UNIVERZITET U BIHAĆUBIOTEHNIČKI FAKULTET

Odsjek:ŠumarskiSmjer:Šumarstvo

ŠUMARSKI SINDIKATSeminarski iz predmeta „Ekonomika šumarstva“

Student: Ervin Podić Doc.dr Špela Pezdevšek Malovrh asistent: mr.sc. Rasima Bobić

Bihać, decembar, 2014

Sadržaj:1. UVOD..................................................................................................................................1

2. Pojam sindikata, ciljevi i njihova svrha..............................................................................2

3. Organizacija sindikata.........................................................................................................3

3.1. Kongres........................................................................................................................3

3.2. Glavni odbor.................................................................................................................3

3.3. Statutarna komisija.......................................................................................................4

3.4. Nadzorni odbor.............................................................................................................4

4. Članstvo i prava članova......................................................................................................4

4.1. Prava članova...............................................................................................................5

4.2. Visina i raspodjela članarine........................................................................................6

5. Statut sindikata i kolektivni ugovor.....................................................................................7

5.1. Kolektivni ugovor........................................................................................................7

5.2. Kolektivni ugovor sindikata kojeg obrađujemo...........................................................9

6. Sekcija žena.......................................................................................................................12

7. Sekcija mladih...................................................................................................................13

8. Zaključak...........................................................................................................................14

9. Literatura...........................................................................................................................15

1. UVOD

Sindikat je organizacija koju stvaraju zaposlenici. Sindikat može predstavljati zaposlenike u određenoj gospodarskoj grani ili u određenoj kompaniji, a uspostavlja se kako bi poboljšao i održao plaće, naknade i radne uvjete. Sindikati se obično ujedinjuju u udruge sindikata.

U mnogim zemljama sindikat može dobiti status pravne osobe. Takvi sindikati imaju određena zakonska prava i ovlasti, a najvažnije je pravo kolektivnih pregovora s poslodavcem kako bi poboljšao plaće, radno vrijeme i druge uvjete iz ugovora o radu radnika koje predstavlja, što znači da te stvari ne uspostavlja jednostrano uprava, nego ih dogovaraju obje strane. Kad sindikati nemaju takva prava ni ovlasti, obično prijete štrajkom i drugim kolektivnim akcijama kako bi vršili pritisak na poslodavca.

Sindikati se mogu uključiti i u šire političke i društvene pokrete, pa su u nekim zemljama blisko povezani s političkim strankama. Sindikati često koriste svoju organizacijsku snagu da promiču društvene mjere i zakone koji odgovaraju njihovom članstvu ili zaposlenicima općenito. Iako se njihova politička struktura i samostalnost jako razlikuje od zemlje do zemlje, sindikati obično imenuju svoje vodstvo putem izbora.

U ovom seminarskom ćemo analizirati “Samostalni sindikat šumarstva, prerade drveta i papira Bosne i Hercegovine” i njihove glavne i većinu akata I regulative da bi se što bolje upoznali sa temom koju obrađujemo. Pitanja na koja ćemo dati odgovore u ovom seminarskom radu jesu sljedeća: šta je to sindikat, koji su zadaci sindikata, zašto nam treba sindikat i slično.

Sindikalna organizacija formira se u društvenom, mješovitom, zadružnom, ugovornom i privatnom preduzeću, u ustanovi društvene djelatnosti, zadruzi, radnoj zajednici organa društeveno- političkih organizacija i zajednica i drugih poslovnih, društvenih i samoupravnih zajednica. Izuzetno, u velikim sistemima (PTT, željeznice, elektroprivreda) sa velikim brojem članova čiji se dijelovi nalaze van sjedišta preduzeća, može se formirati više sindikalnih

organizacija.

1

2. Pojam sindikata, ciljevi i njihova svrha

Sindikat je udruga u koju se udružuju radnici radi zaštite i promicanja svojih prava i interesa. Sindikat kakvog danas poznajemo nije oduvijek bio takav. Radnici su se odavno imali potrebe udruživati radi zaštite svojih prava. Kroz historiju poznajemo nekoliko razdoblja radničkih udruživanja, a pod pojmom radničkog udruživanja smatramo različite radničke pokrete koji su imali karakter političkih ili socijalnih kolebanja, a sve zbog borbe za oslobođenje radničke klase od kapitalističkog iskorištavanja.

U današnje vrijeme mnogo se misli na prava radnika, a borbe za ostvarivanja tih prava

najčešće se prepuštaju sindikatima. Pri početku rada svaki radnik stupa u radni odnos koji podrazumijeva pravni odnos između radnika i poslodavca, to je ugovorni odnos, a ugovorom o radu uređuje se samo manji dio radnih prava i obveza. Zaštita prava zaposlenika određuje se i Kaznenin pravom, a često u radnim sporovima i u ostvarivanju prava iz ugovora u radu koja su povrijeđena sudjeluju sindikati koji štite prava radnika.

