UNIVERZITET U SARAJEVUFAKULTET POLITICKIH NAUKA

KOLEGIJ OPĆA POLITOLOGIJASARAJEVO

GRUPNI RAD IZ OPĆE POLITOLOGIJE Tema:Fašizam i Rasizam

Vođa:Midhat Arapović Zamjenik:Saša RadulovićRedžić MuamerMaslo SemirSpahić SanjinAkasmović DinoRadoović NihadGrgić MatejAlić Suad Doc.dr.Srebrenka ViđenGrabovica Semedin Ass:Elvis Fejzić

Sarajevo, novembar 2009

SADRŽAJ

Fašizam..................................................................................................3

Nastanak i razvoj fašizma......................................................................4

Fašistička ideologija i programska orijentacija.....................................6

Oblici organizacije partije i države.......................................................8

Zakljucak..............................................................................................9

Rasizam i pojam rasizma......................................................................9

Rasizam u historiji................................................................................11

Rasizam i etika......................................................................................12

Zakljucak.............................................................................................13

Literatura.............................................................................................14

2

FAŠIZAM

Fašizam

Izraz “fašizam” i iz njega izvedene riječi i kovanice upotrebljavaju se za označavanje jedne vrste

ideologija,partija,pokreta,režima,sistema i tehnika kontrole i vladanje.Ona se javlja kraj Prvog do

kraja Drugog svjetskog rata.Bitna karakteristika i izvor fašizma je radikalni i autoritarni

nacionalizam,a cilj tih ideologija da se “u ime” i “interes” nacije,naroda uspostavi potpuna

kontrola.Da bi se postavljeni cilj ostvario,nacionalne zajednice su organizovane i

usmjerivane.Vršena je militizacija javnog života ,stanovništvo masovno mibilozovano

posredstvom različitih organizacija,da služe jednom cilju a zastrašivanje predstavlja metodu rada

niza državnih i policijskih organa.Fašizam je najprije uspostavljena u Italiji.Ona je označavala

povezan snop pruća u sredini kojeg je utaknuta sjekira.Italijanski fašisti su se prikazivali kao

nasljednici i nastavljaći djela Đuzepea Macinija.(Mazini 1805-1872) ideologija liberalno

nacionalizma i ujedinjenja Italije.Posle ujedinjenja Đuzepe Garibaldi je osnovao radnički savez

u Bolonji.Italijanski nacionalizam kao i njemački i francuski i drugi ulaze potom u fazu

integralnog nacionalizma koji se karakteriše militantnošću,militarizmom.Nastojeći da prisvoji

tradiciju i slavu italijanskog nacionalnog pokreta vođa italijanskih fašisti,bivši socijalist Benito

Musolini (1883-1945).Pošto su ga izbacili iz partije i smjenili sa položaja urednika Avantija,jer

je bez znanja rukovodstva napisao uvodnik u kojem se traži ulazak Italijana u rat.Posle

ujedinjenja sa nacionalistima 1921 ukljućio savez u Nacionalnu fašističku partiju čiji se članovi

zovu fašisti.Izraz fašizam služio je za oznaćavanje istog roda pojava koje su u raznim zemljama

imale specifićne oblike.Od tih oblika najpoznatiji je njemački nacionalizam,zatim italijanski

fašizam,frankizam,peronizam.Fašistički pokreti su se međusobno razlikovali u nekim crtama

ideologije ,a u praksi je dolazilo do zategnutosti pa zamalo i sukoba.Ovi pokreti su bili

srodni ,imali su nešto zajedničko ili slićno što ih je povezivalo i činilo ih pripadnicima masovnih

pokreta.Musolini je pretendovao da od fašizma napravi međunarodni pokret .Fašizam je bio

jedna sinteza organskog i militantnog nacionalizma koji se javio u drugoj polovini 19 vijeka i

antimarksističkog socijalizma.Među najvažnije programsko-ideološke kaeakteristike ,ciljeve i

metode rada gotovo svih fašističkih pokreta i organizacija mogu se

navesti:nacionalizam,organicistička koncepcija totalitarnog društva ,saradnja rada i

kapitala,kontrola privrede.Svi su se fašistički pokreti i partije u svojim zemljama u doktrinu i u

praksi suprostavljali liberalizmu,marksizmu,demokratiji i socijalizmu.Fašisti su bili i protiv

internacionalizma,pacifizma,humanizma,individualizma.Večina fašističkih pokreta karakterisao

