnda. Yetersizbeslenmenin yol at yeni doan

unutmayalm


23/32

ve ocuk lmleri en yksek sayyaulam durumda. Medyadandnyaya yansyan Afrikal bebek veocuk fotoraflarnn iler acsgrntleri yrekleri dalyor. Bugrntlere duyarsz kalabilir miyiz?

mit ceylan


24/32

nsan sabretmek durumundaolduunu dnnce kendini haytabal hissetmekte zorlanyor. Bireyleri bekledii hissiytna kaplpiten ie bir kzgnlk hline giriyor,hnlanyor det. Oysa dnnce,nedir beklediimiz hayattan? Haniyaamakt iimiz? Niyet etmek gzel.mit shibi olmak daha bile gzelama zamann nne gemek sadecekendimizi hayl dnysna atmamzasebep olmuyor mu? Ve hayl dnylarda eninde sonunda bizi hsrnauratmyor mu? Btn iimizinhuzurda olmak olduunu bilsebilsekkeke. Ve gn, haytn getirdii gibi

yaamak icbettiini idrak edebilsekKimbilir kendimizi ne ok daha esenlikdolu hissedeceiz o zaman.

Ramazan geldi... Ramazan, orugerekesi ile bize sabretmeninehemmiyetini gsteriyor.

Benim haytmda yetikin hlimledoya doya bir Ramazan yaadmolmad ok kr. Amaocukluumdan ok gzel anlarmvar anne tarafma it. ocukluumdaanneannem ve teyzem biz kuzenlereoru tuttururlard. Bizler de zenipstmze den vazifeyi yerinegetirmeye alrdk. Ben her defasnda

sofra hazrlanrken oru olduumuunutup azma birey atardm. Sonrazlp alardm. Teyzem herdefasnda beni orucumun

bozulmadna ikna eder, gnlmalrd.

Anneannemde kaldm akamlaranneannem beni tervih namaznagtrrd. Taa Cibliden Ftihe akamakam yrrdk el ele. Cmide fecisklrdm. Hi gitmek istemezdim.Gidince de uykudan gzlerimi aktutamazdm oturduum yerde.

Anneannem gecenin sonunda eveyrrken dinledin mi hocay, nerendin? diye sorard. Ben hibir eyhatrlamadm iin ok utanrdm. Oda utanacana dinleseydin hocaydiye bana taklr, sonra ne rendi ise

istesem de istemesem de, anlatrdururdu yol boyunca. Hey gidi gnler...Gel zaman git zaman, kendime geliporu tutmaya baladmda, maalesefbir bama ve sevdiklerimden okuzaklardaydm. Her ksmet gibi buzamann da sebebi mlmdu elbet.Yalnzlm syesinde tutunacak baka

mededim olmad. Toplu iftarlardabulunamadm. Sevdiklerimimocuklarna hediyeler alamadm.

Annemin yemeklerinden tadamadm.Anneannemle tervih namaznagidemedim.

Ne var ki bu artlarda anladm aslRamazan aynn kymetini.Btn gn Hak adna bireyler yapyorolmann verdii haz ile yaamannkymetini anladm.

dnceler...


25/32

Sabahn kr saatinde bir bana kalkpyemenin ve kendi bana huzuradurmann seni hayata ne kadar okbaladn anladm.

Ezan sesinin nasl rha if olduunu...Onun olmad yerde insann en azsevdii mezzinin bile sesine hasretkaldn anladm.

ftar vakti geldiinde masann etrafndainsan olmasnn ne kymetli olduunuanladm.

Aslnda midene giden eyin ister kuruekmek olsun, ister istakoz; aklndaoluan resimden ve kendi bitiin

deerden baka hibir nemi olmadnanladm.

Oru tutarken hit olduummanzaralar karsnda oru tutmannsadece yemekten kesilmek olmadn,aslen ele, gze ve en okta dile oruvurulmas gerektiini anladm.