Ciljevi i svrha sindikata su da poboljšaju materijalni i socijalni položaj zaposlenih koje sindikat predstavlja i da im osigura sigurnost posla. Ujedno ovome možemo pridodati da se kolektivnim naporom i djelovanjem stvara povoljnija pozicija za izražavanjem nezadovoljstva i pružanje otpora pogrešnim i lošim odlukama poslodavaca odnosno menadžmenta i očekivanja da se kolektivnim djelovanjem i kolektivnim aktivnostima može postići mnogo više nego pojedinačnim djelovanjem i pojedinačnim aktivnostima.

Postoje dva principa sindikalnog organizovanja:1. Horizontalni (teritorijalni) način organizovanja (lokalne i regionalnesindikalne asocijacije);2. Vertikalni (profesionalni) način organizovanja (granske i konfederacijskesindikalne asocijacije).

Najznačajniji oblici sindikalnog organizovanja i djelovanja su:1. sindikat u preduzeću,2. granski sindikat,3. nacionalne konfederacije sindikata,4. međunarodne konfederacije sindikata.

Snaga, uticaj i partnerska pozicija sindikata zavisi od velikog broja faktora, od kojih posebno treba istaći:

. ukupan broj članova,

. stepen sindikalizacije,

. kvalitet i aktuelnost programskih opredeljenja,

. akcionu i kadrovsku osposobljenost,

. autonomnost u odnosu na državu, poslodavce i političke partije,

. finansijsku i materijalnu obezbjeđenost i slično.

2

3. Organizacija sindikata

Organizacija sindikata tj organizacijsko područje sindikata obuhvaća sve zaposlene radnike i sve službenike svih struka, kao i sve one koji su na stručnom usavršavanju u djelatnosti u šumarstvu. U navedene djelatnosti ulazi i prerada drveta i papira koji su zaposleni u preduzećima – privrednim društvima, ustanovama ili samostalnim radnjama.

Organi unutar sindikata su: Kongres / Skupština , Glavni odbor / Upravni odbor, Statutarna komisija, Nadzorni odbor.

3.1. Kongres

Kongres je najviši organ Sindikata, koji se održava svake četiri godine. Odluku o održavanju kongresa donosi Glavni odbor Sindikata najkasnije tri mjeseca prije održavanja Kongresa. Kongres sačinjavaju povjerenici i članovi Sindikata, izabrani u podružnicama, članovi Glavnog odbora, Nadzornog odbora, Statutarne komisije SSŠPDP BiH i članovi najviših organa Sindikata.

Broj članova kongresa i način njihovog izbora utvrdjuje Glavni odbor Sindikata posebnom odlukom. Kongresu prethode izborne skupštine i izbori u podružnicama Sindikata. Za delegate mogu biti birani samo članovi Sindikata koji na dan izbora imaju najmanje dvogodišnji neprekidni staž u ovom Sindikatu i za to vrijeme plaćenu članarinu, a iz podružnice koja redovno uplaćuje članarinu.

Delegati koji nisu izabrani prema Odluci, nemaju pravo na Kongresu služiti se svojim mandatom.Područje djelovanja i zadaci kongresa utvrdjeni su Statutom SSŠPDP BiH, član 35. i 36.

3.2. Glavni odbor

Glavni odbor Sindikata je najveći organ ovog Sindikata izmedju dva kongresa. Članovi Glavnog odbora Sindikata su po funkciji izabrani kantonalni – županijski – regionalni predsjednici i predsjednik Sindikata.

Odlukom Glavnog odbora Sindikata utvrdjuju se broj, kriterij i način izbora članova Glavnog odbora. Najkasnije tri mjeseca prije održavanja izbora za organe Sindikata, Glavni odbor Sindikata je dužan raspisati izbore, poštujući pravila o izborima. Glavni odbor Sindikata broji 17 članova, od toga su 3 žene. Odobren je mandat za 9 članova.

3

Predsjedništvo broji 7 članova, koje bira Glavni odbor iz sastava svojih članova, na prijedlog predsjednika Sindikata i čine ga predsjednici kantonalnih odbora i predsjednik SSŠPDP. Predsjednik Sindikata je po funkciji i predsjednik Predsjedništva.Zadaci Predsjedništva utvrdjeni su Članom 42. Statuta i odnose se, uglavnom, na pripremanje sjednica Glavnog odbora i provodjenje Programa rada Glavnog odbora, odluka, stavova i zaključaka Kongresa, Glavnog odbora, Nadzornog odbora i Statutarne komisije

Nadležnosti i područje djelovanja Glavnog odbora utvrđeno je Članom 40. Statuta SSŠPDP BiH.

