FPS Pitanja Za Usmeni - ODGOVORI

5/21/2018 FPS Pitanja Za Usmeni - ODGOVORI

1/23

1. Tehnoloki proces,proizvodni proces, proces proizvodnje

Proizvodni processe odvija u proizvodnom sistemu (slika 2.5.). Svoje postojanje proizvodni

sistem opravdava izvrsavanjem proizvodnog procesa. Proizvodni proces obuhvata sve radnje

tokom izrade nekog proizvoda: glavne i pomocne operacije i zahvate, kontrolu kvaliteta, zastoje

ili ekanja tokom izrade, meduoperacijski transport obratka - materijala, meduoperacijskakontrola, povrsinska zastita, montaza i skladistenje. Prema tome, cilj proizvodnog procesa je

proizvodnja definiranog proizvoda uz zahtijevani kvalitet, vrijeme izrade i najnize moguce

troskove.

Tehnoloski proces je dio proizvodnog procesa. Tehnoloski proces obuhvata propisani

redoslijed postupaka obrade koje treba izvesti da bi se dobio geometrijski oblik zadanih

dimenzija, tanosti, kvaliteta obrade i drugih osobina.

Tehnoloski procesi mogu biti jednostavni i slozeni. Jednostavni procesi pretvaraju pripremak u

proizvod u hodovima koji se odvijaju odredenim i propisanim redoslijedom.

Slozeni tehnoloski procesi se izvode sa vise rednih iIi paralelnih zahvata, koji mogu biti

diferencirani iii Ii koncentlirani. Kada se u jednom zahvatu istovremeno nalazi vise alata, Cija se

vremena obrade preklapaju ili slijede govori se o simultanim procesima obrade (automati,

specijalne masine, automatske linije i sl.).

Tehnoloski proces izvodi se tako pri cemu u svakoj narednoj operaciji izvodi odgovarajuca

transfofmacija postojeccg stanja obratka u novo stanje.


2/23

Individualni tehnoloski procesi (ITP) se projektiraju i primijenjuju za obradu jednog

odredenog proizvoda izratka, uzimajuci u obzir velicinu serije, raspolozivu proizvodnu opremu i

zahtijeve odredene crteZom.

Grupni tehnoloski procesi (CTP) se projektiraju za formiranu grupu tehnoloski slicnih

izradaka. Da bi se po grupnom tehnoloskom procesu mogli obraditi svi dijelovi iz grupe, GTP

mora obuhvatiti sve operacije i zahvate pomocu kojih ce biti obradene sve povrsine dijelova iz

grupe. Zbog toga se pli projektiranju GTP projektiranje izvodi za kompleksni dio, koji je

reprezentant grupe i ujedno najslozeniji dio grupe.

Tipski tehnolos ki procesi (TTP) projektiraju se za tipove izradaka, bitno vece slienosti nego

GTP, jedinstvenih konstrukcijskih i tehnoloskih obiljezja. Dakle osnovna osobina TTP je

jedinstvo tehnoloskog procesa pri obradi svakog dijela istog tipa. Do tipova dijelova se dolazi na

osnovu kriterija da dijelovi istog tipa moraju imati iste obrade i njihov redoslijed, odnosno iste

operacije i zahvate procesa obrade. Na osnovu navedenog moze se zakljuciti da isti tip

sacinjavaju dijelovi istog geometrijskog oblika i datog , opsega dimenzija, dok su razlike male i

odnose se na materijal, tacnost obrade i slicno.

Prema tehnoloskom nivou tehnoloski procesi mogu biti konvencionaini (klasicni) i

nekonvencionalni (CNC, ACC, NC), a realizuju se proizvodnim sistemima koji mogu biti kruti

(obicno konvencionalni), ili fleksibiini (obicno CNC i FMi, iIi kombinirani.

Proizvodni proces

Proizvodnja predstavlja osnovnu djelatnost u poslovnim procesima proizvodnih sistema.U njoj

zaposleni, direktnim djelovanjem ili pomou sredstava za rad, pretvaraju predmete rada umaterijalne vrijednosti vieg reda odnosno proizvode.Pri pretvaranju proizvodnja se moeposmatrati kao sistem koji svoje funkcioniranje temelji na primjeni slijedeih vrsta obradepredmeta rada:

Rune obrade Mainske obrade Montae

Da bi proizvodnja mogla izvravati svoju osnovnu funkciju, tj. izraivati proizvode i vritiproizvodne usluge, moraju se osigurati slijedei elementi:

Predmeti rada(sirovine, materijali, poluproizvodi, itd.)

Informacije

Energija

Prema strukturi i koliini ovih elemenata proizvodnja predstavlja sloenu poslovnu funkciju, ijeorganizaciono oblikovanje u najveoj mjeri ovisi o vrsti i sloenosti proizvoda i procesa njihoveizrade.

Sa organizacionog stanovita pod proizvodnjom u uem smislu se podrazumjevaju slijedeeaktivnosti: Direktna priprema izvrenja proizvodnje, Izrada proizvoda i njegovih sastavnihdijelova, Izvrenje proizvodnih usluga, Kontrola izrade proizvoda i izvrenih usluga, Transportneaktivnosti, Rukovoenje i koordinacija rada u proizvodnji, Evidentiranje i informisanje o

odogaajima u proizvodnji.


3/23

2. Struktura FPS

Razmatranje strukture osnovna je pretpostavka projektovanja sistema, jer sustrukturna svojstva

bitna svojstva sistema.

Za upravljanje kompleksnim sistemima, kao to su FPS, potrebna je odreena hardverska isoftverska podrka. Upravljaki hardver i upravljaki softver predstavljaju upravljaki sistem kojizajedno sa transportnim sistemom povezuje elemente strukture FPSu jednu cjelinu. Struktura

FPSmoe biti sastavljena odobradnih stanica.

Svaka obradna stanica ima vlastitu upravljaku jedinicu koja je podreena centralnom raunaru.Izmjena paleta vri se dvostrukim okretnim manipulacijskim stolom. Okretni manipulacijski stoupravlja upravljakom jedinicom obradne stanice kojoj pripada.

Paralelni raspored obradnih stanica, kakav je prikazan na slici, ima znatne prednosti u zamjeni

maina, te ako jedna maina zakae njenu ulogu moe preuzeti druga maina.

Ovakav raspored obradnih stanica veoma je fleksibilan. Kod paralelnog rasporeda obradnih

stanica, tok materijala od stanice za ulaganje do pojedinih obradnih stanica, i na kraju do

stanice za odlaganje mogue je ostvariti kruno ili linijski.