Dnynn bir adm gerisinde durabilincekendi mhedtn ne kadargeniletebildiini anladm.

Doadaki aacn, kuun, bcein,hakkndan fazlasna asl eluzatmadklarn ve hereye ramenyaamaya devam ettiklerini anladm.Suyun ne byk bir nimet olduunu,

insann susuz kaldnda kalbindekiemeden iip susuzluunudindirebileceini anladm.

sesil etinda

ftar vaktigeldiinde

masannetrafnda insan

olmasnn ne

kymetli olduunuanladm.

Zamann kymetini, ne kadar ok eylene kadar bo vakit geirilebildiini veisterse insann, zamann ok gzeldeerlendirebileceini anladm.

Ve geen sene tam Ramazan aynnbanda ikinci gn orulu iken hastaolup btn ay oru tutamaynca insannne kadar ciz ve ayn zamanda bir okadar kuvvetli ve direnli olabildiinianladm.

Belki de hi birey anlamadm... Amayle bile olsa bu ay yeniden Ramazanahazr gnlm.

Mevlnnn dedii gibi, ...Bu yolda

sabr lzm, ekilecek mihnetleretahamml gerek. Bu ay ve her zamanhuzurda kalabilmemiz dilei ile...


26/32

Bana Nasl yaamak gerekli? diye sorsalard,ok sevdiim bir dostumun u szleriyle cevap verirdim:Farz et ki dnya bir sofra Ortasnda buram buram tten bir kap yemekduruyor. Artmayan eksilmeyen bir yemek Sofra banda bir grup a insanoturuyor. Ben de oradaym... Arada bu insanlardan yemee el uzatanlar, arzu

ettii kadar yiyenler var. Yan gzle bana bakyorlar. Ben meglum. Bu dnyasofrasna kudret eliyle oturtulduum gnden beri elim deflarca o nimeteuzanm. Fakat imdi gzm evirip bakasm yok. Bakmamam gerekiyor,bakmamam bekleniyor. tih duymayan bir insan deilim. Lkin a ya datok da deilim.

Kimse bir ey sylemiyor ama sofrann ortasnda duran bu nimete kar birarzu duymaymn ho karlanmadn hissediyorum. Bu hlim, itahszlm

ise bir eksiklik olarak kabul ediliyor. evremdekilerin bu hislerinin farkndaym.Onlar da benim hislerimin farknda Ama tm bu farkndalklarn da benietkilememesi isteniyor.A deilim, tok deilim. Yemekle doymayacak, yememekle gtendmeyeceim. Bunu bilmiyorlar. Bilmemeleri sebebiyle de benim hakkmdasonu gelmez zanlarda bulunmaya devam ediyorlar.Bir baka gd ile gdlandm ve bu gdnn verdii gle, dnya nimetlerisofrasna kar kaytsz olduumu da bilmiyorlar.imdi geriye bir ey kalyor: zerimde gezinen baklarn ve gittike ykseleniml seslerin ortasnda, kendimden ve evremden memnun olarak,mtebbessim bir ehre ve vakur bir ifde ile bu sofrada oturmak.

Nasl yaamal?Hibireyle varlnn artmayacanVe eksikliiyle azalmayacan bilerek...Gelene ve gidene aldr etmeden,Fakat elinde bulunana krederek,Olann ve olmayann endiesini duymadan,Ama her olanda bir hayr olduunu bilerek,Hareket ve skna muhta olmadan,Yalnz ve ancak var olmann tadn duyarak,Ve o tad mevcdta duyurarakPr zevk,

pr nee ve evk...Yaayacaksn..Vesselm.


27/32

nasl yaamal?arzu eyll yalnkaya


28/32

l e mZ d d y l a

Z h i r

D R A M A N L I Y A H Y B E Y

3

Kymetli karilerim,Bir ay daha nihyet buldu. Buldu

bulmasna da, ltfunun nmte-nhiliinden zerre kadar ek ve pheetmediim yce Yaradan, bir ayn dahakeyfini srmeyi bizlere nasip etti veelcazmn kalem tutmasn mmknklp, bu ehr-i Ramazanda da sizlerle,bu shifeler vstasyla olsa da vuslataerebildik.