3.3. Statutarna komisija

Ovu komisiju od pet članova bira kongres za koji smo rekli da se sastaje svake četiri godine. Ova komisija za svoj rad direktno odgovara Kongresu. Potrebne naknadne izbore za Statutarnu komisiju, imzeđu dva kongresa provodi Glavni odbor.

Statutarna komisija tumači, analizira, ocjenjuje i donosi odluke o usklađenosti sa Statutom, predlaže izmjene i dopune Statuta, kontroliše primjenu Statuta, razmatra i rješava žalbe statutarnog karaktera, član 46. Statuta SSŠPDP BiH.

3.4. Nadzorni odbor

Nadzorni odbor Sindikata obavlja nadzor nad imovinom i finansijskim poslovanjem ovog Sindikata. Nadzorni odbor Sindikata sastoji se od predsjednika i dva člana.

Članove Nadzornog odbora bira Kongres i za svoj rad odgovaran je Kongresu. U slučaju potrebe za naknadnim izborima za Nadzorni odbor u razdoblju izmedju dva kongresa, izbore provodi Glavni odbor Sndikata.

Nadzorni odbor nadzire ostvarivanje utvrdjene finansijske politike sindikata, kontroliše finansijsko poslovanje u svim dijelovima Sindikata, te kontrole namjenskog trošenja sredstava i imovine u ovom Sindikatu, kao i obračuna i uplate članarine u skladu sa odlukom Glavnog odbora o njenoj raspodjeli.

4. Članstvo i prava članova

Članstvo u Sindikat je dobrovoljne prirode. Članovi Sindikata mogu postati svi zaposleni na području organizacije bez obzira na njihovu nacionalnu pripadnost, političko i vjersku opredjeljenost, zanimanje, struku i pol.

U Sindikat imaju pravo pristupiti i članovi iz drugih grana i djleatnosti na temelju vlastitih interesa, a u Sindikat radnici se učlanjuju na osnovu svojih interesa i potreba, prihvatajući Statut, Program i odluke Sindikata, kao obavezujuće akte svakog člana tog istog Sindikata.

4

Da bi se neko učlanio u Sindikat mora se javiti u sindikalnu podružnicu tj. filijalu i priložiti pismenu izjavu ili potpisivanje i ispunjenjem pristupnice. Članu Sindikata na odsluženju vojnog roka ne prestaje članstvo i za to vrijeme ne plaća članarinu. Ako se pojave nesuglasice, problemi ili nerazumijevanje prilikom pristupanja u Sindikat o rješenju odlučuje povjerenik podružnice ( filijale). Protiv odluke povjerenika, u roku od 30 dana nakon dobijanja rješenja (odluke), može se priložiti žalba Statutarnoj komisiji ovog Sindikata koja će na kraju donijeti odlučujuću odluku.

4.1. Prava članova

Svaki član Sindikata ima pravo da uživa besplatnu pravnu zaštitu i zastupanje pred organima naravno ako se za to izjasni, a ujedno isti taj sindikat zastupa zaštitu prava na rad , iz rada i po osnovu rada. U slučaju da se moraju voditi pregovaranja na osnovu cijene rada, uslova rada, sigurnosti i drugih potrebnih faktora da bi se obezbjedile osnovna prava radnika isti Sindikat će zastupati njegova prava. U slučaju da član Sindikata iznenada oboli ili doživi neku nesreću sindikat ima svoj fond i pružit će svom članu materijalnu pomoć. Većina sindikata nudi dodatno osposobljavanje i obrazovanje svojih članova u okviru sindikalnih poslova naravno iz razloga da bi se kasnije poslije istupanja ili odlaskom nekog člana sindikata sa određene funkcije mogla ta funkcija popuniti i nastaviti nesmetano postojanje i funkcionisanje sindikata.

Unutar sindikata pravna zaštita obuhvata sporove između članova sindikata i poslodavaca u slučaju da dođe do povrede radnog odnosa ili nekog vida nesreće na radu, naravno to uključuje procese penzionog, zdravstvenog i invalidskog osiguranje.

Prestankom članstva poništavaju se svi zahtjevi i prava člana u odnosu na Sindikat i na sindikalnu imovinu. Prestanak članstva može se desiti u više slučajeva kao što su smrtni slučaj, isključenjem u slučaju kršenja sindikalnih akata i statuta, ili svojevoljnim istupanjem iz sindikata. Sindikalna kartica i svi drugi predmeti koji pripadaju imovini ovog Sindikata moraju se vratiti povjereništvu sindikalne filijale. Član Sindikata može istupiti na osnovu potpisane istupnice uz izmirivanje svih obaveza. Član mora istupnicu uručiti povjereniku podružnice.