4/23

3. Nivoi upravljanja FPS

Dananji koncept upravljanja FPS a sastoji se od razliitih hijerarhijski postavljenihupravljakih modela i raunara za planiranje materijala, planiranje procesa obrade,programiranje, upravljanje alatom, upravljanje obradnim strojevima, transport dijelova i

osiguranje kvaliteta.

FPS se prema upravljakim jedinicama mogu podijeliti na dva naina upravljanja:

centralizirano upravljanje i decentralizirano upravljanje.

Ako se svakom elijom fleksibilnog proizvodnog sistema upravlja iz centralnog raunara ondase ovakvo upravljanje naziva centralno upravljanje.

Prednost centraliziranog naina upravljanja jeste u tome to omoguava direktnu komunikacijuizmeu glavnog vodeeg raunara i radnih mjesta (maina).

Centralizirani nain upravljanja se primjenjuje gdje su postavljeni zahtjevi visoke kontroleprocesa, kontinualan uvid u poloaj obratka u proizvodnom sistemu, te visoki zahtjevi zakvalitetom i dimenzionalnom tanosti, te je mogue pravovremeno (direktno sa odreenommainom) komunicirati u cilju dobijanja zahtjevanih parametara.

Karakteristika decentraliziranog naina upravljanja ogleda se u tome to pored glavnog vodeeg upravljakog raunara postoje i raunari koji su vezani za samu obradnu mainu, te suposredstvom tih raunara maine povezane sa centralnim vodeim raunarom.


5/23

4. Karakteristike FPS

Osnovne karakteristike fleksibilnog proizvodnog sistema su:visok stepen sloenosti obradnogsistema, mogunost kompletne obrade izratka vrlo sloenog oblika, automatska opskrbapripremcima, steznim i reznim alatima i priborima, visoka koncentracija operacija, automatska

izmjena obradaka, nadzor alata (istroenje, lom), visoki trokovi ulaganja, brzo prilagoavanjepromjenama na tritu, mogunost proizvodnje svakog izratka koji pripada spektruprogramiranih obradaka, odnosno grupi tehnoloki slinih obradaka prema unaprijedodreenim planovima, automatska i fleksibilna obrada grupe obradaka slinog oblika i procesaobrade.

5. Prednosti FPS

Postoje tri iroke klase automatike : fiksna, programibilna i fleksibilna automatika.

Zahtijevi koje moraju ispuniti i koji se postavljaju pred fleksibilne proizvodne sisteme

moe podijeliti u dvije grupe i to : organizacione i tehnike.

Organizacioni ciljevi su:

brzo reagovanje na promjenu zahtijeva trita,

brzo izrada noviproizvoda,bre prihvatanje promjena na konstrukciji,zadravanje cijene kotanja, dizanjekvaliteta na vii nivo, minimalni zastoji u proizvodnji.

Tehniki ciljevi su:upotreba ve postojeih maina, mjerni maina i drugi komponenata,automatsko preuzimanje i obrada podataka iz CAD sistema i drugih sistema za obradu

podataka u sistem za voenje i upravljanje fleksibilnim proizvodnim sistemima, mogunostkasnijeg postepenog proirivanja proizvodnje, brza dijagnoza greke prouzrokovanihsmetnjama.

6. Kompleksni dio grupne tehnologije?

Za svaku formiranu grupu odredi se reprezentant, tj. kompleksni dio koji moe da bude fiktivni(komponovan - sastavljen na osnovu svih izradaka iz odreene grupe ili stvarni izradak izgrupe). Stvarni kompleksi dio je najsloeniji dio grupe.

Grupa dijelova sastavljenih iz povrina od 1 do8Grupa dijelova sastavljenih iz povrina od 1 do8

Kompleksni dioKompleksni dio

Pod kompleksnim dijelom podrazumijeva se karakteristini dio grupe koji sadri elementarne

povrine dijelovadate grupe. Prema tome, svi dijelovi grupe moraju imati potpun broj ili samojedan dio povrina koje ima kompleksi dio, s tim da im redoslijed povrina ne mora biti isti. Pridefiniranju kompleksnog dijela grupe treba zadovoljiti uslov da projektovani tehnoloki potupakizrade kompleksnog dijela uz manje podeavanje odgovara i za sve ostale dijelove grupe.


6/23

7. Podjela FPS-a po vise kriterija

Fleksibilni proizvodni sistemi se mogu klasificirati prema:

vrsti upravljakog sistema, vrsti upravljakih jedinica, tipu proizvodnje i poloaju linija.FPSse prema upravljakim jedinicama mogu podijeliti na dva naina upravljanja:

centralizirano upravljanje i decentralizirano upravljanje.

Ako se svakom elijom fleksibilnog proizvodnog sistema upravlja iz centralnog raunara ondase ovakvo upravljanje naziva centralno upravljanje.

Karakteristika decentraliziranog naina upravljanja ogleda se u tome to pored glavnog vodeeg upravljakog raunara postoje i raunari koji su vezani zasamu obradnu mainu, te suposredstvom tih raunara maine povezane sa centralnim vodeim raunarom.

Sa aspekta ekonominosti FPS ee se mogu projektovati za serijske i masovne tipoveproizvodnje. Razlog za tim se ogleda u tome to je potrebno izdvojiti vea novana sredstva zaulaganje u upravljake sisteme, transportne sisteme, sisteme skladita, itd.

Sa optimalnom proizvodnjom kod masovne i serijske proizvodnje ostvarit e se vee dobiti itime se isplatiti upotreba fleksibilnog proizvodnog sistema.

Sa aspekta poloaja linija, FPS se dijele na etiri osnovne grupe: linijski fleksibilni proizvodni sistemi, prstenasti fleksibilni proizvodni sistemi, povrinski

fleksibilni proizvodni sistemi i fleksibilni proizvodni sistemi u zavisnosti od transportnog

sistema.

Iz razloga racionalizacije iskoritenja proizvodnih kapaciteta, najee se koristi kombiniranipoloaj linija. Tok materijala je komplikovaniji i zahtijeva kompleksnije upravljake programe.Transport je tee organizovati i programirati.

8. Uloga grupne tehnologije u projektovanju FPS

Osnovni cilj primjene grupne tehnologije je smanjenje trokova u proizvodnji, pripremi itd., toje mogue postii primjenom visokoproduktivne fleksibilne tehnologije kojom se omoguavapodizanje maloserijske proizvodnje na vii nivo (srednjeserijski odn. velikoserijski). Zarealizaciju ovoga potrebno je:

- eliminirati neopotrebnu raznovrsnost postojeih tehnolokih procesa unifikacijom igrupiranjem predmeta obrade,

- smanjiti trajanje vremena tehnoloke pripreme za svaki pojedinani izradak na pripremugrupe izradaka,

- poveati efikasnost procesa obrade primjenom obradnih sistema vee proizvodnosti,- smanjiti pripremno-zavrna i pomona vremena i planiranje procesa grupne obrade,- primjenom grupne tehnologije i banke podataka ostvariti povezivanje CAD/CAPP/CAM

sistema potrebnih za uspjenu eksploataciju fleksibilnih tehnolokih sistema.

