Mišići

• Mišići čine najveći dio čovjekove tjelesne mase. • Oko 40% tjelesne mase pripada skeletnoj

muskulaturi. A 10% ulazi u sastav glatke muskulature i srčanog mišića.

• Karakteristike svih mišića su razdražljivost, elastičnost i kontaktilnost.

• Razdržljivost je sposobnost mišićne ćelije pod uticajem određenog kvantuma energije odgovara procesom razdraženja.

• Elastičnost je fizička karakteristika mišića da se nakon istezanja vrati u početni položaj.

• Kontaktilnost je karaktristika koja postoji samo kod mišićnih ćelija.

• Na mišiću se razlikuju trbuh i tetivni dio.• Trbuh je srednji dio;on se pri kontrakciji skraćuje. • Pripajanje mišića za kost nije direktno, već se na

njegovom kraju nalazi tetiva, koja je bjeličaste boje i čvrsta je.

• Na mišiću se razlikuju dva pripoja: jedan se zove polazište, a drugi hvatište.

Spoljašnji izgled i pripoji skeletnih mišića

• Prema obliku, mišići se dijele na jednostavne i složene.

• Jednostavni su: vretenasti, lepezasti, pločasti, kružni i drugi.

• Složeni mišići mogu imati različite oblike: na istu završnu tetivu može se pripajati više mišićnih glava- dvoglavi, troglavi i četvoroglavi mišići, ili jedan mišićni trbuh sa više tetiva se pripajaju na različitim mjestima.

• Po pravilu, mišići su složeni u grupe sinergista (izvode isti pokret) i antagonista (izvode suprotne pokrete).

• Najčešća podjela mišića je na sljedeće tri grupe: poprečnoprugasti, glatki i srčani.

Poprečnoprugasti mišići

• Nose naziv po izgledu poprečne ispruganosti.• Mišić je u anatomskom smislu skup mišićnih

ćelija složenih u manje grupe obavijene vezivnim tkivom

• Mišićno vlakno je sinonim za mišićnu ćeliju.• Osnovne morfološke strukture mišićne ćelije su:

sarkolema, sarkoplazma, jedra, mitohondrije, miofribili.

• Sarkolema je membrana mišićne ćelije sastavljena iz dvostrukog fosfolipidnog sloja. U sastav svake membrane ulazi holesterol, koji daje stabilnost.

• Sarkoplazma je tečni dio ćelije. • Mitohondrije su glavni snadbijevači energijom

za ćelijske procese i zato se nazivaju ćelijski “akumulatori”.

• Miofribili su kontaktilni elementi sastavljeni od dvije vrste bjelančevinskih niti. Tanje su niti aktina, a deblje su niti miozina.

• T tubuli su transverzalni kanali sarkoleme koji prolaze kroz čitavu mišićnu ćeliju gradeći gustu mrežu.

• U mišićnoj ćeliji energija se nalazi u obliku ATP; to je “moneta” kojom se plaća energija za bilo koje energetske zavisne procese.

Mehanizam mišićne kontrakcije

• Za mehaničko skraćenje mišića odgovorni su miofibrili.

• Veza motornog neurona koji uranja u mišićno vlakno i samog vlakna naziva se sinapsa, neuromuskularna veza ili preciznije motorna ploča.

• Za proces skraćenja mišića neophodna je energija koja se dobija razlaganjem ATP-a

• Kontrakcije se mogu dijeliti na više načina. • U odnosu na broj impulsa koji su proizveli

kontrakciju, postoji prosta i složena. • Prosta mišićna kontrakcija je posljedica

djelovanja jednog impulsa na mišićnu ćeliju.• Sve kontrakcije skeletne muskulature su

složene, nastale pod uticajem brojnih impulsa iz motorne zone kore velikog mozga.

Motorne jedinice

• Sva mišićna vlakna inervisana od jednog motoneurona pripadaju jednoj motornoj jedinici.

• Veličina motorne jedinice kreće se od desetak vlakana na jednom motoneuron, pa sve do 1500-2000 mišićnih vlakana na jedan nerv.

• Mala motorna jedinica diktira preciznost pokreta.

Hipertrofija i atrofija mišića

• Da bi mišić bio na “nuli”, neophodan je određeni nivo metabolizma tih ćelija.

• Pocećanje obima mišića pod uticajem sistematskog fizičkog vježbanja naziva se hipertrofija, dok smanjenje fizičke aktivnosti vodi ka atrofiji.

• Upala mišića nije rijetka pojava kod onih koji su nakon pauze počeli sa intezivijim fizičkim radom.

• Neosporno je da se mišićna vlakna skeletnih mišića uglavnom gube tokom života i ta se pojava naziva sarkopenija.

• Kada se mišić imobilizira, evidentne promjene će nastupiti u mišiću već u toku nekoliko časova.

• Nakon šest sati od imobilizacije sinteza proteina značajno opada, sto je početak atrofije.

• Snaga mišića po nekim nalazima opada čak o do 2-3% dnevno.

ZAMOR MIŠIĆA • Zamor je privremeno smanjenje ili prestanak

funkcije nekog organa ili sistema. • Centralni nervni sistem (CNS) igra ulogu

osigurača koji čuva naše mišiće od metaboličkog sloma.

• Suštinski zamor CNS događa se na dva mjesta: centralni (psihološki) i periferni (neuromuskularni).

• Nagomilavanje kiselih produkata matabolizma može takođe biti uzrok pojave zamora u mišiću.