Isključiće se iz Sindikata član ili sindikalna podružnica ako šteti interesima Sindikata:

ako ne provodi zaključke nadležnih sindikalnih organa, čini djela protiv slobodnog, demokratskog ustavnog poretka Bosne i Hercegovine, ako počini prekršaje utaje, pronevjere ili krađe sindikalne imovine, krivotvori ili

falsificira obračun članarine, ili na drugi način teže ošteti interese Sindikata, ako tri mjeseca, zaredom nije platio članarinu, ako prestane radni odnos u preduzeću krivicom člana Sindikata.

Isključeni član može biti ponovo primljen unutar sindikata samo uz mišljenje povjereništva sindikalne filijale, a odluku o ovome donosi Statutarna komisija sindikata. Pri ponovnom pristupanju predočuje se potvrda o prethodnom članstvu u ovom Sindikatu. Ukoliko se nastali spor ne može riješiti mirnim načinom, spor će se ustupiti arbitraži. Arbitražno vijeće od pet članova imenuje Izvršni odbor Sindikata. Članovi arbitražnog vijeća ne mogu biti iz sindikalnih podružnica koje su u sporu.

5

4.2. Visina i raspodjela članarine

Način raspodjele i visinu članarine određuje Glavni odbor ovog Sindikata na svojim sastancima. Najčešće osnovna članarina je 1,0- 2% zavisno kako se dogovori na sastanku.

Članovima Sindikata iznos članarine se odbija mjesečno putem platne liste, a onim članovima koji rade u preduzećima – privrednim društvima koja vrše radove ili obavljaju druge djelatnosti u inostranstvu članarina se odfbije i rasporedi na isti način kao i ostalim radnicima u njihovom preduzeću.

Osnovna sindikalna članarina dijeli se po sljedećim kriterijima: - 40,0% ostaje sindikalnim podružnicama preduzeća – privrednih društava, odnosno

ustanovi,- 60,0% Samostalnom sindikatu šumarstva, prerade drveta i papira BiH,

Od plaćanja članarine su oslobođeni:- članovi Sindikata za vrijeme školovanja, ako za to vrijeme nemaju ličnih primanja

(plaću).- članovi Sindikata čiji radni odnos miruje u skladu sa zakonskim propisima,- članovi Sindikata – radnici za vrijeme privremenog prekida rada bez njihove krivice

i radnici bez ikakvih primanja.

6

5. Statut sindikata i kolektivni ugovor

Statut označava i zbirku pravila i propisa o uređenju neke organizacije ili društva (npr. statut političke stranke, udruge, trgovačkog društva, i sl.). U međunarodnom pravu, statut može označavati akt koji sadrži pravne norme kojima su uređeni odnosi neke međunarodne organizacije.

Statutom regulirani su: naziv, sjedište, zadaci, ciljevi, djelatnost, članstvo, odlučivanje, izbor, opoziv, organizacija, finansiranje, tumačenje, izmjene i dopune, prestanak rada, kao i druga pitanja koja su od značaja za rad.

Stаtut je ujedno opšti prаvni аkt kogа donose rаzne društvene orgаnizаcije — preduzećа, prosvjetne, kulturne, zdrаvstvene, i druge orgаnizаcije i udruženjа.

Kolikа je аutonomijа preduzećа i društvenih orgаnizаcijа pri donošenju stаtutа zаvisi od togа koliko im držаvа svojim propisimа ostаvljа prostorа dа sаmi uređuju svoje unutrаšnje i međusobne odnose. Prilikom konstituisаnjа, uslov dа bi nekа orgаnizаcijа steklа stаtus prаvnog licа uprаvo je donošenje stаtutа kаo „mаlog ustаvа“.