Da bi se ovako postavljeni ciljevi mogli ostvariti u realnim uslovima proizvodnje potrebno je

izvriti tehnoloku klasifikaciju formiranjem tehnoloki slinih izradaka u grupe. Premaostvarenim rezultatima u realnim uslovima proizvodnje primjenom grupne tehnologije mogu se

postii utede u smanjenju vremena razvoja proizvoda preko 50% , vremena inenjerskihposlova vie od 60%, zaliha materijala 40 65%, pripremno zavrnog vremena50 80% itrajanja ciklusa proizvodnje do 80%.


7/23

9. Princip formiranja kompleksnog dijela

Grupisanje slinih dijelova u familiju sa odgovarajuim kodnim sistemom je odbitne vanosti zaCAPP. Koncept grupne tehnologije omoguava ovu klasifikaciju. Jedna od definicija grupnetehnologije(GT) se moe iznijeti kao:Grupna tehnologija je realizacija koja mnoge probleme, koji su slini i koji sugrupisani u slineprobleme, moe se nai jednostavno rjeenje za problem zbogskraivanja vremena i truda.

Sve dijelove koje obraujemo svrstavamo u klase, grupe i tipove.Klasa predstavlja vei skupdijelova koji imaju zajedniku namjenu, konstruktivnioblik i jednake metode rjeavanja osnovnihtehnolokih problema. Klase se dijele nagrupe. Pod grupom podrazumijevamo skup dijelovakoji se meusobno razlikuju poelementima konfiguracije i broju operacija koje treba izvriti dabi obavili njihovu izradu. Grupe se dijele na tipove.

Osnova grupne metode je princip klasifikacije dijelova prema nainu obrade,odnosno, stvaranjeklasa dijelova koji se obrauju na automatima, revolver-tokarilicama, glodalicama, builicama iostalim alatnim strojevima.. Grupa je osnovna tehnoloka jedinica. Pri odreivanju grupa uzimase u obzir:

geometrijski oblik, istovrsnost povrina koje podlijeu obradi, tanost i kvalitet povrine,koje se obrauju, istovrsnost pripremka, veliina serije, ekonominost procesa

Princip formiranja grupa dijelova sastoji se u sledeem: osnova je karakteristini dioodreene grupe tzv.kompleksni dio.

Slika 2.3. ema sa stvarnim kompleksnim dijelom

A - kompleksni dio koji sadri osam osnovnih povrinaB,C itd. -jednostavni dijelovi koji se sastoje od kombinacije pojedinih elemenata. Svi ostali

dijelovi iz grupe moraju imati potpun broj ili dio istih takvih povrina, ali one mogu bitirasporeene drugim redoslijedom.Na sl.br. 2.3,sa A oznaen je kompleksni dio, koji se sastoji od osam elementarnih povrina: 1 -vanjski cilindar, 2-vanjski konus, 3-vanjski urez, 4-vanjski narez, 5-unutranji cilindar, 6-cilindrina rupa, 7-unutranji lijeb, 8-unutranji narezSlovima B,C,D itd. oznaen je niz konkretnih dijelova koji se sastoje od istih geometrijskihelemenata, ali razliito kombinovanih.


8/23

10.Kriterij za izbor reprezentanta grupnih dijelova

Osnovni pristup koncipiranju grupne tehnologije su kriterijumi prema kojima se izvodi grupiranje

proizvodnih programa s ciljem dobivanja grupa i izradaka u svakaj od njih. Pri prelasku sa

konvencionalne tehnologije na grupnu tehnologiju osnovni je problem grupiranje izradaka tose moe postii primjenom jedne od slijedeih metoda:

Metoda klasif ikacije i kodiranja, koja je zasnovana na dodjeljivanju odreene brojane

vrijednosti svakom izradku (klasifikacioni broj), koja ga svrstava u grupu izradaka koji imaju istiili slian klasifikacioni broj. Ova metoda je vrlo pogodna za primjenu raunarske tehnike.

Empir i jsk a metoda, bazirana je na analizi konstrukcije i tehnoloke dokumentacije izradaka,na osnovu kojih tehnolozi pristupaju grupiranju, koje se izvodi na slijedee naine:

- proizvodni program se formira od nekoliko grupa tako da se obrada dijelova svake grupe

moe izvesti na zajednikom obradnom sistemu,-svaka grupa dobivena u prvom koraku se dalje dijeli na manje grupe sa viim stepenomslinosti obrade,

-tako da se prvo izdvoje izradci koji se mogu obraivati na linijskim jedno ivie predmetnimobradnim sistemima.

Metoda proizvodnog to ka, podrazumijeva grupiranje dijelova na osnovu tehnolokih procesa iredoslijeda operacija obrade i na osnovu toga formiraju se liste izradaka.

Proizvodna metoda.

Izvoenje grupiranja po ovoj metodi vri se na osnovu tehnolokih, proizvodnih, organizacionih iekonomskih faktora, pri emu se koriste idejna rjeenja tehnolokih procesa obrade (operacijeobrade, redoslijed izvoenja, vrijeme trajanja obrade i potrebna oprema). Primjena ove metodeobino rezultira kvalitetnim rjeenjima.

Klaster metoda

Ova metoda se primjenjuje na osnovu opisa skupa objekata odreenim brojem i vrijednostimakarakteristinih obiljeja.Nakon toga odabranim algoritmom (matematikim postupkom) izvodise dijeljenje u vei ili manji broj grupa, tako da se u svakoj skupini postigne homogenost uodnosu na jednu ili vie vrijednosti obiljeja.

Grupna tehnologija se zasniva na klasifikaciji izradaka sa izdvajanjem u grupe izradaka za ijue obradu trebati maine istog tipa, isto podeavanje i jednaki grupni - nestandardni alati koji sukonstruisani prema grupnom principu i na osnovu standardnih elemenata kako bi se smanjila

cijena alata i vrijeme izrade.

Sortiranje predmeta rada (dijelova) vri se u operacione grupe na osnovu:- geometrijske slinosti predmeta rada (slinost oblika),- vrste materijala iz kojeg se izrauju ,- kvaliteta obrade,

- mogunosti pozicioniranja na obradnu mainu/maine u cilju obrade,- drugih parametara.