3

je ekspanzionizam,agresivost,imperijalizam.Drugi svjetski rat je bio sukob demokratije i

fašizma.Fašizam nije samo sistem vladavine nego ideološko-politički pokret,nije puki autoritarni

režim i diktatura nego i ideologija koja nudi izvjesna konzervativna autoritarna rješenja za

problem s kojima se suoćavaju masovna i industrijsko društvo.Fašizam je svojom orijentacijom

na aktivizam i direktnu akciju koja ukljućuje terorizam uvjek računao na omladinu iz socijalno

destablizovanih slojeva.

Nastanak i razvoj fasizma

U drugoj polovini 19.stoljeca javljaju se radikalni nacionalisticki pokreti i ideologije.

Karakteristike ovih pokreta bile su agresivnost i teznja za dominacijom nad drugim nacijama.

Htjeli su drzavu u kojoj imaju kontrolu nad drustvom i svim njegovim clanovima. Vec u ovo

vrijeme javljaju se ideoloski elementi kasnijeg fasizma a to su: rasizam, antisemitizam,

autoritarni elitizam, ideologija ciste nacije i njenog zivotnog prostora. Ovakvi pokreti kritikovali

su sve sto razdvaja naciju te slabi njene napore da koncentrise svoje snage. Socijalizam su

kritikovali jer zagovara klasnu borbu, demokratiju jer dijeli naciju na politicke partije a

prosvjetiteljstvo i racionalizam su smatrali praizvorom svih zala iz kojih je kasnije nastao i

socijalizam i demokratija. Radikalni nacionalisticki pokreti zagovarali su kult moci,sile,

poluvolnju organizaciju drustva privrede i vlasti. Vodje ovakvih pokreta za svoje harizmatsko i

autorativno vodsvo inspiraciju su trazili u ideoloskim nacionalnim momentima.

Eriko Koradini ovave nacije je nazivao „proleterske nacije“ jer se bore da obezbjede ono sto

socijalizam nudi proletarijatu.

U knjizi Johana Fihtea nalaze se zaceci ideje da drzava treba uzeti sve pod svoju kontrolu,

zatvoriti se i samo za svoje drzavljane stvariti jedan umni poredak, solidarnost, jednakost itd.,

iskljucujuci ostale.

Nacionalni socijalizam postaje relativno zaokruzen koncept u Njemackoj vec pocetkom 20. stoljeca.

Svastika (kukasti kriz) je prahistorijski arijevski simbol a 1903.g preuzimaju ga neki

nacionalisticki pokreti a od njih ga je kasnije preuzela nacisticka partija. U isto vrijeme Rudolf

Jung objavljuje knjigu Nacionalni socijalizam (Der Nationale Sozialismus) i osnovana je

Njemacka radna partija koja je 1918. godine promijenila ime u Njemacka nacionalsocijalisticka

radnicka partija... Skoro istim imenom godinu dana kasnije nazvala se Hitlerova partija.

U svom govoru 1919. godine Musolini u svom govoru naglasava nacionalni socijalizam kao

jedan od ciljeva fasistickog pokreta. Nacionalni socijalizam postaje i sinonim za Njemacki

4

fasizam kojeg je zagovarala Hitlerova Nacionalsocijalisticka radnicka Njemacka partija

(NSDAP)

U prve dvije decenije 20. stoljeca talijanski nacionalisti razvili su cijelovitu i prilicno uticajnu

nacionalisticku ideologiju i slicko kao fasisti poslije 1914.g. vodili propagandu da Italija udje u

rat kako bi ostvarila svoje teritorijalne i druge pretenzije.

Brojni fasisti i nacionalisti koji su imali razvijenu ideologiju u jedinjuju se 1921.g. u jednu

Fasisticku nacionalnu stranku. Sve do 1938.g. fasizam nije imao antisemitizam kao element, tek

su nacisti i Musolinijeva Socijalna republika krenuli u ostvarivanje antisemitskih programa.