5.1. Kolektivni ugovor

Kolektivni ugovor je poseban ugovor radnoga prava koji u pisanom obliku dobrovoljno sklapaju poslodavci ili udruge poslodavaca (iznimno i Vlada kao 'poslodavac' u javnim i državnim službama) te sindikati ili udruge sindikata s druge strane. Radnici bez sindikata ne mogu sklopiti važeći kolektivni ugovor. Kolektivni ugovor ima karakteristike ugovora, jer ga dobrovoljno sklapaju ugovorne strane i njime uređuju međusobne odnose, ali i stanovite karakteristike propisa, jer uređuje prava trećih tj. radnika, što mu je i najvažnija svrha, a obavezno se mora i objaviti, što je također karakteristika propisa. Kolektivni ugovor obvezuje poslodavca, ako ga je sam sklopio ili mu pristupio ili ako je član udruge koja je sklopila kolektivni ugovor te ga poslodavac mora primjenjivati prema svim radnicima koji su kod njega zaposleni. Kolektivni ugovor sadržava odredbe kojima se reguliraju prava i obveze stranaka koje su sklopile kolektivni ugovor, tj. sindikata i poslodavca (obvezni dio kolektivnog ugovora) te pravna pravila kojima se uređuje sklapanje, sadržaj i prestanak radnih odnosa radnika kod tog poslodavaca, pitanja radničkog vijeća, socijalnog osiguranja te druga pitanja iz radnih odnosa ili u vezi s radnim odnosima (normativni dio kolektivnog ugovora). Kolektivni ugovor se može definisati kao pisani sporazum koji se odnosi na uslove rada i zaposlenja, zaključen između poslodavca (grupe poslodavaca) i jedne ili više reprezentativnih organizacija radnika. Prema tome, bez obzira na naziv, svaki sporazum između predstavnika radnika i predstavnika poslodavca (ili poslodavaca), kojim se na opšti način uređuju prava i obaveze u pogledu zaposlenja i uslova rada i koji obavezuje sve one u čije ime je zaključen, jeste kolektivni ugovor o radu Nakon završenog pregovaranja saglasnošću ovlašćene organizacije poslodavcai ovlašćene organizacije sindikata, zaključuje se kolektivni ugovor. Kolektivni ugovor je zaključen kada ga potpišu ovlašćeni predstavnici strana ugovornica.

7

Opšti i posebni kolektivni ugovori kao i njihove izmjene i dopune se registruju kod ministarstva nadlažnog za poslove rada i objavljaju u Službenom glasniku. Kolektivni ugovori zaključeni na nivou države, registruju se kod nadlažnog saveznog organa.

Svaki kolektivni ugovor sadrži pravila:1. Koja određuju prava i obaveze i odgovornosti zaposlenihi poslodavca (normativni dio)2. I pravila o međusobnim odnosima subjekata kolektivnog ugovoranja, odnosno

ugovornih strana (obligacioni dio).

Na prvi pogled, i suštinski, pravila o pravima i obavezama su daleko značajnija od pravila koja regulišu odnose ugovornih strana. Na najvišem nivou kolektivnog ugovaranja, u najopštijim kolektvnim ugovorima određuju se osnovna načela za određivanje zarede zaposlenih, dodaci na zaradu, naknade, ostala primanja i druga prava, obaveze i odgovornosti iz rada i radnih odnosa, u skladu sa zakonom. Na nivou djelatnosti, odnosno grana, posebnim ugovorima utvrđuju se: cijena rada za najjednostavniji rad, cijena rada za tipična radna mjesta, zatim osnovni elementi za određivanje zarada zaposlenih i uređuju druga prava, obaveze i odgovornosti iz radnih odnosa.Kao što se vidi, na prvom mjestu se uređuju zarade. U opštim kolektivnim ugovorima, utvrđuju se načela i osnovna pravila koja se tiču drugih novčanih primanja, a u posebnim kolektivnim ugovorima utvrđuju se cijena rada za najjednostavniji rad i cijena rada za tipična radna mjesta, kao i drugi odnosi koji se tiču zarada i novčanih primanja. Sve ovo se odnosi na sve organizacije i poslodavce.

Izuzetak u pogledu utvrđivanja zarada mogu biti:1. zaposleni u državanim organima i organizacijama,

2. zaposleni u organima i organizacijama jedinice teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, ako su odnosi u pogledu plata uređeni zakonom.

Glavni smisao ovih kolektivnih ugovora jeste da učine primjenjivim ono što je u opštem ili granskom kolektivnom ugovoru određeno kao načelo, osnove i minimum da poboljša uslove i odredi veća prava, u odnosu na one koje su utvrđeni zakonom, i kolektivnim ugovorima na višm nivoima. Teška ekonomska situacija kod nas ne pruža mogućnost za poboljšanje u velikom broju slučajeva. To je vjerovatno i jedan od razloga što su kolektivni ugovori na nivou preduzeća, odnosno kod poslodavca, još uvijek malobrojni i po sadržini bez velikog značaja u nizu odnosa.

8

5.2. Kolektivni ugovor sindikata kojeg obrađujemo

I OPŠTE ODREDBE

Uredjuju prava i obaveze zaposlenika, te prava i obaveze poslodavca prema zaposlenicima koji kod njih rade

II POSTUPAK KOLEKTIVNOG PREGOVARANJA

Iskazana spremnost strana, propisani pregovarački odbori, način rada, punomoć lica za pregovore.

III PRIMJENA UGOVORA

Ugovor se primjenjuje na teritoriji Federacije Bosne i Hercegovine i obavezuje sve poslodavce iz djelatnosti šumarstva, prerade drveta i papira sa državnim, odnosno većinskim državnim kapitalom.