Metode grupiranja izradaka mogu biti izvedene na principu:

- redoslijeda operacija (tipska tehnologija)

- vrste obrade (grupna tehnologija)

- kombinovanja vrsta obrade i redoslijeda operacija


9/23

11.Svrha kompleksnog dijela

Kompleksni dio je karakteristini lan promatrane grupe koji sadri elementarne povrinedijelova promatrane grupe. Svi dijelovi grupe moraju imati potpun broj ili dio povrina koje imakompleksan broj. Pri tome, redoslijed povrina nije bitan. Pri odabiru kompleksnog dijela trebazadovoljiti uvjet da svi dijelovi grupe se obrauju prema istovjetnom tehnolokom procesu,primjenom grupnog podeavanja alata i grupnog rasporeda strojeva.

Pri formiranju grupe, uzima se karakteristican dio koji predstavlja grupu i nazivamo gakompleksnim dijelom. Kompleksni dio se sastoji od niza elementamih povrsina i on sadrzi svegeometrijske elemente dijelova sadrzanih u jednoj grupi.Razradeni tehnoloski proces zakompleksni dio sadrzi tehnoloske postupke svih dijelova sadrzanih u jednoj grupi. Za izradusvakog dijela iz grupe koristi se isti tip masine. Kompleksni dio moze biti stvarni i uslovni.Stvarni kompleksni dio predstavlja najslozeniji dio jedne grupe koji preuzima funkcijukompleksnog dijela. Uslovni kompleksni dio predstavlja vjeStacki stvarni dio koji sadrzi sveelementarne povrsine jedne grupe.

12.Agregatni i modularni princip gradnje FPS

Smatra se da ovaj sistem moderne gradnje predstavlja budunost, upravo zbog izuzetnihuteda u vremenu i novcu koji ga karakteriu. Princip je takav da se itava jedinica formira ufabrici i na lokaciju montae se prenosi kao gotov proizvod koji se na licu mesta prikljuuje nasve instalacije preko ve predvienih prikljuaka. Slaganjem i razliitim kombinacijamamodularnih jedinica, dobija se konaan objekat.

Osnovni moduli od kojih se komponuju obradni sistemi su:

stacionarni moduli,kinematski moduli, pogonski moduli, upravljaki moduli, moduli za prihvatalata, mjerni moduli, moduli za SHP i dr.

Modularni princip graenja obradnih sistema pri konfigurisanju maina odnosno obradnihsistema koji posjeduju paralelnu kinematiku, primjenjuje se i razvija u tri pravca, odnosno nivoa,

a to su:

modularni princip graenja MPK, modularni princip graenja hibridnih mehanizama i modularni princip reparature serijskih maina.

Modularni princip graenja MPK se zasniva na nezavisnom konfigurisanju sastavnih modulakoji ine jednu mainu sa paralelnom kinematikom.Elementi kinematskog sistema su u stvarinepokretna platforma (konstrukcija), spojke, zglobovi i izvrni dio pokretna platforma.

Drugi princip je zasnovan na kombinovanju serijskih i paralelnih mehanizama kao nezavisnih

osnovnih modula. Module nie klase predstavljaju sastavni elementi serijskog, odnosnoparalelnog mehanizma, te se oni kao takvi izrauju nezavisno jedan od drugog.


10/23

13.Materijalni tokovi

Pod pojmom tokovi materijala, podrazumijeva se kretanje materijala unutar granica proizvodnog

sistema. te njegovo prostorno, vremensko i organizaciono povezivanje. Tokovi materijala su

veoma znaajni za funkcioniranje proizvodnih sistema, jer povezuju ( prostorno, vremenski iorganizaciono) sve dijelove proizvodnog sistema i omoguavaju kretanje materijala od ulaza usistem do izlaza iz njega.

Koliina materijala koju sistem za rukovanje i transport materijala opsluuje u odreenomvremenu treba da odgovara proizvodnom kapacitetu maina. Redoslijed dopreme materijala jetakoer vaan (npr. kod proizvodnje vie razliitih proizvoda kada broj povratnih puteva trebasvesti na minimum, ili kod montae, gdje dijelovi treba da stiu redoslijedom kojim se montiraju).Pravilna doprema je naroito bitna kod automatizovanih sistema za rukovanje i transportmaterijala.

Najvei intenzitet kretanja imaju predmeti obrade u veini industrijskih sistema, zbog ega, kodizbora i projektovanja sistema za rukovanje i transport materijala u okviru proizvodnog sistema,

treba uzeti u obzir slijedee principe:

- runo rukovanje i transport materijala svesti na minimum,- odlaganje i skladitenje materijala na pod izbjegavati zbog neracionalnosti iskoritenja

prostora,

- teiti ostvarenju pravolinijskih i jednosmjernih tokova materijala kako bise postigli najkraiputevi transporta,

- za transport materijala, gdje god je to mogue, koristiti to jednostavnija sredstva (npr. ureaje koji rade na principu gravitacije) koja mogu ispuniti postavljeni cilj,

- gdje god je mogue koristiti standardnu transportnu opremu i metode,

- primjenjivati vee ali praktine jedinine (grupne) terete,- uskladiti sistem transporta materijala sa zahtjevima tehnolokog procesa,- meuskladitenje (mirovanje materijala izmeu uzastopnih operacija obrade) svesti na

minimum, a najbolje je potpuno ga eliminisati,

- s obzirom da trokovi transportovanja predstavljaju znaajnu stavku ukupnih trokova,treba vriti povremene analize efektivnosti transportnog sistema.

Tokovi materijala u proizvodnom sistemu mogu biti postavljeni:

a) u horizontalnoj ravni,

b) u vertikalnoj ravni ic) kombinirano.

Transportni tokovi u horizontalnoj ravni

U horizontalnoj ravni najee su primijenjeni slijedei tokovi materijala:

- pravolinijski,

- kruni,

- "L" oblik,

- "U" oblik,

- "S" oblik.


11/23

Transportni tokovi u vertikalnoj ravni

Transportni tokovi u vertikalnoj ravni su uslovljeni zahtjevima tehnolokog procesa i prostornimogranienjima. Primjenjuju se kako u prizemnim tako i u izvedbama objekata kod kojih jeproizvodni proces postavljen u vie nivoa (spratova, platformi i sl.).

Kombinirani oblici transportnih tokova najee su primijenjeni kod sistema sa irokimasortimanom proizvodnje. Upotrebom kombiniranih oblika transportnog toka prua se

mogunost visokog stepena integracije svih tokova i elemenata proizvodnog sistema.