Moris Bore razradio je teoriju tribijalnog nacionalizma koji se naslanja na elemente socijalnog

darvinizma i romantizma. Smatrao je da teorija koja shvata drzavu kao zajednicu pojedinaca

( rezultat francuske revolucije) treba zamijeniti teorijom organske solidarnosti izrazene u kultu

zemlje i predaka sto je slicno teoriji krvi i zemlje u Njemackoj. Drzava se po ovoj teoriji vodi

drustvenim a ne pojedinacnim interesima.

Veliko nezadovoljstvo veceg dijela stanovnistva Njemacke i Austrije zbog poraza u prvom

svijetskom ratu i uslovima Versajskog sporazuma stvorili su plodno tlo za razvoj revansisticke

propagandei ideologije. Italija je u prvom svijetskom ratu bila na strani Saveznika a samim tim i

na strani pobjednika ali obecanja koja je dobila i zbog kojih je krenula u rat bilo je nemoguce

ispuniti. To je stvaralo nezadovoljstvo u Italiji prema vladama koje nisu mogle obezbjediti

nacionalne ciljeve.

Ovo potice pokrete koji zagovaraju silu i snaznu nacionalnu drzavu. Nacionalisticka propaganda

kombinovana je sa obecanjima o socijalnim reformama. Izlaz se trazio u autoritarnom rezimu;

jacanju drzave, drzavnoj intervenciji u sve oblasti drustvenog zivota i imperijalistickom

ekspanzijom na medjunarodnom planu.

Fasisticki pokreti u Italiji i Njemackoj na pocetku nisu imali podrsku vecine nego su usli u

parlament kao politicki beznacajni.

Iako su fasisti imali samo 40 poslanika Musolini je izdejstvovao kod kralja da mu povjeri mandat

za sastav koalicione vlade radi rijesavanja krize i spasa drzave. 1924.g. fasisticki programski

odredi ubili su Mattoettija, vodju socijalista, koji im je bio ozbiljna opzicija rezimu. 1925.g. u

parlamentu je izglasana vanredna ovlastenost predsjedniku vlade cime Musolini postaje

„zakoniti“ diktator. 1926.g. fasisti ukidaju opoziciju i pocinju s organizacijom drzave u skladu sa

svojim politickim ciljevima i ideologijama.

5

1919.g.formirana je Nacionalsocijalisticka Njemacka radnicka partija. Zbog malog politickog

uticaja na izborima 1920.g. nisu osvojili nijedan poslanicki mandat te su prisli nasilju pomocu

naoruzanih odreda. 1923.g. Adolf Hitler pokusao je izvrsiti puc u minhenu ali nije uspio te je

zavrsio u zatvoru.

1924.g. glad i inflacija imale su takav ucinak da su nacisti osvojili 1.9 miliona glasova na

izborima a zbog krize 1929.g. nacisti su na izborima 1930.g. osvojili 5.4 miliona glasova i 107

mandata.

Presjednik republike Hinderburg dugo nije htio povjeriti Hitleru da sastavi novu koalicionu

vladu te se 1932.g. Hitler kandiduje protiv njega na presjednickim izborima ali gubi. Iste godine

zabranjeni su Hitlerovi SA i SS odredi.

Januara 1933.g. hinderburg odobrava Hitleru da oformi vladu... Izbori se odrzavaju 5. marta

1933.g. a sprovedeni su u uslovima terora.. Na ovim izborima NSDAP dobija vecinu glasova te

tako osigurava vecinu u Raihstagu.

Krajem 1933.g. Njemacka izlazi iz drusatva naroda, stampa se stavlja pod kontrolu drzave i

pocinju pripreme za rat. Donose se rasni zakoni (Zakon o drzavljanstvu Raiha i Zakon o zastiti

Njemacke casti i krvi) oba su uglavnom usmjerena protiv Jevreja.

