Fakultet za poslovni Fakultet za poslovni menadžmentmenadžment

BarBar

OsnoviOsnovi menadžmenta menadžmenta

I predavanjeI predavanje3.10.2013.3.10.2013.

Osnovi menadžmentaOsnovi menadžmenta

Osnovna polazišta u izučavanju menadžmentaOsnovna polazišta u izučavanju menadžmenta

Pojmovno određivanje menadžmentaPojmovno određivanje menadžmenta

Razvojne faze menadžmentaRazvojne faze menadžmenta

Perspektive razvoja menadžmentaPerspektive razvoja menadžmenta

Menadžment principi informatičke privredeMenadžment principi informatičke privrede

Najnoviji institucionalni okviri menadžmentaNajnoviji institucionalni okviri menadžmenta

Menadžment danasMenadžment danas

Osnovna Osnovna polazištapolazišta Motiv za neprestano izučavanje Motiv za neprestano izučavanje

menadžmenta : menadžmenta :

konstantne promjenekonstantne promjene koje uslovljavaju i promjene u načinu koje uslovljavaju i promjene u načinu

djelovanja i organizovanja u cilju što djelovanja i organizovanja u cilju što kvalitetnijeg zadovoljenja potrebakvalitetnijeg zadovoljenja potreba

““NE OPSTAJU NI NAJSNAŽNIJE, NI NE OPSTAJU NI NAJSNAŽNIJE, NI NAJINTELIGENTNIJE VRSTE, VEĆ ONE KOJE SE NAJBRŽE NAJINTELIGENTNIJE VRSTE, VEĆ ONE KOJE SE NAJBRŽE

PRILAGOĐAVAJU PROMJENAMA” - Čarls DarvinPRILAGOĐAVAJU PROMJENAMA” - Čarls Darvin

Osnovna polazištaOsnovna polazišta

Menadžment je misaona svjesna Menadžment je misaona svjesna upravljačka aktivnost ljudi u upravljačka aktivnost ljudi u

najrazličitijim oblicima i vrstama najrazličitijim oblicima i vrstama organizacija i institucija domaćeg i organizacija i institucija domaćeg i međunarodnog (globalnog) nivoa i međunarodnog (globalnog) nivoa i

značajaznačaja

Motiv za stalno učenje pravila, Motiv za stalno učenje pravila, metoda i koncepatametoda i koncepata

Osnovna polazištaOsnovna polazišta

Korijeni menadžmenta se prepoznaju Korijeni menadžmenta se prepoznaju u prvim svjesnim djelovanjima i u prvim svjesnim djelovanjima i

organizovanjima ljudi organizovanjima ljudi

((““menadžment star koliko i ljudsko menadžment star koliko i ljudsko društvo”)društvo”)

” ”Princip naučnog upravljanja” – Princip naučnog upravljanja” – početkom 20. vijeka – osnivač F. početkom 20. vijeka – osnivač F.

TejlorTejlor

Pojmovno određivanjePojmovno određivanje

manage” – upravljatimanage” – upravljati

Menadžment : Menadžment : - Kao naukaKao nauka- Kao praksa (upravljanja)Kao praksa (upravljanja)- Kao proces (donošenja Kao proces (donošenja

upravljačkih odlukaupravljačkih odluka))

Pojmovno određivanjePojmovno određivanje

Dijagram procesa menadžmentaDijagram procesa menadžmenta

promjene

problemi

upravljanje

donošenje odluka sprovođenje odluka

Pojmovno određivanjePojmovno određivanje

Različitost definisanja menadžmentaRazličitost definisanja menadžmenta

““Menadžment je sposobnost upravljanja Menadžment je sposobnost upravljanja pomoću ljudi” – Meri Parker Foletpomoću ljudi” – Meri Parker Folet

““Menadžment je nezavistan od vlasništva, Menadžment je nezavistan od vlasništva, položaja i moći. Menadžment je položaja i moći. Menadžment je

profesionalan, to je funkcija, disciplina i profesionalan, to je funkcija, disciplina i zadatak koji treba uraditi, a menadžeri su zadatak koji treba uraditi, a menadžeri su profesionalci koji menadžment sprovode u profesionalci koji menadžment sprovode u

praksupraksu” - Piter Draker” - Piter Draker

Razvojne fazeRazvojne faze

Istorijska pozadina menadžmentaIstorijska pozadina menadžmenta

Teorije menadžmenta Teorije menadžmenta

Razvojne fazeRazvojne faze

Istorijska pozadinaIstorijska pozadina

Rani primjeri menadžmenta Rani primjeri menadžmenta piramida, kpiramida, kiineski zid, Venecijaneski zid, Venecija