Slika 12.22. Oblici transportnih tokova u vertikalnoj ravni


12/23

14.Planiranje materijala

Pomanjkanje zaliha materijala u odreenom trenutku dovodi do zastoja u proizvodnji, aproduljenje rokova isporuke, koje se javlja kao posljedica ovakvih situacija, poduzeu nanosidirektne i indirektne gubitke.

Velike zalihe materijala garantiraju sigurnu proizvodnju, ali istovremeno angairaju sredstvakoja sa stajalita likvidnosti poduzeu predstavljaju veliki teret.Potrebno je dakle odrediti optimalnu koliinu materijala za narudbu, da bi se ostvarili minimalniukupni trokovi po jedinici proizvoda.Kod izraunavanja optimalne veliine narudbe treba u razmatranje uzeti:

Trokove posjedovanja koji obuhvaaju trokove kamata na obrtna sredstva uloena uzalihe materijala, trokove skladinog prostora, trokove inventarizacije i rukovanjamaterijom unutar skladita, trokove odravanja skladinog prostora.

Trokove narudbe, a ine ih transportni trokovi, trokovi carine, osiguranja, operativnitrokovi, trokovi pripreme...itd.

Trokove materijala i izrade za koje se pretpostavlja da su konstantni po jediniciproizvoda

Trokovi posjedovanja su proporcionalni naruenoj koliini materijala.Trokovi narudbe suneovisni o naruenoj koliini materijala i njihov iznos po jedinici proizvoda se smanjuje spoveanjem naruene koliine.Krivulja ukupnih trokova po jedinici proizvoda, kako jeprikazano na slici je konkavna, dakle postoji minimalna vrijednost ukupnih trokova kojoj

odgovara optimalna vrijednost naruenog materijala.

Kod postavljanja matematikog modela za odreivanje optimalne koliine narudbepretpostavljeno je da se u odreenim vremenskim intervalima troi priblino stalna koliinamaterijala, potronja je poznata i kontinuirana, a cjelokupna narudba na skladite ulazi ujednom trenutku.

Minimalna koliina je ona koliina materijala na skladitu koja je, s obzirom na mogue vrijemekanjenja isporuke materijala dobavljaa, potrebna za nesmetano odvijanje procesaproizvodnje.

Zalihe materijala na skladitu ne bi trebale biti prevelike( ne iznad maksimalne koliine) zbog

poveanih trokova, nemogunosti manipulacije unutar skladita itd.Odreivanje minimalnih, maksimalnih i signalnih koliina zadatak je slube nabave i pripremematerijala.

TR

trokovi po

QOPT Qkoliina

Trokovi materijala i izrade

Ukupni troko

vi

Trokovi

Trokovi narudbe

TRu--min


13/23

15.Planiranje proizvodnje

Pod pojmom planiranja proizvodnje podrazumjevamo smiljeno predvianje dogaaja uproizvodnom procesu sa tenjom da se ostvari zadani cilj( rok, cijena proizvodnje).

Prilikom obavljanja tehnolokih operacija na proizvodnim radnim mjestima njihovi rasporedi poradnim mjestima mogu biti na slijedee naine:

redni nain prijelaza sa operacije na operaciju paralelni nain prijelaza kombinirani nain prijelaza taktna organizacija proizvodnje

Redno....

Druga operacija poinje tek kad su prve operacije gotove na cjelokupnoj koliini obradaka.Treaoperacija poinje kad je gotova cjelokupna koliina obradaka na drugoj operaciji itd.

Proizvodni ciklus najdulje traje ali je jednostavnije planiranje proizvodnje te osiguranje

materijala, alata i dokumentacije.

Trajanja tehnolokog ciklusa jednako je zbroju svih operacijskih ciklusa:

Proizvodni ciklus jednak je zbroju trajanja tehnolokih ciklusa i trajanja meuoperacijskihgubitaka:

Broj

operacije

i

Vrijeme

trajanja

operacija

Tj

1T1

T2

Ti

Tm

2

i

m

1

2

3

n

T1

TCO1=nT1

1

2

3

n

T2

TC O2=nT2

TCOm=nTm

n

3

2

1

Tm

TTct

m

i

i

m

i

coct serTJTnTT

i

11

./

./1

serTJMTTm

i

opctcp i


14/23

Paralelno......

Kod paralelnog prijelaza proizvodnja se organizira tako da svaki obradak prelazi sa i-te

operacije na (i+1)operaciju nakon to je i-ta operacija gotova, a neovisno o veliini serije.

Mogu se javiti dva sluaja:

Ti+1


15/23

16.Povrina radnog mjesta

Prostornu strukturu proizvodnog sistema ine objekti smjeteni na lokaciji sa svojim vezama iodnosima koji omoguavaju tok materijala.Prevelika povrina zahtjeva velike trokove izgradnjei odravanja, a premala povrina ne osigurava uslove za normativno odvijanje proizvodnogprocesa.Normativ povrine predstavlja skup povrina radnih mjesta potrebnih za smjetajtehnolokih sistema(obradnih, montanih, mjernih..). u okviru prostorne strukture sistema.

U optem sluaju na povrini radnog mjesta-vor odgovarajueg toka u sistemu su razmjeteni:

Osnovni tehnoloki sistemi-maine Pomona sredstva za ulaganje i odlaganje materijala, smjetaj alata, sredstva za

odravanje i nocioci informacija

Proces rada na radnom mjestu uslovljava veliinu i strukturu povrina na radnom mjestu nanain koji je za sluaj obradnog radnog mjesta dat na slici, na kojoj vidimo da se date povrinemeusobno preklapaju to nema posebnog znaaja.

Fpr

Fop

Fod

Fos

Fal

Fpo

Fososnovna povrina koja zauzima obradni sistem i koja predstavlja povrinuodreenu projekcijom graninih poloaja mehanizama maine na horizontalnu ravan

Fodpovrina odravanja, predstavlja povrinu potrebu za odravanje, podmazivanje iodstranjivanje strugotine

Fpopovrina posluivanja je predviena za kretanje pri obavljanju poslova postavljanja

obrade i kontrole predmeta u toku rada Foppovrina opasnosti je zona ugroena od ispadanja predmeta rada iz izvora za

uvrivanje, strugotine, alata povrine i sl. Fprpovrina za ulaganje/odlaganje predmeta rada i predviene su za ureaje za

odlaganje predmeta prije i poslije obrade

Falpovrina za smjetaj alata i ormaria za alat.