Aylardan Ramazan ay olur da, bizimPrteslim Msbet Efendi ile TknefesMenf Efendilerin bandan bir vakagememi olur mu? Seneler seneler nce,yine ehr-i Ramazan, senenin emsinerken zuhr edip ge gurb ettiivaktinde terif ettii bir zamand.

Memleketin siys vaziyeti, ilmin inkiafetmesini muhl hle getirdii iin, elektrikidremiz ehir cereyan tasarrufuna gitmelzmu grrd. Bu vaziyet de, zten herhnede olmayan buzdolaplarn, vardiyaliiler gibi vazife grmesine sebebiyetverirdi. ftarda bir bardakk souk suyuimek iin, erken saatlerdeki imsak ile

balayan orucun tkatsiz braktvcdumuz, mahalle mahalle buzcuaramaktan iyice btab drrd. Baylpbir kaldrm kenarna dmezsek, ehrinortasnda serap grr gibi, hafif bir gaflet

annda kendimizi Dicle nehri kenarndasu ierken hayl ederdik.

Vakti evvelde bir sene Ramazan- erifinilk gn yine ilk mes gnne tevfuketmiti ve bendeniz de det olduu

zere, Prteslim Msbet Efendinin kendi tbirleriyle fakirhnelerinde ilktervih namazna ve ardndan sahuradvet edilmitim. Prteslim MsbetEfendiden di kirsnn fevkinde birikram grmeye alk olduum iin,akam yemeini mmkn mertebehafif tutup, akam namazn evde ed

ettikten sonra, kendisinin konanavardm.

Btn bunlar olurken, Tknefes MenfEfendiden hi ses kmyor, dediiniziduyar gibiyim. Merak etmeyinmuhterem karilerim, kendisi konaktatervih iin yer kalmaz, darda klmak

zorunda kalrm, Allah vermeyestanbulun akam rzgrnn da eseceitutar da, secdedeyken srtma srtmaesip tm Ramazan kulunlarmnarsn ekerim deyip yersiz birkermet gsterip konan kapsnntokman o akam ilk kullanan ahs-muhterem olmutu.

Bendeniz ieri girdiimde zevattanbzlar da terif etmi, ikrm edilenerbetler yudumlanrken, Ramazanngeliine kredilen kav bir sohbet vukbuluyordu. Selmlk diresini ilk temet t i imde T knefes E fendi y igremeyince armtm ama abdesttzelemeye gittiini sylediklerinde

aknlmn yersiz olduunu farkettim. Geri vakit ezan okunana kadarTknefes Efendi, her zamanki evhamylaiki kere daha abdest tzeleyecekti.Ben kendime mnsip bir yer bulup


29/32

oturduktan sonra geldikleri iin, benimyanma yerleen Tknefes Menf Efendininksa bir selm kelmnda sonra azndandklen ilk cmle Yarn da mesnin ilkgn. Hafta sonu rahata alp rehvetekaplyoruz. Allah vere de sahur sebebiyle

sabah uyuyakalmayalm oldu. Ben evhmtevik etmemek iin, Allah byktrEfendim, siz endie buyurmayn dedim.Dedim demesine de, Tknefes Efendi,duymak istedii cevb benden alamaynca,hemen dier tarafnda oturan zevattanbirine ayn melde cmleler sarf etmeyebalad. Neyse ki, ikinci cmlesi azndan

dklrken, cmlesini yarm brakt veYhu kollarm ykarken, dirseklerimiunuttum galiba deyip, birden tekrarabdest alnan tarafa doru gitti.