IV ZASNIVANJE I PRESTANAK RADNOG ODNOSA

Radni odnos zasniva se zaključivanjem ugovora o radu izmedju poslodavca i zaposlenika i može biti u pismenoj ili usmenoj formi. Ugovor se zaključuje na neodredjeno vrijeme, a može i na odredjeno vrijeme, kada postoji opravdan razlog. Ugovor o radu prestaje na način utvrdjen Zakonom o radu. Ako dodje do otkaza gdje radnik nije kriv, tada ima pravo na otpremninu u iznosu od 55% prosječne plaće, isplaćene radniku u posljednja tri mjeseca, za svaku navršenu godinu rada kod tog poslodavca.

V PRIJEM PRIPRAVNIKA, reguliše se pravilnikom o radu u preduzeću.

VI RADNO VRIJEME, puno radno vrijeme iznosi najduže 40 sati sedmično.

VII ODMORI I ODSUSTVA

Pravo na dnevni odmor od 30 minuta, poslodavac utvrdjuje raspored. Sedmični odmor traje najmanje 24 sata neprekidno. Godišnji odmor traj, najmanje, 18 radnih dana, a najviše 30 dana. Plaćeno odsustvo zaposlenik može koristiti najviše do 7 radnih dana u jednoj kalendarskoj godini za lične potrebe (zaključenje braka, rodjenje djeteta, teške bolesti ili smrti člana uže porodice, elementarne nepogode i zaključenje braka djeteta).

VIII ZAŠTITA ZAPOSLENIKA

Utvrdjene su obaveze poslodavca da održava postrojenja, uredjaje, opremu, alate i pristup mjestu rada, kao i da upozna zaposlenika o propisima o radnim odnosima i propisima iz oblasti zaštite na radu u roku od 30 dana od dana stupanja zaposlenika na rad

Zaposlenik je dužan pridržavati se uputstva i mjera zaštite na radu, te sprečava nastanak nesreće.

9

IX PLAĆE I NAKNADE PLAĆA

Utvrdjeni su periodi isplate plaće koji ne mogu biti duži od 30 dana, način obračuvanja plaće, utvrdjivanja plaće na osnovu ostvarenih rezultata rada, vrste i složenosti poslova, cijene radne snage i uslove rada u skladu sa ostvarenom dobiti društva, odnosno poslodavca. Utvrdjena je najniža neto plaća za najjednostavnije poslove u iznosu od 55% prosječne plaće ostvarene u Federaciji Bosne i Hercegovine. Za svaku navršenu godinu staža, osnovna plaća se povećava za 0,6%- Utvrdjeni su i dodaci na osnovu plaću koji se kreću od 30-50%. Propisano je pravo na naknadu plaće kada zaposlenik ne radi (godišnji odmor, državni praznik, plaćeno odsustvo), kao i u slučaju zastoja u proizvodnji smanjenog obima posla ili prekida rada. Kada su otežani uslovi rada, utvrdjeno je pravo na uvećnu osnovnu plaću od 4-7%.

X OSTALA MATERIJALNA PRAVA ZAPOSLENIKA

Pravo prilikom odlaska u penziju, na solidarnu pomoć u slučajevima smrti zaposlenika, smrti bračnog supružnika, zbog bolovanja dužeg od 90 dana.Pravo na naknadu za ishranu u visini 25% prosječne pleće u prehodna tri mjeseca u Federaciji Bosne i Hercegovine, pravo na naknadu troškova prevoza na posao, terenski dodatak, odvojeni život, naknada za putne troškove, dnevnice, naknada za korištenje privatnog automobila u službene svrhe, pravo na regres za godišnji odmor.

XI NAKNADA ŠTETE

XII OS TVARIVANJE PRAVA I OBAVEZA IZ RADNOG ODNOSA

XIII PRAVILNIK O RADU

Pravilnikom o radu ne mogu se urediti pitanja plaća i drugih uslova nepovoljnije od uslova pod kojima su ta pitanja bila uredjena na dan zaključivanja kolektivnog ugovora.

XIV SUDJELOVANJE ZAPOSLENIKA U ODLUČIVANJU

Ako kod poslodavca nije formirano vijeće zaposlenika, Sindikat ima obaveze i ovlaštenja koja se odnose na ovlaštenja vijeća zaposlenika u skladu sa zakonom.

XV USLOVI ZA RAD SINDIKATA

Poslodavac i Sindikat se obavezuju da svojim djelovanjem i aktivnostima neće onemogućavati i ometati rad i da će se medjusobno respektovati u skladu sa ratifikovanim konvencijama, zakonom i kolektivnim ugovorom

Poslodavac se obavezuje da će uvažavati potrebe Sindikata u vezi sa:– prostorom za rad i održavanje sastanaka, korištenjem telefona, aparata za umnožavanje, obračunom i doznačavanjem sindikalne članarine, naknade plaće sindikalnom povjereniku za njeno obavljanje sindikalne dužnosti, naknade plaće za vrijeme obrazovanja i sindikalnog osposobljavanja najviše do sedam dana.