Za potrebe projektovanja i razmjetaja radnih mjesta u sistemu pogodno je izraditi u odreenojrazmjeri modele standardnih tehnolokih sistema u 2 ili 3 dimenzije to omoguava lako

komponovanje razliitih varijanti.


16/23

17.Upravljanje alatima i izmjena alata

Alati predstavljaju vaan resurs proizvodnog procesa. Vrijednost alata u jednommetalopreraivakom proizvodnom procesu prelazi esto 5%, to predstavlja znaajan udio utrokovima poslovanja.

Osnovne karakteristike koje utiu na podsistem upravljanja alatima su:tehnike karakteristikeorganizacija poslovanja i manipulacije, ekonomika poslovanja .

CAD/CAM sistemi omoguavaju niz povoljnosti u upravljanju alatima, posebno u smislu bregkonstruisanja, bre izrade tehnolokih postupaka izrade alata i bre proizvodnje alata, todovodi do smanjenja vremena potrebnog za usvajanje novog proizvoda.

Uvoenjem CAD/CAM sistema omoguena je tehnika povezanost segmenata konstrukcijealata, tehnologije izrade alata, tehnikih prorauna alata i izrade alata, priblino njihovojprirodnoj povezanosti u stvarnom procesu.

Alati moraju posjedovati visoku raspoloivost i pouzdanost u procesu proizvodnje. Zato susavremeni upravljaki sistemi orijentisani na integraciju upravljanja alatom i upravljanjaproizvodnjom. U takvom integrisanom sistemu baza podataka o alatima se mora dopuniti novim

i relevantnim segmentima i podacima.

Dopune se odnose na sljedee module:

- modul planiranja alata se bavi planiranjem alata u manjim vremenskim intervalima i

njemu se pridodaje modul pripreme alata

- modul rasporeivanja alata omoguuje pravovremeno rasporeivanje alata koji su ranijepripremljeni, kao i demontiranje, ienje i odravanje alata.

Sistemi za izmjenu alata u automatizaciji procesa obrade imaju bitnu ulogu. Sve vei zahtjevi zatanou i sloenijom konfiguracijom dijelova nameu potrebu obrade iz jednog radnog poloaja-jednog stezanja, a sa druge strane se zahtijeva upotreba vie razliitih alata. Smanjenjepomonog vremena donosi odgovarajue utede i direktno opravdava uvoenje sistema zaizmjenu alata.

NCstrugovi i obradni centri za potrebe automatizovane proizvodnje po pravilu posjeduju

automatske ureaje za izmjenu reznih alata, koji zavisno od konstrukcije, mogu da prime razliitbroj reznih alata.


17/23

18. Integracija CAD, CAM

Projektovanje uz pomo raunara bitan je inilac fleksibilne proizvodnje i automatizacije.Najprostije reeno, radi se o programskim sistemima koji obavljaju niz prorauna vezanih zabudui proizvod, pa su zato veoma korisne alatke za projektante. Po pravilu, ovi sistemiukljuuju i veoma razvijene programe za komunikaciju sa korisnikom u smislu prijemapodataka i prezentacije rezultata.

Ako se CAD sistemi uklope sa fleksibilnom proizvodnjom, u kojoj se raunari koriste zaplaniranje i voenje procesa, dolazimo do pojma CAD/CAM sistema ija je osnovnakarakteristika veliko smanjenje vremena koje protekne od nastanka ideje za novi proizvod donjene realizacije.

Razmotrimo strukturu CAD sistema ija je opta shema prikazana na slici . Centralno mestozauzima baza podataka o proizvodu koji se projektuje. Polazne parametre zadaje projektant

posredstvom komunikacionih programa za unoenje podataka.

Programski modul za proraune (analizu) izraunava karakteristike proizvoda na osnovuzadatih podataka. Izbor karakteristika koje treba izraunati vri projektant i definie ih krozulazne podatke.

Modul za prezentaciju rezultata omoguava jednostavno i pregledno saopta-vanje rezultataprorauna. Mogue je rezultate saoptiti nakon zavretka prorauna ili, pak, saoptavati ihsimultano sa proraunom (praenje meurezultata).

Na osnovu dobijenih rezultata projektant odluuje o izmenama polaznih podataka i izmene vriposredstvom odgovarajuih komunikacionih programa.


18/23

19.Fraktalna proizvodnja

Fraktalna organizacija predstavlja organizaciju u kojoj svaka jedinica predstavlja cijelu

organizaciju. Fraktal organizacije samostalna je jedinica unutar te organizacije, a njegovo

djelovanje mora biti u skladu s organizacijom kao cjelinom. Takva samostalna jedinica

posjeduje sve funkcije koje su joj potrebne za njezino nesmetano funkcioniranje.

Osobine fraktala fraktalne organizacije su:

- Decentralizirane organizacijske jedinice; Organizacijske jedinice koje se prilagouju tritnimzahtjevima i neizvjestnoj okolici; Organizacijske jedinice koje nisu u podpunosti samostalne, ali

imaju veu ili manju autonomiju; Radne jedinice koje su ukljuene u opi informacijski ikomunikacijski sistem poduzea, a unutarnju ravnoteu odravaju na sinergian nain; Predstavljaju fleksibilniji oblik organizacije, a njihovi ciljevi uvijek moraju biti kompatibilni s

ciljevima organizacije kao cjeline; Mogu biti orijentirani na proizvod, na uslugu, na odreenukategoriju kupaca ili na odreeno trite.

Fraktalna organizacija predstavlja suvremeni oblik decentralizirane organizacije u kojoj jedominantna velika samostalnost fraktala, odnosno fraktalnih dijelova te organizacije, ali takoeri integritet cjeline.

Fraktali su samostalne tvorevine s visokim stepenom organizovanosti, samooptimizacije i

dinamike.

Fraktalni PPS se bazira na sledeim principima:

samostalnost (fraktali su samostalni, svaki izvrava svoj zadatak), samoorganizovanost kroz

vlastitu odgovornost i integraciju funkcija, samooptimizacija krozkontinuirani razvoj PPS-a,orijentisanost celog PPS-a prema cilju, dok pojedina odeljenja samostalno postavljaju ciljeve,

dinaminost, mjerena stepenom ispunjavanja cilja pojedinih fraktala u PPS-u, transparentnosttokova i veliina stanja,motivacija kao baza oblikovanja, svijest o kvalitetu kao neto samo posebi razumljivo i nepostojanje granice rivaliteta unutar PPS-a.