Adam SmithAdam Smithpodjela radapodjela rada

Industrijska revolucijaIndustrijska revolucijapronalazak mašine, masovne pronalazak mašine, masovne proizvodnje i efikasnog proizvodnje i efikasnog

prevozaprevoza

Razvojne fazeRazvojne faze

Teorije menadžmentaTeorije menadžmenta

Naučni pristupNaučni pristup

Godina nastanka 1911Godina nastanka 1911Henry Ford – MODEL THenry Ford – MODEL T

Razvojne fazeRazvojne faze

Naučno upravljanje – Taylor –Naučno upravljanje – Taylor –

Četiri Taylorova principaČetiri Taylorova principa

1.1. Razvijte strategiju za svaki element rada Razvijte strategiju za svaki element rada pojedinca koja će da zamjeni staro pravilo pojedinca koja će da zamjeni staro pravilo metode korišćenja palcametode korišćenja palca

2.2. Izaberite, a potom vježbajte, učite i razvijte Izaberite, a potom vježbajte, učite i razvijte radnikaradnika

3.3. Svesrdno sarađujte sa Svesrdno sarađujte sa rradnicima da biste adnicima da biste osigurali obavljanje u saglasnosti sa već osigurali obavljanje u saglasnosti sa već razvijenim naučnim principimarazvijenim naučnim principima

4.4. Podijelite ravnomjerno posao i odgovornosti Podijelite ravnomjerno posao i odgovornosti između menadžmenta i radnika između menadžmenta i radnika

Razvojne fazeRazvojne faze

Klasična teorija organizacije – Fayol i WeberKlasična teorija organizacije – Fayol i Weber14 menadžment principa – Fayolđ14 menadžment principa – Fayolđ

Podjela radaPodjela rada AutoritetAutoritet DisciplinaDisciplina Jedinstvo komandeJedinstvo komande Jedinstvo pravaca akcijeJedinstvo pravaca akcije Podređenost pojedinačnih interesa opštem dobruPodređenost pojedinačnih interesa opštem dobru Nagrađivanje prema rezultatimaNagrađivanje prema rezultatima CentralizacijaCentralizacija HijerarhijaHijerarhija PoredakPoredak PravednostPravednost Stabilnost personalaStabilnost personala InicijativnostInicijativnost Timski duh (espirit corps)Timski duh (espirit corps)

Razvojne fazeRazvojne faze

Bihevioristički pristupBihevioristički pristupŠkola međuljudskih odnosaŠkola međuljudskih odnosa

Rani misliociRani mislioci Hawthorneove studije (Hotoronski efekat)Hawthorneove studije (Hotoronski efekat)

Kvantitativni pristupKvantitativni pristupOperaciona istraživanja ili Operaciona istraživanja ili

management sciencemanagement science

Razvojne fazeRazvojne faze

Sistematski pristupSistematski pristupOrganizacija kao otvoren sistemOrganizacija kao otvoren sistem

Situacioni pristupSituacioni pristupPol Hensi i Kenet BlankardPol Hensi i Kenet BlankardStilovi lideraStilovi lidera

UpućujućiUpućujućiUvjeravajućiUvjeravajućiParticipativniParticipativniDelegirajućiDelegirajući

Razvojne fazeRazvojne faze

Kontigentni pristupKontigentni pristupPopularne kontigentne varijablePopularne kontigentne varijable

Veličina organizacijeVeličina organizacije Rutine u tehnologiji izvršavanjaRutine u tehnologiji izvršavanja Nesigurnost okruženjaNesigurnost okruženja Individualne razlikeIndividualne razlike

Upravljanje putem cilja Upravljanje putem cilja

Perspektive razvojaPerspektive razvoja

Principi funkcionalne hijerarhije (vertikalna povezanost više Principi funkcionalne hijerarhije (vertikalna povezanost više nivoa)nivoa)

Princip decentralizacije (podjela organizacije na Princip decentralizacije (podjela organizacije na centralizovane korporativne grupe i divizije – centralizovane korporativne grupe i divizije – decentralizovane jedinice)decentralizovane jedinice)