Poslodavac se obavezuje obezbijediti naknadu plaće u punom iznosu povjereniku kada on predstavlja više od 500 zaposlenih članova Sindikata.

10

XVI RJEŠAVANJE SPOROVA

U slučaju kolektivnog radnog spora, sprovodi se postupak mirenja koje provodi mirovno vijeće koje broji tri člana. Strane u sporu mogu sporazumno povjeriti orbitraži rješavanje kolektivnog spora. Arbitraža broji 5 članova. Odluka arbitraže je konačna i ima snagu Kolektivnog ugovora.

XVII ŠTRAJK

Ukoliko Sindikat ocijeni da se ne ostvaruju prava zaposlenika, stupiće u pregovore sa poslodavcem i zahtijevati da se preduzmu odgovarajuće mjere

Ako sporna pitanja ne budu riješena putem pregovora i mirnog rješavanja spora, Sindikat će tražiti izjašnjenje zaposlenika – članova Sindikata o stupanju u štrajk.Štrajk organizuje i sprovodi Sindikat u skladu sa Zakonom o štrajku, Pravilima Sindikata o štrajku i Statutom Samostalnog sindikata šumarstva, prerade drveta i papira Bosne i Hercegovine

Poslodavac je dužan propisti minimum poslova koji se moraju obavljati i ne smiju prekidati u vrijeme štrajka.

XVIII ZAKLJUČIVANJE I TRAJANJE KOLEKTIVNOG UGOVORA

Ovaj ugovor zaključuje se na odredjeno vrijeme od godinu dana. Ugovorne strane mogu sporazumno da primijene odredbe ovog ugovora. Strane će, najmanje, 30 dana prije isteka roka na koji je zaključen ugovor, započeti pregovore o njegovoj obnovi za primjenu, provodjenje i tumačenje odredaba Ugovora strane imenuju zajedničku komisiju od tri člana.

11

6. Sekcija žena

Unutar ovog sindikata otvoreno je još jedno tijelo ili sekcija pod nazivom Sekcija žena. Razlog osnivanja sekcije jeste radi davanja ženama priznatiji položaj i uključivanje žena u sve sindikalne aktivnosti unutar Sindikata, podsticanja žena da se učlanjuju u sindikat i da ravnopravno izvršavaju sindikalna prava i obaveze tj akciju i borbu za bolji položaj zaopslenih. Za žene unutar sindikata organizovat pružanje pomoći ženama u zaštiti njihovih radnih prava, socijalnoj zaštiti i materijalnoj zaštiti porodice, a posebno pružanje pomoći ženama u trudnoći i majkama sa malom djecom i samohranim majkama.

Ostale stavke unutar sekcije žena:

- Pružanje pomoći ženama u zaštiti njihovih radnih prava, socijalnoj zaštiti i materijalnoj zaštiti porodice, a posebno pružanje pomoći ženama u trudnoći i majkama sa malom djecom i samohranim majkama;

- Obezbjediti veću zaštitu specifičnih prava i interesa žena kroz kolektivne ugovore, zatim njihovo uključivanje u kolektivno pregovaranje i primjenu kolektivnih ugovora;

- Sprečavanje svih oblika diskriminacije i mobinga prema ženama i ostvarivanje pune ravnopravnosti žena sa muškarcima. Naročito, iznalaženje načina za sprečavanje nasilja nad ženama i nasilja u porodici;

- Organizovanje kulturnih, sportskih, radnih i drugih manifestacija žena i razvijanje svijesti o potrebi uključivanja žena u sve društvene procese kako u zemlji, tako i u svijetu;

- Učešće žena, članica SSŠPDP BiH, u programima, seminarima i drugim aktivnostima u okviru Saveza samostalnih sindikata BiH i drugih domaćih i međunarodnih sindikata i asocijacija;

- Saradnja sa predstavnicima žena drugih domaćih i međunarodnih sindikata i udruženja koja se zalažu za poboljšanje položaja žena i njihovo unapređenje;

- Informisanje žena putem web stranice SSŠPD BiH, dopisa, brošura i letaka SSŠPDP BiH;

- Obavljanje drugih poslova i zadataka koji proizilaze iz progrma i dokumenata SSŠPDP BiH;.