Znaajan zahtev koji treba da ispune budue proizvodne strukture je sposobnost premazajednikomproizvodnom miljenju iradu svih odeljenja, sve do pojedinog radnika.Uvoenjemfraktalnog PPS-a dolazi do promene organizacije, koja se menja od oblika piramide

(organizacija s vie nivoa,planiranje malih autonomnih delova rada, sredinje

usklaivanjesvih pripremnih funkcija pri prekidu toka informacija i tano dobijanje informacijaod taba po principu guranja) ka obliku kue (organizacija s manjim stepenomnivoa, planiranjecelokupnih povezanih velikih zadataka, samousaglaavanje svih pripremnih funkcija ikomunikacijsko - informacijski princip povlaenja) .


19/23

20.Osnovne karakteristike pojedinane proizvodnje

Pojedinana proizvodnja predstavlja tip proizvodnje u kojem se proizvod ili usluga definirajutehnikim zahtjevima, nacrtima ili uzorcima.Sastavnica, tehnologija proizvodnje i normativimaterijala, kao i potrebni alati rjeavaju se nakon ugovaranja posla.Kalkulacija se radiprocjenom potrebnog rada i materijala.Javlja se u dva oblika:

Proizvodnja ili usluge po projektu(narudbi) Proizvodnja istog tipa proizvoda ali u varijantama rjeenja koje se znaajno razlikuju

Proizvodnja ili usluge po projektu predstavljaju tip proizvodnje ili usluga koji se obavljaju jednom

za odreeni posao i mala je vjerovatnost da e se ponoviti.Takve proizvode predstavljaproizvodnja plovnih objekata, opreme u izgradnji postrojenja u energetici, procesnoj, hemijskoj

ili prehrambeno industriji, razvojno-istraivaki projekti, izrade rezervnih dijelova i komponentipo narudbi, te izrade steznih i specijalnih reznih alata i naprava prema zahtjevu odnosnodijelovima koji se u njima izrauju.

Karakteristike ovog tipa proizvodnje su:

Sastavnica nije poznata i esto se razvija s razvojem dokumentacije este su izmjene i revizije dokumentacije Tehnologija se rjeava iskustveno i prema procjeni potrebnih vremena Kapaciteti su neusklaeni sa potrebama(potrebe se stalno mijenjaju) te je potrebno imati

radnike koji rade na vie raznovrsnih strojeva Promjenjive potrebe za kooperacijom

Za konstrukciju i izradu alata te njegove potrebe obino nema dovoljno vremena

Proizvodnja komadnih proizvoda u varijantama izvedbi je neto povoljniji oblikproizvodnje.Pojedini sklopovi prizvoda ili operacija na izradi se ponavljaju s neto izmijenjenim

zahtjevima(na primjer izrada reduktora koji mogu pojedinani ili maloserijski po zahtjevima, iizrade zupanika prema uzorcima ili crteima).

21.Osnovne karakteristike serijske proizvodnje

To je proizvodnja manjeg broja raznih artikala, ali u veim koliinama svakog artikla.Serija jevei broj istog proizvoda koji se istovremeno poinju izraivati po odreenom tehnolokomprocesu u istom proizvodnom ciklusu.to je broj komada u seriji vei vea je racionalnostserije.Postoji i odreena granica ispod koje proizvodnja serije postaje neekonomina.Ovajpriblino najmanji broj komada u seriji se zove optimalna serija.

Osnovne karakteristike serijske proizvodnje su:

Omoguava specijalizaciju radnih mjesta i primjenu specijalne opreme, alata i naprava Omoguava i zahtjeva detaljnu razradu tehnolokog precesa i detaljnu pripremu rada Omoguava raspored maina i radnih mjesta prema redoslijedu operacija, to

omoguava primjenu lananog sistema proizvodnje Primjena standardizacije dijelova u istom i u vie srodnih artikala omoguava proizvodnju

tih standardizovanih dijelova u krupnim serijama i pribliava ih masovnoj proizvodnji Proizvodni ciklus po komadu je dui od pojedinane proizvodnje, to zahtjeva vea

obrtna sredstva, ali je zato ukupno vrijeme obrade po komadu manje.


20/23

22.Osnovne karakteristike masovne proizvodnje

Je proizvodnja malog borja artikala u neprekidnom tehnolokom procesu.

Karakteristike masovne prizvodnje su:

Neprekidnost tehnolokih procesa omoguava raspored maina i radnih mjesta strogoprema redoslijedu tehnolokih operacija to omoguava maksimalno iskoritenjekapaciteta i lanani sistem rada

Omoguava, a istovremeno zahtjeva najdetaljniju razradu tehnolokog procesa ipripremu rada

Omoguava najveu primjenu specijalnih maina za tano odreene operacije, toomoguava vrlo brzo struno obrazovanje kadrova

Zahtjeva visoke investicije i obezbijeenu prodaju gotovih proizvoda Nii trokovi proizvoda po komadu nego u serijskoj proizvodnji


21/23

23.Obradni sistemi sa adaptivnim upravljanjem kod buenja

Adptivni sistemi upravljanja sa granicnim vrijednostima parametara, moze biti koncipiran na

primjeni tehnoloskih parametara kao kriterija upravljanja u koje spadaju:

- brzina rezanja, pomak, dubina rezanja, snaga pogona, obrtni moment ili , ipak na bazigeometrijiskih parametara kao sto su: dimenzijska tacnost, tacnost oblika, kvalitet

obradjene povrsine.

Karakteristike i princip funkcionisanja adaptivnog ssistema sa granicnim upravljanjem moguce

je objasniti na primjeru sistema za obradu busenjem prikazanog na slici.

Sistem funkcionise na sljedei nain.

U procesni racunar se uvode programi sa vrijednostima tehnoloskih parametaara (NC-

program), programi za optimiranje, upravljanje i sl. Vrijednosti parametara upravljanja se

preko upravljackog sistema saopstavaju izvrsnim organima masine, u ovom slucaju

motorima za glavno i pomocno kretanje , preko broja obrtaja (n), brzine pomocnog

kretanja(vs) i snage motora(P). To su velicine koje se uvode u proces. Jasno je da su tozadate velicine koje obezbjedjuju odvijanje prcesa u optimalnom podrucju.

S druge strane preko odgovarajucih senzora mjere se:

- stvarne veliine snage pogone- sile pomocnog kretanja i obrtnog momenta cije se vrijednosti uvode u identifikator gdje

se vrsi identifikacija pomenutih vrijednosti

zatim tako ident.vrijenosti podliezu obradi uz koristenje odredjeneog matematickog aparata,

pri cemu se za odgovarajuci vremenski interval izracunavaju srednje vrijesnoti parametara i

uporedjuju sa zadatim vrijednotima


22/23

24.Vjetaka inteligencija i inteligentni sistemi

Inteligentni sistemi su sistemi temeljeni na znanju.