Derken efendim, tervih namazncemaatle hu iinde ed edip, sahurakadarki vakti geirmek iin, konan

bahesine indiimizde, Prteslim MsbetEfendinin dvetlileri arasndaki zamnnperesti edilen msksinaslar, Ramazanilhilerini terennm etmeye baladlar.erbetler ikram edilip arada homenkbeler anlatlrken, birden TknefesMenf Efendinin hzirn i indebulunmadn fark ettim. Bir sre sonra

kageldi ve yine bendenizin yannaoturduunda, ben hi sormadan Efendim,abdest alrken, imam efendinin pek tinaetmediine hit oldum. Ne olur ne olmaz,maazallah imamn abdesti yoksa, kldrdnamaz da kabul olmaz. Ben iimi salamaalaym dedim. 33 rekt kldm deyince,ben de Allah kabul etsin, bari demekten

kendimi alamadm.

Elbette her Ramazanda olduu gibi oRamazanda da evde iftar etmek nasip

olmad; her gn bir hneye dvet edildik.Tknefes Menf Efendi de, mezzini zanaltnda brakacan dnmeden herseferinde iftr amakta acele etmesek iyiolur, maazallah erken okunur, sonra 61 gnmezzin deil biz tutarz deyip, hzirn

arasnda kendisini tanmayan zevtevhamlandrmak vazfesini bihakkn yerinegetirdi.

Her iftar, eksik olmasn, berber olduumuziin 30 gnn otuzu da bir fkra olacak ekildegeti. Ancak maalesef shifeler bunlaranlamama msaade etmiyor. Bir sonraki

sayda Sleymniye Cmiinde kldmzbayram namazyla hemhl oluruz inaallah.


30/32

selamiemeli YKUB BABAdan

nefes alan tarifler

ZGARASeBZELimAKaRna


31/32

500 gr. Penne, Ziti veya Rigatoni cinsi makarna5 Di ince dilimlenmi sarmsak3 Adet dilimlenmi kabak3 Adet dikey dilimlenmi krmz biber3-4 Adet taze kukonmaz

2-3 Adet taze temizlenmi soan10 Adet 4e blnm kokteyl domates1 orba ka szma zeytinya veya piirme spreyi1 Tatl ka pesto sosuKrmz pul biberTuz-KarabiberTaze veya Kuru Fesleen2-3 ay Ka Kekik

50gr. Rendelenmi Parmesan Peyniri

Hazrlan:Geni sos tavasnn (wog) ierisine bol miktarda piirme spreyini skarak veyatavaya zeytinya koyarak sarmsaklar altn rengine gelene kadar piirin. Dahasonra krmz pul biberi, tuzu, karabiberi, kokteyl domatesleri ve pesto sosunuekleyerek piirin. Fesleen, kekik ve nceden kzgn demirde zgara yaptnzsebzeleri ekleyin. Markarnanz piireceiniz tencerenizi suyla doldurun ve

ierisine 2-3 tatl ka tuz atn. Su kaynaynca makarnann tamamn suyaboaltn. Makarnanzn markasna gre pime sreleri farkl olacaktr. Bu sebeple5 dakikadan sonra diinizle piip pimediini kontrol edin*.Makarnanz piene kadar wog iindeki malzemelere makarnann suyundan 3-4 orba ka ilve ederek piirmeye devam edin. Makarna pitikten sonraszgece boaltn, szgeteki makarnay wogun iindeki sebzelerle kartrn.Daha sonra tabaklara servis yapn ve zerine rendelenmi parmesan peyniriekleyin.

*Hakiki talyan Makarnas sert olur ve Al Dente (diinize yapacak ekilde)

kvamnda piirilir.*

Pien makarnay asla souk sudan geirmeyin, aksi halde btn vitaminikaybolacaktr.

*Makarnanzn halama suyuna asla ya ilve etmeyin. Bu, makarnannyapmasn nlemez. Zira ya suyun zerinde yzer. Suyun iindeki tuz,

makarnann yapmasn nler.

fiyet olsun.


32/32

g r m e k z e r e . . .

Documents

HER NEFES 2011 AĞUSTOS