Prvi masovni progon Jevreja desio se9. oktobra 1938.g. povodom atentata na njemackog

sekretara u ParizuSve su ovo bile pripreme za pocetak i vodjenje drugog svjetskog rata u kojem

su fasisticke države htjele ostvariti svoje planove:poslije drugog svjetskog rata u porazenim

fasistickim zemljama poduzete su mjere da se iskorjene elementi rasisticke fasisticke ideologije

Fašistička ideologija i programska orijentacija

Držva ima značajnu ulogu u Musolinijevoj fašističkoj doktrini. U interpretaciji italijanskih fašista

nehogelijanaca, država je predstavljena kao otjelotvorenje moralne ideje. Ona je shvatana kao

autoritarna, totalitarna država. Njeni organizacioni principi, prema fašističkim teoretičarima, jesu

politički centralizam, autoritarnosti i hijerarhizam »država, moći, vlasti« kao suprotnost

parlamentarnoj državi, korporativizam nasuprot liberalnoj državi.

Ideologiju fašizma u Italiji, pored nacionalista i Musolinija, vode fašista i predsjednik italinajske

vlade, koji ju je izložio u kratkom radu “Doktrina fašizma”,formulisali su Musolinijevi prijatelji i

saradnici u fašističkom pokretu. Među njima najistakutiju ulogu je imao Alfredo Roko,fašističi

ministar pravde i intimni Musolinijev prijatelj.

6

U Njemačkoj je opravdavanje reakcionarno-nacionalističko-rasne teorije totalitarne, autoritarne

države najviše razvijeno u radu samog Adolfa Hitlera (1889-1945) Mein Kampf ,i u knjizi

zvaničnog ideologa nacističke partije Alfreda Rozenberga, koja je tridesetih godina prodata u

pola miliona primjeraka.

Fašizam kao ideologija predstavljao je kompilaciju niza najreakcionarnijih stavova iz dotadašnje

političke teorije i filozofije i iz reakcionarne interpretacije stavova koji se u originalnom i

pravom značenju ne bi mogli pomiriti s fašističkim ciljevima i metodama.

Kod italijanskih fašista su naišle na podršku neke ideje Žorža Sorela, teorija sile i elite Vilfreda

Pareta, neke Hegelove ideje o državi kao ideji višeg reda u odnosu na individuu, Fridriha Ničea o

nadčjeku koga su fašisti navodno htjeli izgraditi. Njemački nacisti su takođe eklektistički sklopili

svoju ideologiju od raznih ideja. Neke su uzeli i od Osvalda Špenglera autora “Propasti zapada”,

i za nacizam još značajnije knjige “Pruski socijalizam” i “Obnove njemačkog rajha”.

Program Hitlerove NSDAP sastavili su 1920. u Minhenu, Anton Drexler i Adolf Hitler.Svi su

oni “objašnjavali” uzorke gubljenja rata i opasnosti internacionalistički inspirisane revolucije. U

program NSDAP od 25 tačaka iznijete su tri vrste zahtijeva.Prvi se tiče nacionalizma, drugi

socijalizma, a treći ustrojstva države .

Musolinijevi fašisti su se dugo hvalili da nemaju nikakvu ideologiju, jer oni predstavljaju pokret

i njima je glavna akcija,čin a ne doktrina. Ipak u skladu sa osnovnim ideološkim opredjeljenjima

rukovodstva usvojili dva partijska programa.

Uvodnim stavovima programa (1919.) fažizam se prikazuje kao “pokret italijanskog

ozdravljenja” kojem je vrijednost revulucionarnog rata iznad svega i iznad sviju.Poslije

ujedinjenja i stvaranja Nacionalne fašističe partije, rukovodstvo je donijelo njen program koji je

nazvan “kolektivim djelom”.

Pošto je tek narednih godina, i to naročito pošto su fašisti došli na vlast, razvijana doktrina,

pomenute ideje sun a pragmatičan i često protivriječan način razrađene, a tražena je i podrška za

te ideje u idejama Makijavelija, Vikoa, Hegela, Macinija, Moske i drugih mislilaca za one koji su

mislili da se mogu protumačiti kako je fašistima odgovaralo.