Razvoj inteligentnih sistema temeljen je na: prikupljanju znanja, prikazu znanja u obliku

pogodnom za koritenje na raunalima, mehanizmu zakljuivanja i objanjavanja dosegnutihzakljuaka, mogunosti uenja na temelju iskustva.

Inteligentni sistemi su raunarski sistemi koji koriste znanje za rjeavanje problema,te moguuiti adaptirati se ili razumiju jezik.

Inteligentni sistemi spadaju i meu sisteme za potporu odluivanju.Oni omoguuju prikazproblema i nalaenje njihovih rjeenja za probleme: za ije rjeavanje ne postoje gotoveprocedure formule,i u kojima se koriste nepouzdani ili nepotpuni podaci i nepouzdano znanje.

Jedini ozbiljan kandidat za inteligentne maine su raunala, koja su programabilni ureaji openamjene. Raunala su ureaji koji mogu baratati s bilo kojom vrstom simbola, pa ak ipojmovima i zamislima.

Proces funkcionisanja inteligentnih sistema moe se ralaniti na sledeih pet komponenata:

Akvizicija (sticanje) znanja predstavlja jedan od najznaajnijih zadataka za ekspertni sistemjer putem dijaloga sa korisnikom sistem mora primiti i sintaktiki formalno ispravne, ali isemantiki adekvatne raznovrsne informacije. Od akvizicije znanja zavisie memorisanje znanjai samim tim i kvalitet rada ekspertnog sistema.

Reprezentacija (memorisanje) znanja vri se dugotrajnim procesom memorisanjaprogramskih modula sastavljenih od injenica i pravila i naina za reavanje problema

(mehanizmi zakljuivanja), za odreenu oblast.

Obrada znanja (reavanje problema) u stvari predstavlja izvravanje programa radi dobijanjareenja sa odgovarajuim prateim objanjenjima putem logikog procesa za reavanjeproblema. Ovaj zadatak podrazumeva automatsko vrednovanje injenica i pravila premaprethodno datoj logici zakljuivanja pomou traenja i uporeivanja, a zatim dobijanje rezultatau obliku novih podataka ili pravila do krajnjeg algoritma za reavanje problema.

Komponente za objanjenje (predstavljanje znanja) omoguavaju pregled unutranjihmeuzavisnosti, aktivnih i neaktivnih pravila za reavanje problema i pruaju razumevanje

zakljuka koji je dao ekspertni sistem. Tako predstavljene injenice koje je koristio ekspertnisistem u procesu donoenja odluke slue korisniku da uvidi koje su bile polazne osnoveekspertnog sistema da se opredeli za neku odluku, ali neki podatak moe da se pokae kaonetaan ili besmislen pa se proces zakljuivanja ekspertnog sistema sa novim ispravniminformacijama moe uputiti na ponovno razmatranje. Takoe, posedovanje komponente zaobjanjavanje kod ekspertnih sistema omoguuje korisniku sticanje novih znanja.

Interfejs (jedinica za dijalog) omoguuje komunikaciju korisnika sa ekspertnim sistemomputem tastature i ekrana, ali mogue su i ostale varijante direktne komunikacije ekspertnogsistema sa okolinom npr. putem slike, tona, mernih sinala itd.


23/23

25. Komponente FPS

Fleksibilni proizvodni sistemi predstavljaju visok stepen fleksibilnog proizvodnog koncepta, a

sastoje se od automatiziranih programabilnih maina, koje su meusobno povezaneautomatiziranim transportnim sistemom, kojim se predmet obrade transportuje kroz sve faze

proizvodno-tehnolokog procesa.

Osnovni segmenti fleksibilnog proizvodnog sistema su: upravljaki raunarski centar,

automatizirano skladite alata, trasa (staza) za kretanje automatiziranih transportnih sredstava,CNC maina, ureaj za izmjenu paleta izmjenjiva paleta, kontrolno mjerna stanica sastanicom za pranje i suenje, automatizirano transportno sredstvo kolica, skladite paleta,prijem i izdavanje materijala i obradaka,automatizirano skladite

-Upravljaki centarUloga raunarskog upravljakog centra je upravljanje svim komponentama i procesima u okvirufleksibilnog proizvodnog sistema. Putem raunarskog centra zadaju se programi koji noseinformacije neophodne za: generisanje konture obrade izratka, odreivanje parametara obrade,odreivanje koordinata kretanja transportnih sredstava, obezbjeenje sigurnosn ih mjera uproizvodno-tehnolokom procesu,kodiranje alata, izradaka i paleta,sinhronizacija proizvodnihoperacija sa transportnim itd.

-Automatizirano skladite alataAutomatizirano skladite alata je putem interfejsa i informacionog podsistema povezano saproizvodnim mainama i obradnim centrima u okviru fleksibilnog proizvodnog sistema. Svi alatisu na odgovarajui nain kodirani, to omoguava izvrenje naredbi o dopremi odgovarajuihalata do odreenih maina i obradnih centara u predvienom vremenu. U okviru skladitanalaze se ureaji za kontrolu stanja alata (geometrijske veliine), kao i ureaji za korekciju

parametara alata.

-Trasa za kretanje automatiziranih transportnih sredstava

Trase (staze) kojima se kreu automatizirana transportna sredstva ciklinog dejstvamogu biti

razliitih oblika odnosno konstruktivnih karakteristika, zavisno od specifinih zahtjevaproizvodnog procesa.

-Maine za obraduProizvodne operacije koje se vre na CNC mainama, izvode se putem informacionog sistematj. pomou procesnih raunara, koji su podreeni glavnom raunaru u okviru FPS-a.

-Ureaji za izmjenu paletaIzmjenjivai paleta su ureaji koji slue kao veza izmeu transportnih kolica (transportnihtokova) i radnog prostora maine.Zadatak im je da obezbijede kontinuiranu dostavu pripremakana obradni centar, kao i otpremu gotovih komada.

-Kontrolno-mjerna stanica

U kontrolno-mjernoj stanici koja je sastavni dio proizvodno-tehnolokog procesa, vri sekontrola kvaliteta izrade pojedinih obradaka (u raznim fazama izrade), kao i kontrola

geometrijskih veliina. Obradni predmet za koji se ustanovi neispravnost, odbacuje se kao kart

ili se vraa na doradu.

-Automatizirano skladite paletaUloga skladita paleta je da omogui uspostavljenje optimalnog reima transporta uproizvodnom sistemu tako to ubacuje ili povlai odreeni broj paleta iz opticaja.

Documents

FPS Pitanja Za Usmeni - ODGOVORI