Princip vođstva (vrh menadžmenta formuliše strategiju)Princip vođstva (vrh menadžmenta formuliše strategiju) Strateški princip (organizacija proizvodnje i distribucija Strateški princip (organizacija proizvodnje i distribucija

proizvoda i usluga)proizvoda i usluga) Princip aktivnosti (sve aktivnosti se obavljaju u okviru Princip aktivnosti (sve aktivnosti se obavljaju u okviru

funkcije)funkcije) Princip vremenskog perioda (aktivnosti se oročavaju)Princip vremenskog perioda (aktivnosti se oročavaju) Princip vrste radnika (diferenciraju se na administrativne i Princip vrste radnika (diferenciraju se na administrativne i

proizvodne radnike)proizvodne radnike) Informatički princip (informacije slijede lanac komandi)Informatički princip (informacije slijede lanac komandi) Princip komuniciranja (komuniciranje definisano )Princip komuniciranja (komuniciranje definisano ) Princip kontrole (izvršioci se posmatraju direktno, strogo Princip kontrole (izvršioci se posmatraju direktno, strogo

definisan pristup širine kontrole)definisan pristup širine kontrole) Princip nagrađivanja (nagrađivanje definisano)Princip nagrađivanja (nagrađivanje definisano)

Principi informatičke Principi informatičke prirodeprirode

Princip vođstva Princip vođstva Princip širine kontrolePrincip širine kontrole

Princip kontrole Princip kontrole Princip nagrađivanja Princip nagrađivanja Princip vrste radnika Princip vrste radnika

Princip stvaranja vrijednosti Princip stvaranja vrijednosti Informatički princip Informatički princip Princip koordinacijePrincip koordinacije

Princip dinamičke ravnoteže Princip dinamičke ravnoteže Princip aktivnosti Princip aktivnosti

Princip arhitekte organizacije Princip arhitekte organizacije Princip strateške orijentacijePrincip strateške orijentacije

Timski princip Timski princip Princip komunikacijePrincip komunikacije

Princip autoritetaPrincip autoriteta Princip vremenskog periodaPrincip vremenskog perioda

Princip povratne spregePrincip povratne sprege Principi rješavanja konfliktaPrincipi rješavanja konflikta

Princip oportunitetaPrincip oportuniteta Princip granicaPrincip granica

Najnoviji Najnoviji institucionalni okviri institucionalni okviri

menadžmentamenadžmenta PreduzetništvoPreduzetništvo PreduzetnikPreduzetnik MenadžmentMenadžment MenadžerMenadžer Preduzetničko društvoPreduzetničko društvo EkonomijaEkonomija

Najnoviji Najnoviji institucionalni okviri institucionalni okviri

menadžmentamenadžmenta RestrukturiranjeRestrukturiranje

TQMTQM

BenčmarkingBenčmarking

FranšizingFranšizing

Međunarodni marketingMeđunarodni marketing

Menadžment danasMenadžment danas

“ “ KADA BIH MORAO DA IZGUBIM SVOJE KADA BIH MORAO DA IZGUBIM SVOJE FABRIKE ILI SVOJU ORGANIZACIJU, NE BIH FABRIKE ILI SVOJU ORGANIZACIJU, NE BIH OKLIJEVAO DA ŽRTVUJEM FABRIKE, KOJE OKLIJEVAO DA ŽRTVUJEM FABRIKE, KOJE BIH MOGAO PONOVO IZGRADITI, DOK U BIH MOGAO PONOVO IZGRADITI, DOK U

JEDNOJ GENERACIJI NE BIH MOGAO JEDNOJ GENERACIJI NE BIH MOGAO OBNOVITI SVOJU ORGANIZACIJU, ODNOSNO OBNOVITI SVOJU ORGANIZACIJU, ODNOSNO

DOBRO IZABRAN I DOBRO FORMIRAN DOBRO IZABRAN I DOBRO FORMIRAN KOLEKTIV U KOME JE SVAKI ČLAN NA KOLEKTIV U KOME JE SVAKI ČLAN NA MJESTU NA KOME JE NAJKORISNIJI”MJESTU NA KOME JE NAJKORISNIJI”

ANDREW KARNEGIE (1835-ANDREW KARNEGIE (1835-

19191919