7

Oblici organizacije partije I države

Fašistićka ideologija opravdavala je jednu autoritarnu i totalitarnu državu.Izgradnjom takve

države cilj i zadatak bio je fašističkih partija,a u praksi se to sprovodilo zabranom drugih

političkih partija i opozicije režimu,davanjem prevlasti odlukama partije a unutar državne vlasti

izvršnim organima,svođenjem predstavničkih tjela i sudova na sluge i fasade neograničene vlasti

partijske elite,uspostavljanjem partijsko-državnog monopola u oblasti nauke,umjetnosti

obrazovanja,militarizacijom zemlje i pripremanjem za rat i imperijalističko osvajanje uz

potčinjavanje,istrebljivanje čitavih naroda.Sve težnje,suprotnosti i razlike,mišljenja moraju biti

potčinjeni državi koja apsorbuje sav život pojedinca.Struktura moći fašističkih pokreta i režima

zasnivala se na jednoj piramidalnoj hijerajhiji koja se poziva na narod,naciju ili državu kao ideju

višeg reda.Nacizam se javlja u Njemačkoj.Gert je u nacističkoj partiji isticao dvije vrste

dominacija:

-harizmatske

-birokratske

Harizmatski aspect je predstavljen položajem vođe u odnosu na vrijeme sledbenike koji vjeruju u

vođine bogomdane nadarenosti.Vođa je bio glavni,donosio odluke i sve se svodilo na

njega.Fašističke partije su formirale svoje oružane odrede a to su :jurišni odredi i zaštitni

odredi.U Italiji i Njemačkoj bile su zabranjene političke partije,sindikati ,umjesto njih uvedeni su

drugi oblici organizovanja.Sve structure stanovništva kao radnici ,žene ,omladina,djeca

organizovali su posebne organizacije preko kojih je uspostavljena totalna kontrola na životom.U

Italiji Musolini je več 31. 1926 uveo zakon po kome izvršna vlast ima pravo donošenja i

zakona.Godine 1928 donjet je zakon o reformi političkog predstavništva i uvedene sun eke faze i

to:da na izborima prođu kandidati predloženi od velikog fašističkog savjeta,jedinstvo državne

partije.Fašisti su 1928 ukidali lokalnu samoupravu radi jedinstvenosti i unificiranosti

sistema.Musolinijeva “Povelja rada” imala je demogoški karakter.Država se mješala u

proizvodnju.

Zaključak

Sve u svemu fašizam je bio jedna sinteza organskog i militantnog nacionalizma koji se javio u

drugoj polovini XIX vijeka i antimarksističkog socijalizma uz naglašeno prisustvo totalitarizma,

političkog terora, popuiizma i manipulacija masom. Fašizam je postao pojam nasilja, zvjerstva,

čovjekomržnje, kolektivne šizovrenije i izazov svim vrijednostima historije i civilizacije

8

čovječanstva. Bacuvši svijet u rat i masovna unistenja ljudi fašizam je svoje osobine “na djelu”

pokazao.

RASIZAM

Pojam rasizma

Rasizam je političko, Socijalno i kulturno vjerovanje, stav i djelovanje, ali i doktrina

rasizma.Rasizam je opšte ime za sve ljude koji pretenduju da predstavljaju čistu rasu i koji,

apsolitizijući vrijednosti svoje rase podcijenjuju vrijednost drugih rasa ili u krajnjoj liniji

zagovaraju vladavinu nad drugim sve do njihovog istrebljenja (genocida).

-Imamo dva vida rasizma:

1. Prvi se zasniva na teorijskom i naučom objasnjenju vjerovanja o postojanju urodzenih razlika

izmedzu rasnih tipova koji opravdavaju različitost ljudi zasiva od njihove rasne pripadnosti.

Vjerovanje u nejednakost ljuckih rasa iz kojeg slijedi zagovaranje, uspostavljanje i odrzavanje

odnosa drustvene , kulturne, socijalne i političke dominacije, suporijornosti i

nejednakosti.Ovakva doktrina postojiod najranijih početaka ljucke istorije, kao što postoji i njeno

osporavanje , tj shvatanje da je ona u samoj svojoj biti pogresna.

2.Drugi i mnogo raspostraniji vid rasizma čini vid stereotipova, praktičnih ponašanja i odnosa

prema drugim ljudima, grupama, nacijama i rasama i vodzen je rasističkom doktrinom i

vjerovanjem.Mada se rasizam najcešće povezuje sa Njemackim nacional-socijalizma i njegovim

pokušajima da „isključi“ jevreje.