12

7. Sekcija mladih

Programom sekcije mladih cilj je da se animiraju mladi zaposlenici u članstvo Sindikata, a ujedno da se osnuje aktiv mladih članova sindikata u sindikalnim podružnicama i kantonima i pružanje pomoći u izradi njihovih programa rada, formiranja inicijativnih odbora i drugih programskih dokumenata.

Naravno to uključuje da se mladi članovi osposobe za sindikalni rad, njihovo uključivanje u rad sindikata u sindikalnoj podružnici i da se osposobe za funkciju sindikalnog povjerenika. Ova sekcija se naravno trudi da riješi problem pri zapošljavanja mladih, sprečavanju svih oblika diskriminacije prema njima.

Ostale važnije stavke unutar sekcije mladih:- Organizovanje kulturnih, sportskih, radnih i drugih manifestacija mladih i

razvijanje svijesti i potrebi njihovog uključivanja u sve društvene procese kako u zemlji, tako i u svijetu;

- Učešće mladih sindikalnih predstavnika SSŠPDP BiH u programima, seminarima i drugim aktivnostima u okviru Saveza samostalnih sindikata BiH i drugih domaćih i međunarodnih sindikata i asocijacija;

- Saradnja sa predstavnicima mladih drugih domaćih i međunarodnih sindikata i udruženja koja se zalažu za poboljšanje položaja mladih i njihovo unapređenje;

- Poticanje poslodavaca da u privrednim društvima više angažuju mlade, koriste olakšice i programe za zapošljavanje mladih koje nude Federalni i kantonalni zavodi za zapošljavanje, omoguće mladim zaposlenicima sticanje radnog iskustva u obavljanju poslova određenog zanimanja, te zalaganje za zapošljavanje mladih na neodređeno vrijeme u privrednim društvim;

13

8. Zaključak

U ovom seminarskom radu shvatili smo razlog i bit postojanja sindikata unutar djelatnosti šumarstva, kako oni doprinose svojim postojanjem i kako potpomažu određene grupacije ljudi. Takođe su prikazani detaljni sadržaji statuta i kolektivnog ugovora Samostalnog sindikata šumarstva, prerade drveta i papira Bosne i Hercegovine.

Jačina svkaog pravog sinikata sastoji se u osnovnim principima osnivanja i djelovanja:- Masovnost- Solidarnost- Jedinstvo- Nezavisnost u odnosu na poslodavca- Nezavisnost od strane vlasti i političkih stranaka- Finansijska nezavisnost- Demokratičnost- Stručni i kompetentni kadrovi

Osobe koje nisu u sindikatu su podložne direktnom pritisku i ucjenjivanju od strane poslodavca. Osnovne sаdržаje аktivnosti sindikаtа možemo, tek uslovno, rаzložiti nа četiri grupe ciljevа, i njimа odgovаrаjućih аktivnosti.Prvu predstаvljаju rаdnа i socijаlnа sigurnost, odnosno sigurnost poslа i mаterijаlnа zаštitа u slučаju nezаposlenosti. Drugi, pristojаn život i zаrаdа, uključuje аktivnost uređenjа tržištа rаdа, donošenje tаrifnih prаvilа i određenje egzistencijаlnog minimumа i cijene rаdа. Treći, obuhvаtа аdekvаtne rаdne, аli i ukupne životne uslove – pre svegа obezbeđenje bezbjednih i po zdrаvlje neškodljivih uslovа rаdа i ekološku zаštitu rаdne i životne sredine, socijаlnu i zdrаvstvenu zаštitu i penzione fondove i osigurаnje. Stаndаrdi odgovаrаjućeg kvаlitetа životа uključuju i borbu sindikаtа zа obezbjeđenje pristojnog stаnovаnjа i rаzvijene komunаlne infrаstrukture, kаo i prаvа nа plаćene odmore i sticаnje dodаtnog obrаzovаnjа. Četvrtu grupu čine аktivnosti učešćа u određenju rаzvojnih ciljevа i politike nа mikro i mаkro društvenoj rаvni. Nа mikro rаvni pojedinog preduzećа, rаdi se o pаrticipаciji u odlučivаnju o investicijаmа i rаzvoju. Nа mаkro društvenoj rаvni sindikаt rаzvijа mehаnizme i procedure uticаjа nа odlučivаnje, u pаrlаmentаrnim odborimа i komisijаmа, o svim pitаnjimа kojа određuju rаdni položаj i životne uslove zаposlenih

14

9. Literatura

1. http://ssspdp.ba/ 2. http://www.moj-posao.net/Savjet/70097/Kolektivni-ugovor/14/ 3. http://sh.wikipedia.org/wiki/Kolektivni_ugovor 4. http://www.upfbih.ba/index.php/kolektivni-ugovori 5. http://www.sssbih.com.ba/index_files/Page858.htm 6. http://www.sssbih.com.ba/

15