-Odavno filozofi, fizičari, političari, svetanici i drugi učeni ljudi i obični ljudi raspravljaju o

prirodi rasnih razlika, prije svega u nastojanju da objasni osnove intergrupnih konflikata.Ta tema

postaje od kasnih 1920-tih standardna tema sociologije ali i svakodnevni posao drugih ljudi.

-Smatra se da je pojam rasa (race)uveo, Žorž Bifon kao striktno bioloski koncept koji označuje

ljucko koljeno, porodićnu lozu.Sama rijeć rasa potiče od latinske riječi radix, sa značenjem

korijen.Postoji i tumačenje da je ova rijeć nastala od strane Njemačke imenice reiz sa značenjem

crta, pravac.

A u jezik Njemačke nauke i filozofije uvodi ga Lajbnic 1700 godine, u značenju: generacije, da

bi mu Kant, 1775 godine, pridao savremeno značenje >>rase savremenog roda<< odnosno

razlikovanje ljudi na osnovu njihovih urodzenih fizičkih karakteristika.

9

-Pojam rasa se može relativno da opiše, al je mnogo teže ako ne i nemoguče, odrediditi jednom

opštevrednom definicijom.

-Ali u nauci izgleda da je prevladalo gledište po kome ljudska populacija pripada jednoj istoj

vrsti.

Uz otkrivanje objektivno postoječe biološke uslovljenosti različitih grupa unutar ljucke vrste, u

nauci prevladžuje mišljenje da svi ljudi po biogenetckoj klasifikaciji čine jednu vrstu – HOMO

SAPIJENSA.

-Čovjekova pojava, opstanak i razvitak u društvenom i kulturnom smislu vezuje se u krajnjoj

liniji, za rad za moć nad prirodom.

-Istorija čovječanstva >>bitno se razlikuje od zoologije kao što istorija rasa nije sve<<

-Na primjer u toku Drugog svijeckog rata, ispoljene krajnje divlji oblici mržnje i uništenje

naroda i >>rasa<<. Istaknuti predstavnici naučnog rasizma kao što su Fransoa Bernijer, Karl Fon

Line, Žorž Bifon, John Blumeubah i dr. Nastojali su da odgovore na ovo otvoreno i izazovno

pitanje.

-Grof de Gibinoa je dao najzapaženije odgovore u ćlanku OGLED o nejednakosti ljuckih rasa

ćime je pravdao kolonizaciju kao i robovski sistem u sjevernoj Americi, i teorija tvrdnje da je

plava (arijevska), stvaralac svih vrijednosti i cijele istorije.

Rasistčka teorija jeste borba protiv demokratije i nejednakosti ljudi.Moralne i intelektualne

razlike izmedžu rasa očigledno su kao i to da su kulture raznih rasa različite po karakteru i

vrijednosti.

Mnogi vrsni naučni i teorijski umovi poput La Bona, Fihtea, i td zastupali su slične koncepcije,

potvrdžujuči tako njihovu primamljivost, ali i stvarno složenost problema rasa i rasnih

odnosa.Nasuprot njima bili su mnogi umni kritičari (Renena, La Fira, Markoviča i dr.) koji su

tvrdili da je stanovište zastupa i većinu marksistićkih teoretićara.

-Rasizam je >>lažna svijest<< nastala u samim masama ili u ljude unjeta spolja, da bi se

spriječilo povezivanje na zajedničkim interesima bratstva radnika, nasuprot zajedničkomklasom

neprijatelju.

-Ovako stanovište se sintetički izražava u formaciji << rasizam je antinaučna, reakcionarna

ideologija kojom se opravdavaju klasni i nacionalistički ciljem raznim biološkim i humanim

karakteristikama, odnosno ljuckom rasom>>.U osnovi slična jednostavnost ispoljava se i u

savremenom nemarksističkim društvenim naukama, za koje je rasizam oblik ksenofobije, porasta

socijalne netrpljivosti nastalih na osnovu socijalno-statusnog nezadovoljstva.

10

Rasizam u historiji

Rasističko shvatanje i djelovanje u historiji zabilježeno je od njenog poćetka.Rasne razlike su se

direktno i čvrsto vezale za ropstvo a rasizam za opravdavanje ropstva.O tome svjedoče i brojni

spisi Dejvida Hljuma .U 1776 g.prva moderna demokratija proglašava nezavisnost čovjeka i

nudi život,slobodu i težnju ka sreći,svim ljudima.Korijeni rasizma nalaze se u prvobitnoj

rudimentarnoj predstavi i svesti čovjeka o sebi samom i o drugima.Raste shvatanje da oni koji su

različitog izgleda i koji govore drugim jezikom predstavljaju neprijatelje.Kroz čitavu ljudsku

historiju mnogi su nastojali da naprave jasnu razliku između –nas- i –njih- iako je rasizam

mnogo snažniji u zemljama Afrike,posebno u društvu.On je prisutan i u demokratskim društvima

kao što su V.Britanija i Amerika.Padom komunizma socijalističkih sistema u Istočnoj Evropi

pojavljuju se opasni znaci rasizma.Danas je antisemitizam jedan od najekstremnijih oblika

rasnog šovinizma.Antisemitizam je povezan sa reakcionarnom politikom.

Pangermatizam se spoznaje ,prije svega po arbitrarnim i nezadrživim pretenzijama za

ostvarivanje istorijskih prava.Hitler je u Njemačkoj pokušao da istrijebi jevreje i cigane na sve

moguče naćine.On govori da su jevreji nosioci svake vrste nedostatka odgovornosti za njemački

poraz 1918 g.Rasna teorija je u bit ii u svom slučaju pokušaj teorijskog prikrivanja i legitimisanja

ekspanzije.Postavljaju se kriteriji i mjere za jevreje a posle toga slijedi i završna faza istrebljenja

jevreja a to je :ubijanje,gušenje i paljenje jevreja što se desilo 1941-1945 g.To je bio slučaj

rasizma u Njemačkoj koja je u to doba predvodio Hitler.

Rasizam i etika

Rasizam kao podkategorija etniciteta posebno je povezan sa nacionalističkom

mitologijom.Njima je zajedničko to što su modaliteti i sredstva ideološkog prikrivanja odnosa

dominacije i nejednakosti i klasne vladavine unutar ‘’ svog’’ naroda,kao i nad drugim narodima i

rasama.

To je ideologija porobljivača,ideologija opravdavanja,gospodarenja nad porobljenim narodima.

Kao za primjer takvog djelovanja uzimamo Ku Klux Klan koje je nastao 1924 god. u cilju

okupljanja i borbe protiv utjecaja Rimske katoličke crkve i Pape. Obuhvatali su Jevreji, sve

‘’obojene’’posebno crnce instistirajući na njihovom zadržavanju statusu robova i podčinjenih

(The Fiery Cross, 8 februara 1924).

11

Rasizam u Južnoj Africi podrazumijevao je trajnu nadmoćnost Evropljana ili ‘’evropskog

društva’’ u kojima je Afrikanac mogao samo stupiti sa svojom radnom snagom, zbog toga što je

‘’evropsko drustvo ‘’insistiralo na fizičkom, kulturnom, drustvenom i ekonomskom odvajanju

( Jones 1972 cinično zapaža da je u Americi 1968-vrijednost bijele kože 2668$ godisnje, što je

anketa pokazala da je crnac sa visokim obrazovanjem toliko manje zarađivao od bijelca sa istim

obrazovanjem.

Ono što je zajedničko za rasizam i modernu nacionalističku mitologiju je vjerovanje u ‘’posebnu

povezanost’’ po kojoj je sve što se odnosilo na vlastitu naciju bilo primjereno i sveto. U

rasističkoj i nacionalističkoj ideologiji i mitologiji pojmovi ‘’tuđe’’ i ‘’tuđinac’’ najčešće su

sinonimi svih negativnih oznaka ili tačaka raznih stereotipova, predrasuda, egzaltiranih stanja,

strahova i stresova.

‘’Tuđe’’je uvijek bilo nasuprot’’mome’’što je dovodilo u pitanje rasnu, nacionalnu, vjersku i

ideološku pravovjernost i čistoću, ali i zbog toga što u sebi nosi i iza sebe može dovesti

neposredno uništenje’’moje rase’’,’’moje nacije’’. Zbog toga je ‘’tuđe’’ i ‘’tuđinca’’ trebalo

uništiti i na njemu pokazati svoju superiornost, što možemo vidjeti da je ovo predrasuda koja

nastaje iz straha nadmoći ‘’tuđeg’’.

Rasističko svođenje nacije odnosi se posebno na veze ‘’krvi i tla’’ prirodno preodređenog

karaktera. Kao primjer u Luterovom apelu Njemcima, nacija je označavala etničko porijeklo

zajedničke krvi (Blut) ali i duhovnu i moralnu vrijednost, a ova zajednica (pleme krvi) zahtjevala

je zajedničku otadžbinu svih Germana.

Povezivanje i poistovjećivanje jezika i rase, za ovaku podjelu nije bilo bitno to što je stupanj

kulturne razvijenosti pojedinih etničkih zajednica ne zavisi ni u čemu od rasne kompozicije. Za

zastupnike ovakve poistovjećnosti nije bilo bitno to što se podjela ljudi po jezicima ne podudara

sa podjelom na rase, kao ni činjenica da se jezik i rasa razvijaju nezavisno jedno od drugog.

Primjer za to pruža podjela na arijevske i nearijevske jezike odnosno rase i narode.

Arijevski jezik je nastao od sanskritske rijeci arva koja znaci odličnik, pripadnik ciste kaste i bio

je upotrebljavan kao sinonim za narode koji govore indoevropske jezike.

Rasizam je u svojim raznovrsnim oblicima služio različitim interesima al je uvijek označavao i

doktrinu društvene represije koja čovjeka samo vidi kroz njegove fizičke osobine. Uzdižući

biološko na nivo vrhovnog zakona ljudske volje i akcije, ova doktrina vodi i u moralnu regresiju.

U suštini to je odricanje svake mogućnosti napretka i gore već navedenih razloga (poboljšanja

12

društvenih, ekonomskih i političkih odnosa). Tako da je rasizam uvijek suprostavljen poimanju

istorije kao čovjekovog dijela pa je zato deterministička i fatalistička doktrina.

Zakljucak

U ovom radu smo zakljucili da je Rasizam naziv za ideologiju koja smatra da je rasa temelj

ljudskog društva, odnosno da pripadnost pojedinca određenoj rasi mora biti osnov za njegov

društveni položaj.Rasizam se ponekad definira i kao vjerovanje da su pojedine rase superiorne ili

inferiorne jedna drugoj. Na osnovu tog vjerovanja se rasizam nekad jednostavno definira i kao

rasna netolerancija.Rasizam se kao ideologija profilirao tek u 19. stoljeću pod uticajem napretka

u prirodnim naukama koje su raznim teoretičarima rasizma dale naučnu podlogu. Najpoznatiji

primjer je Charles Darwin i njegova teorija evolucije koju su rasisti nastojali primijeniti na

odnose među različitim rasama. Dodatni poticaj rasizmu bio je i imperijalizam, zahvaljujući

kome su bjelačke države u Europi i SAD-u dobile vlast nad velikim brojem podanika crne i žute

rase te čijem je porobljavanju rasizam dao ideološko opravdanje.

Najekstremnije forme rasizma se najčešće vezuju uz nacionalizam i fašizam, odnosno rasne

teorije

13

LITERATURA

FAŠIZAMAquarone, L'organizzione dello stato totalitario, Torino, 1965A. Balok (Alan Bullock). Hitler-slika jedne tiranije, 1962. C.Cross, The Fascis in Britain, London, 1961.Fašizam i neofašizam, zbornik radnova, Savremena administracija i Fakultet Političkih nauka, Beograd, 1977.F.L. carsten, The Raise of Fascism, London, 1967.

RASIZAMB. Berry, Race and Ethnic Relations, Houghton Mifflin, Boston, 1965J. Bryce, Race Sentiment as a Factor in History, Creighton Lecture, London, 1912.Rasitam, rase i rasne predrasude, Antorpološko društvo Jugoslavije, Beograd, 1974

14